ADA – Afet Dayanışma Ağı Sayfa 2 / 25 www.afetdayanisma.org ÖNSÖZ Ülkemiz başta deprem olmak üzere , benzeri afet riskleriyle karşı karşıya olan bir ülkedir.Türkiye’de son dönemde ağırlık kazanan yaklaşım, sadece resmi afet yönetim sistemindeki iyileştirmelerin tek başına yeterli olamayacağı, yerel toplulukların aktif katılımı olmaksızın, Türkiye’nin afete hazırlık müdahale imkan ve kabiliyetinde hala büyük bir açık olacağı yönündedir. 1999 Gölcük ve 2011 yılındaki Van depremlerinden alınan kritik ders şudur; depremzedelerin çoğu, resmi afet müdahale sisteminin profesyonelleri tarafından değil,yerel sakinler , komşular ve aile üyeleri tarafından kurtarılmaktadır. Bunun nedenleri bellidir;Afet ve Acil Durum sisteminin harekete geçmesi zaman almaktadır ve bu sistem aynı anda her yerde olamaz.Onlar, yaralı kişilerin nerede bulunduklarını tam olarak bilemezler ve yerel bilgileri sınırlıdır.Birçok durumda erişim sınırlıdır.Bu nedenle yerel halk, bir depremi takip eden ve hayatta kalma oranının her geçen saat düştüğü, 72 saatlik hayati öneme sahip süre esnasında , önemli bir rol oynamaktadırlar.İlk 24 saatte gerçekleştirilen kurtarmaların %80 den fazlası yerel halk tarafından gerçekleştirilmektedir. Ancak yerel halkın da bu anlamda hazırlıksız olması, kurtarma çalışmalarındaki bilgi ve beceri eksikliği, organizasyon ve yeterli kurtarma teçhizat eksikliği, onların da etkinliğini ciddi biçimde sınırlandırmaktadır.Hazırlıksız kurtarıcılar, kendilerine ve afetzedelere gereksiz zarar bile verebilmektedir. Bireysel ve toplumsal düzeyde afetlere hazırlıklı olabilmek için kendimizi geliştirmek, konuyla ilgili eğitimlere katılmak, bilgi ve becerimizi artırmak ve en önemlisi afetlerin öncesinde neler yapabileceğimiz konusunda bilinçlenmek bize hayatta kalabilmek ve çevremizdeki insanlara yardım edebilmek ile ilgili artılar sağlayacaktır.. Afet Dayanışma Ağı tam da bu aşamada; mahalle düzeyinde örgütlenerek, afet öncesinde riskleri azaltmak, tehlike gerçekleşirken doğru davranışı uygulamak , afet sonrasında bilinçli ilk müdahaleyi yapabilmek ve gelecek olan profesyonel ekiplere yardım ve destek hizmeti verebilmek için sizi ADA GÖNÜLLÜSÜ olmaya çağırıyor. Afet Dayanışma Ağı

ADA – Afet Dayanışma Ağı Sayfa 3 / 25 www.afetdayanisma.org İÇİNDEKİLER 1-GİRİŞ 1-1 Afet Nedir? 1-2 Afet Bilinci 2-DEPREM 2-1Deprem Nedir? 2-2Depreme Yönelik Kavramlar 2-2-1 Depremin Büyüklüğü(Magnitüd) 2-2-2 Depremin Şiddeti 2-2-3 Depremin Derinliği 2-2-4 Artçı Deprem( artçı şok) 2-2-5 Fay 2-3- Risk Azaltma Çalışmaları 2-3-1 Yapısal Risklerin Azaltılması 2-3-2 Yapısal Olmayan Risklerin Azaltılması 2-3-3 Aile Afet Planı 2-4 Deprem Sırasında 2-5 Deprem Sonrasında 2-6 İlk 72 Saat 2-7 Acil Durum Çantası 2-8 Tahliye 3-YANGIN 3-1 Yangın Önlemleri 3-2 Yangına İlk Müdahale 3-3 Yangın Söndürücüler

ADA – Afet Dayanışma Ağı Sayfa 4 / 25 www.afetdayanisma.org 3-4 Yangına Yakalanırsanız 4- SEL 4-1 Sel öncesi 4-2 Sel Sırası 4-3 Sel Sonrası 5-TOPRAK KAYMASI( HEYELAN) 5-1 Heyelan Öncesi 5-2 Heyelan Belirtileri 5-3 Heyelan Sırasında 6- ÇIĞ 6-1 Çığ Belirtileri 6-2 Çığa Yakalanırsanız 7- YEREL AFET GÖNÜLLÜLÜĞÜ 8- SONSÖZ

ADA – Afet Dayanışma Ağı Sayfa 5 / 25 www.afetdayanisma.org AFET DAYANIŞMA AĞI 2022 GİRİŞ; Ülkemiz bulunduğu coğrafi konum itibariyle deprem kuşağı ülkesidir.Deprem başta olmak üzere birçok tehlikeyi de bünyesinde barındırmaktadır. Deprem gibi sonuçları itibariyle bir afete neden olabilecek tehlikeyi önlemek ve riskleri sıfırlamak ne yazık ki mümkün değildir. Buna karşın iyi bir hazırlıkla görebileceğimiz zararı en aza indirebilmek mümkündür. Bir afet sonucunda binaların hasar görmesi normal kabul edilebilir fakat binaların yerle bir olması kabul edilemez. Sonuç itibariyle afetler bir yönetim sorunu olarak karşımıza çıkar. Afetlerin olumsuz etkileri hemen kendini gösterir. Profesyonel ekipler hemen olay bölgesine gidemezler, müdahaleler gecikir.İşte böyle durumlar için birey ve ailelerin önceden hazırlanmış olmaları gerekir. 1-1 Afet Nedir? Sonuçları itibariyle toplumun olağan yaşam sürecini bozan, yerel müdahale kapasitesini aşan, kalabalık toplulukları etkileyen, can, mal ve ekonomik kayıplara neden olan bir olaydır. Afetler olayın kendisi değil, gerçekleşen olayın sonucudur. Tehlikeler doğal ve insan kaynaklı olmak üzere 2’ye ayrılır. Doğal Tehlikeler; Deprem Sel Toprak kayması( heyelan) Çığ Tsunami Fırtına, hortum, kasırga( meteorolojik olaylar) Volkanik püskürmeler. İnsan kaynaklı tehlikeler; Savaşlar Terörizm Yangın Kazalar

