Үлү йалиху хүмүн-ү эрдэм ни аман-ду-ни гарчу байиху үнэн хү мэргэн хүмүн-и эрдэм ни далда йабуху үлигэрлэбэл магу хог сан усун-у дэгэр-э хөбхү бөгэд үнэтү сайин чиндамани ирагур-ту-ни жибхү мэтү

Модун-ду” хүхүмэл өнггэ сагужэи. Энэ үгэйи дугулугад би сэртэхил-э. Зун-у думда сар-а-йин байигали хэжий-э эйимү байила. Эхэ нутуг-ун мини алиба бүхүн хэчинэн сайихан харагдадаг гэчи. Агула-бан сэндэйилэгэд эхилэхү-бэр лэ усу, гоул ширгигэд, байигали гундачих-а йум да гэжү бодуху-бар дотур-а харагусун-а. Байигали сэргүжэи. Байигали сэргүхү-бэр дагуу дагуладаг гэжү сонугсугсан уу та. Шибагу-ду –ийн жиргигэ, усун-у архирага... Аи йагутаи ... Дангчу сайихан. Монггул нутуг-ийар мини байигали-йин үзүсхүлэнг нэнг йэхэ байин-а.

Мину хуби-ду эрхим-эчэ эрхим хорва-ду гагчахан удаг-а зайагад ла эргигэд абчу болдаг үгэи, бүтүгэжү болдаг үгэи, худалдужу абчу болдаг үгэи эрдэнт бол эхэ сайихан орун мини йум. Намайи эбүр элигэн дэгэгүр ни хайир-а найир үгэи тэйичигнэн гүйүжү нагадчу тоглаху-ду налайитал-а жиргажу, эбэсү ногуга-бан хөл-дү мини ибэн зөгэлэжү өггүгсэн мину нутуг-ун агла бүхүн толугад бүхүн гоул мөрэн бүхүн ...

,

Олан жил-үн эмүнэхү мэдэрэмжи мани сэрижү, роман-ийан шибагудун нисүлгэ-йин өндүр-эчэ эхилэбэл йамбар бол? гэсэн сонигучи бодул толугаи-ду эргилдүл-э. Монггул-даган буцажу ирэгснэ оруи-даган бичихан ширэгэн-дэгэн сагугад ...

Урту цаган хэүхэн Ухилан хайилан сагуба (…) Гагца исхүлүгэд модун-ду гарба (…)

Эмүсүгсэн хубцасу-йи ни тайилху-ду Өбэр-үн эрхэ үгэи ухилаба (…)

Тэрэ тэндэ шибагу эргин-э, жиргин-э, исхэрүн-э. Ирэхү цаг-и амадан ирэжү йабуг-а шибагуд-и харадаг үгэи йум мину хүү. Бугурул эгүлэн думдабан ухилажу йабудаг йум гэн-э лэ. Аи хөгэрүхүи нэгүдэлүн шибагуд-ун өлүгэи нутуг ни мину монггул ажэи.

Эртэ дэгэр-э цаг-ту йум гэн-э, идэр монггул цэриг-үд дэлэхэи-йин тал-а-йи эзэлэжү, идэ хабубан гайихагулжу йабугсан үй-э-дү йум гэн-э, нигэн хорий-а цэриг хари хола-йин газар сагугсан ни босчу чидаху үгэи, чису гарбал тэрэ ни тогтаху үгэи, усу хэчинэн уугубачу аман-у цанггаг-а гарху үгэи тэйимү нигэ иру-а-йин магухаи эбэдчин-дү нэрбэгдэжү гэн-э.

Нигэ лэ мэдэгсэн би өбэр-и-бэ шонгухур шибагу болугад хэгэр-э тал-а-йин дэгэгүр элин халин нисчү йабуг-а-бар ургугулун бодужу йабул-а...

Тэгэгэд йагун-у мих-а байигсан буи? хэмэн асагужу гэн-э. “Хойилог-ун мих-а йум йадарагсан үй-э-дэгэн уугужу йабугараи гэжү абу захигсан-и би мартагад сайи санажу, та бидэ хубийан уугужу иди шиди-йи мэдэл-э” гэжү гэн-э. Тэрэ цаг-ача хойиши монггул цэриг бүри хойилуг-ун мих-а абчу йабудаг болугсан гэн-э.

Шибагу шибагу өнггэ жисү, айаг араншин бүхү йагум-а-бар-ийан ондуу. Хэрий-э гуваглажу, бүргүд хагшижу, тас хабшижу, нугусу нургижу, элий-э инцагажу байиху йум. Мину эхэ орун тэрэ айар-ийан анир хөг ай-а шинггэгсэн бөлүгэ.

Абу эжи-бэн хайиралаг-а үгэи хүмүн эхэ орун-ийан эсэ хайиралан-а. монггулчуд унагсан газар, ухийагсан усу гэжү йаридаг ни “эхэ орун-ийан хайиралаху хайир”а хайир-а”ача хайиралаху эжи-йи-бэн эгүдүл-тэи” учир йум. Сэдхил жирүхэ-бэрийэн уруг барилдугсан эхэ орун тан-даган мөргүмү.

