81 İl Çalıkuşu Muş elektronik dergimizin 7. sayısını sizlere sunmuş olmanın mutluluğunu yaşamaktayız İnsanoğlunun bu dünyada yaşamını devam ettirebilmesi ve yaşamını daha anlamlı hale getirmesi eğitim sayesinde olur. Eğitim, geciktirilmeden verilmesi gereken ve yararları uzun dönemde görülebilen bir hizmettir. Bu hizmetin sağlıklı bir ortamda ve çağın gereklerine göre verilebilmesi için devletimiz, elinden geleni yapmaktadır. Biz eğitimciler de bu hizmette yapabileceğimizin en iyisini yapmanın gayreti içerisindeyiz. Bütün toplumların ve ulusların umutları ve güvenceleri genç nesillerdir. Elbette bizim de geleceğimiz ve güvencemiz genç nesillerdir.. Bu gerçeği Ulu Önder ATATÜRK “Bütün umudum gençliktedir” diyerek ülkeyi ve bütün değerlerini gençlere emanet ederek göstermiştir. İnanıyorum ki; gençlerimiz de kendilerine duyulan umutları ve güveni boşa çıkarmayacak, ülkemizi çağdaş uygarlık düzeyine çıkaracaklardır. Eğitim anlayışımızda, her gencin benzersiz bir birey olduğu gerçeğini hiçbir zaman aklımızdan çıkarmıyoruz. Bu gerçekten yola çıkarak her bir öğrenciyi ayrı ayrı ele alıp, her birinde bulunan potansiyeli geliştirmek için ayrı özen ve dikkati gösteriyoruz. Bu vesileyle geniş bir paydaş kitlesine ve büyük bir çalışma sahasına sahip olan ilimizdeki çalışmaları edergimizde sizlerle paylaşmaktan mutluluk duyuyorum. Muş eğitimine gönül veren meslektaşlarıma ve dergide emeği geçen arkadaşlarıma teşekkür ederim. Enver KIVANÇ Muş İl Millî Eğitim Müdürü

Editörden… Değerli Okurlarımız Merhabalar.... 7 Ocak 2022’de ilk sayımızla sizlere ‘merhaba ’ diyeli tam 7 sayı olmuş İlk günkü aşk ve heyecanla Çalıkuşu Dergimizin 7. sayısını bir dizi yenilik ile sizlerin beğenisine ve değerlendirmesine sunuyoruz. Her sayfada ayrı bir emeğin yer aldığı, düşünmenin ve çalışmanın ürünü olan dergimiz, tamamıyla öğrencilerimizin ve değerli öğretmenlerimizin ortaya koymuş olduğu çalışmaların sergilendiği bir platform olmuştur. Bu anlamda dergimizi çok önemsiyor ve bir sonraki sayısını hazırlama telaşını tatlı bir heyacan olarak karşılıyoruz. Siz değerli okurlarımızın ilgi ve takdiri şüphesiz bu çalışma azmi ve gayretimizi artırıyor. Bilginin ve bilimin rotasında hareket ederek ilimizde İl Milli Eğitim Müdürlüğümüzün saha çalışmalarını sergilediğimiz bu sayımızda, her zaman olduğu gibi amacımız iyiyi, güzeli ve doğruyu paylaşmak. Bakanlığımızın proje tabanlı çalışmalarını ilimiz ihtiyaçları göre revize ederek durmadan ve büyük bir hevesle çalışmalara devam etmekteyiz. Ar-Ge Biriminin hazırlamış olduğu ve okullarda uygulamaya başladığı yerel projelere de yer verdiğimiz bu sayımızda, Rehberlik Köşesi ile zengin bir içerik kazandrmaya gayret etmekteyiz. Bu amaç doğrultusunda hazırlanan dergimiz için umut ediyoruz ki bizler siz değerli okurlarımızın beğenisini ve takdirini kazanırız. Hem ildeki çalışanlarımız hem de tüm paydaşlarımız için etkin bir motivasyon kaynağı olduğunu düşündüğümüz dergimizin yeni sayılarında buluşmak temennisi ile; Esen kalınız… Behzat YEL Editör

İl Milli Eğitim Müdürümüz Sayın Enver KIVANÇ, ilimizde yapımı devam eden inşaatları ziyaret ederek, incelemelerde bulundu. İl Millî Eğitim Müdürümüz Sayın Enver KIVANÇ, Muş-Merkez' de yapımı devam eden Altuncan Hatun Anaokulu inşaatını denetleyerek, yetkililerden bilgi aldı SAHA ÇALIŞMALARI İl Millî Eğitim Müdürümüz Sayın Enver KIVANÇ, Yönetici Geliştirme Programı Semineri MODÜL-3 toplantısına katılarak okul yöneticileriyle bir araya geldi. İl Millî Eğitim Müdürümüz Sayın Enver KIVANÇ, "11 Kasım Millî Ağaçlandırma Günü" etkinlikleri kapsamında 112 Çağrı Merkezi bahçesinde gerçekleştirilen fidan dikme etkinliğine katıldı 1

SAHA ÇALIŞMALARI AİLE OKULU EĞİTİMLERİ BAŞLADI Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 81 ilde başlatılan Aile Okulu projesi Muş'ta Farabi Ortaokulunda velilere yönelik verilen eğitimler ile başladı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan'ın öncülüğünde, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 81 ilde başlatılan 'Aile Okulu' Projesinin Muş'taki eğitimleri başladı. 8 ayrı başlık altında verilen eğitimlerin ilki Muş Farabi Ortaokulu'nda başladı. Ailelere sosyal ve duygusal beceri gelişimi, aile içi iletişim becerileri, akran ilişkileri, bilinçli ve güvenli teknoloji kullanımı, çatışma ve stres yönetimi, bağımlılık, ahlaki gelişim, sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite başlıklarında eğitim verilecek. Projenin startının verildiği Muş Farabi Ortaokulunda düzenlenen eğitimlerin ilkine İl Milli Eğitim Müdürü Enver Kıvanç'ta katılarak bir konuşma yapı. Başlatılan proje ile ilgili konuşan Kıvanç, şunları dile getirdi; "Malumlarımız anaokullarımız, ilkokullarımız, ortaokullarımız, liselerimize benze okullarımız var. Sayın Cumhurbaşkanımızın hanımefendi eşlerinin riyasetinde Bakanlığımızın destekleri ile başlatılan Aile okulu projesi kapsamında siz çocuklarımızın anne babalarına yönelik eğitimler vereceğiz. Sizler de çocuklarınızı en güzel şekilde eğitip okullara gönderdiğinizde bizim öğretmenlerimizde çocukları eğitmekte daha büyük kolaylık sağlanacak ve öğrenmeleri daha kalıcı olacaktı. Aile Okulu projesi kapsamında ilimizde 371 öğretmenimiz eğitmen olarak bakanlığımız tarafından verilen eğitimlere katıldı. Aile okulunda sizlere ders verecek 371 öğretmenimiz bu güne kadar 9 bin 69 aile kavuşmuş ve bu aileleri bilgilendirmiş bulunmaktadır. Yılsonu itibariyle biz bu sayıyı 15 bin civarına çıkarmayı planlıyoruz. Böylece önümüzdeki yıl içerisinde de tüm velilerimize ulaşacağız. Onların bakanlığımızın istediği düzeyde bilgilendirmelerini sağlayacağız. Bunun içerisinde ilk yardım eğitimi, ailede ilk yardım, trafik eğitimi, çocuklarının manevi ahlaki değerlerini kendi davranışlarını uygulamaları açısından sizlere bilgilendirmeler yapılacak. Bu bilgilendirmeler ışığında siz çocuklarınızı daha iyi yetiştireceksiniz. Bu anlamda çocuklarımızın Televole kültürü ile değil İslam kültürü ile büyümeleri için çaba sarf edeceğiz. Bizim kültürümüz ve değerlerimiz bellidir. Biz bu kültürümüzü çocuklarımıza aktarmak için mücadele edeceğiz. Aile içerisinde çocuklarımızın küçük ve büyüklerine karşı nasıl davranacakları akla gelebilecek olaylar karşısında nasıl bir tavır sergileyecekleri hususunda mutlaka onları bilgilendireceğiz. Bu konuda siz değerli velilerimize çok büyük görevler düşüyor. Ben inanıyorum ki çocuklarını kendi değerlerinize uygun İslam kültürü ile taçlanmış ve Televole kültüründen uzak çok iyi bireyler olarak yetiştireceksiniz. Bu ahlaki bireyler gelecekte okul ortamında da sizlerin öğrettiklerinin yanı sıra akademik bilgileri de bunula pekiştirerek inşallah toplumun en güçlü bireyleri olacaktır. Bunlar gelecekte ülkemizin en iyi yerlerinde öğretmenlerini en iyi şekilde temsil edeceklerinden hiç birimizin şüphesi yoktur. Siz değerli ve duyarlı velilerimize teşekkür ediyorum" şeklinde konuştu. 2

