9. SINIF

COĞRAFYA RU o S Kullanım Kılavuzu için Karekodu Okut

BANKASI

NDİRME İLE E L R E Ğ E D Zİ OPTİK ET N İ L YAYIN DENİ E N E G

VE İL E Y İ K R Ü T ÖR G I N A M A SIRAL

YAYINEVİNE AİT KİTAPLAR ÖRNEK PDF’LER AKILLI TAHTA UYGULAMALARI (PARDUS İLE UYUMLUDUR.) VİDEO SORU ÇÖZÜMLERİ MOBİL UYGULAMALAR LİSE DESTEK ÖĞRENCİ UYGULAMASI

Karekodu Okut Uygulamayı İndir.

Sanal Sınıf Entegrasyonu ZOOM ile kurumların ders işlemelerini sağlar. Ders tekrarlarını izleme imkânı verir.

Soru Havuzu Mobil Öğretmen ve Öğrenci Uygulamaları Ödevlendirme sistemi İçeriklere erişim Raporlama

YAYIN DENİZİ VİDEO ÇÖZÜM UYGULAMASINI İNDİREREK, www.yayindenizi.com.tr www.yayindenizi.com.tr ADRESİNİ ZİYARET EDEREK VİDEO ÇÖZÜMLERE ULAŞABİLİRSİNİZ.

İdari Hizmetler Sanal sınıf SMS ile duyuru Gelişim raporları

Erişilebilirlik

Tarayıcı aracılığıyla erişim

İçindekiler

PRO

ÖN SÖZ REHBERLİK

1. ÜNİTE DOĞAL SİSTEMLER - GENEL COĞRAFYA Kavram Haritası...............................................................10

3. ÜNİTE BEŞERÎ SİSTEMLER

Doğa-İnsan ve Coğrafya.................................................13

Kavram Haritası/ Kavram Sözlüğü................................122 Dünya’ da İlk Yerleşmeler.............................................123 Türkiye’de Yerleşmeler..................................................127

Dünya’nın Şekli ve Hareketleri........................................19

Üniteye Genel Bakış......................................................131

Coğrafi Konum................................................................25

Beceri Temelli Sorular...................................................133

Harita Bilgisi....................................................................35

Kavramları Kullanalım...................................................135

İzohipsler.........................................................................43

Yazılıya Girme Zamanı..................................................139

Üniteye Genel Bakış........................................................47

II. Ara Dönem Deneme Sınavı......................................141

Kavram Sözlüğü..............................................................12

Beceri Temelli Sorular.....................................................49 Kavramları Kullanalım.....................................................53 Yazılıya Girme Zamanı....................................................57 I. Ara Dönem Deneme Sınavı.........................................59

4. ÜNİTE BÖLGELER VE ÜLKELER

2. ÜNİTE DOĞAL SİSTEMLER - İKLİM BİLGİSİ Kavram Haritası...............................................................64 Kavram Sözlüğü..............................................................66 Atmosfer ve İklim.............................................................67 İklim Elemanları-Sıcaklık.................................................71 İklim Elemanları- Basınç ve Rüzgârlar............................ 77 İklim Elemanları- Nem ve Yağışlar..................................85 Büyük İklim Tipleri...........................................................91 Türkiye İklimi....................................................................97 Üniteye Genel Bakış......................................................105 Beceri Temelli Sorular...................................................107 Kavramları Kullanalım...................................................111 Yazılıya Girme Zamanı..................................................115 Yarıyıl Deneme Sınavı..................................................117

Kavram Haritası/ Kavram Sözlüğü................................146 Bölgeler ve Ülkeler........................................................147 Üniteye Genel Bakış......................................................153 Beceri Temelli Sorular...................................................155 Kavramları Kullanalım...................................................157 Yazılıya Girme Zamanı..................................................161

5. ÜNİTE ÇEVRE VE TOPLUM Kavram Haritası/ Kavram Sözlüğü................................164 Doğal Çevreyi Kullanma Biçimleri.................................165 Üniteye Genel Bakış......................................................171 Beceri Temelli Sorular...................................................173 Kavramları Kullanalım...................................................177 Yazılıya Girme Zamanı..................................................181 Yıl Sonu Deneme Sınavı...............................................141

Cevap Anahtarları.................................. 185

1.

KAZANIMLAR

ÜNİTE

• Doğa ve insan etkileşimini örneklerle açıklar. • Coğrafyanın konularını ve bölümlerini coğrafya biliminin tarihi süreç içindeki gelişimini açıklar.

• Dünya’nın şekli ve hareketlerini, etkilerini değerlendirir. • Koordinat sistemini kullanarak zaman ve yere ait özellikler ile Türkiye’nin konumuna ait özellikler hakkında çıkarımlarda bulunur.

• Haritayı oluşturan elemanlarından yararlanarak bir harita kullanılır. • Bilgileri haritalara aktarmada kullanılan yöntem ve teknikleri açıklar. • Haritalarda yerşekillerinin gösteriminde kullanılan yöntem ve teknikleri açıklar.

TEST BAŞLIKLARI • Doğa-İnsan ve Coğrafya • Dünyanın Şekli ve Hareketleri • Coğrafi Konum • Harita Bilgisi • İzohipsler • Üniteye Genel Bakış • Beceri Temelli Sorular • Kavramları Kullanalım • Yazılıya Girme Zamanı • I. Ara Dönem Deneme Sınavı

PRO

DOĞAL SİSTEMLER - GENEL COĞRAFYA

Kavram Haritası 1. ÜNİTE Enerji Coğrafyası

COĞRAFYA BİLİMİ: İNSAN VE DOĞA

Nüfus Coğrafyası

Doğa ve İnsan Etkileşimi

Doğanın İnsana Etkileri

Yerleşme Coğrafyası

İnsanın Doğaya Etkileri

Tarım Coğrafyası Beşeri Coğrafyanın Bölümleri

Doğanın Doğaya Etkileri Beşeri Coğrafya

Sanayi Coğrafyası Siyasi Coğrafya Ulaşım Coğrafyası

Bir Bilim Olarak Coğrafya

Coğrafyanın Bölümleri

Turizm Coğrafyası Fiziki Coğrafya

Jeomorfoloji Klimatoloji Fiziki Coğrafyanın Bölümleri

İlk Çağ’da Coğrafya Orta Çağ’da Coğrafya

Hidrografya Biyocografya

Yeni Çağ’da Coğrafya

Bir Bilim Olarak Coğrafya

Kartografya

Yakın Çağ’da Coğrafya Osmanlı’da Coğrafya

DÜNYA’NIN ŞEKLİ VE HAREKETLERİ

Türkiye’de Coğrafya

Dünya’nın Geoid Şekli ve Sonuçları

Dünya’nın Şekli

Dünya’nın Küresel Şekli ve Sonuçları Gece ve Gündüz

Çizgisel Hız

Açısal Hız Yörüngenin Şekli ve Sonuçları

Dünya’nın Günlük (Eksen) Hareketi ve Sonuçları

Dünya’nın Yıllık (Yörünge) Hareketi ve Sonuçları Eksen Eğikliği ve Sonuçları Dünya’nın Hareketleri ve Sonuçları

