Суурь боловсролын Байгалийн ухааны нэгдмэл агуулгын тест 1. Зүрхний титэм судасны өвчлөлийн нэг шалтгааныг зургаар илэрхийлжээ. Энэ үйл явцад гол нөлөөтэй бодис юу вэ?

A. Нүүрс ус

B. Цагаан эс

C. Холестерин

D. Ялтас

2. Навчны дотоод бүтцийг үзүүлжээ. Навчны баганан эсийг сонгоно уу.

A

B

C

D

3. Навчны дотоод бүтцийг үзүүлжээ. Навчны эпидермисийн эсийг сонгоно уу.

A

B

C

D

4. Навчны дотоод бүтцийг үзүүлжээ. Навчны дамжуулах багцыг сонгоно уу.

A

B

C

D

5. Навчны дотоод бүтцийг үзүүлжээ. Навчны кутикул бүрхүүлийг ямар үсгээр заасан бэ?

A. A

B. B

C. C

D. D

6. Навчны дотоод бүтцийг үзүүлжээ. Олон тооны хлоропласт агуулсан, фотосинтез явуулахад гол үүрэгтэй хэсгийг сонгоно уу.

A. A

B. B

C. C

D. D

7. Навчны дотоод бүтцийг үзүүлжээ. Хөрснөөс сорогдсон усыг навчинд зөөвөрлөж ирсэн ксилемийг сонгоно уу.

A

B

C

D

8. Навчны дотоод бүтцийг үзүүлжээ. Навчинд үүссэн шим бодис ургамлын бусад хэсгүүд рүү зөөвөрлөгддөг флоэмийг сонгоно уу.

A

B

C

D

9. Навчны дотоод бүтцийг үзүүлжээ. Фотосинтезэд зайлшгүй шаардлагатай хийн солилцоо явуулдаг хэсгийг сонгоно уу.

A

B

C

D

10. Навчны дотоод бүтцийг үзүүлжээ. Хлоропласт агуулдаг, нээгдэж хаагддаг эсийг сонгоно уу.

A

B

C

D

11. Ургамлын мөчир болон түүний 6 цагийн дараах байдлыг зургаар үзүүлэв.

Ямар шалтгааны улмаас зурагт үзүүлсэн өөрчлөлт гарсан бэ?

А. Шаардлагатай усны хэмжээ багассан

В. Гэрлийн эрчим С. Салхины хурд буурсан буурсан

D. Чийг нэмэгдсэн

12. Ургамлын мөчир болон түүний 6 цагийн дараах байдлыг зургаар үзүүлэв.

Ямар шалтгааны улмаас зурагт үзүүлсэн өөрчлөлт гарсан бэ?

В. Ургамал А. Гэрлийн эрчим шаардлагатай буурсан усаа авсан

С. Салхины хурд буурсан

D. Чийг нэмэгдсэн

13. Транспирацийн эрчим бага байх нөхцлийг зөв илэрхийлсэн мөрийг сонгоно уу.

Чийгшил (%) Гэрлийн эрчим Температур \ 0С А 10 Их 4 В 10

Бага

14

С 80

Их

14

D 80

Бага

4

A

B

C

D

14.Транспирацийн эрчим их байх нөхцлийг зөв илэрхийлсэн мөрийг сонгоно уу.

Чийгшил (%) Гэрлийн эрчим Температур \ 0С А 10 Их 4 В 10

Их

14

С 80

Бага

14

D 80

Бага

4

A

B

C

D

15.Ургамлын ишний ксилем хүртэл нь хуулж авсан зургийг үзүүлэв.

Энэ нь ургамлын зөөвөрлөлтөд хэрхэн нөлөөлөх вэ?

А. Амин хүчил болон сахароз үндэс рүү зөөвөрлөгдөхгүй

В. Усанд ууссан эрдэс давс навч руу зөөвөрлөгдөхгүй

С. Ус навч руу зөөвөрлөгдөхгүй

16. Ургамлын ишний ксилем хүртэл нь хуулж авсан зургийг үзүүлэв.

Энэ ишээр юу зөөвөрлөгдөх вэ?

