AYT

AYT HAZIRLIK LİSE YARDIMCI

20 DAKİKADA

Kİ KA

PSİKOLOJİ SOSYOLOJİ MANTIK SORU BANKASI

DA

Songül GÖKSAL KAYAOĞLU

DAKİKA YAY I N L A R I

SERİ: SORU KİTAPLARI Copyright  MPS Basım Yayın İth. İhr. Tic. Ltd. Şti.

Kİ KA

ISBN: 978-625-8084-31-3 Sertifika No: 50196

Dizgi - Grafik

Dakika Dizgi Servisi

Baskı

Platin Ofset Sertifika No: 49236 Halkalı / İSTANBUL

Genel Dağıtım

DA

Karekök Rasimpaşa Mah. Karakolhane Cd. No:16/2 Kadıköy / İSTANBUL Telefon: (216) 418 36 70 – 330 08 57 www.dakikayayinlari.com

Birinci Basım

Bu kitabın ve sistemin her hakkı saklıdır. Tüm hakları MPS Basım Yayın İthalat İhracat Ticaret Limited Şirketine aittir. Kısmen de olsa alıntı yapılamaz. Metin, biçim ve sorular yayımlayan şirketin izni olmaksızın elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayıt sistemiyle çoğaltılamaz, yayımlanamaz.

ÖN SÖZ

Kİ KA

Değerli Öğretmenler, Sevgili Öğrenciler, Öğretim sürecinin en önemli unsurlarından biri zamanı verimli kullanmaktır. Uzun ve titiz bir çalışmanın sonucunda sizlere sunduğumuz kitap ile bu hedefe daha kolay ulaşacağınıza inanıyoruz.

Dikkat süresi, bir insanın dikkati dağılmadan bir işe odaklandığı sürenin toplamıdır. Peki, bir iş üzerine tümüyle yoğunlaşan bir insan için dikkat süresi kaç dakikadır? Diğer bir ifadeyle bizler, çok önemsediğimiz bir işe en fazla kaç dakika odaklanabiliyoruz? Bu konuda yapılan bilimsel araştırmalar, bu sürenin ortalama 20 dakika olduğunu gösteriyor. Bu sebeple, kitabımızda her bir konu testi için yaklaşık 20 dakikalık bir çözüm süresi düşünülmüştür. Konu testlerinden sonra karma sorulardan oluşan bölüm testleri ile konunun pekiştirilmesi hedeflenmiştir. Üniversite giriş sınavı sorularının çözülebilmesi için konuyu bilmenin yeterli olmadığı artık herkes tarafından kabul edilmektedir. Konuyu bilmenin yanı sıra, doğru ve hızlı düşünebilme, soruyu değerlendirebilme, çözüm alternatifleri arasından doğru ve kısa yöntemi seçebilme, işlemi kısa sürede ve hatasız yapabilme gibi etkenlerin de belirleyici öneme sahip olduğu açıktır.

DA

Bu kitap hazırlanırken lise müfredatı dikkatle incelenmiş, sınırları tespit edilmiştir. Üniversite giriş sınavının soruları; konu ve soru dağılımı, soru tipleri ve öğrenciden istenen yaklaşım tarzları göz önüne alınarak analiz edilmiştir. Bu tespit ve analizden sonra konuya ışık tutan değişik kaynakların desteği ve yazarın öğretmenlik birikimiyle bu kitap oluşturulmuştur. Kitabın rahat anlaşılabilmesini sağlamak ve sıkıcılıktan kurtarmak için mizanpaja, dizgiye, grafik çizimlerine ve baskıya azami özen gösterilmiştir. Bu kitabın yazımında desteklerini esirgemeyen yazarımız Songül Göksal Kayaoğlu’na; tashihinde yardımcı olan Gönül Bekiroğlu ve Esra Çeliktir’e; dizgisindeki titiz çalışmalarından dolayı Erdem Dutğun’a şükranlarımızı bildiririz. Tüm öğretmenlerimize ve öğrencilerimize yararlı olması dileğiyle...

Dakika Yayınları

Kİ KA

DA

Kİ KA

İÇİNDEKİLER

PSİKOLOJİ

1. Psikoloji Bilimini Tanıyalım

11

2. Psikolojinin Temel Süreçleri

27

3. Öğrenme, Bellek, Düşünme

43

4. Ruh Sağlığının Temelleri

59

SOSYOLOJİ

77

2. Birey ve Toplum

91

3. Toplumsal Yapı

103

4. Toplumsal Değişme ve Gelişme

115

5. Toplum ve Kültür

127

6. Toplumsal Kurumlar

139

DA

1. Sosyolojiye Giriş

MANTIK

1. Mantığa Giriş

153

2. Klasik Mantık

165

3. Mantık ve Dil

181

4. Sembolik Mantık

191

Cevap Anahtarı

209

Her bölümün sonunda karma sorulardan oluşan “Bölüm Testleri” yer almaktadır.

Testlerde bulunan karekod ile ilgili dersin konu anlatımı ve soruların video çözümlerine ulaşılmaktadır.

Kİ KA

Her test defterdeki ilgili dersin konu içeriğiyle sınırlandırılmıştır.

Konu anlatım videoları ve soru çözümlerine “www.dakikavideocozum.com” adresini ziyaret ederek veya “Dakika Yayınları Video Çözüm” uygulamasını indirerek ulaşabilirsiniz.

DA

Karekodun altındaki numarayı girerek veya kameranızdan karekodu okutarak ilgili konu anlatımı veya soruların çözümlerine ulaşabilirsiniz.

Açılan sayfadan izlemek istediğiniz içeriğe ulaşabilirsiniz.

Kİ KA dakikavideocozum.com

DA

Karekod okutun veya karekodun altında bulunan ‘Kod Gir’ alanına girin

KAREKOD TARA veya

Kod Gir

Karekod Kodunu Giriniz...

Kİ KA

DA

Kİ KA

DA

PSİKOLOJİ

Kİ KA

DA

Kİ KA

DA

1. BÖLÜM

PSİKOLOJİ BİLİMİNİ TANIYALIM

1

Psikoloji Bilimini Tanıyalım 1A9A708E

1. Psikoloji, 1879 yılında W. Wundt’un yapmış olduğu la-

3. Psikoloji öncelikle insan davranışlarını incelemek ve bu

boratuvar çalışmalarıyla bağımsız bir disiplin olmuştur. İlerleyen dönemlerde felsefeden tamamen ayrılan psikoloji bugün modern bilimler arasında yerini almıştır.

doğrultuda genellemeler oluşturmak amacıyla çalışmalar yapar. Fakat bazı nedenlerle hayvanlar da psikolojinin çalışma alanına dâhil olur.



Buna göre aşağıdakilerin hangisi psikolojinin özelliklerinden biri değildir?



Aşağıdakilerden hangisi psikolojinin hayvan davranışlarını inceleme nedenlerinden biri olamaz?

A) İnsan ve hayvan davranışlarını inceleyen pozitif bir bilimdir.

A) İnsan ve hayvan davranışları arasında benzerlikler olması

B) Nesnel verilerden faydalanır.

B) İnsanlar üzerinde yapılamayan birtakım deneylerde hayvanların kullanılması

C) Olması gerekeni inceleyen bir disiplindir.

C) Pozitif bir bilim olan psikolojinin organizmaya bütünsel yaklaşması

Kİ KA

D) Deney ve gözleme dayanır.

E) Elde edilen sonuçlardan hareketle genellemelere ulaşır.

D) Hayvan davranışlarının insan davranışlarından daha karmaşık olması E) Nesnel ve geçerli sonuçlara ulaşabilmek için deneysel çalışmaların yapılmasının zorunluluğu

4. Organizmanın uzun süreli stres sonucunda kilo kaybı, saç dökülmesi ve çeşitli rahatsızlıklar yaşaması muhtemeldir.

dakika



Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

A) Bireyin doğru anlaşılması için grup içi etkinliklerine bakılmalıdır. B) Psikolojik süreçler fizyolojik sorunlara neden olabilir.

DA

C) Bireyin şimdiki davranışıyla geçmiş yaşantısı arasında ilişki kurulmalıdır. D) Organizma iç dünyasını her zaman doğru yansıtmayabilir. E) Psikolojik rahatsızlıkların ilaçsız tedavisi mümkün değildir.

2. Psikoloji “ruh” anlamına gelen Yunanca “psykhe” (psişe) kelimesinin araştırma, çalışma anlamına gelen ‘logia’ (loji) kelimesiyle bütünleşmesinden meydana gelmiş yeni bir kelimedir. Buna göre ruhun bilimi olarak ifade edilir. Fakat inceleme alanına ruhu dâhil etmez.



5. Psikoloji algılama, düşünme, hatırlama ve unutma, problem çözme gibi davranışların altında yatan süreçleri de inceler.

Bu durumun gerekçesi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ruh kavramı felsefenin konu alanında incelenir. B) Ruh kavramı ile ilgili en doğru açıklamayı dinler yapar.



Bu parçada psikolojinin alt dallarından hangisi vurgulanmaktadır?

C) Psikoloji nesnel verilerden hareket eden pozitif bir bilimdir.

A) Sosyal Psikoloji

D) Psikoloji insan davranışlarının kontrol edilebileceğine inanır.

C) Deneysel Psikoloji

E) Ruhun karmaşık yapısı anlaşılmasını zorlaştırır.

E) Bilişsel Psikoloji

12

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

B) Eğitim Psikolojisi D) Karşılaştırmalı Psikoloji

6. Bir bilim dalı olan psikoloji hâliyle diğer bilim dallarının

9. Bilişsel yaklaşımın temsilcisi Jean Piaget’ye göre psi-

kullandığı pek çok yöntemi kullanır.

kolojinin konusunu insanın zihinsel faaliyetleri belirler. Zihinsel faaliyetler, insanın dünyayı ve kendini tanımaya ve anlamaya yönelik etkinlikleridir. Bundan dolayıdır ki bilişselci yaklaşım insanı algılayan, uyarıcıları anlamlandıran aktif bir varlık olarak görür.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi betimleyici ve tanımlayıcı yöntemlerden biridir? A) Gözlem



B) Korelasyon

C) İstatistiksel yöntem  



D) Değişken Analizi

E) Deneysel Yöntem 

Buna göre aşağıdakilerin hangisi bilişsel yaklaşımın savunduğu yargılardan biri değildir? A) İnsan kendini ve diğer canlıları anlamaya çalışan etkin bir varlıktır.

Kİ KA

B) İnsan dikkat, algı, düşünme gibi zihinsel süreçlerle diğer canlılardan ayrılır. C) Organizmanın sadece dışarıdan ve doğrudan gözlemlenebilen davranışları incelenmelidir.

7. Psikolojinin bazı alt dallarıyla ilgili,

I. Gelişim psikolojisi, insanın doğumdan ölüme kadarki tüm gelişimini inceler.



II. Kişilik psikolojisi, bireylerin kendilerine özgü davranış, duygulanış ve düşünüşlerini inceler.



III. Psikometrik psikoloji, toplum-birey ilişkilerini derinlemesine inceler.



IV. Danışmanlık psikolojisi, normal yaşantıda karşılaşılan sorunların giderilmesinde rehberlik eder.



ifadelerinden hangileri yanlıştır? A) Yalnız I 

B) Yalnız III 

D) Psikoloji organizmanın zihinsel süreçlerini incelerken deneysel yöntemler kullanabilir. E) İnsanı diğer canlılardan ayıran özelliklerin belirlenmesi gereklidir.

dakika



C) I ve II

DA

D) I ve IV  E) III ve IV 

10. Psikolojinin çağdaş uzmanlık alanlarından biri olan klinik psikoloji, davranış bozukluklarının ve ruhsal hastalıkların tanı ve tedavisi ile ilgilenir.

8. Psikolojinin bilim olma sürecinde hiç şüphesiz yaklaşımların katkısı büyüktür. Öncülüğünü Wilhelm Wundt’un yaptığı yaklaşımda psikolojinin konusu bilinç ve bilinci oluşturan süreçler olarak tanımlanmıştır. Amaç, zihnin ögelerini laboratuvar ortamında inceleyebilmektir. Yöntem olarak da iç gözlem kullanılmalıdır.





Buna göre klinik psikologların çalışmalarıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Klinik psikologlar zihinsel problemleri değerlendi­ rirler.

Bu parçada aşağıdaki yaklaşımlardan hangisi vurgulanmaktadır?

B) Duygusal problemleri olan bireylerle ilgili teşhiste bulunabilirler.

A) Davranışçı yaklaşım

C) Davranışsal problemleri olan kimseleri yönlendirebilirler.

B) Psikodinamik yaklaşım C) Bütüncül yaklaşım D) Yapısalcı yaklaşım E) İşlevselci yaklaşım

D) Klinik psikologlar gerektiğinde tıbbi tedavi uygulayabilirler. E) Kişinin psikolojik süreçte yaşadığı sorunların çözümünde yardımcı olurlar.