Matematik İklim Kuşakları ve Sıcaklık Kuşakları 1. ÜNİTE

Mevsimlerin Oluşması

23 Eylül(ekinoks) 21 Aralık(sostis)

Dönencelere Bağlı Sonuçlar Kutup Dairelerine Bağlı Sonuçları

10

21 Haziran(sostis)

21 Mart(ekinoks)

Kavram Haritası 1. ÜNİTE YER VE ZAMAN

Ekvator Paralel

Koordinat Sistemi

Boylam Meridyen Tarih Değiştirme Çizgisi

Zaman Kavramı

Enlem

Greenwich Anti Meridyen

Yerel Saat Uluslararası Saat Mutlak Konum (Matematik Konum)

Konum

Türkiye’nin Coğrafi Konumu

HARİTA OKURYAZARLIĞI

Göreceli Konum (Özel) Türkiye’nin Mutlak (Matematik) Konumu Türkiye’nin Göreceli (Özel) Konumu Silindirik Haritalarda Hata Türleri Projeksiyon Türleri

Haritalarda Temel Kavramlar

Harita Unsurları Kullanım Amaçlarına Göre haritalar Ölçek Türleri

Haritalarda Ölçek

Haritacılığın Tarihsel Seyri

Yer şekillerini haritada gösterme yöntemleri

Ölçeklerine Göre Haritalar Haritalarda uzunluk ve Alan Hesaplamaları Türk ve Müslüman Haritacılar

Konik Düzlem Genel Haritalar Tematik Haritalar Kesir Ölçek Çizgi Ölçek Ölçeklerin Birbirine Çevrilmesi Büyük Ölçek

Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama

Orta Ölçek

Kabartma Yöntemi

Coğrafi Bilgi Sistemleri

Renklendirme Yöntemi

Küçük Ölçek

Uzaktan Algılama

İzohips Yöntemi (Eşyükselti Eğrileri) Profil Çıkarma

1. ÜNİTE

11

Kavram Sözlüğü 1. ÜNİTE Beşerî ortam: Yapay çevre, insan faaliyetleri sonucunda işlenmiş, kültür altına alınmış olan çevre. Boylam: Dünya üzerinde bulunan bir yerin başlangıç meridyenine olan uzaklığının açı cinsinden değeri. CBS: Coğrafi Bilgi Sistemi haritaların bilgisayarlar ve bunlara yardımcı çeşitli teknolojik araçlar yardımı ile hazırlanması, saklanması ve kullanılmasını sağlayan bir araçlar ve işlevler bütünü. Coğrafi ortam: Yeryüzündeki herhangi bir alanın bulunduğu yer. Coğrafya: Bir yeryüzü parçasını, bir bölgeyi, bir ülkeyi belirleyen, niteyelen fiziksel, ekonomik, biyolojik, insansal ve siyasal gerçekliklerin tümü. Doğa: İnsan etkinliği dışında, kendiliğinden oluşan, kendini yenileyen, değiştiren canlı, cansız nesnelerden oluşan varlıkların tamamı. Doğal ortam: Kendiliğinden oluşan varlıkların tamamı. ı Dönence: Ekvator’un kuzeyinde ve güneyinde 23°27 enlemlerinden geçen iki çemberden her biri.

Ekliptik (yörünge) düzlemi: Elips şeklindeki bir yörüngenin düzlem şekli. Ekinoks: Gece gündüz eşitliğinin yaşandığı tarih. Eksen: Dünya çevresinde döndüğü varsayılan hayalî çizgi. Eksen hareketi: Dünya’nın kendi çevresinde dönmesiyle gerçekleşen günlük hareket. Eksen eğikliği: Ekvator düzlemi ile yörünge düzlemi asındaki 23°27ı lık açı.

ar-

Ekuidistans: İzohips haritalarında ardışık iki izohips arasındaki yükselti farkı. Ekvator düzlemi: Yerkürenin eksenine dik olan enlem.

İzobat (eş derinlik eğrisi): Denizlerde aynı derinliğe sahip olan noktaların birleştirilmesi ile elde edilen eğriler. İzohips: Deniz seviyesine göre aynı yükseltide olan noktaların birleştirilmeleri elde edilen eğrilerdir. Kartografya: Haritacılık. Konum: Bir bölgenin veya olayın dünya üzerindeki yeri. Kutup: Dünya ekseninin en güney ve en kuzey uçları. Kutup dairesi: 66°33ı kuzey ve güney enlemlerinden geçen paralel çemberler. Koordinat: Dünya üzerindeki bir yerin mutlak konumunu belirleyebilmek için oluşturulan sistem. Lokasyon: Yer, konum, mevki. Meridyen: İki kutup noktası arasında uzanan, paralel dairelerini dik kesen hayalî yaylar. Ölçek: Dünya üzerindeki bir yerin kuşbakışı görüntüsünün düzlem üzerine aktarılırken kullanılan küçültme oranı. Tan: Güneş’in doğuşundan önceki yarı karanlık, yarı aydınlık zaman. Paralel: Ekvator çizgisine paralel uzanan ve meridyen yaylarını dik kesen hayalî çemberler. Perihel (günberi): Dünya’nın yörüngesinde Güneş’e en yakın olduğu konum (3 Ocak). Profil: Yeryüzü şekillerinin yandan görünüşünün ölçekli çizimi. Projeksiyon: Harita çiziminde Dünya’nın şeklinden kaynaklanan hataları en aza indirmek için geliştirilen sistem.

Enlem: Dünya üzerinde bulunan bir yerin Ekvator düzlemine olan uzaklığının açı cinsinden olan değeri.

Solstis: Güneş ışınlarının Ekvator’a en eğik açıyla geldiği enlemler.

Geoit: Dünya’nın kendine has biçimi. Greenwich: Başlangıç meridyeni. (0°)

Ulusal saat: Bir ülkenin kendine uygun olan meridyenin yerel saatini bütün ülke sınırları içinde geçerli hale getirmesi ile oluşan saat.

Gurup vakti: Güneş’in batış anı.

Zaman: Bir olayın gerçekleştiği süre veya dönem.

Günöte (aphel): Dünya’nın Güneş’e en uzak olduğu konum (4 Temmuz).

12

Harita: Yeryüzünün tamamının veya bir kısmının kuş bakışı görünüşünün belli bir ölçeğe göre küçültülüp düzlem üzerine aktarılması.

1. ÜNİTE

Dünya’nın Şekli ve Hareketleri - III 1. Aşağıda Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketi gösteril-

6

TEST

3. Kuzey ve güney yarım kürelerde mevsim süreleri birbi-

miştir.

rinden farklılık gösterir. Kuzey Kutup Noktası

Kuzey Kutup Noktası

Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir? Ekvator

21 Mart

ri) ünbe m ak (G 3 Oc milyon k ,4 21 Aralık 21 Haziran te) Güneş 146 ö n ü z (G m mmu on k 4 Te mily ,2 1 5 1

A) Dünya yörüngesinin elips şeklinde olması Kuzey Kutup Noktası

B) Dünya yörüngesinin tam bir daire şeklinde olması C) Dünya’nın geoit şeklinde olması D) Dünya’nın açısal hızının her yerde aynı olması E) Dünya ekseninin eğik olması

23 Eylül Kuzey Kutup Noktası

Dünya, elips şeklindeki yörüngesi üzerindeki bir turunu 365 gün 6 saatte tamamlar. Yörüngenin şeklinin elips olmasının bazı sonuçları vardır. Görselden hareketle aşağıdakilerden hangisinin Dünya’nın elips yörüngesine bağlı olarak ortaya çıktığı söylenemez?

