BÖLGE BÖLGE TÜRKİYE TÜM GÜZELLİĞİ İLE 7 BÖLGEMZİZ TANIMAYA NE DERSİNİZ?

SİYASİ, FİZİKİ BİLGİLER, GÖRSELLER VE DAHA FAZLASI…

İÇİNDEKİLER 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

KARADENİZ BÖLGESİ MARMARA BÖLGESİ EGE BÖLGESİ AKDENİZ BÖLGESİ İÇ ANADOLU BÖLGESİ GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ DOĞU ANADOLU BÖLGESİ ÜLKEMİZDEN FOTOĞRAFLAR KAYNAKÇA

KARADENİZ BÖLGESİ Karadeniz Bölgesi, ismini Karadeniz'den alan, Sakarya Ovası'nın doğusundan Gürcistan sınırına kadar uzanan Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Gürcistan, Doğu Anadolu Bölgesi, Ġç Anadolu Bölgesi, Marmara Bölgesi ve adını aldığı deniz ile komĢudur. Türkiye'deki bölgeler arasında büyüklük bakımından üçüncü sırada yer almaktadır, ayrıca doğu batı geniĢliği ve yerel saat farkı en fazla olan bölgedir. Karadeniz Bölgesi’nin en büyük ve geliĢmiĢ Ģehirleri sırasıyla 1.250.076 [1] nüfusuyla Samsun, ardından Trabzon ve Ordu'dur. Batı Karadeniz; Orta ve Doğu Karadeniz bölümünden daha düz olduğu için burada nüfus dağınık olarak serpilmiĢtir. Orta ve özellikle Doğu Karadeniz bölümünde ise engebe ve yükselti fazla olduğundan dolayı nüfus toplu olarak dağılmıĢtır. Batı Karadeniz Bölümü, Karadeniz Bölgesi'nin üç bölümünden, en batıda olanıdır. Kızılırmak deltasının batı kenarından baĢlayıp Adapazarı ve Bilecik'in doğusuna kadar uzanır. Bölüm genel olarak dağlıktır. Orman ürünleri ve ormancılık önemli gelir kaynağıdır. Bolu ve Düzce çevresinde çok sayıda kereste fabrikası bulunmaktadır. Zonguldak çevresi maden çıkarımı, Ereğli-Karabük çevresi maden iĢletmeleri ile Türkiye ekonomisine önemli katkıda bulunur. Batı Karadeniz'in en önemli katkısı ise maden çıkarma ve iĢleme alanındadır. Bölgenin önemli Ģehirlerinden birisi olan Karabük de giderek geliĢimini sürdürmektedir. Özellikle son yıllarda Batı Karadeniz bölgesinin en önemli gelir kaynaklarından biri turizmdir. Bölgedeki Amasra, Kastamonu, Safranbolu, Ereğli, Eskipazar ve Bolu gibi turistik merkezler yerli ve yabancı turistlere alternatif turizm hizmetleri sunarak ekonomiye önemli katkı sağlamaktadır. Eskipazar'da Hadrinapolis antik kenti bulunmaktadır. YağıĢ miktarı 1500-1600 milimetre arasındadır. Orta Karadeniz Bölümü, Karadeniz Bölgesi'nin orta bölümüdür. Melet Çayı'ndan Sinop'un doğusuna kadar uzanır. Doğu Karadeniz Bölümü'ne göre güneye daha fazla sokularak Tokat ve Çorum illerinin büyük bölümleri ile Amasya ilinin tamamını içine alır. Yer Ģekilleri Doğu ve Batı Karadeniz'e oranla daha sadedir. Dağların yükseltisi azalmıĢ ve dağlar içeriye çekilmiĢ durumdadır. Bunun sonucunda tarım alanları ve ulaĢım çok geliĢmiĢtir. Orta Karadeniz, Doğu Karadeniz'e nazaran en az yağıĢ alan, kıyı ile iç kesim arasında farklılığın en az olduğu bölümdür. Yine de yağıĢ boldur ve yağıĢlar her mevsime dengeli olarak dağıldığından kurak mevsim yoktur. Türkiye ekonomisine katkısı daha çok tarım alanındadır. YağıĢ miktarı 1000 milimetreye kadar çıkmaktadır. Dağları kıyıya paralel uzanır. BaĢlıca dağları Canik Dağları, Akdağ ve Kocadağ'dır. Bu bölümde tarım alanları daha çoktur. YeĢilırmak, Kızılırmak ve Kelkit Çayı'nın aĢağı kesimleri buradadır. Kızılırmağın denize döküldüğü kesimde Bafra, YeĢilırmağın denize döküldüğü kesimde ÇarĢamba delta ovalarını oluĢturmuĢlardır. Ayrıca iç kesimlerde Suluova, Niksar, Erbaa ,Zile ve Merzifon ovaları yer alır. Bu bölümde yağıĢlar doğu bölümüne göre daha azdır. Çünkü buradaki dağlar, doğudakiler kadar yüksek değildir. Denize etkisi iç kesimlere kadar sokulabilmektedir. Bu durum, kıyı ile iç kesimler arasındaki iklim farklılıklarının belirgin olmamasına neden olmuĢtur. Doğu Karadeniz Bölümü, Karadeniz Bölgesi'nin en dağlık, en fazla yağıĢ alan, bulutlanmanın ve nem oranının en fazla olduğu bölümdür. Bölgede en çok balıkçılık ve tarım yapılan bölümdür ve halk geçimini balıkçılık ve tarımdan kazanır. Ayrıca Karadeniz Bölgesi'nin en çok çay, fındık ve mısır yetiĢtirilen bölümüdür. UlaĢımın en zor, engebeli ve en çok göç veren bölümüdür. Tarım alanı kıyı Ģeridi boyunca dardır. Bölgenin engebeli olmasından dolayı makineleĢme azdır.

