11. SINIF

Kİ KA

20 DAKİKADA TARİH SORU BANKASI

DA

Yasin KALEMCİ

DAKİKA YAY I N L A R I

SERİ: SORU KİTAPLARI Copyright  MPS Basım Yayın İth. İhr. Tic. Ltd. Şti.

Kİ KA

ISBN: 978-625-8084-99-3 Sertifika No: 50196

Dizgi - Grafik

Dakika Dizgi Servisi

Baskı

Platin Ofset Sertifika No: 49236 Halkalı / İSTANBUL

Genel Dağıtım

DA

Karekök Rasimpaşa Mah. Karakolhane Cd. No:16/2 Kadıköy / İSTANBUL Telefon: (216) 418 36 70 – 330 08 57 www.dakikayayinlari.com

Birinci Basım

Bu kitabın ve sistemin her hakkı saklıdır. Tüm hakları MPS Basım Yayın İthalat İhracat Ticaret Limited Şirketine aittir. Kısmen de olsa alıntı yapılamaz. Metin, biçim ve sorular yayımlayan şirketin izni olmaksızın elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayıt sistemiyle çoğaltılamaz, yayımlanamaz.

ÖN SÖZ

Kİ KA

Değerli Öğretmenler, Sevgili Öğrenciler, Öğretim sürecinin en önemli unsurlarından biri zamanı verimli kullanmaktır. Uzun ve titiz bir çalışmanın sonucunda sizlere sunduğumuz kitap ile bu hedefe daha kolay ulaşacağınıza inanıyoruz.

Dikkat süresi, bir insanın dikkati dağılmadan bir işe odaklandığı sürenin toplamıdır. Peki, bir iş üzerine tümüyle yoğunlaşan bir insan için dikkat süresi kaç dakikadır? Diğer bir ifadeyle bizler, çok önemsediğimiz bir işe en fazla kaç dakika odaklanabiliyoruz? Bu konuda yapılan bilimsel araştırmalar, bu sürenin ortalama 20 dakika olduğunu gösteriyor. Bu sebeple, kitabımızda her bir konu testi için yaklaşık 20 dakikalık bir çözüm süresi düşünülmüştür. Konu testlerinden sonra karma sorulardan oluşan bölüm testleri ile konunun pekiştirilmesi hedeflenmiştir. Üniversite giriş sınavı sorularının çözülebilmesi için konuyu bilmenin yeterli olmadığı artık herkes tarafından kabul edilmektedir. Konuyu bilmenin yanı sıra, doğru ve hızlı düşünebilme, soruyu değerlendirebilme, çözüm alternatifleri arasından doğru ve kısa yöntemi seçebilme, işlemi kısa sürede ve hatasız yapabilme gibi etkenlerin de belirleyici öneme sahip olduğu açıktır.

DA

Bu kitap hazırlanırken lise müfredatı dikkatle incelenmiş, sınırları tespit edilmiştir. Üniversite giriş sınavının soruları; konu ve soru dağılımı, soru tipleri ve öğrenciden istenen yaklaşım tarzları göz önüne alınarak analiz edilmiştir. Bu tespit ve analizden sonra konuya ışık tutan değişik kaynakların desteği ve yazarın öğretmenlik birikimiyle bu kitap oluşturulmuştur. Kitabın rahat anlaşılabilmesini sağlamak ve sıkıcılıktan kurtarmak için mizanpaja, dizgiye, grafik çizimlerine ve baskıya azami özen gösterilmiştir. Bu kitabın yazımında desteklerini esirgemeyen yazarımız Yasin Kalemci’ye; tashihinde yardımcı olan Mustafa Akyüz, Davut Uğurlu, Serpil Ocak ve Saliha Gündüz’e; dizgisindeki titiz çalışmalarından dolayı İlknur Sonbay’a şükranlarımızı bildiririz. Tüm öğretmenlerimize ve öğrencilerimize yararlı olması dileğiyle...

Dakika Yayınları

Kİ KA

DA

Kİ KA

İÇİNDEKİLER

1. Bölüm: DEĞİŞEN DÜNYA DENGELERİ KARŞISINDA OSMANLI SİYASETİ (1595-1774)

12

1595-1700 Yılları Arasındaki Gelişmeler - II

15

1595-1700 Yılları Arasındaki Gelişmeler - III

18

1595-1700 Yılları Arasındaki Gelişmeler - IV

21

Avrupa’da Din Savaşlarından Modern Devlete

24

XVII ve XVIII. Yüzyıllarda Osmanlı Devleti’nde ve Avrupa’da Denizcilik Faaliyetleri - I

27

XVII ve XVIII. Yüzyıllarda Osmanlı Devleti’nde ve Avrupa’da Denizcilik Faaliyetleri - II

30

Fetihlerden Savunmaya - I

33

Fetihlerden Savunmaya - II

36

Bölüm Testleri

39

DA

1595-1700 Yılları Arasındaki Gelişmeler - I

2. Bölüm: DEĞİŞİM ÇAĞINDA AVRUPA VE OSMANLI 50

Avrupa’da Değişim Çağı - II

53

Avrupa’da Değişim Çağı - III

56

Osmanlı Devleti’nde Değişim - I

59

Osmanlı Devleti’nde Değişim - II

62

Kİ KA

Avrupa’da Değişim Çağı - I

Osmanlı Devleti’nde Değişim - III

65

Osmanlı Devleti’nde İsyanlar ve Düzeni Koruma Çabaları - I

68

Osmanlı Devleti’nde İsyanlar ve Düzeni Koruma Çabaları - II

71

Osmanlı Devleti’nde İsyanlar ve Düzeni Koruma Çabaları - III

74

Osmanlı Devleti’nde İsyanlar ve Düzeni Koruma Çabaları - IV

77

Bölüm Testleri

80

3. Bölüm: ULUSLARARASI İLİŞKİLERDE DENGE STRATEJİSİ (1774-1914)

DA

XVIII-XX. Yüzyıl Siyasi Gelişmeleri (1774-1914) ve Osmanlı Topraklarını Paylaşma Mücadelesi - I

90

XVIII-XX. Yüzyıl Siyasi Gelişmeleri (1774-1914) ve Osmanlı Topraklarını Paylaşma Mücadelesi - II

93

 VIII-XX. Yüzyıl Siyasi Gelişmeleri (1774-1914) ve Osmanlı Topraklarını X Paylaşma Mücadelesi - III

96

XVIII-XX. Yüzyıl Siyasi Gelişmeleri (1774-1914) ve Osmanlı Topraklarını Paylaşma Mücadelesi - IV

99

XVIII-XX. Yüzyıl Siyasi Gelişmeleri (1774-1914) ve Osmanlı Topraklarını 102 Paylaşma Mücadelesi - V Mehmet Ali Paşa’nın Güç Kazanması

105

Osmanlı-Rusya Rekabeti (1768-1914) - I

108

Osmanlı-Rusya Rekabeti (1768-1914) - II

111

Bölüm Testleri

114

4. Bölüm: DEVRİMLER ÇAĞINDA DEĞİŞEN OSMANLI-TOPLUM İLİŞKİLERİ 124

İhtilaller Çağı - II

127

İhtilaller Çağı - III

130

İhtilaller Çağı - IV

133

İhtilaller Çağı - V

136

Osmanlı Devleti’nde Modern Orduya Geçiş

139

XIX. Yüzyılda Sosyal Hayattaki Değişimler - I

142

XIX. Yüzyılda Sosyal Hayattaki Değişimler - II

145

Osmanlı Devleti’nde Demokratikleşme Hareketleri - I

148

Osmanlı Devleti’nde Demokratikleşme Hareketleri - II

151

Osmanlı Devleti’nde Demokratikleşme Hareketleri - III

154

Osmanlı Devleti’nde Darbeler

157

Bölüm Testleri

160

Kİ KA

İhtilaller Çağı - I

5. Bölüm: SERMAYE VE EMEK

174

Osmanlı Devleti’nde Sanayileşme Çabaları

177

Ekonomiyi Düzeltme Çabaları

180

Bölüm Testleri

183

DA

El Emeğinden Makineleşmeye

6. Bölüm: XIX VE XX. YÜZYILDA DEĞİŞEN GÜNDELİK HAYAT Ulus Devlete Giden Süreçte Nüfus

190

Modern Hayattaki Sosyal Değişim

193

Bölüm Testleri

196

CEVAP ANAHTARI

203

Her bölümün sonunda karma sorulardan oluşan “Bölüm Testleri” yer almaktadır.

Testlerde bulunan karekod ile ilgili dersin konu anlatımı ve soruların video çözümlerine ulaşılmaktadır.

Kİ KA

Her test defterdeki ilgili dersin konu içeriğiyle sınırlandırılmıştır.

Konu anlatım videoları ve soru çözümlerine “www.dakikavideocozum.com” adresini ziyaret ederek veya “Dakika Yayınları Video Çözüm” uygulamasını indirerek ulaşabilirsiniz.

DA

Karekodun altındaki numarayı girerek veya kameranızdan karekodu okutarak ilgili konu anlatımı veya soruların çözümlerine ulaşabilirsiniz.

Açılan sayfadan izlemek istediğiniz içeriğe ulaşabilirsiniz.

Kİ KA

0DFC7742

dakikavideocozum.com

DA

Karekod okutun veya karekodun altında bulunan ‘Kod Gir’ alanına girin

KAREKOD TARA veya

Kod Gir

Karekod Kodunu Giriniz...

Kİ KA

DA

Kİ KA

DA

1. BÖLÜM

DEĞİŞEN DÜNYA DENGELERİ KARŞISINDA OSMANLI SİYASETİ (1595-1774)

1

1595-1700 Yılları Arasındaki̇ Geli̇ şmeler - I 0DFC7742

1.

I. Karlofça Antlaşması

4. XVI. yüzyılda gücünün zirvesine ulaşan Osmanlı Devleti



II. Nasuh Paşa Antlaşması



III. Zitvatorok Antlaşması



IV. Kasr-ı Şirin Antlaşması



Osmanlı tarihi ile ilgili bu antlaşmaların kronolojik sıralaması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

yine bu yüzyılın sonunda güç kaybetmeye başlamıştır. Bu dönemden itibaren Osmanlı Devleti çeşitli devletlerle uzun mücadeleler yapmıştır.

Osmanlı Devleti’nin XVII. yüzyılda mücadele ettiği devletler arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? A) Avusturya B) Lehistan

A) I - II - III - IV B) I - II - IV - III

C) Safevi D) Rusya

C) III - II - IV - I D) II - I - IV - III

E) Memlûkler

Kİ KA

E) IV - II - III - I

2. Aşağıda “Osmanlı Tarihi” ile ilgili bir tarih şeridi verilmiştir. 1596

1669

manlıların doğu-batı yönündeki genişlemesine büyük ölçüde set çekmiştir.

1683

Bu tarih şeridinde verilen tarihlerin ilgili olduğu gelişmeler arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?

dakika





1606

5. Orta Avrupa’da Habsburglar ve doğuda Safeviler, Os-



I. siyasi,



II. dinî,

A) Haçova Muharebesi



III. askerî

B) II. Viyana Kuşatması



alanlarından hangilerinde mücadelesini yoğunlaştırmasına neden olduğu söylenebilir?

C) Zitvatorok Antlaşması

A) Yalnız I 

D) Karlofça Antlaşması

DA

E) Girit’in Fethi

3. Mohaç Zaferi’yle Kanuni Sultan Süleyman zamanında Macar Krallığı’na son verilmesi Habsburg İmparatorluğu ile Osmanlı Devleti’ni karşı karşıya getirmiştir.



Bu gelişmelerin Osmanlı Devleti’nin Habsburglar ve Safevilerle;

Bu gelişmelerin sonuçları arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?

B) Yalnız II 

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

6. Kanuni Devri’nde doğuda ve batıda sürdürülen fetih siyaseti, sonraki padişahlar döneminde yavaşlamaya başlamıştır.

Bu durumda aşağıdakilerden hangisinin daha etkili olduğu söylenebilir?

A) Halkın yönetime bağlılığının azalması

A) Güçlü siyasi rakiplerinin ortaya çıkması

B) Avrupa’daki siyasi ortamın etkilenmesi

B) Avrupa devletleriyle yakın ilişki kurulması

C) Avrupa’da siyasi alanda birliğin sağlanması

C) Çeşitli ülkelere kapitülasyon hakkının verilmesi

D) Katolik Ortodoks ittifakının oluşması

D) Ticaret yollarının değişmesi

E) Osmanlı Devleti’nin denge politikası izlemesi

E) Avrupa’da yeni mezheplerin ortaya çıkması

12

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

7. Osmanlı Devleti, Zitvatorok Antlaşması’yla girilen yeni

10. Zitvatorok Antlaşması’ndan sonra Osmanlı Devleti’nin

dönemde geleneksel fetih politikalarını terk etmek zorunda kaldı. Temelde mevcut durumu bozmaya değil, korumaya yönelik politikalara yöneldi.

Avrupa’daki ilerleyişi giderek yavaşladı. Fetihlerin yavaşlamasıyla birlikte Anadolu’dan Balkanlara nüfus yerleştirme işlemi de durdu. Bunun sonucunda Anadolu, insanların yoksullaştığı, suçların ve isyanların arttığı bir yer hâline geldi. Diğer yandan Avrupa’da yeni fetihlerin yapılamaması devşirme usulüne zarar verirken Yeniçeri Ocağındaki bozulmaya yol açan temel nedenlerden biri oldu.



Osmanlı Devleti’nin bu politika değişikliğinde aşağıdakilerden hangisi daha etkili olmuştur? A) Avrupa’da merkantilist politikaların izlenmesi B) Eski ticaret yollarının yön değiştirmesi

C) Avusturya kralının Osmanlı padişahına eşit sayılması

Kİ KA

D) Siyasi ve askerî alanlarda güç kaybetmesi

Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

E) Lehistan’ın Osmanlı Devleti’ne vergi vermesi

A) Osmanlı fetih politikasının zarar gördüğü

B) Osmanlı Devleti’nde karışıklıkların görüldüğü C) Osmanlı’nın dış ülkelerdeki saygınlığının arttığı D) Fetihlerin yapılamamasının Yeniçeri Ocağını etkilediği E) Halkın refah düzeyinin olumsuz etkilendiği

8. Osmanlı tarihinde daha önceki antlaşmalar kısa süreli

ya da “karşı taraf ateşkesi ihlal edene kadar” yapılmışken Zitvatorok Antlaşması 20 yıllığına imzalandı. Bu durum Osmanlı Devleti’nin;

dakika



I. iktisadi,



II. kültürel,



III. diplomasi



alanlarının hangilerinde zayıfladığını gösterir? A) Yalnız I 

B) Yalnız III 

E) I, II ve III

DA

D) I ve III

C) I ve II

9. Aşağıdakilerden hangisi XVII. yüzyılın başlarında Osmanlı’nın Avusturya ile eşit düzeye gelmesinin ilk adımını ve aynı zamanda Osmanlı Devleti’nin diplomatik çözülüşünün de işaretini oluşturur?

11. Zitvatorok Antlaşması’nın önemli maddeleri şöyledir:

• Osmanlılar, Avusturya arşidükü için Caesar unvanını kullanacak.



• Savaş sırasında taraflarca kazanılan topraklar kendilerinde kalacak.