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

13

2

Psikoloji Bilimini Tanıyalım 02E217F0

1. Fizik, kimya, biyoloji gibi pozitif bilimlerde yaşanan ge-

3. Bir bilim olarak psikoloji diğer bilimlerin kullandığı yön-

lişmeler psikolojinin gelişimini olumlu yönde etkilemiştir. Özellikle 19.yüzyıldaki bilimsel buluşlar psikolojinin felsefeden ayrılarak bağımsız bir bilim dalı olmasında önemli ölçüde etki etmiştir. Bu çerçevede pozitif bilimlerin kullandığı tekniklerin psikolojide de kullanılabileceği düşüncesi ortaya çıkmıştır.

temleri kullanır. Bunlar, tümevarım ve tümdengelim olarak iki ana başlıkta incelenebilir. Fakat psikolojinin bunların dışında kendine has yöntemleri de vardır.





Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir?

Buna göre aşağıdakilerin hangisinde davranış bozukluklarının tanısı ve tedavisi için uygulanan klinik yöntemin bileşenleri bir arada verilmiştir? A) Vaka inceleme, Gözlem, Anket B) Görüşme, Vaka inceleme, Test

A) Psikoloji gözlenebilen ve ölçülebilen olgularla ilgilendiği için pozitif bir bilimdir.

C) Korelasyon, Test, Anket

Kİ KA

D) Görüşme, Doğal Gözlem, Test

B) Psikolojide sorular cevaplardan daha önemlidir.

E) Sistematik Gözlem, Anket, Test

C) Psikoloji insan davranışlarını dilsel analizlerle irdeler.

D) Psikoloji bağımsız bir bilim dalı olduğu için diğer bilim dalları ile ilişki kurmaz.

4. Düzenli tekrarın hatırlamaya olan etkisinin incelendiği

dakika

E) Psikolojinin ele aldığı konuların karmaşıklığı araştırmacının öznel yargılarda bulunmasına neden olur.

bir deneyde üç grup oluşturulmuştur. Birinci grup öğrendiklerini her gün tekrar etmiştir. İkinci grup aralıklı tekrarlar yapmıştır. Üçüncü gruptakiler ise hiçbir tekrar yapmamıştır. Bir aylık bir sürenin sonunda üç gruba da öğrenilenleri hatırlama testi uygulanmıştır. Buna göre birinci grup öğrendiklerinin neredeyse tamamını ikinci grup yarısına yakınını hatırlarken, üçüncü grup ise hemen hemen hiçbirini hatırlayamamıştır.



Bu deneyde bağımsız değişken aşağıdakilerden hangisidir? A) Öğrenilenlerin hatırlanması B) Grup çalışması C) Düzenli tekrar

2. • Hekim-hasta işbirliğinin iyileştirilmesi, hasta psiko-

DA

lojisi gibi konularda araştırma yapar.



• Psikolojinin ölçme alanı olarak nitelendirilir



• Doğum öncesinden başlayarak insanın ölüme kadar olan sürecini inceler.



Yukarıdaki açıklamalar sırasıyla psikolojinin alt dallarından hangileriyle ilgilidir?

D) Başarı

E) Zaman

5. Korelasyon (bağıntı) iki değişken arasındaki ilişki miktarına denir. -1 ile +1 arasında değişen değerlerde korelasyon katsayısı kullanılır. İki değişken arasında pozitif (olumlu), negatif (olumsuz) ve nötr olmak üzere üç tür korelasyon söz konusudur.

A) Eğitim Psikolojisi – Danışmanlık Psikolojisi – Gelişim Psikolojisi B) Sosyal Psikoloji – Gelişim Psikolojisi – Sağlık Psikolojisi



Buna göre, aşağıdaki değişken çiftlerinden hangisi pozitif (olumlu) korelasyon örneğidir?

C) Sağlık Psikolojisi – Psikometrik Psikoloji – Gelişim Psikolojisi

A) Başarı ve tembellik

D) Sağlık Psikolojisi – Eğitim Psikolojisi – Gelişim Psikolojisi

C) Güzel olmak ve zeki olmak

E) Bilişsel Psikoloji – Psikometrik Psikoloji – Deneysel Psikoloji

14

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

B) Aşırı kaygı ve ruh sağlığı D) Ders çalışma ve başarı E) Kaygı ve başarı

6. İnsan doğasını incelerken her ne kadar sübjektif açık-

9. Hümanist yaklaşımda her insan kendine göre bir değer-

lamalara yer verse de psikolojinin özellikle yeni hipotez ve teorilerin oluşturulmasında kendisinden yararlandığı bir alandır. Bu alanla bütün ilişkilerini kesmesi hâlinde bir bilim olarak varlığını sürdüremez.

dir ve her insan birey olarak kendi davranışlarından sorumludur. Psikoloji bir bilim olarak bireyi denetim altına almak yerine onun özgürleşmesini sağlamalıdır. İnsan cansız bir nesne olmadığı için, herhangi bir dış gözlemle anlaşılamaz.



Bu parçada aşağıdaki alanlardan hangisi vurgulanmaktadır? A) Coğrafya 

D) Antropoloji 

C) Kimya E) Felsefe 

Buna göre hümanist yaklaşım aşağıdaki yöntemlerden hangisini kullanır? A) Deneysel yöntem

B) İç gözlem

C) İstatistiksel yöntem

D) Görüşme

Kİ KA

 

B) Fizyoloji 



E) Vaka incelemesi

+

7. Başlıca temsilcileri İ.Pavlov, J.B. Watson ve F. Skinner olan bu yaklaşıma göre psikolojinin konusu, organizmanın dışarıdan ve doğrudan gözlenebilen davranışlarıdır. Yöntem olarak deney ve gözlem kullanılmalıdır.

Bu parçada aşağıdaki yaklaşımlardan hangisi vurgulanmaktadır? A) Bilişselci (Kognitivist) yaklaşım

fazladır” sözü hangi psikoloji yaklaşımının temel savı olabilir?

dakika



10. “Bütün, kendisini oluşturan parçaların toplamından daha

A) Bilişselci   

B) Psikodinamik 

D) Gestalt 

C) İşlevselci

E) Yapısalcı 

B) Davranışçı (Bihevyorist) yaklaşım C) Yapısalcı (Strüktüralist) yaklaşım

D) İşlevselci (Fonksiyonalist) yaklaşım

DA

E) Bütüncül (Gestaltçı) yaklaşım

11. Fiziksel çevre ve sosyal çevre organizmayı etkileyen iki temel unsurdur. Fakat her organizma aynı çevreden aynı derecede etkilenmez. Örneğin; birlikte büyümüş ikiz kardeşler ya da aynı sınıfta okuyan öğrenciler aynı çevrede bulunmalarına rağmen birbirlerinden farklı tercihleri, beğenileri olan bireylerdir.

8. Davranış kısaca, organizmanın tüm etkinlikleri ve tepkileridir şeklinde tanımlanabilir.



Buna göre aşağıdakilerden hangisi bir davranış değildir?



Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Aynı çevre farklı bireyleri farklı yönlerde etkileyebilir.

A) Karnı acıkan bir çocuğun yemek yemesi

B) Çevrenin bireyler üzerinde çeşitli etkileri vardır.

B) Sınavı olan bir öğrencinin ders çalışması

C) Kendisine hediye alınan çocuğun sevinmesi

C) Her birey yaşadığı sosyal çevreden kendine göre etkilenir.

D) Bir kimsenin uzun bir aradan sonra gördüğü arkadaşına sarılması

D) Kalıtım bireyleri bulundukları çevreden daha fazla etkiler.

E) Bir çocuğun boyunun uzaması

E) Benzer etkiler benzer sonuçlara yol açmayabilir.

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

15

3

Psikoloji Bilimini Tanıyalım 2B309565

1. • Psikoloji insanın içinde yaşadığı grubun insan dav-

4. Sıcak, soğuk ya da ılıman iklimin insanların mizaçları,

ranışları üzerindeki etkisini incelerken …………….. yararlanır.

yaşam tarzları üzerinde etkileri olduğu çeşitli çalışmalarla ortaya konmuştur. Örneğin; Montesquieu’ya göre soğuk hava vücudun liflerini etkiler, bu yüzden soğuk havanın hâkim olduğu iklimlerde yaşayan insanlar cesur, mert olurlar, öç alma istekleri az olup erdemli olmaya özen gösterirler ve acıya karşı daha dayanıklı olurlar.



• İlkel insanla uygar insanın davranış farklılıklarını ve benzerliklerini ortaya koymak amacıyla …………….. yararlanır.



• Hormonların insan psikolojisine etkisini araştırırken kanın bileşiminin analizinde …………….. yararlanır.



Buna göre, yukarıdaki boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?



Bu parçada davranışı etkileyen faktörlerin hangisinden söz edilmiştir? A) Fizyolojik faktörler B) Sosyal faktörler

B) Kimya, Antropoloji, Psikiyatri

C) Gelişimsel faktörler

C) Sosyoloji, Antropoloji, Kimya

D) Çevresel faktörler

D) Sosyoloji, Psikiyatri, Biyoloji

E) Deneyimler

Kİ KA

A) Coğrafya, Felsefe, Kimya

E) Felsefe, Fizyoloji, Kimya

5. Aşağıdaki sorulardan hangisi psikolojinin inceleme alanına girmektedir? A) Ruh var mıdır?

B) Kültür toplumsal yapıyı nasıl etkiler?

2. Bir araştırmada bazı müziklerin alışveriş yapan insan-

larda tüketim eğilimini artırdığı ortaya çıkmıştır. Bu çalışmalardan haberdar kimi satıcılar söz konusu müzikleri dükkânlarında alıcıların duyacağı düzeyde açmışlardır.

Bu durum psikolojinin aşağıdaki alanlardan hangisine uygulandığını gösterir? B) Endüstri 

D) Herkes için geçerli ahlak kuralları oluşturulabilir mi? E) Öğrenmenin fizyolojik temelleri nelerdir?

6. Psikolojinin bilim olarak çok yeni olması onun ele aldığı konuların daha önce incelenmediği anlamına gelmemelidir. Özellikle algı, zihin gibi konular çok eski zamanlarda düşünürleri oldukça meşgul etmiştir. Bu konularda ileri sürülen düşünceler psikoloji biliminin gelişimini de oldukça etkilemiştir. Örneğin, zihnin doğuştan hiçbir bilgi getirmediğini savunan empirizmin davranışçı ekolü etkilemediği söylenemez.

C) Sağlık

DA

A) Eğitim 

dakika

C) Canlıların ortak özellikleri nelerdir?

  D) Sosyal  E) Klinik 

3. Birey ve toplum birbirlerinden kesin çizgilerle ayrılamaz. İnsan güdüleri, algıları, geçmiş deneyimleri gibi iç yaşantıları olmakla beraber bir grup içinde yaşayan kültürel bağları da olan bir canlıdır.



Bu parçada psikolojinin aşağıdaki alanların hangisiyle etkileşiminden söz edilmektedir? A) Felsefe 

B) Antropoloji 

C) Sosyoloji

  D) Siyaset bilimi  E) Ekonomi 

16

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık



Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz? A) Psikolojinin gündeminde önemli bir yer edinen sorunların tarihi psikoloji biliminden daha eskidir. B) Konuları benzer olan alanların birbirlerini etkilemesi kaçınılmazdır. C) Psikoloji bağımsız bir bilim olarak diğer alanlardan etkilenmemiştir. D) Psikoloji kimi çalışmalarında felsefenin verilerinden faydalanmıştır. E) Felsefe psikoloji biliminin gelişimine katkıda bulunmuştur.

7. Psikolojinin amaçlarını başlıklar hâlinde tahtaya yazan

10. Birey içinde bulunduğu koşullara göre davranışını de-

Duygu Öğretmen öğrencilerine “Psikolojinin bu amaçları ne anlama geliyor?” sorusunu yöneltmiştir. Öğrencilerden bazıları aşağıdaki cevapları vermiştir:

ğiştirebilir. Örneğin, toplu taşımada kitap okuyan gencin gürültüden rahatsız olmaması fakat kütüphanedeyken en ufak bir sesten dahi rahatsızlık duyması.



I. Betimleme: Davranışların keşfedilmesi ve sınıflandırılması



II. Açıklama: Davranışların neden sonuç bağlamında analiz edilmesi

A) Benzer etkiler farklı tepkilere yol açabilir.



III. Yordama: Kişinin davranışlarını düzenleme olanağının sağlanması

C) İnsan davranışları tek bir nedenle açıklanamaz.



IV. Kontrol: Olayların önceden tahmin edilmesinin kolaylaşması

D) İnsanın içinde bulunduğu çevre koşulları davranış üzerinde etkilidir.



Öğrencilerin verdiği bu cevaplardan hangileri doğrudur?

E) Koşullar değişse bile benzer etkiler benzer sonuçlar doğurur.

B) I ve II 

B) Davranış koşullara göre şekillenir.

C) II ve III

E) II, III ve IV 

8. İç ve dış uyarıcılara karşı organizmanın gösterdiği tepkiye davranış denir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi diğerlerinden farklı bir davranıştır?

dakika

  D) III ve IV 



Bu parçaya göre aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz?