Rize, Artvin, Trabzon, Giresun, Ordu, GümüĢhane ve Bayburt önemli yerleĢim merkezidir. Türkiye'de yaylacılık merkezi olan alpin çayırlıkların en güzel örnekleri Doğu Karadeniz Bölümü'nde, özellikle Rize çevresinde görülür. Ayder, Anzer, Çağırankaya yaylaları bunlara örnektir. Yıllık yağıĢ oranı 2500 milimetreye kadar ulaĢır. Bölgede eski adı "ġerah" olan bir krater gölü Uzungöl bulunur. Uzungöl yaklaĢık 1000 metre uzunluğu, 500 metre eni ve ortalama 15 metre derinliğe sahip bir dağ gölüdür. Ormanlar arasında yer alan gölde alabalık yetiĢtirilir. Of'a olan uzaklığı yaklaĢık 38 kilometredir ve Of'dan dolmuĢlar bulunmaktadır. Yolun büyük kısmı asfalttır. Kıyı ile iç kesimler arasında iklim ve bitki örtüsü birbirinden tamamen farklıdır. Kıyı Ģeridinde tipik Karadeniz iklimi hüküm sürer. Ġç kesimlerde ise rakım ile doğru orantılı olarak nemli karasal iklim ve hatta mikro ölçekte tundra iklimi görülmekte, hava sıcaklığı -40 derecelere kadar düĢebilmektedir. Doğu Karadeniz Bölümü'nde iĢletilen en önemli yer altı zenginliği, Artvin yakınlarındaki Murgul'da bulunan bakır madenidir. Türkiye'de üretilen bakırın büyük bir kısmı bu bölümdeki yataklardan elde edilir. Çıkarılan bakır cevheri Murgul ve Samsun'daki fabrikalarda iĢlenir. Trabzon'daki Atatürk KöĢkü, Giresun Kalesi, Doğu Karadeniz'deki tek ada olan mitolojik Giresun Adası (Aretias), Kümbet Yaylası ve BektaĢ Yaylası, Maçka'daki Sümela Manastırı, Ordu ÇambaĢı Yaylası ve Boztepe ve her yıl düzenlenen yayla Ģenlikleri bölümün önemli turizm değerleridir. Doğu Karadeniz bölümü yaylaları ile dünyaya ismini duyurmuĢ bir destinasyonda yer alır. Bu bölgede Ayder yaylası, Pokut yaylası, Sal yaylası, Sis Dağı yaylası, Borçka Karagöl yaylası, Anzer yaylası, Kiraz yaylası, Kafkasör yaylası ve PerĢembe yaylası her yıl yüz binlerce yerli ve yabancı turiste ev sahipliği yapar. Doğu Karadeniz'in yaylaları yüksek rakımı ve tertemiz havası ile Türkiye'nin en dikkat çekici yerlerindendir.

İklimi ve bitki örtüsü Kıyıda yıl boyu yağıĢlı ve ılıman Karadeniz iklimi görülür. Bu iklimin oluĢmasının sebebi; Karadeniz'den gelen nemli hava kütlelerinin kıyıya paralel uzanan Kuzey Anadolu dağ yamaçlarına bol yağıĢ bırakmasıdır. Türkiye'nin en yağıĢlı bölgesi olan Karadeniz'de yağıĢlar bir mevsimde yoğunlaĢmamıĢ, yıl geneline yayılmıĢtır. Karadeniz Bölgesi'nde yaz kuraklığı ve orman yangınları yaĢanmaz. Nemlilik ve bulutlanmanın fazla olması nedeniyle yıllık ve günlük sıcaklık farkları en az bu bölgededir. Dağlar kıyıya paralel uzandığından, dağların gerisinde kalan iç kesimleri deniz etkisi altına alamamıĢ ve iklim karasallaĢmıĢtır ve kuraklaĢmıĢtır. Ġç kesimlerde, rakım ile doğru orantılı olarak karasal iklim (Dsb), nemli karasal iklim (Dfb) ve mikro ölçekte tundra (ET) iklimi görülmektedir. Bununla birlikte Orta Karadeniz bölümünde yükseltinin az olması, Kızılırmak ve YeĢilırmak Vadileri'nin varlığı, bu bölümde denizel etkinin vadi tabanlarından iç kesimleri sokulmasına sebep olur. Bölgenin doğal bitki örtüsü, kıyılarda nemlilik ve yağıĢın fazla olması sebebi ile geniĢ yapraklı gür ormanlardan oluĢur. Türkiye ormanlarının %25'ini barındırır ve sahip olduğu ormanlar bakımından Türkiye'nin en çok orman olan bölgesidir.