• Avusturya yıllık vergi ödemeyecek, imparator bir defaya mahsus olmak üzere 200.000 kuruş gönderecek.



• Taraflarca esir almak ve kale işgal etmek yasaklanacak, eldeki esirler geri verilecek.



• Eğri, Kanije ve Estergon kaleleri Osmanlı Devleti’nde kalacak.



Zitvatorok Antlaşması’nın bu maddelerinden yararlanarak aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz?

A) Zitvatorok Antlaşması

A) Avusturya’nın siyasi konumunun güçlendiği

B) Karlofça Antlaşması

B) Avusturya’nın ekonomik yükümlülüklerinin azaldığı

C) Bucaş Antlaşması

C) Sınır güvenliğinin sağlanmaya çalışıldığı

D) Serav Antlaşması

D) Osmanlı’nın Orta Avrupa’da etkinliğini koruduğu

E) Nasuh Paşa Antlaşması

E) Osmanlı’nın uluslararası ticaretteki etkinliğinin arttığı

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

13

12. Zitvatorok Antlaşması’nın bazı maddeleri şunlardır:

• Eğri, Kanije Kaleleri Osmanlı Devleti‘ne bırakılacak.



• Osmanlı padişahı, Avusturya arşidüküne “Roma imparatoru” olarak hitap edecek.



• Avusturya savaş tazminatı ödeyecek.



Bu maddeler;

karşısında askerî zaaflarını ortaya çıkarmıştır. Yeni harp teknolojisini kullanan Avusturya askeri karşısında eski usul ile savaşan Tımarlı Sipahilerin yetersizliği ortaya çıkmıştır.



I. kültürel,



II. ekonomik,



III. sosyal



alanlardan hangilerinde Osmanlı Devleti’nin Avusturya’ya karşı kazançlı çıktığının göstergesidir?

Bu bilgiler Osmanlı Devleti ile ilgili aşağıdakilerden hangisini gösterir? A) Avrupa’daki siyasal gelişmeler üzerinde etkin olduklarını B) Habsburglar karşısında ittifak arayışında olduklarını C) Askerî teknik alanında Avrupa’nın gerisinde kaldıklarını

Kİ KA

A) Yalnız I 

15. Uzun savaş yılları Osmanlı Devleti’nin, Habsburglar

B) Yalnız II 

D) I ve II

C) Yalnız III

D) Askerî teknoloji alanında Avrupalı uzmanlardan yararlandıklarını

E) I ve III

E) Avusturya’nın Osmanlı üzerinde kesin askerî üstünlük kurduğunu

13. Osmanlı Devleti ile Avusturya arasında yapılan 1606



II. antlaşmanın yürürlükte kalma süresinin yirmi yıl olarak belirlenmesi,



III. Avusturya arşidükasının Osmanlı padişahına eşit sayılması



düzenlemelerinden hangileri Osmanlı Devleti’nin Avusturya karşısındaki diplomatik üstünlüğünü kaybettiğini kanıtlar niteliktedir?

DA

I. Avusturya’nın Osmanlı Devleti’ne savaş tazminatı ödemesi,

A) Yalnız I 

B) Yalnız II 

C) Yalnız III

dakika

tarihli Zitvatorok Antlaşması’nda yer alan;

16. • Osmanlı Devleti, XVI. yüzyılın sonunda Fransa’nın İspanyol hâkimiyetine girmesini engellemek adına Henri de Navarre’yi Fransa tahtına geçmesi için desteklemiştir.

D) I ve II E) II ve III



• İngiltere, İspanya’ya karşı girişeceği mücadelede Osmanlı Devleti’nin kendisine bir donanma göndermesini sağlamak için çalışmıştır.



Bu bilgiler Osmanlı Devleti ile ilgili aşağıdakilerden hangisini gösterir?

14. XVI. yüzyılda Avrupa’nın batısında İngiltere ve Fransa İspanya ile askerî mücadeleye girişmiştir. Venedik tarafsızlığını korumuştur.



Bu durum aşağıdaki devletlerden hangisi için siyasi ve askerî açıdan daha elverişli bir ortam oluşturmuştur?

A) Lehistan B) Avusturya C) Hollanda D) Osmanlı Devleti E) Roma Germen İmparatorluğu

14

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

A) Egemenliğinin Balkanlarda güçlendiğini B) Avusturya ve İran savaşlarının uzadığını C) Batıda en geniş sınırlarına ulaştığını D) Haçlı birliğini bozmak için kapitülasyon hakkını tanıdığını E) Etkin bir siyasi güç olduğunu

2

1595-1700 Yılları Arasındaki̇ Geli̇ şmeler - II 0E61E206

1. • 17 Mayıs 1639 tarihinde imzalanan antlaşma ile

4. Yavuz Sultan Selim’in 1514 Çaldıran Zaferi ile başla-

Bağdat, Basra ve Şehrizor bölgelerinden oluşan Irak-ı Arap Osmanlı’ya bırakılmış, Safevilerin ele geçirmiş oldukları Erivan İran’a bırakılmıştır.

yan Osmanlı-Safevi mücadelesi, Kanuni Dönemi’nde Osmanlı Devleti’nin üstünlüğü ile devam etmiş ve 1555 Amasya Antlaşması ile iki devlet arasında barış süreci başlamıştır.





• Antlaşma yapıldıktan sonra yaklaşık doksan sene boyunca Osmanlı ile İran arasında herhangi bir çatışma yaşanmamış, barış devam etmiştir.



Bu durum Osmanlı Devleti ile Safeviler arasında aşağıda bir arada verilen alanlardan hangilerinde ilişkilerin kurulduğunu gösterir?

• Osmanlı ile İran arasında sonradan çıkan savaşlarda da sınır meselesi ile ilgili problemler bu antlaşmaya göre çözüm bulmuştur.

A) Kültürel - Sosyal B) İktisadi - Kültürel

Bu özellikler aşağıdaki antlaşmalardan hangisi ile ilişkilendirilebilir?

C) Askerî - Diplomasi

Kİ KA



D) Askerî - Kültürel

A) Amasya B) Ferhat Paşa

E) İktisadi - Diplomasi

C) Nasuh Paşa D) Serav E) Kasr-ı Şirin

catını yasaklayarak Osmanlı ekonomisine büyük zarar vermiştir. Bunun üzerine Osmanlı Devleti karşı önlem olarak İran’ın çok ihtiyacı olan kıymetli madenlerin ve bakırın İran’a ihracını yasaklamıştır.

5. Aşağıda Osmanlı-Safevi antlaşmaları gösterilmiştir. Ferhat Paşa Antlaşması (1590)

Azerbaycan, Dağıstan ve Gürcistan Osmanlı Devleti’ne bağlandı. Osmanlı Devleti doğuda en geniş sınırlarına ulaştı.

Bu durum Osmanlı Devleti ile Safeviler arasında aşağıdakilerden hangisinde doğrudan rekabet yaşandığını gösterir? B) Kültürel 

D) İktisadi

Nasuh Paşa Antlaşması (1612)

Ferhat Paşa Antlaşması ile İran’dan alınan yerler geri verildi. İran Osmanlı Devleti’ne yılda 200 deve yükü ipek vermeyi kabul etti.

C) Hukuki

DA

A) Dinî 

E) İdari

3. Safevi Devleti, XVI. yüzyıl sonlarından itibaren Karadeniz kıyılarına çıkmak için tüm Kafkasya’yı ve Batı Türkistan’ı ele geçirmek isteyen bir politika izlemiştir.



dakika

2. Ferhat Paşa Antlaşması’ndan sonra Safeviler, ipek ihra-

Bu durum Safevileri XVII. yüzyılda Ön Asya’da öncelikle aşağıdaki devletlerden hangisi ile karşı karşıya getirmiştir?

Serav Antlaşması (1618)



Nasuh Paşa Antlaşması koşulları geçerli olacak, İran’ın ödemesi gereken 200 deve yükü ipek yarıya düşürülecektir. Bu antlaşmalar aşağıdakilerden hangisine kanıt olarak gösterilebilir? A) Safevilerin Osmanlı karşısında üstünlüğü ele geçirdiğine B) Osmanlı’nın siyasi gücünün zamanla azaldığına C) Uluslararası dengelerin Osmanlı lehine değiştiğine

A) Akkoyunlular

B) Karakoyunlular

D) Osmanlı Devleti’nin Safevilerin iç işlerine karıştığına

C) Timurlular

D) Osmanlı Devleti

E) Osmanlı Devleti’nin aynı anda birden fazla devlete karşı mücadele ettiğine

E) Rusya

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

15

6. • I. Ahmet Dönemi’nde Safevilerle yapılan mücadele

8. Osmanlı Devleti’nin doğu komşusu olan Safevi Devle-

sonucunda 1612 yılında Nasuh Paşa Antlaşması imzalandı.

ti, kuruluşundan itibaren Osmanlı ile sürekli mücadele hâlinde olmuştur.





• II. Osman Dönemi’nde Safeviler üzerine yapılan sefer sonucunda 1618 yılında Serav Antlaşması imzalandı.



• IV. Murat Dönemi’nde yapılan Bağdat Seferi sonunda Safevilerle 1639 Kasr-ı Şirin Antlaşması imzalandı.



Bu gelişmeler birlikte düşünüldüğünde aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

Bu mücadelenin yaşanmasında Safevilerin;



I. Osmanlı aleyhine ittifaklara girmesi,



II. İslam dünyasında siyasi liderliği hedeflemesi,



III. Şiilik propagandası yapması



politikalarından hangilerinin etkili olduğu söylenebilir? A) Yalnız I 

B) Yalnız II 

C) I ve II

Kİ KA

A) Osmanlı Devleti’nin doğuda en geniş sınırlara ulaştığı

D) I ve III

E) I, II ve III

B) Osmanlı - Safevi ilişkilerinin barışa dayalı bir yol izlediği C) Osmanlı Devleti ile Safeviler arasında diplomatik ilişkilerin yoğun olduğu

9. 1585’te Tebriz’i, 1588’de de Karabağ’ı alan Osmanlı-

D) Osmanlı - Safevi diplomatik ilişkilerinin ilk kez XVII. yüzyılda başladığı

lar; 1590’a kadar olan dönemde Gürcistan, Şirvan ve Dağıstan’ı ele geçirerek Hazar kıyılarına ulaşmıştır. Doğudan ise Şeybanilerin baskısına maruz kalan Safeviler, Osmanlıların şartlarını kabul ederek barış yapmak zorunda kalmıştır.

dakika

E) Osmanlı Devleti’nin diplomatik üstünlüğünü kaybettiği



Bu durumun aşağıdaki antlaşmalardan hangisine ortam hazırladığı söylenebilir? A) Ferhat Paşa B) Nasuh Paşa C) Amasya D) Serav E) Kasr-ı Şirin

DA

7. Lala Mustafa Paşa komutasında Gürcistan üzerine harekete geçen Osmanlı ordusu, 1578’de Çıldır’da Safevi birliklerini yenilgiye uğratmıştır. Kafkasya’ya hâkim olmak için 1583’e kadar devam eden mücadelelerden sonra Özdemiroğlu Osman Paşa, Beştepe mevkiinde İran ordusunu yenmiştir. Böylece Osmanlı Devleti, Dağıstan ve Gürcistan’ın güvenliğini sağlamıştır.



10. 1590 Ferhat Paşa Antlaşması ile Safeviler, Osmanlı üstünlüğünü tanımıştır. Bu antlaşmayla; ticari açıdan bölgenin önemli şehirleri olan Tebriz, Karabağ, Gence, Gürcistan, Nihavend, Luristan ve Şehrizor Osmanlı idaresinde kalmıştır. Osmanlılar, bu antlaşmayla doğuda ciddi anlamda bir ilerleme yakalamıştır. Ayrıca bu antlaşmaya, İran’daki Sünnilere baskı yapılmaması yönünde ayrı bir madde de koyulmuştur.

Buna göre;



I. Safeviler Osmanlı’nın zor durumundan yararlanmaya çalışmıştır.



II. Osmanlı Devleti Kafkaslarda etkin olmuştur.



III. Osmanlı Devleti, Safevilere karşı askerî gücünü korumuştur.



yorumlarından hangilerinin söylenmesi doğru olur?

Bu durum Osmanlı Devleti’nin aşağıdaki alanlardan hangisinde etkinliğinin daha az arttığına kanıt olarak gösterilebilir?

A) Yalnız I 

A) Askerî 

B) Yalnız II  D) I ve III

16

C) I ve II E) II ve III

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih



B) Ekonomik 

D) Diplomatik

C) Siyasi E) Kültürel

11. Tahta geçen II. Şah İsmail’in, Osmanlı Devleti’ne karşı

14. XVII. yüzyılın ilk yarısında Safevilerle giriştikleri yoğun

olumsuz faaliyetlerde bulunması ve Anadolu’da Şii propagandasının artması üzerine Osmanlılar, yeni bir Safevi Seferi’ne karar vermiştir.

mücadele sebebiyle askerî gücünün büyük kısmını İran üzerine seferber eden Osmanlı Devleti, Otuz Yıl Savaşları ile uğraşan Avrupa’nın güçsüz ve zayıf durumundan istifade edememiştir.



Bu seferin ortaya çıkmasında aşağıdaki alanlardan hangisiyle ilgili olan sorun doğrudan belirleyici olmuştur?



Bu bilgilerden yararlanarak Osmanlı Devleti ile ilgili;

I. Avrupa’daki gelişmelerden çıkar sağlayamamıştır.

A) Hukuki 



II. Safevilerle savaş durumuna son verilmiştir.



III. Yoğun askerî mücadeleler sınırlarının daralmasında etkili olmuştur.



yorumlarından hangileri yapılabilir?

B) Dinî 

E) Ekonomik

Kİ KA

D) Askerî

C) Diplomatik

A) Yalnız I 

12. Safeviler, Osmanlıların dışta Habsburglarla mücadele-

D) I ve III

sini ve içte Celâli isyanlarıyla uğraşmasını fırsat bilerek Şirvan, Azerbaycan ve Gürcistan’ın bir kısmını geri almıştır. Anadolu’da devlet otoritesini yeniden kuran Sadrazam Kuyucu Murat Paşa’nın Safeviler üzerine yürümesiyle Şah Abbas, Osmanlılardan barış istemiş ve sonuçta iki devlet arasında 1612 Nasuh Paşa Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşmayla 1555 Amasya Antlaşması’ndaki sınırlara geri dönülmüştür.

Buna göre Safeviler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Osmanlı’nın iç ve dış politikadaki zor durumundan yararlanmaya çalışmıştır.

E) II ve III

yıllık iki yüz deve yükü ipek ödemeyi kabul etmiştir.



Nasuh Paşa Antlaşması’nda bu maddenin yer alması Osmanlı Devleti ile ilgili aşağıdakilerden hangisi ile ilişkilendirilebilir?

A) Osmanlı Devleti’nde ipeğin büyük bir değere sahip olması B) Eski ticaret yollarının canlandırılmak istenmesi

B) Kuyucu Murat Paşa’nın sefere çıkmasını kendisi için tehdit olarak görmüştür.

C) Safevilerin iç işlerine karışılmak istenmesi

D) Safevilerin Avrupa devletleri ile ittifak kurmasının engellenmek istenmesi

C) Osmanlı’ya karşı bir dönem askerî başarılar kazanmıştır.