Kİ KA

A) Yalnız I 



A) Hafta sonu katılacağı bir düğünde hangi elbisesini giyeceğini düşünen Ayşe’nin davranışı B) Ali’nin bisikletine binme davranışı

11. Evimizde yalnızken nasıl davranacağımız konusunda uymamız gereken kurallar yoktur. İstediğimiz pek çok davranışı sergileyebiliriz. Fakat yalnızken yaptığımız bu davranışları iş arkadaşlarımızın yanında ya da bir iş görüşmesinde yaparsak söz konusu davranışlarımız birçok kişi tarafından anormal olarak karşılanacaktır.

DA

C) Ailesi ile akşam yürüyüşü yapan Ferda’nın davranışı D) Ezgi’nin okula gitmek için dolmuşa binme davranışı E) Karnı acıkan Arzu’nun yemek pişirme davranışı

9. Çeşitli alanlarda çalışan psikologların kullandıkları testleri geliştiren ve ölçme araçlarıyla ilgili istatistiksel çalışmalar yapan psikolojinin alt dalı aşağıdakilerden hangisidir? A) Endüstri Psikolojisi B) Eğitim Psikolojisi C) Gelişim Psikolojisi D) Psikometrik Psikoloji E) Sosyal Psikoloji



Buna göre, bir davranışın normal veya anormal sayılmasının koşulu aşağıdakilerden hangisidir? A) Davranışı sergileyen kişinin psikolojik durumunun sağlıklı olması B) Davranışın ortaya konmasını sağlayan uyarıcıların varlığı C) Davranışın gerçekleştiği ortamın davranışa uygun olması D) Davranışın geçmiş tecrübelerle ve öğrenmeyle kazanılmış olması E) Davranışı ortaya koyan bireyin herhangi bir sosyal baskı yaşaması

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

17

4

Psikoloji Bilimini Tanıyalım 3BB1EF4D

1. Psikolojinin bilim olma sürecinde konusunun ne olması

4. Araştırmacı, belirli bir amaç ve buna uygun izlenmesi

gerektiği ve buna bağlı olarak yönteminin ne olacağı konusunda farklı ekoller (yaklaşımlar) ortaya çıkmıştır.

gereken davranışı seçer. Gözlem koşullarını kendisi oluşturur. Bilimsel niteliği olan bilgilere ulaşma açısından oldukça geçerli bir yöntemdir. Fakat en büyük dezavantajı deneklerin gözlendiğini fark etmesidir.



Aşağıdaki ekollerin açılımlarından hangisi yanlıştır? A) Fonksiyonalist ekol : İşlevselci yaklaşım



B) Hümanistik ekol: İnsancıl yaklaşım C) Psikoanalitik ekol: Bütüncül yaklaşım

Bu parçada aşağıdaki araştırma yöntemlerinden hangisi vurgulanmaktadır? A) Vaka incelemesi

D) Bihevyorist ekol: Davranışçı yaklaşım

B) Sistematik gözlem

E) Strüktüralist ekol: Yapısalcı yaklaşım

C) İstatistiksel yöntem

Kİ KA

D) Anket çalışması E) Doğal gözlem

2. Kişi yaşadığı müddetçe dünyayı tanıma ve anlamaya yönelik zihinsel faaliyetlerde bulunmak durumundadır. İnsan etkileyen ve etkilenen bir varlıktır. Yani uyarıcılar karşısında mekanik tepkiler veren bir varlık değildir. Zihninde bulunan şemalar, yargılar aracılığıyla uyarıcılara tepkiler geliştirir. Bu yüzden psikolojinin konusu algı, düşünme, bellekte saklama süreçleri, deneyimler gibi zihinsel durumlar olmalıdır.

Bu parçada aşağıdaki yaklaşımlardan hangisi vurgulanmaktadır? A) İşlevselci yaklaşım

tif bir bilimdir.



dakika



5. Psikoloji, insan ve hayvan davranışlarını inceleyen poziBuna göre aşağıdakilerden hangisi psikolojinin alanına girmez? A) Algıda bireysel farklılıklar B) Savunma mekanizmaları

B) Bilişselci yaklaşım

C) Öğrenmenin bileşenleri

C) Biyolojik yaklaşım

D) Ruhun varlığı

D) Yapısalcı yaklaşım

E) Kişilik bozuklukları

DA

E) Hümanist yaklaşım

3. Temsilciliğini Maslow ve Rogers’in yaptığı Hümanistik



ekol, ………I………ekolü insanı basit bir robot gibi gören sadece tepki veren bir varlık olarak açıkladığı için ; ………II……… ekolü ise bilinçdışı faktörlerin belirleyiciliğini çok abarttığı ve bundan ötürü insanı önemsizleştirdiği için eleştirmiştir.

6. Davranış, organizmanın içten veya dıştan gelen uyarı-

Buna göre, I ve II numaralı boşluklara aşağıdakilerden hangileri gelmelidir?



cılara karşı gözlenebilen, incelenebilen ve ölçülebilen her türlü tepkisine denir. Psikolojinin temel konusu olan davranış pek çok faktörden etkilenir. Mesela, bir olaya kadınların yaklaşımı ile erkeklerin yaklaşımı aynı olmaz. Bu parçada davranışları etkileyen aşağıdaki faktörlerden hangisine örnek verilmiştir?

A) Davranışçı – Psikoanalitik

A) Psikolojik faktörler

B) Biyolojik – Yapısalcı

B) Organik faktörler

C) Davranışçı – Bilişselci

C) Çevresel faktörler

D) İşlevselci – Psikoanalitik

D) Tutum ve beklentiler

E) Yapısalcı – Davranışçı

E) Tecrübeler ve geçmiş yaşantılar

18

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

7. Aşağıdakilerden hangisi farklı bir davranıştır?

10. Birbirleriyle ilişkili olan iki değişken arasında birlikte artma ya da birlikte azalma (doğru orantı) söz konusu ise bu durum pozitif korelasyon olarak adlandırılır.

A) Utanan bir kimsenin yüzünün kızarması B) Kaygılanan bir öğrencinin başının ağrıması



C) Aşırı duygusal bir durum karşısında gözbebeklerinin büyümesi

Buna göre aşağıdaki durumların hangileri arasında pozitif korelasyon yoktur? A) Boy uzaması ile kilo artışı

D) Zayıflamak isteyen birinin yürüyüş yapması

B) Uykusuzluk ile yorgunluk

E) Stres yaşayan birinin kan şekerinin yükselmesi

C) Zekâ ile başarı D) Dikkat ile hata oranı

Kİ KA

E) Düzenli tekrar ile başarı

8. Psikoloji özellikle “ne” sorusunu cevaplamalıdır. Zihin,

yapı bakımından algı, düşünce, irade, bellek gibi çeşitli ögelere ayrılır. Psikolojinin amacı da zihnin bu ögelerini ve bu ögeler arasındaki ilişkileri belirlemek olmalıdır.

Bu parçada aşağıdaki yaklaşımlardan hangisi vurgulanmaktadır?

11. İnsanı anlayabilmek için sadece gözlenebilir davranışlarına bakmak yeterlidir. Gözlenemeyen davranışlar üzerinde durmak bilimsellikle bağdaşmaz. Dolayısıyla içe bakış yöntemi bilimsel bir yöntem değildir. Bilimsel olan, insanların çevredeki olaylara nasıl tepki verdiklerinin incelenmesidir.

A) Fonksiyonalist yaklaşım C) Psikoanalitik yaklaşım D) Bihevyorist yaklaşım

E) Nörobiyolojik yaklaşım

dakika

B) Strüktüralist yaklaşım



Bu parçada aşağıdaki yaklaşımlardan hangisi vurgulanmaktadır?

A) Bilişsel yaklaşım

B) Hümanist yaklaşım

C) Psikanalitik yaklaşım D) Yapısalcı yaklaşım

DA

9. Varoluşçu felsefede insan önce var olur daha sonra

E) Davranışçı yaklaşım

özünü oluşturur. Buna göre insan özgür bir varlık olarak kendi kendini seçimleriyle var eder. Psikolojinin önemli yaklaşımlarından biri olan hümanizm de insanı aktif bir varlık olarak gelişme gücünü kendinden alan, kendi kendini var eden varlık olarak tanımlar.



Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz?

12. Selin, annesi tarafından, okul başarısızlığından ötürü bir uzmana götürülür. Uzman başarısızlığın nedenlerini bulmak için öncelikle Selin ile görüşüp geçmişiyle ilgili Selin’in ağzından betimleyici bir hikâye dinler, not eder. Daha sonra araştırmasını derinleştirerek Selin’in ailesi, okul idarecileri ve öğretmenleriyle görüşür.

A) Felsefe pek çok alana kaynaklık eden önemli bir disiplindir. B) Konuları benzer olan alanlar birbirini etkileyebilir. C) Psikoloji öğretilerini geliştirirken farklı alanlardan faydalanabilir. D) Bilim olarak sınırlarını çizmiş bir alan diğer alanlarla bağını koparabilir. E) Psikolojik yaklaşımların felsefi dayanaklarının olması kaçınılmazdır.



Bu parçada uzman kişi aşağıdaki araştırma yöntemlerinden hangisini kullanmıştır? A) Gözlem 

B) Vaka incelemesi 

C) Anket

  D) Deney  E) İlişkisel yöntem 

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

19

5

Psikoloji Bilimini Tanıyalım 4ABB2B77

1. Bir çalışmada okul başarıları bakımından birbirine denk

4. Her canlı dünyaya kendine has bir yapıyla gelir. Bu yapı

iki grup oluşturuluyor. Her iki gruba da ilk defa karşılaştıkları bir okuma parçası veriliyor. Birinci gruba parçayı okumadan hemen önce yoğun bir fiziksel etkinlik yaptırılıyor. İkinci grup ise sadece kısa bir yürüyüş yapıyor. Okuma çalışması bittikten sonra okudukları parça ile ilgili sorular soruluyor. Her iki grup okuduğunu anlama derecesi bakımından karşılaştırılıyor.

canlının kalıtımsal özelliklerini oluşturur. Olgunlaşma sürecinde ortaya çıkan ve kalıtım yoluyla edinilen bu özelliklere psikolojide “doğuştan donanım” denir. Örneğin örümceğin ağ örmesi gibi.





Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir? A) İnsan davranışlarında belirleyici olan biyolojik faktörlerdir.

Bu çalışmada aşağıdaki değişkenlerden hangilerinin ilişkisi incelenmiştir?

B) Psikolojik süreçler davranışı belirler.

A) Okuma parçasının karmaşıklığı – Okuduğunu anlama

Kİ KA

C) Bilişsel öğrenmeler davranışa etki eder.

B) Yürüyüş yapma – Okuma süresi

D) Davranışta genetiğin rolü yadsınamaz.

C) Öğrenme öncesi etkinlik – Okuduğunu anlama

E) Gelişim yaşam boyu devam eder.

D) Fiziksel etkinlik – Okuma süresi

E) Tekrar etme – Okuduğunu anlama

2. İnsanların her türlü ruhsal sorunlarının çözümüne

A) Kişilik psikolojisi

B) Deneysel psikoloji

C) Danışmanlık psikolojisi

dakika

yardımcı olmak ve bireyin çevresiyle uyum içinde yaşamasını sağlamak psikolojinin daha çok hangi dalını ilgilendirir?

D) Klinik psikoloji

E) Sağlık psikolojisi

5. • Doğum öncesinden başlayarak insanın ölüme kadar olan gelişimini inceler.

DA

3. Köyden kente göç etmiş aileler üzerinde yapılan kimi çalışmalar vardır. Bu çalışmalarda aile bireylerinin sıklıkla şikâyet ettiği konular benzerdir. Herkesin birbirini tanıdığı ilişkilerin daha sıcak yüz yüze ve samimi olduğu bir ortamdan birbirlerini tanımayan çok sayıda insanın olduğu kalabalık şehirlere gelen bu insanların yaşadığı stres oldukça yüksektir. Ayrıca göç etmiş bu ailelerin yaşadığı kültürel çatışma bir yana, hayat pahalılığının da yarattığı geçim sıkıntısı psikolojik sorunları beraberinde getirir.





• İşe uygun kişi, kişiye uygun iş seçimi, verimliliğin artırılması gibi konularla ilgilenir.



• Algılama, düşünme, hatırlama ve unutma, problem çözme gibi davranışların altında yatan süreçleri ele alır.



Özellikleri verilen psikoloji alt dalları aşağıdakilerden hangisinde doğru sıralama ile verilmiştir? A) Gelişim Psikolojisi – Endüstri Psikolojisi – Bilişsel Psikoloji

Bu parçada sırasıyla aşağıdaki alanlardan hangileri vurgulanmaktadır?

B) Bilişsel Psikoloji – Endüstri Psikolojisi – Sağlık Psikolojisi

A) Antropoloji – Ekonomi

C) Deneysel Psikoloji – Sağlık Psikolojisi – Bilişsel Psikoloji

B) Sosyoloji – Ekonomi C) Sosyoloji – Antropoloji D) Ekonomi – Tarih E) Antropoloji – Sosyoloji

20

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

D) Gelişim Psikolojisi – Eğitim Psikolojisi – Kişilik Psikolojisi E) Kişilik Psikolojisi – Endüstri Psikolojisi – Sağlık Psikolojisi

6. Deneysel yöntem psikolojiye bilimsel olma özelliği ka-

9. Yapılan bir çalışmada beynin bazı bölümlerine hafif

tan alanlardan biridir. Amacı, değişkenler ya da olaylar arasındaki ilişkiyi bulmak olan bu yöntem, incelenen olaya müdahale etme ya da uygun koşullar oluşturma şeklinde iş görür.

elektrik uyarımı verilmesi öfke, zevk, acı gibi duyumların oluşmasına yol açmış hatta geçmişteki bazı anıların tekrar hatırlanması söz konusu olmuştur.





