Ιανουάριος 2023 ιστορίας πολιτισμού περιβάλλοντος Σε αυτό το τεύχος Μηνιαία έκδοση Αρ. φύλλου: 81 Του Λεόντιου Πετμεζά του δωματίου που έβλεπε στην οδό Ερυθρού Σταυρού και χαίρονταν την γαλάζια αρμονία χουμε κατά καιρούς ακούσει διάφορες Ε της θάλασσας, τον φθινοπωρινό ήλιο και την μαρτυρίες συμπολιτών με εκδοχές ακόμη θέα στον απέραντο ορίζοντα. Στα πλάνα της και περιστατικά η στιγμιότυπα από αυτά που ταινίας που έχουμε δει στο σινεμά και στην διαδραματίστηκαν τις αρκετές μέρες των τηλεόραση διακρίνουμε σκηνές στις οποίες γυρισμάτων της ταινίας Τοπ Καπί στην Καβάλα κυριαρχεί η πανέμορφη και ιδιαίτερη Καβά- . Η Μελίνα και ο Ζυλ Ντασέν δεν λα μιας άλλης εποχής. Βλέπουμε τα κτήρια, τα ήρθαν στην πόλη μαζί με το κινηματογρα- καπνομάγαζα, μεγάλο μέρος από το λιμάνι φικό συνεργείο της εταιρείας της United και την παραλία καθώς και τον προαύλιο Artists που αριθμούσε πολλά βοηθητικά χώρο του κοσμικού κέντρου ΝΟΚ που τα μέλη. Έφτασαν με πτήση από την Αθήνα στο χρόνια εκείνα διαχειρίζονταν ο μπαμπάς μου. παλιό αεροδρόμιο του Αμυγδαλεώνα και Βέβαια υπάρχουν βάσιμες πληροφορίες πως κατευθύνθηκαν με ταξί για την διαμονή τους έγινε γύρισμα και σε άλλα μέρη της πόλης τα στην οδό Βενιζέλου στο σπίτι του φίλου τους οποία δεν είδαμε ποτέ στο πανί. Κόπηκαν Κλέωνα Καραντονέλη. όπως καταλαβαίνουμε στο μοντάζ. Όμως το Το ζεύγος συνοδεύονταν από αδελφό της θέμα μας σήμερα είναι η αναφορά στην Μελίνας, τον Σπύρο, την Δέσπω Διαμαντίδου Μελίνα. Ας επιστρέψουμε σε αυτό μια και χωρίς τον σύντροφο της Δημήτρη Παπαμιχα- έχω να παραθέσω πολλά στοιχεία. ήλ,τον Τίτο Βανδή και την φίλη τους Άννα Τα βλέμματα όλων εκείνες τις μέρες ήταν Θωμαΐδου, συνωνυμία με τον επώνυμο της στραμμένα στην εντυπωσιακή παρουσία της μαμάς μου, που θα διέμεναν στο ξενοδοχείο που αναμφίβολα είχε χολυγουντιανή χροιά ΑΣΤΗΡ. και εκθαμβωτικό μεγαλείο. Σίγουρα πολλοί Η Μελίνα το πρωί άνοιγε τα παράθυρα Ο χρόνος γυρίζει εξήντα χρόνια πίσω.. Οι ημέρες της Μελίνας στην Καβάλα ΚΑΘΕ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΚΑΙ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ 4 Mουσικοδραματικός και Γυμναστικός Σύλλογος «Αισχύλος» 5 Η μνήμη του Μεχμέτ Αλί στην Καβάλα 6 Ο Ακαδημαϊκός Ουμβέρτος Αργυρός 7 Το ιστορικό Αεροδρόμιο του Αμυγδαλεώνα 8 ΤΑΚΗΣ ΧΑΤΖΗΓΡΗΓΟΡΙΟΥ 10 “Πριν σβήσουν οι αναλαμπές” 11 Ιστορικές Στιγμές 12 Διαγραφές και διορθώσεις 13 Πόσο κρύοι είναι οι χειμώνες μας; 15 Οι Αμερικανοί του Ερυθρού Σταυρού στην Καβάλα 15 σελίδα σελίδα σελίδα σελίδα σελίδα Αλιευτική Πολιτιστική κληρονομιά σελίδα 9 σελίδα σελίδα σελίδα σελίδα σελίδα σελίδα

ιστορίας πολιτισμού περιβάλλοντος Περιοδική έκδοση της “ΕΥΚΑΛΥΨΙΣ” Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση ιστορίας πολιτισμού περιβάλλοντος Σελίδες Ιστορίας Ενυπόγραφα κείμενα εκφράζουν τις απόψεις των συντακτών τους Έκδοση της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης «ΕΥΚΑΛΥΨΙΣ» 2 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Μητροπόλεως 8β, 654 03 Καβάλα ΤΗΛΕΦΩΝΟ: 6944 642471, 2510 229911 e-mail: [email protected] ΤΡΙΜΗΝΑΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗ 10 € Υπεύθυνος έκδοσης ΙΩΑΝΝΗΣ Ν. ΣΠΑΝΟΥΔΗΣ καβαλιώτες την είχαν παρακολουθήσει στην θρυλική ''Στέλλα'', στο ''Ποτέ την Κυριακή'', ίσως στο φιλμ ''Ο Χριστός ξανασταυρώνεται'' και στην ''Φαίδρα''. Εξέπεμπε την αύρα μιας φλογερής και την εικόνα της εκρηκτικής προσωπικότητας. Κάτι που δικαιολογούνταν γιατί ήδη στο εξωτερικό στέκονταν επάξια δίπλα στις βαμπ του διεθνούς κινηματογράφου. Είχε αέρα σταρ ,μια διάχυτη γοητεία, ένα ακαταμάχητα φωτεινό χαμόγελο, μια αυτοπεποίθηση και έναν έντονο ερωτισμό. Ωστόσο η Μελίνα ήταν ένας αυθόρμητος, φιλικός άνθρωπος, οικείος με όλους όσους συνάντησε για πρώτη φορά στην Καβάλα. Περπατούσε στους δρόμους, ανέβηκε στην χερσόνησο της Παναγίας, πήγε σε γειτονιές, φωτογράφιζε και φωτογραφίζονταν, έπιανε κουβέντα με περαστικούς στην αγορά και στα φωτογραφικό υλικό από την βραδιά αυτή παρά μόνο τρείς μαγαζιά στην πλατεία και στην Ομόνοια. Αν της μιλούσες λίγο φωτογραφίες .Οι δύο από το δικό μου αρχείο και η μία από το ένιωθες πως την ξέρεις πολλά χρόνια. Ο μπαμπάς και η γιαγιά αρχείο της εξαδέλφης μου Κικής Λαζάρου που παραβρέθηκε με Βικτώρια που μίλησαν αρκετά μαζί της, ήταν από τους την οικογένεια της στο σημαντικό γεγονός της πόλης. ανθρώπους που την είχαν παρακολουθήσει σε ερμηνείες της στο Τότε εκείνο το βράδυ η Μελίνα φίλησε στο στόμα τον Αθηναϊκό θέατρο. Επίσης την είχαν συναντήσει. Η γιαγιά σε αδελφό μου που με θάρρος την πλησίασε. Έπιασε κουβέντα για δεξίωση στο σπίτι του συγγενή μας Ηρακλή Πετμεζά που ήταν αρκετή ώρα με το διοικητή του ΝΑΤΟ στην Καβάλα αλλά λίγο υπουργός όπως και ο πατέρας της Μελίνας ο Σταμάτης στην πολύ και με τους υπόλοιπους παρευρισκόμενους και έδειχνε κυβέρνηση του Θεμιστοκλή Σοφούλη το 1945. Εμεναν μάλιστα ενδιαφέρον να μάθει πράγματα. Στην διάρκεια της παραμονής στο ίδιο δρόμο στην οδό Τσακάλωφ στο Κολωνάκι. Επίσης ο της στην Καβάλα ακούστηκε πως επισκέφθηκε τα γραφεία της μπαμπάς την είχε συναντήσει κάποια χρόνια αργότερα στο ΕΔΑ και ότι συναντήθηκε με κομματικά στελέχη σε καφενείο σπίτι του υπουργού Σταύρου Νικολαΐδη στην Αθήνα στο ,αλλά αυτό δεν ξέρουμε κατά πόσο ευσταθεί. Το σίγουρο ήταν οποίο παραβρέθηκε με τον πατέρα της που ήταν τότε βουλευτής πως στελέχη του κόμματος αυτού τίμησαν την δεξίωση στο της ΕΔΑ. Η Μελίνα στα διαλλείματα των γυρισμάτων άκουγε ΝΟΚ. με ενδιαφέρον ιστορίες, κάπνιζε αρειμανίως και διάβαζε την Αυτό που δεν έγινε γνωστό εκείνες τις μέρες αλλά συζητή- Αυγή. Την πρώτη μέρα μάλιστα εντυπωσιάστηκε που υπήρχε η θηκε ευρύτατα αργότερα ήταν πως η ΚΥΠ παρακολουθούσε εφημερίδα, ακάλυπτη σε ένα τραπέζι του ΝΟΚ. Ήταν η εποχή την όλη κατάσταση. Υπήρχε κάποιο πρόσωπο, γνώριμο στην που για να αγοράσεις την συγκεκριμένη εφημερίδα αγόραζες κοινωνία της πόλης, με καμπαρντίνα, πυκνά μαλλιά και δύο εφημερίδες και έκρυβες την Αυγή μέσα στην άλλη ώστε να μουστάκι που δεν την έχασε ούτε λεπτό από το βλέμμα του την μην σε χαρακτηρίζεσαι για τα πολιτικά σου φρονήματα. ΄Όμως Μελίνα. Ήταν κοντά της διακριτικά χωρίς να γίνει απόλυτα η υπήρχαν όπως πάντα και άνθρωποι τολμηροί που αψηφούσαν σκιά της. Μπορεί να ήταν και θαυμαστής της. Κάπνιζε, διάβαζε τέτοιους γνώριμους κινδύνους, όπως και τις συνέπειες τους. περιοδικά, την χαιρέτισε με υπόκλιση και την καλωσόρισε Το ντύσιμο της ήταν ιδιαίτερα προσεγμένο και τα υπέροχα εγκάρδια. Ο άνθρωπος αυτός έδωσε το παρόν και στην δεξίωση περιποιημένα νύχια της ήταν βαμμένα με βεραμάν χρώμα. όπου εμφανίστηκε συνοδευόμενος από δύο ακόμη καλοντυμέ- Η Μελίνα στην διάρκεια των γυρισμάτων διαφωνούσε στα να άτομα για τα οποία υπήρχαν υπόνοιες ότι συνεργάζονταν γαλλικά με τον Ντασέν που την άκουγε με προσοχή, στυλιζάμε την κρατική υπηρεσία πληροφοριών η με την αστυνομία. Τι ριζε τον παχύ και ατσούρμπαλο αλλά σπουδαίο ηθοποιό Πήτερ ακριβώς έψαχναν δεν αποκαλύφθηκε. Πιθανόν είχαν εντολή να Ουστίνωφ, καθοδηγούσε τον Μαξιμίλιαν Σέλ που την χάζευε με παρατηρούν και να καταγράφουν κινήσεις και συναντήσεις, δέος. να ακούνε τι λέγονταν, πιθανόν να συνέβαινε και κάτι άλλο Συχνά θύμωνε και ενοχλούνταν από τον θόρυβο που έκαναν που δεν μάθαμε ποτέ. οι μηχανές από τις βάρκες καθώς αναγκάζονταν οι τεχνικοί να Αυτά γνωρίζω για το πέρασμα της Μελίνας το φθινόπωρο σταματούν η να διακόπτουν τις σεκάνς. Για την σκηνή στο του 1963 από την Καβάλα. Σίγουρα θα υπάρχουν και άλλες ΝΟΚ σύμφωνα με παρευρισκόμενους που χρησιμοποιήθηκαν ιστορίες πέρα από ότι εγώ άκουσα και μοιράζομαι μαζί σας ως κομπάρσοι και πληρώθηκαν για την εργασία τους θα πρέπει σήμερα. να έγιναν περισσότερες από δώδεκα λήψεις.Το μεσημέρι ήθελε * Οι ΣΕΛΙΔΕΣ Ιστορίας Πολιτισμού και Περιβάλλοντος να ξεκουράζεται και να κοιμάται περίπου μία ώρα. Υπήρξε ευχαριστούν τον κ. Λεόντιο Πετμεζά που είναι λογοτέχνης, το πλέον λαμπερό πρόσωπο στην δεξίωση που παρέθεσε ο Δήμος κριτικός λογοτεχνίας και τέχνης για την συμβολή του στην της Καβάλας προς τιμή των συντελεστών της παραγωγής στο καταγραφή της ιστορίας της πόλης μας. εσωτερικό χώρο του ΝΟΚ. Δεν έχουμε αρκετό