DA

C) I ve II

15. Safeviler, Nasuh Paşa Antlaşması ile Osmanlı Devleti’ne

dakika



B) Yalnız II 

E) Devlet adamlarının sık sık değiştirilmesi

D) Osmanlı’ya karşı çeşitli ittifaklarda yer almıştır. E) Osmanlı Devleti ile diplomatik ilişki kurmuştur.

16. 1590 yılında Ferhat Paşa Antlaşması ile Doğu’da en geniş sınırlarına ulaşan Osmanlı Devleti’nin 1639 yılında imzaladığı Kasr-ı Şirin Antlaşması’yla Türkiye’nin bugünkü doğu sınırı büyük oranda çizilmiştir.

13. Osmanlı Devleti XVII. yüzyılda Safevilerle yapılan Ferhat Paşa Antlaşması’yla doğuda, Lehistan ile yapılan Bucaş Antlaşması ile batıda en geniş sınırlarına ulaşmıştır.



Buna göre Osmanlı Devleti için;





I. Fetih politikası sürdürülmüştür.



I. doğudaki gelişmelerin batıdaki gelişmeleri etkilediği,



II. Sınırlarında genişleme meydana gelmiştir.



II. ileri görüşlü bir uzlaşı sağlandığı,



III. Askerî teknolojiyi yakından takip etmiştir.



III. Osmanlı Devleti’nin eski gücünü kaybettiği



yargılarından hangilerine ulaşılabilir?



çıkarımlarından hangileri yapılabilir?

A) Yalnız I 

B) Yalnız II  D) II ve III

C) I ve II E) I, II ve III

Kasr-ı Şirin Antlaşması’nın bu özelliğine bakılarak;

A) Yalnız I 

B) Yalnız II  D) I ve III

C) I ve II E) II ve III

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

17

3

1595-1700 Yılları Arasındaki̇ Geli̇ şmeler - III 1F2C685E

1. XVII. yüzyılın başında Lehistan’ın, Osmanlı Devleti hi-

4. Osmanlı Devleti XVI. yüzyılın sonlarından itibaren ülke-

mayesindeki Erdel, Eflak ve Boğdan’ın iç işlerine müdahalesi üzerine II. Osman Lehistan seferine çıktı.

de ekonomik ve sosyal sıkıntılar yaşamış, devlet idaresinde zayıflıklar ortaya çıkmıştır. Avusturya, Osmanlı Devleti’nin bu durumdan yararlanamamıştır.



Buna göre II. Osman’ın aşağıdakilerden hangisi yönünde faaliyette bulunduğu söylenebilir?



A) Ticaret yollarının kontrol altına alınması

Avusturya’nın Osmanlı’nın zayıflığından yararlanamamasında aşağıdakilerden hangisi etkili olmuştur? A) Coğrafi Keşiflerin gerçekleşmesi

C) Rusya’nın güneye inmesinin engellenmesi

B) Otuz Yıl Savaşlarının yaşanması

D) Devletin fetih politikalarından savunmaya çekilmesi

C) Osmanlı’nın doğal sınırlarına ulaşması

E) Devletin egemenlik haklarının korunması

D) Halifeliğin Osmanlı’nın kontrolünde olması

Kİ KA

B) Kendisine karşı oluşabilecek ittifakların engellenmesi

E) Rusya’nın Osmanlı topraklarını yayılma alanı olarak belirlemesi

arasında;

I. Avusturya,



II. Lehistan,



III. Venedik



devletlerinden hangileri gösterilebilir? A) Yalnız I 

B) Yalnız II 

arasında sağlanan barış ortamı Avusturya’nın Erdel Beyliği’nin iç işlerine karışmasıyla yeniden bozuldu. 1662’de başlayan savaşlarda Köprülü Fazıl Ahmet Paşa Uyvar Kalesi’ni ele geçirdi. Uyvar Kalesi’nin alınmasından sonra Avrupa’da “Uyvar önünde bir Türk gibi güçlü” sözü söylenir oldu. Avusturya’nın barış isteği üzerine .............. Anlaşması yapıldı. Metindeki boşluğa aşağıdaki antlaşmalardan hangisi getirilmelidir? A) Bucaş 

B) Çehrin  D) Karlofça

18

rına saldırması sonucu padişah IV. Mehmet Lehistan üzerine sefere çıktı. Bazı kalelerini kaybeden Leh kralı barış istedi. 1672’de imzalanan Bucaş Antlaşması’na göre: Podolya, Osmanlı’ya; Ukrayna, Osmanlı egemenliğindeki Kazaklara bırakıldı. Lehistan yılda 200 bin altın vergi verecekti. Vergi ile ilgili maddeyi Leh Diyet Meclisinin kabul etmemesi üzerine savaş yeniden başladı.1676 yılına kadar süren savaşlar sonunda Bucaş Antlaşması vergi maddesi hariç aynen kabul edildi. Osmanlı Devleti’nin Avrupa’da son kez yeni toprak kazandığı bu antlaşmayla batı yönünde en geniş sınırlara ulaşılmıştır.

E) I, II ve III

3. 1606 Zitvatorok Antlaşması’yla Osmanlı ile Avusturya



5. Lehistan’ın Osmanlı denetimindeki Ukrayna Kazakla-

C) I ve II

DA

D) I ve III

dakika

2. XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin siyasi rakipleri

E) Belgrad

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

C) Vasvar



Buna göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) IV. Mehmet Dönemi’nde başarılı bir komutanlık sergilemiştir. B) Lehistan-Osmanlı mücadeleleri tamamen son ermiştir. C) Lehistan Osmanlı’nın askerî gücü karşısında etkin olamamıştır. D) Osmanlı’nın egemenlik sahası genişlemiştir. E) Lehistan ekonomik alanda yükümlülük altına girmekten kaçınmıştır.

8. XVII. yüzyılda gerçekleşen aşağıdaki olaylardan

6.

hangisi Avrupa devletlerinin Osmanlı Devleti’ne karşı “Kutsal İttifak” kurmasına neden olmuştur?

1606 Zitvatorok Antlaşması’yla Osmanlı padişahı ve Avusturya arşidükü arasında diplomatik protokolde denklik sağlanmış olması Osmanlı Devleti’nin, Avrupa diplomasisinde artık “mütekabiliyet” yani “karşılıklı eşitlik” esasını kabul ettiğini göstermektedir. Osmanlı Devleti’nin batıdaki stratejik rakibi olan Avusturya, Erdel meselesini bahane ederek Osmanlı Devletiʼne karşı faaliyetlerde bulunmuştur. Bunun üzerine Sadrazam Köprülü Fazıl Ahmet Paşa Avusturya seferine çıkmış ve 1663’te Uyvar Kalesiʼni fethetmiştir. 1664 yılında yapılan Vasvar Antlaşması ile de Avusturya, Erdel’deki Osmanlı hâkimiyetini kabullenmek zorunda kalmıştır.

B) Haçova Muharebesi’nin kazanılması C) Zitvatorok Antlaşması’nın yapılması D) Girit kuşatmasının uzun sürmesi E) Osmanlı Devleti’nin Safeviler üzerine sefere çıkması

Kİ KA



A) II. Viyana Kuşatması’nın başarısızlıkla sonuçlanması

Bu durum Osmanlı Devleti ile ilgili aşağıdakilerden hangisini gösterir?

9. Lehistan’ın Rusya ve Habsburglardan aldığı destekle Osmanlı himayesindeki Ukrayna’ya saldırması üzerine Osmanlı Devleti Leh Seferi’ne çıktı.

A) Batı’nın teknik üstünlüğünü kabul ettiğini



B) Doğal sınırlara ulaştığını

C) Islahatların askerî alanda başarı kazanmasında etkili olduğunu E) Kaybedilen toprakları geri aldığını

A) Çeşitli tehditlerle karşı karşıya kaldığını B) Askerî başarı kazandığını

dakika

D) Orta Avrupa’da siyasi ve askerî varlığını koruduğunu

C) Doğal sınırlara ulaştığını

D) Ekonomik hedeflerle seferler düzenlediğini

7. Aşağıda XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin sınırlarını

E) Çok uluslu toplumsal yapısının zarar gördüğünü

gösteren harita verilmiştir. ATLAS OKYANUSU

Rusya

Avusturya Din yep Viyana er Bu Estergon g Venedik Zitvatorok Podolya Azak Ceneviz Denizi Mohaç Sivastopol Roma Belgrad Tuna

Fransa

ARAL GÖLÜ

Vo lg

DA

a

İK AT RİY

AD

R ZA HA

İspanya

Trabzon Otranto Edirne Erzurum Selanik İstanbul Ankara Tebriz Adana Diyarbakır İnebahtı Konya Fır a AKDENİZ

Bingazi

Bağdat

Basra

Kudüs

Kahire

BA

SRA

10. • 1590 Ferhat Paşa Antlaşması Osmanlı Devleti ile Safeviler arasında imzalanmıştır.

KÖ R

FEZ



• 1676 Bucaş Antlaşması Osmanlı Devleti ile Lehistan arasında imzalanmıştır.



Bu haritadan yararlanarak Osmanlı Devleti ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Bu antlaşmaların Osmanlı Devleti açısından ortak özellikleri arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?

A) Kuzey Afrika’yı egemenlik altında bulundurduğu

A) Kapitülasyon hakkı tanımaları

B) Coğrafi Keşiflerin etkisinde kaldığı

B) Toprak kayıplarına neden olmaları

C) Karadeniz’in Türk gölü olduğu

C) Dış politikada etkinliğin azalmasına neden olmaları

D) Akdeniz’in doğusunda etkin olduğu

D) Yeniçeri isyanlarına ortam hazırlamaları

E) Çevresinde Avusturya, Rusya ve Safeviler gibi güçlerin olduğu

E) Doğu - batı yönlerinde en geniş sınırlara ulaşmasını sağlamaları

Nil

İ

Medine

İZ

EN

ILD KIZ





Safevi Devleti

le

Trablusgarp

Tahran

Dic

t

Beyrut Şam

Zİ

Nİ

Tunus

KARADENİZ

DE

Cezayir

Bu durum Osmanlı Devleti ile ilgili aşağıdakilerden hangisini gösterir?

Mekke

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

19

11. Osmanlı himayesinde Ukrayna’yı yöneten Kazak beyi-

14. II. Viyana Kuşatması’nın başarısızlıkla sonuçlanma-

nin Rusya’ya yakınlaşması nedeniyle Osmanlı Devleti Rusya üzerine sefere çıktı. Çehrin Seferi’nde Osmanlı ordusunun bazı önemli kaleleri fethetmesi üzerine Rusya barış istedi. Rusya ile Osmanlı Devleti arasında 1681 tarihli Bahçesaray Antlaşması yapıldı.

sında etkili olan unsurlar arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?



A) Kırım Hanı Hacı Murat Giray’ın yardıma gelen Leh Kralı’nın geçişine göz yumması B) Viyana’nın dört taraftan kuşatılamayacak kadar büyük ve güçlü surlara sahip olması

Buna göre Osmanlı Devleti’nin Rusya karşısında aşağıdaki alanlardan hangisinde daha güçlü olduğu söylenebilir? A) İktisadi 

B) Kültürel 

C) Askerî

D) Osmanlı ordusunun lojistik ihtiyaçlarının karşılanamaması

E) İdari

Kİ KA

D) Sosyal

C) Kuşatmaya hafif toplarını götüren Osmanlıların ateş gücü bakımından yetersiz kalması

E) Osmanlı-Safevi savaşlarının başlaması

12. Orta Macaristan’da yaşayan Protestan Macarların lideri

konumundaki Tökeli İmre, Katolik Avusturya Krallığı’nın baskısına karşı Osmanlı Devleti’nden yardım istemiştir. Bunun üzerine Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa oldukça büyük bir orduyla Avusturya üzerine sefere çıkmıştır.

Bu durum Osmanlı Devleti’nin aşağıdakilerden hangisini kuşatmasına ortam hazırlamıştır? A) Budin 

B) Viyana 

D) Girit

C) Belgrad

dakika



15. Osmanlı ordusunun Viyana önlerinde bozguna uğraması Avrupa’da büyük bir heyecana yol açmıştır. Osmanlıların artık Avrupa’dan atılması zamanının geldiğini düşünen Papa’nın da teşvikiyle “Kutsal İttifak” kurulmuştur.



“Kutsal İttifak”a katılan devletler arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? A) Avusturya 

E) Otranto

B) Lehistan 

DA

D) İngiltere

C) Venedik

E) Malta

13. II. Viyana Kuşatması’nda savaşın kaderini değiştiren olay, Lehistan Kralıʼnın Bavyera ve Saksonya kuvvetleriyle birleşerek Viyana önlerine gelmesi ve Osmanlı ordusunu iki ateş arasında bırakmasıdır. Bu gelişme sonrasında Osmanlı ordusu büyük bir bozguna uğrayarak Viyana önlerinden Belgrad’a kadar geri çekilmek zorunda kalmıştır.



Buna göre Osmanlı ordusunun Belgrad’a çekilmesinde;



I. askerî açıdan zor durumda kalması,



II. stratejik üstünlüğünü yitirmesi,



III. Celâli İsyanlarının görülmesi



durumlarından hangilerinin etkili olduğu söylenebilir? A) Yalnız I 

B) Yalnız II  D) I ve III

20

C) I ve II E) II ve III

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

16. • Avusturya ile XVII. yüzyılda yapılan savaşlar sonucunda Sofya’ya kadar olan bütün Osmanlı’nın Balkan toprakları Avusturya tehdidi altında kaldı.

• 1687’de Mora’yı işgal eden Venedik; Papalık, Malta ve Floransa donanmalarının desteğiyle Sakız Adası’nı ele geçirdi.



Bu gelişmelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Avusturya’nın cephe hattında üstün durumda olduğu B) Osmanlı topraklarının işgal edildiği C) Sakız Adası’nın Osmanlı egemenliğinden çıktığı D) Doğu Akdeniz’in Osmanlı kontrolünden çıktığı E) Osmanlı’ya karşı ittifak tesis edildiği

4

1595-1700 Yılları Arasındaki̇ Geli̇ şmeler - IV 3CC871A2

1. 1699 yılındaki Karlofça Antlaşması ile Osmanlı diplomat-

3. İngiltere ve Hollanda elçilerinin aracılığıyla yapılan gö­

ları Avrupa’da öne çıkan güçlerin rekabetinden istifade etmeye yönelmiştir. Siyasi konjonktüre göre Avusturya ve Rusya ile olan mücadelesinde Fransa ile birlikte İngiltere, İsveç, Prusya ve Hollanda gibi güçlerle işbirliği yapmanın gerekliliğine inanarak bunlarla çeşitli alanlarda ilişkilerine daha fazla önem vermeye başlamıştır.



Bu antlaşmaların ortaya çıkmasında Osmanlı Devleti ile ilgili;

Bu durum Osmanlı Devleti ile ilgili aşağıdakilerden hangisini gösterir?



I. askerî alanda başarısızlıklar yaşaması,



II. farklı cephelerde mücadele etmek zorunda kalması,

A) Devletler arasında çıkar çatışmalarından yararlandığını



III. teknik alanda Avrupa ordularının gerisinde kalınması



durumlarından hangilerinin etkili olduğu söylenebilir?

Kİ KA



rüşmeler sonunda Osmanlı, Avusturya, Venedik ve Lehistan arasında 1699 Karlofça Antlaşması ve Rusya ile de 1700 İstanbul Antlaşması imzalanmış, Orta ve Doğu Avrupa’daki Osmanlı egemenliği sarsılmıştır.

