••

•

2.

UNITE

MADDE VE ÖZELLİKLERİ

1

■

Bilgi

Madde ve Özkütle

Bilgi

Örnek 2

Örnek 1

Not

Bilgi Hacim

Not

Not

Bilgi Hacim Ölçümü

Formüller

Örnek 3

Örnek 4

Örnek 8

Örnek 5

Örnek 9

Örnek 6

Örnek 7 Örnek 10

Örnek 11

Örnek 12

Örnek 13

Örnek 16

Örnek 14

Örnek 17

Bilgi

Örnek 15 Örnek 18

.. 1 •

[!] DSW7M

Madde ve Özellikleri

3. Aşağıda verilen cümlelerdeki boşlukları uygun

1. Aşağıdaki bilgiler doğru ise D

şekilde doldurunuz.

yazarak kutuları doldurunuz.

a. 3000 mg

kg kg

b. 50t a.

Kütle eşit kollu terazi ile ölçülür.

b. Ağırlık dinamometre ile ölçülür. c.

Bakır, topraktan madde olarak çıkarılırken, bakır tel bir cisimdir.

d.

Bir cisim, farklı maddelerden olamaz.

mg

d. 2000 g

kg

e. 6.10- 3 g

_J

yazarak kutuları doldurunuz.

a.

d.

t

Aşağıda verilen cümlelerdeki boşlukları uygun şekilde doldurunuz.

8dm 3

cm 3

b.

10 m3

dm 3

200 cm 3

dm 3

d.

o. 008 dm 3

cm 3

e.

15. 104 cm 3

m3

e.

5. 10-2 cm 3

m3

s.

Aşağıda verilen cümlelerdeki boşlukları uygun

a.

0,01 m3

ml

b.

0,1 cm 3

L

c.

6.10 4 dm3

d.

2500ml

e.

8L

e.

4. 10 4 ml

Hacim birimi Si de metreküptür.

Sıvılarda hacim birimi olarak yalnız b. litre kullanılır.

c.

..

t

a.

1 c. 2. Aşağıdaki bilgiler doğru ise D

mg

c. 0,04 kg

f

t

Hacim skaler bir büyüklüktür. Hacim türetilmiş bir büyüklüktür.

Günlük hayatta özellikle kimya sektöründe ve eczacılıkta hacim e. ölçüsü olarak litrenin askatları olarak adlandırılan desilitre, santilitre ve mililitre gibi birimler kullanılır.

.....___ _ _ _ _ _ _

_J 54

şekilde doldurunuz.

. ................

ml m3

..

cm 3 dm 3

■

Bilgi

Özkütle Örnek 20

Örnek 21

Örnek 19

Örnek 22

Örnek 23

Örnek 24

Örnek 25

Örnek 28

Örnek 26

Örnek 29

Örnek 27

Örnek 30

Örnek 31

Örnek 32

Bilgi

Günlük Hayatta Özkütle

Örnek 33

E

1

[ !] . DSW9U

�--M_a_d_d_e_v_e_özellikleri

1. Aşağıdaki ifadeleri doğru

D

2. Aşağıda verilen cümlelerdeki boşlukları uygun

veya yanlış y

şekilde doldurunuz.

olarak işaretleyiniz.

(Sıcaklık, kg/m 3 , mis, Özkütle, Yoğunluk, Hacim, Basınç)

a.

Özkütle sabit sıcaklık ve basınçta ayırt edici özelliktir.

a. Özkütle gazlar için ayırt edici özellik değildir. Çünkü

b.

Özkütle gazlar için ayırt edici özelliktir.

b. Si birim sisteminde özkütle birimi

c.

Özkütle madde miktarına bağlı değildir.

d.

Özkütle madde türüne bağlı değildir.

gazların belirli bir

........................................

yoktur.

tür. c. Kütle - hacim grafiğinin eğimi verir. tur.

d. Özkütlenin bir diğer ismi

Özkütle ölçümü dolaylı yolla ölçüe. me girmektedir.

e. Özkütle

ve

değişimden etkilenir.

________

_J

_J

...__________

D

y

a. Buz eridiğinde özkütlesi artar. b. Kuyumculukta altın ve gümüşün saflık derecesinde özkütleden faydalanılır. c. Bir cismin kütle ve ağırlık değerleri birbirine eşittir. d. İki cismin özkütleleri eşit ise, bucisimler kesinlikle aynı tür maddeden yapılmıştır. e. Si birim sisteminde özkütlesinin birimi g/cm 3 tür. f.

Havanın özkütlesi her hacim ve basınç değerinde aynıdır.

g. Petrolden benzin ve mazotun elde edilmesinde özkütle farklılıklarından yararlanılır .

......__________________

-

[ !] . . DSW29

INTERACTIVE SIMULATIONS

■

59

İlgili ders simülasyonuna ulaşmak için QR kodu okutun.