ιστορίας πολιτισμού περιβάλλοντος 3 Οι Έλληνες στον Πόντο Αρχές του αιώνα στον Ελληνικό Πόντο με τα πολλά σχολεία, τα γράμματα τις τέχνες το εμπόριο, την πρόοδο του Ποντιακού Ελληνισμού. Δύο Ελληνικές αθλητικές ομάδες άραγε μπορούν κάποιοι να αναγνωρίσουν τους προγόνους τους; Οι φωτογραφίες είναι σε τουρκικές ιστοσελίδες δημοπρασιών παλαιών αντικειμένων, όπου συναντά κανείς εικόνες των προγόνων μας στις πατρογονικές τους εστίες με παρουσία αιώνων. Υπάρχουν εκείνα κάρτ – ποστάλ, επιστολόχαρτα Ελληνικών καταστημάτων αλλά και βιβλία Ελληνικών σχολείων και ιδρυμάτων που υπήρχαν στην Κάθε μας Ανατολή. Ερ. Σταυρού 40, Καβάλα Συμπολίτες μας που βλέπουν τις αναρτήσεις μας στην ηλεκτρονική μας έκδοση στηρίζουν την προσπάθεια μας για ιστορική καταγραφή της πόλης μας. Μας περιγράφουν πρόσωπα στις εικόνες που παρουσιάζουμε. Έτσι έγινε και με τα πρόσωπα της φωτογραφίας αυτής, που είναι από εκδήλωση κοπής πίτας σωματείου γυναικών ή οργάνωσης στην Καβάλα πριν από τριάντα χρόνια. Στο μέσον της φωτογραφίας η Ρούλα Χατζηιωάννου. Στην φωτογραφία διακρίνονται: η Καίτη Κουφογιάννη δεύτερη από δεξιά, η Βούλη Δημοπούλου τρίτη από δεξιά. Η Χρυσή Χωρινού πρώτη από δεξιά. Η Αρτέμης Ιγνατιαδου-Διγκα πρώτη από αριστερά και η Νικολαΐδου Μαίρη, δεύτερη από δεξιά. Οι Νίκος Καραγιαννακίδης, Τουλκίδης Δήμος και Στέλιος Μάλτσος μας βοήθησαν στην καταγραφή των προσώπων της φωτογραφίας. Τα πρόσωπα της φωτογραφίας… ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ Χ. ΕΛΕΝΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ Χ. ΔΕΣΠΟΙΝΑ Δαγκλή 16 & Παλαιολόγου, Καβάλα Τηλ.: 2510 223123 - www.physiogeorgiadis.gr Θερμές ευχές για χαρούμενες γιορτές

4 ιστορίας πολιτισμού περιβάλλοντος Γράφει η Γεωργία Παπαδημητρίου τις γερμανικές φυλακές την ίδια περίοδο με τον Καμπανέλλη. Το μουσικό αποτέλεσμα ήταν πρωτόγνωρο και το έργο ονομάστηκε 27 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ " Μπαλάντα του Μάουτχάουζεν". ΧωριζόΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΜΕΡΑ ΤΟΥ ταν σε τέσσερα τραγούδια, το περίφημο ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ ''Άσμα Ασμάτων'', τον ''Αντώνη'', τον Δεν ξεχνούμε ένα από τα πιο ''Δραπέτη'' και το ''Όταν τελειώσει ο αποτρόπαια εγκλήματα της εποχής μας: τη πόλεμος''. Τα τραγούδια ερμηνεύτηκαν συστηματική δολοφονία στο Ολοκαύτωμα από τη Μαρία Φαραντούρη με τη συνοδέξι εκατομμυρίων Εβραίων ανδρών, εία ηλεκτρικής κιθάρας, κρουστών, γυναικών και παιδιών και εκατομμύρια φλάουτου και τσέμπαλου. Πρωτοποριακή άλλων από τους Ναζί και τους συνεργάτες μουσική συνοδεία για την εποχή. τους. Το έργο παρουσιάστηκε στο Δημοτικό στηκε στο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέν- Θέατρο του Πειραιά και καθιέρωσε την τρωσης του Μαουτχάουζεν στην Αυστρία Μαρία Φαραντούρη ως την σημαστο οποίο λέγεται ότι βρήκαν το θάνατο ντικότερη Ελληνίδα τραγουδίστρια. Λίγα περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι. χρόνια αργότερα, ο ''Αντώνης'', το Αμέσως μετά την απελευθέρωση του ο δεύτερο τραγούδι της συλλογής, έγινε το Καμπανέλλης επιδόθηκε να γράψει τις μουσικό θέμα για το θρυλικό κινηματοεφιαλτικές εμπειρίες που για χρόνια γραφικό ''Ζ'' του Κώστα Γαβρά και του κρατούσε στο συρτάρι του. Το 1963 με τη Βασίλη Βασιλικού. Επίσης,έχει παρουσιδολοφονία του Κέννεντι ,ο συγγραφέας αστεί πολλές φορές σε συναυλίες με θέλησε να επανεξετάσει το συγκεκριμένο σημαντικότερη εκείνη μέσα στο υλικό. Στην αρχή έγραψε δύο ''νέα'' στρατόπεδο του Μαουτχάουζεν το 1988. επεισόδια που δημοσιεύθηκαν στην Σε αυτή τη συναυλία εκτός από τη Φαραεφημερίδα ''Ελευθερία'' αλλά τον Δεκέμβ- ντούρη, το έργο απέδωσαν στα εβραϊκά η ριο του 1965 με τη συμβολή του Βασίλη Ισραηλινή Elinoar Moav και στα γερμανιΒασιλικού και των εκδόσεων ''Θεμέλιο'', κά η Gisela May. το ''Μαουτχάουζεν'' κυκλοφόρησε ως Τι ωραία που είν' η αγάπη μου βιβλίο.Έπειτα έγραψε και τέσσερα Η χαϊδεμένη από τη μάνα της ποιήματα σαν μία σμίκρυνση τεσσάρων Η " Μπαλάντα του Μάουτχάουζεν" του αντίστοιχων επεισοδίων από το βιβλίο του. Και τ' αδελφού της τα φιλιά Μίκη Θεοδωράκη και του Ιάκωβου Θέμα των ποιημάτων του ήταν ο έρωτας Κανείς δεν ήξερε πως ειναι τόσο ωραία Καμπανέλλη, είναι το σημαντικότερο έργο δυο νέων ανθρώπων, έγκλειστων στο Κοπέλες του Μαουτχάουζεν για το Ολοκαύτωμα που γράφτηκε ποτέ ναζιστικό στρατόπεδο. Την μελοποίηση όπως ανέφεραν και οι ¨Times" της Νέας Κοπέλες του Μπέλσεν των ποιημάτων την εμπιστεύτηκε στον Υόρκης. φίλο του Μίκη Θεοδωράκη που ήταν Μην είδατε την αγάπη μου Την περίοδο του Β Παγκοσμίου ευαισθητοποιημένος με τον πόνο και την Πολέμου ο Ιάκωβος Καμπανέλλης φυλακί- φρίκη του πολέμου γιατί είχε περάσει από ΚΑΘΕ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΚΑΙ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ Μ.Ε. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΙΑΝΝΩΤΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΗΤΡΟΥ ΧΡΗΣΤΟΣ ΡΑΦΤΟΥΛΗΣ Α΄, Β΄ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΙΣΤΟΥΧΩΝ ΟΛΙΓΟΜΕΛΗ ΙΔΑΙΤΕΡΑ ΤΗΜΑΤΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ & ΦΙΛΕΛΛΗΝΩΝ 22 ΤΗΛ. 2510 223.930 ΚΑΒΑΛΑ www.fos ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ e-mail: [email protected] ΕΘΝΙΚΕΣ & ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ CARGO TRANS Ι.Κ.Ε.