4. Aşağıdaki tabloda bazı coğrafi olaylar ve bunların nedenleri eşleştirilmiştir. Coğrafi Olay

Eksen Hareketi

Eksen Eğikliği

I.

Meltem rüzgârlarının oluşması

B) Dünya’nın 3 Ocak’ta Güneş’e en yakın konumda bulunması

II.

Gece gündüzün ardalanması

✓

III.

Muson rüzgârlarının oluşması

✓

IV.

Gece gündüz süresinin değişmesi

✓

V.

Yerel saat farklarının oluşması

✓

C) Dünya’nın Güneş etrafındaki dönüş hızının sürekli aynı olması D) Dünya’nın 4 Temmuz’da Güneş’e en uzak konumda bulunması E) Kuzey yarım Küre’de sonbahar ekinoksunun 2 gün gecikme ile yaşanması

2. Aşağıda Dünya’nın yörünge düzlemi üzerindeki hareketi verilmiştir.

R

D) III ve IV

KIŞ

YAZ

AR

AH

B ON

S 23 Eylül

Dünya’nın bu hareketi sırasında Türkiye’de hangi tarihler arasında gündüzler gecelerden daha uzundur? A) 21 Mart–23 Eylül

B) 4 Temmuz–3 Ocak

C) 21 Aralık–21 Haziran D) 4 Temmuz–21 Aralık E) 23 Eylül–21 Mart 9 Coğrafya Soru Bankası

B) I ve V

C) II ve IV E) IV ve V

21 Aralık

21 Haziran

AHA

✓

Tabloda verilen olaylardan hangilerinin oluşum nedeni yanlış eşleştirilmiştir? A) I ve II

21 Mart

İLKB

YAYIN DENİZİ

A) Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığının yıl içinde sürekli değişmesi

5. I. Meltem rüzgârlarının esiş yönü II. Bir merkeze Güneş ışınlarının geliş açısı III. Tan ve grup süresi IV. Gece ve gündüz süreleri arasındaki fark Yukarıda verilenlerden hangileri Dünya’nın günlük hareketine bağlı olarak değişmez? A) I ve II

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III E) III ve IV

1. ÜNİTE • Doğal Sistemler, Genel Cografya

23

Dünya’nın Şekli ve Hareketleri - III 6. Aşağıdaki görselde 40° kuzey enleminde yer alan bir

8.

merkezdeki ağacın Güneş ışınlarını yıl içinde değişik tarihlerde öğle vaktinde (saat 12.00) alma açıları ve ağacın gölge boyları gösterilmiştir.

Kuzey Kutup Noktası 90° Kuzey Kutup Dairesi

66°33ı

III

Yengeç Dönencesi

Güneş ışınları

Ekvator

23°27ı

I

II

0°

IV

23°27ı

Oğlak Dönencesi V

66°33ı

27° A

Ey

ira

lül

23

Güney Kutup Noktası 90°

Ha z

lık

Ara

Yukarıdaki küre üzerinde hangi tarihte oklar yönünde hareket edildiğinde ulaşılan yerde gündüz süresi en uzun olur?

21

21

n

Güney Kutup Dairesi

50°

67°

B

C

Görselden hareketle bu merkezle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) I → 21 Haziran

A) Gölge boyu A noktasına ulaştığında merkezde en uzun gece yaşanır.

C) III → 23 Eylül

B) Gölge boyu B noktasına ulaştığında Dünya’nın her yerinde gece – gündüz eşitliği yaşanır.

E) V → 21 Aralık

B) II → 21 Mart D) IV → 21 Aralık

D) Gölge boyu A noktasına ulaştıktan sonra merkezde gündüzler uzamaya, geceler kısalmaya başlar. E) Gölge boylarının farklı olmasının nedeni Dünya’nın yörüngesinin elips şeklinde olmasıdır.

7. Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe gece ve gündüz

YAYIN DENİZİ

C) Gölge boyu C noktasına ulaştığında merkezde yaz mevsimi yaşanmaya başlanır.

9. Kuzey 21 Haziran Yengeç Dönencesi 23° 27ıK Temmuz Mayıs Ağustos Nisan 21 Mart 0° 23 Eylül Ekim Şubat Kasım Ocak 23° 27ı G Güney 21 Aralık Oğlak Dönencesi

süreleri arasındaki fark artar. Yukarıdaki küre üzerinde Güneş ışınlarının dik geldiği noktaların dönenceler arasında değişmesine neden olan durum ile aşağıdakilerden hangisi açıklanamaz?

E) V

9. D

D) IV

8. A

1. ÜNİTE

C) III

E) Yatay bir düzleme dikilen bir cismin gölge boyunun yıl boyunca değişmesi

7. A

24

B) II

D) Gece ve gündüzün meydana gelmesi

6. E

A) I

C) Matematik iklim kuşaklarının meydana gelmesi

5. E

Buna göre yukarıdaki haritada numaralarla gösterilen yerlerin hangisinde gece ve gündüz süreleri arasındaki farkın en fazla olduğu söylenebilir?

B) Orta kuşakta yıl içinde sıcaklığın belirgin bir şekilde değişmesi

4. C

V

IV

A) Aynı anda farklı yarım kürelerde zıt mevsimlerin yaşanması

3. A

III

2. A

II

1. C

I

Üniteye Genel Bakış 1. I. Toros Dağları’nın etekleri ta Akdeniz’den başlar.

1

TEST

3. Aşağıda insan doğa etkileşimi ile ilgili bazı görseller

Kıyıları döğen ak köpüklerden sonra doruklara doğru yavaş yavaş yükselir.

verilmiştir.

II. Gökyüzünde daima top top ak bulutlar salınır. III. Kıyıları dümdüz killi topraklardır. Killi toprak et gibidir. Bu kıyılar saatlerce içe kadar deniz kokar, tuz kokar. Tuz keskindir. IV. Düz, killi, sürülmüş topraklardan sonra Çukurova’nın bükleri başlar. Örülmüşçesine sık çalılar, kamışlar, böğürtlenler, yaban asmaları, sazlarla kaplı, koyu yeşil, ucu bucağı belirsiz alanlardır bunlar. Karanlık bir ormandan daha karanlık daha yabani… İnce Memed-Yaşar Kemal Yukarıda verilen numaralanmış cümlelerde anlatılan doğal ortamlar aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? III

IV

Hidrosfer

I

Biyosfer

Litosfer

Atmosfer

B)

Litosfer

Biyosfer

Hidrosfer

Atmosfer

C)

Litosfer

Atmosfer

Litosfer

Biyosfer

D)

Biyosfer

Litosfer

Atmosfer

Biyosfer

E)

Atmosfer

Litosfer

Biyosfer

Hidrosfer

II

III

IV

Bu görsellerdeki faaliyetlerle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) I’de deve kullanımı insanın doğa üzerindeki etkisine örnektir.

