12/21/2021 1 1 Сургуулийн менежмент, технологи, манлайллын и-сургалт 2021 оны 12 сарын 6-оос 2022 оны 1 сарын 7 Сэдэв 3. Шинэ үеийнхэнтэй ажиллах арга Магистр О.Отгонтуяа 2 Шинэ үеийнхэнтэй ажиллах арга 1. Y Z үеийнхний онцлог 2. Ажлын талбарт X Y Z үеийнхэний хандлага 3. Шинэ ажил болон шинэ мэргэжилтнүүдийг удирдах 4. Шинэ (Z, α) үеийн хүүхдүүдийн онцлог 5. Шинэ үеийн хүүхдүүд болон эцэг, эхтэй ажиллах 1 2

Alpha Шинэ үеийнхэн 3 Үе үеийнхэн: технологийн хэрэглээ, соёлын ялгаа Эх сурвалж: https://markets.businessinsider.com/news/stocks/gen-z-economic-impact-outlook-spending-permanently-change-investing-bofa-2020-11-1029822486 4 • Нээлттэй бөгөөд сониуч • Өөрийн үзэл бодолтой • Бие даасан хувь хүн • Глобал сэтгэхүйтэй • Технологид чадамгай • Тал бүрийн мэдлэгтэй • Бүтээлчээр хийхийг зорьдог • Нэгэн зэрэг олон үйлдэл хийдэг • Минималист (хэмнэлт-таатай) • Өөдрөг, амбицтай • Товч тодорхой кодчилж ярьдаг • Зорилгыг эрхэмлэдэг • Өөрийн арга барилтай • Үеийнхнээ дагаж, дуурайдаг • Анхаарал их шаарддаг 1 Шинэ (Y, Z) үеийнхний онцлог 3 4

12/21/2021 3 5 2 Ажлын талбарт X Y Z үеийнхэн • Нийлмэл асуудлыг цогцоор шийдэх (Complex problem solving) • Шүүн тунгаах сэтгэлгээ (Critical thinking) • Бүтээлч сэтгэлгээ (Creativity) • Хүмүүсийг удирдах чадвар (People management) • Бусадтай харилцах (Coordinating with others) • Сэтгэл хөдлөлөө, өөрийгөө удирдах чадвар (EQ) • Өөрийн бодол болон шийдвэр гаргах (Judgment and decisionmaking) • Үйлчилгээний чиг хандлага (Service orientation) • Хэлэлцээр, зөвшилцөл хийх (Negotiation). • Танин мэдэхүйн уян хатан байдал (Cognitive flexibility) • Бүтээлч • Шинийг эрэлхийлдэг • Бие даасан • Хариуцлагатай • Ажилдаа эзэн болдог • Тушаал дэвших ашиг сонирхолтой Y үе Z үе Боломж: • Ажлын 24/7 горим, зайнаас ажиллах ажлын байр нэвтрүүлснээр өртөг хэмнэж • Хүнд суртал, дүрэм журмын хязгаарлалтыг багасгах, шинэ үеийнхэн ажиллах • Бид биш, тэд сонгох болсон • Тэд хаана байна. Тэнд очих • Дасан зохицох чадвартай • Тэнцвэртэй • Уян хатан • Хамтран ажиллах чадвартай • Үнэнч • Хариуцлагатай • Шийдэмгий • Шаргуу X үе Төрийн албанд ажиллаж буй X, Y, Z үеийнхний онцлог Үзүүлэлт Өмнөх зууныхан Шинэ үеийнхэн X үе Y үе Z үе Зарчим, хандлага Ажил-амьдралыг тэнцвэржүүлэх Үнэнч, төвч байх Эрх чөлөө, уян хатан (зөөлөн, харимхай) Аюулгүй байдал, тогтвортай Мэдээллийн хэрэгсэлтэй ажиллах Техт мессэж Персонал компьютер (Word, Excel, Ppt,..) Сонин, сэтгүүл, телевиз 1 сар/165 цаг Online, mobile Дижитал, Tablet, smartphone (төрөл бүрийн програм) Телевиз 95% “Нүүр” цаг (цахим орчинд цагаа өнгөрөөх) Нано тооцоолол (үүлэн технологи) Таблет, NETFLIX Давуу талаас дурдвал Хамтач (хамт олон гэх үзэлтэй), Тууштай, тэвчээртэй, хөдөлмөрч Шинэ зүйлд тэмүүлдэг, түүнийг мэдэх, хэрэглэх сонирхолтой Олон талт мэдлэг, чадвар Сул талаас дурдвал Ёс зүй, ёс суртахууны алдаа гаргах болсон Тэвчээргүй, цухалдуу Хувьч үзэлтэй болж буй Хувьч үзэл Өөрийнхөөрөө байх (үргэлж) 6 5 6