D. Ус үндэс рүү зөөвөрлөгдөхгүй

А. Амин хүчил болон сахароз үндэс рүү зөөвөрлөгдөнө

В. Шим бодис навч руу зөөвөрлөгдөнө

С. Ус, түүнд ууссан эрдэс давс D. Ус үндэс рүү навч руу зөөвөрлөгдөнө зөөвөрлөгдөнө

17. Ксилемийн гүйцэтгэх хоёр үүргийг зөв илэрхийлсэн мөрийг сонгоно уу.

шингээх дамжуулах тулгуурын A√ X X B√

√

X

CX

X

√

DX

√

√

A

B

C

D

18.Флоэмийн гүйцэтгэх үүргийг зөв илэрхийлсэн мөрийг сонгоно уу.

шингээх дамжуулах тулгуурын A√ X X BХ

√

X

CX

X

√

DX

√

√

A

B

C

D

19.Хурц наранд ургаж байгаа төмсний нүүрс усны транслокацийг зөв илэрхийлсэн мөрийг сонгоно уу.

Нүүрс усны эх үүсвэр А Навч

Транслокацийн нүүрс усны хэлбэр Глюкоз

Нүүрс усны байрлал Булцуу

B Навч

Сахароз

Булцуу

C Булцуу

Глюкоз

Навч

D Булцуу

Сахароз

Навч

A

B

C

D

20.Ургаж байгаа төмсний нүүрс усны тухай зөв илэрхийлсэн мөрийг сонгоно уу.

Үүссэн нүүрс усны

Нүүрс усны эх үүсвэр

Нүүрс усны хадгалагдах байрлал

А Навч

хэлбэр Глюкоз

Булцуу

B Навч

Сахароз

Булцуу

C Булцуу

Глюкоз

Навч

D Булцуу

Сахароз

Навч

A

B

C

D

21.Ургамлаар ус дамжих үе шатыг бүдүүвчээр үзүүлэв. Усны хөдөлгөөний чиглэлийг заах сумны эхлэх цэгийг дугуйгаар тэмдэглэжээ. Аль дугуйн сум зөвхөн гадагш чиглэсэн байх вэ?

A

B

C

D

22. Ургамлаар ус дамжих үе шатыг бүдүүвчээр үзүүлжээ. Хөрснөөс ус сорох хэсгийг сонгоно уу.

A

B

C

D

23. Ургамлаар ус дамжих үе шатыг бүдүүвчээр үзүүлжээ. Ксилемийн хоолойг заасан хэсгийг сонгоно уу.

A

B

C

D

24. Ургамлаар ус дамжих үе шатыг бүдүүвчээр үзүүлжээ. Транспирацийн үзэгдэл явагдах хэсгийг сонгоно уу.

A

B

C

D

25. Ургамлаар ус дамжих үе шатыг бүдүүвчээр үзүүлжээ. Навчийн дамжуулах багцыг заасан хэсгийг сонгоно уу.

A

B

C

D

26. Ялгаатай рН бүхий уургийн уусмалуудаас тус бүр 5см3 –ыг авч хуруу шилэнд хийв. Хуруу шилнүүд дэх уусмал дээрээ ижил хэмжээний уураг задлагч энзим нэмээд 370С-д, 3 минут байлгажээ. Дараа нь уусмалууд дахь аминхүчлийн хэмжээг тодорхойлоход гарсан үр дүнг хүснэгтэд үзүүлэв. Энзимийн идэвх хамгийн сайн байсан рН-ийн утгыг сонгоно уу.

рН Аминхүчлийн хэмжээ \ тусгай нэгж 1 10 2 9 3 7 4 2 5 1 6 1

7 1 8 0 А. 1

В. 7

С. 8

D. 10

27.Гурван төрлийн энзимийн урвалын хурдад рН хэрхэн нөлөөлж буйг графикт харуулжээ. Зөв хариултыг сонгоно уу.

Б. Энзимүүд А. Энзимүүд өөр, температурын өөр рН-д хамгийн бага хэлбэлзэлд сайн ажиллана. хамгийн сайн ажиллана.

В. Энзимүүд хүчиллэг орчинд хамгийн сайн ажиллана.

Г. Энзимүүд шүлтлэг орчинд хамгийн сайн ажиллана.

28. Уураг задалдаг 2 төрлийн энзимийн урвалын хурдад рН хэрхэн нөлөөлж буйг графикт харуулжээ. Зөв хариултыг сонгоно уу.

