ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ Γ.Ε.Λ. Ν. ΧΑΛΚΗΔΟΝΑΣ: Τεύχος 1ο Δεκέμβριος 2022 Αγαπητοί μας αναγνώστες, είμαστε η συντακτική ομάδα της εφημερίδας Φάρος. Είμαστε η ομάδα που φέτος θα σας φωτίζει τον δρόμο προς την ενημέρωση των πιο σημαντικών γεγονότων που βιώνουμε, αυτήν την περίοδο, κρατώντας σας πάντα συντροφιά με τις τοποθετήσεις μας, τον προβληματισμό μας και στην ψυχαγωγία με τις δραστηριότητες που θα βρίσκετε πάντα στην τελευταία μας σελίδα. Ελπίζουμε να σας έχουμε κοντά μας. Το πρώτο τεύχος του ‘’Φάρου’’ ,της εφημερίδας των μαθητών του ΓΕΛ Ν. Χαλκηδόνας είναι πια γεγονός. Όσο δύσκολο κι αν φάνταζε στην αρχή αυτό το εγχείρημα, τελικά τα παιδιά τα κατάφεραν. Σε μια καθημερινότητα απαιτητική και αγχωτική, έρχονται να δώσουν το στίγμα της δικής τους προσωπικής επιλογής : να συμμετέχουν, να συνεργαστούν, να διευρύνουν τους ορίζοντες και τις δυνατότητές τους, να δημιουργήσουν. Μοιράζονται μαζί μας σκέψεις, προβληματισμούς, ενδιαφέροντα, γνώσεις, νέα, ανησυχίες για τη ζωή τους, το περιβάλλον, το σχολείο τους, την πόλη τους, τον κόσμο τους. Καλοτάξιδη η εφημερίδα μας, παιδιά! Σωτηρία Οικονόμου, φιλόλογος. Η συντακτική ομάδα, σας εύχεται, καλή ανάγνωση!!! Η ΣΤΗΛΗ ΤΩΝ ΦΑΡΩΝ Ο Φάρος της Αλεξάνδρειας (από τον μαθητή Βαγγέλη Αρκαδινό) Η ονομασία Φάρος οφείλεται στην νησίδα Φάρος που βρίσκεται απέναντι από την Αλεξάνδρεια. Εκεί ήταν ο τόπος που έλαμψε, ο μεγαλοπρεπής Φάρος της Αλεξάνδρειας, ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Ο Φάρος χτίστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. (~280π.Χ.), από τον αρχιτέκτονα τον Σώστρατο τον Κνίδιο. Χτίστηκε για να προειδοποιεί τους ναυτικούς, ώστε να αποφευχθούν ατυχήματα. Το οικοδομικό αυτό κατασκεύασμα κατάφερε να αντέξει από τρεις σεισμούς, μέχρι την τελική του πτώση το 14ο αιώνα. Το κτίσμα είχε συνολικό ύψος (~140 μέτρα) και ήταν δομημένο με κομμάτια άσπρης πέτρας ή μαρμάρου σε τέσσερα επίπεδα. Τα επίπεδα ξεκινούσαν από μια τετράγωνη βάση, και κατέληγαν σε ένα τετράγωνο κτίσμα, ενώ το κτίσμα του δεύτερου επιπέδου είχε σχήμα οκταγώνου. Το ψηλότερο και τελευταίο επίπεδο του Φάρου ήταν ένα κυκλικό κτίσμα όπου εκεί βρισκόταν ο μηχανισμός που εξέπεμπε το φως. Συγκεκριμένα ο μηχανισμός αυτός λειτουργούσε τη μέρα μέσα από γυαλισμένα κάτοπτρα και καθρέφτες, ενώ το βράδυ έκαιγε μία φλόγα. Στην κορυφή εικάζονται πως δέσποζε το άγαλμα του Ποσειδώνα ή του Απόλλωνα θέλοντας να αναδείξει ή τον Μ. Αλέξανδρο ή τον Πτολεμαίο τον Α’. Αξίζει να αναφερθεί ότι φιλοξενούσε και την βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας. Με την ολοκλήρωση του έργου ο Σώστρατος έγραψε μία επιγραφή, την οποία κάλυψε με μία στρώση γύψου, γράφοντας στην συνέχεια το όνομα του Πτολεμαίου ( ηγεμόνα της Αιγύπτου) πιστεύοντας ότι με το πέρασμα των χρόνων η στρώση θα χαθεί και φανερώνοντας τη δική του επιγραφή. Η Επιγραφή έγραφε : «Σώστρατος του Δεξιφάνη του Κνιδίου προς τους θεούς που προστατεύουν τους ναυτικούς.» Σήμερα το μοναδικό που διασώζεται από τον Φάρο είναι το αμυντικό οχυρό Qait bay που χτίστηκε από τον σουλτάνο Μαμουλέκ το 1477 από τα θεμέλια του ίδιου του Φάρου. Ο ΦΑΡΟΣ Σελίδα 1

100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΌ ΤΗ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ 1922: Ο ΔΙΩΓΜΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣΙΑΣ (από τον μαθητή Βασίλη Τομαρόπουλο) Η καταστροφή του 1922 αποτέλεσε μια πρωτοφανή ανθρώπινη τραγωδία. Η μεγάλη εισροή προσφύγων στο ελληνικό έδαφος προκάλεσε τριγμούς στη χώρα . Μια χώρα που μόλις είχε βγει από τους Βαλκανικούς Πολέμους , τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και έναν Εθνικό διχασμό, Τα παραπάνω μας δίνουν την εικόνα μιας διαλυμένης οικονομικά χώρας με αρκετά προβλήματα στον κρατικό μηχανισμό. Πώς, λοιπόν, μια τέτοια χώρα θα κατορθώσει να περιθάλψει τους πρόσφυγες και να ανακάμψει; Πολλά ερωτήματα μπορούν να μας γεννηθούν αναφορικά με τον διωγμό των Ελλήνων της Μικράς Ασίας. Ο μικρασιατικός πόλεμος λήγει τον Αύγουστο του 1922 με την ήττα και την υποχώρηση του ελληνικού στρατού. Στην ουσία όλα τώρα αρχίζουν! Οι διώξεις, οι σφαγές, οι λεηλασίες στις ελληνικές περιουσίες και τα βασανιστήρια των διωγμένων από τους Τούρκους δεν είχαν τέλος. Απώτερος σκοπός τους η εκκαθάριση της Μικράς Ασίας από το ελληνικό στοιχείο (γενοκτονία). Όλα τα γεγονότα που σημειώθηκαν από τότε ζουν χαραγμένα στις μνήμες των ανθρώπων, οι οποίοι βίωσαν την σκληρότητα και την ωμότητα των Τούρκων, αλλά και στις μνήμες της νεότερης γενιάς. Ποιος άλλωστε μπορεί να ξεχάσει τις πορείες αιχμαλώτων και ομήρων ανδρών με σκοπό την εξόντωσή τους; Ποιος θα ξεχάσει την εικόνα των απαρηγόρητων, πεινασμένων, άστεγων ανθρώπων ακόμη και μικρών παιδιών να κλαίνε μέσα σε πρόχειρους καταυλισμούς και σκηνές από την απελπισία τους; Χιλιάδες πρόσφυγες, ακολουθώντας το στρατό, άρχισαν να φτάνουν στην Ελλάδα Η αλήθεια είναι ότι το ελληνικό κράτος παρά τα πολλαπλά πλήγματα που είχε υποστεί προσπάθησε με τον καλύτερο τρόπο και με τα μέσα που ήδη διέθετε να φροντίσει άμεσα τους πρόσφυγες και να τους αποκαταστήσει, κινητοποιώντας ακόμη και ιδιώτες, με την οργάνωση πρόχειρων συσσιτίων και την παραχώρηση εγκαταλελειμμένων σπιτιών. Οι σχετικά γρήγοροι ρυθμοί στεγαστικής αποκατάστασης δεν οδηγούν αναγκαστικά στην κοινωνική ενσωμάτωση των προσφύγων. Προκαταλήψεις, πολιτικά συμφέροντα και πολιτικά πάθη προκαλούν αντιπαραθέσεις και κλίμα οξύτητας με τους ντόπιους πληθυσμούς. Σημαντικές πηγές των συνθηκών , κάτω από τις οποίες οι πρόσφυγες έζησαν για πολύ καιρό έως την τελική αποκατάστασή τους είναι οι μαρτυρίες των ίδιων των ανθρώπων και οι φωτογραφίες της εποχής. Παρακάτω ακολουθεί ένα απόσπασμα από την μαρτυρία της Φιλιώς Χαϊδεμένου: «Βλέπετε εκεί;», μας λέει ο βαρκάρης. «Είναι η εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Εκεί έχουν μαζευτεί πολλοί πρόσφυγες. Πηγαίνετε κι εσείς». Πράγματι, προχωράμε και φτάνουμε στην εκκλησία. Η εκκλησία ήταν γεμάτη από κόσμο. […] Κάποια στιγμή, μετά από ώρες, που μου φάνηκαν αιώνες, ξημέρωσε, και με τις πρώτες χλομές ακτίνες του ήλιου κινήσαμε να βρούμε σπίτι του συγγενή μας, του Γιάννη του Σιδέρη. Ξέραμε πως έμενε στην οδό Ευκλείας 6. Τυχεροί μέσα στα τόσα που μας συνέβαιναν, βρήκαμε το δρόμο πολύ κοντά στην εκκλησία όπου είχαμε διανυκτερεύσει. Χτυπάω την πόρτα του σπιτιού που μας δείξανε. Μου άνοιξαν κάποιοι άνθρωποι, ενοικιαστές κι αυτοί στο ίδιο κτίριο. Τότε στην Ελλάδα η φτώχεια ήταν μεγάλη. Πέντε έξι οικογένειες νοίκιαζαν ένα σπίτι και είχαν κοινή κουζίνα. Μας καλοδέχτηκαν οι άνθρωποι κι έστειλαν να ειδοποιήσουν το θείο μου το Γιάννη. Όλοι μάς φρόντισαν και μας έβαλαν να φάμε κι εμείς τους ρωτούσαμε αν είχαν δει τους δικούς μας. Φιλιώ Χαϊδεμένου, Τρεις αιώνες, μια ζωή, Αθήνα 2005, σ. 146. Αδιαμφισβήτητα, ο διωγμός των Ελλήνων της Μικράς Ασίας επηρέασε την πορεία του ελληνικού κράτους υποβάλλοντάς το για ακόμη μια φορά σε μια νέα αρχή 100 χρόνια μετά την Ελληνική Επανάσταση. Παρόλα ταύτα σημαντική υπήρξε η συμβολή των προσφύγων μεταξύ των οποίων της Φιλιώς Χαϊδεμένου, της Διδούς Σωτηρίου, του Γεωργίου Σεφέρη στην διαμόρφωση της σημερινής ελληνικής ταυτότητας . Συνεπώς, με αφορμή και την συμπλήρωση 100 χρόνων από τα γεγονότα, το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε για όλους εκείνους τους ανθρώπους είναι να μην τους ξεχάσουμε ποτέ και να μην επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την ενημέρωση και το ενδιαφέρον της νεότερης γενιάς για την ιστορία του τόπου μας, στο οποίο ελπίζω να συνέβαλα έστω και λίγο με το κείμενο αυτό. Σελίδα 2

