7 นวัตกรรมเกษตร

สู่ความยั่งยืน

การแพร่ระบาดไวรัสโควิด-19 ในช่วงนี ้ ทาให้มีคนจานวนไม่นอ้ ยเริม่ ย้ายกลับภูมิลาเนาของตัวเอง เพื่อหาลูท่ างประกอบอาชีพใหม่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านการเกษตร มีเกษตรกรรุน่ ใหม่หลายคน พยายามนาแนวคิดที่ทนั สมัยเข้ามาปรับใช้ เพื่อให้การทาเกษตรวิถีดงั้ เดิมของคนรุน่ เก่า สะดวกสบายและง่ายมากยิ่งขึน้

By ภูมิวิชา ดวงธัมมา

ด้วยเทคโนโลยีแห่งยุคสมัยอย่างนวัตกรรมเกษตร ที่สามารถนาไปปรับใช้ในด้านเกษตรได้ดี ช่วยทาให้การทา เกษตรง่ายขึน้ พร้อมกับมีความสะดวกในหลายด้าน อีกทัง้ ยังช่วยลดต้นทุนให้กบั เกษตรกร ตลอดจนช่วยเพิ่ม

ผลผลิตให้มากขึน้ โดยไม่ตอ้ งไปเสียเวลาและเสียเงินไปกับวิธีการทาเกษตรแบบเดิม

เราจะพาไปรู้จักนวัตกรรมเกษตรทัง้ 7 อย่าง ทีจ่ ะช่วยสร้างอาชีพเกษตรกรให้อยู่คู่กับคนไทยอย่างยั่งยืน 1

เทคโนโลยีทางชีวภาพทางการเกษตร

2

หุน่ ยนต์ช่วยดูแลการเกษตร บริการทางธุรกิจเกษตร

5

เกษตรดิจทิ ลั 03

4

การจัดการฟาร์มรู ปแบบใหม่

6

การจัดการหลังจากการเก็บเกีย่ วและขนส่ง 7

ไบโอรีไฟนารี่

1

เทคโนโลยีทางชีวภาพทางการเกษตร เป็ นการประยุกต์ศาสตร์ความรู้ในหลายๆ ด้านรวมเข้าไว้ด้วยกัน ไม่ว่าจะเป็ นชีววิทยา เคมี และองค์ความรู้ด้านเกษตร เพือ่ พัฒนา จุลินทรียส์ าหรับใช้งานทางการเกษตร รวมไปถึงการดัดแปลงยีน หรือการปรับปรุ งพืชและสัตว์ เพือ่ ให้เกิดเป็ นผลิตภัณฑ์ พร้อมทัง้ ยังเป็ นแนวทางการแก้ไขปั ญหาใหม่ๆ ในเรื่องของความต้องการ ด้านอาหารปลอดภัย ประสิทธิภาพการผลิต และการลดต้นทุน

มี 4 แนวทางทีส่ าคัญดังนี้ 1

2

3 4

การใช้ประโยชน์ไมโครไบโอม (Microbiome) ของจุลินทรีย ์ ดิน เพือ่ ส่งเสริมการเจริญเติบโตและการเพิม่ ผลผลิตของพืช ผลิตภัณฑ์สาหรับควบคุมศัตรู พชื ด้วยเทคโนโลยีชวี ภาพ การสร้างพืชทีม่ คี ุณลักษณะตามความต้องการโดยการดัดแปลงยีน การวิเคราะห์ข้อมูลทางชีวภาพขนาดใหญ่

2

เกษตรดิจทิ ลั เกษตรดิจทิ ัลคือเทรนด์ใหญ่ทที่ ่วั โลกต้องการเพือ่ ช่วยสนับสนุนการทาเกษตร และการก้าวเข้าสู่โลก แห่ง 5G จะทาให้ธุรกิจเติบโตอย่างรวดเร็ว เป็ นการ ใช้ประโยชน์จากการเก็บข้อมูลด้านการเกษตรต่างๆ

เก็บข้อมูลปั ญหา

สภาพนา้

สภาพดิน

ความชืน้

ปริมาณแสง

อุณหภูมิ

พืน้ ทีเ่ พาะปลูก

สถานการณ์ เจริญเติบโต

3

การจัดการฟาร์มรู ปแบบใหม่ การจัดการฟาร์มรูปแบบใหม่ ที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพ กระบวนการผลิต ควบคุมปั จจัยการเติบโตของพืชและสัตว์ พร้อมกับช่วยให้เกษตรกรไม่ตอ้ งกังวลเรื่องความเสียหาย ของผลิตผล