B. Энзимүүд A. Энзимүүд өөр, шүлтлэг орчинд өөр рН-д хамгийн хамгийн сайн сайн ажиллана. ажиллана.

C. Энзимүүд хүчиллэг орчинд хамгийн сайн ажиллана

D. Энзимүүд саармаг орчинд хамгийн сайн ажиллана.

29. Хоёр төрлийн хоол хүнсний молекулын энзимээр задрахын өмнөх, задарсны дараах зургийг бүдүүвчээр харуулжээ. Өөх тосны задралын бүтээгдэхүүнийг заасан үсгийг олно уу.

А. P болон R

B. Р болон S

C. Q болон R

D. Q болон S

30. Уургийн найрлагад оролцдог химийн элементүүдийг зөв илэрхийлсэн мөрийг сонгоно уу.

Нүүрстөрөгч Устөрөгч Хүчилтөрөгч Азот А√ √ √ √ В√ √ √ х С√ х √ х Dх √ х √ Түлхүүр: √ - байгаа х - байхгүй

A. A

B. B

C. C

D. D

31. Нүүрс усны найрлагад оролцдог химийн элементүүдийг зөв илэрхийлсэн мөрийг сонгоно уу.

Нүүрстөрөгч Устөрөгч Хүчилтөрөгч Азот А√ √ √ √ B√ х √ х C√ √ √ х Dх √ х √ Түлхүүр: √ - байгаа х - байхгүй

A. A

B. B

C. C

D. D

32. Өөх тосны найрлагад оролцдог химийн элементүүдийг зөв илэрхийлсэн мөрийг сонгоно уу.

Нүүрстөрөгч Устөрөгч Хүчилтөрөгч Азот А√ √ √ √ B√ √ √ х C√ х √ х Dх √ х √ Түлхүүр: √ - байгаа х - байхгүй

A. A

B. B

C. C

D. D

33. Дөрвөн төрлийн хоолны үндсэн найрлагыг хүснэгтэд үзүүлэв. Өтгөн хаталтаас сэргийлэх хоолны төрлийг сонгоно уу.

Хоолны төрөл А В С D A. A

100 граммд агуулагдах хэмжээ \ гр Нүүрс ус Өөх тос Эслэг Уураг 18 12 8 25 30 32 2 12 38 4 22 10 48 15 10 5 B. B

C. C

D. D

34.Аль хэлбэрийн шүд хоол хүнсийг буталж жижиглэдэг вэ?

A. A

B. B

C. C

D. D

35. Аль хэлбэрийн шүд хоол хүнсийг хазаж, тасдах вэ?

A. A болон D

B. А болон C

C. А болон B

D. C болон D

36. Хоол боловсруулах тогтолцооны эрхтнүүдийг үзүүлэв.

Амилаза энзим хаана үүсдэг вэ?

А. 1 ба 4

B. 2 ба 3

C. Зөвхөн 3

37. Хоол боловсруулах тогтолцооны эрхтнүүдийг үзүүлэв.

D. Зөвхөн 4

Липаза энзим хаана үүсдэг вэ?

А. 1 ба 4

B. 2 ба 3

C. Зөвхөн 3

D. Зөвхөн 4

38. Хоол боловсруулах тогтолцооны эрхтнүүдийг үзүүлэв.

Протеаза энзим хаана үүсдэг вэ?

А. 1 ба 4

B. Зөвхөн 2

C. Зөвхөн 3

D. Зөвхөн 4

39. Хүнсний 4 бүтээгдэхүүнд агуулагдах эрдэс давс ба аминдэмийн агууламжийг үзүүлэв.

Хүнсний бүтээгдэхүүн С аминдэм Д аминдэм Кальци Төмөр 1 Бага Их Бага Бага 2

Бага

Бага

Бага

Их

3

Бага

Бага

Их

Бага

4

Их

Бага

Бага

Бага

Аль бүтээгдэхүүн нь цус багадалт болон чийг бам өвчнөөр өвчлөхөөс сэргийлэх вэ?

Цус багадалт Чийг бам А1 2 B1

3

C2

4

D3

4

A.

B.

C.

D.

40.Хоол боловсруулах замын энзимүүд 350С - 370С-д хамгийн өндөр хурдаар бүтээгдэхүүн бодисоо задалдаг. Хэрвээ 750С-д энзим болон бүтээгдэхүүн бодисыг байлгавал юу тохиолдох вэ?