ADA – Afet Dayanışma Ağı Sayfa 6 / 25 www.afetdayanisma.org 1-2 Afet Bilinci Afetler yapacağımız hazırlık ve alacağımız önlemler sayesinde asgari zararla atlatılabilecek olaylardır. Hayatın tüm alanlarında risklerimizin farkında olarak yaşıyorsak, gerekli tedbirleri alarak bu riskleri en aza indirebileceğimizi biliyorsak, toplumsal alanda sorumluluklarımız yerine getiriyor, sorunun değil, çözümün bir parçası olabiliyorsak, yaşadığımız çevreye duyarlıysak AFET BİLİNCİ KÜLTÜRÜ ‘ne sahibiz demektir. 2- DEPREM Ülkemiz bir deprem kuşağı ülkesi olması nedeniyle ,sonuçlarını genelde afet olarak yaşadığımız doğa olayı depremdir. Depremler bir çok etken bir araya geldiğinde , çok büyük kayıplara neden olabilmektedir. 2-1 Deprem Nedir? Günümüzde depremlerin oluşumuyla ilgili en kabul gören teori Tektonik Plakalar Teorisi’dir. Yerkabuğunu oluşturan ve magma sıvısı üzerinde yüzer halde hareket eden plakalar, farklı yönlere hareket etmeye çalıştığında ,sürtme, itme ve bitişme hali neticesinde enerji birikimine neden olur. Biriken bu enerji sürtünme kuvvetine galip geldiği an çok kısa bir sürede boşalır ve plakalar farklı yönlere hareket eder. Coğrafyaya göre farklı derinliklerde meydana gelen bu hareketlerin oluşumu sırasında boşalan enerjinin yarattığı dalgalar yeryüzünün sallanmasına ve sarsılmasına neden olur. Ülkemiz 3 büyük levhanın etkisi altındadır; Avrasya, Afrika ve Arap levhaları. Topraklarımızın %96 sı bu toprakların üzerinde yasayan nüfusun %98’i deprem tehlikesi altındadır. Ortalama her yıl bir büyük depremin beklendiği ülkemizde son yüzyılda afet zararlarının %65’i depremler sonucunda gerçekleşmiştir. Deprem tehlikesini artıran bazı faktörler vardır. Örneğin; *Sarsıntının gücü *Sarsıntının süresi *Zeminin cinsi *Depremin odak derinliği *Deprem merkezinden uzaklık gibi. Bir de deprem risklerimizi artıran faktörler vardır. Örneğin; *Binaların tasarımı, malzeme, inşaat ve kullanım bakımından güvensizliği *Altyapının zarar görebilirliği

ADA – Afet Dayanışma Ağı Sayfa 7 / 25 www.afetdayanisma.org *Yapısal olmayan tehlikeler *Deprem sonrası oluşabilecek yangınlar *İlk müdahale kapasitesinin yetersizliği 2-2 Depreme Yönelik Kavramlar 2-2-1 Depremin Büyüklüğü (magnitüd) Deprem esnasında açığa çıkan enerji miktarına denir.Sayısal bir değerdir.Richter Ölçeğine göre hesaplanır.Logaritmik temellidir.Örneğin 7 büyüklüğünde bir depremle 6 büyüklüğündeki bir depremde açığa çıkan enerji arasında yaklaşık 30 kat fark vardır. Richter Ölçüsüne göre depremler küçük, orta, büyük, çok büyük olmak üzere sınıflandırılır. SINIFLANDIRMA RİCHTER ÖLÇEĞİ KÜÇÜK 2.0- 4.9 ORTA 5.0- 6.9 BÜYÜK 7.0- 7.9 ÇOK BÜYÜK 8.0- 8.9 2-2-2 Depremin Şiddeti Depremin belirli bir yerde canlılara ve çevreye verdiği zararın tespit edilmesidir. Hiçbir matematiksel değeri olmayıp tamamen gözlemseldir. Şiddeti tanımlamak için en yaygın kullanılan ölçek Mercalli Şiddet Ölçeği’dir. Bu ölçek romen rakamları kulanılarak ifade edilen 12 düzeyden oluşur. Şiddet derecesi E T K İ A L A N I Kişiler Yapılar Arazi I Duyulmayan Titreşimler kişiler tarafından hissedilmez.Sismograflarca kaydedilir. II Çok Hafif Sarsıntılar yapıların en üst katlarında dinlenmede bulunan çok az kişi tarafından hissedilir. III Hafif Sarsıntı yoldan geçen bir kamyonetin meydana getirdiği sallantı gibidir.Dikkatli kişiler üst katlarda daha belirgin olan asılmış eşyalardaki sallantıyı izleyebilir. IV Orta Şiddetli Deprem ev içerisinde çok, dışarıda ise çok az kişi tarafından hissedilir.Sarsıntı yoldan geçen ağır yüklü bir kamyonun oluşturduğu sallantı gibidir. Kapı,pencere,mutfak eşyaları v.s. titrer, asılı eşyalar biraz sallanır.Ağzı açık kaplarda bulunan sıvılar biraz dökülür.Araç içerisindeki kişiler sallantıyı hissetmezler.

ADA – Afet Dayanışma Ağı Sayfa 8 / 25 www.afetdayanisma.org V Şiddetli Deprem yapı içerisinde herkes, dışarıda ise çok kişi tarafından hissedilir.Uyumakta olan çok kişi uyanır, az sayıda dışarı kaçan olur.Hayvanlar huysuzlaşır.Yapılar baştan aşağı titrer.Asılmış eşyalar önemli derecede sarsılır,Sarkaçlı saat durur.Az miktarda sabit olmayan eşyalar yerlerini değiştirebilir ya da devrilebilir.Açık kapı ve pencereler şiddetle kapanır.İyi kilitlenmemiş kapalı kaplar açılabilir.İyice dolu, ağzı açık kaplardaki sıvılar dökülür.Sarsıntı yapı içerisinde ağır bir eşyanın düşmesi gibi hissedilir. A tipi yapılarda hafif hasar olabilir. Bazen kaynak sularının debisi değişebilir. VI Çok şiddetli Deprem ev içerisinde ve dışında herkes tarafından hissedilir.Ev içerisinde birçok kişi korkar ve dışarı kaçar, bazı kişiler dengelerini kaybeder.Evcil hayvanlar ağıllarından dışarı kaçarlar. Bazı hallerde tabak, bardak vs eşyalar kırılabilir.Kitaplar raftan aşağı düşerler.Ağır mobilyalar yerlerini değiştirirler. A tipi çok B tipi az yapılarda hafif hasar ve A tipi az yapıda orta hasar görünür. Bazı durumlarda nemli zeminlerde 1 cm çatlaklar oluşabilir.Dağlarda rastgele yer kaymaları , pınar sularında ve yer altı su düzeylerinde değişiklikler görülebilir. VII Hasar yapıcı Herkes korkar ve dışarı kaçar.Pek çok kişi oturduğu yerden kalkmakta zorluk yaşar.Sarsıntı araç kullanan kişiler tarafından önemli olarak hissedilir. C tipi çok binada hafif hasar, B tipi çok bina da orta hasar, A tipi çok bina da ağır hasar ve A tipi az binada yıkıntı görülür. Sular çalkalanır ve bulanır.Kaynak suyu debisi ve yer altı su düzeyi değişebilir.Bazı durumlarda kaynak suları kesilebilir ve kuru kaynaklar yeniden akmaya başlar.Bir kısım kum , çakıl birikintilerinde kaymalar olur.Yeraltı boruları ek yerlerinden hasara uğrayabilir.Taş duvarlarda çatlak ve yarıklar oluşur. VIII Yıkıcı Korku ve panik meydana gelir.Araç kullanan kişiler rahatsız olur.Ağaç dalları kırılıp, düşer.En ağır mobilyalar bile hareket eder ya da yer değiştirerek devrilir. Asılı lambalar zarar görür. C tipi çok yapıda orta hasar,C tipi az yapıda ağır hasar,B tipi çok yapıda ağır hasar,A tipi çok yapıda yıkıntı görülür.Boruların ek yerleri kırılır. Abide ve heykeller hareket eder ya da burkulur.Mezar taşları devrilir,Taş duvarlar yıkılır. Dik şevli yol kenarlarında ve vadi içlerinde küçük yer kaymaları olabilir.Zeminde farklı genişliklerde cm ölçüsünde çatlaklar oluşabilir.Göl suları bulanır, yeni kaynaklar çıkabilir.Kuru kaynak sularının akıntıları ve yeraltı su düzyleri değişebilir. IX Çok yıkıcı Genel panik.Mobilyalarda önemli hasar olur.Hayvanlar rastgele öte beriye kaçışır ve bağırırlar. C tipi çok yapıda ağır hasar,C tipi az yapıda yıkıntı, B tipi az yapıda fazla yıkıntı ve A tipi çok yapıda fazla yıkıntı görülür.Heykel ve sütunlar düşer.Bentlerde önemli hasarlar olur.Toprak altındaki borular kırılır.Demiryolu rayları eğrilip, bükülür, yollar bozulur. Düzlük yerlerde su, kum ve çamur taşmaları görülür.Zeminde 10 cm genişliğine kadar çatlaklar oluşur.Bunların dışında çok sayıda hafif çatlaklar oluşur.Kaya düşmeleri, bir çok yer kaymaları, sularda büyük dalgalanmalar, meydana gelebilir.Kuru kayalar yeniden sulanır ,sulu kayalar kurur. X Ağır Yıkıcı C tipi çok yapıda yıkıntı, C tipi az yapıda yıkıntı, B tipi çok yapıda fazla yıkıntı,A tipi pek çok yapıda fazla yıkıntı görülür.Baraj, bent ve köprülerde önemli hasarlar olur.Tren yolu rayları Zeminde birkaç desimetre ölçüsünde çatlaklar oluşur.Bazen 1 metre genişliğinde çatlaklar oluşur.Nehir teraslarında ve dik meyilli yerlerde büyük heyelanlar olur.Büyük kaya