การทาโรงงานปลู กพืชระบบปิ ด (Plant Factory) สามารถควบคุมสภาพแวดล้อมได้ ไม่ว่าจะเป็ นการให้นา้ ให้แสง อุณหภูมิ และความชืน้ ที่ เหมาะสม

ฟาร์ม รูปแบบ ใหม่

การทาเกษตรแนวตัง้ (Vertical Farm เหมาะสาหรับการทาเกษตรในเมือง แก้ปัญหาขาดพืน้ ที่เพาะปลูก

การพัฒนาฟาร ์มแนวตัง้ (Vertical Farm) พืน้ ที่สาหรับเพาะปลูกในพืน้ ที่ท่ีมีจากัด ต้องใช้ประโยชน์พนื ้ ที่ให้คมุ้ ค่ามากที่สดุ จึงจะได้พนื ้ ที่ สีเขียวในการปลูกพืช

4

หุน่ ยนต์ช่วยดูแลการเกษตร สตาร์ทอัพของอิสราเอล "อารักกา" ที่ใช้ห่นุ ยนต์มาช่วยดูแลขัน้ ตอนต่างๆ แทน มนุษย์เรียกได้ว่าเป็ นการเปิ ดตัวหุ่นยนต์ตวั แรกของโลก ที่ใช้ในการผสมเกสรใน โรงเรือน โดยมี AI คอยบอกให้ว่าดอกไม้มีความพร้อมสาหรับการผสมเกสร ดอกไม้หรือไม่ เมื่อมีอณ ุ หภูมแิ ละระดับความชืน้ ที่เหมาะสม สาหรับในบ้านเรา อาจจะยังไม่มีห่นุ ยนต์ให้ใช้งาน โดยส่วนใหญ่จะเป็ นการประยุกต์ใช้โดรนซะ มากกว่า ด้วยการนาโดรนมาใช้ในการปลูกข้าว ช่วยเพิ่มผลผลิตได้ถึงสองเท่าเลย ทีเดียว

5

บริการทางธุรกิจเกษตร การสนับสนุนให้เกิดบริการทางธุรกิจเกษตร ที่ช่วยให้ เกษตรกรสามารถเช่ายืมนวัตกรรมเกษตรได้ ไม่วา่ จะ เป็ นระบบโดรนพ่นปุ๋ ย พ่นยาฆ่าแมลง ระบบเครื่องจักร ด้านการเกษตร

ซือ้ สินค้าผ่านระบบออนไลน์ การพัฒนาแพลตฟอร์มตลาดอีคอมเมิรช์

ระบบขนส่งอัตโนมัติ

6

การจัดการหลังจากการเก็บเกี่ยวและขนส่ง การเลือกใช้บรรจุภณ ั ฑ์ท่ียืดอายุและเป็ นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม คือสิ่งสาคัญต่อการ ทาสินค้าเกษตร เพราะสาหรับเมืองไทยเป็ นเมืองร้อน อาจทาให้ผลผลิตที่ห่อด้วย เปลือกบางๆ เกิดการเน่าเสียได้ง่าย จึงต้องเลือกบรรจุภณ ั ฑ์ท่ีเก็บรักษาผลผลิตไว้ ได้นานๆ รวมไปถึงการติดตามและตรวจสอบคุณภาพผลผลิตอย่างรวดเร็ว แม่นยา และไม่ ทาลายผลผลิต ด้วยเทคโนโลยีตคู้ อนเทนเนอร์ควบคุมบรรยากาศระบบโอโซน ที่ สามารถควบคุมเปลือกผลไม้ ควบคุมการใช้สารเคลือบผิวเพื่อยืดอายุ และรักษา คุณภาพผลผลิตทางการเกษตรให้ได้นานขึน้

7

ไบโอรีไฟนารี่ อีกหนึ่งกลุม่ อุตสาหกรรมเกษตรที่มีโอกาสเติบโต และหลายภาค ส่วนกาลังให้ความสนใจ โดยเป็ นการแปรรูปวัตถุดิบทางการเกษตร หรือของเหลือทิง้ จากการเกษตรด้วยกระบวนการทาง เทคโนโลยีชีวภาพ โดยใช้จลุ ินทรีย ์ แบคทีเรีย ยีสต์ เอ็นไซม์ หรืออื่นๆ ที่ทาหน้าที่เสมือนโรงงาน ส่งผลให้เป็ นผลิตภัณฑ์ฐานชีวภาพที่มี มูลค่าเพิ่มสูงขึน้ ไม่วา่ จะเป็ นเชือ้ เพลิง พลังงาน ชีวเคมีภณ ั ฑ์ อาหาร สัตว์แห่งอนาคต อาหารแห่งอนาคต และชีวเภสัชภัณฑ์