A. Энзим B. Өмнөх хурдаар ажиллахаа больж, C. Урвал илүү урвал үргэлжлэн денатурацид хурдтай явагдана явагдана орно.

D. Урвал илүү удаан явагдана.

41. Амилаза энзимийн ажиллах зарчмыг бүдүүвчээр үзүүлэв.

Амилаза энзимийн үүрэг юу вэ?

А. Бүтээгдэхүүн бодисыг эх бодис болгон хувиргах

В. Цардуулыг мальтоз болгон задлах хурдыг нэмэгдүүлэх

С. Цардуулыг глюкоз болгон задлах хурдыг нэмэгдүүлэх

D. Эх бодисыг амин хүчлүүд болгон задлах

42. Аль уусмал нь уураг, энгийн сахар болон цардуулыг таньж илрүүлэхэд хэрэглэгддэг вэ?

Уураг таних Энгийн сахар таних Цардуул таних А Бенедиктийн урвалж Иодын уусмал Биуретийн урвалж В Биуретийн урвалж

Бенедиктийн урвалж Иодын уусмал

C Биуретийн урвалж

Иодын уусмал

Бенедиктийн урвалж

D Иодын уусмал

Биуретийн урвалж

Бенедиктийн урвалж

A. A

B. B

C. C

D. D

43.Хуруу шилэнд хийсэн өндөгний уураг дээр протеаза энзим нэмж, 370С-д байлгажээ. 8 минутын дараа өндөгний уургийн цагаан өнгө тунгалаг болж өөрчлөгдөв. Хуруу шилэнд ямар бүтээгдэхүүн байгаа вэ?

A. Амин хүчил

B. Тосны хүчил болон глицерин

C. Ус

D. Энгийн сахар

44. Шим бодисууд бага молекулт бүтцийн нэгжээс тогтдог. Шим бодисуудыг тодорхой таних урвалжуудаар илрүүлдэг. Уургийн бүтцийн нэгж ба таних урвалжийг зөв илэрхийлсэн мөрийг сонгоно уу.

Үндсэн нэгж Таних урвалж А Амин хүчил Бенедиктийн урвалж B Амин хүчил Биуретийн урвалж C Сахар

Бенедиктийн урвалж

D Сахар

Биуретийн урвалж

A. А

B. В

C. С

D. D

45.Нэгэн ургамлын Р эс хэрхэн Q эс болон өөрчлөгдөж байгааг бүдүүвчээр үзүүлэв. Энэ өөрчлөлтийн үед явагдах процессыг сонгоно уу

A. Хөгжил ба соёололт

B. Соёололт ба митоз

C. Өсөлт ба хөгжил

D. Митоз ба өсөлт

46. Митоз ба мейозын зөв шинжийг сонгоно уу.

Митоз А удамшлын ижил эсүүд үүсдэг

Мейоз гэмтсэн эсүүдийг нөхөн сэргээдэг

B хромосомын тоо хоёр дахин цөөрдөг C бэлгийн бус үржилтэй холбоотой D бэлгийн үржилтэй холбоотой

удамшлын ижил эсүүд үүсдэг хромосомын тоо хоёр дахин цөөрдөг хромосомын тоо хоёр дахин

нэмэгддэг A. A

B. B

C.C

D.D

47.Ургамлын навчийн эс 24 хромосомтой. Мейоз хуваагдлын дүнд үүссэн төл эсийн хромосомын тоог олно уу

A. 24

B. 48

C. 12

D. 36

48. Олон жилийн турш тамхи татсан архаг тамхичинд тохирохгүй тодорхойлолтыг сонгоно уу.

А. Түүний артерийн судас нь B. Тэр никотинд тамхины бохинд донтсон бөглөрсөн

C. Түүний мөгөөрсөн хоолойн сормууст эсүүд гэмтсэн

D. Уушгины гадаргуугийн талбай нь багассан.

49. Дараах бүдүүвч зурагт жирэмсэн эмэгтэйн ургийн хөгжлийн нэг хэсгийг үзүүлжээ.

A үсгээр заасан бүтцийг юу гэж нэрлэдэг вэ, энэ нь эсийн ямар хуваагдлын үр дүнд үүсдэг вэ?