ιστορίας πολιτισμού περιβάλλοντος 5 Της Ευαγγελίας Βουζανίδου ρον προκάλεσε το αγώνισμα αντοχής όπου οι αθλητές έπρεπε να σύσταση του Αισχύλου φαίνεται πως πραγματοποιήθηκε το διανύσουν την απόσταση Καλαμίτσα – Χεδιβιάλ (ξενοδοχείο στη Η1924, όπως μαρτυρεί η σφραγίδα του συλλόγου. θέση όπου βρίσκεται σήμερα το μαιευτήριο «Λητώ»), και στο οποίο Ιδρυτής και πρόεδρός του ήταν ο δημοσιογράφος νικητής ανακηρύχτηκε ο αθλητής του Αισχύλου Χ. Κουμπουρλής. Ι. Πριμικίδης (το 1927 ο Ι. Πριμικίδης αναφέρεται ως γενικός γραμματέας του συλλόγου και Ο Αισχύλος αποτέλεσε το πρώτο σωματείο της Καβάλας που πρόεδρος ο Γ. Σχοινάς). Το 1925 αναφέρεται ήδη η ύπαρξη του γράφτηκε στη δύναμη της Ελληνικής Κολυμβητικής Ομοσπονδίας συλλόγου: «Των ακολούθων νέων Σωματείων ηκούσθη η ίδρυσις ή η Φιλάθλων (Ε.Κ.Ο.Φ.) (1927). Ακολούθησαν η Α.Ε.Κ. (1930), οι πρώτη αθλητική δράσις κατά το 1925: μη εγγραφέντων στον Φίλιπποι (1931) και ο Ατλοκεραυνός (1931). Το 1927 γράφτηκε ΣΕΑΓΣ: Αισχύλος Καβάλας». Ο τίτλος του συλλόγου παραπέμπει στη δύναμη του Σ.Ε.Γ.Α.Σ. Την ίδια χρονιά έλαβε μέρος στους ΙΘ΄ αρχικά σε αρχαιοελληνική πηγή έμπνευσης και μας αποκαλύπτει Πανελλήνιους Αγώνες Κλασικού Αθλητισμού στη Θεσσαλονίκη με 4 τις δραστηριότητές του, οι οποίες κατά προτεραιότητα ήταν αθλητές, εκ των οποίων ο Φ. Σωζόπουλος πήρε τη 2η θέση στο άλμα καλλιτεχνικές και δευτερευόντως αθλητικές. Γενικά, η ίδρυση επί κοντώ. Το 1927, ο σύλλογος συμμετείχε επίσης στους Ε΄ μουσικών, δραματικών και αθλητικών συλλόγων, με στόχο την Πανθρακικούς Αγώνες στη Δράμα, με δεκαοκτώ αθλητές, ανάμεσα ψυχαγωγία, παρατηρείται από το 1880 κ.ε. στους οποίους και ο πρωταθλητής Μακεδονίας – Θράκης του Ο σύλλογος διέθετε περίφημη μαντολινάτα, στην οποία άλματος επί κοντώ Φ. Σωζόπουλος, ο οποίος κατέλαβε την 1η θέση. συμμετείχαν σπουδαίοι μουσικοί, καθώς και θεατρικό τμήμα, το Επίσης, το 1927 προκήρυξε τους Β΄ Κολυμβητικούς Αγώνες με οποίο παρουσίαζε στην κοινωνία της πόλης θεατρικές επιτυχίες. λεμβοδρομίες και αθλητικές επιδείξεις. Το αγωνιστικό πρόγραμμα Το 1925 έκανε την εμφάνισή του στην αθλητική εκτός των άλλων περιλάμβανε κολύμβηση 100μ. γυναικών. Το ζωή συμμετέχοντας σε αγώνες κλασικού αθλητισμού, στους Α΄ Παμμακεδονικούς 1928 προκηρύχτηκαν από τον Αισχύλο οι Α΄ Παμμακεδονικοί Αγώνες στη Θεσσαλονίκη, που διοργανώθηκαν από τον Ηρακλή. Ο Κολυμβητικοί Αγώνες στην πόλη της Καβάλας. σύλλογος είχε πολλά τμήματα: κλασικού αθλητισμού, ποδοσφαι- Το 1928 πήρε μέρος στους Γ΄ Ετήσιους Τοπικούς Αγώνες ρικό, κολυμβητικό, μουσικό και θεατρικό. Κάθε τμήμα του είχε Στίβου που διοργάνωσαν οι Φίλιπποι. Στους αγώνες αυτούς αξιοζήλευτη δράση. Σπάνια στα χρονικά μιας πόλης παρουσιάζεται συμμετείχαν οι Φίλιπποι, ο Αισχύλος και η Δόξα Δράμας. Το 1929 σύλλογος με τόση πολύπλευρη δράση, τόσο στον καλλιτεχνικό όσο πήρε μέρος στους Ζ΄ Πανθρακικούς Αγώνες όπου ο αθλητής Κ. και στον αθλητικό τομέα. Ο σύλλογος διέθετε και τμήμα αθλοπαι- Κιουτσούκαλης αγωνίστηκε στο πένταθλο και κέρδισε την πρώτη διών (πετοσφαίρισης): «Αρχίζει από σήμερον (σημ. 12.1.1927) η θέση. Την ίδια χρονιά ο Κ. Κιουτσούκαλης πήρε μέρος στο Πανελλήτακτική προπόνησις εις Βόλλεϋ Μπολ…». νιο Πρωτάθλημα Β. Ελλάδας που αποτελούσε τους προκριματικούς Το κολυμβητικό τμήμα κρατούσε τα σκήπτρα στον τομέα του αγώνες για την Α΄ Βαλκανιάδα. Το 1930 συμμετείχε στους Η΄ υγρού στίβου. Το 1926 προκήρυξε τους Α΄ Τοπικούς Κολυμβητι- Πανθρακικούς Αγώνες στην Αλεξανδρούπολη με 4 αθλητές. κούς Αγώνες στην Καβάλα, με συμμετοχή 7 συλλόγων της πόλης Το 1929 έλαβε χώρα στην Αθήνα το πρώτο Πανελλήνιο Αθλη- (Φίλιπποι, Μ. Αλέξανδρος, Κέντρο Αθλητών Δ΄ Σώματος Στρατού, τικό Συνέδριο, την οργάνωση του οποίου είχε ο Σ.Ε.Γ.Α.Σ. σε Σώμα Προσκόπων, Θαλασσοπόροι, Βυζάντιον και Αισχύλος) και συνεργασία με τις ομοσπονδίες ποδοσφαίρου και κολύμβησης. Στο 150 αθλητών. Οι αγώνες σημείωσαν μεγάλη επιτυχία διότι, εκτός συνέδριο εκείνο έλαβαν μέρος 130 αθλητικά σωματεία από όλη από τα αγωνίσματα κολύμβησης, έγιναν και λεμβοδρομίες με τη την Ελλάδα ανάμεσά τους οι σύλλογοι Αισχύλος, Ηρακλής και συμμετοχή των ναυτοπροσκόπων. Το μεγαλύτερο όμως ενδιαφέ- Φίλιπποι από την πόλη της Καβάλας. Mουσικοδραματικός και Γυμναστικός Σύλλογος «Αισχύλος» Καλή Χρονιά ΦΙΛΙΠΠΟΥ Δ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Χρόνια Πολλά www.kavoukistools.gr Τενέδου 112, Καλαμίτσα, Καβάλα τηλ.: 2510 244212, e-mail: [email protected] Σας ευχόμαστε Καλές Γιορτές