YAYIN DENİZİ

II

A)

I

B) II’de yeryüzü şekillerinin insan üzerindeki etkisi görülmektedir. C) III’te insanın doğa üzerindeki etkisi görülmektedir. D) IV’te insanların yanlış arazi kullanım örneği görülmektedir. E) Tüm görsellerde doğanın insan üzerindeki etkisi ön plandadır.

2. Aşağıdaki görselde Dünya üzerinde farklı merkezlerde bulunan üç cismin 21 Mart tarihinde oluşan gölge boyları verilmiştir. Dikey olanlar cisimleri, yatay olanlar ise gölge boylarını göstermektedir. A

B

C

4. A köyünde yaşayan Elif Hanım tarlasına Kelkit Çayından su getirmek istemektedir. Bunun için yaşadığı bölgenin fiziki haritasını açarak bazı ölçümler yapmıştır.

Kelkit Çayı

Buna göre Güneş ışınlarının düşme açısı ile gölge boyu ilişkisi dikkate alındığında aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) A ve B Güney Yarım Küre’de yer alır. B) C, Ekvator üzerinde yer almaktadır. C) 23 Eylül tarihinde de aynı durum oluşur. D) C diğerlerine göre daha sıcaktır. E) 21 Haziran tarihinde B’de gölge boyu diğerlerine göre daha uzundur.

9 Coğrafya Soru Bankası

A köyü

0

5 10 20 km

K

Bu ölçümlere göre A Köyü ile su getirilecek olan Kelkit Çayı arası uzaklık 2 cm gelmektedir. Haritanın ölçeği 1/500.000 olduğuna göre Elif Hanım’ın kaç kilometrelik bir boru hattına ihtiyacı vardır? A) 1

B) 2

C) 3

D) 5

E) 10

1. ÜNİTE • Doğal Sistemler, Genel Cografya

47

Üniteye Genel Bakış 5.

8. Bu yıl Türkiye’de en kısa oruç tutan iller; güneyde yer K

8c

m

alan Hatay, Kilis, Mardin, Hakkâri, Antalya, Mersin ve Adana’dır. Ramazanın sonbahar ve kışta olduğu yıllarda ise kuzeyde yer alan illerde oruçlu kalma süresi daha uzundur. Kırklareli, Edirne, Bartın ve Kastamonu illeri en uzun oruç tutulan olacaktır. En erken orucu Iğdır ili açarken, en geç Çanakkale ili açacaktır.

K L

L 1/400.000

1/200.000

1/200.000 ölçekli bir haritada 8 cm ölçülen K–L merkezleri arası mesafe 1/400.000 ölçekli bir haritada kaç cm ölçülür? A) 1

B) 2

C) 4

D) 6

Basından Basından alınan metindeki bilgilere göre, I. Oruç tutma süresi kış mevsiminde tam tersi bir özellik gösterir. Yani güneydeki illerde oruç süresi uzun olur.

E) 16

II. İller arasındaki oruç tutma sürelerinin farklı olmasının nedeni eksen eğikliğidir. III. Iğdır’da iftar saatinin Çanakkale’ye göre daha erken olmasının nedeni Dünyanın şeklidir.

6. Aşağıdaki haritada Rize ve Antalya illerinin konumları verilmiştir.

yargılarından hangilerinin doğru olduğu söylenebilir? A) Yalnız I

Rize

B) Yalnız III

Antalya

Bu illerin aşağıdaki özelliklerinden hangisinin farklı olmasının nedeni Dünya’nın şekli ile açıklanamaz? A) Yerel saatlerinin B) Güneş ışınlarının öğle vakti geliş açısının C) Deniz suyu sıcaklıklarının D) Cisimlerin öğle vakti gölge boylarının

9. Aşağıdaki etkinlikte öğretmen ders anlatırken öğrencilere harita elemanlarının ne işe yaradığını sormuş öğrencilerden bazıları kendilerini harita elemanları yerine koyarak cevap vermişlerdir.

E) Tan ve grup sürelerininı

7. Bir coğrafyacı yüksek lisans tezi hazırlamak için bir merkezin mesken tipini, gelişim sürecini, yerleşme dokusunu ve yerleşmeyi etkileyen faktörleri araştırmıştır.

E) I, II ve III

YAYIN DENİZİ

D) I ve III

Haritanın konusunu belirtirim

Haritanın küçültme oranıyım

Haritada ana yönleri belirtirim

Haritadaki işaretlerin anlamıyım

Buna göre coğrafyacının tez hazırladığı çalışma alanı coğrafyanın aşağıdaki alt dallarından hangisi ile ilgilidir? A) Jeomorfoloji

C) I ve II

C) Nüfus coğrafyası

Buna göre öğrencilerin cevaplarında aşağıdaki haritanın elemanlarından hangisi ile ilgili bilgi verilmemiştir?

D) Ekonomik coğrafya

A) Harita başlığı

B) Koordinat sistemi

E) Tarım coğrafyası

C) Yön oku

D) Lejant

B) Yerleşme coğrafyası

E) Ölçek 2. C

3. C

4. E

5. C

6. A

7. B

8. C

9. B

1. ÜNİTE

1. C

48

TEST

Büyük İklim Tipleri - I 1. Aşağıdaki tabloda üç farklı merkezin iklim özellikleri

13

3. Aşağıda bir iklim bölgesinin yıllık sıcaklık ve yağış grafiği verilmiştir.

Her mevsim yağışlı olduğu için yağış rejimi düzenlidir.

0° - 10° enlemleri arasında görülür.

40 30 20 10 0 –10 –20 –30 –40

(°C)

I. Merkez

II. Merkez Sıcaklık değerlerinin 10° - 20° enlemleri arttığı yaz aylarında arasında görülür. yağış görülür. 20° - 40° enlemleri III. Merkez Dünya’da en fazla yağış alan iklim böl- arasında, özellikle Asya’nın güneydogesinde yer alır. ğusunda görülür.

O Ş M N M H T A E E K A AYLAR Ortalama yağış Ortalama sıcaklık

Grafikteki bilgiler değerlendirildiğinde bu iklimle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılmaz?

Tablodaki bilgilere göre bu merkezlerin iklim tipleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak eşleştirilmiştir?

A) Yağış rejimi düzenlidir.

I. merkez

II. merkez

III. merkez

B) Nem oranı fazladır.

A)

Ekvatoral

Savan

Muson

C) Günlük ve yıllık sıcaklık farkları azdır.

B)

Savan

Muson

Akdeniz

C)

Karasal

Akdeniz

Ekvatoral

D) Sıcaklık yıl boyunca 20°C’nin üzerindedir.

D)

Ekvatoral

Akdeniz

Kutup

E)

Karasal

Step

Akdeniz

2. Aşağıdaki haritada üç farklı iklimin görüldüğü alan numaralarla gösterilmiştir.

400 350 300 250 200 150 100 50 0

(mm)

verilmiştir.

YAYIN DENİZİ

E) Yağışlar genelde cephesel kökenlidir.