А. ургийн хүй, мейоз хуваагдал

B. ургийн эхэс, митоз хуваагдал

C. эхийн умай, мейоз хуваагдал

D. эхийн судас, митоз хуваагдал

50. Хүний цусны их эргэлтийн урсгалын чиглэлийг аль нь зөв илэрхийлсэн бэ?

51. Цусны бүтэц найрлага болон тэдгээрийн үйл ажиллагааг зөв илэрхийлсэн мөрийг сонгоно уу?

A. A

B. B

C. C

D. D

52. Цусны эргэлтийн тогтолцооны эрхтнүүдийг жагсаажээ. Хавхлагтай эрхтнүүдийг сонгоно уу. Зүрх

Венийн судас Артерийн судас Хялгасан судас

53. Арьсны эс нь тогтмол митоз хуваагдлаар хуваагддаг. Зурагт нэгэн сүүгээр бойжигчийн арьсны эсийн митоз хуваагдлын метафазын шатанд байх үеийн хромосомын зургийг үзүүлжээ.

A. Диплойд хромосомын тоог олно уу ..................................................................[1] B. Хромосомын бүтцийн Х үсгээр тэмдэглэгдсэн хэсгийг нэрлэж, гүйцэтгэх үүргийг бичнэ үү. Нэр ....................................................................................................................... Үүрэг ..................................................................................................................... .............................................................................................................................[2]

C. Дээр өгөгдсөн зураг дээр эдгээр хромосомуудаас гомолог хос хромосомуудыг олж, тус бүрийг ижил өнгөөр будна уу. (сүүдэрлүүлэн будаж болно)

54. Зурагт хоёрчлогдон ( бинар хуваагдал) хуваагдаж буй бактерийн эсийг үзүүлжээ.

a. Бактерийн бинар буюу хоёрчлогдох хуваагдлын онцлогийг бичнэ үү. ......................................................................................................................................................... [1] b. Ургамлын эс митоз хуваагдлаар хуваагддаг. Митоз хуваагдлын ач холбогдлоос 3-ыг бичнэ үү. [3] ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ............................................................................................................................ c. Митоз хуваагдлын дүнд үүсэж байгаа эсүүд яагаад генетикийн ижил мэдээлэлтэй байдаг вэ? [2] ........................................................................................................................... ...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

55. Зураг дээр нэгэн эсийг дүрсэлжээ.

A. Дараах эсийн зургийг ажиглан юуны эс болохыг тодорхойлно уу. ...............................................................................................................[1] B. Яагаад ингэж тодорхойлсон 1 шалтгааныг бичнэ үү. ................................................................................................................[1] C. Дээрх зурагт эсийн бөөм болон митохондрийг зааж тэмдэглэнэ үү [2]

56. Зураг дээр нэгэн эсийг дүрсэлжээ.

a. Дараах эсийн зургийг ажиглан, юуны эс болохыг тодорхойлно уу. ............................................................................................................... [1]

b. Яагаад ингэж тодорхойлсон 1 шалтгааныг бичнэ үү. ................................................................................................................ [1] c. Дээрх зурагт эсийн бөөм болон митохондрийг зааж тэмдэглэнэ үү. [2]

57. Зураг дээр хүний цээжний хөндийн зарим эрхтнийг үзүүлжээ

a. Р, Q, болон R үсгээр тэмдэглэгдсэн эрхтнүүдийн нэрийг бичнэ үү. [3] b. S үсгээр тэмдэглэгдсэн эрхтний нэр, гүйцэтгэх үүргийг бичнэ үү. Нэр ....................................................................................................................... Үүрэг .....................................................................................................................[2] c. Амьсгалаар авсан хүчилтөрөгчийн ач холбогдлыг бичнэ үү. ...............................................................................................................................[1]

58. Бүх амьд бие энерги ашиглан амьдардаг. Бидний амьдралын энергийн эх үүсвэр нь хоол тэжээл юм.

a. Хүний хоол боловсруулах тогтолцооны талаарх мэдлэгээ ашиглан дараах хүснэгтийг гүйцээж нөхнө үү. [2]