İller Ġl merkezleri temel alındığında, Karadeniz Bölgesi sınırları içinde yer alan 18 ili Ģunlardır:    

Amasya Artvin Bartın Bayburt

             

Bolu Çorum Düzce GümüĢhane Giresun Karabük Kastamonu Ordu Rize Samsun Sinop Tokat Trabzon Zonguldak

Karadeniz fıkraları Karadeniz veya Laz fıkraları, Türk halk edebiyatı ürünü olan fıkraların Karadenizlileri veya Lazları konu edinmesiyle oluĢmaktadır. Bu fıkraların son dönemlerde çok sıklıkla bir "Temel" tipine bağlanmıĢ olduğu için genellikle Temel fıkraları diye de adlandırılmaktadır.Karadeniz fıkralarında karakterler, "Karadeniz ağzı"yla konuĢmaktalar. Karadenizlilerin hazırcevaplıkları, pratik çözümleri, çalıĢkanlıkları, giriĢkenlikleri, kolay sivrilmeleri gibi özelliklerinin yanı sıra kıt akıllı olduklarını ima eden özellikleri de fıkralara yansımıĢtır. Temel ile Fadime esas tiplemelerinin yanı sıra Cemal, Dursun ve Ġdris gibi tiplemeleri içerinde barındırmaktadır. Karadeniz fıkralarında birçok erkek tiplemesi olmasına rağmen Fadime bu fıkralarda adı olan tek kadın fıkra tipidir.

Tiplemeler Temel Yunancada kullanılan bir isim olan "Temel", fiil hatta tüm mecaz anlamlarıyla Türkiye Türkçesine kabul edilen bir terimdir ve Ġslami isim verme geleneğinin dıĢında kalmasına karĢın Doğu Karadeniz Bölgesi'nde erkek ismi olarak kullanılmıĢ, Anadolu'da özel isim olarak sadece bu yöreye özgü olmuĢtur.[6] Özhan Öztürk'ün Bizum Temel adlı çalıĢmasında Temel karakterinin atasının Karagöz oyunundaki Laz olduğunu belirtmiĢtir. Temel fıkralarında güldürü unsuru olarak kıt akıllı oluĢa yer verilmektedir. Temel ile Fadime de bu sıfatın tamlananı olarak gösterilmektedir.[7] Temel'in, kimi zaman kurnazlığı, hazır cevaplığı ve pratik zekâsıyla övüldüğü fıkralarla da mevcuttur. [8] Temel, Karadenizlilerin kiĢileĢtirilmiĢ formu olup daha çok mizahi anlamıyla ve fıkra kahramanı olarak kullanılmaktadır. Karadeniz fıkralarında kulanılan Temel karakterinin atasının Karagöz oyunundaki Laz olduğu iddia edilmektedir. Temel, Karadenizlinin keskin pratik zekası, hiperaktif karakteri, safça samimiyeti, olayları

alıĢılmadık bakıĢ açısıyla yorumlaması kendine özgü mizah anlayıĢına sahip fıkraların esin kaynağı olmuĢtur. Osmanlı döneminde yaratılan diğer mizah kahramanları unutulurken Laz eniĢtesini temsil eden Temel'in modern Türk folkloru içerisinde yaĢaması Karadenizlilerin orta sınıf kentli elitle ve metropollere göçen diğer eniĢtelerle kültürel çatıĢma sonucu güçlendiğine dikkat çekilmiĢtir . Özhan Öztürk, Laz veya Karadeniz fıkraları da denilen fıkraların 3 bölümden oluĢan bir kalıptan oluĢtuğunu bu kalıba uymayan fıkraların kahramanlarının Temel, Fadime, Dursun, Ġdris, Yunus gibi isimler yakıĢtırılarak anlatılsa bile baĢka kültürlerden uyarlanıp Türkçeye çevrilen aptal fıkraları olduğunu iddia etmiĢtir. Öztürk'e göre Temel fıkraları günümüzde orijinal kaynağından uzaklaĢmıĢ olup kent kültürü tarafından yaratılan mizah endüstrisinin kapsamına girmiĢtir

Fadime Karadeniz fıkralarının esas kadın tipi Fadime'dir. Fadime, çoğunlukla erkek fıkra tipi Temel'in ve bazen de diğer erkek fıkra tipleri olan Cemal, Ġdris ve Dursun’un karısı rolündedir. Fıkrada adı olan tek kadın fıkra tipidir. Kimi zaman "gereğinden fazla kilolu, zayıf ya da büyük göğüslü" gibi fiziksel özellikleriyle tanımlanırken çoğu zaman rolleri gereği sergilediği tutum ve davranıĢlarıyla betimlenmektedir. Fadime fıkralarda zeki, hazırcevap, kurnaz saf ve aptal, boyun eğen, talep eden, cinselliği talep edemeyen arzu nesnesi, duygusal, ilgi bekleyen, kıskanç, utangaç, güzel gibi özelliklere sahiptir.

Diğer tiplemeler Cemal, Dursun ve Ġdris diğer erkek fıkra tipleridir. Temel'in kimi zaman babası kimi zaman arkadaĢı kimi zaman da kardeĢi olan bu fıkra tipleri Temel ile benzer özellikler gösterirler. Sıla Akdeniz, Temel Fıkralarında "Yardımcı Erkek Oyuncu" olarak Dursun'un İşlevi baĢlıklı makalesinde yardımcı erkek oyuncuların iĢlevlerini; olayları geliĢtirip gerilim yaratan kiĢi olmak, en az Temel kadar komik ve saf olarak abartı yaratarak güldürmek ve Temel'in arka plana alındığı fıkralarda ön plana çıkmak olarak açıklamıĢtır.