6 ιστορίας πολιτισμού περιβάλλοντος Η μνήμη του Μεχμέτ Αλί στην Καβάλα Του Κωνσταντίνου Πεσυρίδη, μεταπτυχιακού φοιτητή του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας αποφοίτου του τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας. να άλλο παράδειγμα μνημείου, που διατηρεί την μνήμη του ΕΜεχμέτ Αλί στον δημόσιο χώρο, αποτελεί το άγαλμα του, το οποίο βρίσκεται στην ομώνυμη πλατεία στο βόρειο τμήμα της Παναγίας. Το ενδιαφέρον με αυτό το παράδειγμα έγκειται στο γεγονός ότι πρόκειται για απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης. Για να γίνει κατανοητός ο λόγος για τον οποίο συστάθηκε ο συγκεκριμένος χώρος, πρέπει να αναφέρουμε ορισμένα ιστορικά στοιχεία. Η απόφαση για την υλοποίηση του έργου λήφθηκε από την ελληνική πλευρά το 1925 και μάλιστα έγιναν αναδιαμορφώσεις και επεκτάσ- ότι γίνεται η απόπειρα να προβληθεί περισσότερο η δημόσια μνήμη εις στα σχέδια, προκειμένου να ικανοποιηθούν οι επιθυμίες του στο χώρο υπό το πρίσμα της εθνικής ορθότητας. βασιλιά Φουάτ Α'(1922-1936). Γιατί, όμως, η ελληνική πλευρά ήθελε Σύμφωνα με όσα έχουμε πει μέχρι στιγμής, η μνήμη του καβαλιώ- να ευχαριστήσει τις επιθυμίες του Αιγύπτιου μονάρχη στρέφοντας τη πασά είναι αρκετά αισθητή σήμερα στην συνοικία της Παναγίας, το ενδιαφέρον της στην κατασκευή μιας πλατείας και ενός αγάλμα- προβαλλόμενη με ποικίλους τρόπους στην δημόσια σφαίρα. τος σε μία μικρή επαρχιακή πόλη της Μακεδονίας; Η απάντηση σε Παλαιότερα, όμως, υπήρχαν δύο ακόμα ανάλογα παραδείγματα αυτήν την ερώτηση είναι αρκετά απλή. Κατά τις δεκαετίες του 1920 εκτός αυτής, τα οποία διατελούσαν έμμεσα αυτήν την λειτουργία. και 1930 ξεκινούν να αυξάνονται ολοένα και περισσότερο τα Αυτά δεν ήταν άλλα από τα μαυσωλεία των γονέων του. εθνικιστικά αισθήματα στην Αίγυπτο, γεγονός που έθετε σε Ειδικότερα, στην θέση που σήμερα βρίσκεται η λέσχη αξιωματικών κίνδυνο την ελληνική παροικία στην χώρα. Έτσι, βλέπουμε ότι η υπήρχε ο τουρμπές του πατέρα του και στο νότιο τμήμα της σημερι- πολιτική εξουσία εκείνης της εποχής προέβη στην ενίσχυση της νής πλατείας ελευθερίας υπήρχε ο τουρμπές της μητέρας του. Η δημόσιας μνήμης στο πλαίσιο του δημόσιου αστικού χώρου, σύνδεση των μνημείων με τον Μεχμέτ Αλί δεν αποτελούσε απλά προκειμένου να διασφαλίσει την ασφάλεια των Ελλήνων της κοινή γνώση των Καβαλιωτών, αλλά ενισχύονταν στο πλαίσιο της Αιγύπτου. Βέβαια, τα γεγονότα της δεκαετίας του 50' έδειξαν ότι η δημόσιας μνήμης με την τοποθέτηση ενημερωτικών πινακίδων πάνω συγκεκριμένη προσπάθεια απέτυχε, δημιουργήθηκε ένα μνημείο, το σε αυτά. οποίο συνέβαλε στην διατήρηση της δημόσιας μνήμης του Μεχμέτ Αλί. Στην πόλη, επομένως, υπήρχαν διάφοροι χώροι που συνέβαλαν στην διατήρηση μνήμης του Μεχμέτ Αλή της Καβάλας, πολλοί από Η πλατεία, όμως, δεν δημιουργήθηκε σε κάποιο τυχαίο σημείο τους οποίους επιβιώνουν μέχρι σήμερα. Βέβαια σε πολλές της Παλαιάς Πόλης, αλλά δίπλα από το σπίτι που γεννήθηκε, περιπτώσεις, αυτοί δημιουργήθηκαν ή συντηρήθηκαν εξαιτίας δηλαδή σε ένα αρκετά συμβολικό σημείο. Επίσης, στο πλαίσιο των πολιτικών και κρατικών συμφερόντων. Το ίδιο το κράτος, ως διαπραγματεύσεων την περίοδο 1925-1935 πραγματοποιηθήκαν ανώτατος φορέας εξουσίας, φέρεται να συνέβαλλε ενεργά στην επεμβάσεις στο ρυμοτομικό σχέδιο της περιοχής, οι οποίες συμπερι- διατήρηση και την ενίσχυση της μνήμης του καβαλιώτη πασά λάμβαναν απαλλοτριώσεις οικοπέδων και κατεδαφίσεις των παρακινώντας ενεργά παρεμβάσεις σε κεντρικά σημεία του δημόσι- γειτονικών ερειπωμένων σπιτιών, οι οποίες αποσκοπούσαν τόσο ου αστικού χώρου. Τέλος, όπως θα δούμε στο επόμενο κεφάλαιο, η στην ανάδειξη της πλατείας όσο και στην προστασία του οικήμα- μνήμη του Μεχμέτ Αλί η σχέση του ενισχύθηκε για διάφορους τος. Μάλιστα, ανακηρύχθηκε από την ελληνική πλευρά διατηρητέο λόγους και με ποικίλους τρόπους στην δημόσια σφαίρα μέχρι το κτήριο την ίδια χρονιά με το Ιμαρέτ και πιθανόν για τον ίδιο λόγο. 1967, μέσω παρεμβάσεων στο κεντρικότερο σημείο της πόλης. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι η ελληνική πλευρά για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της Αίγυπτο δεν έχει κανένα ενδοιασμό να προβεί στην συντήρηση και δημιουργία μνημείων και χώρων που συμβά- ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΗΜΟΠΟΙΗΘΗΚΕ: λουν ενεργά στην ενίσχυση και διατήρηση της δημόσιας μνήμης του Heath W. Lowry and Ismail E. Erünsal, Μοχάμεντ Άλι Επιστροφή στις Ρίζες Οι δεσμοί του Μεχμέτ Αλί, Κυβερνήτη της Αιγύπτου με την Καβάλα: Αρχιτεκτονικά Μνημεία, Επιγραφές & Έγγραφα, Μτφρ. Α. ανεξαρτήτως της θρησκείας του και της συμβολής του Λουάρης – Μ. Λυχούνας, Κωνσταντινούπολη: Bahcesehir University Press, 2011. στις προσπάθειες καταστολής της Ελληνικής Επανάστασης. Alexander Kazamias, «The ''Purge of the Greeks'' from Nasserite Egypt: Myths and Realities», Το τελευταίο σημάδι της μνήμης του Μεχμέτ Αλή στον δημόσιο Journal of the Hellenic Diaspora35, no. 2 (2009). χώρο της Καβάλας συναντάται στην ομώνυμη οδό που υπάρχει Angelos Dalachanis, The Greek Exodus from Egypt: Diaspora Politics and Emigration, 1937-1962, στην Παναγία. Ο συγκεκριμένος δρόμος ξεκινά στο ύψος του Ιμαρέτ New York – Oxford: Berghahn Books, 2017. και αναπτύσσεται παράλληλα επί της οδού Θεόδωρου Πουλίδου Γ.Α.Κ. Καβάλας, Χάρτης Καβάλας 1923-1939, Α.Β.Ε. 244/Α.Ε.Ε.: ΧΑΡΤ. 4, Χάρτης 1923. που σήμερα αποτελεί τον κεντρικό οδικό άξονα της περιοχής. Γ.Α.Κ. Καβάλας, Ρυμοτομικοί Χάρτες Καβάλας, 1926, Α.Β.Ε. 246/Α.Ε.Ε.: ΧΑΡΤ. 6, Χάρτης 1926. Επιπλέον, φέρει το ίδιο όνομα ήδη από την δεκαετία του 1920, όπως Λίλα Θεοδωρίδου-Σωτηρίου και Σαπφώ Αγγελούδη-Ζαρκαδά, «Το Χρονικό της Διαμόρφωσης της φαίνεται Πλατείας του Μωχάμεντ Αλί στην Παναγία Καβάλας», Πρακτικά Β΄ Διεθνούς Συνεδρίου Βαλκανικών από τον ρυμοτομικό χάρτη του 1926, αντίθετα με την οδό Ιστορικών Σπουδών τ. Γ ''Η Καβάλα &Τα Βαλκάνια από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Η Καβάλα & το Πουλίδου, η οποία μέχρι το 1949 ονομάζονταν οδός Ζαλόγγου. Ίδια Αιγαίο. Ιστορία-Τέχνη-Πολιτισμός'' 15-18 Σεπτεμβρίου 2005, επιμ. Νικόλαος Ρουδομέτωφ, Καβάλα: ονόματα, όπως εμφανίζονται στον χάρτη του 1926, έχουν μέχρι Εκδόσεις Ι.Λ.Α.Κ., 2007. σήμερα και οι τρείς οδοί που ενώνονται με την οδό Μεχμέτ Αλή από Στάθης Κεκρίδης, Η Καβάλα και η Περιοχή της: Ιστορικά Μελετήματα – Έγγραφα, Αθήνα: Πορεία, την βόρεια πλευρά της. Ανηφορίζοντας κάποιος τον δρόμο η πρώτη 2007. που θα συναντήσει είναι η οδός Ναυαρίνου και συνεχίζοντας, όταν Αιμιλία Στεφανίδου, «Οι κεντρικές πλατείες της Καβάλας. Ο σχεδιασμός και η διαμόρφωση τους.», φτάσει στο ύψος της Παλιάς Μουσικής Η Καβάλα & Τα Βαλκάνια από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Η Καβάλα & Το Αιγαίο. Πρακτικά Β (Χαλίλ-Μπέη Τζαμί), θα Διεθνούς Συνεδρίου Βαλκανικών Ιστορικών Σπουδών (15-18 Σεπτεμβρίου 2005), επιμ. Νικόλαος βρει τις οδούς Ανθεμίου και Βυζαντίου. Θα μπορούσαμε να υποθέ- Ρουδομέτωφ, Καβάλα: Ιστορικό και Λογοτεχνικό Αρχείο Καβάλας, 2007. σουμε, λοιπόν, ότι γίνεται προσπάθεια να συγκρατηθεί η προβολή Φανή -Μαρία Τσιγκάκου, Μια Περιήγηση στην Οικία Μοχάμετ Άλι, Αθήνα: Μικρή Άρκτος, 2020. της μνήμης του Μεχμέτ Αλή μέσω του οδωνύμιου και της πλατείας, Κωνσταντίνος Παπακοσμάς, «Η ιστορία της μετονομασίας των οδών της Καβάλας – γιατί άλλαξαν; καθώς πλαισιώνονται από οδούς με ηχηρά ονόματα από την - πως ονομάστηκαν;», https://www.kavalanews.gr/16522-i-istoria-metonomasias-odon-kavalas-giatiμεσαιωνική και νεότερη ελληνική ιστορία. Μάλιστα, ιδιαίτερα allaxan-pos-onomastikan.html (Ημερομηνία Πρόσβασης: 12 Ιανουαρίου 2022). ενδιαφέρουσα είναι η περίπτωση της οδού Ναυαρίνου, διότι Αγγελική Χ. Κιουρτσή-Μιχαλοπούλου και Νίκος, Α. Μιχαλόπουλος, Οδωνυμικά της Καβάλας. Η σχετίζεται άμεσα με τη αποτυχημένη παρέμβαση του Μεχμέτ Αλή Ιστορία και ο Πολιτισμός της Πόλης μέσα από τα Ονόματα των Οδών, Πλατειών, Συνοικιών της Καβάλα: Δημοτική Βιβλιοθήκη Καβάλας, 2009. στην Επανάσταση του 1821. Με άλλα λόγια, μπορούμε να πούμε

ιστορίας πολιτισμού περιβάλλοντος 7 Νυρεμβέργης 188 - ΒΙ.ΠΕ. Καβάλας ΤΗΛ / FAX: 2510231030, ΚΙΝ: 6972413778 www.mixanourgeia-tsoulfidis.gr Καλές Γιορτές Χρόνια Πολλά Η φωτογραφία είναι στην αρχή της δεκαετίας του 1930, υπάρχει το κτίριο της Εμπορικής Τραπέζης αλλά και το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Είναι βγαλμένη από την πλατεία Μεχμέτ Αλί που έχει διαμορφωθεί σε σχέδια του Ιταλού αρχιτέκτονα Εμίλιο Βερούτσι. Το κτίριο αριστερά κάτω από τον δρόμο είχε χρησιμοποιηθεί ως στρατιωτικό Νοσοκομείο (σήμερα λίγα ερείπια μας το θυμίζουν). Το σπίτι του Στρατηγού (του εκάστοτε διοικητή των στρατιωτικών δυνάμεων ου είχαν έδρα την Καβάλα) διακρίνεται όπως και το Ιμαρέτ. Ο δρόμος που την εποχή εκείνη είχε την ονομασία "οδός Ζαλόγγου" χωρίς πεζοδρόμια . Το λιμάνι είναι στην κατασκευή του ενώ διακρίνεται το κτίριο του Οθωμανικού Τελωνείου. Οι πολλές βάρκες - μαούνες στο λιμάνι μετέφεραν τα καπνά στα εμπορικά πλοία που δεν μπορούσαν να προσεγγίσουν σε αυτό Εικόνα μιας άλλης εποχής Το μακρινό 1962 η Μακεδονική φυσικά ο Ακαδημαϊκός Ο. Αργυρός. Εστία τιμούσε τον μοναδικό Μακεδόνα Διακεκριμένοι επιστήμονες μίλησαν για που ήταν μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, το έργο και την προσωπικότητα του τον Καβαλιώτη ζωγράφο Ουμβέρτο μεγάλου Ζωγράφου και προβλήθηκαν Αργυρό. Για το σκοπό αυτό οργάνωσε τα έργα του. Εξήντα χρόνια μετά ..μια τον Δεκέμβριο του 1962 μια λαμπρή προτομή του υπάρχει στον Δημοτικό τελετή βράβευσης και ανάδειξης του κήπο και θυμίζει .. στους συμπολίτες του έργου του Ο. Αργυρού στην αίθουσα την ..ύπαρξη του μεγάλου αυτού ζωγράτου Φιλολογικού συλλόγου Παρ- φου. Η προτομή του Αργυρού βρίσκεται νασσός. Παρόντες ο Πρόεδρος της στην πλευρά της οδού Μητροπολίτη Ακαδημίας Ε. Θωμόπουλος ο Υπουργός Προκοπίου (πρώην Μητροπόλεως) και Παιδείας Γρηγόρης Κασιμάτης ο είχε τοποθετηθεί επί Δημαρχίας πρόεδρος της Μακεδονικής Εστίας Ευάγγελου Ευαγγελίου, όπως και Αστέριος Χατζηδίνας ο πρόεδρος του σχεδόν όλες οι προτομές που υπάρχουν Παρνασσού Θρασύβουλος Βλησίδης και στην πόλη. Ο Ακαδημαϊκός Ουμβέρτος Αργυρός Α ν ά μ ε σ α σ τ ο υ ς δεκατρείς πεζογράφους από τη Μακεδονία και τη Θράκη που γράφουν από ένα διήγημα που έχει σημείο αναφοράς τη Μικρασιατική Καταστροφή και τη σύνδεσή της με τη δημοσιογραφία είναι και ο Καβαλιώτης Διαμαντής Αξιώτης . Η έκδοση είναι ένα αποτύπωμα της συμμετοχής του Ιδρύματος στη μνήμη αυτής της τραυματικής ιστορικής περιόδου. Παράλληλα, σε συνάρτηση με την ανάλογη περυσινή έκδοση με διηγήματα για την Επανάσταση του 1821, συγκροτείται σταδιακά ένα σώμα πεζογραφικής ύλης που αποτυπώνει το βλέμμα λογοτεχνών της Μακεδονίας και της Θράκης στην ιστορική διάσταση της δημοσιογραφίας. Στην έκδοση συμμετέχουν με διηγήματά τους: Κυριάκος Αθανασιάδης, Διαμαντής Αξιώτης, Κυριάκος Γιαλένιος, Γιώργος Γκόζης, Ισίδωρος Ζουργός, Κατερίνα Καριζόνη, Δώρα Κασκάλη, Ηλίας Κουτσούκος, Μαραγκοζάκη Σωτηρία, Ξενοφών Μαυραγάνης, Σοφία Νικολαΐδου, Μανόλης Ξεξάκης, Σάκης Σερέφας. Ενδιαφέρουσα έκδοση