Buna göre deneysel yöntemin en önemli avantajı aşağıdakilerden hangisidir?

Aşağıdaki yargılardan hangisi bu parçayı destekler? A) Davranışlar basit ögelerin birleşiminden oluşur. B) Davranışların nedenlerini anlayabilmek için bireyin geçmiş yaşantılarını incelemek gerekir.

A) Organizmanın hem gözlenebilen hem de gözlenemeyen davranışlarını incelemesi

C) Tüm psikolojik olaylar beyin ve sinir sisteminin etkinliği sonucu ortaya çıkar.

B) Davranışlarla ilgili genel geçer yasalara ulaşmayı sağlaması

Kİ KA

D) Psikolojinin konusu organizmanın gözlenebilen ve ölçülebilen davranışları olmalıdır.

C) İstenildiği zaman ve istenildiği sıklıkta tekrar edilebilmesi

E) Her davranış daima dışarıdan gelen bir etki sonucu ortaya çıkmayabilir.

D) Araştırma sürecinin çok kısa ve zahmetsiz olması

E) Herkesin kolayca uygulayabileceği bir yöntem olması

10. İnsanı aktif bir varlık olarak tanımlayan hümanist yaklaşıma göre insan her şeyi kendine göre algılar. Davranışlarını da bu algılama çerçevesinde oluşturur. Bu süreçte iç faktörler, o andaki duygular, ihtiyaçlar, inançlar ve geçmiş yaşantılar oldukça önemlidir. İnsan sadece kendi davranışlarını değil öteki insanların davranışlarını da bu yolla anlamlandırır.

olgulara dayalıdır. Herhangi bir yolla gözlenebilen ve ölçülebilen olgularla ilgilenir. Özellikle, çok sayıda gözlem ve deney sonucunda bu gözlem ve deneylerde ortak olan noktaya, yani genel ilkelere, varmak en temelde kullandığı yöntemdir.



DA

B) Tümevarım 

  D) Tümdengelim 

B) Tümevarım - Gözlem

C) Bilinç analizi - Görüşme

C) Anket

D) İçe bakış - Gözlem

E) Sistematik Gözlem 

8. Trafik kazası geçiren bir insan ile geçirmeyen bir insanın trafik işleyişindeki davranışları, örneğin araba kullanma şekilleri, birbirinden farklı olacaktır. Bu parçada davranışları etkileyen aşağıdaki faktörlerden hangisi vurgulanmaktadır? A) Çevresel faktör B) Organik faktör C) Psikolojik faktör D) Tecrübe ve geçmiş yaşantı faktörü E) Tutum ve beklenti faktörü

Bu parçada hümanist yaklaşımın kullandığı hangi yöntemler vurgulanmaktadır? A) Deneysel yöntem - Vaka analizi

Bu parçada aşağıdaki yöntemlerden hangisi vurgulanmaktadır? A) Analoji 



dakika

7. Pozitif bir bilim olarak psikoloji diğer pozitif bilimler gibi

E) İçe bakış - Empati

11. Psikoloji en genel tanımıyla insan ve hayvan davranışlarını inceleyen bir bilim dalıdır.

Buna göre aşağıdakilerin hangisi psikolojinin amaçlarından biri olamaz? A) İnsan davranışlarını anlamak. B) Davranışların nedenlerini bulmak. C) Mevcut durumdan hareketle gelecekte benzer durumlarda nasıl davranılacağını ortaya koymak. D) Organizmanın davranışlarını etkilemek ve kontrol etmek. E) İnsan hayatının varlığı ve doğası ile ilgili yorum yapmak.

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

21

1

Psikoloji Bilimini Tanıyalım 4C2174E8

1. Psikoloji, insan ve hayvan davranışlarını nedensel açık-

4. Rönesans öncesi dönemde felsefede insan doğuştan

lamalar yapmak amacıyla inceleyen bir bilimdir.

getirdiği düşünülen ruh ya da akıl sahibi olması bakımından ele alınmıştır. Rönesans’tan sonra insan zihniyle ilgili araştırmalar devam etmiştir. Empirist filozofların ‘zihnin doğuştan boş bir levha olduğu’ düşüncesi, psikolojide sadece gözlenebilir olayların incelenmesi ve bütün davranışların öğrenmeyle ortaya çıktığı şeklinde karşılık bulmuştur. Yine Kant’tan sonra duyumların tek başına belirleyici olmadığı, deneyimden gelenleri işleyen bir zihnin de olduğu düşüncesi psikolojide zihnin uyarıcıları anlamlandıran bir yeti olduğu fikrinin öne çıkmasını sağlamıştır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi psikolojinin konusu olamaz? A) İnsanın doğrudan gözlenen davranışları B) Zekâ, kişilik, duygu, kaygı gibi özellikler C) Toplumsal gruplar ve örgütlenmeler D) Kişinin psikolojisinden kaynaklanan fizyolojik tepkiler

Kİ KA

E) Hayvanlarda öğrenme süreçleri

Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir?

A) Psikoloji bilim olma sürecinde felsefenin verilerinden faydalanmıştır. B) Bilimsel araştırmalar yapmak için karşılaştırmalar yapacak verilere ihtiyaç vardır.

2. Psikolojiyi insan üzerine düşünen felsefi incelemelerden ayıran temel özellik aşağıdakilerden hangisidir?

C) Psikoloji gözlenebilir ve ölçülebilir konularla ilgilenir.

A) Psikolojinin daha kapsayıcı veriler sunması

D) Bilim olmak için araştırma sonuçlarının doğruluğunun kanıtlanabilmesi gerekir.

B) Birey davranışlarını gözlenebilir ve ölçülebilir standartta deneysel yöntemle incelemesi D) Psikolojinin açıklamalarında nedenlere değinmesi

E) Felsefe nesnel veriler sunmadığı için bilim olarak kabul görmez.

dakika

C) Psikolojinin ruhun metafizik yönüyle ilgilenmemesi

DA

E) İnsanı çok yönlü olarak incelemesi

3. Psikoloji açıklamalarında çeşitli amaçlar söz konusu-

5. Freud, davranışlarımızın büyük bir bölümünün kişinin farkında olmadığı, belli nedenlerle bastırılmış olan bilinçaltı süreçlerinin etkisinde olduğunu vurgular. Bilinçaltını, karanlık alan olarak vurgulayan Freud özellikle doğuştan getirdiğimiz cinsellik, saldırganlık dürtüleriyle istenmeyen geçmiş yaşantıların bastırıldığı bu bölümün kendini dil sürçmelerinde ve rüyalarda gösterdiğini savunur.

dur. Örneğin, cinsel dürtülerin fizyolojik olduğunu, onay görme isteğinin de sosyal bir güdü olduğunu söyler. Ayrıca mevcut çalışmalardan hareketle olayların öngörülebilmesini sağlar. Örneğin, stresin doğuracağı sonuçlarla ilgili açıklamalara dayanarak stresli ortamda çalışan bir kişinin davranışlarını tahmin edebilir.



Bu parçada psikolojinin sırasıyla aşağıdaki amaçlarından hangilerine değinilmiştir?



Bu parçada aşağıdaki yaklaşımlardan hangisi vurgulanmaktadır?

A) Açıklama – Yordama

A) İşlevselci yaklaşım

B) Yordama – Kontrol

B) Yapısalcı yaklaşım

C) Yordama – Açıklama

C) Psikoanalitik yaklaşım

D) Betimleme – Yordama

D) Bilişselci yaklaşım

E) Açıklama – Kontrol

E) Davranışçı yaklaşım

22

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

6. Davranışçılık insanı bir robot gibi görür. Buna göre in-

9. Psikoloji bilim olma sürecinde test yönteminden fay-

san sadece tepki veren bir varlıktır. Oysa her insan ayrı bir dünyadır. İnsan, kendini gerçekleştirme potansiyeli olan, seçme özgürlüğüne sahip bir varlıktır.

dalanır. Özellikle gözlenemeyen durumların davranışa olan etkisi testler sayesinde gün yüzüne çıkar. Testler başarı, yetenek ve kişilik olmak üzere üç türdür.



Bu düşünceler aşağıdaki psikologların hangisine aittir? A) J. Piaget   

B) W. Wundt 

D) Maslow 



Buna göre aşağıdakilerden hangisi bilimsel testte aranan bir özellik değildir? A) Güvenilirlik

C) S. Freud

B) Geçerlilik

E) Skinner 

C) Standart geliştirme

Kİ KA

D) İlişkisel bağ kurma E) Kültürel uygunluk

7. • Bireyin kişiliğinin oluşumu çevresel etmenlere dayanır.

• Davranışların temelinde son derece karmaşık olan sinirsel süreçler yer alır.



• İnsan davranışlarında belirleyici olan bilinç değil, bilinçaltıdır.

yi ifade eder. Eğer iki değişken arasındaki ilişkide ters orantı varsa negatif korelasyon, doğru orantı varsa pozitif korelasyon söz konusudur.

Bu açıklamalarda sırasıyla aşağıdaki yaklaşımlardan hangileri vurgulanmaktadır? A) Psikodinamik – Bütüncül – Hümanistik B) İşlevsel – Bilişsel – Davranışsal

dakika



10. Korelasyon, iki veri ya da iki değişken arasındaki ilişki-



Buna göre aşağıdaki değişkenlerin hangileri arasında negatif korelasyon vardır? A) Yemek yeme – Şişmanlama

C) Davranışsal – İşlevsel – Biyolojik

B) Aşırı stres – Başarı

D) Biyolojik – Davranışsal – İşlevsel

C) Çalışma – Başarılı olma

E) Davranışsal – Biyolojik – Psikodinamik

D) Spor yapma – Sağlıklı olma

DA

E) Dikkat – Sınav başarısı

8. Psikolojinin araştırma yöntemlerinden biri olan doğal



gözlemde organizmanın davranışı doğal oluşumunda izlenir.

11. Psikolojinin davranış bozukluklarını, ağır düzeydeki

Buna göre aşağıdakilerden hangisi doğal gözlemin bir özelliği değildir?

uyumsuzlukları araştıran alt dalı olarak terapi tedavileri uygular. Fakat psikiyatri gibi ilaç tedavisi uygulayamaz.

A) Psikolojinin betimleme amacına uygun bir yöntemdir. B) Gözlenecek davranışlar önceden seçilmez. C) Olup bitenlere müdahale etmeksizin izleme söz konusudur.



Bu parçada psikolojinin uygulamalı bilim dallarından hangisi vurgulanmaktadır? A) Psikometrik Psikoloji B) Rehberlik ve Danışmanlık Psikolojisi

D) Araştırmacı gözlem koşullarını kendisi oluşturur.

C) Klinik Psikoloji

E) İzlenecek davranışlarla ilgili veriler ayrıntılı olarak kaydedilir.

D) Sağlık Psikolojisi E) Çevresel Psikoloji

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

23

2

Psikoloji Bilimini Tanıyalım 5A729AA2

1. • Bireyin davranışlarına sosyal ortam, ilişkiler etki

4. İnsanların davranışları çevrenin etkisiyle ya da içgüdü-

eder mi?

• İş gücü verimi hangi koşullarda artar?



• Algılama, dil, bellek ve düşünme davranışları nasıl etkiler?



Bu sorular sırasıyla psikolojinin aşağıdaki alt dallarından hangilerine aittir?

sel güçlerden ötürü gerçekleşmez. Kişisel algı, kişisel seçim davranışın yönünü belirler. Önemli olan bireyin kendisini nasıl algıladığıdır.

Bu parçada vurgulanan psikoloji yaklaşımı aşağıdakilerden hangisidir? A) Davranışçı yaklaşım B) Psikoanalitik yaklaşım

B) Bilişsel – Endüstri – Deneysel

C) Hümanist yaklaşım

C) Sosyal – Deneysel – Endüstri

D) Bilişsel yaklaşım

D) Sosyal – Endüstri – Bilişsel

E) Yapısalcı yaklaşım

Kİ KA

A) Sosyal – Deneysel – Bilişsel

E) Deneysel – Endüstri – Danışmanlık

deki etkisinin araştırıldığı bir deneyde birbirine denk iki grup alınır. Deney grubundaki öğrenciler ders çalışırken bir yandan telefonlarıyla ilgilenmiş, gelen mesajlara cevap vermiş arada bazı sitelere girmişlerdir. Diğer grup ise cep telefonları kapalı ve başka bir odada olacak şekilde ders çalışmışlardır. Deney sonunda cep telefonu olmayan grubun çalıştığı konuya daha çok hâkim olduğu ve yüksek başarı gösterdiği saptanmıştır.

Bu deneysel kontrolün bağımsız değişkeni aşağıdakilerden hangisidir?