ตัวอย่างนวัตกรรมการเกษตรยุคใหม่

นวัตกรรมเกษตรยุคใหม่ การให้นา้ ใต้ดินผ่านเซรามิกรูพรุนสาหรับทุเรียนนอกฤดู ่ านมา เกษตรกรส่วนใหญ่นิยมให ้นาต ้ ้นทุเรียน การควบคุมระบบการให ้น้า เป็ นหนึ่ งในเทคนิ คสาคัญของการจัดการทุเรียนนอกฤดู ทีผ่ ้ ่ กเกิดปัญหาการสูญเสียนาบนผิ ้ บนดินผ่านระบบสปริงเกลอร ์ ระบบพ่นฝอย ระบบนาหยด ซึงมั วดินในปริมาณมาก ทาให ้ดินมีความ หนาแน่ นสูง แถมเกิดปัญหาท่อแตก ท่ออุดตัน ทาให ้มีคา่ ใช ้จ่ายการบริหารจัดการน้าค่อนข ้างสูงกลุ่มวิสาหกิจชุมชนผูป้ ลูกและแปรรูป

้ ทุเรียนพันธุ ์หลงลับแลจังหวัดอุตรดิตถ ์ ร่วมมือกับนักวิจยั พัฒนาระบบการใหน้ าใต ้ดินผ่านเซรามิกรูพรุน (Subsoil Irrigation ่ นเครืองมื ่ อควบคุมปริมาณนา้ ปุ๋ ย แร่ธาตุ และวัคซีน ออกสู่ดน ้ ้นทุนใต ้ผิวดินตลอด System : SIS) เพือเป็ ิ อย่างช ้าๆ และเป็ นแหล่งนาต ้ มีการบาบัดนาวั ้ ตถุดบ ้ ทังปี ิ ก่อนเข ้าระบบ ช่วยแก ้ปัญหาโรครากเน่ าและเปลือกเน่ า ลดการสูญเสียนาบนผิ วดิน ลดการสูญเสียปุ๋ ย และ ธาตุอาหารจากการชะล ้างผิวดิน เป็ นการให ้อาหารทางราก นาไปใช ้กับทุเรียนได ้ทุกช่วงอายุ สามารถประยุกต ์ใช ้ระบบการใหน้ ้าในพืช ่ ได ้อีกด ้วย อืนๆ

นวัตกรรมเกษตรยุคใหม่ ฟาร์มไก่ไข่ระบบอัจฉริยะ (IoT) ใช้กระบวนการเลีย้ งไก่ไข่และการจัดการฟาร์มไก่ไข่ระบบอัจฉริยะ ควบคุมด้วย เทคโนโลยี IoT มีเซ็นเซอร์วดั ระดับความชืน้ อุณหภูมิ ความเข้มของแสง และ ปั จจัยอื่นๆ ที่มีผลต่อการเจริญเติบโตของไก่ มีการรับส่งข้อมูลจากโรงเรือนของผู้ เลีย้ งมายังศูนย์วิเคราะห์ขอ้ มูลโดยตรง มีทีมสัตวแพทย์ผเู้ ชี่ยวชาญด้านการเลีย้ ง เป็ นที่ปรึกษา มีทีมเฝ้าติดตามระบบคอยตรวจสอบเฝ้าระวังสถานะการทางาน ของอุปกรณ์ในโรงเรือนตลอด 24 ชั่วโมง

นวัตกรรมเกษตรยุคใหม่ Farmbook.co วางแผนการเพาะปลูกสาหรับเกษตรกร Farmbook.co เป็ นเครือ่ งมือที่ช่วยเหลือทัง้ การวางแผนการผลิต การ คาดการณ์ผลผลิต ตลอดจนการวิเคราะห์ขอ้ มูลกิจกรรมทางการเกษตร ได้แก่ สภาพอากาศ ความอุดมสมบูรณ์ของดิน การจัดการโรคและแมลง ศัตรูพืช การนาเทคโนโลยีทางด้านระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ การสารวจ ระยะไกล การตรวจสอบคุณภาพดิน และระบบการให้นา้ นอกจากนี ้ ยัง ช่วยสร้างสังคมการแบ่งปั นอุปกรณ์เครือ่ งจักรกลทางการเกษตร แรงงาน และวัตถุดิบในกลุม่ เกษตรกรรายย่อย ช่วยลดต้นทุนการผลิตและการ จัดสรรสัดส่วนพืน้ ที่การเกษตรได้ รวมทัง้ เพิ่มช่องทางการตลาด การ ตรวจสอบและติดตามกระบวนการเพาะปลูกของผลผลิตได้ทกุ ขัน้ ตอน