ΑΠΡΙΛΙΟΣ Δ Τ Τ Π Π Σ Κ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 ΜΑΪΟΣ Δ Τ Τ Π Π Σ Κ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 ΙΟΥΝΙΟΣ Δ Τ Τ Π Π Σ Κ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 ιστορίας πολιτισμού περιβάλλοντος ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ Δ Τ Τ Π Π Σ Κ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ Δ Τ Τ Π Π Σ Κ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 ΜΑΡΤΙΟΣ Δ Τ Τ Π Π Σ Κ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2023

ΙΟΥΛΙΟΣ Δ Τ Τ Π Π Σ Κ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ Δ Τ Τ Π Π Σ Κ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ Δ Τ Τ Π Π Σ Κ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ Δ Τ Τ Π Π Σ Κ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ Δ Τ Τ Π Π Σ Κ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ Δ Τ Τ Π Π Σ Κ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Η Καβάλα, η περιοχή των ιστορικών Φιλίππων αλλά και η ευρύτερη περιοχή έχουν αποκτήσει ένα νέο Αεροδρόμιο και μαζί με αυτό μια σειρά δραστηριοτήτων που σχετίζονται με την αεροπορία. Είναι το πιο ελπιδοφόρο νέο των τελευταίων δεκαετιών με μεγάλες προοπτικές για τον τόπο μας. Το Αεροδρόμιο ΛΥΔΙΑ (Kavala - Amygdaleonas Aerodrome "Lydia") έγινε χάρις στην δημιουργική προσπάθεια της Egnatia Aviation. Οι ΣΕΛΙΔΕΣ αφιερώνουν το Ημερολόγιο του 2023 στην ιστορική διαδρομή της Αεροπορίας στον τόπο μας. ιστορίας πολιτισμού περιβάλλοντος

8 ιστορίας πολιτισμού περιβάλλοντος Θεμιστοκλής Ν. Τσουμπάκης ο 1949 δυο Αεροπορικές εταιρείες εκτελούσαν δρομολόγια Τπρος και από την Καβάλα, από το Αεροδρόμιο του Αμυγδαλεώνα. Ήταν η εταιρεία «Ελληνικαί Αεροπορικαί Συγκοινωνίαι Α.Ε.» και η «Τεχνικαί Αεροπορικαί Εκμεταλεύσεις (ΤΑΕ)». Η πρώτη εταιρεία η «ΕΛΛ.Α.Σ.» είχε δρομολόγιο Αθήνα – Καβάλα – Αθήνα κάθε Τρίτη, Πέμπτη, Σάββατο και Κυριακή. Η Τ.Α.Ε. είχε δυο γραμμές. Θεσσαλονίκη – Καβάλα 13 δρομολόγια την εβδομάδα κάθε μέρα εκτός Δευτέρας από το Αεροδρόμιο της Μίκρας με κωδικούς στις γραμμές G.K290 από Θεσσαλονίκη και GK 291 από το Αεροδρόμιο Αμυγδαλεώνα της Καβάλας. Η ίδια εταιρεία εκτελούσε δρομολόγια για Αλεξανδρούπολη από Αθήνα και Θεσσαλονίκη για την Κομοτηνή, τον Βόλο την Τρίπολη την Κοζάνη την Ρόδο τα Χανιά το Αγρίνιο την Λάρισα. Όλα είχαν ξεκινήσει το 1938 όπου στη θέση Αμυγδαλεώνας στην Καβάλα δημιουργείται ένας χωμάτινος διάδρομος για τις ανάγκες της Στρατιωτικής Αεροπορίας. Την περίοδο 1940-41 χρησιμοποιήθηκε από την 4η Μοίρα παρατηρήσεως και από την 24η Μοίρα Διώξεως της Βασιλικής Αεροπορίας για ολιγοήμερες επιχειρήσεις. Από δημοσιεύσεις ανακοινώσεων στον τοπικό τύπο, στη δεκαετία του 1930, προκύπτει ότι οι πρώτες αεροπορικές συγκοινωνίες ξεκινούν από την Δράμα στην αρχή της δεκαετίας του 1930 από και βελτιώνοντας τον διάδρομο προσγείωσης και απογείωσης των την Ελληνική Εταιρεία Εναέριων Συγκοινωνιών, τότε αεροσκαφών. γίνονταν δρομολόγια Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Δράμα. Τα αεροπλάνα είχαν την δυνατότητα να μεταφέρουν 14 επιβάτες ενώ το Υπερήλικες, κάτοικοι του Αμυγδαλεώνα, θυμούνταν, πριν πλήρωμα αποτελούνταν από δυο πιλότους και έναν ασυρματιστή μερικά χρόνια και μας έλεγαν, ότι οι Βούλγαροι τους υποχρέωναν Στις 28 Μαΐου 1928 η Ελληνική Εταιρεία Εναέριων Συγκοινω- να εργάζονται στα έργα εκείνα κάτω από απάνθρωπες συνθήκες. νιών (πρόγονος της ΤΑΕ και της Ολυμπιακής στη συνέχεια) Τα πρώτα αεροπλάνα που έκαναν δρομολόγια, προς Αθήνα, δημοσίευσε ανακοίνωση, στον τύπο της Καβάλας, ότι ξεκινούν ήταν αυτά της Τ.Α.Ε. ενώ με χρήματα του Σχεδίου “Μάρσαλ” δρομολόγια –ώρα αναχώρησης 15.15 – από Δράμα- Θεσσαλονίκη- στρώθηκε ο αεροδιάδρομος με «Πι-ες-Πι» που ήταν σιδερένιο Αθήνα. Τα εισιτήρια και οι κρατήσεις ..θέσεων γίνονταν από το πλέγμα ενωμένο ανά μέτρο. πρακτορείο Περ. Πολυχρονίδου στην οδό Βενιζέλου 47 με αριθμό Δυστυχώς είχαμε και το πρώτο Αεροπορικό δυστύχημα το 1949 τηλεφώνου ..409. (στις 6 Ιουνίου), όταν αεροσκάφος της Τ.Α.Ε. ξεκινώντας από τον Μετά από μερικές μέρες υπήρχε νέα ανακοίνωση ότι τα δρο- Αμυγδαλεώνα, με προορισμό το Αεροδρόμιο «Χασάνι» στην μολόγια διακόπτονται μέχρι νεωτέρας, χωρίς άλλη διευκρίνηση Αθήνα έπεσε στην Βοιωτία. Αποτέλεσμα ήταν να σκοτωθούν τόσο την οποία δεν βρήκαμε, αν και το αναζητήσαμε, σε επόμενα φύλλα οι επιβάτες όσο και τα μέλη του πληρώματος του αεροπλάνου. Τα του τοπικού τύπου της εποχής εκείνης. επόμενα χρόνια η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ εκτελούσε καθημερινές πτήσεις Η έρευνα μας στο τύπο της Θεσσαλονίκης, όπου και εκεί από την Αθήνα προς την Καβάλα και αντίστροφα. Το 1967 το υπήρξαν καταχωρήσεις για την «γραμμή» αυτή μας οδηγεί στο αεροδρόμιο διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στο τέλος της Βασιλι- συμπέρασμα ότι το εγχείρημα Αεροπορικής Σύνδεσης ήταν μικρό κής παρουσίας στην χώρα μας. Σε αυτό ήρθε το πρωινό της 13ης σε διάρκεια με αεροπλάνα της εποχής τα οποία μόνο οι τολμηροί Δεκεμβρίου 1967 ο Κωνσταντίνος και η οικογένεια του και από εμπιστεύονταν. Στη Δράμα αυτό αναχώρησε για την Ρώμη τα ξημερώματα της 14ης Δεκεμβρί- υπήρχε ένας χώρος που στη διάρκεια του πρώτου Παγκοσμίου πολέμου Γερμανοί και Βούλγαροι το χρησιμοποιή- ου. Από το 1982 οι πτήσεις των αεροπλάνων γίνονται από το νέο σουν ως διάδρομος προσγείωσης αεροσκαφών, αυτός χρησιμοποι- αεροδρόμιο στην περιοχή της Χρυσουπόλεως. ήθηκε και για πτήσεις αεροσκαφών της Στρατιωτικής Αεροπορίας Εκπληκτικές είναι οι νυχτερινές αλλά και οι άλλες φωτογραπου μετείχε στην Μικρασιατική εκστρατεία. Από στοιχεία φίες από το Αεροδρόμιο (Kavala - Amygdaleonas Aerodrome προκύπτει ότι στην Δράμα στάθμευε το 1920 η A' M.A. Δράμας. "Lydia") που δημοσιεύει ο κ. Δημήτρης Λυμπεράκης, ο δημικαι τα Α/Φ τύπου BREGUET-14, DORAND AR-1, NIEUPORT. ουργός της Egnatia Aviation, παρουσιάζοντας την εξέλιξη των Οι Βούλγαροι κατακτητές, στην διάρκεια της κατοχής 1940 - εργασιών για την πλήρη ανακατασκευή του πρώτου πανελλαδικά 41 Αεροδρομίου Γενικής Αεροπορίας. Μπράβο και συγχαρητήρια σε , διαβλέποντας την σημασία των αεροπορικών συνδέσεων, πραγματοποίησαν σειρά έργων στο Αεροδρόμιο, χτίζοντας κτίρια όλη την δημιουργική ομάδα της Egnatia Aviation. Το ιστορικό Αεροδρόμιο του Αμυγδαλεώνα σε νέα εποχή…