ADA – Afet Dayanışma Ağı Sayfa 9 / 25 www.afetdayanisma.org eğrilir.Yeraltındaki borular kırılır.Asfalt ve parke yollarda kasisler oluşur. düşmeleri meydana gelir.Kanal, nehir ve göl suları karalar üzerine taşar.Yeni göller oluşabilir. XI Çok Ağır Yıkıcı İyi yapılmış yapılarda,köprülerde,su bentleri, barajlar ve tren yolu raylarında tehlikeli hasarlar olur.Yol ve caddeler kullanılmaz hale gelir.Yeraltındaki borular kırılır. Yer,yatay ve düşey doğrultudaki hareketler nedeniyle geniş çatla ve yarıklar tarafından önemli ölçüde bozulur.Çok sayıda yer kayması ve kaya düşmesi meydana gelir.Kum ve çamur fışkırmaları görülür. XII Yok Edici Pratik olarak toprağın altındaki ve üstündeki tüm yapılar baştanbaşa yıkıntıya uğrar. Yer yüzeyi büsbütün değişir.Geniş ölçüde çatlak ve yarıklarda, yatay ve düşey hareketlerin yön miktarları izlenebilir.Yeni göller ve çağlayanlar oluşur. YAPI TİPLERİ; A TİPİ (Kırsal Konutlar); kerpiç yapılar, kireç ya da çamur harçlı moloz taş yapılar,ahşap, hımış yapılar vb. B TİPİ (Yığma Yapılar);Ahşap ve kagir( taş, tuğla , beton ve karma) yığma yapılar, kesme taş yapılar ve hafif prefabrike yapılar vb. C TİPİ( İskelet/ Karkas Yapılar); Betonarme yapılar, iyi yapılmış ahşap yapılar,çelik karkas yapılar vb. 2-2-3 Depremin Derinliği; Depremler meydana geldikleri derinliğe göre sığ, orta,derin olmak üzere 3 sınıfa ayrılırlar.Depremin odağı yeryüzüne ne kadar yakında sarsıntı o kadar güçlü hisedilir. 2-2-4 Artçı Deprem( artçı şok); En büyük enerji boşalımına neden olan asıl sarsıntının ardından azalarak devam eder ve her hareket kendi ölçüsünde enerji boşalımına neden olur. İşte asıl depremin ardından meydana gelen bu depremlere Artçı Şok denir. Hiçbir artçı şok ana depremden daha büyük olamaz. 2-2-5 Fay Yerkabuğunu oluşturan levhaların kırıldığı ya da hareket ettiği ve iki parçanın birbirine göre göreceli olarak yer değiştirdiği düzleme Fay adı verilir. Fayların hareketli olduğu bölgelere aktif fay kuşağı denir. Faylar levhaların hareket yönlerine göre İkiye ayrılır.Levhaların yatay düzlemde yaptıkları hareket sonucu oluşan faylara Yatay Atımlı Fay, düşey düzlemde yaptıkları hareket sonucu oluşan faylara da Eğim Atımlı Fay denir.

ADA – Afet Dayanışma Ağı Sayfa 10 / 25 www.afetdayanisma.org 2-3 RİSK AZALTMA ÇALIŞMALARI Başlıca deprem riskleri; *Bina ve yapı tasarımı, malzeme cinsi ve kalitesi *Altyapının sağlamlığı (yollar, köprüler, viyadükler, su, elektrik, doğalgaz hatları) *Yapısal olmayan tehlikeler ( yaşam alanınımızdaki eşyaların hareketliliği) *Yangın ve tehlikeli maddeler *Müdahale kapasitesi ve organizasyon Bütün bu riskler iki ana başlık altında incelenebilir. -Yapısal riskler -Yapısal olmayan riskler 2-3-1 Yapısal Risklerin Azaltılması; Ülkemizdeki yapısal risklerin önemli bölümü, inşaatlarda standartlara ve yönetmeliklere uyulmamasından kaynaklanır. Depreme karşı yeterince güvenli olmayan binaların güçlendirilmesi ya da yıkılıp yeniden inşa edilmesi son derece önemlidir. Yapı elemanlarıyla ilgili riskler ikiye ayrılır. Birinci gruptaki riskler, taşıyıcı olmayan yapı elemanlarının hasar görmesinden kaynaklanır. Bölme duvarlarının yıkılması,sıvaların dökülmesi, camların kırılması buna örnektir. İkinci gruptaki risk, taşıyıcı yapı elemanlarının hasar görmesiyle oluşur.Bir yapının taşıyıcı elemanlarını kolon, kiriş, perde, temel ve döşeme olarak sıralayabiliriz. Dere yataklarına, yamaçlara bina yapmaktan kaçınılmalıdır.Elverişsiz zemin üzerine yapılmış binaların taşıyıcı sistemleri ne kadar iyi olursa olsun zarar görmeleri kaçınılmazdır.Binalar sadece yıkılma değil, zemine batma, yan yatma gibi sebeplerle de hasar görebilir. Zemin etüdü yapılması bu anlamda çok önemlidir. Binanın simetrik ve basit küp şeklinde olması, tehlikeyi azaltır.Bina içinde büyük boşluklar varsa, ya da bina L,H,T,Y,Z şeklindeyse mühendislik çalışması çok iyi şekilde yapılmalıdır. Yine bitişik nizam olan yapılarda iki bina arasındaki kat sayısı ve kat hizaları arasında farklar olması tehlike yaratır.Kısa kolon etkisi oluşan binalar depremde daha kolay hasar alır. Binalar yapıldıktan sonra yapıya projede olmayan yük bindirilmesi, taşıyıcı elemanlarda değişiklik yapılması( kesilmesi vb), yapının kullanım amacına uygun kullanılmaması ve hava şartlarına karşı düzenli bakım ve onarımlarının yapılmaması (kar, su, yüksek ısı değişimlerine maruz kalma) taşıyıcı elemanlarda güç kaybına neden olur.