Η Φιλιώ Σιδερή-Χαϊδεμένου , γνωστή και ως Μικρασιάτισσα γιαγιά, γεννήθηκε το 1899 στα Βουρλά της Μικράς Ασίας, κοντά στη Σμύρνη, από Ναξιώτη πατέρα και Σμυρνιά μητέρα. Ήταν το έκτο παιδί της οικογένειας, και έχασε τα μεγαλύτερα αδέλφια και τον πατέρα της το 1922 από την Μικρασιατική καταστροφή. Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή φτάνει στην Αθήνα με τη μητέρα της και τον μικρότερο αδελφό της . Το 1928 παντρεύεται τον Γεώργιο Χαϊδεμένο και το 1929 αποκτούν ένα παιδί, τη Χριστίνα. Κατά την περίοδο της Κατοχής μετακομίζουν στην Κοζάνη και αργότερα στη Θεσσαλονίκη. Μετά το θάνατο του άνδρα της εγκαθίστανται το 1955 στη Νέα Φιλαδέλφεια. Γνωστό μας είναι επίσης ότι συμμετείχε ενεργά σε προσφυγικά σωματεία . Η ίδια ορκίστηκε να κάνει κάτι, για να μην σβήσει ποτέ η Μικρά Ασία. Γι’ αυτό από τις αρχές του 1990, άρχισε να συλλέγει με κόπο, κειμήλια με σκοπό την ίδρυση του Μουσείου Μικρασιατικού Ελληνισμού κάτι που τελικά επιτεύχθηκε το 2007 με τα εγκαίνια του πανέμορφου μουσείου στη Νέα Φιλαδέλφεια . Το 1995 σε ηλικία 96 ετών επισκέπτεται τα Βουρλά, για να φέρει πέτρα και χώμα από την πατρίδα της, που τοποθέτησε στην κρύπτη του μνημείου. Για τη δράση της έχει τιμηθεί από τον Οικουμενικό Πατριάρχη, την Ακαδημία Αθηνών και άλλους φορείς Απεβίωσε τον Ιούνιο του 2007, σε ηλικία 108 ετών Ακολουθούν αποσπάσματα από την αφήγηση της γιαγιάς Φιλιώς στο Ντοκιμαντέρ του Δ. Τζακιλτζή σχετικά με τη ζωή της. «Τα δικά μου χρόνια ήταν πάρα πολύ ωραία, γιατί εγώ γεννήθηκα σε ένα σπίτι, που ήμουνα μοναχοκόρη. Το μόνο που είχα πονέσει, επειδή ήμουν μοναχοκόρη, με κράτησαν από το σχολείο και δεν με άφησαν να τελειώσω. Πήγα μόνο στις πρώτες τάξεις του δημοτικού. Αυτό με πίκρανε παρά πολύ, και με πικραίνει μέχρι σήμερα. Όμως ήταν τότε τα χρόνια έτσι. Έτυχε να είμαι η μόνη κόρη μέσα σε πέντε άτομα της οικογένειας και είπαν ότι έπρεπε να μείνω στο σπίτι…..» «……. Στην ψυχή τους μέσα είχαν (οι Μικρασιάτες) την δημιουργία και την χαρά. Η δουλειά ήταν για αυτούς προσευχή, Είχαν μεταξύ τους αγάπη και συμπόνια. Εκεί δεν είχε να πούμε ένας άλλος που έρχονταν από ένα άλλο μακρινό μέρος να τον πούνε ο ξένος, όχι, .ο πατριώτης, έλα πατριώτη, έλα σπίτι μου, πέρασε μέσα, στο φτωχικό μου θα βρεις την αγάπη, ζεστασιά, να τον προσέξει, να τον ταΐσουν, να τον φροντίσουν…..» Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την παραπάνω αφήγηση στο ντοκιμαντέρ του Δημήτρη Τζακιλτζή για την ΕΡΤ (1999) με τον τίτλο : Φιλιώ Χαϊδεμένου Ετών 102 Σαν παραμύθι. Φιλιώ Σιδερή-Χαϊδεμένου ( από τον μαθητή Χριστόφορο Ντάφο ) Σελίδα 3

Σελίδα 4 Το Μουσείο Μικρασιατικού Ελληνισμού «Φιλιώ Χαϊδεμένου» (από την καθηγήτρια Σωτηρία Οικονόμου και τις μαθήτριες Νικολίτα Τζινιέρη, Μικαέλα Τζινιέρη και Μαρίνα Πούλιου) «Την ώρα που ανέβαινα στη σκάλα να επιβιβαστώ στο πλοίο ρίχνω μια ματιά πίσω στα Βουρλά, στην πατρίδα μου. Την εικόνα αυτή, την τελευταία της αγαπημένης μου πατρίδας θα την κουβαλάω μέσα μου μέχρι μα πεθάνω. Δεν θα ξαναδώ τον τόπο μου, αλλά δεν θα τον ξεχάσω ποτέ» Τα λόγια αυτά της Φιλιώς Χαϊδεμένου, της γιαγιάς Φιλιώς, ήταν η παρακαταθήκη, για να γίνει πράξη το Μουσείο Μικρασιατικού Ελληνισμού στη Ν. Φιλαδέλφεια. Για να μη ξεχαστεί λοιπόν ο Μικρασιατικός Ελληνισμός και ο ιδιαίτερος πολιτισμός του, η γιαγιά Φιλιώ μάζευε με προσωπικό κόπο για δεκαετίες κειμήλια που είχαν κουβαλήσει οι Μικρασιάτες της Ν. Φιλαδέλφειας από τις χαμένες πατρίδες τους. Αρχικά η συλλογή της στεγάστηκε στο χώρο του παλιού Δημαρχείου. Κατά το σεισμό του 1999 το Δημαρχείο κρίνεται ακατάλληλο και η συλλογή μεταφέρεται το 2002 στο χώρο του ΠΠΙΕΔ, όπου ιδρύεται το Μουσείο Μικρασιατικού Ελληνισμού, το οποίο και εγκαινιάζεται τον Απρίλη του 2007. Η γιαγιά Φιλιώ τρεις μήνες αργότερα, τον Ιούνιο του 2007, έφυγε από τη ζωή έχοντας δει το όραμα της να παίρνει σάρκα και οστά. Το Μουσείο από το 2007 μέχρι σήμερα λειτουργεί αδιάλειπτα υλοποιώντας το στόχο της γιαγιάς Φιλιώς, να κρατηθούν δηλαδή στη μνήμη του λαού μας ζωντανά τόσο ο μικρασιατικός πολιτισμός όσο και η οδύνη της μικρασιατικής καταστροφής. Κυρίως απευθύνεται στο μέλλον του ελληνισμού, στους μαθητές. Για το σκοπό αυτό έχουν σχεδιαστεί και πραγματοποιούνται από τους υπεύθυνους του Μουσείου τόσο εκπαιδευτικές ξεναγήσεις όσο και τα κατάλληλα εκπαιδευτικά προγράμματα, τα οποία μέσα από πολλαπλά ερεθίσματα και βιωματικές δραστηριότητες βοηθούν τους μαθητές να κατανοήσουν τις αξίες του Μικρασιατικού Ελληνισμού. Στον εκπαιδευτικό χαρακτήρα του Μουσείου βοηθάει και ο τρόπος που είναι οργανωμένη η έκθεση των κειμηλίων. Ο επισκέπτης της έκθεσης ζει την πορεία του μικρασιατικού ελληνισμού στο χρόνο, από τα βυζαντινά χρόνια μέχρι τον εκτοπισμό, το δρόμο της προσφυγιάς και την εγκατάσταση του στην Ελλάδα. Η έκθεση δεν εστιάζει στα μεγάλα γεγονότα της μικρασιατικής εκστρατείας αλλά στην καταγραφή της μνήμης των απλών ανθρώπων που βίωσαν τα γεγονότα και αποτελούν τους σιωπηλούς πρωταγωνιστές τους. Τα εκθέματα του Μουσείου: φωτογραφίες, εικονίσματα, φορεσιές , κομμάτια υφάσματος, έγγραφα δημόσια (τίτλοι ιδιοκτησίας, ληξιαρχικές πράξεις βάπτισης κα γάμου, απολυτήρια από εκπαιδευτικά ιδρύματα) και ιδιωτικά (προικοσύμφωνο, έλεγχοι προόδου στο σχολείο) ζωντανεύουν όλες τις πτυχές της ζωής του Μικρασιατικού Ελληνισμού. Πολύ σημαντικό είναι εξίσου ότι ο επισκέπτης μοιράζεται τις εμπειρίες, τις σκέψεις