5. Psikoloji biliminin amaçlarıyla ilgili,

dakika

2. Cep telefonuyla meşgul olmanın ders çalışma üzerin-



I. Organizmanın davranışlarının tarihsel boyutunu ele almak



II. İçten ve dıştan gelen uyarıcılara organizmanın verdiği tepkileri incelemek



III. İnsanın biyolojik yapısı ile ilgili deneyler yapmak



IV. İnsan davranışlarını gözlemlemek



yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I 

B) Yalnız III 

C) I ve III

D) II ve IV  E) III ve IV 

A) Ders çalışma süresi B) Öğrenci başarısı

C) Cep telefonu ile meşgul olma

DA

D) Sessiz ortam

6. İnsan davranışları sadece dışarıdan yapılacak basit bir gözlemle anlaşılamaz. Davranışı bir uyarıcıya karşı verilen tepki olarak ifade etmek, insanı etki-tepki bağında yaşayan bir robota benzetmekten farksızdır. Oysa insan davranışları üzerinde bastırılmış güdülerin etkisi dışarıdan gelen etkilerden daha fazladır. Özellikle çocukluk çağında toplum tarafından yasaklanan ya da cezalandırılan ilkel dürtüler bilinçaltına atılır. Bu bilinçaltına itilen duygu ve düşünceler, bilinçli olarak ortaya konan davranışlara yön verir.

E) Seçilen konunun özelliği

3. Doğumdan ölüme yaşa bağlı olarak ortaya çıkan durumların davranışlara etkisini araştıran psikoloji alt dalına gelişim psikolojisi denir.



Aşağıdaki yargıların hangisi gelişim psikolojisinin inceleme alanına girmez? A) 2-7 yaş arası dönemde algısal özellikler

B) Ergenlik döneminde yaşanan bedensel değişimlerin davranışlara etkisi C) Okul çağı (7-11 yaş) çocuklarında mantıklı düşünme ile ilgili süreçler



Bu parçada aşağıdaki yaklaşımlardan hangisi vurgulanmaktadır? A) Biyolojik yaklaşım B) Psikodinamik yaklaşım

D) Bireyin geç yetişkinlik döneminde üretkenliğe karşı yaşadığı durağanlık süreci

C) Yapısalcı yaklaşım

E) Bireylerin tüketim tercihlerinde reklamların etkisi

E) Bilişsel yaklaşım

24

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

D) Davranışçı yaklaşım

7. Bireyin duygu ve düşüncelerini anlamanın en doğru

10. Personel seçimi ve eğitimi, çalışma koşulları, kaza-

yolu onun bunları açıklamasını istemektir. Eğer birey kendini açık etmezse hangi yöntem kullanılırsa kullanılsın başarılı sonuçlar elde edilmez. Bu yöntem, her ne kadar öznel bir yöntem olduğu için eleştirilse de bireyin iç dünyasını anlamak için onun olayları nasıl algıladığını, nasıl yorumladığını bilmek açısından gereklidir.

lar ve iş güvenliği gibi iş alanları ve bu alanlarda ortaya çıkan problemleri inceleyen psikoloji dalı aşağıdakilerden hangisidir?

Bu parçada aşağıdaki yöntemlerden hangisi savunulmaktadır?

C) Sağlık psikolojisi

A) Hipnoz 

E) Deneysel psikoloji



B) Görüşme 

A) Eğitim psikolojisi B) Endüstri ve örgüt psikolojisi D) Sosyal psikoloji

C) İçe bakış

Kİ KA

  D) Korelasyon  E) Test 

8. Psikolojinin önemli bir araştırma yöntemi olan deneysel

11. Psikoloji konu alanı insan olan birçok farklı disiplinle ilişki

çalışma nedensellik ilişkisinin ölçütlerini tam olarak karşılayan bir yöntemdir.

içindedir. Örneğin; insanlar içinde yaşadığı toplumun yönetim biçiminden, hukuk sisteminden etkilenir. Çok boyutlu olan bu etkiler elbette psikolojinin alanına da girer.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi deneysel çalışmanın bir özelliği değildir?



B) Deneysel koşullar araştırmacının denetiminde oluşturulur.

C) Araştırmacının etkisini ölçmek istediği ve ortama kontrollü olarak uyguladığı değişkene bağımsız değişken denir. D) Deneysel çalışmada ortaya çıkan sonuca bağımlı değişken denir.

DA

E) Deneysel çalışma sırasında oluşturulan kontrol grubu bağımsız değişkenin uygulandığı ve şartları değiştirilen gruptur.

9.

A ile B arasındaki bağıntı, aşağıdaki kavramların hangileri arasında da vardır? A) Çok yemek yeme – Şişmanlama B) Spor yapma – Sağlıklı olma C) Dikkat – Ders başarısı D) Tekrar – Unutma E) Kitap okuma – Bilgili olma

Bu parçada psikolojinin ilişkili olduğu aşağıdaki bilimlerden hangisi vurgulanmaktadır? A) Siyaset bilimi



B) Sosyoloji

C) Ekonomi



D) Coğrafya

E) Antropoloji

12. “Son zamanlarda girdiğim en zor oturumlardan biriydi. Bu bölgede görev yaptığımdan beri sürekli bu tarz insanlar geliyor. Onlara, farklı bir yerden gelseler de, içinde bulundukları topluma ayak uydurmak zorunda olduklarını adeta haykırarak söylemek istiyorum. Özellikle birtakım inançlara körü körüne bağlanmaları yok mu? Bir bilseler asıl problemin bundan kaynaklandığını…”

A

B



dakika

A) Her deneysel çalışma, belirli bir neden ve onun ortaya çıkardığı sonuç arasında ilişki olduğu hipoteziyle başlar.



Bu parçada psikolog aşağıdaki etik kurallardan hangisini ihlal ettiği için sorun yaşamaktadır? A) Danışman, insanlardan zorla bilgi alamaz. B) Danışman, bireysel ve kültürel farklılıklara duyarlıdır. C) Danışman, psikolojik bilgi ya da uygulamaları kötüye kullanmaz. D) Danışman, toplum yararına yönelik çalışmalarda bulunur. E) Danışman, uzmanlık alanının ve yetkilerinin sınırlarını bilir.

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

25

Kİ KA

DA

Kİ KA

DA

2. BÖLÜM

PSİKOLOJİNİN TEMEL SÜREÇLERİ

1

Psi̇ koloji̇ ni̇ n Temel Süreçleri 6BC7FB1E

1. Doğumu izleyen ay ve yıllarda meydana gelen bilişsel

4. Gelişim, döllenmeden başlayarak yaşam boyu devam

gelişimi J. Piaget çeşitli bölümlere ayırarak kapsamlı bir şekilde açıklamıştır.

eden fiziksel, bilişsel, duygusal ve sosyal yönden bir bütün hâlinde sürekli ilerleme kaydeden değişimdir. Gelişimin evrensel bazı ilkeleri vardır.



Buna göre aşağıdakilerden hangisi duyusal-motor dönem için söylendiğinde doğru olmaz?



A) 0-2 yaş aralığını ifade eder.

Buna göre, aşağıdakilerin hangisi bu ilkelerden biri değildir? A) Kalıtım ve çevre gelişimi etkileyen başlıca bileşenlerdir.

B) Refleksler bu dönemin temel özelliğidir. C) Nesne sürekliliği bu dönemde kazanılır.

B) Gelişim baştan ayağa, içten dışa doğrudur.

D) Özelden özele akıl yürütmenin yapıldığı bir dönemdir.

C) Gelişimde bireysel farklılıklar vardır.

E) Problem çözme yöntemi deneme-yanılma şeklindedir.

Kİ KA

D) Gelişim özelden genele doğrudur. E) Gelişimde kritik dönemler vardır.

2. Aşağıdakilerin hangisi gençlik ve ergenlik dönemi-

5. Zıplayan bir hayvan gördüğünde bunun tavşan oldu-

nin gelişim görevlerinden değildir?

ğunu öğrenen çocuğun zihninde zıplayan hayvanların tavşan olduğuna dair bir çerçeve oluşur. Çocuk, daha sonra kanguru gördüğünde ona da tavşan der. Fakat onun tavşan olmadığını duyduğunda zihninde oluşturduğu çerçeveye uymayan bir bilgi edinmiş olur. Bu yeni bilgiyi anlayabilmek için mevcut bilgisini yeniden yapılandırıp şekillendirir. Böylece her zıplayan hayvanın tavşan olmadığı sonucuna ulaşır.

A) Miktar, hacim ve kütlenin korunumu ilkesini kazanma

C) Androjen kimlik özelliklerini benimseme

D) Bir mesleğe doğru yönelme ve hazırlanma E) Toplumsal sorumluluklar alabilme

dakika

B) Çok hızlı büyüyen ve değişen bedensel özelliklerini kabul etme



Piaget’nin bilişsel gelişim sürecini açıklayan bu parçada sırasıyla aşağıdaki kavramların hangileri vurgulanmaktadır? A) Uyum sağlama – Dengeleme – Uyma

DA

3. Kimlik oluşumunu başarıyla tamamlamış kişiler, ruh sağlığı bakımından daha iyi durumda olan bireylerdir. Kimlik oluşumları çeşitli nedenlerden ötürü krizli olan bireyler ise ruh sağlığı yönünden daha dengesiz durumdadırlar.



B) Şema – Dengeleme – Uyum sağlama C) Şema – Özümleme – Uyma D) Özümleme – Uyma – Şema E) Şema – Uyma – Dengeleme

Buna göre başarılı kimlik statüsünde aşağıdakilerden hangisi görülebilir? A) Henüz lise öğrencisi bir gencin evlenmek istemesi B) Üniversite sınavına girdiği hâlde hangi mesleği seçeceğine karar veremeyen kişinin davranışı

6. Kant’ın “Öyle davran ki davranışın herkes tarafından genel-geçer bir yasa olarak kabul görsün.” sözünü ilke edinmiş bir kişi Kohlberg’in Ahlak Gelişimi Kuramına göre hangi düzeydedir?

C) Babasını kırmamak için onunla aynı siyasi partiye oy veren gencin davranışı

A) Gelenek öncesi düzey: Saf çıkarcı eğilim

D) Çevresinden gerekli desteği almamasına rağmen okulun futbol takımına yazılan genç kızın davranışı

C) Gelenek öncesi düzey: Ceza ve itaat eğilimi

E) Üniversitede istediği bölümü okuduğu hâlde okulu bırakıp askere gitmek isteyen gencin davranışı

28

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

B) Geleneksel düzey: Kanun ve düzen eğilimi D) Gelenek sonrası düzey: Evrensel ahlak ilkeleri eğilimi E) Geleneksel düzey: İyi çocuk olma eğilimi

7. Kişinin vücudunda meydana gelen hızlı ve büyük değişim-

10. Piaget’e göre okul öncesi dönemde (0-5 yaş) çocuk-

lere uyum göstermeye çalıştığı bu dönemde motor hareketlerde acemilik görülebilir. Bu durum çeşitli sakarlıklara yol açabilir. Bedendeki hızlı değişimler kaygı düzeyinin de artmasına sebep olur. Kişi bir türlü istediği görünüme kavuşamadığını düşünerek memnuniyetsizlik yaşayabilir.

larda kural kavramı olmadığından bu dönemde ahlak söz konusu değildir. İlkokul döneminde (7-11 yaş) ise ahlaki kuralların özel ortak kararlar olduğunu ve istenirse değiştirilebileceğini kavrar. Yani çocuk ahlaki kararlar verirken artık kişilerin niyetlerine bakmaya başlar.



Bu parçada aşağıdaki gelişim dönemlerinden hangisi vurgulanmaktadır?



Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

A) Yeni doğan

A) Ahlak bireysel gelişimden bağımsızdır.

B) Son çocukluk dönemi

B) Fiziksel gelişim ve ahlaki gelişim ayrı ayrı değerlendirilmelidir.

Kİ KA

C) Yetişkinlik dönemi

C) Ahlaki gelişim fiziksel, duygusal ve sosyal gelişim ile paralel ilerler.

D) Yaşlılık dönemi

E) Ergenlik dönemi

D) Kimlik oluşumunda çevresel faktörler etkilidir. E) Yetişkinlik dönemindeki ruhsal problemlerin kaynağında çocukluk dönemi travmaları vardır.

8. Aşağıdakilerden hangisi 2-7 yaş arasını kapsayan

A) Düşüncenin benmerkezci olması

B) Oynanan oyunlarda her çocuğun birbirinden bağımsız olarak hareket etmesi

dakika

işlem öncesi dönem olarak nitelendirilen gelişim sürecinde gözlenen bir durum değildir?

C) Konuşmaların monolog şeklinde olması

D) Canlı ve cansız nesneler arasında ayırım yapamaması

DA

E) Miktar, hacim ve kütlenin korunumu ilkesini kazanması

9. Aşağıdaki yargılardan hangisi gelişim dönemine yönelik bir görevi örneklendirir?

A) Bayramlarda büyüklerini ziyaret etmelisin

B) Anaokulunda oyuncaklarını arkadaşlarınla paylaşmalısın C) Günlerdir yaptığın antrenmanların karşılığını bu maçta almalısın

11. Nörologlar, beyin araştırmaları sayesinde beynin çeşitli kısımlarında bazı işlevlerin gerçekleştiğini ortaya koymuşlardır. İnsan beyni beş ana bölümden ve bu bölümleri kaplayan bölümlerden adını alan loblardan oluşmaktadır.