B) Kaybettiği toprakları geri almaya başladığını

C) Batı tarzı ordu kurulması için ıslahatlara yöneldiğini

A) Yalnız I 

D) Toprak bütünlüğünün Avrupalı devletler tarafından korunduğunu

B) Yalnız II 

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

E) Avrupa devletler hukukundan yararlandığını

dakika

4.

II. Osmanlı ordusunun büyük bir bozguna uğraması

Papa’nın teşvikiyle Osmanlı Devleti’ne karşı III. Avusturya, Lehistan, Venedik ve Malta tarafından “Kutsal İttifak”ın kurulması

2. Aşağıdaki haritada 1699 Karlofça Antlaşması sonrası Balkanlardaki Osmanlı sınırları gösterilmiştir. Avusturya

Podolya



Rusya

Azak

Özi

Don

Vasvar Macaristan Temeşvar Zagreb

AZAK DENİZİ Akkirman Kili Bükreş Bahçesaray Kefe Belgrad Tuna Da Saraybosna Pasarofça Varna KARADENİZ lma ç Niğbolu AD ya Rİ İşkodra Sofya YA Edirne Tİ Filibe Sinop Üsküp K İstanbul Amasra Kavala Selanik Otranto Avlonya Sivas Ankara Bursa

Roma

İnebahtı

EGE DENİZİ



D) Avrupa devleti sayılmaya başlanması

ılırm

Konya İzmir Muğla Antalya

Girit

C) Lâle Devri’nin başlaması

Trabzon

ak

İskenderun

Kıbrıs

E) Kaynaklarının sömürülmesi

le



Avusturya’ya bırakılan yerler Lehistan’a bırakılan yerler Venedik’e bırakılan yerler Rusya’ya bırakılan yerler AKDENİZ

Kız

B) Karlofça Antlaşması’nın yapılması

Dic

Atina Mora

Bu gelişmelerin Osmanlı Devleti açısından sonuçları arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?

A) Ekber-erşed sisteminin uygulanması

DA

Venedik

Erdel

Budin

Ukrayna

I. Viyana’nın kuşatılması

Fır 0

at

170 km

Bu haritadan yararlanarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Avusturya’nın Orta Avrupa’da toprak kazanımının olduğu B) Venedik’in Mora Yarımadası’na sahip olduğu C) Osmanlı’nın fetih politikasını tamamen terk ettiği D) Podolya ve Ukrayna’nın kontrolünün Lehistan’a geçtiği E) Osmanlı Devleti’nin toprak kayıpları yaşadığı

5. Osmanlı Devleti, XVII. yüzyılın başında aşağıdakiler-

den hangisinin hükümdarına Roma Sezarı şeklinde hitap etmeyi kabul ederek Macaristan ve Tuna boylarındaki etkinliğini daraltmıştır?

A) Venedik 

B) Lehistan 

D) Avusturya

C) İspanya

E) Fransa

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

21

6. Karlofça Antlaşması, Osmanlı Devleti’nin sadece Avru-



8. Aşağıdakilerden hangisi 1699 Karlofça Antlaşma-

pa ile olan ilişkilerinde bir dönüm noktası değil, içeride duraklama devrinden çözülme devrine geçmesinin başlangıcı olarak da görülür. Karlofça Antlaşması sonrasında devletin ayrılmaz parçası olarak görülen toprakların kaybedilmesi, Osmanlı yöneticilerinin maneviyatını olumsuz yönde etkiledi.

sı’nın sonuçlarından biri değildir?

Bu gelişmeler Osmanlı Devleti’ni aşağıdakilerden hangisine yöneltmiştir?

D) Osmanlı Sultanı II. Osman Yeniçeriler tarafından tahttan indirilmiştir.

A) Yabancılara ayrıcalıkların tanınması

E) Mora ve Dalmaçya Venedik’e verilmiştir.

A) Osmanlı İmparatorluğu kuruluşundan beri en büyük toprak kaybını yaşamıştır. B) Podolya ve Ukrayna Lehistan’da kalmıştır. C) Macaristan ve Erdel Avusturya’ya verilmiştir.

Kİ KA

B) Vergilerin herkesten gelirine göre alınması C) Yeniçeri Ocağının kaldırılması

D) Batı’yı örnek alan ıslahatların yapılmaya başlanması E) Sened-i İttifak’ın hazırlanması

9. Osmanlı Devleti’nin aşağıdaki antlaşmalardan hangisinden sonra kaybettiği toprakları geri alma politikası izlemeye başladığı söylenebilir?

Erdel

Rusya

Ukrayna

Podolya

Azak

Özi

Akkirman Kili Tuna

Niğbolu

Varna

Sofya elanik

Filibe Kavala

E) 1590 Ferhat Paşa

Sinop

Amasra

Trabzon

Bursa

Kız

ılırm

ak

Konya

c

Di

DA

İzmir

Sivas

Ankara

Papanın teşvikiyle oluşturulan “Kutsal İttifak”ta yer alan Rusya ile Osmanlı Devleti arasında 1700 tarihinde İstanbul Antlaşması yapılmıştır. Bu antlaşmaya göre Karadeniz kıyısındaki Azak Kalesi Rusya’ya bırakılmış ayrıca Ruslar İstanbul’da daimî elçi bulundurma hakkı kazanmıştır.



C) 1664 Vasvar D) 1699 Karlofça

KARADENİZ

Edirne İstanbul

EGE DENİZİ

Atina

AZAK DENİZİ

Bahçesaray Kefe

Bükreş

arofça

A) 1676 Bucaş B) 1533 İstanbul

Don

dakika

7.

10. Karlofça’ya kadar Osmanlı’nın Avrupa devletleri ile yaptığı antlaşmalar hukuken mütareke ve geçici sözleşme niteliğindeydi. Bunlar Osmanlı sultanı tarafından bağışlanan tek taraflı silah bırakma belgeleriydi. Karlofça Antlaşması’nda taraflar eşit bir şekilde barış masasına oturdu ve antlaşma ikili görüşmeler şeklinde gerçekleştirildi.

Bu bilgilerden yararlanarak Rusya ile ilgili;



I. Osmanlı Devleti ile diplomatik ilişki kurmuştur.



II. Karadeniz’e açılma imkânına sahip olmuştur.



III. Osmanlı Devleti’nin politikalarını yakından takip etme imkânına sahip olmuştur.



yorumlarından hangileri yapılabilir? A) Yalnız I 

B) I ve II  D) II ve III

22

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

Bu durum Osmanlı Devleti ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşmamızı sağlar? A) Bölgesel güç hâline gelmeye çalıştığına B) Fetih politikasını devam ettirdiğine C) Diplomasi alanında etkinliğinin azaldığına

C) I ve III E) I, II ve III



D) Haçlı birliğini engellemek istediğine E) Avrupa devletler hukukundan yararlandığına

11. Osmanlı Devleti’nin yükseliş döneminden itibaren mü-

14. “Kutsal İttifak Devletleri” bütün askerî ve siyasi gücüyle

cadele ettiği en büyük rakiplerinden biri de Avusturya olmuştur. II. Viyana Kuşatması’na kadar Osmanlı Devleti bu devlete karşı hep üstünlük sağlamıştır. Ancak 1683’ten itibaren şartlar Osmanlı Devleti aleyhine gelişme göstermiş, 1699 Karlofça Antlaşması’yla tamamen değişmiştir.

Osmanlı İmparatorluğu’na yüklendi. Mağlubiyeti kabul etmek zorunda kalan Osmanlı Devleti ile Avusturya, Venedik ve Lehistan arasında 26 Ocak 1699’da bugünkü Sırbistan’da yer alan Karlofça’da barış antlaşmaları imzalandı. Banat ve Temeşvar Osmanlı’da kalırken Macaristan ve Erdel Avusturya’ya bırakıldı. Mora ve Dalmaçya Venedik’e, Ukrayna Lehistan’a verildi. Rusya’yla 1700’de İstanbul’da imzalanan antlaşmayla Azak kalesi Rusya’ya bırakılırken Rusya’nın İstanbul’da bir elçi bulundurması kabul edildi. Osmanlı İmparatorluğu, Karlofça’yla kuruluşundan beri en büyük toprak kaybına uğradı.



Bu açıklamaya aşağıdakilerden hangisinin kaybedilmesi kanıt olarak gösterilebilir? A) Ukrayna B) Dalmaçya

Kİ KA

C) Macaristan D) Azak E) Mora



I. egemenlik sahası,



II. diplomasi,



III. ekonomik gelir



unsurlarından hangilerinde kayıplar yaşadığı söylenebilir?

12. Osmanlı Devleti XVII. yüzyılın sonlarından itibaren daha



Bu durum Osmanlı Devleti ile ilgili aşağıdakilerden hangisini gösterir? A) Siyasi açıdan zayıfladığını

B) Avrupa politikasında üstün olmaya çalıştığını C) Denizlerde üstünlüğünü koruduğunu

DA

D) Batı ile sorunlarını ticaret yolu ile çözmeye çalıştığını E) Askerî alanda ıslahatlara yöneldiğini

13. Osmanlı Devleti, aşağıdaki antlaşmalardan hangisi ile Azak ve çevresinin kaybının yanı sıra diplomatik literatürde Moskova Prensi olarak adlandırılan Rusya hükümdarına “Çar” unvanı vermek zorunda kalmıştır? A) Pasarofça

B) Prut

C) Bahçesaray

D) İstanbul

E) Küçük Kaynarca

A) Yalnız I 

B) Yalnız II 

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

dakika

önceki dönemlerde sınırlı ilişki kurduğu İngiltere, Hollanda ve Fransa gibi Avrupalı devletlerin siyasetlerinin etkisinde kalmaya başladı ve dengeli bir siyaset izlemek zorunda kaldı.

Bu gelişmeler Osmanlı Devleti’nin;

15. Osmanlı Devleti, Avusturya, Venedik ve Lehistan arasında yapılan Karlofça Antlaşması ile;



• Mora Yarımadası, Dalmaçya kıyıları ve Ayamavra Adası Venedik’e verildi.



• Podolya ve Ukrayna Lehistan’a verildi.



• Temeşvar ili ve Banat Yaylası hariç bütün Macaristan ve Erdel, Avusturya’ya verildi.



• Antlaşma yirmi beş yıl sürecekti.



• Antlaşma Avusturya’nın kefilliği altında olacaktı.



Buna göre Karlofça Antlaşması ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Avusturya, savaştan başarı ile çıkmıştır. B) Venedik’in Lehistan üzerindeki etkisi artmıştır. C) Osmanlı Devleti’nin Orta Avrupa’daki egemenlik sahası daralmıştır. D) Podolya ve Ukrayna Lehistan egemenliğine girmiştir. E) Avusturya’nın diplomatik güç olduğu Osmanlı Devleti tarafından kabul edilmiştir.

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

23

5

Avrupa’da Din Savaşlarından Modern Devlete 3FB8C6B1

1. XII. yüzyıldan itibaren İngiltere ve Fransa, Roma Huku-

4. Otuz Yıl Savaşları’nın sonunda imzalanan 1648 tarihli

ku’na dayanan bir yönetim mekanizması geliştirmiş ve Papalık’tan bağımsız hareket etmek istemiştir.



Westphalia Antlaşması ile Kutsal Roma Germen İmparatorluğu içindeki prenslikler bağımsız devletler hâline geldi. Antlaşmaya göre Alman prensliklerinin onayı olmadan imparator vergi ve asker toplayamayacak, kanun koyamayacak ve savaş ilan edemeyecekti.

Bu durumun aşağıdakilerden hangisine neden olduğu söylenebilir? A) Sosyal sınıflar arasındaki dengesizliklerin ortadan kaldırılmasına



B) Krala ve soylulara karşı mücadelenin başlamasına C) Egemenliğin halka ait olduğu fikrinin benimsenmesine



I. Roma Germen İmparatorluğu’nun siyasi birliğinin zarar gördüğü,



II. Roma Germen imparatorunun yaptırım gücünün zayıfladığı,

Kİ KA

D) Soyluların ayrıcalıklarını kaybetmesine

Buna göre Westphalia Antlaşması ile ilgili;

E) Batı Avrupa’da Papalıktan bağımsız millî devletlerin kurulmaya başlanmasına



III. Roma Germen İmparatorluğu’nda anayasal düzene geçildiği



yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I 

B) I ve II 

D) II ve III

2. Topraklarını evlilik veya veraset yoluyla günden güne

C) I ve III

E) I, II ve III



Bu devletler arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? A) Fransa 

B) İngiltere 

D) Hollanda

C) İspanya

E) Portekiz

dakika

artıran Habsburgların Avrupa’daki genişleme siyaseti bölgedeki devlet ve prensliklerin başkaldırmasına neden olmuştur.

5. Bohemya Bölgesi’nde Protestan Çekler ile Kutsal Roma

Germen İmparatorluğu arasında başlayan mücadele sürecinde İngiltere ve Hollanda da Protestanları desteklemiştir. Kendi birliklerini oluşturan Katolik ve Protestanlar arasındaki dinî ve siyasi ayrışma bütün Avrupa’da sertleşmiş, siyasi ve askerî mücadeleler artmıştır. Almanya’nın tek yönetim altında birleşerek güçlenmesinden çekinen Fransa, Katolik olmasına rağmen İsveç ve Hollanda ile ittifak kurarak Protestanların yanında savaşa girmiştir. Bundan sonra Protestanların lehine gelişen savaş Kutsal Roma Germen İmparatorluğu’nun yenilgisiyle sonuçlanmıştır.

DA

3. Protestanlarla Alman imparatoru arasında yirmi beş yıl

süren bir savaş sonrasında 1555’te Augsburg Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşma ile Protestan mezhebi ve kilisesi Almanya’da resmen tanınmıştır. Augsburg Antlaşması ile Almanya’daki prenslere istediği mezhebi seçme ve halkına kabul ettirme hakkı verilmiş ve Lutherci prenslerle Katolik prensler arasında barış sağlanmaya çalışılmıştır.



Bu durum ile ilgili;



I. Katoliklerin Protestanlara üstünlük sağladığı,



II. Avrupa’da mezhep farklılıklarının görüldüğü,



III. XVI. yüzyılda Almanya’nın siyasi birliğini kurmasına ortam hazırlandığı



yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I 

B) Yalnız II  D) I ve III

24

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

Bu gelişmelerin Avrupa’da aşağıdakilerden hangisine neden olduğu söylenemez? A) Devletler arasında bloklaşmaların görülmesine B) Mezhepsel kavgaların yaşanmasına C) Devletlerin pazar rekabetine girmesine

C) I ve II E) II ve III



D) Almanya’nın birleşmesinin engellenmesine E) Sosyal yaşamda hareketliliklerin görülmesine

6. • Protestanlarla Alman imparatoru arasında yirmi beş

9. Tarihin ilk dönemlerinden itibaren toplumun üzerinde siya-

yıl süren bir savaş sonrasında 1555’te imzalanmıştır.

si otorite kurulduğu bilinmektedir. Bununla birlikte modern devlet anlayışı Avrupa’da Westphalia Antlaşması’ndan itibaren ortaya çıkmıştır.





• Protestan mezhebi ve kilisesi Almanya’da resmen tanınmıştır.