και τα συναισθήματα των Μικρασιατών προσφύγων , τη δική τους δηλαδή αλήθεια, μέσα από τις βιντεοσκοπημένες αφηγήσεις της γιαγιάς Φιλιώς και των απογόνων τους. Πιο συγκεκριμένα η έκθεση είναι δομημένη σε θεματικές ενότητες που εισάγουν ομαλά τον επισκέπτη στο θέμα. Αρχικά στη θεματική ενότητα «η Μικρασία ως σταυροδρόμι πολιτισμών» δίδεται το ιστορικό πλαίσιο της πορείας και της ακμής του Μικρασιατικού ελληνισμού από τα βυζαντινά χρόνια μέχρι τη μικρασιατική καταστροφή και τη συνθήκη της Λοζάνης (1923). Η επόμενη ενότητα εστιάζει στην άνθιση του μικρασιατικού ελληνισμού στις αρχές του 20ού αι. σε όλους τους τομείς της ζωής κυρίως στον οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό. Η Τρίτη ενότητα αναφέρεται στην οργάνωση του μικρασιατικού Ελληνισμού σε κοινότητες και ενορίες με αρμοδιότητες θρησκευτικές, διοικητικές, εκπαιδευτικές και οικονομικές. Αξιοπρόσεκτα στην ενότητα αυτή είναι τα ιερά κειμήλια που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες αφήνοντάς πίσω τους όλα τα υπάρχοντα τους. Η Εκπαίδευση είναι ο επόμενος σταθμός του επισκέπτη. Αναφέρονται, στην έκθεση, οι φορείς που παρείχαν την εκπαίδευση στους νέους και εκτίθενται σχετικά έγγραφα και φωτογραφίες. Αξίζουν ιδιαίτερης προσοχής στο σημείο αυτό οι λεγόμενες «καραμανλίδικες εκδόσεις», κείμενα δηλαδή στην Οθωμανική-Τουρκική γλώσσα γραμμένα με ελληνικούς χαρακτήρες. Οι φορεσιές, με πιο περίτεχνο στοιχείο τη σταμπωτή μαντίλα, τα νυφικά φορέματα, τα κοσμήματα, οι κεντημένες παντόφλες και άλλα αντικείμενα οικιακής χρήσης κερδίζουν το ενδιαφέρον του επισκέπτη στη συνέχεια και αποδεικνύουν την επιδεξιότητα και την αισθητική της Μικρασιάτισσας. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στη συνέχεια της έκθεσης στο θεσμό της Προίκας. Εκτίθενται τα «Προικιά» τα είδη που αποτελούσαν την προίκα (λευκά είδη , είδη ιματισμού , οικιακά σκευή και κοσμήματα) και αναδεικνύεται μέσα από όλα αυτά ο κόσμος των γυναικών , ένας κόσμος σκληρής εργασίας και αυστηρής κοινωνικής και οικογενειακής ιεραρχίας στην οποία η γυναίκα καταλάμβανε την τελευταία θέση. Στη συνέχεια ένας μεγάλος χρονολογικός πίνακας με τα γεγονότα από το Μάιο του 1919 έως το 1923 μας εισάγει στην επόμενη ενότητα της έκθεσης , τη Μικρασιατική Καταστροφή, τους εκτοπισμούς και την προσφυγιά του μικρασιατικού ελληνισμού. Οι φωτογραφίες της καιόμενης Σμύρνης και των προσώπων των προσφύγων καθώς και οι προφορικές μαρτυρίες τους μάς μεταφέρουν την οδύνη και τον πόνο των ανθρώπων που ξεριζώνονται από τον τόπο τους. Και βέβαια ακολουθεί ο δρόμος της προσφυγιάς και της εγκατάστασης σε νέους τόπους. Επίσημα έγγραφα αλλά κυρίως τα άλλα αντικείμενα που εκτίθενται δείχνουν το τι αξιολόγησαν ως σημαντικό οι πρόσφυγες, για να το πάρουν μαζί τους. Η εγκατάσταση 1.000.000 Μικρασιατών προσφύγων υπήρξε για το Ελληνικό κράτος ένα δύσκολο έργο. Στην τελευταία ενότητα παρουσιάζεται το χρονολογικό πλαίσιο και φωτογραφίες από τη δημιουργία του προσφυγικού οικισμού της Ν. Φιλαδέλφειας. Τέλος τωρινές εικόνες προσφύγων από άλλα μέρη του πλανήτη, που παρουσιάζονται στο τέλος της έκθεσης, συνδέουν το παρελθόν με το παρόν κα μας προβληματίζουν σχετικά με την διαχρονικότητα του προσφυγικού ζητήματος. Η επίσκεψη στο Μουσείο Μικρασιατικού Ελληνισμού «Φιλιώ Χαϊδεμένου» αποτελεί μια μοναδική εμπειρία και μια δικαίωση για τη γιαγιά Φιλιώ και όλους τους Μικρασιάτες πρόσφυγες , κυρίως γιατί επιτυγχάνεται ο σκοπός για τον οποίο ιδρύθηκε αυτό το μουσείο, να μην ξεχαστεί ο Μικρασιατικός Ελληνισμός. Αξίζει λοιπόν να το επισκεφτούμε όλοι! Σελίδα 5

Έχουν περάσει 143 από το θάνατο του, όμως οι Ρώσοι είναι ακόμη πολύ περήφανοι για τον Ντοστογιέφσκι. Ο Φιόντορ Ντοστογιέφσκι ήταν συγγραφέας του οποίου τα κείμενα επηρέασαν τη συγγραφή του 20 ου αιώνα. Χαρακτηριστικό είναι πως η ψυχολογία, η θεολογία, η μοντέρνα λογοτεχνία και ο υπαρξισμός διαμορφώθηκαν μερικώς από τις ιδέες του. Ήταν προφητικός καθώς έγραψε μισό αιώνα νωρίτερα για τη ρωσική επανάσταση. Γεννήθηκε το 1821 στη Μόσχα, δεύτερος γιος γιατρού. Ήταν θρησκευόμενος, φτάνοντας ορισμένες φορές στα όρια της θρησκοληψίας. Από νεαρός αγαπούσε το διάβασμα. Αρχικά την εκπαίδευσή του ανέλαβαν οι γονείς του, μετά ένα ιδιωτικό σχολείο και αργότερα συνέχισε στην Αγία Πετρούπολη. Η μητέρα του πέθανε, όταν εκείνος ήταν δεκαπέντε ετών, ενώ ο πατέρας του δολοφονήθηκε τρία χρόνια αργότερα. Έγινε στρατιωτικός μηχανικός, αλλά η αγάπη του στη λογοτεχνία, τον οδήγησε στη συγγραφή. Ξεκίνησε να γράφει για τις κατώτερες τάξεις και τις δυσκολίες τους. Το 1843 δημοσιεύτηκε το πρώτο του έργο «Φτωχοί Άνθρωποι», ένα κοινωνικό μυθιστόρημα, το οποίο εξαίρεσαν οι κριτικοί. Τα έργα του στη συνέχεια όμως δεν είχαν απήχηση, με αποτέλεσμα τα επόμενα τρία χρόνια να πειραματίζεται με διάφορα στυλ. Η αβεβαιότητα και η σύγχυση φαίνεται σε όλη τη ζωή του Ντοστογιέφσκι. Το 1847 έγινε μέλος μιας αντικυβερνητικής ομάδας, και δυο χρόνια αργότερα συνελήφθη και καταδικάστηκε σε τέσσερα χρόνια φυλάκισης και τέσσερα χρόνια καταναγκαστικής στρατιωτικής θητείας στη Σιβηρία. Το 1859 ο Ντοστογιέφσκι γυρνά στην Αγία Πετρούπολη. Το 1861 δημοσίευσε τις «Αναμνήσεις από το Σπίτι των Πεθαμένων.» Εκείνη ήταν μια περίοδος αστάθειας για το Ντοστογιέφσκι. Η υγεία του επιδεινωνόταν, τα οικονομικά του ήταν κακά. Το 1862 έφυγε από τη Ρωσία λόγω χρεών, και ξεκίνησε τον τζόγο. Ξαναγυρίζει το 1864 και δημοσιεύει «Το Υπόγειο», που μιλά για την ατομική ελευθερία του ανθρώπου. Το 1866 δημοσιεύτηκε το «Έγκλημα και Τιμωρία», ένα από τα δημοφιλέστερα έργα του. Αφορά την ψυχική τιμωρία που βίωνε καθημερινά ο φοιτητής Ροντιόν Ρομάνοβιτς Ρασκόλνικοφ, αφού δολοφόνησε τις δανείστριες αδελφές Ιβάνοφ. Ο Ρασκόλνικοφ είναι τιμωρός,, που γεμάτος ενοχές, δεν μπορεί να συνειδητοποιήσει και να αποδεχτεί την πράξη του. Το 1868 γεννήθηκε η πρώτη κόρη του η οποία πέθανε λίγο αργότερα καταρρακώνοντάς τον. Τότε ξεκίνησε να γράφει το βιβλίο «Ο Ηλίθιος,» που προσπαθεί «να απεικονίσει έναν εντελώς όμορφο άνθρωπο», ο οποίος προσπαθεί να ζήσει σε μια άδικη κοινωνία. Τον επόμενο χρόνο ξεκίνησε το έργο του «Οι Δαιμονισμένοι» που βασιζόταν σε μια πολιτική δολοφονία στη Ρωσία τη προηγούμενη χρονιά. Εκεί γράφει πραγματικά σαν προφήτης την κατάσταση της χώρας του, καθώς και ό,τι θα επερχόταν. Ταυτόχρονα γεννήθηκε η δεύτερη κόρη του και εκείνος σταματά τα χαρτιά. Τον Ιούλιο του 1871, η οικογένεια γυρνά με οικονομικά προβλήματα στη Ρωσία, όταν γεννήθηκε και ο πρώτος του γιος. Η υγεία του συνέχισε να έχει φθίνουσα πορεία, και για τη θεραπεία του χρειάστηκε να φύγει από τη χώρα. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας του ξεκίνησε να γράφει το βιβλίο Ο Έφηβος. Τον Ιούλιο επέστρεψε στην Αγία Πετρούπολη. Τον Αύγουστο του 1875 γεννήθηκε ο μικρότερος γιος του. Το 1876 ξεκίνησε να γράφει «Το Ημερολόγιο Ενός Συγγραφέα», το οποίο πούλησε τα περισσότερα αντίτυπα από όλα τα βιβλία του. Ο Ντοστογιέφσκι αρρώστησε χειρότερα λίγο μετά, και ξαναέφυγε για θεραπεία στο Εμς. Το 1879 έγινε μέλος της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών. Δεν κατάφερε όμως να πάει στο διεθνές συνέδριο του Παρισιού, διότι ο γιος του πέθανε από κρίση επιληψίας. Εκείνο το καλοκαίρι εξελέγη στην Διεθνή Ένωση Συγγραφέων, ενώ τον Αύγουστο για τελευταία φορά πήγε στο Εμς. Το πνευμονικό εμφύσημα με το οποίο διαγνώστηκε, θεωρήθηκε θεραπεύσιμο, αλλά ο Φιόντορ Μιχαήλοβιτς δεν τα κατάφερε. «Οι Αδελφοί Καραμαζώφ» ήταν το τελευταίο και ίσως σπουδαιότερο έργο του Ντοστογιέφσκι. Ξεκίνησε να το γράφει το 1879 και το ολοκλήρωσε τον επόμενο χρόνο. Ο Φρόυντ το κατέταξε αργότερα στα μεγαλύτερα καλλιτεχνικά επιτεύγματα όλων των εποχών. Πρόκειται για τέσσερις γιους που είναι ένοχοι για τη δολοφονία του πατέρα τους, και ο καθένας αντιπροσωπεύει ένα γνώρισμα. Ο Ντμίτρι είναι το πάθος, ο Ιβάν η λογική, ο Αλιόσα το πνεύμα, ενώ ο νόθος Πάβελ η ασχήμια. Μπορεί ο ένοχος να είναι ο Πάβελ, αλλά οι τρεις άλλοι είναι ένοχοι ηθικά, αφού και εκείνοι αυτό επιθυμούσαν. Το τελευταίο μέρος στάλθηκε στον εκδότη του μόλις δύο μήνες πριν πεθάνει. Στις 7 Φεβρουαρίου 1881, ο Ντοστογιέφσκι υπέστη πνευμονική αιμορραγία. Πέθανε δυο μέρες αργότερα και θάφτηκε στην Αγία Πετρούπολη, κοντά στους αγαπημένους του φίλους. Όταν πέθανε, η καριέρα του βρισκόταν στο ζενίθ της, και όλη η Ρωσία θρήνησε για αυτόν. Ο Ντοστογιέφσκι θεωρείται σημαντικός όχι επειδή ήταν ένας καλός παραμυθάς, αλλά επειδή κατάφερε να κάνει μια ανατομία της ανθρώπινης ψυχής συνυπολογίζοντας τα πάθη, τα ελαττώματα, τις αδυναμίες και τις ατέλειες. Οι ήρωές του έμοιαζαν με τους ήρωες των αρχαίων ελληνικών τραγωδιών. Δεν μπορούσαν να ξεφύγουν από τη μοίρα τους. Έπεφταν, συντρίβονταν, αλλά και στο πέσιμό τους ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ Φιόντορ Ντοστογιέφσκι (από τη μαθήτρια Φιλίππα Κουτελιέρη) Σελίδα 6