4. B

III II

Ekvator

I

Bu alanlarda görülen iklimler aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? I

II

III

A)

Ekvatoral

Çöl

Akdeniz

B)

Tundra

Akdeniz

Ekvatoral

C)

Akdeniz

Ekvatoral

Tundra

D)

Step

Karasal

Savan

E)

Tundra

Step

Karasal

9 Coğrafya Soru Bankası

0°

A

Yukarıdaki haritada A noktasından B noktasına doğru ok yönünde hareket edildiğinde, görülen iklim tipleri aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) Ekvatoral

Savan

Çöl

Akdeniz

B) C) D) E)

Akdeniz Savan Akdeniz Çöl

Çöl Ekvatoral Savan Akdeniz

Savan Çöl Ekvatoral Ekvatoral

Ekvatoral Akdeniz Çöl Savan

2. ÜNİTE • Doğal Sistemler, İklim ve Atmosfer

91

Büyük İklim Tipleri - I 5. Aşağıdaki haritada verilen X ve Y merkezleri aynı

7. Bu iklim tipinde yıllık sıcaklık ortalaması yaklaşık

enlem üzerinde yer almaktadır.

X

15 °C, yıllık yağış miktarı da 1.500 mm civarındadır. Her mevsim düzenli yağışların görüldüğü bu iklim tipinin doğal bitki örtüsünü kışın yapraklarını döken ormanlar ile yüksek kesimlerdeki karışık ormanlar oluşturur.

Y

60° 0°

Ekvator

10°

30°

I

0° II

20°

Bu merkezler aynı enlem üzerinde yer almasına rağmen farklı iklim özelliklerinin görülmesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

10°

III

15°

IV 70°

A) Farklı sıcaklıktaki okyanus akıntılarının etkili olması

60°

V

B) Denize göre konumlarının farklı olması D) Güneş ışınlarının geliş açılarının farklı olması

Buna göre yukarıda coğrafi konumları verilen merkezlerin hangisinde bu özelliklere sahip iklim tipine rastlanır?

E) Farklı basınç merkezlerinin etkili olması

A) I

YAYIN DENİZİ

C) Bitki örtülerinin farklı olması

6. Aşağıda bir iklim tipine ait sıcaklık ve yağış grafiği veril-

(°C)

40 30 20 10 0 –10 –20 –30 –40

O Ş M N M H T A E E K A AYLAR Ortalama yağış Ortalama sıcaklık

400 350 300 250 200 150 100 50 0

8.

B) II

Grafikteki bilgilerden hareketle bu iklim tipinin aşağıdakilerden hangisi olduğu söylenebilir?

C) III

1 (mm) (°C) 30 300 250 25 200 20 150 15 100 10 5 50 0 0 OŞMNMHT A E E K A

D) IV

E) V

2 (mm) (°C) 30 300 250 25 200 20 150 15 100 10 5 50 0 0 OŞMNMHT A E E K A

3 (mm) (°C) 30 300 250 25 200 20 150 15 100 10 5 50 0 0 OŞMNMHT A EE K A

(mm)

miştir.

Yukarıda sıcaklık ve yağış grafikleri verilen iklim tiplerinin doğru sıralanışı aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? 1

2

3

A) Ekvatoral iklim

A)

Okyanusal

Sert Karasal

Akdeniz

B) Okyanusal iklim

B)

Step

Akdeniz

Okyanusal

C) Akdeniz iklimi

C)

Akdeniz

Step

Sert Karasal

D) Step iklimi

D)

Çöl

Savan

Ekvatoral

E) Savan iklimi

E)

Sert Karasal

Akdeniz

Okyanusal

2. A

3. E

4. A

5. A

6. E

7. A

8. D

2. ÜNİTE

1. A

92

20°

2.

Beceri Temelli Sorular 1

ÜN

İTE

Aşağıda üç farklı iklim tipine ait sıcaklık ve yağış grafikleri verilmiştir. Yağış(mm)

Yağış(mm)

Sıcaklık(°C)

Sıcaklık(°C)

Yağış(mm)

300

30 300

25 350

250

25 250

300

200

20 200

150

15 150

100

10 100

50 0

O Ş M N M H T A E E K A

5

50

0

0

20

O Ş M N M H T A E E

Şekil-I

K A

250 15 200 10 150 100 5 50 0 0

Sıcaklık(°C) 25 20 15 10 5

O Ş M N M H T A E E

Şekil-II

K A

0

Şekil-III

Bu grafiklerin ait olduğu iklimler aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? I

2.

II

III

A)

Akdeniz iklimi

Step iklimi

Okyanusal iklim

B)

Okyanusal iklim

Akdeniz iklimi

Step iklimi

C)

Akdeniz iklimi

Okyanusal iklimi

Step iklim

D)

Step iklimi

Okyanusal iklim

Akdeniz iklimi

E)

Step iklimi

Akdeniz iklimi

Okyanusal iklim

Akdeniz iklimi sadece Akdeniz çevresinde yer alan ülkelerde değil 30°-40° derece enlemleri arasında dünyanın farklı bölgelerinde de görülmektedir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu ülkelerden biri değildir? A) İspanya

3.

B) Fas

C) Avustralya

D) Hindistan

E) Şili

Aşağıdaki görsellerde üç farklı bitki örtüsü verilmiştir.

Maki

Bozkır

Karma Orman

Bu bitki örtülerinin hangi iklimlere ait olduğu aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? III

Akdeniz iklimi

Step iklimi

Okyanusal iklim

B)

Okyanusal iklim

Akdeniz iklimi

Step iklimi

C)

Akdeniz iklimi

Okyanusal iklim

Step iklimi

D)

Step iklimi

Okyanusal iklim

Akdeniz iklimi

E)

Step iklimi

Okyanusal iklim

Akdeniz iklimi

9 Coğrafya Soru Bankası

3. A

A)

2. D

II

1. A

I

109

Dünyada ilk Yerleşmeler - II 1. Aşağıdaki görseller yerleşmelerin gelişimine bağlı ola-

3. Kentlerde genellikle tarım, sanayi, ticaret, ulaşım,

rak farklı dönemlerde ortaya çıkan yerleşmelere aittir.

I

II

2

TEST

turizm, eğitim ya da idari merkez olma gibi birden fazla fonksiyon gelişmiştir. Tarım, sanayi, ticaret, turizm, ulaşım, madencilik şehirlerin ekonomik fonksiyonlarını oluştururken eğitim, sanat ve dinî özellikler kültürel fonksiyonlarını, savunma ve yönetim özellikleri ise idari ve askerî fonksiyonlarını oluşturur.

III

Aşağıda verilen şehirlerden hangisinin gelişmesinde sanayi fonksiyonu daha fazla etkili olmuştur?

Görsellerdeki yerleşmelerin isimleri aşağıda verilmiştir. I. Antalya-Karain

A)

II. Konya-Çatalhöyük

B)

III. Alişar-Yozgat Bu yerleşmelerin ortaya çıktığı dönemlerin doğru sıralanışı aşağıdakilerin hangisinde gösterilmiştir? I

II

Barselona

III

Paleolitik

Neolitik

Kalkolitik

B)

Paleolitik

Kalkolitik

Neolitik

C)

Neolitik

Kalkolitik

Paleolitik

D)

Neolitik

Paleolitik

Kalkolitik

E)

Kalkolitik

Neolitik

Paleolitik

D)

C)

Venedik

Brüksel

E)

YAYIN DENİZİ

A)

Roma

Los Angeles

2. Evlerin birbirine uzak olduğu yerleşmelere dağınık yerleşme denir. Dağınık yerleşmeler, su kaynaklarının ve yağışın fazla, yer şekillerinin engebeli, tarım arazisinin az ve parçalı olduğu bölgelerde kurulmuştur.