Хоол боловсруулах эрхтний нэр Үүрэг Улаан хоолой Ходоод Нарийн гэдэс Бүдүүн гэдэс b. Элгийг хоол боловсруулахад оролцдог шүүрэл ялгаруулдаг хамгийн том булчирхай гэж үздэг. Элэгнээс ялгарах шингэн шүүрлийг нэрлэж, үүргийг бичнэ үү. Нэр ......................................................................................... Үүрэг ....................................................................................... [2] c. Улаан хоолойн булчингийн агшилтаар ....................................... хөдөлгөөнөөр хоол ходоод руу шилждэг. [1]

59. Сурагчид талханд цардуул агуулагддаг эсэхийг судлахаар туршилтын ажил төлөвлөжээ. a. Цардуулыг ямар уусмал ашиглан илрүүлэх вэ? [1] b. Энэ туршилтын ажлын үед ямар аюулгүй ажиллагааны дүрмийг баримтлах вэ? [1] c. Хэрвээ хүнсний бүтээгдэхүүнд цардуул байгаа бол ямар өөрчлөлт илрэх вэ? [2]

60. Сурагчид маханд уураг агуулагддаг эсэхийг судлахаар туршилтын ажил төлөвлөжээ. a. Уургийг ямар урвалжаар илрүүлэх вэ? [1] b. Энэ туршилтын ажлын үед ямар аюулгүй ажиллагааны дүрмийг баримтлах вэ? [1] c. Хэрвээ хүнсний бүтээгдэхүүнд уураг байвал ямар үр дүн илрэх вэ? [2]

61. Сурагчид иштэй чихрэнд сахар агуулагддаг эсэхийг судлахаар туршилтын ажил төлөвлөжээ. a. Сахарыг ямар урвалжаар илрүүлэх вэ? [1] b. Энэ туршилтын ажлын үед ямар аюулгүй ажиллагааны дүрмийг баримтлах вэ? [1] c. Хэрвээ хүнсний бүтээгдэхүүнд сахар байвал ямар үр дүн илрэх вэ? [2]

62. Хос талт үрт ургамлын навчны микроскопоор харсан зургийг өгчээ.

a. Зурагт тэмдэглэгдсэн А эд болон В эсийг нэрлэнэ үү. А. ................................................................ В. ............................................................. [2] b. Фотосинтезийг эрчимтэй явуулахад зохилдсон А эдийн шинж чанараас 2-ыг бичнэ үү. ...................................................................................................................... ..................................................................................................................[2]

c. Фотосинтезийн үгэн тэгшитгэлийг бичнэ үү. ...................................................................................................................[2]

63. Зурагт хүний зүрхний бүтцийг харуулжээ.

A. А болон В тасалгааг нэрлэнэ үү. А ................................................................................... В ............................................................................... [2] B. Зургийг ашиглан С цусны судас артери, венийн судасны аль нь болохыг олж тогтооно уу. Судасны төрөл ............................................................................................ Шалтгаан ................................................................................................. .................................................................................................................... Ямар цус зөөдөг ......................................................................................[3]

64. Эсийн хуваагдлын мейоз ба митоз гэсэн 2 хэлбэр байдаг. A. Мейоз хуваагдал явагддаг амьтны аль нэг эрхтнийг нэрлэнэ үү. ....................................................................................................................... [1] B. Мейоз хуваагдал явагддаг цэцгийн аль нэг эрхтнийг нэрлэнэ үү.

....................................................................................................................... [1] C. Хүснэгтэд мейоз ба митоз хуваагдлын 3 ялгааг бичнэ үү. [3]

Ялгаатай тал Митоз Мейоз ............................................................ ............................................................ ..... ..... 1 ............................................................ ............................................................ ....... ....... ............................................................ ............................................................ ..... ..... 2 ............................................................ ............................................................ ....... ....... ............................................................ ............................................................ ..... ..... 3 ............................................................ ............................................................ ....... .......

65. Архи донтуулагч үйлчилгээтэй бодис агуулдаг. A. Цусан дахь архийг задалдаг эрхтний нэрийг бичнэ үү. .............................................................................................. [1] B. Жолооч архи уухад түүний машин барих үйлдэлд яаж нөлөөлөхийг тайлбарлана уу. ............................................................................................... ............................................................................................... .............................................................................................[2] C. Архины урт хугацааны нөлөөлөлд өртдөг нэг эрхтнийг нэрлэж, нөлөөллийг тайлбарлана уу. Эрхтэн...................................................................................................................... Нөлөөлөл ..............................................................................................................