3

SAHA ÇALIŞMALARI İl Millî Eğitim Müdürümüz Sayın Enver KIVANÇ, 3 Aralık Dünya Engelliler Günü münasebetiyle Özel Eğitim Uygulama Okulu ile Ali Kuşçu Özel Eğitim ve Uygulama Okulu tarafından düzenlenen farkındalık etkinliklerine katıldı. ALİ KUŞÇU ÖZEL EĞİTİM UYGULAMA OKULUMUZDAN DAYANIŞMA ÖRNEĞİ 3 Aralık Dünya Engelliler Günü etkinlikleri kapsamında Muş-Merkez Ali Kuşçu Özel Eğitim Uygulama Okulu öğrencileri, iş ve beceri uygulamaları derslerinde ürettikleri atkıları Muş-Merkez Soğucak İlkokulunda öğrenim gören öğrencilerimize hediye ettiler. İl Milli Eğitim Müdür Yardımcımız Metin AKSU ile İl Milli Eğitim Şube Müdürümüz Ali ÇELİK'in de katıldığı etkinlikte sınıfları dolaşıp öğrenci ve öğretmenlerle sohbet eden Milli Eğitim Müdür Yardımcımız Metin AKSU, okulumuzun ve özel öğrencilerimizin sergilemiş olduğu dayanışma örneğinden dolayı ilgili tüm öğrenci ve öğretmenlere teşekkür etti. Harman İlkokulu-Ortaokulu Ziyaretleri 4

SAHA ÇALIŞMALARI Güzeltepe İlkokulu, Özdilek İlkokulu ziyaretleri Tekyol Ortaokulu ziyaretleri Muş Borsa İstanbul Anadolu Lisesi ziyaretleri İl Millî Eğitim Müdürümüz Sayın Enver KIVANÇ, Durugöze İlkokulu, Elçiler İlkokulu, Keçidere İlkokulu, Bostankent İlkokulu ve Bostankent İmam Hatip Ortaokulunu ziyaret ederek idareci, öğretmen ve öğrencilerle bir araya geldi. 5

SAHA ÇALIŞMALARI İl Millî Eğitim Müdürümüz Sayın Enver KIVANÇ, Millî Eğitim Bakanlığımızca Diyarbakır'da düzenlenen "Temel Eğitimde 10.000 Okul Projesi" Kapanış Törenine katıldı. 6

Malazgirt Şehit Demet Sezen Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrenci ve öğretmenimiz 26-29 Aralık tarihlerinde Ankara'da düzenlenen TÜBİTAK Lise Öğrencileri Ulusal Öğrenci Kongresi ve Poster Sunumu Yarışması Final Sergisine katılım sağladılar. 18 BİN ÖĞRENCİYE BESLENME DESTEĞİ 7

18.271 ÖĞRENCİMİZE ÜCRETSİZ BESLENME DESTEĞİ VERMEYE DEVAM EDİYORUZ Millî Eğitim Bakanlığımızın Eğitimde Fırsat Eşitliği uygulamaları kapsamında ilimizde ücretsiz yemek hizmetinden yararlanan öğrenci sayısı her geçen gün artıyor. Bakanlık eğitimde fırsat eşitliğini sağlamak ve öğrencilerin eğitime erişimini artırmak için sosyal politikalarla öğrencileri desteklemeye devam ediyor. Bu kapsamda Muş'ta da 18 bin 261 öğrenci ücretsiz yemek hizmetinden faydalanıyor. Muş Milli Eğitim Müdürlüğümüz bünyesindeki pansiyonlu okullarda hazırlanan yemekler taşımalı öğrencilere ücretsiz bir şekilde sunuluyor. Öğrenciler, sağlıklı, dengeli beslenme ve kalori değerlerine göre hazırlanan yemeklerden ücretsiz olarak faydalanıyor. 8

9

10

İl Millî Eğitim Müdürümüz Sayın Enver KIVANÇ, 10 Kasım Atatürk'ü Anma Günü" dolayısıyla; Atatürk Anıtına çelenk sunumu töreni ve Muş Öğretmenevinde Fen Lisesi öğretmen ve öğrencileri tarafından hazırlanan '10 Kasım Atatürk'ü Anma" etkinliğine katıldı. Cumhuriyet'imizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ü, vefatının 84. yıl dönümünde rahmet, minnet ve saygıyla anıyoruz. 10 KASIM GAZİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK'Ü ANMA ETKİNLİKLERİ 11

KOLAYLAŞTIRINIZ, ZORLAŞTIRMAYINIZ! Ebû Mûsâ (r.a) anlatıyor: “Rasûlullah Efendimiz (s.a.v) ashabından birini herhangi bir iş için gönderdiğinde: «Müjdeleyiniz, nefret ettirmeyiniz. Kolaylaştırınız, zorlaştırmayınız!» diye emir buyururlardı.” (Müslim, Cihâd, 6; Ebû Dâvûd, Edeb, 17/4835) Hâsılı; Bir muallim talebesinin hâlini simasından anlamalıdır… Fuzûlî tekrarlar bıkkınlık verir… Muallim zil çaldığında derse girmeli, zilin çalmasıyla da dersten çıkmalıdır. Vâiz de ezân okunmaya başladığında konuşmasını nihâyete erdirmelidir. 12

13

24 KASIM ÖĞRETMENLER GÜNÜ COŞKUYLA KUTLANDI Muş İl Milli Eğitim Müdürlüğümüz tarafından 24 Kasım Öğretmenler Günü dolayısıyla bir kutlama programı düzenlendi. Milli Eğitim Müdürü Enver KIVANÇ tarafından hükümet konağı önünde Atatürk anıtına çelenk sunumundan sonra program, Öğretmenevinde devam etti. Muş Öğretmenevi Konferans Salonu´nda devam eden 24 Kasım Öğretmenler günü programına Sayın Valimiz Doç. Dr. İlker GÜNDÜZÖZ, Protokol Üyeleri, çok sayıda davetli katıldı. İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından 24 Kasım Öğretmenler Günü münasebetiyle Muş Öğretmenevi konferans salonunda sürdürülen programda, saygı duruşuna müteakip İstiklal Marşı okundu. Günün anlam ve önemini belirten konuşma Sayın Valimiz Doç. Dr. İlker GÜNDÜZÖZ tarafından yapıldı. İl Milli Eğitim Müdürümüz Enver KIVANÇ tarafından 24 Kasım Öğretmenler Günü'nün anlam ve önemi üzerine konuşma yapıldı. Yapılan konuşmaların ardından 'Öğretmene Vefa' konulu sinevizyon gösterimi yapılıp, Vali Yardımcımız Sayın Hasan TAŞ tarafından emekli öğretmenlere hizmet şeref belgesi ve plaket takdimi yapıldı. Ardından aday öğretmenler için yemin töreni düzenlendi. Daha sonra ise Muş Şehit Yücel Kurtoğlu Güzel Sanatlar Lisesi öğrencileri tarafından hazırlanan şiir ve müzik dinletisi sahnelendi. Tören sonunda çeşitli kademelerde Resim, Şiir ve Kompozisyon alanlarında dereceye giren öğrencilere hediyeleri takdim edildi. Programın sona ermesiyle birlikte Muş öğretmenevinde Muş Şehit Yücel Kurtoğlu Güzel Sanatlar Lisesi öğrencileri tarafından hazırlanan "Öğretmenler Günü" konulu resim sergisinin açılışı yapıldı ve konuklar tarafından ziyaret edildi. 14