4. Aşağıda kırsal yerleşmelerin sınıflandırılmasıyla ilgili

IV

bir şema verilmiştir.

III

Nüfus Büyüklüğüne Göre

Ekonomik İşlevlerine Göre

II Kırsal Yerleşme

I

Buna göre yukarıdaki haritada numaralarla gösterilen alanların hangilerinde dağınık yerleşmelerin daha fazla olduğu söylenebilir? A) I ve II D) II ve IV

9 Coğrafya Soru Bankası

B) I ve III

C) II ve III E) III ve IV

Kuruldukları Yere Göre

Yerleşme Planına Göre

Bu şemada yerleşme planına göre kırsal yerleşme türlerine aşağıdakilerden hangisi yazılamaz? A) Yol boyu D) Dairesel

B) Hat boyu

C) Işınsal

E) Dağınık

3. ÜNİTE • Beşeri Sistemler

125

Dünyada ilk Yerleşmeler - II 5. Aşağıda yerleşmeyi sınırlandıran doğal faktörlerin yer

7. Kırsal yerleşmeler, doğal ve beşerî çevre etmenleri-

aldığı bazı görseller verilmiştir.

ne bağlı olarak belirli görünüş biçimleri kazanmıştır. Aşağıda üç farklı yerleşme dokusu verilmiştir.

II

I

Meskenler Karayolu

III

Meskenler

Akarsu

Meskenler Karayolu

Bu yerleşme doku tiplerinin isimlerinin doğru sıralanışı aşağıdakilerin hangisine verilmiştir? I

Bu görsellerdeki doğal faktörler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Bitki örtüsü

II

III

A) B)

Hat boyu Yol boyu

Yol boyu Dairesel

Dairesel Hat boyu

C) D) E)

Hat boyu Yol boyu Dairesel

Dairesel Hat boyu Yol boyu

Yol boyu Dairesel Hat boyu

8. Aşağıda İtalya’nın Venedik şehri ile Suudi Arabistan’ın

B) Bataklıklar

Mekke şehri gösterilmiştir.

C) Yer şekilleri D) Çölller YAYIN DENİZİ

E) Kara ve denizlerin dağılışı

6. Yerleşmeler, yer şekillerine ve su kaynaklarına bağlı olarak toplu veya dağınık olabilmektedir. Aşağıda toplu yerleşmelerin görüldüğü bir köy verilmiştir.

verilmiştir? Venedik

Mekke

A)

Essen

Manchester

B)

Paris

Prag

C)

Roma

İstanbul

D)

Barselona

Kudüs

E)

Medine

Lhasa

9. İnsanların içinde yaşadıkları ve dış faktörlere karşı

Bu tür yerleşmeler hakkında,

korundukları yerlere mesken adı verilir. Meskenlerin yapımında farklı malzemeler kullanılmaktadır.

I. Evler, birbirine yakın inşa edilir. II. Bu yerleşmeler, genellikle su kaynaklarının fazla olduğu engebeli alanlarda kurulur.

Bu durum üzerinde;

III. Bu alandaki insanlar ihtiyaçlarını karşılayabilecek su kaynağının yakınına yerleşirler.

II. doğal çevrede bol bulunan yapı malzemeleri,

yargılarından hangileri doğrudur?

unsurlarından hangileri etkilidir? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

5. E

6. C

7. D

8. D

9. E

E) I, II ve III

4. E

C) I ve III

3. E

3. ÜNİTE

III. insanların gelir düzeyi

2. B

D) II ve III

B) Yalnız III

I. yaşanılan ortamın iklim özellikleri,

1. A

A) Yalnız I

126

Venedik ve Mekke ile benzer fonksiyonlara bağlı gelişen şehirler aşağıdakilerin hangisinde doğru

1. Yeryüzünde farklı ölçütler ve amaçlarla çok çeşitli

2

TEST

Bölgeler ve Ülkeler - II

4. Aşağıdaki tabloda bazı şekilsel bölgeler ve bu bölgeler-

bölge türleri oluşturulabilmektedir.

de yer alan ülkeler gösterilmiştir.

Bu haritalarda yer alan Türkiye’deki bölgeler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Orman bölgeleri

B) Deprem bölgeleri

C) Dağlık bölgeler

D) Kalkınma bölgeleri

I.

Himalaya Dağlık Bölgesi

Çin (Tibet), Pakistan, Hindistan, Nepal, Bhutan

II.

Nil Havzası Bölgesi

Tanzanya, Ruanda, Uganda, Kenya, Güney Sudan, Sudan, Etiyopya, Mısır

III.

Orta Doğu Petrol Üretim Bölgesi

Türkiye, Yunanistan, İtalya, Fransa, Portekiz, Güney Afrika Cumhuriyeti, Şili

IV.

Büyük Sahra Seyrek Nüfus Bölgesi

Cezayir, Libya, Tunus, Fas, Çad, Mali, Moritanya, Nijer, Sudan , Mısır

V.

Karadeniz Ekonomik İş birliği (KEİ) Bölgesi

Türkiye, Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan, Moldova, Rusya, Ukrayna, Bulgaristan, Romanya, Yunanistan, Arnavutluk, Sırbistan

E) Heyelan bölgeleri

2. İklim bölgeleri genel özelliklerine göre sıcak, ılıman ve Buna göre Türkiye’nin coğrafi konum şartları göz önünde bulundurulduğunda aşağıdaki iklimlerden hangisinin Türkiye’de bulunduğu söylenemez? A) Ilıman okyanus iklim bölgesi

YAYIN DENİZİ

soğuk iklim bölgeleri şeklinde sınıflandırılır.

Tablo değerlendirildiğinde hangi bölgede yer alan ülkeler yanlış verilmiştir? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

B) Akdeniz iklim bölgesi

5. Doğal kriterlere göre oluşturulmuş bölgelerde değişim

C) Ilıman karasal iklim bölgesi

güç olurken, beşerî kriterlere göre oluşturulan bölgelerde değişim daha kolaydır. Örneğin 1949’da kurulmuş olan NATO ’ya sonradan eklenen üye ülkeler ile birlikte NATO’nun sınırları zaman içinde değişmiştir

D) Tundra iklim bölgesi E) Sert karasal iklim bölgesi

3. I III II V

IV

1949 1949 1955 1982 1999 2004 2009 Ülkelerin NATO’ya Katılım Yılları

Yukarıdaki harita üzerinde numaralarla gösterilen alanların hangisi suyun az olduğu bölgeler içerisinde değerlendirilir? A) I

B) II

9 Coğrafya Soru Bankası

C) III

D) IV

E) V

Buna göre harita üzerinde gösterilen ülkelerden hangisi NATO’nun kurucu üye ülkeleri içinde yer almaz? A) İspanya D) ABD

B) Fransa

C) İngiltere

E) Kanada

4. ÜNİTE • Bölgeler ve Ülkeler

149

Bölgeler ve Ülkeler - II 6. Aşağıdaki harita bazı alanlar numaralarla gösterilmiştir.