ADA – Afet Dayanışma Ağı Sayfa 11 / 25 www.afetdayanisma.org 2-3-2 Yapısal Olmayan Risklerin Azaltılması; Kapalı alanlarda eşyaların kullanımından kaynaklanan risklere, “yapısal olmayan riskler” denir.Ülkemizde depremlerdeki yaralanmaların %50 si, ölümlerin %3 ü, yapısal olmayan zararlardan kaynaklanır.Bu zararın azaltılması için YOTA (Yapısal Olmayan Tehlikelerin Azaltılması) çalışması yapılması gerekir.YOTA’daki temel amaç, bir deprem esnasında yapı içinde bulunan eşyaların nasıl hareket edeceğini öngörerek gerekli önlemleri almaktır. Örneğin; *Kayarak , devrilerek veya düşerek yaralanmalara sebep olacak eşyaları belirleyin.Dolap kapaklarına basit kilitler kullanın.Büyük eşyaları duvara sabitleyin. Sabitlemede L profil , kayış, cırt bant vb kullanabilirsiniz. *Kapı arkalarına eşya koymayın. Bu eşyalar devrildiğinde çıkışınızı engeller. *Duvarlarda asılı olan objelerinizi kancalı çivilere asın. Alt taraflarından sabitleyin. *Tavanda asılı duran avize , lamba gibi aydınlatma elemanlarınızı ikinci bir kanca ile iyice sabitleyin. *Kombi, termosifon gibi aletleri duvara bir çok noktadan ve sıkıca sabitleyin. *Ağır eşyaları, kitapları, büyük ve ağır mutfak malzemelerini alt raflara yerleştirin. *Oturma grupları ve yatakları mümkün olduğu kadar cam önlerinden uzaklaştırın. * Camlarınız için kalın perde, stor , cam filmi gibi koruyucu önlemleri alarak, kırıldığında size zarar vermesini engelleyebilirsiniz.. *Kitaplık gibi eşyalarınızın raflarına gergi , misina ya da ip gibi malzemelerden bariyer oluşturabilir, malzemelerin yere düşmesini engelleyebilirsiniz. *Masa, sehpa üstünde duran eşyalar için yapışkanlı bantlar kullanarak devrilmelerini önleyebilirsiniz. *Yangına sebebiyet verecek bütün kimyasal ve sıvı maddeleri belirleyip, izole edip, ayrıştırın. İçecek şişelerine bu tür maddeleri koyup saklamayın. *Daire kapınız çelik kapıysa her türlü sıkışmaya karşın bir levye bulundurun. 2-3-3 Aile Afet Planı; “En kötü plan , plansızlıktan iyidir”. Aynı evde yaşayan bütün aile bireylerini içine alan bir afet planı, afet öncesi, afet sırası ve afet sonrası nasıl hareket edileceği ile ilgili bilgileri içerir. Bunun için önce bir aile toplantısı düzenleyin.Aile Afet Planı çizelgesi bütün aile bireylerinin çantasında olmalı ,bir kopyası evde görünen bir yere asılmalıdır. Öncelikle;

ADA – Afet Dayanışma Ağı Sayfa 12 / 25 www.afetdayanisma.org a- İhtiyaç Listesi Yapın Bunun için bir depremden sonra aile bireylerinin ihtiyaç duyabileceği su, gıda, giyecek, ilaçlar, ilkyardım ve hijyen ürünlerini içeren bir liste çıkarın. b- Buluşma Noktası Belirleyin Bir deprem olduğunda bütün aile bireyler bir arada olmayabilir. Aile fertleri için ortak bir buluşma noktası belirlenmesi gerekir.Bütün aile fertleri olay sonrası eğer zarar görmemişse,çeşitli yolları deneyerek o buluşma noktasına gelir. Ev içinde, mahallede ve mahalle dışında farklı yerlerde tehlikeden uzak açıklık alanları buluşma yeri olarak belirleyin. Okula giden çocuklar eğer okuldalarsa tanıdıkları birisi ya da aileden birisi gelmeden okuldan kesinlikle ayrılmamalıdır. Bu konu çocukla önceden konuşulmalıdır. c- Önemli Evraklarınızı Yedekleyin Aile bireylerinin kimlik belgesi, tapu, sigorta poliçesi, ruhsat, diploma, ehliyet, pasaport, iş evrakları gibi belgelerin birer kopyasını bölge dışında oturan bir arkadaş ya da bir yakınınıza yollayın. Bu belgeleri yine taratıp kendi mail adresinize gönderebilirsiniz.Ayrıca bu belgelerin bir kopyasını da su geçirmez bir muhafaza içinde aracınız , acil durum çantanız gibi farklı yerlerde saklayın. Deprem sonrası bir çok sistem kullanılamaz durumda olacağı için bu tip evraklara ulaşmanız uzun zaman alabilir. O sebeple yedeklemenizde fayda var. d- Fiziksel Korunma Önlemleri; Eğer deprem gece olursa aile bireylerinin kolay erişebileceği bir yerde fener olması önemlidir. Yoğun gaz kokusu olduğu ortamda çıkacak kıvılcımın bir patlamaya neden olmaması için el fenerinin şeffaf poşet içinde kullanılması ya da led lambalı kapalı devre fener kullanılması önerilir.Yatak yanında mutlaka terlik bulunmalıdır. e-Tesisatların Nasıl Kapatılacağını Öğrenin; Depremden sonraki ilk ve en büyük tehlike gaz sızıntısıdır.Öncelikle gazı vanadan kapatın.Elektrik düğmeleri ve sigortalara kesinlikle DOKUNMAYIN. Kibrit ve çakmak kesinlikle KULLANMAYIN .Su tesisatını vanadan kapatın.Bütün aile bireyleri tesisatların yerlerini ve nasıl kapatılacağını bilmelidir.