“YENİLİKÇİ ATILIMLAR PROJE YARIŞMASI ” ÖDÜL TÖRENİ DÜZENLENDİ Muş İl Milli Eğitim Müdürlüğü bünyesinde faaliyet gösteren Ar-Ge Birimince başlatılan 2021-2022 eğitim ve öğretimde yenilikçi atılımlar proje yarışması ödül töreni düzenlendi. İlk olarak 2020-2021 eğitim öğretim yılında” Eğitim ve Öğretimde Yenilikçi Uygulamaları Teşvik ve Ödüllendirme Proje Yarışması” adıyla uygulanmaya başlayan Proje yarışması bu yıl ise isim değişikliği ile “Eğitim ve Öğretimde Yenilikçi Atılımlar Proje Yarışması ” adıyla düzenlendi. 2.’si yapılan yarışmaya Merkez, Bulanık, Korkut, Malazgirt ve Varto ilçelerinden toplamda 45 projebaşvurusu alındı. Alınan proje başvurulardan 40’ı ödüllendirildi. 2022- 2023 eğitim öğretim yılında da yapılacak olan yarışmaya daha fazla projenin başvurması bekleniyor. Muş Endüstri Meslek Lisesi Konferans Salonunda düzenlenen ödül törenine Milli eğitim Müdürü Enver Kıvanç, Dereceye giren öğretmen ve okul müdürleri katıldı. Törenin açılış konuşmasını yapan İl Milli Eğitim Müdürü Enver Kıvanç, konuşmasında bakanlık tarafından hayata geçirilen projelerinin öneminden bahsederek; “Bakanlığımız yapmış olduğu bütün iş ve işlemlerin tamamında mutlaka bir projenin adını vererek çalışmalarını tamamlamaktadır. Sizlerde projeyle, ilimizde en çok ilgilenen meslektaşlarımız olarak bakanlığımız bu çalışmalarını yakinen takip ediyorsunuz. Geçen yıl yapılan Mesleki eğitimde 1000 okul projesiydi. Bu proje kapsamında ilimizde 9 meslek lisemizin küçük ve büyük onarımı yapılmıştır. Daha sonra temel eğitimde 10 bin okul projesi hayata geçti. Burada da anaokulları ve ilkokullar ele alındı. Bu projeyle de ilimizde 143 okulumuzun büyük ve küçük onarımı bitirildi. Sonrasında kütüphanesiz okul kalmasın projesi vardı. Bu proje kapsamında da ülkemiz genelinde kütüphane veya kitaplık yapıldı. Bu projeyle ülke genelinde kütüphanesiz okul kalmadı. Bu projeler ülke genelinde uygulanan projeler. Bu konuda okul idarecilerimizin dikkatli olmaları gerekiyor. Bizleri iyi takip etmeleri gerekiyor” dedi. YARIŞMAYA KATILIM ÜÇ KAT ARTTI Proje yarışmasına geçen yıl 13 projenin başvurduğunu bu yıl ise bu sayının 45’e çıktığına dikkat çeken Kıvanç; “Okullarımız artık değişiyor ve gelişiyor. Bizlerde okullarımızda ki sorunların tamamını çözme anlamında Muş Milli Eğitim Müdürlüğünün ARGE birimi kapsamında bizlerde sorunlarımıza yönelik çözüm önerilerini nasıl üretebiliriz diye projeler geliştiriyoruz. Sizlerin yapmış olduğu projeler bu kapsamdadır. Yapmış olduğunuz bu projeleri mutlaka sahaya sürün ve sahada olsunlar. Bu projeleri bakanlığımız son derece önemsiyor ve dikkate alıyor. Yöneticilik başvurularında bu projelerden ayrıca bir puanlama yapıyor. Büyük emekle ortaya çıkardığınız bu projeleri hem okulunuzda hem eğitim bölgenizdeki diğer okullara hem de ilin tamamında uygulanacak şekilde paylaşabilirsiniz. Geçen yıl 13 olan proje sayısı bu yıl 45’e çıkmış yani 3 katından daha fazla bir proje üretilmiş. İnşallah önümüzdeki yıllarda bunu çok daha arttırırız. Önümüzdeki yıllarda inanıyorum ki ilimizin tamamında proje bazlı çalışmalar yapılır ve bunu da biz ülke geneline yayar üstün başarı ve ülke genelindeki derecelerden yararlanırız.” Müdür Kıvanç, konuşmasının sonunda ise ülkede ses getiren başarılı öğrencilerin Muş’tan çıktığına, yenilerinin de çıkabileceğine inandığını vurgulayarak: “Bizim iki Bilim Sanat Merkezimiz (BİLSEM) varken bazı illerde BİLSEM yok. Bizim biri Malazgirt’te iki Rehberlik Araştırma Merkezimiz, yine biri Malazgirt’te iki Fen Lisemiz var. Bu okullarımızın çok sıkı çalışarak çok iyi projeler üreterek ülke genelinde ses getirecek ilimizi tanıtacak, ülkeye fayda sağlayacak bilim üretmesi gerekir. Geçmişte bu başarıla imza atan başarılı öğrencilerimiz var. Yenilerini çıkartmak için mutlaka bütün okullarda ARGE bölümü olmalıdır. Böylece çok güzel başarılara imza atılabilir. İlimizde yapılan Yenilikçi Atılımlar Projesine katılım ve emeklerinizden dolayı hepinize teşekkür ediyorum. İyi ki bu projeleri hazırladınız. Buraya gelmeyi hak kazanan 45 projemiz var. Projelerin hazırlanmasında öğretmen arkadaşlarımıza destek veren okul müdürlerimize de ayrıca teşekkür ediyorum. Önümüzdeki yıllarda bu salona bu projelerin sahipleri sığmayarak daha fazla olacağına inanıyorum. ARGE birimizde görev yapan arkadaşlarımızı tebrik ediyorum. İnşallah önümüzdeki yıllarda daha güzel projelere hep birlikte ulaşacağız” şeklinde konuştu. Konuşmaların ardından yarışmada dereceye giren öğretmen ve okul müdürlerine ödülleri takdim edilerek tören sona erdi. 15

“YENİLİKÇİ ATILIMLAR PROJE YARIŞMASI ” ÖDÜL TÖRENİ OKUL ÖNCESİ EĞİTİMDE BESLENME DESTEĞİ PROJESİ Millî Eğitim Bakanlığı "Okul Öncesi Eğitimde Beslenme Desteği Projesi" kapsamında ilimiz Nusret Sarman MTAL Yiyecek İçecek Hizmetleri Alanı işbirliği ile, bölüm öğrencilerimizin ürettiği beslenme desteği ürünlerimiz okul öncesi öğrencilerimize ulaştırıldı. Milli Eğitim Müdürümüz Sayın Enver KIVANÇ ve şube müdürümüz Şerafettin YILDIZ öğrencilerimizin çalışmalarını yerinde inceleyerek, Bakanlığımızca öğrencilerimize ücretsiz dağıtılan yemeklerinde onlara eşlik etti. 16

17

Muş'ta merkez ve ilçelere bağlı 8 köydeki kullanılmayan okul binaları, Milli Eğitim ve Tarım ve Orman bakanlıklarının işbirliğiyle yürütülen proje kapsamında köy yaşam merkezine dönüştürüldü. Muş'ta merkez ve ilçelere bağlı 8 köydeki kullanılmayan okul binaları, Milli Eğitim ve Tarım ve Orman bakanlıklarının işbirliğiyle yürütülen proje kapsamında köy yaşam merkezine dönüştürüldü. Merkeze bağlı Ağaçlık köyünde açılışı yapılan merkezde incelemelerde bulunan İl Milli Eğitim Müdürü Enver Kıvanç, kadınların bir kısmının okuma yazma ve Kur'an-ı Kerim, bir kısmının da dikiş nakış kurslarına katıldığını söyledi. "Asıl amaç köylere hizmet etmektir. Hizmeti köylerde yaşayan vatandaşlarımızın ayağına götürmektir. Eskiden 10 öğrenci ile ancak okul açabiliyorduk ancak Bakanlığımızın çalışmasıyla öğrenci sayısına bakılmaksızın okullar açık tutuluyor. Eğitimde fırsat eşitliğini yakalayacağımız devrim niteliğinde bir çalışma. Artık hiçbir köyde okullarımız kapalı kalmayacak. Sürekli açık olacak ve vatandaşlarımızın istedikleri düzeyde, ihtiyaç duydukları alanlarda hizmetler sunulacak." MUŞ’TA 8 OKUL KÖY YAŞAM MERKEZİNE DÖNÜŞTÜRÜLDÜ 18

19

“Bize çağ dışı diyorlar, doğrudur; çağlar açtık, çağlar kapattık, çağlar bizden geri!” Mehmet Akif ERSOY 20