ιστορίας πολιτισμού περιβάλλοντος 9 Πολλές ευχές Καλή Χρονιά Καταστήματα: 1. 14ο χλμ Καβάλας - Ξάνθης Ν. Καρβάλη - 2. Καράνου 19, Καβάλα Τηλ.: 2510 316204 - 316242 - 226854 ΚΑΤΕΣΚΕΥΑΣΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΦΥΣΗΣ Τ. 2510 317031 - 16ο χλμ Ε.Ο. Καβάλας - Ξάνθης Το Ινστιτούτο Αλιευτική Έρευνας του ΕΛΓΟ "ΔΗΜΗΤΡΑ" παρουσίασε το βιβλίο «Τι είναι για εσένα η Αλιευτική Πολιτιστική κληρονομιά;». Η εκδήλωση έγινε στην αίθουσα εκδηλώσεων της Δημοτικής βιβλιοθήκης Καβάλας «Βασίλης Βασιλικός» και σε όλους τους παρευρισκόμενους διανεμήθει δωρεάν αντίτυπο του βιβλίου Το βιβλίο αποτελεί προϊόν της επεξεργασίας του συνόλου των πληροφοριών που συγκεντρώθηκαν από το ερευνητικό μερεμετσούδες (επιδιόρθωναν τα δίχτυα των αλιευτικών πρόγραμμα PERICLES «PERICLES– Διατηρώντας την πολιτι- σκαφών). Από τα αυτοκίνητα προσδιορίζουμε ότι είναι στην στική κληρονομιά των Ευρωπαϊκών παράκτιων περιοχών», αρχή της δεκαετίας του 1970. Η ψαροταβέρνα "πλακάκια" στο που υλοποιήθηκε στην περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας βάθος δεξιά όπως και η ψαραγορά. Πίσω , από τις γυναίκες, το και Θράκης το 2019-2022. Το βιβλίο αυτό εμπερικλείει ιστορίες κτίσμα του Λιμενικού Ταμείου που ήταν μικρό αναψυκτήριο και βιώματα των ανθρώπων που αποτελούν μέρος της προφορι- που πουλούσε και είδη λαϊκής τέχνης όπως και υπέροχες κής αλιευτικής κληρονομιάς της περιοχής μας. Φωτογραφίες ..τηγανιτές πατάτες. Ο κουλουράς, διακρίνονται τα κουλούρια από την εκδήλωση αλλά μια εικόνα από την παραλία, της έψηνε και σαρδέλες, όπως μας είπε ο Στράτος Αδάμ. πόλης, γυναίκες με άσπρες μαντίλες για τον ήλιο, οι Αλιευτική Πολιτιστική κληρονομιά

10 ιστορίας πολιτισμού περιβάλλοντος Καλή Χρονιά Καλή Χρονιά Η Σελιδες εκαναν μία φωτογραφική στάση στο πολύβουο Αεροδρόμιο "Λυδία" στον Αμυγδαλεωνα. Εκεί τα συνεργεία δουλεύουν πυρετωδώς, χτίζουν και γκρεμίζουν. Τα ερείπια είναι από οικήματα που είχαν γίνει στην διάρκεια της Βουλγαρικής κατοχής με σκληρή καταναγκαστικη εργασία των κατοίκων του χωριού. Θύμιζαν ζοφορες εποχές.. πόνου και δυστυχίας. Ειχαμε γνωρίσει ανθρώπους που με πίεση εργάστηκαν στο χώρο αυτό. Σήμερα εντοπίσαμε και "σημάδια" της Βουλγαρικής "παρουσίας" (τούβλα) στα ερείπια. Η ιστορική μνήμη μπροστά στην Αναγέννηση που γίνεται στο Αεροδρόμιο "Λυδία ". Μια στάση στο αεροδρόμιο«Λυδία» Στην έκθεση φωτογραφίας που διοργάνωσε ο Σύλλογος Φίλων Κλασσικού Αθλητισμού Καβάλας “Τάκης Χατζηγρηγορίου” δέσποζε η φωτογραφία του μεγάλου αθλητή και προπονητή, το όνομα του οποίου φέρει ο σύλλογος. Στην πόλη της Καβάλας υπάρχει οδός προς τιμή του. Η κόρη του κ. Ελευθερία Πανταζή έχει εκδώσει σχετικό βιβλίο για την ιστορική του διαδρομή. Η ίδια έγραψε πριν λίγο καιρό για τον αείμνηστο πατέρα της: “11 Νοεμβρίου1912.. σαν σήμερα πριν από 110 χρόνια γεννήθηκες, φάρε και αστέρι της ζωής μου! Άφησες ανεξίτηλο στίγμα στον Ελληνικό Αθλητισμό με τους αγώνες και τις θυσίες σου και αποτέλεσες παράδειγμα προς μίμηση για τις νεότερες γενιές! Σε τίμησα με το βιβλίο που έγραψα με την συγκλονιστική ιστορία σου και θα σε τιμώ Πάντα”. ΤΑΚΗΣ ΧΑΤΖΗΓΡΗΓΟΡΙΟΥ

ιστορίας πολιτισμού περιβάλλοντος 11 Καλές Γιορτές επέρασε κάθε προσδοκία η προσέλευση του κόσμου στην Ο Κώστας Παπακοσμάς, που συντόνισε την εκδήλωση, Ξπαρουσίαση του βιβλίου “Πριν σβήσουν οι αναλαμπές” έκανε μια σειρά ερωτημάτων στον συγγραφέα με αφορμή το του Κώστα Τζίνα, που έγινε στην Δημοτική Βιβλιοθήκη Καβά- περιεχόμενο του βιβλίου αλλά και τις εποχές που διαδραματίζολας. νται τα γεγονότα μέσα σε αυτό. Ο συγγραφέας Κώστας Τζίνας Η μίλησε για την καταγραφή των ιστοριών της οικογένειας του ιστορία του βιβλίου αφορά τη διαδρομή δύο οικογενειών και απάντησε στις ερωτήσεις του ακροατηρίου. τα τελευταία 200 χρόνια! Πως επηρέασαν τις ζωές των δύο οικογενειών, όλα όσα συνέβησαν στην Ελλάδα από το 1822 Είναι χαρακτηριστικό ότι στην αίθουσα ήταν συγγραφείς κι μέχρι σήμερα; Από την Ήπειρο στην Μικρά Ασία και από εκεί άλλων βιβλίων που σχετίζονται με την διαδρομή των στη Μακεδονία. Πως μετακινήθηκαν, πως άφησαν παλιές οικογενειών του Κώστα Τζίνα και ο συγγραφέας άντλησε πατρίδες και έκαναν ρίζες σε καινούριες; Πώς συναντήθηκαν; πολύτιμα στοιχεία για την ολοκλήρωση της εξαίρετης δουλειά Και πως τελικά σώθηκαν αυτές οι ιστορίες και συγκεντρώθη- του. Ο επίλογος της εκδήλωσης περιλάμβανε μια έκπληξη.. καν από τον συγγραφέα Κώστα Τζίνα, απόγονο των δύο πλούσια εδέσματα μικρασιάτικων συνταγών που είχε παραοικογενειών; σκευάσει με ξεχωριστή φροντίδα και επιμέλεια, όπως και τον Η διάκοσμο της αίθουσας, η σύζυγος του συγγραφέα Νανά εκδήλωση συνοδεύτηκε από πλούσιο φωτογραφικό υλικό που Παυλίδου. χρονολογείται από το 1903 με την επιμέλεια του Χρήστου Ζήσου. Η νομικός και λογοτέχνης από την Δράμα, Έφη Ζάννη Το βιβλίο βρίσκεται στο βιβλιοπωλείο ΕΚΛΟΓΗ στην οδό επέλεξε και διάβασε χαρακτηριστικά αποσπάσματα του Ομονοίας 136 και ο συγγραφέας ευχαριστεί θερμά την Δημοτιβιβλίου. Για τον Κώστα Τζίνα και την προσωπική διαδρομή κή Βιβλιοθήκη “Βασίλης Βασιλικός” για την συν διοργάνωση μίλησε ο Αλέξης Γούλας ο οποίος συγκινημένος αναφέρθηκε της εκδήλωσης, τον Δήμαρχο Καβάλας Θόδωρο Μουριάδη και στην συγγενική τους σχέση. που παρέστη σε αυτήν και φυσικά όλους τους παρισταμένους. Το βιβλίο του Κώστα Τζίνα παρουσιάστηκε στην Δημοτική Βιβλιοθήκη “Πριν σβήσουν οι αναλαμπές”