ADA – Afet Dayanışma Ağı Sayfa 13 / 25 www.afetdayanisma.org ……………………………AİLESİ AFET PLANI Şehir dışında aranacak kişinin Adı; Bulunduğu şehir; Telefon(ev); İş; Şehir içinde aranacak kişinin Adı; Telefonu( ev); İş; Akrabanın adı; Bulunduğu şehir; Telefonu (ev); İş; Ailenin İş telefonları, Anne; Baba; Diğer; Acil Durum Telefonu; 1-1-2 Buluşma Noktaları; 1-Evin içinde; 2-Evin yakınında; 3-Evden uzakta ( eve dönemezseniz); Adres ve telefon; İlk takip edilecek yol; 2-4 DEPREM SIRASINDA; a-İçerideyseniz; *Sakin olun, derin nefes alın. *Varsa sırtınızı pencereye dönün. *Önceden belirlediğiniz güvenli bölgeye (sağlam ve kütlesi olan bir eşya, kolon çevresi, baza kenarı, içi dolu sandık vb) ÇÖK-KAPAN-TUTUN hareketini yapın. *Yapınıza güvenmiyor iseniz eşya altlarına girmeyin. *Devrilebilir, düşebilir, kırılabilir eşyalardan uzak durun. *Merdiven ve asansör kullanmayın. *Pencere ve balkonlara koşmayın, atlamayın. b- Dışarıdaysanız; *Bina, duvar, ağaç, direk, tabela, elektrik telleri gibi devrilebilecek, düşebilecek cisimlerden uzak durun.

ADA – Afet Dayanışma Ağı Sayfa 14 / 25 www.afetdayanisma.org *ÇÖK-KAPAN-TUTUN hareketini yapın. c- Hareket eden bir araçtaysanız; *Araç tamamen durana kadar koltuğunuzda kalın. *Köprü, altgeçit, enerji nakil hatları ,trafik ışıklarına uzak bir noktada aracın en sağa çekilerek durmasını isteyin *Durduğunuz yerde ÇÖK-KAPAN-TUTUN yapın. * Sarsıntı durunca kendinizi ve etrafınızdakileri kontrol edin. Paniğe kapılmadan önceden planladığınız Aile Afet Planındaki buluşma noktanıza gidin. d-Hareket eden bir araçta sürücüyseniz; *Depremi hissedince enerji hatları, köprü, vivadüklerden uzak bir noktada aracı yolun sağına çekip, motoru durdurun.Emniyet şeridine girmeyin. *Deprem tamamen durana kadar aracınızı terk etmeyin. *Aracınızı terk ederken camları kapatın, kontak anahtarını üzerinde , kapıları kilitlemeden bırakın. * Kendi aracınızı ya da başka bir aracı tahliye olmak veya bir yere ulaşmak için kesinlikle kullanmayın, trafiğe çıkmayın. e-Enkaz Altındaysanız; *Kibrit, çakmak yakmayın. *Rastgele hareket etmeyin, toz çıkartmayın. * Ağzınızı kapatmaya çalışın. *İlerleyen saatlerde borulara veya duvarlara sert cisimle vurun..Böylelikle yeriniz belli olsun.Varsa düdük veya el feneri kullanın. *Rastgele bağırmayın, aksi durumda çok toz yutarsınız, enerjinizi idareli kullanın. ÇÖK-KAPAN-TUTUN; Deprem, patlama, patlama tehdidi, uçak kazası, yıldırım, hortum gibi durumlarda bu yöntem uygulanır. Bu hareket sarsıntı sırasında havada uçuşan, saçılan ve dökülen cisimlerden korunmamızı sağlar. Gerektiğinde ÇÖKüp sağlam bir nesnenin yanına geçelim. Özellikle sırtımız pencereye dönük bir şekilde KAPANıp, başımızı ve ensemizi koruyalım. Sarsıntı sona erene kadar nesneye TUTUNalım.

ADA – Afet Dayanışma Ağı Sayfa 15 / 25 www.afetdayanisma.org 2-5 DEPREM SONRASINDA; Kendinizi ve etrafınızdakilerin sağlığını kontrol edin. Ufak yangınlar çıkmışsa hemen söndürün . Artçı şoklar için hazırlıklı olun Aşağıdaki pratik bilgiler, depremden sonra hayat kurtarıcı olabilir.; Sakin olun, panik yapmayın. Sağlam bir ayakkabı ve hava şartlarına uygun bir giysi giyin. Gaz sızıntısı olmadığından emin olana kadar kibrit, çakmak yakmayın, elektrik düğmelerine dokunmayın. Eğer yangın başlamadıysa, gaz kokusu veya gaz kaçırma sesi duyuyorsanız hemen pencereleri açın ve binayı terk edin. Bulunduğunuz yerden ayrılıyorsanız, çevrenizdekilere bilgi verin. Acil yardıma ihtiyaç duyuyorsanız pencereye işaret koyun. Pilli radyodan 103.0 fm frekansından haberleri takip edin. Üzerinize düşebilecek cisimlerden uzak durun. Hasar görmüş binalardan uzak durun. Yetkili ve görevlilerin talimatlarına kesinlikle uyun. Kalabalık ve halka açık bir yerdeyseniz, kapılara ulaşmak için acele etmeyin. Tsunami veya deniz kabarması olacak bir bölgede yaşıyorsanız sahil şeridinden derhal uzaklaşın, bu bölgelerdeki tahliye güzergahlarını önceden öğrenmiş olmalısınız. Telefonları gereksiz yere meşgul etmeyin, SMS göndermeyi tercih edin. 2-6 İLK 72 SAAT; Deprem sonrası ilk 72 saat Altın Saatler olarak tanımlanır.Bu saatler afetten zarar gören insanların canlı kurtarılma oranının en yüksek olduğu zaman dilimidir.Profesyonel ekiplerin afetin büyüklüğüne bağlı olarak afet bölgelerine ulaşmaları gecikebilir.Bu ekiplerin ayrıca okullar, hastaneler, yurtlar gibi öncelikleri vardır.Bu nedenle sivil halkın bu zaman diliminde bilinçli olarak ilk müdahalelerde bulunabilmesi hayati önemdedir. 2-7 ACİL DURUM ÇANTASI Acil durumlarda evinizi hızla boşaltmanız gerekirse, evden kolayca alıp çıkabileceğiniz bir çantanın hazırda bulunması hayati önemdedir. Acil Durum Çantası ,bizim 3 gün boyunca hayatımızı idame

ADA – Afet Dayanışma Ağı Sayfa 16 / 25 www.afetdayanisma.org ettirmemizi sağlayacak malzemelerin olduğu çantadır.Bu çantanın bir yedeğinin aracımızda, işyerimizde bulundurulması da güvenlik açısından önemlidir. Acil Durum Çantasına Her Afetten Sonra İhtiyaç Duyacaksınız! Çantanın içinde bulunması gereken başlıca malzemeler; El feneri Pilli radyo- yedek piller Toz maskesi Cep çakısı Birkaç gün yetecek miktarda bir miktar para, telefon kartı Yedek kıyafet Su ve kuru-konserve ,enerji verici gıdalar Kalem- kağıt, yapışkan bant Sürekli kullanılan ilaçlar, varsa reçeteleri Önemli evraklar ,kimlik bilgileri Hijyen seti İlkyardim kiti Ev ve arabanın(varsa) yedek anahtarları Makas-çekiç, çivi gibi küçük malzemeler Alüminyum battaniye( çeşitli ebatlarda) Kibrit- çakmak Düdük Gözlük ya da duyma aparatları varsa yedekleri Küçük çocuk varsa ayrıca bir aktivite çantası Koyacağınız malzemeleri kendi ihtiyaçlarınıza göre planyabilirsiniz . Çanta içindeki malzemeleri her 6 ayda bir yeniden düzenlemeniz ve değişmesi gerekenleri değiştirmeniz gerekmektedir.