• Almanya’daki prenslere istediği mezhebi seçme özgürlüğü verilmiş ve Lutherci prenslerle Katolik prensler arasında barış sağlanmaya çalışılmıştır.

Modern devlet anlayışının unsurları arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? A) Merkezî bir ordunun bulunması B) Sosyal tabakalaşmayı derinleştirmesi

Bu özellikler aşağıdakilerden hangisi ile ilişkilendirilebilir?

C) Merkezî otoritenin koyduğu hukuk kurallarının geçerli olması

A) Augsburg Antlaşması B) Paris Antlaşması

D) Merkezî otoritenin ülkede tek hâkim güç olması

C) Nant Fermanı D) Londra Antlaşması

E) Kilisenin devlet ve toplum üzerindeki etkisinin azaltılması

Kİ KA



E) Westphalia Antlaşması

7. XVII. yüzyıl ortasına kadar devam eden mücadelelerde

Habsburg Hanedanı Avrupa’ya hâkim olma amacına ulaşamamış ve kıtada politik çoğulculuk egemen olmuştur.

dinî nitelikteyken Westphalia Barışı’na katılan devletler, savaş ve iktidar sorunlarını dinin etkisinde kalmadan tartışmıştır.

Bu gelişmenin Avrupa’da;

dakika



10. Avrupa tarihinde daha önceki uluslararası konferanslar



I. ulusçuluk,



II. insan hakları,



III. ulusal bağımsızlık,



I. kilisenin siyasi yapı üzerindeki etkisinin azaldığı,



IV. özgürlük



II. feodalitenin hâkim duruma getirildiği,



kavramlarından hangilerinin gelişmesine ortam hazırladığı söylenebilir?



III. seküler diplomasi anlayışının geliştiği



yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

B) I ve II 

DA

A) Yalnız I 

D) II ve IV



C) I ve III

Bu durumla ilgili;

A) Yalnız I 

E) II, III ve IV

B) Yalnız II  D) I ve III

C) I ve II E) I, II ve III

8. Otuz Yıl Savaşları, Katolik ve Protestanlar arasında yaşandı. Koyu Katolik olan Fransa, bu savaşta Protestan ittifakını destekledi.



Bu durum Fransa ile ilgili aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir?

A) Sömürge alanları elde etmeye çalıştığının B) Avrupa’nın en etkili gücü olduğunun C) Çıkarları çerçevesinde hareket ettiğinin

D) Milliyetçilik akımının yayılmasına çalıştığının E) Kilisenin etkinliğini ortadan kaldırmaya çalıştığının

11. Westphalia Barışı ile Batı’nın haritası; kendi kanunlarına göre tavır alan, iktisadi ve çıkarları doğrultusunda hareket eden, ittifaklar kuran, gruplar oluşturan ve aynı biçimde fesheden bağımsız devletlerden oluştu.

Bu durum Avrupa’da aşağıdaki alanlardan hangisinde değişimin daha az yaşandığını gösterir? A) Siyasi 

B) Diplomatik  D) Askerî

C) Ekonomik

E) Kültürel

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

25

12. Yeni Çağ’da Avrupa’da dinî etkenlerin yerini modern

15. Habsburg Kralı Ferdinand, Almanya içinde Protestan-

diplomasi almış ve uluslararası alanda modern devletler hukukunun temelleri atılmıştır. Evrensel imparatorluklar yerini ulusal krallıklara ve ulus devletlere bırakmıştır.

lara karşı büyük bir savaş başlattı ve Protestan Alman prenslerin topraklarını işgale başladı. İspanya Kralı III. Philip de Protestan Kuzey Hollanda’yı işgale başladı. Bu durum karşısında Protestanlar Hollanda, İngiltere, Danimarka, İsveç ve küçük Alman prenslikleriyle birlikte Katolik ittifakına karşı savaşa girdiler.



Bu gelişmeler Avrupa’da aşağıdakilerden hangisi ile sağlanmaya çalışılmıştır? A) Haçlı Seferleri



B) Coğrafi Keşifler C) 1815 Viyana Kongresi



I. askerî,



II. dinî,



III. ekonomik



alanlarından hangilerinde rekabet yaşandığı söylenebilir?

Kİ KA

D) Rönesans Hareketi

Bu açıklamadan yararlanarak Avrupa’da;

E) Westphalia Antlaşması

A) Yalnız I 

B) I ve II 

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

lerin gücünü artırmış ve sekülerleşmeye giden süreçte kilisenin dünyevi gücü azalmıştır. Krallar, savaşların yol açtığı sıkıntılar yüzünden sıkı vergi politikaları uygulamak zorunda kalmış modern ve akılcı bir yönetim oluşturmuşlardır.

Bu gelişmeler Avrupa’da;

dakika

13. Avrupa’da yaşanan kanlı din savaşları merkezî devlet-



I. yeni ticaret yollarının aranması,



II. modern devlet kavramının gelişmesi,



III. bürokratik yapının gelişmesi

16. Westphalia Barışı ile;



durumlarından hangilerine sebep olmuştur?



• Kutsal Roma Germen İmparatorluğu’nun yetkileri kaldırıldı ve İspanya’nın üstün gücü kırıldı.



• Egemen devletler topraklarında kendi politikalarını belirleme hakkına sahip oldu.



• Uluslararası ilişkilerde, Papalığın yetkileri sonlandırılarak Avrupa tarihinde yeni bir sayfa açıldı.



Bu bilgilerden yararlanarak Westphalia Barışı ile ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz?

B) Yalnız II 

C) I ve II

DA

A) Yalnız I 

D) I ve III

E) II ve III

14. Otuz Yıl Savaşlarının sonunda imzalanan 1648 tarihli



Westphalia Antlaşması ile Hollanda ve İsviçre’nin bağımsızlığı antlaşmaya imza atan bütün taraflarca tanındı.

A) Diplomaside değişim yaşanmasına ortam hazırlamıştır.

Bu durum Avrupa ile ilgili aşağıdakilerden hangisine kanıt olarak gösterilebilir?

B) Papalığın siyasi alandaki etkinliğini olumsuz etkilemiştir.

A) Demokratik uygulamaların yaygınlaştığına

C) Kutsal Roma Germen İmparatorluğu’nun diplomasi alanında yaptırım gücünü azaltmıştır.

B) Mutlak monarşi anlayışının yayıldığına C) Siyasi haritasında değişimin yaşandığına D) Kilisenin etkinliğinin arttığına E) Devletler arasında bloklaşmaların yaşandığına

26

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

D) Uluslararası ilişkilerde savaş yönteminin kullanılmasına son verilmiştir. E) Laiklik ilkesine dayanan diplomasi gelişme göstermiştir.

6

XVII ve XVIII. Yüzyıllarda Osmanlı Devleti’nde ve Avrupa’da Denizcilik Faaliyetleri - I 4A2A0D1F

1. Avrupalı güçler, XVII. yüzyılın başından itibaren uygu-

5. • İspanya’yı XVI. yüzyıl sonunda ağır bir mağlubiyete

ladıkları stratejilerle denizlerde küresel ölçekli ticari ve askerî faaliyetlere girişti.

uğratan İngiltere, bu devletin deniz hâkimiyetine son verdi.



Bu güçler arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? A) İspanya 

B) Portekiz 

D) İngiltere

C) Hollanda



• XVII. yüzyılda Doğu Hindistan Şirketini kurarak İngiliz sömürgeciliğinin Asya’daki temsilcisi hâline getirdi.



İngiltere’nin bu faaliyetlerinin aşağıdakilerden hangisini sağladığı söylenebilir?

E) Prusya

A) Uluslararası ticaretteki etkisinin artmasını B) Zenginliğin ölçüsünün değişmesini

2. Portekizliler ve İspanyollar yeni yerler ve deniz yolları

C) Makineli üretimin başlamasını



Kİ KA

keşfederek sömürgeler oluşturdu. İspanya, Amerika kıtasındaki sömürgecilik faaliyetleriyle XVI. yüzyılın sonunda dünyanın en zengin ülkelerinden biri oldu.

D) Avrupa siyasetini kontrol altına almasını E) Eski ticaret yollarını canlandırmasını

Bu gelişmeler aşağıdakilerden hangisinin sonuçları arasında gösterilebilir? A) Haçlı Seferlerinin

6. XVI. yüzyılda İngiltere, Hollanda ve Fransa gibi deniz

B) Reform Hareketlerinin

güçleri, okyanuslardaki faaliyetlerini sürdürmek ve geliştirmek için mücadeleye başladı. XVI. yüzyıl sonunda iyi silahlanmış ve ekonomik yönden desteklenmiş okyanus denizciliği gelişme gösterdi.

C) Rönesans Hareketlerinin D) Coğrafi Keşiflerin

E) Aydınlanma Çağı’nın

3. İspanya ve Portekiz’in kurduğu sömürge imparatorluk-

ları uzun yaşamadı. Çünkü bu imparatorlukların sömürgelerine XVII. yüzyıl başlarından itibaren yeni sömürge devletleri olarak yükselen İngiltere ve Hollanda el koymaya başladı.

Bu gelişmelerin Avrupa devletleri arasında;



I. iktisadi,



II. siyasi,



III. dinî



alanların hangilerinde rekabete neden olduğu söylenebilir?

A) Yalnız I 

Bu gelişmeler aşağıdakilerden hangisine kanıt olarak gösterilebilir?

DA



dakika



B) Yalnız II 

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

A) Avrupa güç dengesinin İspanya lehine geliştiğine B) Sömürgecilik alanında rekabetin yaşandığına C) Akdeniz ticaretinin canlandırılmaya çalışıldığına

7. Hollanda, XVII. yüzyıl başlarında Hollanda Doğu Hindistan Şirketi’ni kurdu. Hollandalılar, Ümit Burnu’ndan Doğu Hint adalarının ucuna kadar uzanan bölgede büyük bir sömürge imparatorluğu meydana getirdi.

D) Mezhep farklılıklarının siyasi rekabette etkili olduğuna E) Kalyon tipi gemi teknolojisinin ilerlediğine

4. Aşağıdaki devletlerden hangisi Amerika ve Asya’da yayılmaya devam ederek XVIII. yüzyılın ikinci yarısında Kuzey Amerika’daki Fransız sömürgelerini ele geçirmiş ve denizlerdeki üstünlüğüyle sömürgeciliğini pekiştirmiştir? A) Hollanda 

B) İngiltere  D) Venedik

C) Rusya

E) Avusturya



Bu durum Hollandalıları öncelikli olarak;



I. Portekiz,



II. Rusya,



III. İspanya



siyasi güçlerinden hangileri ile denizlerde mücadele etmek zorunda bırakmıştır? A) Yalnız I 

B) Yalnız II  D) I ve III

C) I ve II E) II ve III

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

27

8. XVIII. yüzyıldan itibaren okyanuslardaki mücadeleler

11. Aşağıdaki haritada XVIII. yüzyılda sömürgeciliğin gelişimi gösterilmiştir.

haricinde Akdeniz’de de üstünlük mücadelesi başladı. Doğu ticaretinde etkin olmak isteyen devletler arasında hızlı bir rekabet yaşandı.



Kanada

Bu çerçevede;

PASİFİK OKYANUSU Meksika



I. İngiltere,



II. Fransa,



III. Hollanda



devletlerinden hangilerinin mücadele içinde olduğu söylenebilir?



0

2.500 km

Kap

Portekiz İspanya

İngiltere Hollanda

HİNT OKYANUSU

Fransa

Sidney Yeni Zelanda

Bu haritadan yararlanarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

Kİ KA

A) Yalnız I 

ATLAS OKYANUSU

Şili



İstanbul

PASİFİK OKYANUSU Bombay Kalküta Filipin Madras Gambia Goa Adaları Cayenne Kolombo Brezilya Olinda Angola Sumatra Yeni Gine Mozambik Peru

ABD

B) I ve II 

D) II ve III

C) I ve III

A) İspanya’nın Amerika Kıtası’nda sömürgecilik faaliyetinde bulunduğuna

E) I, II ve III

B) İngiltere’nin Kuzey Amerika’da etkin olduğuna

9. Hollandalılar ve İngilizler başlangıçta iyi silahlanmış yel-

C) Sömürge alanlarının daha çok denizi kıyısı olan bölgeler olduğuna

kenli ticaret gemilerini savaşlarda kullanarak donanmalarındaki gemi sayılarını artırmışlardı.



D) Afrika’nın sömürgecilik faaliyetlerine sahne olduğuna

Hollandalılar ve İngilizlerin bu tutumunun aşağıdakilerden hangisini sağlaması beklenebilir?

E) Portekiz’in sömürgecilik faaliyetlerine daha geç başladığına

B) Parlamenter sistemin gelişmesini

C) Uluslararası ticaretteki kazanımlarının artmasını D) Millî devlet anlayışının egemen olmasını

dakika

A) Mutlak yönetimlerin yıkılmasını

E) Akdeniz limanlarının gelişmesini

10. Hollanda Doğu Hindistan Şirketi 1602’de kuruldu. Bu

DA

şirkete Hollanda hükûmeti tarafından Ümit Burnu ile Macellan Boğazı arasında kalan bölgede ticaret yapma hakkı tanındı. Şirket; askerî amaçlı birlikler bulundurmak, gerektiğinde Hollanda adına savaş açmak, kaleler inşa etmek ve Asya’daki mahallî hükümdarlarla antlaşmalar imzalamak gibi bağımsız bir devletin sahip olduğu yetkilerle donatıldı.



Hollanda hükûmetinin “Doğu Hindistan Şirketi”ne imtiyazlar vermesinde aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğu söylenebilir? A) Kapalı tarım ekonomi modelinin uygulanması B) Doğu’nun zenginliğini elde etme düşüncesi

C) Dünyayı yeniden tanıma arzusunun bulunması D) Sömürgecilik faaliyetlerinde Avrupa devletlerinin desteğinin sağlanması E) Soylu sınıfın siyasi taleplerde bulunması

28

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

12. İngiltere’nin takip ettiği politikalardan bazıları şunlardır:

• Sömürgeci rakiplerinin yaptığı gibi iktisadî kazancını artırmak adına rakip tacirleri önlemeye yönelik ticarî engeller kullandı.



• Yabancılara yüksek tarifeler dayatırken yarı özel İngiliz ticaret şirketlerine devlet desteği ve himayesi sağladı.