Beynin loblarının insan davranışlarına etkileriyle ilgili aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır? A) Frontal lob; dil, sürekli dikkat, planlama, akıl yürütme, sorun çözme, beden hareketlerini kontrol etme gibi işlemleri gerçekleştirir. B) Parietal lob; ısı, basınç, doku ve ağrı gibi bilgileri alır ve yorumlar. C) Oksipital lob; görsel bilginin yorumlanması ve hatırlanması ile ilgili alandır.

D) On sekiz yaşına geldin artık hangi mesleği seçeceğine karar vermelisin

D) Serebellum lob; duyu organlarından gelen bilgilerle hareketi ilişkilendirerek dengenin sağlanmasında rol oynar.

E) Aylardır çalıştığın üniversite sınavından artık yeterli puanı almalısın

E) Temporal lob; insanların davranışlarını yorumlama ve ruh hâlindeki hissiyat değişikliğinde rol oynar.

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

29

2

Psi̇ koloji̇ ni̇ n Temel Süreçleri 6E6F7788

1. Karla kaplı bir ortamda siyah tavşanlar beyazlara oranla

4. Babası tarafından sürekli olumsuz eleştiriye maruz

daha kolay fark edilir.

Bu parçada algıda seçiciliği etkileyen hangi duruma örnek verilmiştir?

kalan bir gencin belli bir zaman sonra artık söylenenleri dikkate almaması aşağıdaki kavramlardan hangisine örnek verilebilir?

A) Dış faktör; uyarıcının şiddeti

A) Güdülenme 

B) Dış faktör; zıtlık

 

B) Duyum 

D) Duyarsızlaşma 

C) Algı

E) Alışma 

C) İç faktör; beklenti D) Dış faktör; uyarıcının büyüklüğü

Kİ KA

E) İç faktör; güdü

5. Dışarıdan gelen her uyarıcı organizma tarafından fark edilmez. Bir uyarıcının organizma tarafından algılanabilmesi için o uyarıcının duyum eşiğini geçmesi gerekir. Duyum eşiği, alt ve üst duyum eşiği olarak ikiye ayrılır.

2. Bir ışığın parlaklığı, bir ses tonunun perdesi ya da



iğne battığında duyulan acı gibi organizmaya iç ve dış çevreden gelen etkilerin henüz ilk fark edildiği aşama aşağıdakilerden hangisi ile isimlendirilir? B) Duyum 

A) Karıncaların ayak sesleri

C) Güdü

  D) Algı  E) Alışma 

B) Omuza düşen bir tüy parçasının ağırlığı

dakika

A) Üst eşik 

Buna göre aşağıdakilerden hangisi alt duyum eşiğine ulaşamadığı için organizma tarafından algılanamayan uyarıcı örneği değildir?

C) Yemek masasının üzerinde dolaşan mikroorganizmaların görüntüsü D) Dünyanın kendi etrafında dönerken çıkardığı ses E) Elimize bulaşan virüslerin sayısı

DA

3. Organizma yaşam koşullarını elverişli hâle getiren do-

ğuştan bir donanıma sahiptir. Bu durum, beden ısısı, oksijen, su ve kandaki şeker miktarı gibi ögelerin belli sınırlar içinde tutulmasını sağlar.



Aşağıdakilerden hangisi bu açıklamaya uygun bir örnektir?

6. • Korku filmi seyreden bir kişi sinema çıkışında karanlık bir sokakta gördüğü ağacı filmdeki bir kişiye benzetip korkmuştur.

A) Kötü kokan bir odanın içinde bir süre kaldıktan sonra artık kötü kokunun alınmaması



• Yüksek ateşte sayıklamakta olan bir kimse, ölmüş dedesinin yanına gelip onunla konuştuğunu söylemiştir.

B) Ders çalışırken yan odada açılan müziğin sesinin hemen fark edilmesi



Bu örnekler sırasıyla aşağıdaki psikolojik süreçlerin hangilerini vurgulamaktadır?

C) Karanlık bir odada bir süre sonra nesnelerin görülmeye başlanması

A) Psikolojik illüzyon – Halüsinasyon

D) Hareketli ışıkların kullanıldığı mağazaların tercih edilmesi

C) Fiziksel illüzyon – Psikolojik illüzyon

E) Otomobilleri çok seven birinin otomobil reklamlarına dikkat etmesi

30

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

B) Aşırı güdülenme – Psikolojik illüzyon D) Yetersiz uyarılma – Halüsinasyon E) Halüsinasyon – Aşırı güdülenme

7. Aşağıdakilerin hangisi içgüdülerin temel özellikle-

10. Aşağıdakilerden hangisi refleks ile içgüdünün farklı-

rinden biridir?

lığını vurgulamaktadır?

A) İnsana özgü ve yaşantı sonucu oluşur.

A) Refleksler kontrol edilebilirken içgüdüler kontrol edilemezler.

B) Tekrar sonucu organizmada kalıcı hâle gelirler.

B) İçgüdüler fiziksel olarak gözlenebilen fizyolojik durumlar iken refleksler gözlenemezler.

C) Doğuştandır, sonradan öğrenilmez. D) Dışarıdan gelen bir uyarana karşılık yapılan ani ve istemsiz tepkilerdir.

C) Refleksler tüm organizmalarda bulunurken içgüdü sadece hayvanlara özgüdür.

E) Organizmanın uyarıcıya gösterdiği bilinçli tepkilerdir.

D) İçgüdüler basit, refleksler karmaşıktır.

Kİ KA

E) Refleksler zamanla etkisini kaybederken içgüdüler yaşam boyu devam eder.

8. Dengeli ve düzenli bir işleyişe sahip olan organizmanın



Bu parçada numaralandırılmış boşluklara aşağıdaki kavramların hangileri getirilmelidir?



I A)

Güdü

B)

Güdülenme

C) İhtiyaç D) Dürtü İhtiyaç

III

Dürtü

İhtiyaç

İhtiyaç

Dürtü

Dürtü

Güdü

İhtiyaç

Güdü

Güdü

Güdülenme

DA

E)

II

dakika

dengesi bozulursa bir eksiklik hisseder. Bu durum organizmada bir sıkıntı hâli, bir iç gerginliği yaratır. Organizmanın böyle bir eksiklik hissetmesine …….I……. bu eksikliği gidermek için organizmada beliren güce …….II……. organizmanın eksikliği gidermek için belli bir yönde etkinlik göstermesi eğilimine de …….III……. denir.

11. Piaget, bilişsel gelişimin beyin ve sinir sisteminin olgunlaşması ve bireyin çevreye uyum sağlaması ile gerçekleştiğini belirtir. Ona göre bilişsel gelişim çeşitli dönemlerden oluşmaktadır. Örneğin; korunum ilkesini kazandığı, işlemleri tersine çevirebildiği, olayları kısmen de olsa başkalarının gözüyle görebilme yeteneğini gerçekleştirdiği süreç belli bir dönemin temel özelliğidir.

9. Futbol karşılaşmasında bir defans oyuncusunun yaptığı küçük bir hatayı seyirciler fark etmezler. Fakat takımın hocası bunu hemen fark eder ve gerekli önlemleri alır.



Bu açıklama aşağıdaki kavramlardan hangisiyle ifade edilir?



Bu parçada aşağıdaki dönemlerden hangisine örnek verilmiştir?

A) Aşırı uyarılma

A) Soyut işlemler dönemi

B) Güdülenme

B) İşlem öncesi dönem

C) Algıda organizasyon

C) Duyusal motor dönem

D) Algıda seçicilik

D) Somut işlemler dönemi

E) Dengelenme

E) Ergenlik dönemi

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

31

3

Psi̇ koloji̇ ni̇ n Temel Süreçleri 6F2EF832

1. Algı duyu organları tarafından kaydedilen uyarıcıların

4. Su dolu bir bardaktaki kaşığın kırık olarak algılanması

beyin tarafından örgütlenip yorumlanarak anlamlı hâle gelmesidir.

fiziksel illüzyona, karanlıkta yürüyen birinin yol kenarındaki bir hortum parçasını yılana benzetmesi psikolojik illüzyona örnektir.



Buna göre, aşağıdakilerden hangisi algı örneği değildir?



A) Zil sesini duyan öğrencilerin teneffüse çıkması

Buna göre, iki illüzyon türünün ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

B) Dışarıdan gelen sesin rüzgâr sesi olduğunun anlaşılması

A) Algılayanın psikolojik yaşantısından kaynaklanmaları

C) İçilen bir içeceğin sıcak olduğunun hissedilmesi

C) Gerçekte var olan bir uyarıcıdan kaynaklanmaları

D) Yolda yürüyen birinin duyduğu sesin korna sesi olduğunu fark etmesi

D) Uyarıcının fiziksel koşullarından kaynaklanmaları

Kİ KA

B) Güdülenme sonucu ortaya çıkmaları

E) Dürtülerin uyarıcıyı etkilemesi sonucu ortaya çıkmaları

E) Mutfaktan gelen kokunun börek kokusu olduğunun anlaşılması

5. Birlikte alış veriş yapan evli bir çift girdikleri markette farklı eşyalara dikkat etmişlerdir. Kadın kozmetik ürünlerinin satıldığı reyona yönelirken adam araba aksesuarlarının satıldığı bölüme yönelmiştir.



A) Beklenti 

2. İnsanın vücut ısısı, kalp atışı ya da tansiyonu değiştiğin-



Bu parçada aşağıdaki kavramlardan hangisi vurgulanmaktadır? A) Homeostasis

C) Duyusal uyum



B) Aşırı uyarılma



D) Algı

DA

  E) Duyarlılaşma 

3. • Öğretmenin kalabalık öğrenci topluluğunun içerisinde kendi öğrencisini hemen fark etmesi.





• Bir duvar ustasının duvardaki bozukluğu diğer insanlardan daha çabuk fark etmesi. • Futbolu çok seven bir gencin alış veriş merkezindeki spor mağazalarına yönelmesi. Bu örnekler algılamada aşağıdaki kavramların hangisini örneklendirir? A) Hareket   

32

B) Zıtlık  D) Seçicilik 

C) Tekrar E) Şiddet 

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

B) Meslek 

C) İlgi

D) Zıtlık E) Ön yargı

dakika

de organizma uyum sağlamak için çaba harcar. Örneğin, üşüyünce titreme, aşırı sıcakta terleme gibi.

Bu parça algıyı etkileyen aşağıdaki faktörlerden hangisini örneklendirir?

6.



Yukarıdaki şekil kesik çizgilerden oluşmasına rağmen bir bütün olarak algılanır. Yine bir araştırmada kelimelerin harflerinin hangi sırada yazıldıklarının bir öneminin olmadığı, önemli olanın birinci ve sonuncu harfin yerinde kullanılması olduğu tespit edilmiştir. Örneğin, örğecni, klaem, dgrei gibi sözcükler hızlıca okunduklarında yanlış yazım fark edilmez ve doğru okunurlar.



Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir? A) Şekil – zemin ilişkisi algıyı etkiler. B) Nesneler tek tek parça hâlinde değil, bir bütün olarak algılanır. C) Birbirine yakın olan nesneler birlikte bir bütün olarak algılanır. D) Hareketli nesneler diğerlerinden daha kolay fark edilir. E) Bir ortamda aynı yönde devam eden uyarıcılar birbirleriyle ilişkili olarak algılanır.

7. Uzun yıllar şehirde yaşamış bir kimsenin küçük bir ka-

10. Uyuduğumuz odadaki saatin sesini bir süre sonra duy-

sabaya yerleştikten bir süre sonra canı sıkılabilir ve çeşitli rahatsızlıklar yaşayabilir.

mayız. Sürekli ölen insanları gören bir doktor bir süre sonra ölüm olayına tepki vermez.



Bu parça aşağıdakilerden hangisini vurgulamaktadır? A) Dengeleme



C) Yetersiz uyarılma



B) Ortam

Bu parçada sırasıyla aşağıdaki kavramların hangilerine örnek verilmiştir? A) Duyusal uyum – Alışma

D) Aşırı güdülenme

B) Duyarlılaşma – Duyumsama

E) Kültürel farklılıklar

C) Alışma – Duyarsızlaşma D) Alışma – Dengeleme

Kİ KA

E) Uyarılma – Alışma

11. Çevredeki uyarıcıların duyu organları tarafından beyne iletilmesi ile gerçekleşen sürece uyarılma denir. Çevreden gelen uyarımların organizma tarafından alınabilecek düzeyde olması gerekir.

8. Ani bir gürültüyle irkilmek refleks, soğuk bir havada üşüyüp titremek ise dengelemeye örnektir.

Buna göre dengeleme ile refleksin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?



A) Televizyonda sevdiği programı izleyen bir kişinin kapı zilini duymaması

C) Öğrenmenin aktif olarak etkilemesi

dakika

A) Psikolojik süreçler sonucunda ortaya çıkmaları B) Toplumsal beklentilerin belirleyici olması

Buna göre aşağıdaki örneklerin hangisi farklıdır?