21

22

Muş İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından Muş Merkez ve ilçelerinde bulunan Ortaokullardaki öğrencilerin tarih bilincine sahip olmalarını, müzeyi gezerek şehrimizin ve de ülkemizin tarihsel mirasını tanımalarını ve tarihi eserleri koruma bilincine sahip olmalarını, Müzelerde sergilenen tarihi eserleri, koleksiyonları görsel eğitim araçları olarak görüp,müze gezisiyle bilgi hazinelerini, hayal güçlerini ,estetik beğenilerini geliştirmek.Öğrencilerin gözlem, mantık, yaratıcılık, hayal gücü ve beğeni duygusunun oluşmasına ve gelişmesine katkı sağlayarak, ait olduğu kültürün yanında farklı kültürleri de tanımalarını sağlamak amacıyla hazırlanan ''Müzemizi Gezelim ,Tarihin Kapısını Aralayalım Projesi ''ine ilişkin düzenlenen hususlarda işbirliğini içeren protokol, Muş İl Milli Eğitim Müdürlüğü adına İl Milli Eğitim Müdürü Enver KIVANÇ ile Muş İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü adına İl Kültür ve Turizm Müdürü Mehmet ŞENGÜL tarafından imzalanarak yürürlüğe girdi. İmzalanan bu protokolle Muş Merkez'deki Ortaokul öğrencileri ve İlçelerdeki okulların öğrencileri iki yıl boyunca Muş Müzesi'ni ve Malazgirt Müzesi'ni belirlenen bir takvim dahilinde gezecek ve müze ve müzedeki tarihi eserler hakkında bilgi alabilecekler. 23

FATMA ALİYE MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ İDARECİ, ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİLERİNDEN KÖY OKULUNA ANLAMLI, İNCE BİR DOKUNUŞ Fatma Aliye Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi idari kadrosu, öğretmen ve öğrencileri 27 Aralık Salı günü Muş Milli Eğitim Arge Birimi tarafından hazırlanan ‘‘Yardımlaşan Okullar’ projesi kapsamında kardeş okul olarak belirlenen Hasköy-Elmabulak Köyü İlkokulunda öğrenim gören 1. 2. ve 3. sınıf öğrencileriyle buluştu. Çok renkli anların yaşandığı buluşmada, köydeki çocuklarla etkinlikler ve paylaşımlar gerçekleştirildi. Okulun her birimi, katkıda bulunarak Elmabulak İlkokulu öğrencilerinin hem yüzünü güldürdü hem de kalplerine ince bir dokunuşta bulundu. Çocuk gelişimi atölyesi tarafından öğrencilere yönelik drama, şarkılar eşliğinde çocuk oyunları etkinlikleri yapılırken yiyecek-içecek atölyesi öğrencilere kurabiye ve pasta ikramında bulundu. Okul idaresi de bu kapsamda kırtasiye yardımında bulundu. Proje ile ilgili her iki okul da kendi adına memnuniyetlerini dile getirdi. Projenin çok anlamlı olduğunu ifade eden okul müdürü Menduh Astan, projenin kendi öğrencilerinde sorumluluk alma ve paylaşma duygularını olumlu etkilediğini dile getirerek, çocukların zihninde ve gönül dünyasında anlamlı bir dokunuş yapmanın verdiği haz kelimelerle anlatılamaz. Gidilen okuldaki öğrencilerin yüzlerinde güller açtırmış olmaktan büyük memnuniyet duyduklarını dile getirip. Bu proje kapsamında başta İl Milli Eğitim Müdürümüz Enver KIVANÇ olmak üzere İl Milli Eğitim ARGE birimine ve okulumuzda bu projeye katkı sunan idareci, öğretmen ve öğrencilerimize teşekkürü bir borç biliriz. 24

MUŞ’TA MATEMATİK SEFERBERLİĞİ Muş’ta matematik seferberliği çerçevesinde kentteki ortaokul ve lise düzeylerindeki okullarda yürütülen çalışmalarla öğrenciler Matematik olimpiyatlarına hazırlanıyor. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından TÜBİTAK ve üniversiteler işbirliğinde matematik dersinin öğrenimini kolaylaştırmak ve sevdirmek amacıyla başlatılan ‘Matematik seferberliği’ projesi çerçevesinde Muş Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından ilde bir dizi etkinlik gerçekleştirildi. Gerçekleştirilen etkinlikler ile öğrencilerin matematik dersine olan ilgisini ve akademik başarılarının arttırılması amaçlanıyor. İl Milli Eğitim Müdürü Enver Kıvanç, ‘Matematik seferberliği’ projesi çerçevesinde yapılan çalışmalar hakkında yaptığı açıklamada “Matematik Seferberliği kapsamında Müdürlüğümüz tarafından koordine edilen çalışmalar ile öğrencilerimiz; matematiğe karşı duydukları olumsuz duygulardan sıyrılıp matematiği daha çok sevmeye başladı. Bakanlığımızca başlatılan ‘Matematik Seferberliği’ ile matematik öğretimini daha somut hale getiriyoruz. Bu kapsamda ilimizde yerelde uygulanan ‘ Matematiği Eğlenerek Öğreniyorum ‘ projesi kapsamında ilimizdeki birçok okulda öğrencilere matematiği sevdirmek ve kolay öğrenmelerini sağlamak amacıyla matematik atölyesi kuruldu. Geleceğin Olimpiyat Şampiyonlarını yetiştirmek için ilimiz bünyesinde Matematik Olimpiyatlarına öğrenci hazırlıkları tüm hızıyla devam ediyor. Aynı zamanda e-Twinning Projeleri kapsamında kuruculuğunu ilimizin okullarının yaptığı uluslararası düzeyde birçok Matematik projeleri başlamıştır” dedi. Matematiğin tüm derslerin temelinde olduğunu belirten Müdür Kıvanç, konuşmasının devamında şunları söyledi: “Bakanlığımızca hayata geçirilen ve "Her Yerde Matematik" anlayışıyla hazırlanan matematik seferberliği programı ile öğrencilerimizde matematik önyargısının kırmak üzere çok güzel bir seferberlik başlatıldı. Aynı zamanda matematiğin alan becerilerini günlük hayatla ilişkili hâle getirebilmek üzere başlatılan çalışmaya öğretmenlerimizden de güzel geri dönüşler aldık. Matematik seferberliği kapsamında gerçekleştirdiğimiz çalıştaylarda hem materyal hem doküman üretimi hem de matematik öğretme yaklaşımını değiştirecek ve yeni eğilimleri de içerecek şekilde çalışmalar yürütüldü. İnanıyorum ki çocuklarımız ve gençlerimiz matematiği severek bunu günlük hayatlarında kullanabilen, analitik düşünen, bilgileri işlemede bağlantılar kurabilen ve yeni fikirler oluşturabilen bireyler olarak doğru ve nitelikli şekilde nasıl öğreneceklerinin teknikleri öğrenecekler. Temel hedefimiz matematik dersini soyut olmaktan çıkarıp, somut hale getirerek, kolaylaştırmak, sevdirmek, öğrencilerimize bu dersi daha iyi öğrenmelerini sağlamak. Geleceklerini bu anlamda, bütün derslerin temelinde matematik vardır. Bu anlamda bakanlığımız matematiği çok önemsiyor. Bütün dünya ülkelerinde olduğu gibi, ülkemizde de önemseniyor. Birçok kalıcı projeler üretilmekte. Matematik seferberliği başladığı günden beri bizde okullarımızda bu seferberliğe katılmaktayız Başta Sayın Bakanımız olmak üzere emeği geçen herkese teşekkürlerimi sunuyorum” şeklinde konuştu. 25

İLİMİZDE YEREL PROJELER SEFERBERLİĞİ Müdürlüğümüz Ar-Ge Birimi tarafından 2022-2023 Eğitim Öğretim yılında okullarımızda uygulanmak üzere hazırlanan yerel projelerin tanıtım ve bilgilendirme toplantısı Muş Öğretmenevi Konferans salonunda yapıldı. Toplantıya Merkez ilçede görevli tüm okul müdürleri katıldı. Toplantıda 12 projenin yürütüleceği , projelerin öğrencilerin akademik ve sosyal yönden gelişmelerine katkı sağlayacağının önemi belirtildi. İlimizde eğitim kalitesinin arttırılması için projeleri uygulama noktasında hassasiyetin gösterilmesi, proje raporlarının eksiksiz şekilde zamanında il müdürlüğüne gönderilmesi, projeler ile ilgili materyallerin dosyaya eklenmesi hususlarına dikkat çekildi. Milli Eğitim Bakanlığımızın eğitim politikaları ve uygulama alanları esas alınarak hazırlanan yerel projeler ile ilgili örnek uygulamalar gösterilerek toplantı iyi dilek ve temennilerle sonlandırıldı. 26