İngiltere bu politikalarla;



I. uluslararası ticarette söz sahibi olmak,



II. diğer sömürgeci güçlerin etkinliğini artırmasını engellemek,



III. sömürge gücü olarak ekonomik kalkınmayı sağlamak



amaçlarından hangilerini gerçekleştirmeye çalışmıştır? A) Yalnız I 

B) Yalnız II  D) I ve III

C) I ve II E) I, II ve III

13. Sömürgeci güçlerin XVII ve XVIII. yüzyıldaki koloni sa-

14. Fransızlar bir yandan oluşturdukları donanma ile ticareti

vaşları aşağıda gösterilmiştir. Tarih

Taraflar

Mücadele Sahası

1664

İngiliz-Felemenk Savaşı

Kuzey Amerika

1689-97

Kral William'ın Savaşı (Fransızlar, Amerikan yerlileri)

Kuzey Amerika

1702-13

Kraliçe Anne'in Savaşı (Fransa, İspanya ve Amerikan yerlileri)



Kuzey Amerika

Buna göre Fransa’nın faaliyetleri ile ilgili;



I. Denizciliği devlet politikası hâline getirmişlerdir.



II. Sömürgecilik faaliyetlerinde bulunmuşlardır.



III. Akdeniz ticaretini kontrol altına almışlardır.



yorumlarından hangileri yapılabilir? B) I ve II 

C) I ve III

Kİ KA

A) Yalnız I 

1739

İngiliz-İspanyol Savaşı

Karayipler

1744

İngiliz-İspanyol Savaşı

Cape Breton adası

1744-54

İngiliz-İspanyol Savaşı

Hindistan

1756-63

Yedi Yıl savaşı

Kuzey Amerika, Karayipler, Hindistan, Akdeniz, Filipinler, Batı Afrika

1770'ler

İspanyol-Portekiz çarpışmaları

Güney Amerika

1775-83

Amerikan Bağımsızlık Savaşı (İngiltere'ye karşı Fransa, İspanya ve Akdeniz Birleşik Eyaletler)

Kuzey Amerika, Karayipler, Akdeniz

İngiliz-Felemenk Savaşı



I. sömürgeciliğin uluslararası rekabete neden olduğu,

1780-83

Doğu Hint adaları



II. Avrupa ülkelerinin zenginleşmesinin son bulduğu,

III. Avrupa’da ekonomik yönden birliğin sağlandığı

İngiliz-İspanyol Savaşı

Nootka Sound (günümüzde Vancouver adası)



1788



yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Karayipler, Kuzey Amerika, Doğu Hint Adaları, Hindistan, Güney Amerika

DA 1792-1815

Fransız Savaşları





ve sömürgelerin muhafazasını sağlamaya çalışırken bir yandan da kurdukları ticaret şirketleri ile deniz aşırı topraklardaki ticarî faaliyetleri şekillendirmeye çalıştılar.

Bu tablodan yararlanarak aşağıdakilerden hangisi kesin olarak söylenebilir?

D) II ve III

E) I, II ve III

dakika

15. XVII. yüzyıl ortalarına doğru dünyanın en büyük deniz ticaret filosuna sahip olan Hollanda, dünyanın her yerinde ticaret yapmaya başladı. Bu durum İngilizleri tedirgin etti ve sömürge rekabeti nedeniyle XVII. yüzyıl sonlarına kadar İngiltere-Hollanda Savaşları yaşandı. Bu savaşlar sonucunda bazı kolonilerini İngilizlere kaptıran Hollanda’nın okyanuslardaki gücü zayıfladı.



Bu gelişmelerle ilgili;

A) Yalnız I 

B) Yalnız II 

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

16. Avrupa’da sömürgeciliğin gelişmesi ve yaygınlaş-

A) Yeni ticaret yollarının Avrupa güç dengelerini değiştirdiği

masının sonuçları arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?

B) Akdeniz ticaretinin canlandığı

A) Avrupa devletlerinin sermaye birikiminin artması

C) Gemi teknolojisinin gelişmesinin devletler arasında rekabete neden olduğu

B) Kolonicilik faaliyetinin gelişmesiyle köle emeğine duyulan ihtiyacın artması

D) Devletler arasında mücadelelerin yaşandığı

C) Avrupalı devletlerin ithalatı destekleyen politikalara yönelmesi

E) Ticaret faaliyetlerinin ağırlık merkezinin Akdeniz’e kaydığı

D) Ticaret ağırlık merkezinin Akdeniz’den okyanuslara kayması E) Uzak mesafeli deniz ticaretinin gelişmesi

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

29

7

XVII ve XVIII. Yüzyıllarda Osmanlı Devleti’nde ve Avrupa’da Denizcilik Faaliyetleri - II 4A884DCA

1. Barbaros Hayreddin Paşa, kadırgaların en etkili savaş

3. İngiltere ve Hollanda’nın gemilerini kiralayan aşa-

gemileri olduğu kanaatindeydi. Çünkü yelkenli büyük gemiler rüzgârlı havalarda daha hızlı yol alsalar bile Akdeniz’de yaz mevsiminin uzun sürmesi ve bu aylarda havanın durgun gitmesi sebebiyle uzun bir süre bu gemiler adeta hareketsiz kalıyordu. Yine bu gemiler, kürek ağırlıklı kadırgalar gibi koylarda ve küçük limanlarda kullanılmaya elverişli değildi.

ğıdaki devletlerden hangisi, Girit’i kuşatan Osmanlı donanmasını engelleyerek denizde Osmanlılara karşı üstünlük sağlamayı başarmıştır?



A) Venedik 

B) Portekiz 

D) Ceneviz

E) Avusturya

Buna göre Barbaros Hayreddin Paşa’nın gemi tercihinde; I. iklim şartları,



II. coğrafi özellikler,



III. savaş kabiliyeti



unsurlarından hangilerinin etkili olduğu söylenebilir? A) Yalnız I 

Kİ KA



B) Yalnız II 

D) I ve III

4. XVI. yüzyıl sonlarından itibaren Akdeniz’e gelen İngiltere ve Hollanda’nın kalyonları, kadırgalara üstünlük sağlayarak Akdeniz’e hâkim olmaya başlamıştı.

C) I ve II



E) I, II ve III

dakika

2.

Bu gelişmenin;



I. Akdeniz’de güç dengesinin değişmesi,



II. kadırga kullanımının azalması,



III. Osmanlı’nın Akdeniz’deki etkinliğinin zarar görmesi



sonuçlarından hangilerine ortam hazırladığı söylenebilir?

A) Yalnız I 

B) I ve II 

DA

D) II ve III

Girit Kuşatması’nda Venedik kalyonları karşısında Osmanlı kadırgalarının âciz kalması sonucunda Osmanlı devlet adamları kalyon inşasına karar verdi ve böylece kadırgadan kalyona geçiş süreci Osmanlı donanması için de başladı.



C) İspanya

I. gemi teknolojisi,



II. donanma subayı sayısı,



III. donanma stratejisi



unsurlarından hangilerinde değişime neden olduğu söylenebilir? A) Yalnız I 

B) I ve II  D) II ve III

30

C) I ve III E) I, II ve III

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

E) I, II ve III

5. Avrupalı devletler, Atlas Okyanusu’ndaki güçlü gelgit akıntıları ve rüzgârlar nedeniyle kadırgaları pek işlevsel kullanamamışlardı. XV. yüzyıl sonlarından itibaren okyanus gemiciliği gelişti ve XVI. yüzyıl sonundan itibaren Avrupalı devletler yelkenli gemilere geçerek kalyonları birer top bataryasına dönüştürdü.

Buna göre Girit Seferi’nin Osmanlı Devleti’nde;



C) I ve III



Bu durumun Avrupalı devletlere aşağıdakilerden hangisini kazandırdığı söylenemez? A) Millî devletlerin kurulmasını B) Uzak coğrafyalara seyahat edilmesini C) Gemilerin yük taşıma kapasitesinin artmasını D) Denizlerde savaş gücünün artmasını E) Sömürgecilik faaliyetlerinin yaygınlık kazanmasını

6. Osmanlı gemi teknolojisine kendi bilgi ve becerilerini

9.

ilave ederek Osmanlı denizcilik tarihinde kadırgaların hâkim olduğu birinci döneme damgasını vuran en önemli Türk denizcisi aşağıdakilerden hangisidir? A) Seydi Ali Reis B) Kılıç Ali Paşa C) Piri Reis D) Piyale Paşa

Kİ KA

E) Barbaros Hayreddin Paşa XVII. yüzyıl Osmanlılar ile Venedikliler arasında Girit Adası için yapılan yoğun mücadelelerle geçmiştir. 1654’te Çanakkale Boğazı’nı abluka altına alan Venedikliler, denizlerdeki mücadelelerde Osmanlı Devleti’ne karşı üstünlük sağlamıştır.

7. Osmanlı gemiciliğinin gelişimindeki birinci dönem, dev-



letin kuruluşundan XVII. yüzyılın sonlarına kadar devam eden kürekli gemiler dönemidir. İkinci dönem ise XIX. yüzyılın ortalarına kadar süren yelkenli gemiler dönemidir.

A) Topraklarında Celâli isyanlarının görülmesi

Bu dönemlerin özelliklerini yansıtan gemiler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? I. Dönem

II. Dönem

Kadırga

Çektiri

B)

Fırkate

Mavna

C)

Fırkate

Çektiri

D)

Kadırga

Kalyon

E)

Kayık

Kalyon

DA

A)

B) Papanın çağrısıyla kurulan “Kutsal İttifak”a karşı savaşması

dakika



C) Donanmanın gelişen gemi teknolojisinin gerisinde kalması D) Akdeniz ticaret gelirlerinin azalması

E) Donanmasının İnebahtı’da yakılması

10. Osmanlı Devleti’nin denizlerdeki hâkimiyetini kadırga

güçleriyle sürdüremeyeceği XVI. yüzyıl sonlarından itibaren ortaya çıkmıştır. Osmanlı Devleti, XVII. yüzyılda Batı gemiciliğindeki teknolojik gelişmeleri takip edememiştir.

8. XVII. yüzyılın sonlarına kadar Osmanlı donanmasının bel kemiğini kadırga sınıfı gemiler oluşturdu.



Bu durumda Osmanlı Devleti’nin aşağıdaki özelliklerinden hangisinin daha etkili olduğu söylenebilir? A) Ticaret yollarının kontrol altında tutulması

B) Donanma komutanlarının alışkanlıklarının ve tercihlerinin etkili olması C) Denizlerde güçlü rakiplerin bulunmaması D) Kara devleti özelliği göstermesi E) Çeşitli ülkelere kapitülasyon hakkının verilmesi

Bu gelişmede Osmanlı Devleti’nin aşağıdaki özelliklerinden hangisinin etkili olduğu söylenebilir?



Osmanlı Devleti’nin bu gelişmeleri takip edememesinde;



I. kültürel,



II. teknik,



III. ekonomik



alanlarının hangilerindeki sorunlar etkili olmuştur? A) Yalnız I 

B) I ve II  D) II ve III

C) I ve III E) I, II ve III

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

31

11. XVIII. yüzyılın son çeyreğine kadar yabancı devlet

14. Rusya’nın Osmanlı toprakları üzerindeki emelleri ve sal-

gemilerine kapalı bir Türk gölü olarak kalan ve özel istisnalar dışında yabancı gemilerin girmesine izin verilmeyen Karadeniz, aşağıdaki antlaşmalardan hangisi ile ilk defa Rus gemilerinin kullanımına açılmıştır?

dırgan politikalarının sonucunda 1768-1774 yılları arasındaki savaşta Ruslara ait bir donanma Baltık Denizi’nden yola çıkarak İngilizlerin yardımıyla Akdeniz’e geldi.

Bu durum Osmanlı tarihinde aşağıdaki gelişmelerden hangisinin ortaya çıkmasına neden olmuştur? A) Preveze Deniz Savaşı

B) 1718 Pasarofça Antlaşması

B) İnebahtı Deniz Savaşı

C) 1739 Belgrad Antlaşması

C) Çeşme Baskını

D) 1746 Kerden Antlaşması

D) Sinop Baskını

E) 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması

E) Girit kuşatması

Kİ KA

A) 1711 Prut Antlaşması

12. Çeşme Baskını’ndan sonra 1774-1789 arasında özellikle gemi inşasında önemli gelişmeler yaşandı. Sultan III. Mustafa, çağdaş bilgilerle donatılmış deniz subayı yetiştirilmesi konusunda harekete geçti. Bu çerçevede;



I. “Baron de Tott” adlı Fransız mühendisin donanmayı iyileştirme çalışmalarında görevlendirilmesi,



II. Cezayirli Gazi Hasan Paşa tarafından “Tersane Hendesehanesi”nin açılması,

ilk defa Karadeniz’e çıkma fırsatı bulan Rusya, Osmanlıların Karadeniz’deki varlığı için tehdit oluşturuyordu.



dakika



15. 1700 İstanbul Anlaşması’yla Azak Kalesi’ni ele geçirerek

Bu tehdit durumu aşağıdaki antlaşmalardan hangisi ile bir süreliğine de olsa engellenmiştir? A) 1711 Prut Antlaşması

B) 1718 Pasarofça Antlaşması



III. Nizam-ı Cedit Ocağının kurulması

C) 1732 Ahmet Paşa Antlaşması



adımlarından hangilerinin atıldığı söylenebilir?

D) 1746 Kerden Antlaşması

A) Yalnız I 

B) I ve II 

E) I, II ve III

DA

D) II ve III

13. İstanbul’dan Girit’e yardım için giden donanmanın Çanakkale Boğazı’ndan çıkışına mani olacak kadar etkili olan Venedik donanmasındaki kalyonlar, Osmanlı denizcilerini bu gemiler konusunda ciddi olarak düşündürdü ve bazı müzakerelerden sonra devlet adamları süratle çok sayıda kalyon inşasına karar verdiler.



E) 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması

C) I ve III

Buna göre Osmanlı donanmasının kalyona geçişinde aşağıdakilerden hangisi etkili olmuştur?

16. İngiliz ve Hollanda donanmalarının kullandığı kalyonlarda önemli malzemelerden biri de toptu. Normal büyüklükteki bir kalyonda 56 top bulunuyor, bu sayı kalyonların büyüklüklerine göre değişiyordu. XVI. yüzyılın başlarında top sayısı üç ambarlı bir kalyonda 112, daha büyük bir kalyonda ise 130’a ulaşmıştı.

Verilen paragrafta kalyonların aşağıdaki özelliklerinden hangisi belirtilmiştir?

A) Sömürgecilik faaliyetleri

A) Uzak coğrafyalara daha kolay seyahat edebilmesi

B) Avrupa’dan getirtilen danışmanlar

B) Daha fazla insan taşıması

C) Ekonomik faaliyetler

C) Kolonicilik faaliyetinde yaygın kullanılması

D) Coğrafi şartlar

D) Silah donanım kapasitesinin yüksek olması

E) Askerî ihtiyaçlar

E) Kadırgaya göre daha hızlı hareket edebilmesi

32

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

8

Fetihlerden Savunmaya - I 4C6B9F3A

1. Aşağıda “Osmanlı Tarihi” ile ilgili bir tarih şeridi verilmiştir. 1711

1730

1740

4. Sultan III. Ahmet Dönemi’nin başında Osmanlı Devleti’nin dış siyasetini aşağıdaki antlaşmalardan hangisinin etkilerinin belirlediği söylenebilir?

1770



A) Pasarofça B) Prut Bu tarih şeridinde verilen tarihlerin ilgili olduğu gelişmeler arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?

C) Karlofça D) Ahmet Paşa E) Küçük Kaynarca

A) Prut Antlaşması B) Kapitülasyonların sürekli hâle gelmesi C) Patrona Halil İsyanı

Kİ KA

5. İstanbul Antlaşması’yla elde ettiği yerleri yeterli görme-

D) Küçük Kaynarca Antlaşması

yen Rusya, Avrupalı devletlerden Osmanlı Devleti’ne yeniden savaş açılmasını istedi. Ancak bu çağrıya olumlu yanıt alamadı.

E) Çeşme Baskını

2. Osmanlı Devleti’nin Ruslara karşı Prut’ta ve Venedik’e



Avusturya’nın tutumunda aşağıdakilerden hangisi etkili olmuştur?