Олан хонуг болжу, гэтэл-э нигэ цэриг айан-у богца-бан задалжу, иругарача ни жигахан борца гаргажу ирэгэд бүгүдэ буцалган хубийажу хүртэжэи. Гэтэл-э маргаши-ача ни эбэдчин ни иларшижэи.

Хүмүс анаи-ла толугаи дохин-а Тэс хөлдэгү модуд-ун нөмүри-дү ...

Эхэ нутуг ... Дали хумин болжумор чичирэжү Зобалангту эхэ нутуг-ун-ийан тухаи

Зол-үгэи силүгчи гийүрэн дагулан-а Эндэ би орусигулг-а-ийн газар сиг-ийэн дасчу Элигэ-бэн өмүлүн хорумхан чихул Хагучин танил сиг элэгдэмэл саран ...

Цөм-ийэр-ийэн үргүчихэлэ сиү сэдхил-үн хун сибагуд...

Цөгэхэн байигасаи гэмэр йаг энэ оруи-ла

Цасу оружу байин-а гэжү намайи тэнэгэлэхү-дү

Хэрий-э мэтү айусуи

Хагучин гутул-ун ула-ду чихаран-а

Хилингнэл харагусал-ун дагагу

Цаб цаган набчис тэгри-эчэ хагдаражу

... Хубахаи мөчир-тү гэрэл-ийэн унагажу

Эхэ нутуг

Эхэ нутуг

Нэгүдэлчин. Би энэ нэрэн-дү дуратаи. Нигэн багурин дэгэр-э-бэн жигахан удачихаху-бар уйидху сэдхил төрүжү, хамигаши-бан чу хамийа үгэи нигэ тэйиши-бэн нэгүжү, эдүр бүхүн үзэжү харажу байигсан агула усу, эбэсү ногуг-аача-бан өгэр-э агула усу ногуг-а, моду чилагу үзэхү шиг сайихан йагум-а нада-ду байидаг үгэи болугад чу тэрэ байижу мэдэн-э.

Эхэ нутуг ... Намур-ун боруган-ийар одуд-и нигэ ажиху-ни-бан Намур-ла йум баи-ла-үгэи-дэ набчи хагдараху сиг Болдагсан бол йаг-ла оду Бодул-ийан тэгэжү эмэгэ-ийн цаи-ийн усун-ду йабумар

Цангагсан чилагу дэбтүгэжү боруг-а сибэрэхү-ни ...

Эхэ нутуг ... Чамаи үхүжү гэжү зэгүдүлэгэд сэрэхү мэтү Силүгэ мэтү уйанг-а хөглэрнэм Халагун залагу бөмбүригүлүгсэн

насу-ий

чини

би

алаган

дэгэр-э

Хагацажу чидагсан бол эргэжү харагад хэрэг-үгэи Ба.Идчинхорлу-а

Алус газар сурху-бар йабугчи Алус газар сурху-бар одху зам-ду Намур-ун салхи эмүн-эчэ сэрчигнэн-э Эбэсүн толугаи халигурху хөндэи-дү Гэр-үн утуг-а цэнгхэрлэн холадан-а Загун агула мингган гоул-и дабан гарху-ду ...

Алус газар сурху-бар йабугчи ... Тэгүн-ү далаи-ача субуд тан-а сигүрдэн-э Өнггэрэгсэн ирэгэдүи эгэлжилэн бодугдан-а Тэгри –ийн одун жируб гилалзан-а Хэгэр-э-ийн галагу нисүн үлү хүрхү газар-а-ача

Хүмүн-ү хүү эрдэм эбүртүлэжү харин-а Да.Нацугдоржи

Зам Эжи мини ангх-а сөни-бэр чилагу-ий-ни зөгэллэжү

... Учир байидал-ун хору-ду гэнэ сэрэмжи үгэи төгэригсэн Униарту мусхи-а хабцал дэгэр-э Ухагантан тэнэгэ хойар эгэрэгсэн Мину зам Хажигу бургасу-ду гөрүгэсү инцагалажу ...

Табиланг зайаган-у харгуи дагажу ...

Зам

Тогору буцагсан энэ зам-ду

Зам

Хагацал-ун гуниг-ту донгсулугсан донгхол-тои ...

Тал-а санагасиран намур-ун тэгри уйилагнажу

Агулжаху байар-ту эхэцэрэжү йагарагад

Зэгэр-э зэргэлгэ сүбэлэн цахилугсан энэ зам-ду

Үйил-э-ийн үрэ-ийн усун-ду эбдэгдэгсэн эхилэл-тэи

... Асх-а хадан-ача йанггир халигсан энэ зам-ду

Эчигэ мини өргэсү-ий-ни тэгүгсэн цэцэг-тү зам

Зам ... Нохуд хуцагсан энэ зам-ду Салаг-а гэжэг-тэи үхин амараг болун учаражу Үрэ-ийн байар хоталажу хамту алхун-а Салхин-у боруг-а зэгүдэн-дү абу-ий-бан алдажу

Набчис-ун сигүдэр-тү наран нойирсун-а Дэгэдү сэбимэхэи-ийн үнэн Дэлэхэи орусиху-ийн үнэн Набчис-ун хэлбэритү жирүхэ булхилажу Намур цаг эжи мини болун-а Үргэлэгсэн тугул цочин хараййху мэтү ...