............................................................................................................................ [2]

66. Доорхи хүснэгтэд архи болон хар тамхины зарим нөлөөллийг үзүүлжээ. A. Хүснэгтийн нүд бүрт зөв хариултыг ТИЙМ эсвэл ҮГҮЙ гэсэн үгээр бичнэ үү. Хэрхэн бөглөхийг харуулахын тулд нэг нүдийг бөглөж үзүүллээ.[3]

Нөлөө Архи Хар тамхи Донтуулна Сэтгэл гутралд оруулна Ихээр хэрэглэвэл элэг гэмтээнэ ТИЙМ B. Тамхи олон төрлийн химийн хорт бодис агуулдаг. Доорх бодисуудын хүнд үзүүлэх нөлөөллөөс бичнэ үү. нүүрстөрөгчийн (II) оксид: ............................................................................................................... ............................................................................................................ [1] никотин: ............................................................................................................... ........................................................................................................... [1] тамхины бохь: ............................................................................................................... ............................................................................................................ [1]

ТҮЛХҮҮР № Д№

Хариулт

Хариултын тайлбар

Оноо

1

1

C. Холестерин

1

2

2

B

1

3

3

A

1

4

4

C

1

5

5

D. D

1

6

6

A. A

1

7

7

B

1

8

8

C

1

9

9

D

1

10

10 D

1

11

11

А. Шаардлагатай усны хэмжээ багассан

1

12

12

В. Ургамал шаардлагатай усаа авсан

1

13

13 D

1

14

14 B

1

15

15

А. Амин хүчил болон сахароз үндэс рүү зөөвөрлөгдөхгүй

1

16

16

С. Ус, түүнд ууссан эрдэс давс навч руу зөөвөрлөгдөнө

1

17

17 D

1

18

18 B

1

19

19 B

1

20

20 A

1

21

21 B

1

22

22 D

1

23

23 C

1

24

24 B

1

25

25 A

1

26

26 А. 1

1

27

27

А. Энзимүүд өөр, өөр рН-д хамгийн сайн ажиллана.

1

28

28

A. Энзимүүд өөр, өөр рН-д хамгийн сайн ажиллана.

1

29

29 D. Q болон S

1

30

30 A. A

1

31

31 C. C

1

32

32 B. B

1

33

33 C. C

1

34

34 A. A

1

35

35 D. C болон D

1

36

36 А. 1 ба 4

1

37

37 А. 1 ба 4

1

38

38 А. 1 ба 4

1

39

39 B.

1

40

40

A. Энзим ажиллахаа больж, денатурацид орно.

1

41

41

В. Цардуулыг мальтоз болгон задлах хурдыг нэмэгдүүлэх

1

42

42 B. B

1

43

43 A. Амин хүчил

1

44

44 B. В

1

45

45 C. Өсөлт ба хөгжил

1

46

46 C.C

1

47

47 C. 12

1

48

48

А. Түүний артерийн судас нь тамхины бохинд бөглөрсөн

49

49

B. ургийн эхэс, митоз хуваагдал

51

51 C. C

1 2018

1 1

А. 6

53

53

В. Центромер, ээрүүл хэлбэрийн утаслаг холбогдох газар

3

С. 3 гомолог хос үүсгэнэ. Гомолог хос бүр ижил хэмжээ, урттай байна. Гомолог хосыг ижил өнгөөр будна a. маш хурдан, тодорхой үе шат дамжихгүй

54

b. Амьд биеийн өсөлтийг хангана, нөхөн төлжилт явуулна, бэлгийн бус үржлийг 54 нөхцөлдүүлнэ. c. Интерфазын шатанд ДНХ хоёрчлогдоно, үүссэн 2 төл эсэд очих хромосомуудын мэдээлэл ижил байна. А. ургамлын эс В. Хлоропласт, эсийн хана

6

55

55 зурагдсан

4

С. зөв зааж зурсан бол оноог өгнө А. амьтны эс 56

56

В. эсийн хана зурагдаагүй

4

С. зөв зааж зурсан бол оноог өгнө.. А. Р- мөгөөрсөн хоолой, Q – гуурсан хоолой, R – уушгины цулцан

57

В. Өрц, хэвлий болон цээжний хөндийг тусгаарлана, амьсгал 57 авах гаргахад оролцоно. Алийг нь ч бичсэн оноог өгнө

6

С. хоол тэжээлийн өндөр молекулт нэгдлийг задлан, энерги үүсгэнэ А.