12/21/2021 4 Y Z шинэ үеийнхэн Ахмад, X үеийнхэн 7 ЕБС-ийн X Y Z үеийн харьцаа 2020-2021 оны хичээлийн жилийн байдлаар Y болон Z үе: 26.8%, X үе: 73.2% X, Y үеийнхний залгамж чанар чухал 8,469 8378 8331 8606 8912 9147 10277 10406 10526 10741 11361 12339 6056 6520 6807 7317 7820 8482 3515 3389 3365 3462 3607 3650 173 196 213 285 385 455 0 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 12,000 14,000 2015-2016 2016-2017 2017-2018 2018-2019 2019-2020 2020-2021 30 хүртэл 30-39 40-49 50-59 60 ба түүнээс дээш БШУЯ-ны яамны статистик мэдээлэл: https://www.meds.gov.mn/post/64833 Бичил завсарлагааны эринд тавтай морилно уу 8 Аугаа үе ба Х үеийн ажлын өдөр Шинэ үеийн ажлын өдөр (Y ба Z) MRY агентлаг "Шинэ бичил амралт" судалгаа Англо-саксоны шинэ нэр томъёо (бичил чөлөөт цаг) нь бизнес болон технологийн ертөнцөд хэрхэн нөлөөлж байгааг хамгийн мэдрэмтгий залуу үеийнхэн төдийгүй ажлын арга барилаа өөрчилөх гэж буй бүх ажилчидад илүү сайн ойлгож ажлын цагтай харьцах харьцаагаа өөрчилөх боломжийг олгодог. Бичил амралт гэсэн нэр томъёо (үүнийг бичил амралт эсвэл микро завсарлагаанаар орчуулж болно). Энэ ойлголтыг юу гэж орчуулж байна вэ гэхээр “аавын” ажлын өдөр дуусч байна. Бүр тодруулбал 9.00-18.00 цагийн сонгодог цаг. (Англо-Саксоны орнуудад бид өглөөний 9-17 цагийн хооронд ярьдаг боловч тэдний үдийн цайны завсарлага ерөнхийдөө биднийхээс хамаагүй богино байдаг, энэ бол соёлын асуудал юм ). 7 8

12/21/2021 5 9 Шинэ ажил, мэргэжилтнүүдийг удирдах эрэлт, шаардлага • X үеийнхэн: гол ачаа үүрч байгаа ч 5-15 жилийн дараа тэтгэвэрт гарна • Y үеийнхэн: ажилдаа туршлагажиж байгаа төдийгүй ойрын 15-20 жилд ажиллана • Z үеийнхэн: шинээр ажилд орж буй, ирээдүйн мэргэжилтнүүд Хэнийг удирдах вэ? • Технологи, техникжсэн орчинд ажиллах • Мобайл, виртуал ажлын байр бий болгох • Шинэ ажил мэргэжил нэмэгдэх • Ажил, албаны хил хязгаар бүдгэрсэн • Хамтач үзлээс бие даасан үзлийг эрхэмлэх болсон (эерэг, сөрөг талыг агуулж байна) • Захиргаадалтын эсрэг хандлага (удирдлагын арга барилыг шүүмжлэх, үгүйсгэх байдлаар илэрдэг) • Үүргээс илүү сонирхол, хувийн сонголтыг эрхэмлэх хандлага нэмэгдэх • Харилцан зөвлөн туслах (ментор) Ямар орчинд удирдлагыг хэрэгжүүлэх вэ? 3 Шинэ ажил болон шинэ мэргэжилтнүүдийг удирдах 10 • Залуус цалин, урамшуулал бус сурч хөгжихийг илүүд үздэг. • Шинэ үе (Y, Z) тэд мэргэжил дээшлүүлэх хүсэлтэй • Залууст ажил олгогч байгууллагаас илүү хувийн амбиц чухал • Үе залуужих тусам шаргуу ажиллах, илүү цагаар удаан суух нь багасаж байна Шинэ үеийнхний ажилд хандах хандлага 18.10% 26.50% 34.20% 6.70% 14.50% Төгсөөд шууд 2-оос дээш жил ажилласны дараа Тодорхой хугацаанд ажилласны дараа Мэргэжил дээшлүүлэх Бусад “Цогц хөгжлийн үндэсний төв”, Шинэ үеийнхний ажилд хандах хандлагын судалгаа 9 10