27

OKUL ÖNCESİ OKULLAŞMADA BÜYÜK BAŞARI Muş Milli Eğitim Müdürlüğü okul öncesi eğitimde hayata geçirdiği dersliklerle 5 yaş grubu okullaşma oranında yüzde 94 ve 4 yaş grubunda da yüzde 88,5 oranında artış sağlayarak hedefe hızla ilerliyor. Millî Eğitim Bakanlığının eğitimde fırsat eşitliğini sağlamak için ağırlık verdiği okul öncesi eğitime erişimi artırma hedefi kapsamında yürütülen çalışmalarla Muş’ta okul öncesi eğitimde büyük atılım gerçekleştirildi. Milli Eğitim Müdürlüğü çalışmaları kapsamında 5 yaş grubunda yüzde 94 ve 4 yaş grubunda ise yüzde 88,5 oranında artış sağlayarak, minik öğrencilerin eğitime katılımı sağlandı. İl genelinde Milli Eğitim Müdürlüğü bünyesinde faaliyet gösteren 577 derslikte 10 bin 735 minik öğrenci eğitim alıyor. Muş Milli eğitim Müdürlüğü, 3-4-5 yaş gruplarında eğitim alan öğrencileri geleceğe hazırlarken, ‘Ağaç yaşken eğilir’ düşüncesiyle bakanlığın okul öncesi eğitime verdiği önemi ilke edinerek okul öncesi eğitime büyük destek verdi. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından başlatılan 10 bin okul projesi kapsamında il genelinde 92 anasınıfı dersliği ve 4 anaokulu hayata geçirilerek, okullaşma oranına katkı sağlandı. Muş Milli Eğitim Müdürü Enver Kıvanç, okul öncesi eğitimin önemine değinerek, yürütülen çalışmaların tüm hızıyla devam edeceğini söyledi. İl genelinde 577 okul öncesi dersliğinde 10 bin 735 minik öğrencinin eğitim aldığını dile getiren Müdür Kıvanç, çalışmalarda kendilerine destek verenlere teşekkür dileklerini iletti. Müdür Kıvanç, okullaşma oranında hedeflerinin yüzde 100 olduğunu dile getirerek; “Bakanlığımızın belirlediği hedefler doğrultusunda şehrimizde anaokulları okullaşma oranlarında ciddi bir ivme yakaladık. Yeni açılan anaokullarımızın yanı sıra mevcut okullarımızın da niteliklerini arttırdık. Çocuklarımızın zihinsel gelişimlerini destekleyerek kendilerini keşfetmelerinin ne kadar önemli olduğunu bilerek bu konudaki hassasiyetimizi sürdürüyoruz. Bu bağlamda anaokullarımızın materyal anlamında da zenginleştirilmesine özellikle eğildik. İl genelinde faaliyet gösteren 577 dersliğimizde toplamda 10 bin 735 okul öncesi öğrencimiz eğitim alıyor. Bu yıl hayata geçirdiğimiz yeni dersliklerimize ilaveler yaparak hedefimiz olan yüzde 100’lük oranı ulaşma gayretindeyiz. Okullaşma yönündeki hedeflerimize ulaşmak adına çalışmalarımıza hız kesmeden devam edeceğiz. Bu süreçteki katkılarından dolayı Bakanlığımıza teşekkürlerimi arz ederim” dedi. “ÖĞRENCİLERİN ÖNCELİKLE OKUL ÖNCESİ EĞİTİME ERİŞİMİNİ SAĞLAMAK GEREKİYOR” Okul öncesi okulların eğitime erişiminin sağlanması gerektiğini kaydeden Müdür Kıvanç; “2022- 2023 eğitim öğretim yılında bakanlığımızın hedeflediği okullaşma oranını arttırmak için çalışmalarımızı titizlikle sürdürüyoruz. Temel Eğitimde 10 Bin Okul Projesi kapsamında okul öncesi 5 yaş grubunda yüzde 100 okullaşma oranı hedeflenmektedir. Bu kapsamda 5 yaş grubu okullaşma oranı, yapılan çalışmalar neticesinde yüzde 94’e ulaşıldı. 4 yaş grubunda ise yüzde 88,5 oranında artış yaparak öğrencilerimizi eğitime kazandırdık. Bakanlığımızın başlatmış olduğu 10 bin okul projesinde sadece okul öncesi için yaptığımız çalışmalarda ilimiz genelinde 92 anasınıfı dersliği ve 4 anaokulumuzu faaliyete geçirdik. Okul öncesi eğitim çocuklar da sadece bilişsel beceriler artırmıyor. Aynı zamanda kişiler arası beceriler, kızgınlık davranışlarını kontrol etme ve değişikliklere uyum sağlama becerileri, akran baskısı ile başa çıkma becerileri, kendini kontrol etme becerileri, sözel açıklama becerileri, sonuçları kabul etme becerileri ve dinleme becerileri gibi birçok sosyal becerilerini de arttırıyor. Eğitimde fırsat eşitliğini güçlendirmek için tüm öğrencilerin öncelikle okul öncesi eğitime erişimini sağlamak gerekiyor. Okul öncesi eğitim seferberliği, ilimizde eğitimin kalitesine, okullar arası başarı farkının ve ilkokulda çocukların hazır bulunuş düzeyi farklarının azaltılmasına çok önemli katkı sağlayacak ‘’ ifadelerini kullandı. 28

TÜBİTAK Ortaokul Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması Türkiye Final sergisinde, Fizik alanında "Engelsiz Astronomi Sözlüğü" projesi ile Muş Bilim Sanat Merkezi teşvik ‘ ödülü almıştır. Göreve başladığı günden buyana öğrencileri proje yapmaları için teşvik eden, proje aşamalarında öğrencilere ve okullara destek veren İl Milli Eğitim Müdürümüz Sayın Enver KIVANÇ, proje sonrasında da başarılı çalışmalar yapan öğrenci ve öğretmenleri unutmadı. İl Milli Eğitim Müdürümüz Sayın Enver KIVANÇ TÜBİTAK Ortaokul Öğrencileri Araştırma Projeleri Final sergisinde Fizik alanında "Engelsiz Astronomi Sözlüğü" projesi ile bölgede 1. olup, Türkiye Finallerinde ilimizi-bölgemizi temsil eden ve Teşvik Ödülü alan Muş BİLSEM öğrencilerini ödüllendirdi. İl Milli Eğitim Müdürümüz Sayın Enver KIVANÇ başarılı çalışmalar yapan Bager ÇALIŞCI, Melek Şehri KUTLU, Hamza Eymen KİRLİ adlı öğrenciler ile onlara danışman öğretmenlik yapan Birsen GEÇER'i tebrik edip, başarılarının devamını diledi. Öğrenciler kısaca projelerini İl Milli Eğitim Müdürümüz Sayın Enver KIVANÇ'a anlattılar. Öğrenciler; Bu projede Astronomi alanına yönelik ilgiden yola çıkarak gök cisimlerinin şekilleri, birbirlerine kıyasla boyutları, konumları gibi konuları zihinlerinde canlandırmakta zorlanan görme engelli bireyler için kabartmalı gök cisimleri ve bu cisimlerin hangi gök cismi olduğunu Braille alfabesiyle ifade eden bir astronomi sözlüğü hazırlamak amaçlanmıştır. Projeyi gerçekleştirirken 3D tasarım yapmak amacıyla kullanılan çeşitli bilgisayar programları bir arada kullanılmıştır. Sözlükte Güneş Sistemi, Ay'ın evreleri, gök taşları, asteroid, iç gezegenler, dış gezegenler, kütle çekim eğrileri, kuyruklu yıldız, manyetik alan, güneş kemeri görselleri 3D yazıcıdan çıkarılmıştır. Daha sonra sözlük için kapak tasarlanmış ve bu şekilde sözlüğün yapım aşaması tamamlanmıştır. 29

2021 Akreditasyonumuz kapsamında; Vali Adil Yazar İlkokulu’ndan 3 öğretmenimiz 07.11.2022 – 11.11.2022 tarihleri arasında, Almanya Münih kentinde bir İlköğretim okulunda “İşbaşı İzleme Hareketliliği” faaliyeti gerçekleştirmiştir. Balpeteği Anaokulu ile Lale Anaokulu’ndan toplam 4 öğretmenimiz Almanya Münih Kentinde bir Anaokulunda “İşbaşı İzleme Hareketliliği” faaliyeti gerçekleştirmişlerdir. 30