Σελίδα 7 ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΣΕΛΗΝΗ (από τη μαθήτρια Φιλίππα Κουτελιέρη) Έχουν περάσει 53 χρόνια από την πρώτη φορά που άνθρωπος περπάτησε στο φεγγάρι και 50 από την τελευταία... Φυσικά και δεν είναι λίγα. Αλλά μοιάζει να έφτασε τώρα πια το πλήρωμα του χρόνου. Δεν παραμυθιαζόμαστε, με τις φωνές που λένε ότι άνθρωπος ετοιμάζεται να μετοικήσει στο φεγγάρι. Ο άνθρωπος όμως επιστρέφει στο φεγγάρι, για να το εξερευνήσει, να το κατακτήσει, να δει καλά τη θεατή και την αθέατη πλευρά του. Στις 16 Νοεμβρίου, ηNASA, μετά από καθυστέρηση 79 ημερών, ξεκίνησε την αποστολή της Artemis 1. Η αποστολή αυτή θα διαρκέσει μέχρι τις 11 Δεκεμβρίου. Η διαστημική εταιρία δικαιολογεί την καθυστέρησή της, λέγοντας πως όλα τα συστήματά της είναι καινούρια και χρειαζόντουσαν έρευνες και πειράματα. Είναι η πρώτη από τις 3 αποστολές της ΝASA Artemis, και η μόνη μη επανδρωμένη. Οι επιστήμονες θέλουν να δοκιμάσουν τα εργαλεία τους και τους πυραύλους τους καλά, πριν ξαναστείλουν τον άνθρωπο στη Σελήνη. Οι επόμενες δύο αποστολές θα εκτοξευθούν, αν όλα πάνε κατ’ ευχήν το 2024. Τα προγράμματα αυτά έχουν ως σκοπό την οριστική παρουσία μας, αρχικά στη Σελήνη, και αργότερα να επεκταθούμε στο διάστημα. Βασικός στόχος είναι η συλλογή σεληνιακού νερού, καθώς έχει βρεθεί σε παγωμένη μορφή στο φεγγάρι. Όλοι όσοι το παρακολούθησαν ανατρίχιασαν όταν ο πύραυλος SLS (SpaceLaunchSystem) μαζί με το διαστημόπλοιο Orion εκτοξεύθηκαν από τη Φλόριντα. Η NASA, μέσω του Artemis I θέλει να αναδείξει τα συστήματα του Orion. Το Orion, που έχει πάρει το όνομα του από τον αγαπημένο της θεάς Άρτεμις, Ωρίωνα, είναι το σκάφος που θα φιλοξενεί τους αστροναύτες σε περιβάλλον διαστημικών πτήσεων και θα εξασφαλίσει μια ασφαλή επανείσοδο, κάθοδο, κατάρρευση και ανάκτηση στη Γη πριν από την πρώτη επανδρωμένη πτήση στο Artemis II, που όμως δεν θα προσεληνωθεί. Η αγωνία θα τελειώσει με το ArtemisIII. Με αυτό θα ξαναφτάσουν οι αστροναύτες στον δορυφόρο μας. Η Artemis ! θα έχει διάρκεια 25 μέρες και 11 ώρες. Μέσα στο διαστημόπλοιο βρίσκονταν κούκλες του Σνούπι και του Σον του προβάτου (για λογαριασμό της ESA) καθώς και άλλα αντικείμενα, όπως καρφίτσες, σπόροι και ένα αγαλματίδιο της θεάς Άρτεμις που θα τοποθετηθεί στο Μουσείο της Ακρόπολης. Ο Σνούπι όταν ξεκίνησε να αιωρείται έδωσε το σήμα στη βάση, πως βρίσκεται εκτός βαρυτικού πεδίου. Τα ευρωπαϊκά προγράμματα προσέφεραν τεχνική βοήθεια, με συστήματα προώθησης του διαστημοπλοίου, ενώ στο μέλλον θα προσφέρει και συστήματα υποστήριξης ζωής. Μαζί μεταφέρθηκαν και 10 CubeSats, δηλαδή μικροί δορυφόροι με σκοπό να μελετήσουν τη Σελήνη. Εντυπωσιακός είναι ο ιαπωνικός Otenashi που μαζί είχε ένα nanolander, δηλαδή τον μικρότερο «εξερευνητή» που έχει στείλει ο άνθρωπος. Μετά από 4 μέρες από την εκτόξευσή του το σκάφος Orion έφυγε πάνω από τον κεντρικό πύραυλοSLS και μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη, τη μεγαλύτερη που έχει μπει σκάφος ικανό να φιλοξενεί ανθρώπους (ακτίνας 450.000 χμ). Κατά την επιστροφή του Orion μετά από δυο περιφορές, βρίσκεται πλέον στο ταξίδι της επιστροφής. Πριν την είσοδο του ξανά στην γήινη ατμόσφαιρα, η μονάδα της ESAπάνω στο Orionθα αποκοπεί από το κεντρικό κορμό και δρα σαν μετεωρίτης. Το Orion από την άλλη, θα ανοίξει αλεξίπτωτα και θα προσθαλασσωθεί. Η επόμενη αποστολή θα είναι το ArtemisΙΙ που θα έχει τέσσερις αστροναύτες, και θα κάνει μόνο μια περιφορά γύρω από το φεγγάρι πριν επιστρέψει. Αυτό θα διαρκέσει από 8 έως 21 ημέρες, και θα έχει cubesats, που θα προσσεληνωθούν, αλλά όχι ο κεντρικός πύραυλος. Στην αποστολή Artemisiii, που θα γίνει η προσελήνωση, θα υπάρξει μία γυναίκα και ένας μη λευκός άνθρωπος στην ομάδα για πρώτη φορά. Χρειάζεται ένα επιπλέον σκάφος να παραλάβει και να μεταφέρει τους αστροναύτες και να προσκολληθεί μετά στο Orion. Θα προσεδαφιστούν δύο από τους τέσσερις αστροναύτες κοντά στο νότιο πόλο του δορυφόρου, σε σημείο που εχει βρεθεί παγωμένο νερό, και θα ερευνήσουν την περιοχή για μία εβδομάδα. Για την επιτυχημένη εξετέλεση του ArtemisIII, απαραίτητη είναι η κατασκευή ενός διαστημικού σταθμού γύρω από τη Σελήνη, που έχει ήδη ονομαστεί Gateway. Ο Gateway θα προσφέρει μηχανική υποστήριξη για την παραμονή στο φεγγάρι, και θα έχει μονάδα διαμονής, επιστημονικό εργαστήριο, και χώρο αποθήκευσης rover. Ίσως να μην είμαστε πλέον τόσο μακριά από τη μέρα που οι γήινοι θα φωτιζόμαστε από μια Σελήνη, που εκτός από το ηλιακό φως, θα εκπέμπει και δικό της. Ίσως ο άνθρωπος να μην αργήσει να γίνει ένα διαπλανητικό ον. Όλα δείχνουν και θέλουν τον άνθρωπο να εξερευνεί το διάστημα.