9. Bir coğrafyacı uçakla haritada verilen rotayı takip etmiştir.

I III. Durak

III V

IV

II. Durak II I. Durak

Bu alanların özellikleri değerlendirildiğinde hangisinin çöl bölgesine dahil edilmesi gerekmektedir? A) I

B) II

C) III

D) IV

Durakların coğrafi özellikleri dikkate alındığında bulundukları bölge türleri aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?

E) V

I. durak

Yukarıdaki haritada verilen ülkelerin beşerî özellikleri göz önünde bulundurulduğunda aşağıdaki özelliklerden hangisine göre sınıflandırıldığı söylenebilir? A) Nüfus yoğunluğuna

II. durak

III. durak

A)

Orman bölgesi

Çöl bölgesi

Dağlık bölge

B)

Dağlık bölge

Orman bölgesi

Sanayi bölgesi

C)

Tahıl bölgesi

Sanayi bölgesi

Ticaret bölgesi

D)

Dağlık bölge

Maden bölgesi

Sanayi bölgesi

E)

Dağlık bölge

Çöl bölgesi

Sanayi bölgesi

YAYIN DENİZİ

7.

B) Orman oranına C) Gelişmişlik seviyesine D) Müslüman nüfus oranına E) Arapça konuşanların oranına

10.

II

A) Dağlık bölge---Heyelan bölgesi

A)

Ovalık bölge

Ticaret bölgesi

B) Ovalık bölge---Volkanik bölge

B)

Dağlık bölge

Enerji bölgesi

C) Platoluk bölge---Maki bölgesi D) Ovalık bölge---Step bölgesi

Turizm bölgesi

Ulaşım bölgesi

4. ÜNİTE

E) Dağlık bölgesi---Erozyon bölgesi

10. D

E)

9. E

Sanayi bölgesi

8. B

Turizm bölgesi

7. D

Tarım bölgesi Ormanlık bölge

6. B

C) D)

5. A

150

II

4. C

I

Bu haritada gösterilen Ergene Havzası aşağıdaki bölgelerden hangilerini kapsar?

3. B

Bu görsellerin bulunduğu alanlarda bir bölge sınıflandırılması yapıldığında aşağıdakilerden hangisi doğru olur?

2. D

I

1. D

8.

Ergene Havzası

Yazılıya Girme Zamanı 5. ÜNİTE 5. Aşağıdaki harita üzerinde bazı ülkeler numaralarla gösterilmiştir. Bu ülkelerin isimlerini ve sanayileşmeye bağlı olarak doğal çevreye verdiği zararın az ya da fazla olduğunu karşısına yazınız.



(20 puan)

IV I

III VI

V

2

IX

4

II VII X

VIII

Ülkeler

Doğal çevreye zararı az

Doğal çevreye zararı fazla

Ülkeler

I.

VI.

II.

VII.

III.

VIII.

IV.

IX.

V.

X.

Doğal çevreye zararı az

Doğal çevreye zararı fazla

6. İnsanların ihtiyaçları doğrultusunda doğal çevre üzerinde yaptığı önemli değişiklikler 20 ve 21. yüzyıllarda daha da yoğunlaşarak hayalleri zorlayacak boyutlara ulaşmıştır. Bu değişikliklere Dünya’dan ve Türkiye’den beşer tane örnek yazınız. (20 Puan) Dünyadan Örnekler

Türkiye’den Örnekler

1. 2. 3. 4. 5.

180

5. ÜNİTE

9 Coğrafya Soru Bankası

NEME SONU DE

YIL

SINAVI

dır. samakta p a k tı a d rak müfre tiği okuta an arası p ir o z i a k H a ld Eylü nun ı avının so ın s e alamanız m ır e s i k Den e d lin e il gene Türkiye v . abilirsiniz kıyaslay

DENEMEYİ ÇÖZ

TÜRKİYE VE İL GENELİ NETLERİNİ KIYASLA

Bu deneme 15 sorudan oluşmuştur. 20 dakikada çözmenizi tavsiye ediyoruz.

1. Aşağıdaki şemada coğrafyanın bir bölümü ve alt dalla-

3. Güneş ışınlarının bir noktaya düşme açısı yıl boyunca

rından bazıları gösterilmiştir.

Enerji Coğrafyası

Sanayi Coğrafyası

değişim gösterir. Buna bağlı olarak cisimlerin gölge boyları da sürekli değişir.

Tarım Coğrafyası

Ulaşım Coğrafyası

Buna göre şemada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Beşeri Coğrafya

B) Klimaloloji

C) Jeomorfoloji

D) Biyocoğrafya

Gölge Gölge boyu uzunluğu yok cisimden kısa

2. Aşağıdaki görselde 21 Mart tarihinde A merkezinde gün içinde Güneş’in gökyüzündeki hareketi gösterilmiştir. Öğle saat 12.00 İkindi vakti

YAYIN DENİZİ

E) Bölgesel Coğrafya

Gölge boyu eşit

Gölge boyu cisimden uzun

Buna göre yukarıdaki görselde elektrik direğinin farklı tarihlerde gölge boyunun değişmesine neden olan faktörün aşağıdakilerden hangisi olduğu söylenebilir? A) Dünya’nın şeklinin yuvarlak olması B) Dünya’nın Güneş etrafındaki yörüngesinin elips şeklinde olması C) Dünya’nın eksen hareketi

III

Kuşluk vakti

IV

E) Dünya’nın şeklinin geoit olması

II

V

D) Dünya ekseninin yörünge düzlemine eğik olması

I

Akşam

A merkez

Sabah

Buna göre Güneş I. konumdan V. konuma geldiğinde A merkezinde kaç saatlik zaman farkı yaşanmış olur? A) 4

B) 6

9 Coğrafya Soru Bankası

C) 8

D) 10

E) 12

YIL SONU DENEME SINAVI

181

Yıl Sonu Deneme Sınavı 4. Coğrafi konum bir yerin Dünya üzerindeki yerinin

6. Aşağıdaki şekilde iki farklı bölgenin coğrafi koordinatları

belirtilmesidir. Coğrafi konum göreceli konum ve mutlak konum şeklinde sınıflandırılır. Aşağıdaki haritada Türkiye’nin coğrafi konumu gösterilmiştir.

gösterilmiştir. 0°

25°

50°

75°

100° 0°

K

25° 50° L

75°

Yukarıdaki taralı alanların aynı boyutlardaki kâğıtlara haritaları çizilmiştir. Buna göre çizilen haritalarla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) K bölgesinin haritasının ölçeği daha küçüktür.

Haritadan hareketle Türkiye’nin mutlak konumu ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

B) L bölgesinin haritasının ayrıntısı daha azdır. C) K bölgesinin haritasının küçültme oranı daha fazladır.

A) Akdeniz’in tuzluluk oranının Karadeniz’den fazla olması

D) L bölgesinin haritasında ölçeğin paydası daha küçüktür.

B) Doğudan batıya doğru gidildikçe sıcaklık değerlerinin artması

E) K bölgesinin haritasında bozulma oranı daha fazladır.