MUŞ’TA KÜTÜPHANESİZ OKUL KALMADI Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan'ın öncülüğünde Milli Eğitim Bakanlığınca başlatılan "Kütüphanesiz Okul Kalmayacak" projesi kapsamında Muş’ta 187 okula yeni kütüphane kuruldu. Milli Eğitim Müdürlüğü kent genelinde sürdürdüğü kütüphane açma çalışmaları ile kütüphaneli okul sayısını 659’a çıkararak, kütüphanesiz okul bırakmadı. Okullardaki kütüphanelerin kitaplarla doldurulması için çalışma yürüten Milli Eğitim Müdürlüğü, 324 bin 257 adet olan kitap sayısını 1 milyon 73 bin 579 adete yükselterek, okulların zengin kütüphaneye kavuşmasını sağladı. Okullarda eğitim alan öğrencilerin kütüphanelerden faydalanması için kapıları açan Milli Eğitim Müdürlüğü, yüzde 526 kitap artış oranı ile hizmet veriyor. Milli Eğitim Müdürü Enver Kıvanç, kütüphanelere ilişkin yaptığı açıklamasında yeni kütüphanelerin yanı sıra mevcut kütüphanelerin de zenginleştiğini belirterek; “Millî Eğitim Bakanlığımız tarafından 26 Ekim 2021 tarihinde başlatılan, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Sayın Emine Erdoğan ile Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından desteklenen ‘Kütüphanesiz Okul Kalmayacak Projesi’ kapsamında yapılan yeni kütüphanelerle birlikte mevcut kütüphanelerimiz de zenginleşti. Bu kapsamda daha önce 472 okulumuzda var olan kütüphaneye yeni yapılan 187 kütüphaneyle tüm okullarımız kütüphaneye kavuşturuldu” dedi. 31

BOZKIRIN TEZENESİ MUŞ’TA ANILDI Bozkırın Tezenesi Neşet Ertaş, Muş Şehit Yücel Kurtoğlu Güzel Sanatlar Lisesi öğretmenleri ve öğrencileri tarafından düzenlenen resim sergisi ve konser etkinliğiyle anıldı. Muş Şehit Yücel Kurtoğlu Güzel Sanatlar Lisesi Resim Bölümü öğrencilerinin hazırladıkları Neşet Ertaş portrelerinden oluşan sergi ile merhum sanatçının türkülerinin seslendirildiği konser büyük ilgi gördü. Etkinlikte ilk olarak resim bölümü öğrencilerinin günler süren çalışmaları sonucunda hazırladıkları Ertaş’ın kara kalem eserlerinden oluşan resim sergisinin açılışı yapıldı. Eser sahibi öğrenciler, sergiyi gezen protokol üyelerine çalışmalar hakkında bilgiler verdi. Sergi açılışının ardından kongre salonunda düzenlenen konserde, arif kişiliği ile insanlığa örnek olmuş merhum sanatçının türküleri, müzik bölümü öğretmenleri ve öğrencileri tarafından seslendirildi. Açıklamalarda bulunan Muş Milli Eğitim Müdürü Enver Kıvanç, düzenlenen etkinlikte güzel eserlerin sergilendiğini ifade ederek, “İlimizin güzide okullarından olan Şehit Yücel Kurtoğlu Güzel Sanatlar Lisesi öğrencilerimiz her yıl bir ozanımızı anmakta. Geçen yıl Aşık Veysel’i eserleri ile andık. Bu yıl bozkırın tezenesi Neşet Ertaş’ı andık. Resim bölümü öğrencilerimiz değişik tekniklerle çok güzel eserler sergilediler. Müzik bölümü öğrencilerimiz ise Neşet Ertaş’ın eserlerini seslendirdiler. Sergimiz hafta sonu boyunca hemşehrilerimize açık olacak. Aynı şekilde konserlerimiz devam edecek. Böylece hem sanatçılarımızı tanıtmış olacağız hem de öğrencilerimiz hedeflerine ulaşmakta sanatçılarımızı kendilerine örnek teşkil edecekler” dedi. 32

Sadullah SAYILGAN Muş Rehberlik ve Araştırma Merkezi Müdürü ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ HAKKINDA … Özel öğrenme güçlüğü nedir? Özel öğrenme güçlüğü dili yazılı ya da sözlü anlamak ve kullanabilmek için gerekli olan bilgi alma süreçlerinin birinde veya birkaçında ortaya çıkan ve dinleme, konuşma, okuma, yazma, heceleme, dikkat yoğunlaştırma ya da matematiksel işlemleri yapma güçlüğüdür. Özel öğrenme güçlüğü nedir türleri? Disleksi; okuma güçlüğü, Diskalkuli; matematik öğrenme güçlükleri, Disgrafi; Yazma güçlükleri, Dispraksi ;motor becerileri etkileyerek kişinin öğrenmesinde güçlük yaratan bir zorluk çeşididir. Özel öğrenme güçlüğü nasıl anlaşılır? Konuşmaya geç başlama. Yeni kelimeleri öğrenmede zorlanma. Kelimeleri söylerken benzer kelimelerle karıştırma, kelimeleri düzgün oluşturamama. Renklerin, sayıların adlarını unutma. Kafiyeli tekerlemeleri söylemekte zorluk çekme olarak sayılabilir. Özel öğrenme güçlüğü neden olur? Genetik-kalıtsal etmenler ve sinir sisteminin yapısal-işlevsel bozuklukları, üzerinde en fazla durulan nedensel etmenlerdir. Yaygın olarak kabul edilen görüşe göre, özgül öğrenme bozukluğu çeşitli genetik ve çevresel etmenlerle belirlenen, biyolojik nedenlere dayalı bir bozukluktur. Özel öğrenme güçlüğü kaç yaşında belirlenir? Genel olarak disleksi belirtileri ilkokul döneminde fark edilir ve tanı 7-8 yaşlarında konulur ancak ebeveynler iyi birer gözlemciyseler okulöncesi dönemde de disleksi tanısının konulması mümkündür. Özel öğrenme güçlüğü tanısını kim koyar? Genelde çocuk psikiyatristleri disleksi teşhisi koyar. Teşhis koymak için bir zeka testi yapıyoruz, zekası normal veya normalin üzerindeyse hangi alanlarda güçlük yaşıyor, ona bakıyoruz Öğrenme güçlüğü bir zeka sorunu mudur? Özel öğrenme bozukluğu, bir zeka sorunu değildir ve doğru tanı konulması için duyusal organlarda organik bir bozukluğun kesinlikle olmaması gerekir. Her özel öğrenme güçlüğü gösteren çocuğun özellikleri birbirinden farklıdır. Özel öğrenme güçlüğü nörolojik mi? Özgül Öğrenme Güçlüğü (ÖÖG) nörolojik temelli olup hayat boyu devam eden gelişimsel bir bozukluktur. Bu kişiler anlama, dinleme, düşünme, kendini ifade etme, okuma-yazma ve matematik becerilerinde yeteri kadar başarı gösteremeyebilir. Öğrenme güçlüğü doğuştan mı? Öğrenme güçlüğü,doğuştan varolan gelişimsel bir sorun olmaktadır. Eğitim süreci içinde sonradan edinilmemektedir. Pek çok bozukluk gibi, öğrenme bozukluklarınında erken dönemde fark edilmesi, gerekli müdahalelerin ve eğitimlerin uygulanması önem taşımaktadır. 33

Öğrenme güçlüğü Geçer mı? Beyindeki bir işleme sorunu olduğu için, öğrenme güçlüğü tedavi edilemez. Ancak bazı yöntemlerle üstesinden gelinebilir. Öğrenme güçlüğü tedavisi ne kadar erken başlarsa o kadar etkili olur. Öğrenme güçlüğü için nereye başvurulur? Çocuk okula gidiyorsa okulun bağlı olduğu ilçenin Rehberlik Araştırma Merkezi' ne; gitmiyorsa ikamet edilen bölgenin Rehberlik Araştırma Merkezi'ne başvurulur ve randevu alınır. Özel öğrenme güçlüğü raporu nasıl alınır? Veli ve okul sürecinde yaşanan problemlerden dolayı hastaneye başvurur. Veya okul sürecinde yaşanan problemlerden dolayı Eğitsel Değerlendirme İsteği Formu ile Rehberlik ve Araştırma Merkezine başvurur. Hastaneye yapılan başvuru sonucunda; Disleksi tanısı konulur ise: Özürlü (Engelli) Sağlık Kurulu Raporu düzenlenir. Öğrenme güçlüğü olan çocuğa nasıl davranmalı? - Basit sözcükler ve kısa cümleler kullanılmalı, kendilerini sözle anlatmaya teşvik edilmeli. Somut materyallerden faydalanılmalı. - Başarı ile yapılmış işler üzerinde önemle durulmalı. Çocuklar başarılı oldukları faaliyetlerle ilgilendiğinden, bu durum güdüleyici olacaktır. Güçlüklerin atlatılması dileği ile... Sadullah SAYILGAN Muş Rehberlik ve Araştırma Merkezi Müdürü 34