MARMARA BÖLGESİ Marmara Bölgesi, Türkiye'nin 7 coğrafi bölgesinden biridir. Köprü niteliği ile Avrupa ve Asya'yı birbirine bağladığı söylenebilir. YaklaĢık 67.000 kilometrekarelik bir yüz ölçüme sahip olup Türkiye'nin %8,5'ine karĢı gelir.[1] Marmara Denizi de yaklaĢık 11.000 km²'lik yüzölçümüyle bu bölgenin bir iç denizi durumunda olup bölgenin tam ortasını kaplar. Marmara Bölgesi'nin toplam nüfusu TÜĠK 2022 yılı nüfus sayımına göre 26,650,405 Nüfusu vardır. Marmara Bölgesinde sanayi, ticaret, turizm ve tarım geliĢmiĢtir. Bölgedeki en geliĢmiĢ sanayi Ġstanbul-Bursa-Kocaeli Ģehirlerinde olmakla birlikte bölgenin diğer yörelerinde de yaygın sanayi faaliyetleri vardır. BaĢlıca sanayi ürünleri olarak; otomotiv endüstrisi parçaları, çeĢitli metal ürünler, iĢlenmiĢ gıda, dokuma, hazır giyim, çimento, kimya, kâğıt, petrokimya ürünleri, beyaz eĢya sayılabilir. Ekili alanların yaklaĢık yarısı buğday olup buğdayı Ģekerpancarı, mısır ve ayçiçeği izler. Bölge, Türkiye'nin ayçiçeği üretiminin yaklaĢık %73'ünü, mısır üretiminin ise yaklaĢık %30'unu gerçekleĢtirir. Bağcılık da hayli geliĢmiĢ olup Tekirdağ, ġarköy, Mürefte, AvĢa ve Bozcaada üzüm ve Ģarapları meĢhurdur. Yedi coğrafi bölge içinde yükseltisi en az olan bölgedir. Ekili-dikili arazi oranı %30'dur. Ormanlık alan oranı %11,5'tir. Kümes hayvancılığı ve ipek böcekçiliği yaygındır. Nüfus ve nüfus yoğunluğu, göç alması nedeniyle çok yüksektir. Enerji tüketimi ve turizm gelirleri en yüksek bölgedir. Ġstanbul, Tekirdağ, Edirne, Kırklareli, Yalova, Kocaeli tamamen bölge sınırları içinde; Sakarya ve Bilecik'in Karadeniz Bölgesi'nde toprakları olup; Bursa ve Balıkesir'in Ege Bölgesi'nde de toprakları vardır. Çanakkale ilinin topraklarının çok büyük bir bölümü Marmara Bölgesi içinde olup sadece Edremit Körfezi çevresindeki yerleĢim yerleri Ege Bölgesi sınırları içinde kalır. Marmara Bölgesi'nin en büyük kenti Ġstanbul'dur. Marmara Bölgesi'ndeki en küçük kenti ise Yalova'dır. Ġstanbul, Marmara bölgesinin yoğun nüfuslu olmasında önemli bir rol oynar.

Çatalca-Kocaeli Bölümü Adapazarı Ovası'nın doğusundan baĢlayarak, Silivri'ye kadar devam eder. Marmara Bölgesi'nin kuzeydoğu topraklarını kapsayan bu bölüm Ġstanbul Boğazı ile ikiye bölünür. Doğudaki kısım Kocaeli Yarımadası ve Adapazarı Ovası, batıdaki kısım ise Çatalca Yarımadası'dır. Bölüm akarsular ile parçalanmıĢ olup, yer yer tepeliklere sahiptir. Ortalama 150 - 200 metre yükseklik gösteren bu tepeler plato özelliği taĢır. Bölümün Karadeniz kıyılarını bakan taraflarında ormanlar görülürken, Marmara Denizi kıyısında bitki örtüsü yerini maki ve zeytinliklere bırakır. Bölümde toprakları bulunan Ġstanbul, Kocaeli ve Sakarya illerinin üçünde de kuzayde yerleĢim seyrektir. Nüfus yoğunluğu daha ılıman iklime sahip olan, güneydedir. Kuzeydeki en önemli yerleĢim merkezi ġile'dir. Buna karĢılık güneyde en önemli yerleĢim birimleri, Kocaeli ve Ġstanbul'dur. ġeker pancarı, zeytin, sebze ve tahıl üretimi yapılmaktadır. Silivri ve Çatalca ilçelerinde önemli ölçüde hayvansal gıda üretilir. Tereyağı, peynir ve yoğurt bunların baĢlıcalarıdır. Çatalca ilçesindeki ocaklardan çıkarılan grafit iĢlenmesi için Ġstanbul'a gönderilir. Durusu Gölü çevresinde çıkarılan linyit Ġstanbul'da yakacak ihtiyacı için kullanılır. Bölümün böylesine geliĢmesinin sebebi Asya ve Avrupa kıtalarını birbirine bağlayan Boğaz Köprülerinin bu bölüm içinde Ġstanbul ilinde olmasıdır. Ġstanbul ticaret, sanayi, bankacılık, kültür, sanat, medya, ulaĢım, tekstil, kimya, dericilik, kundura, ilaç, cam, besin ve turizm bakımından Türkiye'nin merkezidir. Tüm bu sunduğu

imkânlar dahilinde Ġstanbul uzun yıllar durmak bilmez bir göç dalgası ile karĢı karĢıya kalmıĢ ve bugün Türkiye'nin toplam nüfusunun sekizde birinin bünyesinde bulundurur. Aldığı nüfus ile hızla büyüyen Ġstanbul ili yaĢayanlara yeterli altyapı ve konut sunamamaktadır ve plânsızca büyümektedir. Devlete ve özel sektörün çabalarıyla Ģehirde kentsel dönüĢüm seferberliği baĢlatılmıĢ, gecekondulaĢmanın yerini toplu konutlar ile çözme yoluna gidilmiĢtir. Günümüzde Kocaeli ve Sakarya, Ġstanbul'un hemen arkasında hızla büyümektedir. Ġstanbul ve Sakarya arası büyük bir sanayi sahasıdır. Buralarda devlete ve özel sektöre ait birçok tersane, çimento, beyaz eĢya fabrikaları, alüminyum ve petrokimya tesisleri bulunur. Kocaeli'nin Gölcük ilçesi bir donanma üssü ve askeri araçların yapıldığı bir sanayi merkezidir.