B) Gece tam uykuya dalmak üzereyken birisinin odanın ışığını yakması

D) Organizmanın iradesi dışında gerçekleşmeleri

C) Yakın bir arkadaşının düğününe katılıp uzun süre yüksek tonda müzik dinleyen birinin çıkışta konuşulanları duymaması

E) Bilişsel olgunlaşmaya bağlı olmaları

DA

D) Oldukça güneşli bir havada dışarıdan eve giren bir kimsenin odayı olduğundan karanlık görmesi

9. Bir öğrenci resim dersinde çizdiği resimlerle diğer arkadaşlarından çok daha başarılı çalışmalar ortaya koyabilir. Bir başka öğrenci de matematik dersinde çözdüğü sorularla diğer öğrencilerden daha yüksek bir performans gösterebilir.



E) Uzun süre koşu yapan birinin ayağına kramp girmesi

12. Fiziksel uyarımdaki farklılıklara rağmen, nesnelerin görüntüleri algı düzeyinde değişmeden kalır. Örneğin; kömürü güneş ışığında da gece ay ışığında da siyah olarak görürüz.

Bu durumun temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?



Bu parçada aşağıdakilerden hangisine örnek verilmiştir?

A) Kültürel farklılıklar

A) Derinlik algısı

B) Zekâ seviyesi

B) Şekil değişmezliği

C) Alışkanlıklar

C) Parlaklık değişmezliği

D) Pekiştirme

D) Açıklık

E) Tutum ve ilgiler

E) Büyüklük değişmezliği

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

33

4

Psi̇ koloji̇ ni̇ n Temel Süreçleri 6F4344A4

1. Duyum ve algıyla ilgili olarak,

4. “Bakmakla görmek bir değildir.” sözü aşağıdaki kav-



I. Duyum basit bir fizyolojik olaydır, algı ise karmaşık bir psikolojik olaydır.



II. Duyumda uyarıcılar tek tek değerlendirilir, algıda ise bir bütün olarak değerlendirilir.



III. Duyum bireyden bireye farklılık gösterir, algı ise her bireyde aynı şekilde gerçekleşir.



yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I 

B) Yalnız III 

ramların hangilerinin ilişkisini vurgulamaktadır? A) Uyarıcı – Tepki



B) Uyaran – Algı

C) Dürtü – Davranış

D) Duyum – Algı

E) Algı – Dürtü

C) I ve II

Kİ KA

  D) I ve III  E) II ve III 

5.

2. Aşağıdakilerden hangisi fizyolojik bir güdü değildir? A) Açlık 

B) Susuzluk 

C) Güçlü olma

dakika

D) Uyku E) Dinlenme

DA

3. “İlim ilim bilmektir,

İlim kendin bilmektir, Sen kendini bilmezsin Ya nice okumaktır.”



Yunus Emre’nin bu dizelerde vurguladığı temel düşünce aşağıdaki görüşlerden hangisi ile paraleldir?



Üçgen, daire, kare olarak verilen bu şekillerin her biri kendi içinde gruplanarak algılanır.



Bu algılamada aşağıdaki ipuçlarından hangisi kullanılmaktadır?

A) Yakınlık



B) Benzerlik

C) Devamlılık



D) Şekil- zemin ilişkisi

E) Tamamlama

A) W. Wundt’un düşünmenin nedeni, nasılı değil, içeriğinin ne olduğu görüşüyle B) S. Freud’un davranışı anlamanın yolu bilinçaltından geçer düşüncesiyle C) A. Maslow’un kişisel gelişim, kişisel algı kendini gerçekleştirmiş bireyde tamamlanır görüşüyle D) J. Piaget’nin insan davranışları bilişsel süreçler tarafından belirlenir anlayışıyla E) Bütünün onu meydana getiren parçalardan daha fazla olduğunu savunan Gestaltçı öğretiyle

34

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

6. Aşağıdakilerin hangisi algıyı etkileyen iç faktörlerden biridir? A) Sıcaklık   

B) Kültür  D) Meslek 

C) İklim E) Işık 

7.

A

B

D



C

10. Göç zamanları geldiğinde gökyüzünde farklı şekillerde

A ile B arasındaki doğru mu, yoksa C ile D arasındaki doğru mu daha uzundur?

uçan kuşlar birçok insanın dikkatini çeker. Kuşların göç sırasındaki hareketleri veya gittikleri yön ile ilgili pek çok insan bir şey anlamazken bir ornitolog (kuş bilimci) bunların hangi kuş türü olduklarını, neden ve nereye göç ettiklerini bilir.

Farklı görünmelerine rağmen aslında her ikisi de eşit uzunluktadır.



Bu açıklama aşağıdakilerden hangisini örneklendirir? A) Algıda organizasyonu

A) Gereksinimleri



B) Önceki yaşantıları

C) İlgileri



D) Tutumları



Kİ KA

B) Şekil- zemin ilişkisini

Bu parça algıyı etkileyen aşağıdaki etmenlerden hangisini vurgulamaktadır?

C) Algı alanını

E) Güdülenmeyi

D) Fiziksel illüzyonu

E) Çizgisel perspektifi

11. “Leb demeden leblebiyi anlamak” deyimi algıda organizasyonun aşağıdaki ilkelerinden hangisini örneklendirir?

8. İçgüdü, öğrenilmeden yapılan, nedenleri canlının kendisi tarafından bilinmeyen kalıtsal davranışlar olarak tanımlanabilir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi içgüdüye örnek değildir?

A) Yakınlık 

dakika



 

B) Benzerlik 

D) Devamlılık 

C) Tamamlama

E) Şekil – zemin 

A) İpek böceğinin koza örmesi B) Arının bal yapması

C) Karıncaların yiyecek toplaması

D) Kuşların sıcak yerlere göçmesi

DA

E) Köpeklerin yiyecek araması

12. Kaygı genel anlamda kişinin olumsuz bir durumla karşılaştığında ruhsal veya bedensel bir tepki vermesidir. Bunun çok çeşitli nedenleri olabilir. Örneğin; birey ilk çocukluk yıllarında, olaylara karşı henüz belleğinin tam gelişmediği yıllarda, korkulu bir yaşantı geçirmiş daha sonra da bu yaşantıyı bastırmış veya reddetmiş olabilir. Bu durumda olayı hatırlamaz fakat o yaşantıya benzer durumlarda nedenini bilmeksizin kaygı yaşayabilir.

9. Bir deneyde kafese konmuş aç bir maymunun kafesin dışındaki muzlara ulaşabilmek için her türlü yolu denediği gözlenmiştir.



Maymunun bu davranışı aşağıdakilerden hangisine örnektir?



Bu kaygı durumunun kaynağında aşağıdaki unsurlardan hangisi yer almaktadır?

A) Uyarıcının şiddetine

A) Aşırı uyarılma

B) Güdülenmeye

B) Yetersiz uyarılma

C) Aşırı uyarılmaya

C) Algı yanılması

D) Algıda seçiciliğe

D) Uyarıcı genellemesi

E) Pekiştirmeye

E) Ait olma ve sevgi ihtiyacı

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

35

5

Psi̇ koloji̇ ni̇ n Temel Süreçleri 7ACFBA57

1. İş aramakta olan biri sokak lambasının direğine yapış-

4. • Uzakta olan nesneleri yakındaki nesnelerden daha

tırılmış “Eleman aranıyor!” yazısını diğer insanlara göre daha çabuk fark eder.

küçük görme

• Bir limonu ışığın farklı şekilde yansıdığı ortamlarda da aynı renkte algılama



• Karanlıkta yerde duran bir dal parçasını yılan zannetme



Bu açıklamalar sırasıyla aşağıdaki kavramların hangilerine örnektir?

Bu durum aşağıdakilerden hangisine örnektir? A) Algıda değişmezlik B) Şekil – zemin ilişkisi C) Beklenti D) Algıda seçicilik

A) Derinlik algısı – Algıda değişmezlik – İllüzyon

E) Derinlik algısı

Kİ KA

B) Algıda değişmezlik – Derinlik algısı – Algı yanılması C) Algıda seçicilik – Algıda değişmezlik – İllüzyon

D) Derinlik Algısı – Algıda seçicilik – Algı yanılması E) Algıda değişmezlik – Algıda tamamlama – İllüzyon

2. Duyum ve algı ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) Aynı uyarıcı farklı kişiler tarafından farklı şekilde algılanabilir.

C) Organizmanın uyarıcıları alabilmesi için uyarıcının alt ve üst duyum eşikleri arasında olması gerekir.

uyumlu durumu koruma özelliğine sahiptir. Örneğin, kandaki şeker oranı karaciğer aracılığıyla dengelenir ya da üşüyen biri düşen vücut ısısını titreme ile normale döndürmeye çalışır. Bütün bunlar organizmanın kendiliğinden yaptığı irade dışı durumlardır.

dakika

B) Burnun koku alması bir algı olayıdır.

5. Organizma hayati faaliyetlerin devamını sağlamak için

D) Algılama sürecinde kültürel etkenler etkilidir.

E) Aşırı uyarılma organizmanın normal faaliyetlerini etkiler.



Bu parçada aşağıdaki kavramlardan hangisi vurgulanmaktadır?

DA

A) İllüzyon 

B) İhtiyaç 

C) Değişmezlik

D) Halüsinasyon E) Homeostasis

3. Bir ağaca baktığımızda tek tek dalları ya da gövdeyi değil bütün bir ağacı görürüz. Aynı şekilde bir insana baktığımızda da göz, kulak, burun, kol gibi ayrıntıları değil bütün bir insanı algılarız.



Bu parçada algının aşağıdaki özelliklerinden hangisi vurgulanmaktadır?

6. • Telefonuma mesaj geldi sandım.

• Telefonuma gelen mesajı sen attın sandım.



Bu durumlar sırasıyla aşağıdaki kavramlardan hangilerini örneklendirir?

A) Algıda değişmezlik

A) İllüzyon – Halüsinasyon

B) Uyarıcının genellemesi

B) Uyarıcı genellemesi – İllüzyon

C) Algıda organizasyon

C) Halüsinasyon – İllüzyon

D) Algıda seçicilik

D) Algıda organizasyon – İllüzyon

E) Derinlik algısı

E) Halüsinasyon – Algıda seçicilik

36

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

7. Yapılan bir çalışmada denekten bir elini sıcak suyun

10. Algıda seçiciliği etkileyen faktörlerden hangisi di-

bulunduğu öteki elini de soğuk suyun bulunduğu bir kapta bir süre bekletmesi istenmiştir. Daha sonra her iki elini aynı anda ılık suyun olduğu üçüncü bir kaba konması sağlanmıştır. Deneğin soğuk sudan çıkan eline ılık suyun sıcak geldiği, sıcak sudan çıkan eline ise ılık suyun soğuk geldiği sonucuna ulaşılmıştır.

ğerlerinden farklıdır? A) Tekrar   

Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir?

B) Değişiklik  D) Zıtlık 

C) Hareket

E) Beklenti 

11. Aşağıdaki durumlardan hangisi ergenlik döneminde görülmez?

A) Duyum algıdan önce gelir.

A) Var olan kuralları eleştirme

C) Algı içinde bulunulan sosyal çevreden etkilenir.

B) Kimlik oluşturma sürecinde aile ile çatışma

D) Bireyin içinde bulunduğu fiziki çevre algılamada önemli bir belirleyicidir.

C) Fiziksel görünümden memnun olmama

Kİ KA

B) Bireyin ihtiyaçları algılamayı etkiler.

D) Akran gruplarına kabul ve onaylanma isteğinin fazla olması

E) Algı yanılmaları bireyden bireye değişiklik gösterir.

E) Korunum ilkesi henüz gelişmediği için risk almaktan kaçınmama

8. Açık pembe bir gül resminin olduğu aynı etiketin birinin

tamlardan hoşlanmayabilir.



• Yıllarca küçük bir köyde yaşayan biri kent yaşamına uyum sağlamayabilir.



Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir?

Bu durum algının aşağıdaki özelliklerinden hangisiyle açıklanabilir?

A) Güdülenme yetersizliği

A) Algıda değişmezlik

C) Dengelenme

C) Algıda gruplama  

B) Yetersiz uyarılma

B) Figür - fon ilişkisi

DA



12. • Uzun süre ceza evinde kalmış bir kimse sosyal or-

dakika

beyaz bir kâğıdın üzerine, diğerinin siyah bir kâğıdın üzerine yapıştırıldığı bir çalışmada beyaz kâğıdın üzerine yapıştırılan etiketteki gülün rengi daha koyu, siyah kâğıdın üzerindekinin ise daha açık göründüğü fark edilmiştir.

D) Algıda derinlik

D) Duyusal uyum sağlayamama E) Farklılaşma eşiği

E) Algıda organizasyon 

13. Tabağımızdaki çorbaya bir çay kaşığı tuz atarsak çorbanın tadındaki değişmeyi hemen fark ederiz. Fakat büyükçe bir tencere çorbaya yine bir çay kaşığı tuz atarsak çorbanın tadındaki değişmeyi anlamayabiliriz.

9. Çok acıkmış bir kimse kalabalık bir sokakta yiyecek satılan küçük bir büfeyi diğer insanlardan daha önce fark edebilir.