นวัตกรรมเกษตรยุคใหม่ Getz Trac เทคโนโลยีจองรถเกี่ยวข้าว เก็ทแทรค (Getz Trac) คือ แอปพลิเคชั่นสาหรับจ้างรถเกี่ยว ข้าวและอุปกรณ์การเกษตร 3 รูปแบบ ได้แก่ 4.1 จองรถเกี่ยวข้าว ในระบบ 400 กว่าคันทั่วไทย ได้ลว่ งหน้า 1 เดือน โดยคิดอัตราค่าบริการตามขนาดที่นา พันธุข์ า้ วที่เก็บเกี่ยว เช่น ข้าวเจ้า ค่าบริการ 450 บาท ต่อไร่ ข้าวเหนียว 500 บาท ต่อไร่ ข้าวหอมมะลิ 600 บาท ต่อไร่ 4.2 บริการจองโดรนสาหรับฉีดยาวัชพืช ฉีดยาฆ่าแมลง หว่านปุ๋ ย ค่าบริการ 120 บาท ต่อไร่ 4.3 จองรถแทรกเตอร์ สาหรับเตรียมดินก่อนเพาะปลูก ราคา 500 บาท หรือบริการรับจ้างอัดฟาง ในอัตรา 15 บาท ต่อก้อน

นวัตกรรมเกษตรยุคใหม่ เครือ่ งบดผสมปุ๋ ยหมักและดินปลูก ติด 1 ใน 4 สุดยอดนวัตกรรมช่างชุมชน ปี 2562 โดย นายสุรเดช ภูมิชยั กลุม่ สัมมาชีพบ้านท่าช้าง จังหวัดลาพูน จากจุดประสงค์เดิมที่ตอ้ งการ ลดหมอกควันจากการเผาใบลาไยและใบมะม่วงที่เกษตรกรตัดแต่ง ภายในสวน โดยให้เกษตรกรนาใบไม้เหล่านัน้ มาแลกเป็ นปุ๋ ยหมักและดิน ปลูกที่ได้จากการใช้งานเครือ่ งบดผสมฯ ได้พฒ ั นาเพิ่มอุปกรณ์เสริมความ ปลอดภัยและเพิ่มระบบบดต้นกล้วยสาหรับทาเป็ นอาหารสัตว์หรือทานา้ หมักชีวภาพ ซึง่ ทาให้สามารถใช้งานได้หลากหลายมากยิ่งขึน้ เพิ่มรายได้ จากผลผลิตที่ดีขนึ ้ และลดอัตราการเจ็บป่ วยจากโรคระบบทางเดิน หายใจที่เกิดจากการเผาใบไม้และช่วยลดมลพิษทางอากาศให้กบั ชุมชน ขณะนีอ้ ยู่ในระหว่างปรับปรุงเครือ่ งต้นแบบเพื่อเตรียมจาหน่ายต่อไป

นวัตกรรมเกษตรยุคใหม่ เครือ่ งตัดหญ้าโซลาร์เซลล์ ติด 1 ใน 4 สุดยอดนวัตกรรมช่างชุมชน ปี 2562 ผลงานของ นายกฤษณะ สิทธิหาญ จังหวัดลาปาง ที่ตอ้ งการลดต้นทุนเชือ้ เพลิงในการตัดหญ้าภายในไร่สบั ปะรดอินทรีย ์ จึงประดิษฐ์เครือ่ งตัดหญ้าที่ใช้พลังงานจากแสงอาทิตย์และมีแบตเตอรีส่ ารองช่วยให้ สามารถใช้งานต่อไปได้แม้จะไม่มีแสงอาทิตย์ในบางช่วงเวลา เหมาะสาหรับใช้งานใน พืน้ ที่บา้ นพักอาศัย และได้พฒ ั นาเครือ่ งตัดหญ้าแบตเตอรีไ่ ฟฟ้าแบบสะพายหลัง สาหรับการใช้งานในพืน้ ที่เกษตรกรรม มีการจาหน่ายออนไลน์บนเฟซบุ๊กเพจ “ไร่ช่าง เอก สับปะรดวิถีอินทรีย”์ โดยมีโรงงานเอกชนมาเป็ นผูผ้ ลิตและตัวแทนจาหน่าย ทัง้ นี ้ ผูท้ ่ีสนใจนวัตกรรมทัง้ 8 รูปแบบ ไปปรับใช้ในการเกษตร สามารถสอบถามข้อมูล เพิ่มเติมได้ท่ี สานักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (องค์การมหาชน) facebook.com/NIAThailand และเว็บไซต์ www.nia.or.th

ขอบคุณค่ะ