Yıldız Dağları Bölümü Yıldız Dağları Bölümü, Marmara Bölgesi'nin kuzeybatısını oluĢturur .Ġsmini alanın büyük bir alanını kaplayan Yıldız Dağları'ndan alır. Batıda, Bulgaristan sınırından, doğuda Durusu Gölü'ne kadar uzanır. Yıldız Dağları'nın Karadeniz'e bakan yamaçlarında Türkiye'de Karadeniz iklimi etkilidir. Doğal bitki örtüsü makilik olup, yaklaĢık 150 metre yükseklikten sonra ormanlar baĢlamaktadır. Yıldız Dağları'nın batı kısımları plâto özelliği taĢır, ve bu alandaki verimli tarım arazilerinde buğday, ayçiçeği, Ģeker pancarı ve mısır tarımı yapılır. KüçükbaĢ hayvancılık oldukça geliĢmiĢtir ve buna bağlı olarak bölümde birçok mandıra ve peynir imalathanesi vardır.

Ergene Bölümü Ergene Bölümü, adını içine alan bu bölüm Yıldız Dağları ile Koru Dağları arasında kalmıĢ bölümü kapsar. Tekirdağ ve Edirne illerinin bütünü ile Kırklareli'nin yarıya yakınını ve Çanakkale'nin Gelibolu ilçesinin çok küçük bir alanını kapsar. Marmara Bölgesi'nin, en soğuk, en az yağıĢ alan, bitki örtüsünün en cılız olduğu yer Ergene Bölümüdür. Genel bitki örtüsü bozkırlardır. Bölümde yetiĢtirilen baĢlıca ürünler; buğday, mısır, çeltik, Ģeker pancarı, ayçiçeği, susam ve patatestir. Bağcılık ve ayçiçeği üretimi çok geliĢmiĢ olduğundan, buna bağlı olarak da alkollü içecek ve yağ sanayii geliĢmiĢtir. En önemli yerleĢim merkezleri, Uzunköprü, Meriç, Babaeski, Lüleburgaz, Çorlu, Çerkezköy, Malkara, KeĢan, Edirne, Tekirdağ ve Ġpsala'dır. Hamitabat beldesinde çıkarılan doğalgazdan elektrik üretilir.

Güney Marmara Bölümü Güney Marmara Bölümü yeryüzü Ģekilleri bakımından Marmara Bölgesinin en fazla çeĢitlilik gösterdiği bölümdür. Platolar, ovalar, göller, akarsular, körfezler bölümün baĢlıca yer Ģekilleridir. Saros Körfezi ile Ġzmit Körfezi'nin güneyinde kalan, Çanakkale, Balıkesir, Bursa, Yalova, Bilecik illeri ile, Kocaeli ve Sakarya illerinin bir kısmını kapsayan alandır. Bölümdeki ovalarda buğday, ayçiçeği, Ģeker pancarı ekimi yapılmaktadır. Dutluklara ve meyve bahçelerine rastlanmaktadır. KüçükbaĢ hayvancılık çok geliĢmiĢtir. Bursa yöresinde ipek böcekçiliği yapılır. Gelibolu ve Kapıdağ yarımadaları ile Çanakkale ilinin genelini kapsayan Biga Yarımadası nüfusun en seyrek olduğu yerlerdir. Buralarda engebe fazladır. Çanakkale Boğazı, Gelibolu Yarımadası ile Biga Yarımadası'nı birbirinden ayırır. Bölüm akarsu, göl, körfez ve adalar yönünden oldukça zengindir. Bölgenin en önemli akarsuyu Susurluk Çayı'nın vadisi Marmara Denizi'nin ılıman havasının iç kesimlere ulaĢmasını sağlar. Biga Çayı ile Gönen Çayı diğer önemli akarsulardır. Ġznik, Ulubat ve Manyas KuĢgölü bu bölümde bulunur. Bunlar içinde KuĢcenneti Millî Parkı dünyaca üne sahip bir milli parktır. Bölümün en önemli yerleĢim birimi Bursa'dır. Türkiye'nin nüfus bakımından dördüncü büyük kenti olan Bursa geçmiĢte Osmanlı Devleti'ne baĢkentlik yapmıĢ eski bir payitaht'dır. Günümüzde ise Bursa güçlü sanayisi, otomotiv, tekstil, mobilya, gıda ve teknoloji gibi alanlarda faaliyet gösteren büyük sanayi kuruluĢlarıyla önemli bir sanayi ve endüstri Ģehridir. Bursa sanayi Ģehri olmanın yanı sıra tarihi, doğal güzellikleri, sahilleri, gölleriyle ekonomik ve kültürel yönden geliĢmiĢ bir turizm Ģehridir. Diğer önemli yerleĢim