_J

Bilgi

Örnek 34

Bilgi

Örnek 35

Örnek 36

Örnek 37

Örnek 38

Örnek 40

Örnek 41

Örnek 39

Örnek 42

1

[!]

�--M_a_d_d_e_v_e_özellikleri

1. Aşağıdaki ifadeleri doğru

DSW37 D

2. Aşağıda verilen cümlelerdeki boşlukları uygun

veya yanlış y

şekilde doldurunuz.

olarak işaretleyiniz.

(Kesit alanı, azalır, esneklik, dayanıklılık) a. Canlı ve cansız varlıkların boyutları büyüdükçe dayanıkıllıkları ......................... .

Bir cismin boyutları büyütüldüa. ğünde dayanıklılığı azalır.

b. Kuvvet etkisi ile şekil değiştiren bir cismin, kuvvet ortadan kalkması durumunda eski haline dönmesi özelliğine ............................... denir.

Dayanıklılık katı maddeler için ayırt b. edici bir özelliktir.

c. Katılarda "kesit alanı/hacim" oranı ölçüsü olarak alınır.

Bir silindirin dayanıklılığı, kesit c. alanının yüzey alanına oranı ile hesaplanır. Özkütle madde türüne bağlı ded. ğildir.

.____ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Kesit alanı ile dayanıklılık doğru e. orantılıdır.

f.

Boyu uzun olan cisimler her zaman daha dayanıklıdır .

.____ _ _ _ _ _ _ _ _ _

■

_J

63

_J

Bilgi

Adezyon ve Kohezyon

Bilgi

Adezyon

Kohezyon

1

[!] DSW93

�--M_a_d_d_e_v_e_özellikleri

3.

1. Aşağıda verilen cümlelerdeki boşlukları uygun şekilde doldurunuz.

il. Sıvı molekülleri ile sıvının temas ettiği yüzeyin molekülleri arasındaki çekim kuvvetine adezyon kuvveti denir.

(Tutunmasını, Yapışma, Yapışmasını, Tutunma, Çukur, Tümsek, Adezyon, Kohezyon)

ı.

1. Aynı tür sıvı molekülleri arasındaki çekim kuvvetine kohezyon denir.

Atom ya da moleküller arasındaki elektriksel ve

111. Yağmur damlalarının cama yapışması kohezyon kuvvetiyle açıklanabilir.

manyetik kökenli kuvvetler bu taneciklerin birbirini

verilen bilgilerden hangileri doğrudur?

sağla-

ya da

2. Kohezyon kuvvetine vetine

_J

...____ _ _ _ _ _ _

maktadır. adezyon kuvdenir.

3. Yüzeyi çukurlaşan sıvılarda

kuvveti

kuvvetinden büyüktür. 4. ıslatmayan sıvının kaptaki yüzeyi tir. 5. ıslatan sıvının kaptaki yüzeyi

dır.

4.

2. Aşağıdaki ifadeleri doğru D olarak işaretleyiniz.

Bir sıvının bulunduğu kaptaki şekli1. ni adezyon, kohezyon ve yerçekimi kuvveti belirler. 2•

5•

Farklı cins moleküller arasındaki kuvvete adezyon kuvveti denir.

■

M sıvısı

X

y

z

Buna göre,

1. X kabında adezyon kuvveti = kohezyon kuvvetidir. il. Y kabında adezyon kuvveti > kohezyon kuvvetidir. 111. Z kabında adezyon kuvveti < kohezyon kuvvetidir.

Aynı cins moleküller arasındaki kuvvete kohezyon kuvveti denir.

yargılarından hangileri doğrudur?

Kohezyon kuvveti, sıvıların belirli bir hacme sahip olmasını sağlar.

________

L sıvısı

Özdeş kaplara konulan K, L, M sıvılarının kaplardaki görünümü şekillerdeki gibidir.

Yer çekiminin etkisine rağmen su damlacıklarının cam, tel, yaprak 3. veya musluk gibi cisimlerde asılı kalmasının sebebi kohezyon kuvvetidir. 4•

Ksıvısı

B) Yalnız il

A) Yalnız I D) 1ve il

_J 65

C) Yalnız 111 E) 1,il ve 111

_

ı

_J

Bilgi

Yüzey Gerilimi

1

[!] DSWAW

�--M_a_d_d_e_v_e_özellikleri

3. Yüzey gerilimin büyüklüğü sıvının;

1. Aşağıdaki ifadeleri doğru D veya yanlış y

1. Cinsi il. Saflığı

olarak işaretleyiniz.

111. Sıcaklığı niceliklerinden hangilerine bağlıdır?

ı. 2·

Bir sıvının yüzeyindeki moleküller arasındaki kohezyon etkisi ne kadar büyükse yüzey gerilimi o oranda azalır.