ADA – Afet Dayanışma Ağı Sayfa 17 / 25 www.afetdayanisma.org 3- YANGIN Büyük depremlerden sonra en büyük tehlikelerden biri olan YANGIN günlük yaşantımızın da bir parçasıdır. Bir yangının çıkması için gereken koşullar günlük yaşamımızda her an her yerde hazır durumdadır. “Her yangın bir küçük alevle başlar”. Bir yanma olayının meydana gelebilmesi için üç unsura ihtiyaç vardır. -Yeterli oksijen -Yanıcı madde -Isı kaynağı Bu unsurlardan birisini ortadan kaldırdığımızda yanma işlemi sona erecektir. 3-1 Yangın Önlemleri; Günlük yaşantımızda yangınları önlemek üzere dikkat etmemiz gereken kurallar; *Kibrit , çakmak gibi yangına sebep olacak eşyaları çocuklardan uzak tutun. * Çocukların ateşle oynamasına izin vermeyin. *Aynı prize birden çok alet bağlamayın.Kullanmak zorundaysanız, kısa devreyi önleyen, devre kesici anahtar takılı sistem kullanın. *Elektrik kablolarını halıların altından, çivilerin üstünden ve çok yoğun işleyen yerlerden geçirmeyin. *Yatakta sigara içmeyin. *Isıtıcılarınızı eşyalarınıza yakın yere koymayın. *Bulunduğunuz mekanda mutlaka yangın söndürme cihazı bulundurun. *Tüpün içindeki söndürme maddesi muhteviyatının 6 kg.dan az olmamasına dikkat edin. DİKKAT! *Ateşin üzerinde bırakılan ve altını söndürmeyi unuttuğunuz bir tava, mutfak yangınlarının çıkmasının birinci sebebidir.Ocakta unutulmuş ve kızgın bir hal almış bir tavada yanmaya başlayan maddeleri asla SU! İle söndürmeye kalkmayın.Böyle bir durum oluştuğunda ilk olarak gaz ve elektrik vanalarını kapatın, alev almış tava ya da tencerenin üzerine bir kapak kapatın. *Kızgın tava ya da tencereyi bir başka yere taşımaya kalkmayın.

ADA – Afet Dayanışma Ağı Sayfa 18 / 25 www.afetdayanisma.org *Televizyonunuzu bekleme konumunda açık tutmayın. *Çatıdaki bacaları yalıtınız. Bacanız , çatının en az 80 cm. yukarısında bulunmalıdır. 3-2 Yangına İlk Müdahale; Burada bahsedilen müdahale herkesin yapabileceği türden müdahalelerdir. Daha fazlası profesyonellerin işidir. Yangın oluğunu ilk fark ettiğinizde paniğe kapılmayın, sakin olmaya çalışın. Yangının sizin kapasitenizi aşıp aşmadığına karar verin ,eğer yangın büyümüşse derhal ortamı terk edin ve itfaiyeyi arayın. Küçük bir yangını, Islak bir battaniye ya da ile havlu ile örterek Su dökerek Toprak ya da kum atarak Bir yangın söndürme hortumu kullanarak söndürebilirsiniz. 3-3 Yangın Sınıfları ve Yangın Söndürücüler Yangın Sınıfları; A SINIFI; Katı madde yangını( korlu yanan, kül bırakan, odun, mobilya, kumaş vs) B SINIFI; Sıvı yangınları ( petrol ürünleri, boyalar, alkol) C SINIFI; Gaz yangınları ( doğalgaz, propan, asetilen, LPG) D SINIFI ;Metal yangınları ( magnezyum, alüminyum, yanabilen metaller) FSINIFI; Mutfak yağları yangınları Yangın Söndürücüler; Yangın söndürücüler , yangının büyümesine engel olmak için, küçük yangınları söndürmeye yönelik tasarlanmış ürünlerdir.Etkili oldukları yangın sınıfına göre etiketlendirilirler.Yangın söndürücünün etiketine bakarak, söndürülecek maddeye uygun olup olmadığını anlayabiliriz. Bu söndürücülerin içerikleri farklı olmakla birlikte ev ipi söndürücülerde büyük oranda kuu kimyevi toz(KKT) kullanılır.Kuru kimyevi toz katı, sıvı, gaz yangınlarına etkilidir. Evlerde en az 6 kg lık YSC(yangın söndürme cihazı) bulundurulmalıdır.

ADA – Afet Dayanışma Ağı Sayfa 19 / 25 www.afetdayanisma.org Cihaz P.A.S.S metodu ile kullanılır. P, PİMİ ÇEK A, ATESİN KAYNAĞINA YÖNELT S, SIK S, SÜPÜR Açık havada bir yangına müdahale edilecekse rüzgar mutlaka arkaya alınmalıdır. Yangını ,önden arkaya, aşağıdan yukarıya doğru söndürün. Ancak, yakıtı akan ve damlayan yangınlara yukarıdan aşağı doğru müdahale edilir. Birden fazla portatif söndürücüyü arka arkaya değil, aynı anda kullanın. Yeniden alevlenmeye dikkat edin, kor atıkların üzerine su dökün. Kullanılan söndürücü bir daha kullanılmaz, yeniden dolum yapılmalıdır. Diğer yandan ; *Alev almış bir insan için *Yanmaya başlayan tencere, tava için *Yanmaya başlayan televizyonunuz için *Yanmaya başlayan evsel çöp kutunuz için YANGIN SÖNDÜRME BATTANİYESİ kullanabilirsiniz. 3-4 Yangına Yakalanırsanız; Eğer bir yangına yakalanırsanız , önce kendi güvenliğiniz önceliklidir, yangın yerinden hemen uzaklaşın. Binayı terk ederken sakin olun, telaşa kapılmayın. Varsa, yangın merdivenini kullanın. Yangınla birlikte oluşan zehirli gazlar ve duman yukarı doğru çıkar, bu sebeple yere yakın şekilde çömelerek nefes alın. Mümkünse ağzınızı , burnunuzu ıslak mendil veya giysinizle kapatın. Eğer kapalı bir ortamda kalırsanız, kapının altını ıslak bez ve benzeri malzemeyle tıkayın. Açmak istediğiniz kapıları elinizin tersiyle kontrol etmeden açmayın. Kapı kolu ve kapı sıcaksa kesinlikle açmayın. Yatak altlarına ve dolaplara saklanmayın. Kendinizi pencereden dışarıdakilere gösterecek