merkezleri Ġnegöl, Balıkesir, Çanakkale, Erdek, Gemlik, Mudanya, Orhangazi,Karacabey, Mustafa kemalpaĢa, Yalova, Bozüyük, Biga, Bandırma ve Gönen'dir. Ġnegöl; Mobilya, Tekstil, Ġplik, Orman ve ağaç ürünleri konusunda bölümün Bursa'dan sonra en geliĢmiĢ merkezidir. Yine Bursa, Bandırma, Balıkesir, Çanakkale, Yalova ve Bilecik' de gıda sanayi, Balıkesir'de Ģeker ve kağıt sanayi, Bursa'da tekstil, otomotiv ve konserve sanayi, Bandırma beyaz et üretimi ve kimya sanayi, Erdek, Mudanya, Gemlik, Ġznik ve Gölyazı ise turizm konusunda geliĢmiĢtir. Çanakkale'ye bağlı Biga ve Çan ilçelerinde günümüzde faal olan linyit ocakları mevcuttur. Bandırma limanı bölge için çok önemlidir. Ġstanbul - Bandırma arasında arabalı feribot taĢımacılığı yapılır. Yine Bursa ve Ġstanbul arasında her gün ĠDO ve BUDO feribot seferleri yapılmaktadır. Bursa, Ġnegöl ve Gönen'de kaplıca turizmi, Susurluk' da bor çıkarımı, Bilecik ve Marmara Adası gibi merkezlerde ise mermercilik yapılmaktadır.

İklim ve bitki örtüsü Marmara Bölgesi'nin iklimini, tek bir iklim adı ile baĢlıklandırmak doğru olmaz, Marmara Bölgesi'nde hüküm süren iklim, Türkiye'de Karadeniz iklimi, karasal iklim ve Akdeniz iklimi arasında bir geçiĢ evresidir. Bölgede yıllık yağıĢ 500 – 1000 mm arasındadır. En çok yağıĢ kıĢ mevsiminde Aralık, Ocak, ġubat aylarında düĢer. En kurak aylar ise Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarıdır. Karlı, soğuk ve donlu günlerin sayısı kıyı kesimlerde en azdır. Ġç kesimlere gidildikçe karasallık etkisi artar. Ege ve Marmara denizi kıyılarında makiler, güney Marmara sahillerinde ise zeytinlikler bulunur. Makiler 200 metre yüksekliğe kadar baskın bitki örtüsüdür. Ergene Havzası'nda bozkırlar oluĢmuĢsa da bölgenin tamamında yaygınlık göstermez. Yükseltinin olduğu yerlerde, özellikle Trakya'da ormanlara rastlanır. Hava sıcaklığının 0 °C nin altında geçtiği gün sayısı çok kısadır. Marmara Bölgesi'nin yıllık sıcaklık değerleri: ortalama 14 -16 °C, en sıcak ay ortalaması: 23-25 °C, en soğuk ay ortalaması: 5-6 °C'dir. Yıllık yağıĢ miktarı 600–700 mm civarındadır. Marmara bölgesinde hâkim rüzgârlar genelde Kuzey ve Kuzeydoğu yönlerinden eser.

Bölgedeki millî parklar 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı (Çanakkale) Kazdağı Millî Parkı (Balıkesir) Gala Gölü Millî Parkı (Edirne) Uludağ Millî Parkı (Bursa) KuĢcenneti Millî Parkı (Bandırma) Truva Tarihî Millî Parkı (Çanakkale) Ġğneada Longoz Ormanları Millî Parkı (Kırklareli)

EGE BÖLGESİ Ege Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Ġsmini kıyısında olduğu Ege Denizi'nden alır. Ege (Asıl Ege, Kıyı Ege) ve İç Batı Anadolu (Ġç Ege)[1] olmak üzere iki bölüme ayrılır. Kuzeyde Marmara, doğuda Ġç Anadolu, güneyde Akdeniz bölgeleriyle ve batıda Ege Denizi'yle çevrilidir. Türkiye'nin en uzun kıyı Ģeridine sahip bölgesidir. Tarihi mekanlar çoktur örneğin; Efes Antik Kenti daha birçok tarihi mekanlar vardır. Ege Bölgesinin iklimi Akdeniz Ġklimi'dir.

Sınırlar Bölgenin sınırları kuzeyde Kaz Dağı, Madra Dağı, Simav Dağları ve Dominiç Dağı; doğuda Türkmen Dağı ve Emir Dağları; güneyde KarakuĢ Dağı ve Göreli Dağı; batıda Çanakkale'ye bağlı Bababurun'dan baĢlayarak tüm Edremit Körfezi, Ġzmir ve Aydın illerinin tüm kıyı Ģeritleri ve Muğla'da, Köyceğiz hariç olmak üzere, kuzeyden güneye Köyceğiz kıyılarına kadardır. Ovalar: Ege Bölümü'nde horstlar arasında kalan grabenler birer alüvyon ovasıdır. Bunlar Bakırçay, Gediz, Büyük ve Küçük Menderes grabenleridir. Bu grabenler fiziksel bir haritada yeĢil renk ile gösterilir. Gediz ağzında Menemen Delta ovası, Büyük Menderes ağzında Balat Delta ovasından oluĢmuĢtur.