A) Yalnız 1

B) Yalnız il

D) 1ve il

C) Yalnız 111 E) 1, il ve 111

.....___ _ _ _ _ _ _

1

_J

Hacmine göre yüzey alanı en küçük olan geometrik şekil küredir.

Sıcaklık ve deterjan kullanımı, su molekülleri arasındaki kohezyon 3• etkisini düşürerek yüzey geriliminin azalmasına neden olur. Tuz, su molekülleri arasındaki ko4· hezyon etkisini artırır. 5•

ıslatmayan sıvıların yüzey gerilim katsayısı daha büyüktür.

2. Aşağıda verilen cümlelerdeki boşlukları uygun şekilde doldurunuz.

(Yüzey gerilimi, Küre, Azalır, Ayırt, Ortak) a. Yer çekimi kuvvetinin olmadığı atomlarda su damlaları

4. Yüzey gerilimi;

şeklini alır.

1. Ataşın su yüzeyinde batmadan durması il. Ebru sanatı

b. Sıvıların, yüzey alanını küçülterek bir zar gibi davranma özelliğine

111. Peçetenin su moleküllerini çekmesi

denir.

olaylarından hangilerini kapsar?

c. Yüzey gerilim katsayısı sıcaklık arttıkça

A) Yalnız 11

D) il ve 111

d. Çocukların sabunlu suya batırıp oluşturdukları baloncuklar

.

.....___ _ _ _ _ _ _

sayesinde oluşur.

e. Yüzey gerilim katsayısı sıvılar için özelliktir.

.....___ _ _ _ _ _ _

■

B) 1ve il

_J 67

C) 1ve 111 E) 1, il ve 111

_J

Bilgi

Örnek 43

Örnek 44

Örnek 45

1

[!]!!ti[!]

�--M_a_d_d_e_v_e_özellikleri

DSWD3 3.

1. Aşağıdaki metinlerde adezyon, kohezyon, yüzey gerilimi ve kılcallık ile ilgili olanları karşısına yazınız.

Yüzey gerilim katsayıları arasında L > K > M ilişkisi olan sıvılara özdeş kılcal borular şekildeki gibi daldırılıyor.

1. Bazı böceklerin su üzerinde yürüyebilmesi

2.

tfütfüLfü

Buna göre, borulardaki yükselme miktarları hK, hl, hM arasındaki ilişki nasıdır?

Bitkilerin kökleri vasıtası ile topraktan aldığı su gövdede yükselerek yapraklara ulaştırması

A) hK = h l = hM

B) hK < h l < hM

C) h l < hK < hM

D) hM < hK < h l E) h l < hM = h l

3. Muslaktaki su damlacığının düşmeden durabilmesi

_J

....._________

4. Çay bardağını kaldırdığımızda tabakla beraber kalkması S. Bir ataşın sıvı yüzeyine yavaşça bırakıldığında yüzmesi 6.

Sabunlu sudan baloncuk elde edilmesi

7.

İspirto ocağındaki fitilin alt bölmedeki ispirtoyu yükselterek yanması

8.

Peçetelerin suyu emmesi

9.

Kontaks lenslerin göze konulduğunda yapışması

2.

4. Bir sıvıya batırılan ince boruda sıvının şekildeki gibi yükselmesine kılcallık denir.

1. İspirto ocağının yanması Kesitleri farklı borulardaki sıvı düzeylerinin farklı olması 111. Kağıt peçetenin suyu çekmesi

1. Sıvının cinsine il. Borunun kalınlığına 111. Borunun cinsine

Gözlemlerinin hangileri kılcallık etkisinin sonucudur?

verilenlerden hangilerine bağlıdır?

il.

A) Yalnız 1

B) Yalnız il D) 1ve il

■

A) Yalnız 1

C) Yalnız 111 E) 1, il ve 111 _ _

B) Yalnız il D) 1ve il

_J

....._________ 69

C) Yalnız 111 E) 1, il ve 111

_J

6. Uygulama

Madde ve Özellikleri

15.Aşağıda verilen tanımlara ait kavramları bularak bulmacayı doldurunuz. ı.

Bir maddenin birim hacminin kütlesine verilen ad.

2. Madde miktarına bağlı büyüklüktür. 3. Bir yapının kendisine dışarıdan etkiyen birtakım kuvvetler karşısında şeklini koruyabilmesidir. 4.

Farklı cins moleküllerin birbirine yapışmasına verilen ad.

S. Aynı cins moleküllerin birbirini tutmasına verilen ad. 6. İnce kılcal borularda sıvı yükselmesine verilen ad. 7.

İyonize olmuş gaza verilen ad.

8.

Sıvı yüzeyinin ince bir zar tabakası halini alması

8

1

2 4

6

3

s

7

70