Rusya’nın Avrupa devletlerinden olumlu yanıt alamamasında;



I. Avrupalı devletlerin Panslavizm politikasına karşı çıkması,



II. Avrupa’da iç karışıklıkların yaşanması,



III. sömürgecilik faaliyetlerinin yaygınlaşması



durumlarından hangilerinin etkili olduğu söylenebilir?

dakika

karşı Mora’da başarılı olması Avusturya’yı rahatsız etti. Karlofça Antlaşması’nın şartlarının çiğnendiğini ileri süren Avusturya, Osmanlı Devleti’ne savaş açtı.



A) Yalnız I 

B) Yalnız II 

D) I ve III

A) Osmanlı Devleti’nin iç işlerine müdahale etmek istemesi

C) I ve II

E) I, II ve III

B) Karlofça Antlaşması’nın oluşturduğu statüyü korumak istemesi

DA

C) “Güneye inme” veya “sıcak denizlere açılma” politikasının zarar göreceği endişesi

6. İsveç Kralı XII. Şarl, 1709 yılında Poltova’da Rus Çarı I. Petro’ya yenilerek Osmanlı Devleti’ne sığındı. Rusya, Osmanlılardan XII. Şarl’ın teslim edilmesini istedi fakat bu istek Sultan III. Ahmet tarafından reddedildi. III. Ahmet’in barışçıl siyaset izlemek istemesine rağmen XII. Şarl ve Fransız elçisi, Osmanlı’nın Rusya’ya savaş ilan etmesini istedi.

D) Milliyetçilik akımının yayılmasını ortadan kaldırmaya çalışması E) Kapitülasyon hakkından yararlanmak istemesi

3. Rusya; XVIII. yüzyılda Protestan ülkelerin lideri ve bölgenin en güçlü devleti olan İsveç’e savaş açtı.



Rusya’nın iş birliği yaparak İsveç’e savaş açtığı devletler arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? A) Venedik 

B) Lehistan 

D) Prusya

C) Avusturya

E) Danimarka



Bu gelişmelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Osmanlı Devleti’nin bağımsız devlet olma özelliğini yitirdiği B) Rusya’nın Akdeniz’e çıkma politikasına ara verdiği C) Osmanlı Devleti’nin Avrupa devletler hukukundan yararlandığı D) Osmanlı Devleti’nin askerî ittifaklara yöneldiği E) Osmanlı’nın egemen devlet hakkının Rusya tarafından önemsenmediği

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

33

7. Rusya bir taraftan İstanbul Antlaşması’na aykırı olarak

10. “Prut Anlaşması, Rusya açısından askerî bakımdan

Azak ve Dinyeper’de yeni kaleler ve donanma inşa ettirirken diğer taraftan Balkanlardaki Ortodoksları, Osmanlı yönetimine karşı kışkırttı. Ayrıca Rus ordusunun Osmanlı topraklarına özellikle Kırım’da sınır ihlalleri yapması üzerine Osmanlı Devleti, 1710 yılında savaş kararı aldı.

hezimet olmakla birlikte diplomasi açısından bir zafer olmuştur.”





Bu yargıya aşağıdakilerden hangisi kanıt olarak gösterilebilir? A) Antlaşmanın Rusya’nın içine düştüğü duruma göre hafif şartlar içermesi

Buna göre Osmanlı Devleti’nin Rusya’ya savaş ilan etmesinde;

B) Her iki ordunun da büyük kayıplar vermesi

I. iç politikasına müdahale edilmesini engellemek,

C) Rusların Karadeniz’den uzaklaştırılması



II. Karadeniz’deki egemenliğini korumak,



III. sınır güvenliğini sağlamak

D) Toprak kazanmaya yönelik politikanın ilk adımı olması



amaçlarından hangilerinin etkili olduğu söylenebilir? A) Yalnız I 

Kİ KA



B) Yalnız II 

D) I ve III

E) Karlofça Antlaşması ile kaybedilen yerlerin geri alınabileceği düşüncesinin doğması

C) I ve II

E) I, II ve III

11. Rusya, Prut Savaşı’ndan sonra aşağıdaki antlaş-

lerden hangisi gösterilemez?

dakika

8. Prut Antlaşması’nın sonuçları arasında aşağıdaki-

malardan hangisinin tüm kazanımlarından vazgeçmiş; Azak Kalesi’ni Osmanlı Devleti’ne iade edip Karadeniz’den çekilerek yönünü Hazar Denizi ve Kafkasya’ya çevirmiştir?

A) Rusya’nın İstanbul’da elçi bulundurma hakkı ortadan kalkmıştır.

A) 1699 Karlofça

B) 1700 İstanbul

C) 1718 Pasarofça

D) 1739 Belgrad

E) 1746 Kerden

B) Rusya’nın Lehistan’ın iç işlerine karışmayacağı kabul edilmiştir.

DA

C) İsveç kralı Demirbaş Şarl ülkesine serbestçe geri dönmüştür. D) Ruslar Osmanlı Ortodokslarının koruyucusu olmuştur.

12. Venedik’in baskıları üzerine Ortodoks Mora halkı Osmanlı Devleti’nden yardım istedi. Bu süreçte Venedik’in Akdeniz’de Osmanlı gemilerine saldırmasıyla Osmanlı Devleti, Mora Yarımadası’nı aldı (1715). Böylece Karlofça Antlaşması’nın uygulanan bir maddesi ortadan kaldırıldı.

E) Kaybedilen Azak Kalesi geri alınmıştır.

9. Rusya karşısında kazanılan başarılar sonrasında Osmanlı Devleti, Mora’yı da geri almayı amaçlamış; 1715 yılında Venedik’in elindeki Mora’yı ele geçirmiştir.



Aşağıdaki devletlerden hangisi bu duruma tepki duyarak savaşa katılmıştır? A) Lehistan 

B) Rusya  D) Fransa

34

C) İngiltere

E) Avusturya

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih



Bu durumun Osmanlı Devleti’ne etkileri arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir? A) Akdeniz’in Türk gölü olma özelliğinin kesinleşmesi B) Venediklilerin kapitülasyonlardan yararlanma hakkının ortadan kalkması C) Karlofça Antlaşması ile kaybedilen yerlerin geri alınabileceği düşüncesinin doğması D) Osmanlı Devleti’nin savaş tazminatı alması E) Osmanlı’nın batıda en geniş sınırlara ulaşması

13. Aşağıda Osmanlı tarihindeki bazı gelişmeler verilmiştir.

16. XVIII. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin egemenlik alanını gösteren harita verilmiştir. NORVEÇ İSVEÇ S A SU TL U A AN Y K O

1774 Küçük Kaynarca Antlaşması

İSKOÇYA

Paris

Boğdan AVUSTURYA MACARİSTAN

Viyana

İSVİÇRE

VEN

ED

FRANSA SAVONA

ELİ

CEB

TA

İ

TUNUS Sicilya

OSMANLI DEVLETİ Kıbrıs

Girit

FAS

Trabzon

Bakü İzmir

Mora

Malta

Cezayir

İstanbul

Selanik

Bağdat

Kİ KA

AKDENİZ



E) Sınırlarının daralmasıyla



Kudüs İskenderiye

Kahire

z rfe Kö

D) Dış politikanın taht değişikliğine neden olmasıyla

MISIR

a sr Ba

C) Karadeniz’in Türk gölü hâline getirilmesiyle

Trablusgarp

İ FEV SA LETİ V DE

B) Rusya ile diplomatik ilişkilerin kurulmasıyla

İZ

Zİ

AZI

BOĞ RIK

Roma

Kırım KARADENİZ

EN

Nİ DE

Sardinya

İSPANYA

Eflak

Belgrad

İT ADR İK AL İY YA ATİK D

Korsika

A) Fetih politikasına devam etmesiyle

R U S YA

LEHİSTAN

R ZA HA

Bu antlaşmaların ortak özellikleri düşünüldüğünde aşağıdakilerden hangisiyle ilişkilendirilebilir?

BALTIK DENİZİ

DANİMARKA DA AN İNGİLTERE LL O ROMA H GERMEN

S A SU TL U A AN Y K O



1739 Belgrad Antlaşması

NDA İRLA



1711 Prut Antlaşması

Bu haritanın Osmanlı aleyhinde değişmesinde aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğu söylenemez?

A) 1606 Zitvatorok B) 1699 Karlofça

14. Karlofça Antlaşması’yla kaybedilen yerleri geri alma

C) 1700 İstanbul D) 1718 Pasarofça

girişimlerinde Rusya ve Venedik’e karşı verdiği mücadelelerde başarılı olan Osmanlı Devleti, aşağıdaki antlaşmalardan hangisi ile bu politikasını terk etmek zorunda kalmıştır?

dakika

E) 1774 Küçük Kaynarca

A) Pasarofça B) Ahmet Paşa C) Belgrad D) Kerden

17. Aşağıda Osmanlı tarihi ile ilgili 1711-1774 yılları arasındaki siyasi gelişmeler verilmiştir.

E) Küçük Kaynarca

Prut Antlaşması

1718

Pasarofça Antlaşması

15. XVI. yüzyılda kendisine karşı Haçlı Seferlerinin örgüt-

1730

Patrona Halil İsyanı

lenmesinin önüne geçmek isteyen Osmanlı Devleti, Viyana kuşatmasında başarısız olmasından sonra güç dengesini gözeterek İngiltere ve Fransa’ya yaklaşmıştır. Bu arada Avrupa devletler sisteminin içinde ilk defa yer alan Rusya da Balkanlardaki Ortodoks Hristiyanların koruyuculuğuna soyunmuştur.

1732

Ahmet Paşa Antlaşması

1739

Belgrad Antlaşması

1746

Kerden Antlaşması

1740

Kapitülasyonların sürekli hâle gelmesi

1770

Çeşme Baskını

1774

Küçük Kaynarca Antlaşması

DA

1711



Bu açıklamalardan yararlanarak Osmanlı Devleti ile ilgili; I. kendi kendine yeterlilik politikasını terk ettiği,



II. siyasi açıdan zayıfladığı,



III. imparatorluk niteliğinin dış müdahalelere ortam hazırladığı



yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I 

B) Yalnız II  D) I ve III



Bu gelişmelerle aşağıdakilerden hangisi arasında ilişki kurulamaz? A) Uluslararası diplomasi B) Ekonomik çıkarlar C) Siyasi ittifaklar

C) I ve II E) I, II ve III



D) Kültürel yaşam E) Askerî mücadeleler

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

35

9

Fetihlerden Savunmaya - II 5D38DB9F

1. 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması ile ilgili aşağıdaki

4. Çar I. Petro, 1723’te Kafkasya üzerine harekete geçe-

değerlendirmelerden hangisi yapılamaz?

rek Safevilerin egemenlik sahasında bulunan Derbent ve Bakü’yü işgal etmiştir. Bu arada Kafkasya’daki Müslümanların Osmanlı Devleti’nin himayesine girmek istemesi üzerine Sadrazam Damat İbrahim Paşa’nın girişimiyle İran üzerine sefere çıkılmıştır. Bu seferle Tiflis, Revan ve Nahcivan’ı alan Osmanlı ordusu daha sonra Tebriz ve Güney Azerbaycan’ı alarak Batı İran’ı ele geçirmiştir. Osmanlı ve Rus ordularının İran’daki ilerleyişi, bu iki devleti yeniden çatışmanın eşiğine getirmiştir.

A) Osmanlı Devleti halifelik makamını ilk kez siyasal amaçlı kullanmıştır. B) Osmanlı Devleti tarihinde ilk kez büyük oranda toprak kaybetmiştir. C) Karadeniz’in bir Türk gölü olma özelliği kaybolmuştur. D) Rusya, Osmanlı Devleti’nin iç işlerine karışma fırsatı yakalamıştır.



I. Safevilerin topraklarının işgal edildiği,



II. Rusya ve Osmanlı Devleti’nin Safevilere karşı ittifak yaptığı,



III. Osmanlı ordusunun Safevi topraklarında ilerleme kaydettiği



yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Kİ KA

E) İlk kez Müslüman Türk çoğunlukta olan bir bölge yitirilmiştir.

A) Yalnız I 

2. Nadir Şah’ın 1743’te Kerkük, Musul ve Bağdat’a sal-

Bu gelişmeler aşağıdaki antlaşmalardan hangisi ile sona ermiştir?

B) Yalnız II 

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

dakika

dırmasıyla Osmanlı-İran arasında savaş yeniden başlamıştır. Osmanlı Padişahı I. Mahmut’un Kırım ve Mısır’dan yardımcı kuvvetler çağırması üzerine Nadir Şah, Osmanlı Devleti’nden barış istemiştir.

Bu bilgilerden yararlanarak;

A) Amasya B) Ferhat Paşa C) Nasuh Paşa D) Serav

DA

E) Kerden

5. 1731 yılında Şah Tahmasb komutasındaki İran ordusunun Revan’a saldırısıyla başlayan savaşta Osmanlı Devleti, İran ordusunu mağlup etmiştir. Barış istemek zorunda kalan Şah Tahmasb ile 1732 yılında Ahmet Paşa Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşma ile Tebriz başta olmak üzere Batı İran ve Azerbaycan İran’a bırakılırken Kafkasya Osmanlı Devleti’nde kalmıştır. Osmanlı Devleti Safevilere karşı askerî başarı kazanmasına rağmen Ahmet Paşa Antlaşması ile büyük kazanım elde edememiştir.

3. Lehistan Kralının 1763 yılında ölmesi üzerine, Rusya Çariçesi II. Katerina bu ülkeye asker göndererek Rusya yanlısı II. Stanislav’ı Leh Kralı olarak seçtirdi ve Lehistan’ı Rusya’ya bağlı hâle getirdi.



Rusya’nın bu politikası aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?



Osmanlı Devleti’nin büyük kazanım elde edememesi aşağıdakilerden hangisi ile daha iyi açıklanabilir? A) Akdeniz ticaretini canlandırmaya öncelik vermesi

A) Yayılmacı politikalar izlemesiyle

B) Doğal sınırlarına ulaşmış olması

B) Milliyetçilik akımının yayılmasının önlenmesiyle

C) Diplomasi alanında zayıf kalması

C) Panslavizm politikasının uygulanmasıyla D) Karadeniz’e açılmaya çalışmasıyla

D) Avrupa devletleri ile yoğun askerî ve siyasi mücadele yaşaması

E) Ham madde ve pazar alanları aramasıyla

E) Askerî alandaki ıslahatlara ağırlık vermesi

36

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

6. Osmanlı Devleti aşağıdaki antlaşmalardan hangi-

9. 1639 yılında Osmanlı Devleti ile Safeviler arasında

si ile Müslümanların çoğunlukta olduğu bir toprak parçası olan Kırım’a bağımsızlık vermiştir?

imzalanan aşağıdaki antlaşmalardan hangisi ile iki devlet arasında uzun bir barış dönemi başlamış ve ticaret yollarının yeniden canlanmasını sağlamıştır?

A) 1700 İstanbul B) 1711 Prut

A) Amasya B) Kasr-ı Şirin

C) 1718 Pasarofça D) 1739 Belgrad

C) Nasuh Paşa D) Serav

E) 1774 Küçük Kaynarca

Kİ KA

E) Ferhat Paşa

10. Aşağıda XVII. ve XVIII. yüzyıl sonunda Osmanlı Devleti gösterilmiştir:

7. XVIII. yüzyılda Osmanlı Devleti ile Rusya arasındaki mü-

XVII. yüzyıl

cadelelerde genelde Osmanlı Devleti barışın devamından yanayken Rusya saldırgan bir politika izlemiştir.