“Eğer tadını bilirseniz ekmeği paylaşmak ekmekten daha lezzetlidir.” Necip Fazıl KISAKÜREK 35

36

Orhan GÜLDESTE 1994 MUŞ/MERKEZ Doğumluyum. Muş Alparslan Üni. İktisadi İdari Bilimler Fakültesi İktisat mezunuyum. 2016 yılıdan beri Muş İl Milli Eğitim Müdürlüğünde Memur olarak görev yapmaktayım. Uzun yıllardır Fotoğraf sanatı ile ilgileniyorum hobi olarak başladığım bu serüvende kariyerime profesyonel fotoğraf sanatçısı olarak devam etmek istiyorum , Fotoğrafın gelecek nesillere ışık tutacağını düşünüyorum. Vizörden bakınca heyecanlandığımda bunun iyi bir fotoğraf olacağını düşünüyorum. Fotoğraf 1 : Muş İstasyon Caddesi İmam-ı Şafi Camii 37

Fotoğraf 2 : Soğucak Köyü/Muş-Merkez Fotoğraf 3: Muş-Merkez İstasyon Caddesi Lale Heykeli Fotoğraf 3: İstasyon Caddesi Lale Heykeli Fotoğraf 4 : Karakuyu Köyü/Muş-Merkez Fotoğraf 5: Soğucak Köyü/Muş-Merkez 38

Katkılarından dolayı Müdürlüğümüz Personeli Orhan GÜLDESTE’ye teşekkür ederiz. Fotoğraf 6: Kale Mahallesi Muş-Merkez Fotoğraf 7: Muş Tarihi Murat Köprüsünde Martı 39

İçerik ve Görseller : Necmi BULAKÇIBAŞI 40

KURULUŞUNDAN GÜNÜMÜZE MEZUNLARININ GÖNÜLLERİNDE VE HATIRALARINDA YAŞAYAN BİR EĞİTİM OCAĞI: MUŞ LİSESİ Bazı şehirlerin adıyla, ruhuyla özdeşleşen, o şehre bir meşale misali aydınlık getiren eğitim kurumları vardır. Bu kurumlar yetiştirdiği nesillerle bulunduğu şehrin makus talihini tersine çevirerek o şehrin aydınlık geleceğine yön verir, adeta o şehre bambaşka bir değer kazandırır. Nesiller boyunca o kurumda eğitim görmüş her kuşak, o kurumun mirasına değer katarken o mirası bir sonraki kuşağa bir bayrak yarışı edasıyla teslim ederek mezun olurlar. Bu süreç yıllar boyunca hatta bir asır devam eder gider. Söz konusu bu eğitim kurumlarından birisi de ülkemizin ve Doğu Anadolu’muzun kadim bir şehri olan Muş şehrimizin en güzide ve en köklü eğitim kurumlarından biri olmuş olan ve bünyesinde verdiği mezunlarıyla ülkemizin edebiyat, sanat, bilim, siyaset ve bürokrasi hayatında rol oynamış önemli kişilerin yetiştiği Muş Lisesi’dir. 1937 yılında Muş ikmal Mektebi (Orta Mektebi) adıyla temeli atılan Muş Lisesi’nin kuruluş hikâyesi de bir o kadar sancılı ve uzun olmuştur. 1929 senesine kadar gerek Osmanlı ve gerekse Cumhuriyet döneminde Muş’un kaza olarak bağlı olduğu Bitlis vilayetinin, Türkiye’de 1929 yılında yapılan idari düzenleme ile kaza haline gelip il haline getirilen Muş vilayetine bağlanmasından sonra 1931 senesinde Bitlis Ortaokulu’nun Muş’a nakli istenilmiş fakat Maarif Vekili tarafından bu istek kabul edilmeyip gelecek ders yılında Muş’ta ayrı bir ortaokulun açılmasının düşünüleceği bildirilmiştir. O yıllarda Muş’ta sadece mektep olarak 1926 yılında açılmış olan Cumhuriyet İlkokulu vardır. Muş halkından ise çocuklarının ilkokuldan sonraki ortaokula, çevre illere (Bitlis, Diyarbekir, Erzurum ve Elazığ) kâh akraba ve tanıdıklarının yanına kâh yatılı olarak okutmak için gönderen- sadece maddi durumu iyi olan- aileler bu imkânı bulmaktadır. Muş halkı için o dönemde bir ortaokul ihtiyacı çok büyük bir elzemdir. 41

KURULUŞUNDAN GÜNÜMÜZE MEZUNLARININ GÖNÜLLERİNDE VE HATIRALARINDA YAŞAYAN BİR EĞİTİM OCAĞI: MUŞ LİSESİ İlerleyen yıllarda kent merkezinde orta mektep inşası gerçekleşmeyince Muş halkı, 1935 yılında Kültür Bakanlığı’na telgrafla başvurarak Muş’ta bir ikmal Mektebi açılmasını talep etmiştir. Bu istek ikmal mektebi için öğretmen ihtiyacının temin edilemeyecek olmasından ötürü kabul edilmemiştir (Son Posta, 1935:5). Fakat bu talep Bakanlıkça ancak 1937 senesinde kabul görecek ve Muş’ta bir Orta Mektep (Ortaokul) inşaatı başlayacaktır. Muş’ta orta mektebin inşasına dair ilk bilgiye Son Posta gazetesinin 14 Mayıs 1937 tarihli “Muş İmar Ediliyor” başlıklı haberinde rastlıyoruz. Adı geçen haberde Muş kent merkezinde orta mektep inşaatının devam ettiği, hususi muhasebenin bütçesinden ayrılan beş bin liranın kâfi gelmemesi sebebiyle bir o kadar daha paranın Kültür Bakanlığı’ndan talep edildiği yazılıdır (Son Posta, 1937:5). Yine aynı gazetenin 24 Ağustos 1937 tarihli haberinde Muş Ortaokulu’nun inşaatının bir ay gibi bir sürede bitirileceği belirtilmektedir. Ortaokul binası kent merkezinde İstasyon Caddesi üzerinde kuzey güney doğrultusunda eğimli bir alanda inşa edilmiştir “Dün ve Bugün MUŞ” adlı kitabında Gazeteci ve yazar Salih San, Muş Ortaokulu ile ilgili şu bilgileri aktarır: “….Güzel bir havuzla büyük bir sebze bahçesine ve çeşitli ağaçlara sahip, Muş’un yegane kültür yuvası ortaokul, çatısı altında yetiştirdiği ve yetiştireceği çocuklara iftihar eder bir vaziyette Erzurum Caddesi(İstasyon Caddesi) kenarında yükselmektedir. Çimento serpmeli, iki katlı ve çatısı bulunan bina okul olarak her türlü ihtiyacı göz önüne alınmış ve kusursuz yapılmıştır. Okulun yanında bir de müdür evi vardır.” Başbakan Adnan MENDERES Muş Lisesinin açılışında 1955 Bu okul inşaatında en önemli rol Vali Niyazi Mergen ve o gittikten sonra hiç kuşkusuz Muş’a Vali olarak atanan Tevfik Sırrı Gür’e ait olup onun çabaları bu eğitim yuvasının açılışında önemli bir etken olacaktır. “Güneydoğu” adlı kitapta Salih San bu durumu şöyle anlatır. “….İki yıl evvel Elazığ’dan nakille Muş’a gelen Tevfik Gür, bugün Muş’ta her göreni sevinç ve hayret işleri ile heyecan içinde bırakan güzel eserlerine başlangıç olmak üzere başka yerler de eşi az bulunur modern bir ortaokul binası yaptı. Okulun dershaneler levazımı ile beraber direktör (Müdür) evini de beraberce meydana getiren ve vilayetin diğer memurları gibi öğretmenlerinin de maddi manevi ihtiyacını bir baba bir ağabey şefkati ile göz önünde tutan Tevfik Sırrı Gür, bundan birkaç yıl önce Muş’a tayin edilmekten korkan ve Muş’tan kaçan öğretmenlere Muş’u sevdirmiş ve orada yerleşmek heveslerini uyandırmıştır. Bu yıl ilk mahsulünü veren Muş ortaokulu bize çok ümitler veren bir irfan ocağı olacaktır. ”demektedir. 42