12 ιστορίας πολιτισμού περιβάλλοντος Αυτή η πόλη σε κάθε σου βήμα σε συναρπάζει και σε οδηγεί στο παρελθόν και την ιστορία της. Στη φωτογραφία ρολά καταστήματος στην Καβάλα, αρχές τού περασμένου αιώνα. Η γραφή είναι στην αραβική, γαλλική και Ελληνική γλώσσα. Κατασκευή των ρολών αυτών η Θεσσαλονίκη. Το κτίριο που στο ισόγειο του θα κάποιο κατάστημα βρίσκεται στην οδό Γαλλικής Δημοκρατίας. Αναζητούμε αν υπάρχουν, άραγε περισσότερα στοιχεία για την μονάδα κατασκευής; αλλά και για το κτίριο τις χρήσεις του και τα καταστήματα που στέγαζε. Η ιστορία στα χαλάσματα Πήραμε και δημοσιεύουμε την παρακάτω επιστολή από τον κ. Θεόδωρο Γεωργιάδη που για την συντακτική ομάδα των ΣΕΛΙΔΩΝ είναι το ..καλύτερο δώρο. Αγαπητές "Σελίδες" Η προσπάθεια που κάνετε για να θυμίσετε το παρελθόν στο παρόν είναι άξια επαίνων. Πολλά γεγονότα γνωστά επανέρχονται στην μνήμη και άγνωστα γίνονται τροφή για ενημέρωση και ευμενή σχόλια. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι συμπληρωματικές πληροφορίες από τους αναγνώστες σας. Έρχομαι κι εγώ λοιπόν να προσθέσω τις δικές μου πληροφορίες στο άρθρο σας για την τύρφη των Φιλίππων που δημοσιεύτηκε στο τεύχος Νοεμβρίου. Με τον Μακαριστό Μητροπολίτη Ελευθερούπολης Αμβρόσιο συνεργάστηκε στενά ο μεγάλος αδελφός της μητέρας μου Παντελής Μυσιρλής , γεωπόνος ο οποίος καλλιεργούσε εκτάσεις στον κάμπο των Φιλίππων, στην περιοχή του χωριού Λυδία (Υδρόμυλοι). Οι εκτάσεις δόθηκαν από την κυβέρνηση την δεκαετία του '50 , μετά την αποξήρανση των τεναγών στους πρώτους γεωπόνους που είχαν αποφοιτήσει από το Πανεπιστήμιο όπως και σε άλλους καλλιεργητές με σκοπό να αποκτήσει ο κάμπος δυναμική αγροτική. Έτσι λοιπόν έγινε μεγάλη κινητοποίηση από τον αγροτικό πληθυσμό ο οποίος έβλεπε 20 χρόνια προσπαθειών να καταστρέφονται χάρις στην διάθεση της χούντας. Η αντίδρασή τους ήταν καθολική παρ' όλη την καταπίεση του καθεστώτος και ο θείος μου , μπροστάρης μαζί με τον Μητροπολίτη κατάφεραν να ανατρέψουν την απόφαση για την δημιουργία του εργοστασίου, εξοπλισμός του οποίου ήδη είχε ξεφορτωθεί στο λιμάνι και μεταφερθεί στην περιοχή του κάμπου. Ο θείος μου, που έμενε στην Δράμα ερχόταν τακτικά στην Καβάλα, στο σπίτι μας, λόγω των συνεχών καθόδων του στην Αθήνα με σκοπό να πιέσει και πολιτικά πρόσωπα μεταξύ των οποίων και τον Μαρκεζίνη με τον οποίο είχε στενή φιλία, προς επίτευξη του σκοπού τους. Έτσι γινόμουν κι εγώ μάρτυρας των γεγονότων και το εξαιρετικό θάρρος που είχε δείξει σ' αυτή την περίπτωση ο Μακαριστός Μητροπολίτης. Τον θείο μου Παντελή Μυσιρλή ακόμα τον θυμούνται οι παλαιοί κάτοικοι της Λυδίας. Πιστεύοντας ότι έβαλα κι εγώ ένα λιθαράκι στην προσπάθεια ενημέρωσης που κάνετε σας χαιρετώ ευχόμενος Καλές Γιορτές. Γεωργιάδης Θεόδωρος, Φαρμακοποιός Τα εύσημα αλλά και η ιστορία από τους αναγνώστες Μια είδηση για το γήπεδο του μπάσκετ στο πάρκο Φαλήρου ανέσυρε από την μνήμη μας το φημισμένο σε όλη την χώρα Μίνι Μπάσκετ των Δημοτικών Σχολείων της πόλης. Ενός πρωτοποριακού θεσμού που ξεκίνησε από τον αείμνηστο Δήμαρχο Καβάλας Λευτέρη Αθανασιάδη αμέσως μετά την κατάκτηση από την Εθνική ομάδα του Πανευρωπαϊκού πρωταθλήματος Μπάσκετ. Τότε κάθε ελεύθερος χώρος μετατράπηκε σε γήπεδο Μπάσκετ, όπως όλα τα σχολεία απέκτησαν μπασκέτες στις αυλές τους. Αρχή κάθε καλοκαιριού γίνονταν το πρωτάθλημα στο ιστορικό γήπεδο του Φαλήρου, το πρώτο οργανωμένο γήπεδο στην Καβάλα από την δεκαετία του 1970. Οι αγώνες ήταν ένα μεγάλο αθλητικό πανήγυρι με εκατοντάδες συμμετέχοντες και χιλιάδες θεατές. Κάθε χρόνο και ένα μεγάλο όνομα του Ελληνικού Μπάσκετ έρχονταν στην Καβάλα κα μετείχε στην μεγάλη γιορτή και την απονομή των επάθλων στους νικητές στις κατηγορίες αγοριών και κοριτσιών. Εκατοντάδες παιδιά αγάπησαν το μπάσκετ μέσα από τον μεγάλο αυτό θεσμό και πολλά από αυτά διακρίθηκαν στον αθλητισμό. Ένα δυναμικό Καβαλιωτών , ανθρώπων του Δήμου, φρόντιζε για κάθε λεπτομέρεια και το “Μίνι Μπάσκετ” ήταν κορυφαία αθλητική δραστηριότητα που την μιμήθηκαν δεκάδες Δήμοι σε όλη την Ελλάδα. Στην φωτογραφία ο μπασκετμπολίστας Γιώργος Τρόντζος μεταξύ των (από αριστερά) Νίκου Τσουμπάκη, των αειμνήστων Γιάννη Χατζησταύρου, Χρήστου Κέλλη, Λευτέρη Αθανασιάδη. Διακρίνονται ακόμα προς τα δεξιά Κώστας Κουγιουμτζόγλου, Δημήτρης Χατζηχρήστου και ο Πέτρος Κίτσος Ιστορικές Στιγμές

ιστορίας πολιτισμού περιβάλλοντος 13 Αφορμή για την ιστορική ψηφίδα δίνουν τα μουτζουρωμένα χαρτιά. Όχι τα πολύ μουτζουρωμένα, αυτά που κάποιος σημειώνει και σβήνει και ξαναγράφει αλλά εκείνα που φέρουν ορισμένα τυπωμένα στοιχεία (συνήθως επιστολόχαρτα) που για κάποιο λόγο πρέπει να σβηστούν. Στην Ελλάδα της πλούσιας σε αλλαγή καθεστώτων ιστορίας οι αλλαγές στο όνομα του κράτους και στα σύμβολα που το συνόδευαν ήταν αρκετές. Αλλαγές συχνές υπήρχαν ακόμη στις ονομασίες υπουργείων και των υπηρεσιών τους καθώς και σε άλλους φορείς της δημόσιας διοίκησης. Μία διοικητική αλλαγή συνοδεύεται από την ανάγκη τυπώματος εκ νέου φακέλων, επιστολόχαρτων, αιτήσεων. Μέχρι να γίνει αυτό όμως; Η χρήση με μια μικρή μουτζούρα προκρίνεται ως λύση. Οικονομία χαρτιού; Προτιμότερη από την πολτοποίηση. Ιδίως σε περιόδους που το χαρτί είναι σπάνιο και κοστίζει. Μικρό χρονικό διάστημα προσαρμογής μέχρι να έρθουν τα νέα, σωστά έντυπα; Όμως η επικοινωνία πρέπει να γίνει, η επιστολή πρέπει φωτογραφιών να φύγει οι ανάγκες πολλές ο χρόνος τρέχει, μήπως αλλάξουν Η Ελληνική Πολιτεία εμφανίστηκε το 1941. Ήταν η ονομα- ξανά τα πράγματα; Περίοδοι πολιτικής ρευστότητας. σία που επέλεξε για το ελληνικό κράτος η δωσιλογική κυβέρνηΤο φαινόμενο το συναντήσαμε κυρίως σε δημόσια έγγραφα. ση που σχηματίστηκε στα τέλη Απριλίου του 1941 με επικεφα- Αλλά σίγουρα παρατηρείται και σε ιδιωτικά. Συχνό παράδειγ- λής τον Γεώργιο Τσολάκογλου. Η ονομασία διατηρήθηκε μέχρι μα οι αλλαγές στην επωνυμία ή στα στοιχεία κάποιας φίρμας. και την απελευθέρωση. Στο επιστολόχαρτο το Βασίλειον της Όσο για τον τρόπο. Μια μονοκοντυλιά, μικρές διαγώνιες Ελλάδος και ο θυρεός διαγράφονται με δακτυλόγραφα κυκλά- γραμμές, δακτυλόγραφα κυκλάκια, μια σφραγίδα, μια μουκια και διαγώνιους αντίστοιχα. τζούρα. Όλα διαγράφουν το παλιό. Μια νίκη επί του παρελθόντος Μια από τις τελευταίες αλλαγές, το επιστολόχαρτο του (και) μέσω της μελάνης. Το οποίο δεν νικήθηκε ακόμη κατά κράτος και αχνοφαίνεται μέχρι να έρθει η Εθνικού Οργανισμού Καπνού με μια μουτζούρα τον Σεπτέμβπαραγγελία από το τυπογραφείο. Παραδείγματα αυτά των ριο του 1974. Πάει το πουλί… Διαγραφές και διορθώσεις Η φωτογραφία από το Νοσοκομείο Καβάλας, πιθανώς στο κτίριο στην οδό Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού. Στο ακροατήριο του άγνωστου ομιλητή κυρίως γιατροί αλλά και ένας πολιτικός ο τότε Βουλευτής Ηλίας Παπαδόπουλος. Ίσως στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Ο αείμνηστος Σταύρος Υφαντίδης αναγνώστης των ΣΕΛΙΔΩΝ αλλά και της ηλεκτρονικής μας έκδοσης μας είχε γράψει: (όταν αναρτήσαμε πριν καιρό την φωτογραφία) “Είναι στην πρώτη σειρά, από δεξιά, Χ. Πρεπόνης Διευθυντής ΩΡΛ και Αργύρης Τυρολόγος Διευθυντής Καρδιολογικής. Στη δεύτερη σειρά ο ουρολόγος Γιώργος Παπαζαφειρίου, ενώ στην επόμενη σειρά διακρίνεται ο χειρουργός Δημήτρης Καρακάντζας. Αριστερά ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Ηλίας Παπαδόπουλος και με το σκούρο πουκάμισο ο Διευθυντής της χειρουργικής Κλινικής Χειρουργός Δημήτρης Αστεριάδης”. Οι γιατροί της πόλης