KARADENİZ

I D E

VL

Ankara

Trabzon

ET

AKDENİZ

İZ

Hotin

Zitvatorok

Vasvar

Mohaç

Venedik

Fransa

Podolya

Uyvar

Viyana

Sofya Selanik

KARADENİZ Edirne

İstanbul

Atina

Sicilya

AKDENİZ Trablusgarp

Tahran

le

Safevi Devleti

Bağdat

Bingazi

Kudüs

Basra

Kahire

0

325 km



A SR İ BA FEZ R KÖ

E) Hukuki

at

Dic

D) Askerî

C) İktisadi

Van

Musul

Fır

Kıbrıs

İZ

B) Diplomasi 

Revan

İzmir

EN

A) Sosyal 

Kars Trabzon

İ

Tunus

Sivastopol

Ankara İnebahtı

Cezayir

AZAK DENİZİ

NİZ

İspanya

er

DE

Otranto

Rusya

yep

g

ILD

Bu maddelere bakarak Osmanlı Devleti’nin aşağıdaki alanlardan hangisinde yükümlülük altına girdiği söylenebilir?

HİNT OKYANUSU

R ZA HA

AD

RİY AT İK

Din

Bu

Bükreş Kili

Belgrad

Roma

er

Akkirman

Karlofça

Ceneviz

yest

Nil



İ

KIZ

• Osmanlı Devleti 4,5 milyon ruble savaş tazminatı ödeyecek.

FEZ

Mekke

Ukrayna

Din

dır:



KÖ R

Medine

XVIII. yüzyıl

8. Küçük Kaynarca Antlaşması’nın bazı maddeleri şunlar-

• Rusya, kapitülasyonlardan yararlanacak.

SRA

500 km

ATLAS OKYANUSU



BA

EN

0

Avusturya

DA

Kudüs

Nil

E) I, II ve III

• Rus ticaret gemileri Karadeniz ve Akdeniz’de serbestçe dolaşabilecek.

Safevi Devleti

Basra

Kahire

C) I ve II



Tahran

Bağdat

ILD

B) Yalnız III 

Tebriz

Diyarbakır Fır at

Beyrut Şam

Bingazi

amaçlarından hangilerinin etkili olduğu söylenebilir?

Erzurum

İ

Adana

le

Trablusgarp

İ

NL

İstanbul

Konya

III. sıcak denizlere açılmak

D) II ve III

MA

ARAL GÖLÜ

a

Azak Denizi

NİZ

Tunus

II. Avrupa siyasetinde etkin olmak,

A) Yalnız I 

OS

Selanik İnebahtı

Vo lg

er

Sivastopol

Tuna

Edirne

Otranto

Cezayir

g

DE

Roma

Podolya

R ZA HA

I. Vestfalya Antlaşması ile ortaya çıkan Avrupa devletler hukukundan yararlanmak,

Mohaç Belgrad

yep

Bu

Estergon Zitvatorok

Venedik

KIZ



Viyana

Ceneviz

İspanya

Dic



Fransa

Din

İK AT RİY



Rusya’nın bu politikasında;

AD



BALKAŞ GÖLÜ

Rusya

Avusturya

dakika



ATLAS OKYANUSU

Bu haritalardan yararlanarak;



I. Karadeniz’in Türk gölü olma özelliğinin XVIII. yüzyılda kaybolduğu,



II. Kırım ve çevresinin kaybedildiği,



III. Osmanlı’nın batı sınırlarının daraldığı



yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I 

B) I ve II  D) II ve III

C) I ve III E) I, II ve III

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

37

11. Küçük Kaynarca Antlaşması’nın bazı maddeleri şunlar-

13.

dır: • Osmanlı Eflâk ve Boğdan’da af ilan edecek, buradaki Hristiyanların hukuku Rusya’nın sorumluluğunda olacak.



• Ruslar İstanbul’da daimî bir orta elçi bulundurabilecek.



• İstanbul’da bir Ortodoks Kilisesi inşasına izin verilecek ayrıca Rusya bu kilisenin himayesini üstlenecek.



Bu maddelerin ortak sonucu olarak Rusya’nın aşağıdakilerden hangisinde kazanım elde ettiği söylenebilir?

Rusya; Çar Deli Petro ile birlikte Baltık Denizi’ne hâkim olmak, Kırım’ı alıp Boğazlardan Akdeniz’e inmek amacıyla Osmanlı Devleti ile savaşmış, XVIII. yüzyılın sonunda Fransa’nın yayılmacılığına karşı Osmanlı Devleti’nin yanında yer almıştır.

Kİ KA



Avusturya; Orta Avrupa ve Balkan hâkimiyeti için Osmanlı Devleti ile savaşmış, Rusya ile Dakya Projesi içerisinde yer almış, XVIII. yüzyılın sonlarına doğru Rusya’ya karşı cephe alıp Osmanlı Devleti ile barış yapmıştır.



A) Osmanlı Devleti’nin iç işlerine karışma

Bu bilgilerden yararlanarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Avusturya’nın Osmanlı ile askerî ittifak kurduğu

B) Kırım’ı Osmanlı’dan koparma

B) Rusya’nın yayılmacı politikalarının başarısız olduğu

C) Karadeniz’deki Türk egemenliğini sona erdirme

C) İngiltere ve Fransa’nın politikalarında ekonomik çıkarların ön plana çıktığı

D) Akdeniz’de donanma bulundurma E) Ekonomik çıkar sağlama

D) Osmanlı Devleti’nin denge politikası ile sınırlarını muhafaza ettiği

dakika

E) Devletlerin çıkarlarının zaman içinde değişebildiği

12. Osmanlı-Rus Savaşı altı yıl sürdü. Ruslar, bu sürede

DA

Eflâk ve Boğdan’ı ele geçirerek Kırım’ı işgal ettiler. Rusya kazandığı bu başarılarla etki alanını Mora’ya kadar genişletmek istedi. Baltık Denizi’ndeki donanmasını, Mora kıyılarına ulaştırdı. Mora halkını ayaklanmaya teşvik etti. Mora’da çıkan isyanı Osmanlı Devleti bastırdı. Bu durum karşısında Mora’dan ayrılan Rus donanması, İzmir’in Çeşme Limanı’na ani bir baskın yaparak Osmanlı donanmasını yaktı (1770).



Buna göre Osmanlı-Rus Savaşı ile ilgili;



I. Osmanlı’nın Akdeniz’deki varlığı zarar görmüştür.



II. Osmanlı Devleti Ruslarla farklı coğrafyalarda mücadele etmek zorunda kalmıştır.



III. Rusya Boğazlara hakim olma stratejisinde başarı elde etmiştir.



yorumlarından hangileri yapılabilir? A) Yalnız I 

B) Yalnız II  D) I ve III

38

C) I ve II E) I, II ve III

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

14. Rusya, Küçük Kaynarca Antlaşması ile İstanbul’da bir Ortodoks Kilisesi inşa ederek burada ibadet edenleri himayesi altına alma hakkını elde etmiştir. Küçük görünen bu taviz, Rusya’nın daha sonraları Osmanlı Devleti’ne müdahale etme hakkına sahip olduğu iddiasının gerekçesini oluşturmuştur.

Bu açıklamalardan yararlanarak aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılabilir? A) Rusya Hristiyan dünyasının tam desteğini sağlamıştır. B) Osmanlı Devleti, Küçük Kaynarca Antlaşması ile Avrupa’yı yakından tanıma gereği duymuştur. C) Kırım’ın Karadeniz ticaretindeki önemi artmıştır. D) Rusya, Ortodoksları kullanarak Osmanlı iç politikasına karışma siyaseti izlemiştir. E) Ortodoks Kilisesi’nin Hristiyan dünyasındaki önemi ve işlevi azalmıştır.

1

Değişen Dünya Dengeleri Karşısında Osmanlı Siyaseti (1595 - 1774) 6B1DC2FB

1. 1606 Zitvatorok Antlaşması’nın Avusturya’ya;

4. Kanuni Dönemi’nde kuşatılan ancak alınamayan



I. ödemek zorunda olduğu vergilerin kaldırılması,



II. Osmanlı topraklarında yaşayan Katoliklerin koruyuculuğunu üstlenmesi,



III. Osmanlı Devleti ile diplomatik protokolde eşit olması



durumlarından hangilerini sağladığı söylenebilir? A) Yalnız I 

B) Yalnız II 

A) Mohaç 

B) Varna 

D) II. Kosova

C) I ve II

C) Haçova

E) Sırpsındığı

E) I, II ve III

Kİ KA

D) I ve III

Eğri Kalesi’nin fethinden sonra 1596’da aşağıdakilerden hangisinde yapılan meydan savaşında Osmanlılar, Avusturya ve Erdel’in oluşturduğu müttefik orduya karşı büyük bir zafer kazanmıştır?

5. Aşağıda 1639 yılından sonra Osmanlı İran sınırı gösterilmiştir:

Kırım Hanlığı

2. İspanya ve Portekiz’in XVI. yüzyılda kurdukları sömür-

Akkerman

ge imparatorlukları uzun ömürlü olmadı. İspanya ve Portekiz’in sömürge topraklarına zamanla İngiltere ve Hollanda gibi yeni sömürge devletleri el koymaya başladı.

Bu durum aşağıdakilerden hangisine kanıt olarak gösterilebilir?

D E N İ Z İ

Konya

Kayseri

SURİYE

A K D E N İ Z

D

E

N

İ

İ

İRAN

Bağdat

FİLİS



DA

Z

Kasr-ı Şirin

A R A B İ S T A N



0

200

400

600

Basra Körfezi

Osmanlı Devleti

Km

Bu durumu sağlayan antlaşma aşağıdakilerden hangisidir? A) Ferhat Paşa B) Kasr-ı Şirin C) Serav D) Nasuh Paşa

3. Zitvatorok Antlaşması’nın bazı maddeleri şunlardır:

E) Zitvatorok



I. Yirmi yıl geçerli olacak.



II. Avusturya bir defaya mahsus tazminat ödeyecek.



III. Avusturya arşidükü protokolde Osmanlı padişahına denk sayılacak.



IV. Avusturya’nın Macaristan için ödediği vergi kaldırılacak.



V. Yazışmalarda Avusturya kralı için “Roma Cesarı” unvanı kullanılacak.



Bu maddelerden hangisinin mütekabiliyet esasını öncelikle yansıttığı söylenebilir? D) IV 

R

Kahire

E) Deniz ticaretinin ağırlık merkezinin değiştiğine

C) III 

A

Tebriz

Van

Antakya Musul

D) Uluslararası alanda rekabetin yaşandığına

B) II 

Diyarbakır

Kıbrıs

C) Dünya ticaret yollarının canlandırılmaya çalışıldığına

A) I  

Z

Antalya

TİN

B) Devletlerin dış politikada ekonomik çıkarlar çerçevesinde bir araya geldiğine

Ankara

Bursa İzmir

A

Batum Azerbaycan Trabzon Bakü Kars Revan Karabağ Sivas

İstanbul

E G E

A) İspanya ve Portekiz krallıklarının yıkıldığına

H

K A R A D E N İ Z

dakika



Azak Denizi

Bahçesaray

Kili

E) V

6. Coğrafi Keşifler ve sonrasında yapılan sömürgecilik faaliyetleriyle eski medeniyetler talan edildi ve Avrupa’ya altın ve gümüş madeni taşındı.

Bu faaliyeti yürüten devletler arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? A) İngiltere 

B) Hollanda 

D) Portekiz

C) İspanya E) Rusya

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

39

7. II. Viyana Kuşatması’nda Osmanlı ordusunun bozgu-

10. Westphalia Barışı’nın ardından Avrupa’da;

na uğratılması Avrupa devletlerini harekete geçirdi. Osmanlı Devleti’nin bu zor durumundan yararlanmak amacıyla papa, Avrupa devletlerini birlik olmaya çağırdı. Osmanlı Devleti’ni Avrupa’dan tamamen atmak hevesiyle bir araya gelen devletlerin kurduğu birliğe “Kutsal İttifak” dendi. Kutsal ittifak içerisinde Avusturya, Venedik, Lehistan, Malta ve Rusya vardı. Kurulan bu birlik, Osmanlı’ya dört cepheden saldırdı.



I. devletlerin uluslararası hukuk açısından eşit hâle gelmesi,



II. devletlerin kendi topraklarındaki yetkilerinin mutlak olduğunun kabul edilmesi,



III. güçlü merkezî yönetimlerin oluşmasına zemin hazırlanması



durumlarından hangilerinin ortaya çıktığı söylenebilir?

“Kutsal İttifak” devletlerinin ortak amaç olarak;

I. Azak Kalesi’ni ele geçirme,



II. Macaristan’ı ele geçirme,



III. Osmanlı Devleti’ne karşı askerî başarı kazanma



hedeflerinden hangilerini gerçekleştirmeye çalıştığı söylenebilir?

B) I ve II 

C) I ve III

Kİ KA

A) Yalnız I 

A) Yalnız I 

B) Yalnız III 

D) I ve III

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

11. İngiltere, XVIII. yüzyılın ikinci yarısında Kuzey Ameri-

E) I, II ve III

ka’daki Fransız sömürgelerini ele geçirdi.



Bu gelişmenin yaşanmasında aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğu söylenemez?

8. Osmanlı Devleti, Karlofça’da ilk kez müzakere yoluyla bir antlaşma imzalamak zorunda kalmıştır.

dakika

A) Okyanus denizciliğinin gelişme göstermesi B) Gemi sanayisinin ilerleme kaydetmesi

C) Akdeniz havzasının ticari öneminin azalması

D) Denizciliğin devlet politikası hâline getirilmesi

Bu durum aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?

E) Uluslararası ticarette söz sahibi olmak istemesi

A) Büyük bir dünya gücü olmasıyla B) Doğal sınırlarına ulaşmasıyla

DA

C) Askerî alanda ıslahatlara öncelik verilmesiyle D) Askerî ve siyasi üstünlüğünü kaybetmesiyle

E) Çeşitli devletlere kapitülasyonlar verilmesiyle

9. İngiltere, yabancı ülkelere yüksek gümrük tarifeleri dayatırken yarı özel ticaret şirketlerine devlet desteği ve himayesi sağladı.



Bu durumun İngiltere’nin aşağıdaki alanlardan hangisinde daha çok gelişmesini sağladığı söylenebilir?

A) Kültürel 

B) Sosyal  D) İdari

40

C) Askerî E) Ekonomik

20 Dakikada 11. Sınıf Tarih

12. 1648 yılında imzaladığı Westphalia Antlaşması’yla beraber Kutsal Roma Germen İmparatorluğu yüzlerce küçük prensliğe bölündü.

Bu gelişmeye bakılarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? A) Kutsal Roma Germen İmparatorluğu’nun siyasal parçalanmışlığa uğradığına B) Kutsal Roma Germen İmparatorluğu’nun diplomasi alanında etkin olduğuna C) Westphalia Antlaşması’yla Avrupa’da merkezî orduların kurulduğuna D) Kilisenin devlet ve toplum üzerindeki etkisinin azaldığına E) Merkezî otoritenin koyduğu hukuk kurallarının geçerli olmaya başladığına