Nüfus ve Toplumsal Yapı KentleĢmenin en yoğun yaĢandığı bölge konumundadır. Ege Bölgesi'ndeki kentler, çoğunlukla ana yolların geçtiği oluklar ve verimli ovaların kenarlarında yer alır; kıyı kesiminde ise körfezlerin kenarlarında bulunur. Kırsal yerleĢmeler, genellikle ovalardaki akarsu kenarlarında ve vadi içlerinde görülür. Türkiye nüfusunun 1/8 kadarı Ege Bölgesi'nde yaĢamaktadır. Bu nüfusun yarıdan fazlası (%62,2) kentlerdedir. Ege Bölgesi'nin ortalama nüfus yoğunluğu ise Türkiye ortalamasının üzerindedir. Nüfus yoğunluğu açısından Marmara Bölgesi'nden sonra ikinci sırada bulunur. Ege Bölümü'ndeki ovalar üzerinde fazla olan nüfus yoğunluğu, Ġç Batı Anadolu Bölümü'nde ve MenteĢe Yöresi'nde azalır. Nüfus bakımından Ege Bölgesi'ndeki illerin sırası Ģöyledir 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Ġzmir Manisa Aydın Denizli Muğla Afyonkarahisar Kütahya UĢak

AKDENİZ BÖLGESİ Akdeniz Bölgesi, Türkiye’nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Anadolu’nun güneyinde Akdeniz kıyısı boyunca uzanır. GeniĢliği 120–180 km arasında değiĢir. Batı ve kuzey batısında Ege Bölgesi, kuzeyinde Ġç Anadolu Bölgesi, doğusunda Güneydoğu Anadolu Bölgesi, güneyinde ise Akdeniz bulunur. Güneydoğudan Suriye ile komĢudur. Türkiye’nin baĢka bölgelerinde olduğu gibi Akdeniz Bölgesi’nde de bölge sınırları ile yönetim birimleri olan illerin sınırları tümüyle çakıĢmaz.

İklim Akdeniz, Ege bölgesi kıyıları ve Marmara Denizi çevresinde Akdeniz Ġklimi görülür. Bu iklimde yazlar sıcak ve kuraktır. KıĢlar ise ılık ve yağıĢlıdır ,yaz ve kıĢ mevsimindeki yağıĢ miktarı arasında, büyük bir fark bulunmaz. Ġç kesimlere doğru Karasal iklim görülür.

Turizm Bölgenin kıyı kesimindeki elveriĢli iklim koĢulları, doğal güzellikler ve tarihi zenginlikler turizmin geliĢmesini sağlamıĢtır. Antalya Bölümü, deniz ve tarih turizmiyle ön plana çıkmaktadır. Antalya, Alanya, Side, KaĢ ve Kalkan, bu bölümde deniz turizminin geliĢtiği merkezlerdir. Akdeniz medeniyetini simgeleyen Olimpus, Patara gibi tarihi Ģehir kalıntıları önemli turistik çekiciliklerdir. Bölgede geniĢ alan kaplayan karstik Ģekiller, özellikle DamlataĢ ve Ġnsuyu ile Cennet – Cehennem doğa harikasıdır. Pek çok milli park ile uluslararası yarıĢma ve festivallere duyulan aĢırı ilgi bölge turizminin geliĢmesine katkıda bulunmaktadır. Adana Bölümü'nde bulunan Mersin, Adana ve Hatay illerinde de deniz, tarih, doğa ve özellikle gastronomi turizmi geliĢmiĢtir. Bölge son yıllarda yalnızca gastronomi turizmi için 3 milyon civarında ziyaretçiyi ağırlar hale gelmiĢtir.[2] Bölgenin meĢhur yemeklerini yapan pek çok restoran yanında son yıllarda bu kentlerin sokak lezzetlerine olan ilgi, sosyal medya sayesinde katlanarak artmıĢtır. Gastronomi turizminin yanında Mersin'de bulunan Yapraklı koy, Kızkalesi ve Tisan Koyu, Adana'da bulunan KarataĢ ve Yumurtalık sahilleri, Hatay'da ise Arsuz sahilleri, deniz turizmi için her yıl pek çok insanı kendisine çekmektedir. Hem bu bölgelerdeki sit alanları, hem kent merkezlerinde bulunan Adana Arkeoloji Müzesi, Mersin Arkeoloji Müzesi müzeleri gibi pek çok müze, yerli ve yabancı turistlerin ilgi odağı olmakta ve bölgenin tarih turizminin önemli destinasyonlarından olmaya devam etmektedir.

Yemekleri             

Piyaz Mahluta çorbası Çakıldaklı çorba Toğga çorbası TirĢik çorbası Gülgas BabagannuĢ Fıstıklı Köfte Mercimekli köfte Ġçli köfte Etli kömbe Kısır Kelle paça

             

Batırık Antakya Böreği Künefe Ġrmik helvası KuĢkonmaz çorbası Tahinli Antalya piyazı Radika salatası Bal kabağı dolması KahramanmaraĢ tarhanası Mumbar dolması Dondurma Adana kebabı Tantuni Bici bici

İÇ ANADOLU BÖLGESİ İç Anadolu Bölgesi, Anadolu'nun orta kısmında yer alan, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Türkiye'de geliĢmiĢ bölgeler arasında yer alır. Konumu sebebiyle bu bölgeye "Orta Anadolu" da denir. Ġç Anadolu Bölgesi'nin yüzölçümü 151.000 km² olup bu alan Türkiye topraklarının %21'ini kaplar.[1] Yüzölçümü bakımından Doğu Anadolu'dan sonra ikinci büyük bölgedir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi dıĢında diğer bölgelerin hepsiyle komĢudur. Aynı zamanda Türkiye'nin "tahıl ambarı" olarak da anımsanır. Ġç Anadolu Bölgesi'nde toplam 13 il vardır.