Σελίδα 8 “ Γιατί είμαι ευτυχισμένη ζώντας με γάτα” (από την μαθήτρια Νικολίτα Τζινιέρη ) >.... Αυτή η φράση ακούγεται συχνά από ανθρώπους που δεν έχουν στη ζωή τους ένα ζωάκι, αλλά μόνο όσοι έχουν, μπορούν να καταλάβουν ότι είναι πολλά περισσότερα... Ας επικεντρωθούμε, όμως, στη γάτα! Όλοι εμείς που έχουμε γάτα, γνωρίζουμε ότι είναι αξιολάτρευτα, γλυκύτατα και ξεχωριστά πλάσματα. Η συμβίωση με μια γάτα είναι εμπειρία ζωής, εντελώς απερίγραπτη. Οι γάτες μειώνουν το αίσθημα της μοναξιάς καθώς επίσης αυξάνουν κατά πολύ το αίσθημα της συντροφικότητας. Ο δεσμός μεταξύ γάτας και κηδεμόνα της είναι πολύ ισχυρός. Κατά τη διάρκεια της ημέρας μας προσφέρουν στιγμές χαράς, γέλιου και χαλάρωσης, μέσα από το νιαούρισμά τους, τα παιχνίδια τους, τον τρόπο που μας κοιτούν. Όλα τα παραπάνω επιβεβαιώνονται από πλήθος ερευνών, που μελετούν την επίδρασή τους στον άνθρωπο. Το κυριότερο είναι βέβαια η βοήθειά τους στην ψυχική μας υγεία. Οι γάτες μειώνουν το άγχος, επομένως και τους καρδιακούς παλμούς και ρίχνουν την αρτηριακή πίεση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι άνθρωποι που ζουν με γάτα να έχουν έως και 30% λιγότερες πιθανότητες εμφάνισης καρδιακής προσβολής. Το γουργούρισμά της, επίσης, που επιβεβαιώνει την ικανοποίησή της ότι περνά καλά μαζί μας, μάς προσφέρει ηρεμία και ελαττώνει την νευρικότητα. Από την προσωπική εμπειρία, έχει τεράστια σημασία για ένα παιδί να μεγαλώνει μαζί με μία γάτα. Το παιδί γίνεται πιο ευαίσθητο, πιο υπεύθυνο, πιο κοινωνικό και έχει λιγότερες πιθανότητες να αποκτήσει αλλεργίες, καθώς η συνύπαρξη μαζί της θωρακίζει το ανοσοποιητικό του σύστημα. Δεν είναι τυχαίο επίσης που αρκετοί συγγραφείς, και ποιητές, όπως ο Τόμας Έλιοτ , ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε, ο Τσαρλς Μπουκόφσκι, είχαν γάτα. Ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ αναφέρει μάλιστα τα εξής: “Μια γάτα έχει απόλυτη συναισθηματική ειλικρίνεια: τα ανθρώπινα όντα, για τον έναν ή τον άλλο λόγο, μπορεί να κρύβουν τα συναισθήματά τους, αλλά μια γάτα δεν τα κρύβει”.. Αν τελικά αποφασίσεις να υιοθετήσεις μια γάτα, θα πρέπει να αναλάβεις υπεύθυνα τον ρόλο του κηδεμόνα της, φροντίζοντάς την για τα επόμενα χρόνια της ζωής της. Περιστατικά βίας στα σχολεία (από τον μαθητή Ιάσονα Παπούλια ) Στις μέρες μας όλο και περισσότερο πυκνώνουν τα περιστατικά βίας μεταξύ των εφήβων, ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό φαινόμενο, που έχει αντίκτυπο τόσο στον σχολικό χώρο όσο και στις κοινωνικές επαφές τους. Η έκθεση των εφήβων σε περιστατικά βίας είναι δυνατόν να προκαλέσει ανεπανόρθωτα ψυχολογικά τραύματα σε αυτούς. Ένα από τα περιστατικά αυτής της βίας, η λεκτική, αποτελεί φαινόμενο που ενισχύεται λόγω της λανθασμένης αντιμετώπισής του, αφού τα περισσότερα περιστατικά αποσιωπούνται, επειδή θεωρείται ότι στιγματίζουν τους θύτες, τα θύματα και το κύρος του σχολείου. Ειδικότερα, οι συνέπειες που ενδέχεται να υποστούν τα θύματα ποικίλλουν. Το θύμα νιώθει μεγάλη ανασφάλεια κάτι το οποίο υπονομεύει την προσωπικότητά του, αφού χάνει την αυτοπεποίθησή του και ξεκινάει μια διαδικασία αυτοελέγχου και θυματοποίησης, κατά την οποία θεωρεί πως για όσα συμβαίνουν ευθύνεται το ίδιο. Απουσιάζει συχνά από το σχολείο και χάνει την προθυμία του, τη συνέπεια του, όσον αφορά τις μαθητικές του υποχρεώσεις, εφόσον βιώνει μια διάθεση απόρριψης για ό,τι σχετίζεται με το σχολικό περιβάλλον, στο οποίο αντιμετωπίζει όλες αυτές τις επώδυνες εμπειρίες. Επίσης, κλείνεται περισσότερο στον εαυτό του και αποφεύγει κάθε κοινωνική συναναστροφή, διότι έχει την εκτίμηση πως οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν σχηματίσει αρνητική άποψη γι` αυτόν και δεν τον αποδέχονται πραγματικά. Σε ακραίες περιπτώσεις το θύμα μπορεί να φτάσει σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές. Ιδιαίτερα χρήσιμοι μπορούν να φανούν οι τρόποι αντιμετώπισης της ενδοσχολικής βίας. Ο ρόλος των εκπαιδευτικών είναι πολύ σημαντικός καθώς μπορούν να εντοπίσουν ευκολότερα τα περιστατικά βίας και να δράσουν άμεσα. Θα πρέπει με διακριτικό τρόπο να αντιμετωπίζουν τυχόν περιστατικά, να ευαισθητοποιούν μέσα από συζητήσεις και παρουσιάσεις τους μαθητές καθώς και να ενημερώνουν άμεσα τους γονείς. Από την πλευρά τους οι μαθητές θα πρέπει από την πρώτη στιγμή, όταν γίνονται μάρτυρες ή υφίστανται περιστατικά βίας να ενημερώνουν τους καθηγητές τους και να επιδιώκουν να αποτρέψουν τέτοιες συμπεριφορές. Ο ουσιαστικός όμως διάλογος μεταξύ όλων των μελών της σχολικής κοινότητας, μαθητών, εκπαιδευτικών, γονέων, θα μπορούσε να περιορίσει το πρόβλημα. Σ’ αυτό το διάλογο σημαντική θα μπορούσε να είναι η συμβολή ενός ειδικού επιστήμονα (ψυχολόγου- κοινωνικού λειτουργού), γι’ αυτό και η παρουσία του σε κάθε σχολείο κρίνεται απαραίτητη .

Σελίδα 9 Πόσες φορές έχει τύχει να ακούσουμε αυτήν την ενοχλητική έκφραση: ‘’έχει τα νεύρα του λόγω εφηβείας’’ ή ‘’περνάει εφηβεία’’; Τι ξεχωριστό και ιδιαίτερο μπορεί να συμβαίνει σε αυτήν την περίοδο της ζωής του ανθρώπου, ώστε να καθίσταται αντικείμενο προβληματισμού μικρών και μεγάλων; Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής της φάσης που βρίσκεται ο νέος; Ποιος είναι ο σωστός ρόλος αντιμετώπισης από τους γονείς; Ας προσπαθήσουμε να απαντήσουμε στα παραπάνω ερωτήματα. Εφηβεία είναι το μεταβατικό στάδιο από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση. Μεσολαβεί η ανάπτυξη του νέου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλοι αναπτύσσονται με τον ίδιο τρόπο. Σε αυτό το σημείο, οι γονείς δεν θα πρέπει να ανησυχούν για το παιδί τους και θα πρέπει να αποδεχτούν τον ρυθμό ανάπτυξής του. Μην ξεχνάμε, ότι τα παιδιά αποκτούν την πρώτη αντίληψη για τον εαυτό τους μέσα από το βλέμμα των γονιών τους, γεγονός που θεωρείται εξαιρετικά σημαντικό για την ψυχολογία τους εφήβου. Η αρνητικότητα, που οι έφηβοι δείχνουν πάνω σε όλους σχεδόν τους τομείς, είναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της εφηβείας. Ξαφνικά τους φταίνε τα πάντα, γίνονται απότομοι και καχύποπτοι. Εκνευρίζονται εύκολα, θυμώνουν , αμφισβητούν και συχνά απορρίπτουν πράγματα που πίστευαν ή πρόσωπα-πρότυπα στη ζωή τους μέχρι τώρα. Επιπλέον, επιζητούν την ανεξαρτησία τους, αφήνουν την στοργική αγκαλιά των γονέων τους και εντάσσονται σε παρέες φίλων-συνομηλίκων, προσπαθώντας έτσι να ανακαλύψουν την δική τους ταυτότητα. Θέλουν να αποφασίζουν οι ίδιοι σχετικά με την ζωή τους, πράγμα που πολλές φορές τους φέρνει σε σύγκρουση με τους γονείς , οι οποίοι θέλουν να επιβάλλουν το δικό τους ‘’καλό’’. Ακόμη οι έφηβοι είναι υπερευαίσθητοι, θίγονται και προσβάλλονται πολύ εύκολα. Πολύ συχνά, δίνουν έμφαση σε πολύ μικρές λεπτομέρειες και μεγαλοποιούν τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα. Είναι επίσης ισχυρογνώμονες και πεισμώνουν ή επιμένουν πάνω σε θέματα-όχι τόσο σημαντικά-που μπορεί να αφορούν, για παράδειγμα, στο πώς θα κόψουν τα μαλλιά τους. Παράλληλα με όλα αυτά, οι νέοι αυτής της ηλικίας έχουν οράματα και σχέδια για έναν κόσμο πιο δίκαιο, πιο καλό. Γι’ αυτό το λόγο εκφράζουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους με το γράψιμο, τη μουσική ή ακόμα και τη δημιουργία δικών τους καλλιτεχνημάτων. Ας μην ξεχνάμε ότι ένα αρκετά συχνό φαινόμενο της εφηβείας αποτελεί και ο έρωτας. Ο νέος αρχίζει να μαθαίνει περισσότερα για το αντίθετο φύλο και πολλές φορές αναπτύσσει συναισθήματα βαθύτερα, ουσιαστικότερα, που ομορφαίνουν και στολίζουν την καθημερινότητα του. Οι γονείς, λοιπόν, και το σχολείο (φορείς αγωγής), ας σκεφτούν όλα αυτά τα στάδια με τα οποία έρχεται αντιμέτωπο το παιδί και ας μην το κατηγορούν για κάποια σφάλματά του. Η ενεργητική ακρόαση προς τον έφηβο είναι καθοριστικός παράγοντας, για να κερδίσουν την εύνοιά του. Με υπομονή, κατανόηση και εμπιστοσύνη προς το παιδί, μπαίνουν τα ερείσματα για την ανάπτυξη υγιών σχέσεων. Ο έφηβος θέλει να ακούσει, και να ακουστεί, να μοιραστεί ανησυχίες και σκέψεις και οι φορείς αγωγής οφείλουν να είναι δίπλα του και να τον στηρίζουν, αποτελώντας πρότυπο για αυτόν. Όλοι οι μπαμπάδες και μαμάδες, λοιπόν, ας λειτουργούν με ενσυναίσθηση και ας μην ξεχνούν ότι κάποτε υπήρξαν και αυτοί έφηβοι με υψηλή αδρεναλίνη, όρεξη, αμφισβήτηση, ρομαντισμό και άλλα πολλά έντονα συναισθήματα και ιδιότροπες συμπεριφορές. Η εφηβεία είναι, λοιπόν, η φάση της ζωής του ανθρώπου, όπου το παιδί , στην πορεία του προς την ενηλικίωση, αναπτύσσεται, ανεξαρτητοποιείται, ερωτεύεται, ονειρεύεται, δημιουργεί και προσπαθεί να ανακαλύψει τον εαυτό του. Είναι άδικο να του στερήσουμε όλα αυτά και να του σταθούμε εμπόδιο…. Όλοι, οι εμπλεκόμενοι στη διαδικασία της αγωγής, ας προσπαθήσουμε να συμβάλλουμε-όσο μπορούμε-στην ολοκλήρωση της προσωπικότητας του νέου ανθρώπου μέσα σε ένα κλίμα κατανόησης, ειλικρινούς διαλόγου, αμοιβαίου σεβασμού και αποδοχής. Ας του αφήσουμε χώρο να δημιουργήσει όμορφες εφηβικές αναμνήσεις , που θα του μείνουν χαραγμένες στο μυαλό, για το υπόλοιπο της ζωής του! ΚΑΛΩΣΗΡΘΕΣ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ (από τη μαθήτρια Ευσταθία Σταυροπούλου)

