HISTORIA DOS DADOS Cando queremos saber a orixe dos xogos de azar e os seus implementos, as investigacións remontanse á milenaria China, ó Exipto dos farahons, ou á India inmemorial; e por outro lado ós etruscos, griegos ou romanos. Os dados, igual que as baraxas e outros utensilios de xogo, foron usados ó largo da historia para adivinar o futuro dos acontecementos, intuir resultados de batallas, e incluso enganar e timar a poboación. A finais do século XIII, o veneciano Marco Polo fai mención de uns bastóns que veu usar a maneira de dados por uns adivinos para saber o resultado dunha batalla na que participaba o Gengis Khan. Pero a xesta de Marco Polo é apenas de 700 anos. Sófocles,o poeta trágico grego, asegura que os dados foron inventados durante a larga estancia en Troya, 400 anos antes de Cristo. Non se pode dudar de que os gregos os inventaran, pero os dados tamén foron encontrados en excavacións chinas con unha antigüidade de máis de 600 anos antes de Cristo; e nas tumbas exipcias, dous mil anos antes de Cristo. Ademáis, en lengua sánscrita aparecen versións de dados usados na India fai máis de dous mil anos antes de Cristo. En realidad encontraronse vestÃ-xios de dados en todas as culturas antigas, incluindo tribus africanas, esquimales, indios de Norteamérica, aztecas, mayas, incas, e ata na Polinesia. Por iso, é casi seguro que antes de ser considerados como artefactos de xogo, foran empleados como utensilios máxicos apropiados para adivinar o futuro. De esta maneira podemos ver dados de todas formas e confecciones imaginables, desde dous caras, como unha tabla, ata os dodecaedros (doce caras) pasando por todos os intermedios; e feitos con toda clase de materia prima. Igualmente os podemos ver materiais diferentes,como por ejemplo de semillas, pedras comúns, ósos, madeira, marfil, bronce, ágata, mármol, cristal de rocha, alabastro, porcelana, etc. Tamén nas súas caras téñense visto esculpidas, labradas ou pintadas, toda variedade de imáxes, figuras e sÃ-mbolos. Os dados cúbicos, ou sexa de seis caras, coma os que conocemos hoxe en dÃ-a, usáronse desde tempos antigos en xogos tan remotos como eles mesmos, incluÃ-ndo o backgammon e centos de outros xogos antigos e modernos. Os dados trucados usados polos magos nos seus principios, tiñan a finalidade de divertir ó seu público; pero usados polos tahúres, tiñan un propósito diferente, pois timadores houboos en todas as épocas. Da gran variedade de dados trucados, o máis común é o chamado shape, o cal ten unha ou máis caras con unha superficie lixeiramente maior que as demáis, e esto fai que a cara oposta salga con máis frecuencia. Estos tipos de dados foron encontrados nas tumbas e excavacións exipcias, asiáticas e americanas, fabricados sin lugar a dudas para o engano.

Dados de óso.

1

Dados actuales. 3− TABAS E DADOS Nas excavacións que se realizaron en La Alcudia de Elche é relativamente frecuente o hallazgo de pezas de óso chamadas osalvetes ou tabas, é decir, os ósos das articulacións dos animais. Nestas investigación descubréuse q estas pezas eran usadas para realizar con elas xogos de azar. O xogo da taba ou astrágalos foi xa coñecido polos lidios, según Heródoto. As pezas suelen ser de oso, anque tamén se hallaron de vidro ou pasta. TÃ-ñanse referencias de valor en puntos según a maneira de caer o astrágalo no chan: por o lado plano valÃ-a un punto; polo ondulante, seis; polo cóncavo, tres, e polo convexo, cuatro. En Grecia deuse o nome de astragalizantes para designar ás personas que xogaban cos astrágalos. O xogo da taba era practicado por ámbolos dous sexos. Parece ser que o dado deriva do xogo dos astrágalos, que se chamou en Grecia con este nome, e entre os latinos, chamóuselle talus, anque este xogo dos dados conoceuse moito tempo antes e todavÃ-a se sigue empleando, sobre todo, entre os máis pequenos. As referencias de valor nos dados era semellante a dos astrágalos. O dado deixábase caer sobre a mesa nun cubilete cónico, sendo o punto máis alto o seis, chamado Afrodita, e o máis baixo o tres, chamado el perro. Pero non todos os autores son de esta opinión sobre os astrágalos. Pierre Cintas, que os chama osselets, dice que estas pezas serviron de amuletos e non de xogo. Astrágalos con perforacións indicativas do seu valor.

2