İller Ġl merkezleri temel alındığında, Ġç Anadolu Bölgesi sınırları içinde yer alan 13 il Ģunlardır:             

Ankara Konya Kayseri EskiĢehir Sivas Kırıkkale Aksaray Karaman KırĢehir Niğde NevĢehir Yozgat Çankırı

Bu illerden Ankara, EskiĢehir, Çankırı ve Yozgat'ın bazı ilçeleri Karadeniz Bölgesi'ne, Sivas'ın bazı ilçeleri Karadeniz ve Doğu Anadolu Bölgesi'ne, Konya, Karaman ve Niğde'nin güney ilçeleri Akdeniz Bölgesi'ne, Kayseri'nin bazı ilçeleri Akdeniz ve Doğu Anadolu Bölgeleri'ne girer.

Ayrıca Afyonkarahisar, Bilecik, Çorum ve Tokat illerinin bazı ilçeleri bu bölgeye girer. Karasal iklim görülür.

Bölümler    

Yukarı Sakarya Bölümü Orta Kızılırmak Bölümü Yukarı Kızılırmak Bölümü Konya Bölümü

GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Güneydoğu Torosların güneyinden Suriye sınırına kadar olan yerleri kaplar. Bölge doğu ve kuzeyden Doğu Anadolu Bölgesi, batıdan Akdeniz Bölgesi, güneyden Suriye ve kısa bir sınırla da Irak ile çevrilidir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Türkiye'nin en düzlük bölgelerinden biri olup, bu düzlükler Arap Yarımadası'nın güneyindeki Hint Okyanusu'na kadar gider. Bölge etli ve baharatlı yiyeceklere sahip olan zengin bir mutfak kültürüne sahiptir.

Orta Fırat Bölümü Bu bölümde bozulmuĢ Akdeniz iklimi görülür. Bölgenin içlerine doğru iklim karasallaĢır. KıĢ sıcaklık ortalaması, Dicle Bölümü'ne göre daha yüksektir. Bölümün kıĢ sıcaklık ortalaması 0 °C'nin altına pek düĢmez. YağıĢ en fazla kıĢ mevsiminde görülür. Yıllık yağıĢ tutarı 700 mm dir. Yaz aylarında yağıĢların azalması ve sıcaklığın yüksek olması kuraklığı arttırmıĢtır. Ġç kesimlerde karasal iklim görülür.

Dicle Bölümü Dicle Bölümü'nde karasal iklim etkilidir. Bölümde yazlar çok sıcak ve kurak, kıĢlar ise soğuktur. Bölümün yüksek kesimlerinde kar yağıĢları görülür. KıĢ mevsiminde sıcaklık 0 °C nin altına düĢer. Bölümdeki yıllık yağıĢ miktarı 500–600 mm'dir. Son zamanlarda özellikle Diyarbakır çevrelerinde ekonomik anlamda büyük ilerlemeler kaydedilmiĢtir.

İller Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin 9 ili vardır:         

Gaziantep Diyarbakır ġanlıurfa Batman Adıyaman Siirt Mardin Kilis ġırnak

DOĞU ANADOLU BÖLGESĠ Doğu Anadolu Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Anadolu topraklarındaki konumunda doğuda yer alması nedeniyle Birinci Coğrafya Kongresi tarafından 1941 yılında böyle isimlendirilmiĢtir. Ülkenin, nüfus yoğunluğu ve nüfusu en az olan bölgesidir. Bunda bölgenin yüzölçümünün büyük olması baĢlıca etkilerindendir. Doğu Anadolu Bölgesinin yüzölçümü 164.000 km²'dir. Yüzölçümü bakımından Türkiye topraklarının %21′ini kaplar[1]. 2021 yılındaki nüfus sayımına göre bölgenin nüfusu 6.513.106 kiĢidir. Nüfus bakımından en büyük il Van, yüzölçümü bakımından en büyük il Erzurum'dur. BaĢlıca geçim kaynakları hayvancılık ve tarımcılıktır. Doğu Anadolu Bölgesi'nde dört bölüm vardır:    

Erzurum-Kars Bölümü Yukarı Fırat Bölümü Yukarı Murat-Van Bölümü Hakkâri Bölümü

İklim ve bitki örtüsü Bölgedeki iklim karasal iklimdir. Sadece iki ilde, Elâzığ ve Malatya illerinde bozkır bitki örtüsü görülür. Van Gölü'nün etkisi sayesinde Bitlis ve Van illerinin Van Gölüne kıyısı olan ilçeleri (Tatvan, Ahlat, Adilcevaz, ErciĢ, Muradiye, TuĢba, Ġpekyolu, Erdemit, GevaĢ) ılıman bir iklime sahiptir. Erzurum ili kıĢları soğuk olmasına rağmen yazları yeĢil bitki örtüsüne sahiptir.

İller Doğu Anadolu'da 14 tane il vardır. En çok nüfusa sahip il Van'dır.              

Ağrı Ardahan Bitlis Bingöl Elazığ Erzincan Erzurum Hakkâri Iğdır Kars Malatya MuĢ Tunceli Van

KAYNAKÇA       

https://wikipedia.org www.sabah.com.tr. www.milliyet.com.tr www.halkbankkültüryayınları.com www.onedio.com www.indigodergisi.com www.coğrafyaharitası.com