ADA – Afet Dayanışma Ağı Sayfa 20 / 25 www.afetdayanisma.org şekilde durun. Giysiniz tutuşursa,;DUR-YAT- YUVARLAN! Alev sönünceye kadar yuvarlanın. Koşmak alevin daha da çoğalmasına neden olur.Yanan yerler varsa üzerine hiçbirşey sürmeyin, suyun altına tutun. Eğer başka birinin yandığını görürseniz; onu derhal durdurup , yerde yuvarlayın ve üzerine ıslak çarşaf, battaniye veya başka bir şeyle sarın. Yangından Kaçış İçin Tahliye Planı ; Eğer bulunduğunuz ortamı terk edemiyorsanız,o zaman en hızlı şekilde acil çıkış odasına ulaşmanız gerekecektir.Burası evinizin sokağa bakan bir odası olması gerekmektedir.Bu şekilde itfaiye size daha rahat bir şekilde ulaşacaktır.Mesela evin balkonu iyi bir seçenektir. Geçtiğiniz kapıları mutlaka kapatınız.Böylelikle yangının daha çabuk yayılmasını önlemiş olursunuz. 4-SEL Bir bölgede toprağı belirli bir süre için tamamen veya kısmen su altında bırakan, ani ve hızla oluşan su akıntılarına SEL diyoruz. Seller genelde sürekli ve uzun süreli yağışların ardından oluşabildiği gibi kar erimesi, drenaj kanallarının tıkanması, dere ve nehir yataklarının yer değiştirmesi veya doldurulması sonucu buraya gelen suyun taşması neticesinde de oluşur. Sel, yamaçlarda heyelan tehlikesini de beraberinde getirir.Selle birlikte sürüklenen çamur ve moloz da büyük tahribat yapar. Hazırlıklı olmak önemlidir. UNUTMAYIN! SELLER ANİDEN VE HIZLA OLUŞUR. Öncelikle yaşadığınız bölgenin sel riski olup olmadığını, konuyla ilgili yerel makamlara sorarak öğrenebilirsiniz. Yaşadığınız binayı olası sel durumuna karşı kontrol edin. Bodrum ve zemin kat duvarlarını su geçirmez malzemeyle kaplatmanız iyi olur. Sigortanız varsa sel durumlarını da kapsadığından emin olun. Elektrik, su, gaz tesisatlarının nasıl kapandığını öğrenin. Tahliye durumunda gidebileceğiniz güvenli yerleri belirleyin. Acil Durum Çantanız hazır olsun.

ADA – Afet Dayanışma Ağı Sayfa 21 / 25 www.afetdayanisma.org 4-1 Sel Öncesinde; Sel tehlikesini haber alır almaz vakit kaybetmeden; *Mobilya ve değerli eşyalarınızı mümkünse üst katlara taşıyın. Ya da olabildiğnce yukarı kaldırın. *Doldurabileceğiniz her yeri temiz suyla doldurun.(Şişeler, bidonlar, kaplar, banyo küveti, kovalar) *Aracınızın yakıt deposunu doldurun, sonrasında yakıt sıkıntısı baş gösterebilir. *Elektrik tesisatını sigortadan, gaz tesisatını ana vanadan kapatın. * Mümkünse hemen güvenli bir bölgeye ulaşın. 4-2 Sel Sırasında, *Derhal yüksek yerlere gitmeye çalışın. *Suyun içinde yürümeye ya da araba kullanmaya çalışmayın.Unutmayın ayak bileklerinize kadar olan su seviyesi sizi sürüklemeye, 50 cm kadar olan su seviyesi araçları sürüklemeye yeter.Ayrıca sel suyu ,rögar kapaklarını kaldırmış olabileceğinden, akıntıya kapılabileceğinizi unutmayın. *Sel basmış bir alandan uzak durun, sular halen yükseliyor olabilir. *Su kanalları, dere yatakları gibi yerlerden uzak durun. Arabadaysanız; *Sel sularının içinden geçmeye çalışmayın. Suyun derinliği yanıltıcı olabilir.Güçlü bir akıntı aracı sürükleyebilir. *Araç suyun içinde kaldıysa ve hareket edemiyorsa güvenli bir şekilde aracı terk edin ve daha yüksek bir yere çıkın. 4-3 Sel Sonrasında, *Binanız sel nedeniyle hasar görmüş olabilir. Binanın güvenliğinden emin olmadan içeri girmeyin. *Gerekiyorsa sigorta işlemlerinde kullanılmak üzere binanın fotoğraflarını çekin. *Bodrum katlara dolmuş olan suları bir defada çekmeyin, kademeli olarak boşaltın.Bina dışındaki suya doymuş toprağın yapacağı basınç nedeniyle duvarlarda çökmeler oluşabilir. *Gaz, su, elektrik tesisatlarınızı kontrol edilmeden kullanmayın. *Aydınlatma için el fenerini tercih edin, kibrit , çakmak gibi ateş kaynaklarını kullanmayın.

ADA – Afet Dayanışma Ağı Sayfa 22 / 25 www.afetdayanisma.org *Suyun içinde yürümeniz gerekiyorsa mutlaka kalın tabanlı uzun plastik çizme kullanın. Ellerinize mutlaka iş eldiveni takın. Sel bir çok hayvanın yuvasından çıkmasına neden olur ayrıca kırık cam parçaları ve benzeri atıklar yaralanmalara neden olabilir.- *Sağlıklı olmayan sel suları bir takım cilt rahatsızlıklarına sebep olabilir. *İçme suları sel sebebiyle kirlenmiş olabilir. Temiz olduğundan emin olmadığınız suları kesinlikle içmeyin. Başka çareniz yoksa, içme suyu elde etmek için 1lt. suyun içine 1 damla çamaşır suyu damlatıp yarım saat bekleyin ve öyle kullanın. Bu işlem suyun tamamen değilse bile kısmen arınmasını sağlar. *Sel bölgesinde kapalı kutu , konserve tarzı yiyecekler tüketin. *Sel suyu ile temas etmiş yiyecekleri çöpe atın. *Sel sonrasında kanalizasyon taşacaktır. Bu sebeple dezenfekte etmeden hiçbir şeyi kullanmayın. *Sel suları ile temas etmiş koltuk , halı , yatak vb. eşyalarınızı hiçbir temizlik malzemesiyle dezenfekte olamayacağı için çöpe atmanız gerekmektedir. *Kullanmanız gereken aletleri dezenfekte etmek için 10 lt suya 2 bardak çamaşır suyu şeklinde karışımın içinde en az 5 dakika bekletin. * Kişisel temizliğinize özen gösterin. 5- TORAK KAYMASI( HEYELAN) Bir yer kütlesinin yerçekimi etkisiyle yüksek bir noktadan aşağı kayması, düşmesi ya da akmasına genel olarak toprak kayması adı verilmektedir. Toprak kaymaları genellikle yağmur, deprem, volkanik aktiviteler, yer altı suları, inşaat faaliyetleri ya da bunlardan bazılarının bir araya gelmesiyle oluşur.Ülkemizde en çok yağmur sebebiyle oluşan toprak kaymaları özellikle Doğu Karadeniz bölgesinde sıkça yaşanmaktadır. 5-1 Toprak Kayması Öncesi Dik yamaçların eteklerine ve yüksek tepe kenarlarına ev inşa edilmemesi gerekmektedir. Binanızın zemin etüdünü mutlaka yaptırtın. Yerel makamlardan bölgenizin heyelan riskini sorup öğrenin. Evinizin yakınlarındaki su kaynaklarının yerlerini ve taşmaları halinde tahliye yollarını öğrenin Aile afet planınız mutlaka olsun.