Σελίδα 10 1) -Πως λέγονται οι Μακεδόνες που ψήνουν μπριζόλες; Θρακομακεδόνες 2) -Πως λέγεται το λεωφορείο που χορεύει συρτάκι; Zor - bus! 3) -Τι περιμένουν τρία σκουλήκια στην στάση; Να περάσει το σκουληκό... 4) -Πως λέγεται το αβγό που στολίζεται και βάφεται για να βγει; Θαβγό! 5) -Πως λέγεται κάποιος που πεθαίνει ελεύθερος; Φρι-τέζα!! 6) -Πως λεγόταν ο φούρναρης στον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών; Καραμολέγκολας.... 7) -Πως λέγεται η γυναίκα με τρία παιδιά; ΓΕΝΝΗΤΡΙΑ 8) -Γιατί έχει στραβώσει ο πύργος τις Πίζας; Γιατί όλοι πάνε στον πύργο του Άιφελ 9) -Τι πετάει πιο ψηλά από τον PeterPan; O Peter Parapan. Το “Red Notice” είναι μια αμερικανική κωμωδία δράσης του 2021 σε σενάριο και σκηνοθεσία του Rawson Marshall Thurber και προβλήθηκε στις 5 Νοεμβρίου του 2021. Πρόκειται για μια ταινία συναρπαστική και κερδίζει από την αρχή το ενδιαφέρον του θεατή! Η ταινία ‘’Red Notice’’ (=Κόκκινο Ένταλμα) αναφέρεται στην κλοπή ενός από τα τρία πολύτιμα χρυσά αυγά, τα οποία ανήκουν στη βασίλισσα της Αιγύπτου, την Κλεοπάτρα. Ο εκπρόσωπος του FBI John Hartley σε συνεργασία με την αστυνομία, θα ψάξουν να βρουν τον Nolan Booth, ο οποίος έχει κλέψει το ένα από τα τρία αυγά της Κλεοπάτρας, σε μια έκθεση καλλιτεχνικών έργων στη Ρώμη. Όμως το πρώτο αυγό που εκτίθεται στο μουσείο ως έργο τέχνης είναι ψεύτικο και θα αποκαλυφθεί από τον Hartley ότι το αληθινό αυγό έχει κλαπεί. Ο Booth θα επιχειρήσει να ξεφύγει με το αυγό . Θα τα καταφέρει όμως; Ένα από τα σημεία της ταινίας που μου άρεσαν είναι όταν ο Booth έτρεχε, για να ξεφύγει από τους αστυνόμους στην έκθεση των έργων τέχνης στο μουσείο της Ρώμης, σκηνή που φαίνεται να ήταν σχεδιασμένη, για να αποφύγει την καταδίωξη. Ένα επιπλέον σημείο που μου άρεσε πολύ ήταν καθώς χόρευε ο Harley με την Black στο πάρτι μεταμφιεσμένων στη Βαλένθια Τέλος, η σκηνή κατά την οποία ο Booth με τον Hartley ήταν στη Βαλένθια και είχαν παγιδευτεί σε μια ταυρομαχία και έπρεπε να βρουν μια λύση για να ξεφύγουν από τον ταύρο μου φάνηκε πολύ αστεία. Οι πρωταγωνιστές του Red Notice, Ράιαν Ρέινολντς, Γκαλ Γκαντότ και Ντουέιν Τζόνσον συνδυάζοντας το σοβαρό με το κωμικό στοιχείο υποδύθηκαν εξαιρετικά το ρόλο τους και μας μετέφεραν μια χαρούμενη διάθεση. Επίσης, οι χώροι δράσης με εντυπωσίασαν αρκετά, γιατί εναλλάσσονταν συνεχώς: από το Λονδίνο στη Βαλένθια και από κει στην αργεντίνικη ζούγκλα και τις ρώσικες βουνοκορφές, Κατά την γνώμη μου αξίζει να δείτε αυτή την ταινία, διότι θα σας κερδίσει το ενδιαφέρον από την αρχή με τη δράση και τις συνεχείς ανατροπές, θα γελάσετε με κάποιες σκηνές της και θα περάσετε ένα ευχάριστο και χαλαρό δίωρο με τους φίλους σας Το γέλιο ομορφαίνει τη ζωή μας ! ( από τον μαθητή Χριστόφορο Ντάφο) Μια κωμωδία δράσης που θα λατρέψεις! (από τη μαθήτρια Μαρίνα Πούλιου)

Σελίδα 11 Επίσκεψη στη Βιβλιοθήκη της Βουλής στο Δημόσιο Καπνεργοστάσιο (από τις μαθήτριες Λήδα Ζαρίφη και Μαριρένα Γεράσοβιτσ) Στις 5 Οκτωβρίου 2022 το Β1 τμήμα του σχολείου μας επισκέφτηκε με τη φιλόλογο της τάξης μας κ. Κολιάκου τη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων στο Δημόσιο Καπνεργοστάσιο, στην οδό Λένορμαν 218. Σκοπός της εκπαιδευτικής αυτής επίσκεψης ήταν η παρακολούθηση του εκπαιδευτικού προγράμματος «οι λέξεις που χαμογελούν οι λέξεις που πληγώνουν.» Πρόκειται για ένα γλωσσικό εργαστήρι με θέμα τον λεκτικό εκφοβισμό στο σχολικό περιβάλλον. Ήταν μια μοναδική εμπειρία για μας, γιατί αναλύθηκαν πολλά θέματα σχετικά με το ρατσισμό. Μιλήσαμε για τις εθνικότητες και τα διαφορετικά χαρακτηριστικά που μπορεί να έχει κάθε έθνος. Επίσης αναφέρθηκε ότι πρέπει να προσέχουμε το πώς αποκαλούμε και πώς χαρακτηρίζουμε τους συνανθρώπους μας, καθώς δεν ξέρουμε, εάν με μια μας μόνο λέξη τους προσβάλλουμε, τους στενοχωρούμε, τους μειώνουμε ή τους βλάπτουμε. Συνεπώς όλοι οι άνθρωποι είμαστε ίσοι και δεν πρέπει να χαρακτηρίζουμε κανέναν με βάση την εξωτερική του εμφάνιση, τη σχολική επίδοση, τη εθνική του προέλευση. Στη συνέχεια επισκεφτήκαμε τη Βιβλιοθήκη της Βουλής. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό χώρο, όπου, μας ενημέρωσαν σχετικά με τα εκθέματα και τον τρόπο που τα συντηρούν. Συνολικά ήταν μια χρήσιμη και ενδιαφέρουσα διδακτική επίσκεψη και ελπίζουμε σε ανάλογες επισκέψεις στο μέλλον. Μια ταινία για το ρατσισμό.Eπίσκεψη στο Γερμανικό Ινστιτούτο Γκαίτε (από τη μαθήτρια Ιρίνα Πολοβίνα) Την Τετάρτη 19 Οκτωβρίου η Β΄ Λυκείου του σχολείου μας, με πρωτοβουλία της κας Κολιάκου, επισκέφτηκε το Γερμανικό Ινστιτούτο Γκαίτε, στο οποίο οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν μια κινηματογραφική ταινία με θέμα το ρατσισμό, με τίτλο “Kaddish For A Friend”.Όταν φτάσαμε στο Ινστιτούτο, σε έναν όμορφα διαμορφωμένο χώρο στο ισόγειο γεμάτο βιβλιοθήκες, τραπεζάκια και χρωματιστές καρέκλες, μας καλωσόρισε μια ευγενική κυρία, που μας οδήγησε στην αίθουσα προβολής. Η ταινία είχε να περάσει πολλά και σημαντικά μηνύματα. Ήταν μία καθαρά εκπαιδευτική εμπειρία, που στόχο είχε να μας ευαισθητοποιήσει στα θέματα της προσφυγιάς και της διαφορετικότητας, έτσι ώστε να τα αντιμετωπίζουμε με σεβασμό. Η ταινία ήταν βασισμένη στα γεγονότα και τις διαμάχες που υπήρχαν ανάμεσα στους Εβραίους και τους Μουσουλμάνους. Μία απρόσμενη φιλία αναπτύσσεται ανάμεσα σε δύο μοναχικούς και εκτοπισμένους χαρακτήρες. Ο Αλέξανδρος είναι ένας 84χρονος Εβραίος βετεράνος του πολέμου, που θέλει να ζει ανεξάρτητα στο διαμέρισμά του στο Βερολίνο. Η οικογένεια του Παλαιστίνιου εφήβου Αλί φτάνει στο Βερολίνο από έναν καταυλισμό προσφύγων στον Λίβανο. Για να κερδίσει την αποδοχή των συνομηλίκων του στο νέο του περιβάλλον, ο Αλί συμφωνεί να διαρρήξει το διαμέρισμα του γείτονά του, που τυχαίνει να είναι ο Αλέξανδρος. Όταν ο Αλέξανδρος γυρνάει πίσω στο διαλυμένο του σπίτι αναγνωρίζει τον Αλί. Όμως η οικογένεια του, για να αποφύγουν την απέλαση, στέλνουν τον Αλί να επιδιορθώσει την ζημιά που προκάλεσε. Αρχικά καθώς δουλεύουν μαζί δεν δείχνουν κάποια σημάδια συμπάθειας ο ένας προς τον άλλον. Όσο, όμως, περνάει ο καιρός έρχονται κοντά και συνειδητοποιούν πως πίσω από εθνικότητες, θρησκείες και τις προκαταλήψεις, που τις συνοδεύουν, βρίσκεται ο άνθρωπος.... Η παρακολούθηση της ταινίας ήταν μία θετική εκπαιδευτική εμπειρία. Ήταν μια καλή επιλογή για διδακτική επίσκεψη, γιατί εκτός από το ότι δεν ήταν βαρετή μας βοήθησε να κατανοήσουμε πώς η ανθρώπινη επαφή και η φιλία μπορεί να γεφυρώσουν χάσματα που δημιουργούν οι προκαταλήψεις και ο ρατσισμός.