14 ιστορίας πολιτισμού περιβάλλοντος ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΔΑΓΚΛΗ 4 ΚΑΒΑΛΑ Τ. 2510 223379 F. 2510 223380 e-mail: [email protected] τηλ. 2510 316047 κιν.: 6932 527383 Καλή Χρονιά Χρόνια Πολλά Νέα διεύθυνση: Βενιζέλου 24, Καβάλα Τηλ. & Fax: 2510 231 091 Καλή Χρονιά Του Καπλάνη Ιωσηφίδη Προέδρου της Στέγης Πολιτισμού Νέας Καρβάλης α βιβλία αυτά αναζητήθηκαν κατά την Ταπελευθέρωση, το Σεπτέμβριο του 1944,αλλά δεν ευρέθηκαν. Είχαν μεταφερθεί στη Βουλγαρία. Τα υπόλοιπα που σώθηκαν από τύχη (οκτώ βιβλία) γιατί βρισκόταν σε άλλο δωμάτιοτου σπιτιού την ημέρα εκείνη παραδόθηκαν από τη ίδια στη βιβλιοθήκη των Μοναστηριών του Κέντρου Καππαδοκικών Μελετών, λίγα χρόνια πριν το θάνατό της. Αξίζει η αναφορά ότι σχεδόν κάθε Χριστιανικό σπίτι του Γκέλβερι κατείχε δύο-τρία τουλάχιστον θρησκευτικά Καραμανλίδικα βιβλία κυρίως Αγία Γραφή και βίους Αγίων που (34) Διάλογος Γρηγεντίου Επισκόπου, Κων/πολις, Πατρι- τάφερναν οι ξενιτεμένοι συγγενείς της οικογενείας από την αρχειό Τυπογραφείο, 1844 Καραμανλίδικα. Κωνσταντινούπολη. Μερικές (35) ΜΕΓΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΑΡΙΟΝ (ΙΠΑΤΕΤΝΑΜΕ)τύπος οικογένειες που αδυνατούσαν ν΄ αγοράσουν Κων/πολις, 1890 Καραμανλίδικα βιβλία, αντέγραψαν χειρόγραφα το περιεχόμενό τους από τους γείτονες ή από βιβλία που δανειζόταν. Στην βιβλιοθήκη των (45) ΧΡΙΣΤΙΑΝ ΤΑΛΙΜΑΤΗ, Κων/πολις, Τύποις Μινασιάν, Μοναστηριών του Κέντρου Καππαδοκικών Μελετών «Η 1870 καραμανλίδικα Ναζιανζός» στη Νέα Καρβάλη υπάρχουν ικανά δείγματα (49) ΙΠΑΤΕΤΝΑΜΕ, Κων/πολις. Τύποις Αλεξανδράτου Γ., τέτοιων βιβλίων και χειρόγραφων που τα δώρισαν πατριώτες 1908 Καραμανλίδικα μας τα προηγούμενα χρόνια. (133) Ψαλτήριον, τύποις Α. Νομισματίδης, Κων/πολις. 1895 Τα εναπομείναντα βιβλία από την δανειστική βιβλιοθήκη Καραμανλίδικα της Ιεράς Μονής Αγίων Αναργύρων που παραδόθηκαν στη (133)Θενητίζδου Διδασκάλου, Νικηφόρου Θεοτόκη, βιβλιοθήκη του Κέντρου Καππαδοκικών Μελετών από την Κυριακοδρόμιον, Κων/πολι 1817,τύποις Οικουμενικού Πατριεκλιπούσα Ελπίδα Θωμαΐδου είναι: αρχείου, Καραμανλίδικα. (16) Περί Χριστιανικής Ανατροφής, τυπογραφείο άγνωστο Για τα πάνω από 50 βιβλία που πήραν μαζί τους οι Βούλγα1856 Καραμανλίδικα ροι, ήδη ξεκινήσαμε μαζί με την Περιφέρεια, τη διαδικασία (18) Λόγοι Αγίου Συμεών, τυπογραφείο Άγνωστο, 1830 αναζήτησής τους στη Βουλγαρία. Αυτό είναι το έπος της Καραμανλίδικα βιβλιοθήκης της Μοναστικής Αδελφότητας του Γκέλβερι Η Βιβλιοθήκη της Μοναστικής Αδελφότητας του Γκέλβερι (Γ΄ μέρος) Καλή Χρονιά

ιστορίας πολιτισμού περιβάλλοντος 15 του Γεωργίου Συλαίου, Καθηγητή Διευθυντή Εργαστηρίου Οικολογικής Μηχανικής και Τεχνολογίας, στο Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος της Πολυτεχνικής Σχολής του Δ. Π. Θ. ανάλυση των κλιματικών χαρακτηριστικών μιας περιοχής Ηαπαιτεί την αναζήτηση και την επεξεργασία ιστορικών στοιχείων σχετικών με την θερμοκρασία του αέρα και την βροχόπτωση. Στην σειρά αυτή των άρθρων χρησιμοποιούμε δεδομένα από την Παγκόσμια Βάση Κλιματικών Δεδομένων της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας ECMWF για την ευρύτερη περιοχή της Καβάλας από το 1979 έως σήμερα, ερευνώντας τις μεταβολές που συνέβησαν τα τελευταία 42 χρόνια. Η Υπηρεσία ECMWF συλλέγει δεδομένα από επιτόπιους μετεωρολογικούς σταθμούς και αποτελέσματα από αριθμητικά έως το 2021, είναι ξεκάθαρη η παρουσία μίας ανοδικής τάσης η ομοιώματα και παράγει κλιματικά δεδομένα για κάθε περιοχή της οποία σαφώς συνδέεται με την κλιματική αλλαγή και την υπερθέρμαν- Γης. ση της Γης. Σε επίπεδο μέσης θερμοκρασίας κάθε δεκαετίας, η τάση Ο πρώτος μήνας κάθε έτους, ο Ιανουάριος, είναι θερμοκρασιακά ο αυτή είναι παραπάνω από προφανής, καθώς κατά την δεκαετία πιο ψυχρός μήνας για την περιοχή μας. Η μέση διαχρονική τιμή της 1980-1989 η μέση θερμοκρασία Ιανουαρίου ήταν μόλις 3,89 οC, την θερμοκρασίας αέρα, για την περίοδο που εξετάσαμε, ήταν 4.19 οC. δεκαετία 1990-1999 η θερμοκρασία αυξήθηκε στους 4,16 οC, την Κατά την διάρκεια των τελευταίων 42 ετών, οι πιο ψυχροί Ιανουάριοι δεκαετία 2000-2009 έφτασε τους 4,28 οC και την δεκαετία 2010- που καταγράφηκαν ήταν ο εξαιρετικά ψυχρός Ιανουάριος του 1980, 2019 τους 4,43 οC. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι από το 1980 έως με μέση μηνιαία θερμοκρασία μόλις 1,20 οC, ο Ιανουάριος του 2000 σήμερα η μέση δεκαετής θερμοκρασία αέρα κατά τον Ιανουάριο με μέση θερμοκρασία 1,55 οC και ο Ιανουάριος του 2017 με μέση αυξήθηκε κατά 0,55 οC, σχεδόν 0,18 οC ανά δεκαετία). τιμή 1,43 οC. Αντίστοιχα, οι ημέρες με τις πιο χαμηλές θερμοκρασίες Κατά αντίστοιχο τρόπο, όσο περνούν τα χρόνια αυξάνεται και η των παραπάνω μηνών είχαν θερμοκρασία -2,15 οC, -1,76 οC και - βροχόπτωση στην περιοχή μας, ειδικά την τελευταία εικοσαετία, 1,32 οC. Πρέπει όμως να σημειώσουμε ότι υπήρξαν και σχετικά καθώς ιδιαίτερα «υγροί» Ιανουάριοι καταγράφηκαν το 2009 (165 «θερμοί» Ιανουάριοι, όπως αυτός του 1994 με μέση θερμοκρασία 6,64 οC χλστ), το 2019 (197 χλστ) και το 2021 (175 χλστ). Στον αντίποδα, , ο Ιανουάριος του 2007 με θερμοκρασία 6,58 οC, του 2014 με 6,50 οC αλλά και ο περσυνός Ιανουάριος του 2021 με θερμοκρα- πολύ «ξηρούς» Ιανουάριους είχαμε το 1989, 1990 και 2020 με το σία αέρα 6,32 οC. Ο Ιανουάριος του 2007 είχε ημέρες κατά τις οποίες ύψος βροχής να μην ξεπερνά τα 10 χλστ. Οι Ιανουάριοι της δεκαετίας η μέγιστη ημερήσια θερμοκρασία έφτασε τους 10,9 οC. '80 κατέγραψαν συνολική βροχόπτωση 622 χλστ, η οποία αυξήθηκε Από το παραπάνω διάγραμμα, όπου φαίνονται οι μέσες μηνιαίες 729 χλστ την δεκαετία 2000 και σε 875 χλστ την δεκαετία 2010 θερμοκρασίες αέρα στην Καβάλα κατά τον Ιανουάριο από το 1979 (αύξηση 40% σε σχέση με το 1980). Πόσο κρύοι είναι οι χειμώνες μας; (Μέρος Δεύτερο) Οι φωτογραφίες είναι του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού ψωμί. από την ψηφιακή συλλογή Library of Congress στις Ηνωμένες Στην αναφορά της φωτογραφίας, οι Αμερικανοί γράφουν: Πολιτείες. Απεικονίζουν την Καβάλα το 1918. Οι Αμερικανοί “Στον σταθμό ανακούφισης του Αμερικανικού Ερυθρού ακολουθώντας τον Ελληνικό Στρατό που απελευθέρωσε την Σταυρού στην Καβάλα με τους χριστιανούς, τους μουσουλμά- πολύπαθη πατρίδας μας από την Βουλγαρική κατοχή δύο νους και τους εβραίους που παρατάσσονται για σιτηρέσιο”. σκληρών και απάνθρωπων χρόνων, συνάντησε την εξαθλίωση Στην άλλη φωτογραφία, οι συνοικίες του Αγίου Γεωργίου, του την πείνα και την φοβερή ασθένεια του τύφου. Επίταξε Καπνομάγαζα Τούρκων καπνεμπόρων και άρχισε να παρασκευάζει Αγίου Παύλου και των Ποταμουδίων στο βάθος. Οι Αμερικανοί του Ερυθρού Σταυρού στην Καβάλα Αναλύοντας την ιστορική θερμοκρασία και βροχόπτωση για τον μήνα Ιανουάριο

16 ιστορίας πολιτισμού περιβάλλοντος Η Ταβέρνα του Χασάπη “Ο Γιώργος” Καλή Χρονιά Καλή Χρονιά Best Electric ΑΦΟΙ ΠΑΠΑΖΟΥΔΗ Αγορές και λιανική πώληση Εμπορία Ηλεκτρικών Συσκευών Service Ηλεκτρικών Συσκευών Τηλ.: 2594 101028 Καλή Χρονιά ΙΧΘΥΟΣΚΑΛΑ ΚΑΒΑΛΑΣ Καλή Χρονιά ΤΗΛ.ΚΑΒΑΛΑΣ: 2510 226056 ΤΗΛ. ΧΡΥΣΟΥΠΟΛΗΣ: 25910 25995 Σας ευχόμαστε χρόνια πολλά, καλή χρονιά PANPACK Καλή Χρονιά Καλή Χρονιά