KURULUŞUNDAN GÜNÜMÜZE MEZUNLARININ GÖNÜLLERİNDE VE HATIRALARINDA YAŞAYAN BİR EĞİTİM OCAĞI: MUŞ LİSESİ Zaman içinde Muş Ortaokulu, Muş halkı ve çocukları için yazarın bahsettiği gibi önemli bir eğitim yuvası olacaktır. O dönemde Ortaokul en ileri seviye bir eğitim kurumu olarak görüldüğünden bu okulun açılışı Muş halkına geleceğe daha güvenle bakma umudu verecektir. Okul, yıllar geçtikçe öğrenci sayısını oldukça arttıracak bir kısım öğrencisini de okulun aşağı kısmında 1952’de yeni açılan bu günkü Muş Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nin temelini teşkil etmiş olan Muş Muhtelif Gayeli Ortaokulu’nun binasına gönderecektir. Bu yıllarda artık mezun sayısı artan okulun öğrencilerinin bir üst okula gidebileceği bir lisenin ihtiyacı kendini oldukça hissettirmeye başlayacaktır. Nitekim yine durumu iyi derecede olan az sayıda vatandaş çocuklarını çevre illere yakınlarının yanına veya yatılı olarak gönderebilmekte, imkânları iyi durumda olmayan çoğunluk ise çaresiz bir şekilde bir üst eğitim imkânından yoksun kalmaktaydı. Nihayet 1955 yılında Rahmetli Başbakan Adnan Menderes Muş’ta Demiryolu açılışına gelerek Muş Lisesi’nin açılışını yapacak ve yeni lise binasının ve Muş Devlet Hastanesi’nin temelini atacaktır. Başbakan Menderes, Lise’nin açılışında yapılan töreni Lisenin ilk öğrencilerinin arasında oturarak, onlarla sohbet ederek izleyecektir. Lisenin açılması Muş’ta halk arasında coşkuyla karşılanacak, üniversite seviyesinde gördükleri bu okulun açılışı, Muş halkında çocuklarının geleceğine olan inançlarını ve hayallerini daha da kuvvetlendirecektir. Okulda ilk yıllarda önemli isimlerden eğitimci, bürokrat ve senatör İhsan AKPOLAT (1960-1963), eğitimci, yazar, şair ve milletvekili Burhan Garip ŞAVLI (1964-1965) ve yine Tarih öğretmeni, araştırmacı, yazar, maarif müfettişi Necati KOTAN (1965-1967) müdürlük görevinde bulunurlar. Yıllar içinde ise diğer birçok müdür bu lisede görev yapacaklardır. Bu isimlerden görev yıllarına göre tespit edilenler : Gülşen Yıldırım (1968-1969),Mesut Rençber (1977-1978),İsa Akbaş (1978-1979),Mustafa Taş (1979- 1980),Avni Korkmaz (1980-1981), (1982-1984);Mehmet Zeki Ökmen (1981-1982) ,(1990-1992),(1993- 2000),(2002-2003),(2008-2011),Murat Arslan(1986-1990),Talip Yeşilbaş (1992-1993),(2001- 2002),Görgü Koçlardan (2000-2001), Hamdullah Karasu (2003-2006),Memduh Astan (2006-2008), Yusuf İlimdar (2011-2012),İrfan Özarslan (2012-2013),Mahir Barışan (2013-2014),Nigar Bostancı (2017-2018),Turgay Güngör( 2017-2018) Mehmet Vural (2018- ) Muş Lisesi, 1969 Eğitim-Öğretim Yılı öğrencileri 43

KURULUŞUNDAN GÜNÜMÜZE MEZUNLARININ GÖNÜLLERİNDE VE HATIRALARINDA YAŞAYAN BİR EĞİTİM OCAĞI: MUŞ LİSESİ 1955’te temeli atılan lise binasının inşaatı değişik nedenlerle 10 yıl uzayacak ve okul bu yıllarda öğrenci sayısının artmasıyla 1955 yılında adı geçen binanın bahçesine 2 prefabrik derslik eklenecektir. Bu da yetmeyince okul geçici olarak 1963–1964 öğretim yılında hizmete açılan Yavuz Selim İlköğretim okulunun binasına taşınacak ve bu binada da eğitim-öğretime devam edecektir. Lise binası ve modern bir görüntü arz eden spor salonu ile ancak 1965-1966 eğitim ve öğretim yılında eğitim öğretime geçecektir. 1966–1967 eğitimöğretim yılında 150 mevcutlu pansiyon binasının açılmasıyla da okul, pansiyonlu lise statüsüne kavuşacaktır.1988-1989 yılında okul, Bilgisayar Laboratuvarı’nın açıldığı ülkede sayılı liselerden, İl’de de ilk lise olacaktır.1996-1997 yılında okul, Yabancı Dil Ağırlıklı Lise (Süper Lise) statüsüne kavuşur. 2007–2008 Eğitim-Öğretim yılında önce Pansiyon, okulun geniş bahçesi içinde kurulan Muş İMKB Anadolu Lisesi’ne tahsis edilecektir. Sonra okulun arşivi de buraya taşınarak okul resmi olarak Muş İMKB Anadolu Lisesi’ne dönüşecektir. Okulun eski binası ise yeni kurulan bir düz lise olan Cumhuriyet Lisesi’ne tahsis edilir. Fakat bu durum fazla sürmez 2009 senesinde eski Muş Lisesi ve arşivi tekrar eski binaya taşınır ve okulun adı da Cumhuriyet Lisesi’ne dönüşür. Aynı yıl okul 2009 -2010 eğitim öğretim yılında tekrar eski adına tekrar kavuşur ve Muş Lisesi olarak eğitimine davam eder.2013-2014 eğitim öğretim yılında Nisan ayında okul Anadolu Lisesi statüsüne dönüşünce okulun ismi tekrar değişir bu sefer İbn-i Sina Anadolu Lisesi adını alır. 2017-2018 eğitim öğretim yılında ise okulun statüsü İmam-hatip lisesi statüsüne dönüştürülerek okul binasında o yıl eğitime başlayan Muş Nizamülmülk Anadolu Kız İmam-Hatip Lisesi ile son mezun verdiği 2018-2019 senesine kadar İbn-i Sina Anadolu Lisesi eğitimi aynı binada sürdürürler.2019-2020 eğitim öğretim yılı ile birlikte bugün Muş Nizamülmülk Anadolu Kız İmam-Hatip Lisesi adını almış olan bu okulumuz, geriye kalan zengin Muş Lisesi arşivini ve İl Eğitim Tarihi Müzesi’ni bünyesinde taşımanın sorumluluğunu üstlenmiş bir kurum olarak eğitim misyonuna devam etmektedir. Okul , buraya atanan kıymetli idareci ve öğretmenlerin sayesinde gerek Ortaokul ve gerekse Lise kademesinde birçok mezun verecektir. Gelecekte ülkemizin yetiştirdiği önemli edebiyat ve bilim insanları ve bakan, birçok milletvekili ,senatör ve mülki amir yetişecektir. Okuldan yıllar içinde mezun olmuş ülkemizin edebiyat, sanat, bilim, siyaset ve bürokrasi hayatında rol oynamış önemli kişiler şunlardır: Prof.Dr. Muharrem ERGİN, Türkolog Bilim adamı, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tahsin SARAÇ- Şair ve Çevirmen İsa BİNGÖL- Muş Eski Senatörü, Orman Bakanı Sami ÖZTÜRK- Muş Eski Milletvekili, Kore Savaşı Gazisi-Emekli Yüzbaşı Prof.Dr.NurettinYILDIRAK-Türkiye’de Köy Sosyolojisi’nin kurucusu Ank. Üniv.Ziraat Fakültesi Abdülhadi Toplu -1961 Kurucu Meclis Üyesi, Belediye Başkanı, Gazeteci-yazar Şefik ÇAĞLAYAN- Muş Eski Belediye Başkanı ve Milletvekili Nimet AĞAOĞLU- Muş Eski Milletvekili Burhan Garip ŞAVLI- Muş Eski Milletvekili, Emekli öğretmen-şair ve yazar İsmail ARSLAN- Muş Eski Senatörü Hamdi ÇELEBİ- Muş Eski Milletvekili. Nazmi ÖNDER- Muş Eski Milletvekili, Danışma Meclisi Üyesi Feridun GÜLTEKİN-Emekli Vali Kaya KUŞHAN –TMO Emekli Genel Müdürü Saim ERDEM- M.E.B Teftiş Kurulu Başkanı Saim HEKİMOĞLU- M.E.B Müsteşar Yardımcısı Refik YILDIRIM-Samsun Emniyet Müdürü Necmettin DEDE- Muş Eski Milletvekili ve Belediye Başkanı Nedim İLCİ- Muş Eski Milletvekili. 44