12/21/2021 6 11 Нэг талаас, шинэ (X, Z) үеийн эцэг эхчүүдтэй шинэ (Z, α) үеийн хүүхдүүдийг сургаж-хөгжүүлэхийн тулд багш, мэргэжилтнүүд нягт хамтарч ажиллах, нөгөө Үеүүдийн эрс өөрчлөлт, ялгаатай байдлыг ажил олгогчид хэрхэн даван туулах вэ? Тогтсон цагаа зогсоо Ажилтнуудын хэрэглээнд тохирсон шинэ харилцааны хэрэгсэлээр хангах. Төхөөрөмжүүдийн хувьд бид BYOD (Өөрийнхөө төхөөрөмжийг авчрах) тухай ярихаас гадна CYOD -ийн тухай улам бүр ярих болно (өөрийн төхөөрөмжийг сонгох). Хувийн төслүүд дээр ажиллах боломжийг санал болгож, дотоод төсөл судалгааг дэмжих Ажилтнуудын мэргэжлийн бус үйлчилгээ (сургалт, урлаг, биеийн тамирын заал гэх мэт) авах боломжийг хөнгөвчлөх Эх сурвалж: MRY агентлаг "New Micro амралт" судалгаа 12 4 Шинэ (Z, α) үеийн хүүхдүүдийн онцлог • А (α) үеийнхэн бие даасан байдалд дуртай • Бодит болон виртуал ертөнцийг ялгадаггүй • Эцэг эхчүүдтэйгээ сайн ойлголцдог • Ёс суртахууны стандарт өндөр • Нэг зүйл дээр удаан төвлөрч чаддаггүй • Хүүхдүүдийн 40 хувь өөрсдөө боловсрол эзэмшинэ • Альфанууд урт насална • EQ–ээ хөгжүүлэх хэрэгтэй болно • Хөгжлийн хөдөлгөгч хүч болно 7х/2,5 сая альфа хүүхэд 2025 он 2 тэрбум альфа 11 12

12/21/2021 7 • Z үеийнхэн англ. (Homeland Generation)-Уильям Штраус и Нил Хау. • Сэдэлжүүлэлт сонирхол. Z үеийнхэн Нийгмийн сүлжээ, PC, эцэг эх гэр бүлтэйгээ хамт амьдрах сонирхолтой. ХТЭЭ нийгэмд өөрийгөө хөгжүүлэх, бие даах эрмэлзэлтэй, ажлын талбарт эрт ажиллаж эхэлдэг. • Толерант , “ухаалаг” бүтээгдэхүүн хэрэглэдэг, жолоо барих төдийлөн дуртай бус, илүү загварлаг. “Aльфа”-хүүхдүүд? “Шилэн үеийнхэн” Зэрэгцэн орших: Технологи, хиймэл оюун ухаан AI, робот Хүсэл тэмүүлэл: Шинжлэх ухаан, технологи, экологи, сансар судлал, эцэг эх гэр бүл, ойр дотны хүмүүст хамгийн их нөлөөлдөг. 8-12 настай (86%) сансарт нисэх, судлах, YouTube-блог хөтлөх (29%) LEGO судалгааны дүн Бета и Гамма үеийнхэн 5 Шинэ үеийн хүүхдүүд болон эцэг, эхтэй ажиллах Мэдээллийн технологийн онцгой харилцааг хичээл, хөтөлбөртөө тусган ашиглах Хүүхэд бүрийн онцлогт тохирсон боловсролын нөхцөл байдал, орчинг бүрдүүлэх Хүүхэд бүрийн ялгаатай байдлыг ойлгон, нөхөрсөг харилцах https://hechingerreport.org/challenging-the-tried-and-true-to-serve-a-younger-generation-of-students-2/ Багш хичээлийн явцад хүүхэд бүрийг онцгой анхаарч, ажиллах Хүүхдийн хэт идэвхжил, үл тэвчих байдал “Хүүхдүүд бага байхдаа маш их урам зоригтой байдаг, тэдэнд аливаа зүйлсийг заах нь амархан. Тэд загварыг маш хурдан авдаг. Ахлах сургууль, коллежийн оюутнууд үүний эсрэгээр илүү багшаас илүү их хөдөлмөр шаарддаг бөгөөд зөвхөн шалгалтанд тэнцэхийн тулд хэрэгтэй зүйлээ сурахыг хүсдэг” гэж Нью Жерси дэх Сент Петерийн их сургуулийн химийн туслах профессор Фрид хэлсэн байдаг. Олон нийтийн харилцаа 13 14