ADA – Afet Dayanışma Ağı Sayfa 23 / 25 www.afetdayanisma.org 5-2 Toprak Kayması Belirtileri Heyelan oluşmadan önce birtakım belirtiler verir.Bu belirtilerden bazıları; *Toprakta çatlak ve kabartıların meydana gelmesi *Kuru alanlarda su akıntıları *Tabanından kaymış toprak kütleleri *Beton zeminde ortaya çıkan çatlaklar ve eğilmeler *Su tesisatında kırılmalar *Eğilmiş çitler, direkler, ağaçlar *Yol yüzeyinde oluşan çöküntüler *Ağaç kırılması, taşların birbirine vurması gibi olağandışı sesler *Akarsuların seviyelerinde ani yükseliş veya suyun bulanması, ya da su seviyesindeki ani düşüş 5-3 Toprak Kayması Sırasında *Özellikle uzun süren yağışların ardından gelen kısa ve şiddetli yağışlara karşı duyarlı ve tetikte olun. *Heyelan tehlikesi olan bir bölgede evinizi terk edebilirsiniz. Ancak evde kalacaksanız üst katlara çıkın.Çamur kıvamındaki toprak kaymalarında bu davranış hayat kurtarıcıdır. *Olağan dışı seslere dikkat edin. *Su kaynakları yakınındaysanız ani su yükselişi veya düşüşlerinde ya da suyun bulanması karşısında vakit kaybetmeden bölgeden uzaklaşın. 6- ÇIĞ Çığ tehlikesi ,yamaçlarda kar birikmesiyle başlar.Yerdeki sıkışmış kar örtüsünün üzerine tipi sonucu taze karın yığılmasıyla kalın bir tabaka oluşur.Çığ,dağlık ve eğimli arazilerde, vadi yamaçlarında tabakalar halinde birikmiş olan kar kütlesinin iç veya dış kuvvetlerin etkisiyle başlayan ilk hareket sonucu, yamaçtan aşağıya hızla kayması olarak tanımlanabilir. Çığ olayı yapay ve doğal olmak üzere iki sebepten meydana gelir. Çığ olabilmesi için bazı koşulların tek veya bir arada oluşması gerekir. *Yamacın normalden fazla kar tutması. *Kar tabakasını yerinde tutan desteğin ortadan kalkması.

ADA – Afet Dayanışma Ağı Sayfa 24 / 25 www.afetdayanisma.org *Deprem, patlama vs .sebeplerden oluşan sarsıntılar. Çığ tehlikesi yamaçlarda kar birikmesiyle başlar. Orman açılıkları, yamaçların eğimli olması halinde çığ oluşmasına uygundur.Ayrıca sırtlar, düzlük alanlara oranla çığ oluşumuna daha uygun olduğu için kış seyahatlerinde bu alanlara mümkün olduğunca az gidilmesi önerilir. 6-1 Çığa Karşı İpuçları *Çığ tehlikesi bulunan bir bölgeye gidecekseniz gitmeden önce mutlaka bölge hakkında bilgi alın. *Çığ tehlikesi olan bir yamaç ya da noktadan geçecekseniz kıyafetlerinizin tüm fermuar ve gözlerini sıkıca kapatın. *Gerektiğinde üstünüzden kolayca atabilmeniz için sırt çantanızın omuz kayışlarını ve diğer ekipmanlarınızın size bağlı kısımlarını gevşetin. *Dedektörlerin tespit edebilmesi için üzerinizde sivri ve keskin olmayan metal bir cisim bulundurun. 6-2 Çığa Yakalanırsanız *Önce sakinliğinizi koruyun. *Bir an önce üzerinizdeki her şeyi atarak kendinizi hafifletin. *Çığ durduğunda biriken kar çok sert bir hal alır. Yüzeyde değilseniz ve elleriniz serbest değilse yüzeye çıkmak hemen hemen imkansızdır. Eğer yüzeye yakınsanız kolunuzu ve bacağınızı yüzeye çıkararak bulunmanızı kolaylaştırın. *Çığ durmadan hemen önce derin bir nefes alıp, nefesinizi tutun ve göğüs kafesinizi genişletin. Sonradan nefes almak mümkün olmayabilir. *Eğer tamamen kara gömülmüş durumdaysanız ellerinizi ve kollarınızı kullanarak yüzünüzün önünde bir hava boşluğu oluşturmaya çalışın..Çığ tamamen durduğunda karın yerine oturması ve sertleşmesi sadece birkaç saniye sürer.Bu sebeple hava boşluğu yaratmak önemlidir. *Havayı kontrollü kullanmak için yalnız kurtarma ekipleri yakınınızdayken bağırın veya seslenin.Kar, ses, çok iyi yalıttığından ekipler hemen hemen üzerinizde değilken sizi duymayacaklardır. *Sakin kalmanız ve nefesinizi düzenli kullanmanız hayatta kalma şansınızı artıracaktır. Sakin kalmak vücut enerjinizi korumanızı da sağlar. 7-YEREL AFET GÖNÜLLÜLÜĞÜ Yerelde örgütlü ve organize bir yapıyı oluşturmak sadece afetlere müdahale anlamında değil sosyal sorumluluk çerçevesinde yerellerde pek çok çalışmanın gerçekleştirilmesine de yardımcı olacaktır. Ancak gönüllü yerel ekiplerin oluşturulması tek başına yeterli değildir. Yerel yönetimler ile bağın da

ADA – Afet Dayanışma Ağı Sayfa 25 / 25 www.afetdayanisma.org kurulması gerekir. Burada hedef kitle o yerelde yaşayanlardır. Yerel Afet Gönüllüleri afetlere karşı ilk müdahaleyi amaçlamakla birlikte , afetlere hazırlık alanında faaliyet göstermek en öncelikli hedefleridir. Gönüllüler aldıkları eğitim ve organizasyon yapısı sayesinde kendi bölgelerinde gerçekleşen her türlü acil duruma müdahale edebilme kapasitesine sahip olabilmektedirler.Yine örgütsel yapıları sayesinde bölge dışı profesyonel ekipler gelir gelmez , bu ekiplerle kolaylıkla koordine olabilir, kapasiteleri, teçhizatı ve yerel bilgileri ile resmi müdahale sisteminin etkinliğini artırabilir. Yerel gönüllüler çevrelerinde belirli riskleri belirlemek, bu risklerin azaltılması konusunda liderlik yapmak, afetten sonra iyileşme ve normale dönme süreçlerinde yardımcı olmak suretiyle , topluluğun bilinç ve hazırlık durumu üzerinde önemli bir etkiye sahiptirler. Hangi olayı yaşarsak yaşayalım ne ölçüde etkileneceğimiz büyük ölçüde bizim elimizdedir. Okulda , bahçede, evde , sokakta kısacası hayatın her yerinde , her döneminde afet ve kaza riski bulunmaktadır.Her türlü can ve mal kaybının en aza indirilmesi için basit ama bir o kadar da faydalı önemlerin alınması, olay anında ve sonrasında doğru davranışların öğrenilmesi gerekmektedir. Bu nedenle her bir yurttaşımızın afetlere karşı bilinçli olmak konularında yapılan çalışmaları izlemesi, bu çalışmalara katılımcı olması, sorumluluk alması, toplumsal güç birliğinin bir paydaşı olabilmesi bizlerin temennisidir. Afetlerden uzak, mutlu bir yaşam dileklerimizle… AFET GÖNÜLLÜSÜ OLUN! AFETDAYANIŞMA AĞI – 2022