58

Хоол Үүрэг боловсруулах эрхтний нэр Улаан хоолой Хоолыг дамжуулах Ходоод Уураг задлах Нарийн гэдэс Задарсан 58 энгийн нэгдлийг шимэгдүүлэх Бүдүүн гэдэс Ус шимэгдүүлэх

5

В. Цөс, өөх тосыг задлахад оролцоно С: гүрвэлзэх А. иодын уусмал

59

В. иодын уусмал түлэх магадлалтай тул бээлий өмсөх, 59 халад өмсөх, асгахаас болгоомжлох

4

C. Иодын бор өнгө хар цэнхэр, эсвэл хар болж өөрчлөгдөнө. А. биуретын урвалж

60

60

В. бээлий өмсөх, халад өмсөх, асгахаас болгоомжлох

4

C. Биуретын цэнхэр өнгө чернилэн ягаан, нил ягаан болж өөрчлөгдөнө. А. Бенедиктын урвалж

61

61

В. бээлий өмсөх, халад өмсөх, асгахаас болгоомжлох, халаах үед халуун уснаас болгоомжлох

4

C. Бенедиктын цэнхэр өнгө сахарын концентрациас хамаарч ногоон, шар, улбар шар, улаан гэх зэргээр өөрчлөгдөнө. А. баганан эсээс тогтсон үндсэн эд, амсрын эс

62

В. Маш их хэмжээний хлоропласттай, нягт наалдаж 62 байрласан, дээд эпидермист ойрхон

6

С. нүүрсхүчлийн хий + ус = глюкоз + хүчилтөрөгч А. А-зүүн ховдол, В-баруун тосгуур 63

63

В. Уушгины артери, зүрхнээс гарч байгаа учир, нүүрсхүчлийн хийтэй цус А. өндгөвч / төмсөг В. үрэвч / тоосовч Ялгаатай тал Митоз Хромосомын тоо ижил хэвээрээ 1 байна/

Мейоз Хромосомын тоо хоёр дахин багасна/

5

диплоид хромосомтой Биеийн эсүүд 2 хуваагдана

64

гаплоид хромосомтой Бэлгийн эсүүд хуваагдана 64 Удамшлын Удамшлын 3 мэдээлэл мэдээлэл өөрчлөгдөхгүй өөрчлөгдөнө Хоёр төл эс Дөрвөн төл 4 үүснэ эс үүснэ Үүссэн төл эс Үүссэн төл удамшлын эс удамшлын 5 мэдээллээрээ мэдээллээрээ эх эстэй яг эх эсээс өөр ижил Хуваагдал нэг Дараалсан удаа явагдана хоёр 6 хуваагдал явагдана

5

А. элэг В. 1.мэдрэлийн импульс удаан дамжина, 2. хариу үйлдэл удааширна, 3. эрэгцүүлэн тунгаах чадвар суларна.

65

С. 1. элэг– хатуурал / хавдарболно / элэгний эсүүд 65 устана. 2.тархи – эсүүд нь гэмтэнэ / устана 3. ходоод – үрэвсэнэ/ дотоод хана нь гэмтэнэ / шархлаа үүснэ 4. бөөр – эсүүд нь гэмтэнэ 5. зүрх – титэм судасны хатуурал өвчний эрсдэл ихэснэ A.

5

Нөлөө

Хар тамхи Донтуулна ТИЙМ ТИЙМ Сэтгэл гутралд ТИЙМ ТИЙМ оруулна Ихээр ТИЙМ ТИЙМ хэрэглэвэл элэг гэмтээнэ 66

Архи

66 В. нүүрстөрөгчийн (II) оксидхүчилтөрөгчийн зөөвөрлөлтийг бууруулна.

6

никотин: - донтуулдаг, цусны даралт нэмэгдүүлнэ. тамхины бохь - уушгины хорт хавдар үүсгэж болзошгүй, амьсгалын замын бусад эрхтнүүдийн хавдар үүсгэх магадлалтай гэвэл тооцно. НИЙТ

119