12/21/2021 8 15 Өсвөр насны хүүхэдтэй харилцах • Халуун дулаан уур амьсгалыг бий болгох • Хүүхдийн давуу сайн талыг мэдэрч, дэмжин магтаж байх • Тэднийг өдрөөс өдөрт бие дааж байгааг нь хүлээн зөвшөөрч бие даах боломжийг нь олгож байх • Та хүүхдийн маш сайн сонсогч, ярилцагч нь байх хэрэгтэй • Тэдний итгэлтэй дотны найз байдлаар харилцаж байхыг эрмэлзэх • Тэднийг загнахаас илүүтэй учирлаж хэлэх • Хүүхдийн сэтгэлзүйг мэдрэхийг хичээх • Өөрийнхөө хувийн бодлыг хэзээ ч бүү тулга 16 • Өмнөх үеийн аавуудаас илүү эцгийн үүрэг хариуцлагаа илүү сайн биелүүлдэг буюу "хамтран хүмүүжүүлэх" аргыг баримталдаг. Бостон коллежийн хийсэн судалгаагаар энэ үеийн аавуудын 85 хувь нь хүүхдүүдтэйгээ илүү их цагийг өнгөрөөхийг хүсдэг гэж хариулсан байдаг. • Чөлөөт цаг, бүхий л зүйлийг төлөвлөх хандлагатай байна. Z үеийн эцэг, эхийн онцлог • Эерэг хүмүүжлийн аргыг эрхэмлэдэг. • “Амралтын өдрүүдийг хүүхэдтэйгээ өнгөрүүлхийг эрмэлзэх“ Герсон . • Oрлого, боловсролын түвшингээс үл хамааран хүүхдээ аль болох аюулгүй байлгахыг хүсдэг. Z үе (18-34 нас) 75.4 сая/нялх хүүхдийн өсөлтөөс илүү 15 16

12/21/2021 9 Хоёр зууны зааг дээр ЮНЕСКО-гийн бодлогоор жил бүрийн 10 дугаар сарын 20-ныг Олон улсын талархлын, 11 сарын 24-ыг Олон улсын уучлалын өдөр болгон дэлхий дахинаа тэмдэглэдэг нь жирийн хэрэг биш ээ. Гэр бүлийн өдөр тутмын харилцаанд эерэг зөөлөн үг хэллэгийг хэрэглээд заншчихвал хүүхдийн хөгжил хүмүүжлийн хамгийн үр өгөөжтэй сургалт хичээл байх болно. 17 Та хүүхдээ хэр ойлгодог вэ? Японы эрдэмтэн Морияма Мисаогийн судалгаагаар эцэг эхчүүдийн 80 хувь нь хүүхдээ сайн ойлгодог гэж боддог атал хүүхдүүдийн 80 хувь нь биднийг, эцэг эхчүүд ойлгодоггүй, ойшоодоггүй гэж хариулжээ. Харилцааны ойлголцол хамаарал нь ойртох тусам итгэлцлийг бий болгож, гэр бүлийн сэтгэл зүйд эерэг өөрчлөлт гардаг байна. Доктор, про Б.Пүрэв-Очир “Үг бүхэн амьтай, тэр амь нь үндэсний сэтгэлгээг үүсгэж, соёлыг бүтээдэг хэмээн үзсэн. Хүмүүн гэгч сэтгэлийн амьтан үг хэллэгээр, ялангуяа амар мэндээ мэдэлцэхээс эхлэн нийгэмшихүйн эрдэмд суралцдаг гэнэм. Урмыг нь хугалахаар ууцыг нь хугал Хүүхдийг урмаар тэжээхүй нь гэр бүлийн харилцааны эерэг арга, ээнэгшиж дотносохын алтан түлхүүр Харилцаа Дарга биш найз Талархал Урам хайрлах 18 Дасгал 1. Сургуулийн ажиллах бүрэлдэхүүнийг X Y Z үеэр тодорхойлно уу? (удирдах ажилтан, үндсэн багш нарыг оролцуулна) X, Y, Z болон ахмад үеийн багш, ажилчдын тоог насаар нь бүлэглэнэ. Насны бүлэг Тоо Хувь Үе Хувь 21-26 нас Z үе 27-30 нас Ү үе 31-40 нас 41-50 нас X үе 51-60 нас 61-ээс дээш Ахмад үе Бүгд 100% 100% 17 18

12/21/2021 10 19 Үе Ололт Сорилт, бэрхшээл Шийдэл, арга Y үе X үе Ахмад үе Дасгал 2. Үе үеийн багш нартай ажиллах арга барил Үе үеийн багш, ажилчидтай хамтран ажиллахад тулгардаг ололт, бэрхшээл, шийдэл аргыг бичнэ үү? Дасгал 3. Шинэ үеийн эцэг эхчүүдэд зориулсан зөвлөгөө Шинэ үеийн эцэг эхэд зориулж “Шинэ үеийн хүүхдийн онцлог”-ийг илэрхийлсэн зөвлөгөө /постер/ бэлтгэнэ үү? Постер бэлтгэхдээ дараах цахим холбоосыг хэрэглэж болно. https://www.coreldraw.com/ , https://www.canva.com/ гэх мэт 20 19 20

12/21/2021 11 21 Та бүхнийг цахим сургалтад идэвхтэй оролцож амжилттай суралцаж, ажилдаа амжилт гаргана гэдэгт итгэлтэй байна! 21