Σελίδα 12 ΟΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΜΑΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ Ημέρα Σχολικού Αθλητισμού: Στο πλαίσιο του εορτασμού της 9ης Ημέρας Σχολικού Αθλητισμού 2022 την Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου, υλοποιήθηκαν στο σχολείο μας αθλητικές δραστηριότητες στις οποίες συμμετείχε η πλειονότητα των μαθητών μας. Συγκεκριμένα, διεξήχθησαν αγώνες βόλλευ, μπάσκετ, ποδοσφαίρου, αντισφαίρισης και διαγωνισμός τριπόντων. ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ Τρείς ενημερωτικές συναντήσεις σχετικά με τον επαγγελματικό προσανατολισμό πραγματοποιήθηκαν από την υπεύθυνη Επαγγελματικού Προσανατολισμού ΔΔΕ Α' Αθήνας ,κα Κοτσιαφίτου Αναστασία, στο σχολείο μας τον Οκτώβριο. Συγκεκριμένα: στις 4/10 η κα Κοτσιαφίτου μίλησε στους μαθητές της Α' Λυκείου για τα ''Κριτήρια επιλογής ομάδας προσανατολισμού'', στις 14/10 ενημέρωσε τους μαθητές της Β' Λυκείου για τις ''Σχολές ανά Επιστημονικό πεδίο'', και στις 18/10 τους μαθητές της Γ' Λυκείου για τις ''Σπουδές μετά το Λύκειο Συμβουλευτική στήριξη μέσα από τη διαδικασία της Πληροφόρησης''. Υπεύθυνη της δράσης ήταν η κα Βαρδίκου Δήμητρα, φυσικός. Στις 27/10 γιορτάστηκε η Εθνική Επέτειος της 28ης Οκτωβρίου. Η γιορτή εστίασε στις συνέπειες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου για όλες τις εμπλεκόμενες χώρες και ολοκληρώθηκε με αναφορά σε ταινίες με θέμα τους τον καταστροφικό πόλεμο. Υπεύθυνη της φετινής γιορτής ήταν η κα Γκιώνη Μαριέττα, φιλόλογος. Η γιορτή εμπλουτίστηκε με τραγούδια από τη χορωδία του σχολείου που οργάνωσε ο φιλόλογος, κος Ηλιόπουλος Χρήστος και πλαισίωνε με την κιθάρα του, αλλά και με το αρμόνιό της, η μαθήτρια, Φιλίππα Κουτελιέρη. Η χορωδία μας: Ειρήνη Μιχαηλίδου, Ναταλία Σπαθιά, Αλεξάνδρα Σκορδούμπλα, Φωτεινή Παρασκευοπούλου, Θεοδώρα Ροπόκη, Ευγενία Τικιστιρμά και Γιώργος Μπατζάκας. ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ Την 1η Νοεμβρίου επισκέφτηκε το σχολείο μας ο κ. Γ. Μόσχος. πρώην συνήγορος του παιδιού και υλοποίησε στο Β3 τμήμα του σχολείου μας την εκπαιδευτική δράση διαβούλευση με εφήβους «Ζουμ στα δικαιώματα των παιδιών ». Η πρόσκληση του κ. Μόσχου έγινε από τη φιλόλογο του τμήματος κα Οικονόμου. Η δράση διήρκησε δύο διδακτικές ώρες και μέσα σε ένα κλίμα φιλικό, που δημιουργήθηκε, βοήθησε τα παιδιά να καταλάβουν ότι τα μαθητικά συμβούλια μπορούν να λειτουργήσουν ως διαδικασίες που προάγουν την αυτενέργεια και την υπευθυνότητα τους Στις 9 Νοεμβρίου επίσκεψη της Γ’ Λυκείου στους Ιερές Μονές Παντοκράτορος Πεντέλης και Αγ. Εφραίμ Ν. Μάκρης. Την επίσκεψη διοργάνωσε η θεολόγος του σχολείου, κα Τετώρου Αγγελική.

Σελίδα 13 Στις 17/11 πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η γιορτή της επετείου της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Πέρα από τα σχετικά γεγονότα της εξέγερσης των φοιτητών και της συγκέντρωσής τους στο Πολυτεχνείο, η γιορτή εστίασε στους τόπους εξορίας και βασανιστηρίων, όσων αντιτάχθηκαν στη Χούντα με αναφορά σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, αλλά και στην περίοδο μετά το Πολυτεχνείο μέχρι την πτώση του καθεστώτος. Υπεύθυνη της γιορτής ήταν η κα Οικονόμου Σωτηρία. Τα τραγούδια της γιορτής ερμήνευσε η χορωδία μας υπό τις οδηγίες του κου Ηλιόπουλου, εμπλουτισμένη τώρα με μία ακόμη κιθάρα, του Δημήτρη Μπατζάκα και το βιολοντσέλο της Φωτεινής Παρασκευοπούλου, που πλαισίωνε τα κείμενα που διαβάζονταν. Ιδιαίτερες στιγμές της γιορτής αποτέλεσαν τα δύο τραγούδια που ερμήνευσε σόλο με την κιθάρα του ο κος Ηλιόπουλος. Στις 23 Νοεμβρίου, επίσκεψη στο σχολείο μας του παραολυμπιονίκη Θανάση Τσιβίλη, προσκεκλημένου του γυμναστή του σχολείου κου Μαντζάρη. Μια συναρπαστική συνάντηση με έναν υπέροχο άνθρωπο που καθήλωσε κυριολεκτικά τα παιδιά με την αφήγησή και τη δύναμή του. Τους μίλησε για το ατύχημα, που του άλλαξε τη ζωή και τον τρόπο σκέψης, ώστε να αποφασίσει να κάνει μια νέα εκκίνηση στη ζωή του…...και τους χάρισε τη συμβουλή του: ’’ Παιδιά, μην τα παρατάτε ποτέ...!!!!όσες δυσκολίες κι αν συναντήσετε στο δρόμο σας!!! Eυχαριστούμε πολύ κε Τσιβίλη!!! (Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα στη συνέντευξη του κ. Τσιβίλη στην εφημερίδα τα ΝΕΑ:www.tanea.gr/2020/12/04/ interviews ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ Στις 12/ 12 η κα Τετώρου με ομάδα παιδιών της Α΄ Λυκείου επισκέφτηκαν τον Ιερό Ναό Αγίου Ελευθερίου και πρόσφεραν τρόφιμα, που είχαν συλλεγεί στο σχολείο από τους μαθητές, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν στα συσσίτια, που οργανώνει ο Ναός. Όση ώρα παρέμειναν εκεί, βοήθησαν στη διανομή του συσσιτίου. Στις 19/12 η κα Τετώρου με παιδιά της Β΄ Λυκείου επισκέφτηκαν το Κοινωνικό Παντοπωλείο του Δήμου μας προκειμένου να προσφέρουν τρόφιμα. ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ...ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΜΑΣ!!! (από τη μαθήτρια Νικολίτας Τζινιέρη) Την Πέμπτη 13 Οκτωβρίου 2022, επισκέφτηκε το σχολείο μας ο κ. Γιώργος Μόσχος, δικηγόρος και πρώην συνήγορος του παιδιού, προσκεκλημένος της φιλολόγου του τμήματος, κας Κολιάκου. Η επίσκεψη , που είχε ως σκοπό την υλοποίηση του εργαστηρίου διαβούλευσης με εφήβους «Ζουμ στα δικαιώματα των παιδιών » πραγματοποιήθηκε στο Α3 τμήμα και διήρκησε δυο ώρες. Αρχικά με ένα διασκεδαστικό παιχνίδι γνωριστήκαμε μεταξύ μας και νιώσαμε την οικειότητα ότι αποτελούμε όλοι μαζί μια ομάδα. Αμέσως μετά κάναμε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση μαζί του για την προάσπιση και προαγωγή των δικαιωμάτων του παιδιού καθώς επίσης και για το πώς θα μπορούσαν τα συμβούλια της τάξης να λειτουργήσουν ως χώροι αυτενέργειας των μαθητών. Στη συνέχεια, αφού πάλι με παιχνίδι μας χώρισε σε ομάδες, ζήτησε από κάθε ομάδα να βρούμε τρόπους εφαρμογής των δικαιωμάτων του παιδιού στο χώρο του σχολείου. Κάθε ομάδα κοινοποίησε την ιδέα της, συζητήσαμε όλοι πώς θα μπορούσε να υλοποιηθεί και στο τέλος επιλέξαμε τις πιο ενδιαφέρουσες, ώστε να αποφασίσουμε σε νέο συμβούλιο, αν θέλουμε να τις υλοποιήσουμε. Μας άρεσε πολύ η συνάντηση με τον κο Μόσχο, γιατί μας έδειξε στην πράξη ότι μπορούμε να συζητάμε σοβαρά και να αντιμετωπίζουμε αποτελεσματικά όλα τα θέματα που προκύπτουν στο σχολείο.

ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ (από τη μαθήτρια Ευσταθία Σταυροπούλου) Οι χειμωνιάτικοι περίπατοι στα όμορφα στολισμένα δρομάκια, η προσφορά δώρων στα αγαπημένα πρόσωπα, η ανταλλαγή ευχών, το θερμό κλίμα χαράς και ευτυχίας χαρακτηρίζουν αυτήν την ιδιαίτερη και λαμπερή γιορτή: τα ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ. Η περίοδος αυτή, ταυτόχρονα στολίζει την ψυχή μας με όλα τα ‘’διαθέσιμα φώτα’’ της και τη γεμίζει με αλληλεγγύη, αγάπη, ευτυχία, ανθρωπιά! Τα Χριστούγεννα, λοιπόν, είναι μία παγκόσμια θρησκευτική γιορτή, που κάθε χώρα τη ζει διαφορετικά. Δε θεωρώ σημαντικό και καθοριστικό παράγοντα την προσθήκη κάποιας άλλης επεξήγησης στον ορισμό, καθώς καθίσταται πληροφορία ήδη αρκετά γνώριμη σε όλους μας. Πάντα, αυτήν την περίοδο, αναρωτιόμουν ποια είναι άραγε τα έθιμα των Χριστουγέννων σε άλλες χώρες; Πώς βιώνουνοι Χριστιανοί αυτές τις μέρες σε άλλες περιοχές του πλανήτη; Ας εξετάσουμε συνοπτικά κάποιες χώρες, ξεκινώντας από την Ελλάδα. Στην Ελλάδα στολίζουμε από πολύ νωρίς και στολίζουμε τα πάντα. Συναντάμε στην παράδοση μας πολλά έθιμα, όπως; Τα κάλαντα, το Χριστόψωμο, τη Βασιλόπιτα, τα γλυκίσματα και το στόλισμα του καραβιού ή του δέντρου. Το στόλισμα του καραβιού συνδέεται με τη ναυτική μας παράδοση, αλλά τελικά επικράτησε το στόλισμα του δέντρου Δανία: Στο παραδοσιακό χριστουγεννιάτικο τραπέζι μεταξύ συγγενών, ένα μεγάλο αμύγδαλο κρύβεται μέσα στο δανέζικο γλυκό. Ο τυχερός που θα το βρει ανταμείβεται με το λεγόμενο «δώρο του αμύγδαλου». Σας θυμίζει κάτι; Risalamande Σουηδία: Υπάρχει ένα έθιμο που έχει τις ρίζες στον 4ο αιώνα. Πριν το ξημέρωμα της 13ης Δεκεμβρίου, η μεγαλύτερη κόρη της οικογένειας φοράει ένα άσπρο φόρεμα σαν την Αγία Λουτσία, με κόκκινη φαρδιά ζώνη και ένα δάφνινο στεφάνι, το οποίο επάνω του έχει αναμμένα κεριά. Ξυπνάει τους γονείς της προσφέροντάς τους καφέ, γλυκά και ψωμάκια. Η ημέρα είναι αφιερωμένη στη μνήμη της Santa Lucia Γαλλία Η παραμονή των Χριστουγέννων για τους Γάλλους είναι μια συνηθισμένη εργάσιμη μέρα, αλλά το βράδυ η οικογένεια μαζεύεται για το δείπνο. Διακοσμούν τον χώρο τους με τα γνωστά Αλεξανδρινά κόκκινα λουλούδια. Ο Père Noël – ο αντίστοιχος Άγιος Βασίλης – δίνει τα δώρα του το βράδυ της 25ης Δεκεμβρίου. Το παραδοσιακό εορταστικό τους τραπέζι, το γνωστό «Reveillon» (ρεβεγιόν), αποτελείται από πολλά και διαφορετικά πλούσια πιάτα. Ρωσία: Το γιορτινό γεύμα των Ρώσων αποτελείται από 12 πιάτα προς τιμήν των 12 Αποστόλων και την ημέρα των Χριστουγέννων πηγαίνουν στην εκκλησία τραγουδώντας χριστουγεννιάτικα κάλαντα και ύμνους. Ο Ded Moroz – κάτι ανάλογο του Άι Βασίλη – τους μοιράζει δώρα μαζί με την εγγονή του, την Snegurochka. Φινλανδία: Η 24η Δεκεμβρίου είναι η σημαντικότερη ημέρα της περιόδου. Παραδοσιακά η μέρα αυτή είναι αφιερωμένη στη μνήμη των νεκρών. Κατά το έθιμο τους επισκέπτονται το νεκροταφείο και εκείνη τη νύχτα, τα νεκροταφεία που είναι γεμάτα με χιόνι, γεμίζουν με κεριά και λάμπουν. Στολίζουν χριστουγεννιάτικα έλατα συνήθως την παραμονή, με χάρτινες σημαίες, κεριά, φρούτα και πούλιες, ενώ παράλληλα κρεμάνε κάλτσα στο τζάκι τους. Ένα ακόμη έθιμο τους είναι να αφήνουν σπόρους και καρπούς για τα πουλιά στον κήπο τους Σελίδα 14