D) Dağların güney yamaçlarının kuzey yamaçlarından daha sıcak olması E) Greenwich’in doğusunda, Ekvator’un kuzeyinde yer alması

YAYIN DENİZİ

C) Dört mevsimin yaşandığı orta kuşakta yer alması

7. Aşağıdaki haritada üç farklı yerin dünya üzerinde bulundukları yerler taranarak gösterilmiştir.

5. Zeminde meydana gelen yoğunlaşma türlerinden olan

Grönland

sis, ulaşımda aksamalara neden olur. Sonbahar ve kış aylarında diğer hava koşullarının da eklenmesiyle aksamalar artar ve çeşitli sorunlar yaşanmaya başlanır.

Kazakistan

Brezilya I II

Haritada gösterilen yerlerin harita çizimlerindeki hata paylarının en az olması için aşağıda verilen projeksiyon yöntemlerinden hangisini kullanmaları gerekir?

III

Brezilya

Kazakistan

Buna göre yukarıdaki haritada numaralarla gösterilen alanların hangilerinde sözü edilen nedenden dolayı ulaşımdaki aksamaların daha az olduğu söylenebilir?

A)

Düzlem

Silindirik

Konik

B)

Silindirik

Düzlem

Konik

C)

Konik

Silindirik

Düzlem

D)

Düzlem

Konik

Silindirik

A) Yalnız I

E)

Silindirik

Konik

Düzlem

B) Yalnız II

D)I ve II

182

Grönland

YIL SONU DENEME SINAVI

C) Yalnız III

E) II ve III 9 Coğrafya Soru Bankası

Yıl Sonu Deneme Sınavı 10. Bölgeler belirlenirken iklim, nüfus durumu ve yer şekil-

8. Türkiye’de yerleşmelerin düzensiz şekilde dağılışında rol oynayan faktörler doğal (fiziki) faktörler ve beşerî faktörler olmak üzere ikiye ayrılır. Türkiye’de yerleşmeyi etkileyen doğal faktörlerden biri yeryüzü şekilleridir.

leri özellikleri de dikkate alınır.

X

I III II

V

IV

Buna göre haritada verilen X bölgesi ile ilgili olarak yapılan bölge eşleştirmelerinden hangisi doğrudur? İklim Tipi

Nüfus

Yer Şekli

Buna göre yukarıdaki haritada numaralarla gösterilen alanlardan hangilerinde dağlık ve engebeli araziler sebebiyle yerleşmeler seyrektir?

A)

Akdeniz

Yoğun

Dağlık

B)

Karasal

Seyrek

Platoluk

C)

Karadeniz

Yoğun

Ovalık

A) I ve II

D)

Karasal

Yoğun

Ovalık

E)

Karasal

Seyrek

Dağlık

B) I ve III

D) IV ve V

E) II ve IV E) II ve V

11. Aşağıda adları verilen gezginlerden hangileri Yeni

9. Aşağıdaki haritada Dünya üzerinde kurulan ilk medeniyetler gösterilmiştir.

YAYIN DENİZİ

Çağ’da coğrafya biliminin gelişmesinde önemli rol oynamışlardır? A) Piri Reis – Evliya Çelebi B) Muhammed İdrisi – İbn Batuta C) El Harizmi – El Biruni D) Amasyalı Strabon – İskenderiyeli Batlamyus E) Kâtip Çelebi – Kaşgarlı Mahmut

12. Sergei Krikalev Sovyetler Birliği döneminde uzaya gönIV

V

VI

III

I II

derildi. Ancak kozmonot uzaydayken Sovyetler Birliği dağıldı. Mir İstasyonu’nda 313 gün geçiren kozmonot 1992 yılında Sovyetlerden ayrılarak bağımsız olan Kazakistan’a indi. Krikalev, Sovyetler diye bir ülkeden uzaya gönderilmişti. Ancak döndüğünde bu birlik dağılmış, birçok ülke bağımsızlık kazanmış, ülkesinin ismi de Rusya olmuştu.

Bu medeniyetlerle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

Yukarıdaki parça dikkate alındığına hangisine ulaşılabilir?

A) I ve II numaralı medeniyetler diğerlerine göre daha eskidir.

A) Siyasi bölgelerin sınırları çok hızlı değişebilir.

B) III numaralı medeniyet yazıyı bulmuştur.

B) Sovyetler Birliği geçmişte ekonomik bölge özelliği taşımaktadır.

C) V numarada yer alan medeniyetlerin kurulmasında Ganj ve İndus nehirleri önemli rol oynamıştır.

C) Sovyetler Birliği, geçmişte Rusya ve Kazakistan’dan oluşan bir bölgedir.

D) VI numaralı medeniyet günümüzde Hindistan sınırları içinde yer almaktadır.

D) Sovyetler Birliği yeryüzü şekilleri bakımında tek düze bir bölge özelliği taşımaktaydı.

E) IV numaralı medeniyet yüksek dağlık alanlarda kurulmuştur.

E) Sovyetler Birliği’nin dağılma süreci bir yıla yakın sürmüştür.

9 Coğrafya Soru Bankası

YIL SONU DENEME SINAVI

183

Yıl Sonu Deneme Sınavı 13. Aşağıdaki haritada bazı alanlar numaralarla gösteril-

15. İnsanlar geçmişten günümüze ihtiyaçları doğrultusun-

miştir. 3

da doğal çevre üzerinde önemli değişikler yapmışlardır. Bu değişikler özellikle sanayi devriminden sonra artmış, son yıllarda ise daha da artarak hayalleri zorlayacak boyutlara ulaşmıştır. Bu değişikliklere dünyanın çeşitli ülkelerinden örnekler verilebileceği gibi Türkiye’den de örnekler verilebilir.

9 5

7 2

4

6

1

Bu alanlardaki yerleşme ve nüfus özellikleri dikkate alındığında nüfusun yoğun ve seyrek olduğu yerler aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?

V

III

I

8

Yoğun

IV

II

Buna göre yukarıdaki haritada numaralarla gösterilen alanların hangisinde bu değişiklikler sonucu ortaya çıkan ve mühendislik harikası olarak adlandırılacak eser ismi yanlış verilmiştir?

Seyrek

A)

1,2,5,7

3,4,6,8,9

B)

1,5,7

2,3,4,6,8

C)

1,5,7

2,3,4,6,8,9

A) I Æ 1915 Çanakkale Köprüsü

D)

1,3,4,6,9

2,5,7,8

B) II ÆAvrasya Tüneli

E)

1,4,5,7

2,3,6,8,9

C) III Æ Osman Gazi Köprüsü

14. Deniz seviyesinden yükseltileri aynı olan noktaların bir-

YAYIN DENİZİ

D) IV Æ Karadeniz Sahil Yolu E) V Æ Ordu-Giresun Havalimanı

leştirilmesiyle eş yükselti eğrisi ( izohips) elde edilir. Bu yöntemde yeryüzü şekilleri farklı şekillerde gösterilir.

Deniz

II I

Buna göre yukarıda izohips yöntemi ile çizilen harita üzerinde numaralar ile gösterilen yüzey şekillerinin adları aşağıdakilerden hangisidir? I Falez

Akarsu

B)

Vadi

Şelale

C)

Delta

Haliç

D)

Sırt

Çukur

E)

Yamaç

Yalıyar

2232

YIL SONU DENEME SINAVI 1. A

2. E

3. D

4. B

5. C

6. B

7. A

8. E

9. C

10. E 11. A 12. A 13. C 14. C 15. D

184

II

A)