Bu durum aşağıdaki yargılardan hangisini destekler?



Bu durum aşağıdakilerden hangisini örneklendirir?

A) Geçmiş yaşantılar algıyı etkiler.

A) Genel uyarılmışlık hâli

B) Tutum ve beklentiler algıda belirleyicidir.

B) Algıda organizasyon

C) İlgiler algıyı olumsuz etkileyebilir.

C) Farklılaşma eşiği

D) Algı mutlaka bir uyarana bağlı olarak gerçekleşir.

D) Algıda değişmezlik

E) Bireyin ihtiyaçları algıda seçiciliğe neden olur.

E) Güdülenme

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

37

1

Psi̇ koloji̇ ni̇ n Temel Süreçleri 7DAA060C

1. Bir hastanenin acil servisine girdiğimiz zaman burnu-

4. Aşağıda psikolojik süreçlerle ilgili verilen süreç-du-

muza gelen ilaç kokuları bizi rahatsız edebilir. Fakat içeride bir süre kaldıktan sonra bu kokuyu duymamaya başlarız. Ortamda bir değişme olmadığı hâlde yeni duruma uyum sağlamaktan kaynaklı bir hissetmeme söz konusudur.

A) Konuşmak istemeyen bir kişinin telefonla defalarca aranması sonucu gerilmesi: Aşırı uyarılma B) Bir ülkede meydana gelen şiddet olaylarına karşı zamanla öfke duymama: Duyarsızlaşma

Bu parçada aşağıdaki kavramlardan hangisi vurgulanmaktadır? A) Dengelenme



B) Yetersiz uyarılma

C) Alışma



D) Duyum



C) Çok fazla soruya maruz kalınan bir toplantıda terlemek: Dengelenme D) Hiç kimsenin yaşamadığı bir köyde günlerce yalnız yaşayan birinin birtakım sanrılar görmesi: Yetersiz uyarılma

Kİ KA



rum eşleştirmelerinden hangisi hatalıdır?

E) Algı

E) Bir erkek tarafından şiddete maruz kalan bir kadının bir süre tüm erkeklere ön yargıyla yaklaşması: Duyusal uyum

2. Kurallara uyma konusunda etkili bir yöntem bulmak

amacıyla yapılan bir çalışmada hapishane içinde kurallara aykırı davranışlar sergileyen bir grup mahkûm her türlü ses, ışık gibi dış uyaranlara kapalı odalarda bir süre bekletilmişlerdir. Belli bir süre sonra odalarda yalnız başına kalan mahkûmların bu durumdan çok rahatsızlık duyduğu ve bir an önce dışarıya çıkmak istedikleri saptanmıştır. Bu parçada mahkûmlara uygulanan yöntem aşağıdakilerden hangisidir? A) Duyum eşiğine yaklaştırma

B) Yetersiz uyarımda bulunma C) Duyarsızlaştırma

D) Aşırı uyarımda bulunma

DA

E) Kademeli alıştırma

3. Organizmayı etkileyerek harekete hazır hâle getiren iç ve dış uyarıcılara güdü denir. İnsan davranışlarına yön veren güdüler fizyolojik ve sosyal güdüler olarak ikiye ayrılır.



Buna göre aşağıdaki davranışların hangisinin temelindeki güdü farklıdır? A) Veli toplantısına gidecek annenin güzel giyinmesi

kım davranışlar vardır. Gelişim görevi olarak nitelendirilen bu durum her gelişim dönemine ait evrensel nitelikteki görevleri vurgular.



dakika



5. Gelişme düzeyine bağlı olarak bireyden beklenen birta-

Buna göre aşağıdakilerin hangisi ergenlik döneminin gelişim görevlerinden biri değildir? A) Soyut önermeler kurabilme

B) Varsayım geliştirme ve sınama

C) Ahlaki ilke ve kurallarla ilgili ideolojik yaklaşımlar geliştirme D) Kimlik bunalımı yaşamamak

E) Cinsiyete ait rolü benimseme

6. Fizyolojik ve sosyal güdülere ilişkin aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır? A) Sosyal güdüler toplumdan topluma, hatta bireyden bireye değişiklik gösterirken fizyolojik güdülerde böyle bir değişiklik söz konusu değildir.

B) Okuduğu bölümde derece yapmak isteyen bir üniversite öğrencisinin çok ders çalışması

B) Sosyal güdüler canlı varlığın yaşamını sürdürmesine, fizyolojik güdüler ise bireyin benliğini korumasına yardım eder.

C) Ergenlik çağına gelen bir gencin karşı cinsten birine ilgi duyması

C) Fizyolojik güdüler hem insanlarda hem de hayvanlarda görülür, sosyal güdüler ise insanlara özgüdür.

D) Bir genç kızın yüzündeki sivilceler için güzellik merkezine gitmesi

D) Sosyal güdüler sonradan öğrenilirken fizyolojik güdüler doğuştan gelir.

E) Bir ortaokul öğrencisinin sınıf başkanı seçilebilmek için sınıftaki tüm öğrencilere yiyecek ısmarlaması

E) Fizyolojik güdüler daha çok ilk yaşlarda, sosyal güdüler ise ileriki yaşlarda daha etkilidir.

38

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

7. Bir kimse daha önce kavrulmuş kestane yemişse kes-

10. Annesi ve babası oldukça başarılı işler yapmış dünya-

tanenin bütün özellikleri o kişinin zihninde bir tasarım olarak oluşmuştur. Bundan sonra sadece kestane kavrulurken ortaya çıkan kokuyu duyması bile bu kokunun kestaneden geldiğini anlaması için yeterli olur ve zihninde kestanenin bütün öteki özellikleri canlanır.

ca ünlü doktor olan Ahmet hiç tereddütsüz doktorluğu kendisine meslek olarak seçmiştir. Ailesi Ahmet’in bu seçimi yaparken hiçbir sıkıntı yaşamamasına sevinmiş olsalar da herhangi bir ‘kimlik bunalımı’ belirtisi göstermemiş olmasından ötürü de endişelenmiştir.

Bu parçada algıyı etkileyen aşağıdaki faktörlerden hangisine örnek verilmiştir?



Buna göre Ahmet’in sahip olduğu kimlik statüsü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Geçmiş yaşam deneyimlerinin

A) Kimlik kargaşası

B) İlgi ve ihtiyaçların

B) Başarılı kimlik statüsü

C) Psikolojik durumun

C) Erken bağlanmış kimlik statüsü

D) Algısal seçiciliğin

D) Değişken kimlik statüsü

E) Uyarıcının tekrarının

E) Kararsız kimlik statüsü

Kİ KA



8. • Bir hırsızın karanlıkta sokağın başındaki ağacı bekçi zannetmesi.



• Mezarlıktan korkan birinin, mezarlıktan geçerken bazı görüntüler gördüğünü sanması.

11. Sosyal davranışların büyük bir kısmını kişinin sebepsonuç ilişkisini algılayış biçimi şekillendirir. Aynı olaya birlikte şahit oldukları hâlde, sebepleri konusunda orta bir yol bulamayan pek çok insan vardır. Trafikte yayaların sürücüleri, sürücülerin yayaları suçlaması gibi. Her bireyin sebep-sonuç ilişkisine ait bilişsel sistemi farklılık gösterir.

Bu durumlar sırasıyla aşağıdaki kavramlardan hangilerini örneklendirir? A) Halüsinasyon – İllüzyon

B) Fiziksel illüzyon – Halüsinasyon

C) Halüsinasyon – Algıda organizasyon D) Psikolojik illüzyon – Halüsinasyon

dakika





E) Fiziksel illüzyon – Psikolojik illüzyon

Bu parçada aşağıdakilerden hangisi vurgulanmaktadır?

A) Sosyal biliş 

DA

9. Sevmediğimiz bir insanın pişirdiğini zannettiğimiz bir

yemeği sevmez ve beğenmeyiz. Fakat bu yemeği sevdiğimiz bir insanın yaptığını duyunca beğenir ve yeriz. Aynı şekilde kendi tuttuğumuz takımın oyuncusu çok açık bir şekilde rakibini düşürse de biz maçı durdurduğu için hakeme kızar, pozisyonda bir şey olmadığını düşünürüz. Benzer durumu rakip takım yapınca haksızlığa uğradığımızı düşünür üzülürüz.



B) Bireyin içinde bulunduğu ortam uyarıcının nasıl algılanacağını belirler.

C) Şema

D) Yükleme  E) Tutum

12. Bireyin tutum ve davranışları diğer insanların varlığından etkilenir. Örneğin annesinin giymesi için ısrar ettiği elbiseyi hoşlanmayarak giyen 9 yaşındaki Merve arkadaşlarının olumlu iltifatlarından sonra elbisesini beğenmeye başlamıştır.

Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir?

A) Geçmiş yaşam deneyimleri algıyı etkiler.

B) Sosyal etki 



Bu durum aşağıdaki yargılardan hangisini destekler? A) Tutumlar her zaman davranışa dönüşmeyebilir.

C) Ön yargılar ve ilgiler bir uyarıcının nasıl algılanacağını etkiler.

B) Tutumların kuvvet dereceleri birbirinden farklıdır.

D) İçinde yaşanılan kültür algıyı etkiler.

D) Bireyin tutumları başkalarından etkilenerek değişebilir.

E) Eski öğrenmeler algıyı etkiler.

E) Bireyin tutum ve davranışlarında ailesi belirleyicidir.

C) Davranışların değişimi uzun zaman alır.

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

39

2

Psi̇ koloji̇ ni̇ n Temel Süreçleri 7E527707

1. D. Marlowe’a göre sosyal psikoloji kişinin başka kişilere

4. Uyku, organizmanın yenilenmesi ve dinlenmesi için

ilişkin davranışını inceler.

gerekli olan fizyolojik bir durumdur.

Buna göre sosyal psikolojiyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



Buna göre uyku durumuyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) Sosyal ve kültürel ortamdaki birey davranışlarını inceler.

A) Uykuda uyarıcılara tam kapalı olma hâli yoktur.

B) Sosyal psikolojinin çalışma alanı genel olarak sosyal etki altındaki bireydir.

C) Daha çok derin uyku (Non-Rem) döneminde görülen rüyalar hatırlanır.

C) Toplumun bireyde yarattığı dönüşümü birey üzerinden inceler.

D) Bilinçaltı süreçler rüyada etkilidir.

B) Uyku derinleştikçe bilinçlilik hâli zayıflar.

E) Gelişim evrelerine göre ihtiyaç olan uyku saati değişiklik gösterebilir.

Kİ KA

D) Psikolojinin sosyal bilimlerle en fazla ilişki içinde olan alt dalıdır.

E) Sosyal psikoloji temel bilim alt dalı olarak kendisine toplumu konu edinmiştir.

5. Açlık, susuzluk, cinsellik, uyku, dinlenme gibi güdüler organizmanın yaşamını sürdürmeye yöneliktir. Bu güdüler tüm canlılarda ortaktır.



2. Bir coğrafya öğretmeninin gezi amaçlı gittiği kentte

A) Sürdürülen dikkat

A) Bir askerin vatanı uğruna ölümü göze alması

dakika

doğa olayları sonucu meydana gelmiş yapıları öncelikli olarak fark etmesi aşağıdaki kavramlardan hangisini örneklendirir?

B) Üniversite sınavını kazanmak isteyen gencin uykusuzluğa rağmen ders çalışması C) Annesinin ilgisini çekmek isteyen çocuğun yemek yememesi

B) Bölünmüş dikkat C) Seçici dikkat D) Edilgin dikkat

D) Oldukça yorgun bindiği otobüste oturup dinlenen bir gencin kimseye yer vermemesi

DA

E) Odaklanmış dikkat

3. İç ve dış uyarıcıların bireyde hoşlanma (haz) ya da acı

Aşağıdakilerden hangisi bu açıklamaya uygun bir örnektir?

E) Arkadaşları tarafından kabul görmek isteyen bir kızın onlar gibi giyinmesi

(elem) biçiminde oluşturduğu etkiye duygu denir.

6. • Eksik ögeleri olan uyaranlar, eksiklikleri tamamlana-

Buna göre duygularla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



• Bir kez algılanan bir uyarıcının hangi konumda olursa olsun hep ilk hâliyle algılanması söz konusudur.

A) Duygular bireyin iç dünyasındaki izlerdir.



Bu açıklamalarda sırasıyla aşağıdaki kavramlardan hangileri vurgulanmaktadır?

B) Psikoloji sadece gözlenebilir ve ölçülebilir nitelikteki duyguları ele alır. C) Her duygu bir bilişsel değerlendirmeye dayanır. D) Duyguların organizma üzerinde herhangi bir güdüleyici etkisi yoktur. E) Birtakım duyguların doğurduğu davranış kalıpları vardır.

40

20 Dakikada AYT Psikoloji - Sosyoloji - Mantık

rak algılanır.

A) Algıda organizasyon – Algıda değişmezlik B) Algı yanılması – Algıda değişmezlik C) Algıda öznellik – Algıda organizasyon D) Algıda değişmezlik – Algı yanılması E) Algıda tamamlama – Algı yanılması