Νορβηγία: Τη νύχτα των Χριστουγέννων τα παιδιά βάζουν μπολ με κουρκούτι από αλεύρι σαν προσφορά στον Julenissen – τον δικό τους Άι Βασίλη – που επισκέπτεται τα παιδιά της Νορβηγίας Ιταλία: Οι Ιταλοί στολίζουν τα σπίτια τους με Αλεξανδρινά και με έλατα. Τα παιδιά ντύνονται βοσκοί, παίζουν μουσικά όργανα, τραγουδούν και λένε τα κάλαντα. Πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι, για να διασκεδάσουν τους ανθρώπους και σαν αντάλλαγμα παίρνουν λίγα χρήματα, όπως ακριβώς και στη χώρα μας. Σύμφωνα με την παράδοση, τα δώρα τους τα φέρνει ξημερώματα της 6ης Ιανουαρίου μια ευγενική και φτωχή μάγισσα, η Befana, η οποία, όταν έρχεται, τρώει καρύδια και μπισκότα. Ένα σημαντικό σύμβολο των Ιταλών αποτελεί η Φάτνη της Γεννήσεως. Στη φάτνη μπαίνουν όλοι οι χαρακτήρες, εκτός από τον νεογέννητο Ιησού, ο οποίος τοποθετείται αμέσως μετά τα μεσάνυχτα της 24ης Δεκεμβρίου. Γερμανία: Για τους Γερμανούς είναι πολύ σημαντική η διακόσμηση. Γύρω από τα παράθυρα βάζουν ηλεκτρικά κεράκια ή λαμπάκια και στα τζάμια τοποθετούν πολύχρωμες χριστουγεννιάτικες φιγούρες, ενώ στον κήπο στολίζουν ένα αληθινό φυτεμένο έλατο με λαμπάκια. Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο το στολίζουν την παραμονή των Χριστουγέννων. Δύο από τα έθιμα των Χριστουγέννων για τους Γερμανούς είναι το κηροπήγιο Adventskranz και το χριστουγεννιάτικο ημερολόγιο Adventskalender. Φιλιππίνες : Το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού της χώρας είναι Χριστιανοί Καθολικοί. Την παραμονή των Χριστουγέννων υπάρχει μία παράδοση, η Panunuluyan. Ένα επιλεγμένο ζευγάρι αναπαριστά τη βιβλική ιστορία του Ιωσήφ και της Μαρίας, στην αναζήτησή τους για καταφύγιο. Ανήμερα των Χριστουγέννων, η λειτουργία γίνεται κάθε μία ώρα, ώστε να την παρακολουθήσουν όλοι. Πολωνία :Η παραμονή των Χριστουγέννων είναι η πιο σημαντική μέρα για τους Πολωνούς. Ξεκινάνε να γιορτάζουν με το μοίρασμα του χριστουγεννιάτικου μπισκότου, ως ένδειξη αγάπης και συμφιλίωσης, που συνοδεύεται από την ανταλλαγή θερμών ευχών. Στο τραπέζι υπάρχει πάντα και ένα πιάτο άδειο σε περίπτωση που κάποιος επισκέπτης εμφανιστεί αναπάντεχα. Τα δώρα τοποθετούνται κάτω από το δένδρο και προσφέρονται από τον νεαρότερο σε ηλικία. Αγγλία: Στολίζουν με κόκκινα Αλεξανδρινά γύρω από το τζάκι, ενώ όποιος στέκεται κάτω από το γκι πρέπει να ανταλλάξει φιλιά με τους αγαπημένους του. Το εορταστικό χριστουγεννιάτικο τραπέζι έχει απαραιτήτως γαλοπούλα, κρεατόπιτα και χριστουγεννιάτικη πουτίγκα για καλή τύχη. Βουλγαρία: Την παραμονή των Χριστουγέννων το γεύμα τους δεν περιλαμβάνει κρέας και περιέχει διάφορους τύπους φασολιών, καρυδιών, αποξηραμένα δαμάσκηνα και το παραδοσιακό πιάτο Banitsa (κάτι σαν τυρόπιτα, που μοιάζει με το δικό μας Χριστόψωμο). Συνήθως δε μαζεύουν το τραπέζι μετά το δείπνο, αφήνοντάς το μέχρι το επόμενο πρωί, προκειμένου να αφήσουν φαγητό στα άγια πνεύματα Τα έθιμα λοιπόν των ανθρώπων από διαφορετικές χώρες για τα Χριστούγεννα παρουσιάζουν μια πολυμορφία, που κινεί το ενδιαφέρον μας.. Το ενοποιητικό, ωστόσο, στοιχείο των εθίμων , όλων των λαών είναι η αγάπη, η ομόνοια, η τρυφερότητα και η αλληλεγγύη, που νιώθουμε αυτές τις μέρες! Σελίδα 15

Χριστούγεννα.. Η πιο όμορφη γιορτή του χρόνου!! (από τον μαθητή Ιάσονα Παπούλια ) Και δικαιολογημένα αφού όλοι μας τα περιμένουμε πώς και πώς! Ας κάνουμε μια αναφορά στα καθιερωμένα έθιμα Ξεκινάμε το στολισμό του σπιτιού, όσο νωρίτερα μπορούμε, για να κρατήσει η λάμψη και η θαλπωρή των γιορτών περισσότερο. Η εκκίνηση δίνεται με το στολισμό του δένδρου, που πρωτοστατεί στη γιορταστική ατμόσφαιρα ή του καραβιού, για όσους μένουν πιστοί στην ελληνική ναυτική παράδοση... Η επιλογή των στολιδιών – μπάλες, κρεμαστά παιχνίδια, γιρλάντες, φωτάκια- καταλαμβάνει πολύ από το χρόνο μας, αλλά αξίζει τον κόπο γιατί από μόνο του το στολισμένο δένδρο μας τοποθετεί μέσα στο πνεύμα των Χριστουγέννων. Και συνεχίζουμε με τους υπόλοιπους χώρους του σπιτιού και όσο θεωρεί ο καθένας μας απαραίτητο. Περνάμε στα γλυκά των ημερών, μελομακάρονα και κουραμπιέδες, αλλά και δίπλες, σοκολατάκια και ο,τιδήποτε άλλο θεωρούμε ότι πρέπει να προσθέσουμε αραδιασμένο σε πιατέλες πάνω στους μπουφέδες μας. Και ''για να μοσχοβολήσει το σπίτι'', όπως λένε οι μαμάδες, κάποια από αυτά τα φτιάχνουμε μόνοι μας, χειροποίητα. ...άλλα πάλι τα προμηθευόμαστε από ζαχαροπλαστεία της επιλογής μας αρκετές μέρες πριν. Φτάνουμε στην Παραμονή, την ημέρα που αντηχεί ολόκληρη η πόλη, το χωριό, το νησί από τα Κάλαντα των παιδιών. Δύο δύο ή σε μεγαλύτερες παρέες, αλλά και μόνα τους τα παιδιά μας χτυπούν την πόρτα και ζητούν να μας τραγουδήσουν την ιστορία της γέννησης του Χριστού, ''Χριστός γεννάται σήμερον.....''με τη συνοδεία του χριστουγεννιάτικου τριγώνου . Κι επειδή τα παιδιά με αυτό τον τρόπο βγάζουν το χαρτζηλίκι τους, τους δίνουμε και κάτι παραπάνω.....Την ίδια μέρα ετοιμάζεται, ζυμώνεται και ψήνεται στο σπίτι ή πάλι αγοράζεται το παραδοσιακό Χριστόψωμο, ένα στρογγυλό ψωμί, καρβέλι ή κουλούρα, με ένα σταυρό στο κέντρο του, στολισμένο με ξηρούς καρπούς ή ανθάκια και φυλλαράκια φτιαγμένα από την ίδια τη ζύμη. Κόβεται ανήμερα τα Χριστούγεννα στο γιορτινό τραπέζι και συμβολίζει τη θεία κοινωνία. Πολύ πρωί ανήμερα τα Χριστούγεννα είναι η στιγμή που η νοικοκυρά ασχολείται με την προετοιμασία του επίσημου Χριστουγεννιάτικου γεύματος, της γαλοπούλας γεμιστής με κάστανα, κουκουνάρια και μήλα. Φαγητό ιδιαίτερο, που θέλει και τον τρόπο του, αλλά και τον κόπο του προκειμένου να γίνει λαχταριστό. Αφήσαμε τελευταία τη Βασιλόπιτα, την πίτα του Αγίου Βασιλείου, γιατί δεν αφορά στα Χριστούγεννα, αλλά στην Πρωτοχρονιά. Προετοιμάζεται τις μέρες πριν από την Πρωτοχρονιά, πασπαλίζεται με ζάχαρη άχνη, στολίζεται με ρόδια ή ξηρούς καρπούς και περιέχει ένα φλουρί, το γούρι ολόκληρης της χρονιάς, όπως λέμε. Κόβεται αμέσως μόλις αλλάξει ο χρόνος από τον νοικοκύρη του σπιτιού, κατά την παράδοση, αφού χαραχθεί σε κομμάτια για όλους τους παρευρισκόμενους, συμπεριλαμβανομένων του Χριστού, του Αγίου Βασιλείου και του σπιτιού. Αυτός, που στο κομμάτι του θα βρει το φλουρί, θεωρείται ο τυχερός της χρονιάς, γιατί θα έχει υγεία, αλλά και την τύχη στο πλευρό του ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ - ΚΑΛΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ ΤΟ 2023 ΦΑΡΟΣ ΝΑ ΕΊΝΑΙ ΕΛΠΙΔΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