Судасу чимчигинэн хабар цоргин-а ...

Ар.Эрдэни-Вчир

Мэдэрэхүи алдаран санаг-а алдаху мэтү

Энэ мину хубихан зайаган-у зам

Тасийаран тохуйиражу айираг инийэмсүглэжү

Сүн татагулун гэрэлтэхү тоду-ийн тоду зам

Таг-и-ни абугсан сирэн хөхүр-и

... Сэгүлчи-ийн гагца дэлэхэи цаг-ун хизагар-үгэи-дү агусху-ду-чу

... Эгүлэн забсар тогурууд хасхичин-а

Зам

Набчис-ун сигүдэр-тү наран нойирсун-а

Нилбусу хамту асхаба ...

Набчис-ун сигүдэр-тү наран нойирсун-а ... Зэсүн хосигуту орчиланг бидэртэн цэнгхэртэжү Зэгэгэтү бодул-ийан эгүрлэжү алдан йабуху Унажу буи цасун-у хагас дайалул-таи Агулас тэрэ чиг-ийэр-ийэн бударан хөдэлүн-э

Өлзэи туйилаху гал-ун-ийан ситу-бар ...

Набчис-ун сигүдэр-тү наран нойирсун-а ... үйимэгтү сэдхил-үн-ийэн чичирхилэл-и хайалан

Оду мини орхигсан цаг-ту Олан цаган сибагу хайир-а-ийн дагагу дагулажу Хоус залагус-и эргин тогурин

Хору-ийар дүгүрэнг эгсиг-үн тэмдэг нисчү байиг-а-да Оду мину орхигсан цаг-ту онца-ийн сайихан бүсэгүи гоулун эрги дэгэр сагугад ...

Мөрүгэдэл-ийэн сибэнэжү ...

Он солигдаху мөчи-ийн силүг

Оду мину орхигсан он цаг

Намур цаг эжи мини болун-а.

Нилбусу-таи мини цуг арилжу байиг-а-да

Набчис-ун хэлбэритү жирүхэ булгилажу

... Нигур-эчэ-ни уругул-ун мини

Дэгэдү орусиху-ийн учир

Он солигдаху мөчи-ийн силүг

Тэнүмэл одуд-ун чигулал абтан”а

Мөчир-эчэ-бэн тасурагсан набчис газар унаху-даган

Тэгри-дү тэмцэхү-ийн өндүр хүслэнг

Он солигдаху мөчи-ийн силүг ... Тэрэ набчис-ийар хэн нигэн далабчи уралагад Тэгри алдалжу зогсуг-а-да Оду мину орхигсан он цаг-ту Загун жил-үн тэртэгэ-эчэ эжи-бэн үгүйилэгсэн

Зузаган хүрм-э дүгүрэнг бодул ...

Он солигдаху мөчи-ийн силүг ... Цасу-таи хөндэи-бэр инагси йабуху-даган Цаг хугацаган-ду гомудажу-ла байиг-а-да Оду намайи тосуху он цаг харин

Барижу очиху-ий мини хүлийэгэд Дэнгдэгү гүн нойиран-даган байиг-а-да ...

Эхэ нутуг ... Намур-ун боруган-ийар одуд-и нигэ ажиху-ни-бан Намур-ла йум баи-ла-үгэи-дэ набчи хагдараху сиг Болдагсан бол йаг-ла оду Бодул-ийан тэгэжү эмэгэ-ийн цаи-ийн усун-ду йабумар Цангагсан чилагу дэбтүгэжү боруг-а сибэрэхү-ни ...

Эхэ нутуг ... Чамаи үхүжү гэжү зэгүдүлэгэд сэрэхү мэтү

Хагацажу чидагсан бол эргэжү харагад хэрэг-үгэи Ба.Идчинхорлу-а

Алус газар сурху-бар йабугчи Алус газар сурху-бар одху зам-ду Намур-ун салхи эмүн-эчэ сэрчигнэн-э Эбэсүн толугаи халигурху хөндэи-дү

Гэр-үн утуг-а цэнгхэрлэн холадан-а Загун агула мингган гоул-и дабан гарху-ду ...

Шин-э үзэгдэл өгэр-э амидурал-ду умбажу ...

дэгэр-э

Байасул-и хари-ийн хэлэ-бэр уламжилан-а

алаган

Алжийал-и өбэр-үн сэдхил-дү бисилгажу

би

Гайихам-а зүйил баса-ла олан-ийар харагдан-а

чини

... Үдэн өнггэрэхү гацаг-а хота хүмүн-ү

насу-ий

Алус газар сурху-бар йабугчи

Халагун залагу бөмбүригүлүгсэн

Зочид багудал-ун цонгху-бар сонирхан шагайиху-ду

Силүгэ мэтү уйанг-а хөглэрнэм