ค าน า เอกสารการเรียนฉบับนี้ เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา ระบบสารสนเทศเพื่อ การจัดการ หลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง (ปวส.) ได้เรียบเรียง เนื้ อหาในเรื่อง “ระบบปัญญาประดิษฐ์” โดยศึกษาค้นคว้าข้อมูลจากสื่อ เว็บไซต์จากแหล่งต่างๆที่เกี่ยวข้องกับเนื้ อหาในเรื่องนี้ เพื่อให้ผู้เรียนได้ความรู้ จากเรื่องนี้ ไปใช้ประโยชน์ได้ ผู้จัดท าหวังเป็นอย่างยิ่งว่าเอกสารการเรียนฉบับนี้ จะให้ประโยชน์แก่ ผู้เรียนและผู้ที่สนใจในเรื่องนี้ ได้เป็นอย่างดี ผู้จัดท า นางสาววาสนา วงษา ก

สารบัญ เนื้ อหา ค าน า......................................................................................................................................ก สารบัญ...................................................................................................................................ข สารบัญภาพ............................................................................................................................ค บทน า......................................................................................................................................1 ความหมายของระบบปัญญาประดิษฐ์............................................................................2 นิยามของปัญญาประดิษฐ์..............................................................................................3 ขั้นตอนเทคนิคการสร้างปัญญาประดิษฐ์.......................................................................4 ประเภทของปัญญาประดิษฐ์..........................................................................................5 ประเภทของระบบผู้เชี่ยวชาญ........................................................................................6 ตัวอย่าง สิ่งประดิษฐ์ AI..................................................................................................7 บรรณานุกรม..........................................................................................................................9 ข

สารบัญภาพ ภาพที่ หน้า ภาพที่ 1:ภาพที่ 1: AI หรือ ปัญญาประดิษฐ์.....................................................................1 ภาพที่ 2: ภาพอธิบายความคิดทางด้านวิทยาศาสตร์ และวิศวกรรมศาสตร์กับเครื่องจักร.....................................................................................3 ภาพที่ 3: การท างานของปัญญาประดิษฐ์..........................................................................4 ภาพที่ 4: ภาพของส่วนต่างๆที่จะมาเป็ น AI ......................................................................5 ภาพที่ 5: การท างานระบบผู้เชี่ยวชาญ...............................................................................6 ภาพที่ 6: หุ่นยนต์ช่วยเหลือผู้พิการ....................................................................................7 ภาพที่ 7: หุ่นยนต์ HR สัมภาษณ์งาน................................................................................8 ค

ระบบปัญญาประดิษฐ์ บทน า ณ เวลานี้ เทคโนโลยีทางคอมพิวเตอร์ ได้รับการพัฒนาอย่างรวดเร็ว ไม่ว่าจะเป็ นทางด้าน ฮาร์ดแวร์หรือซอฟต์แวร์ ผลพวงจากการพัฒนานี้ ไก้ก่อก าเนิดศาสตร์หนึ่งขึ้ นมา ซึ่งถือเป็ น ความท้าทายของนักวิทยาศาสตร์และวิศวกรทางด้านคอมพิวเตอร์ทุกคน เนื่องจากเป็ น ศาสตร์ที่พัฒนาให้ระบบคอมพิวเตอร์มีความเฉลียวฉลาด ซึ่งสามารถน ามาใช้เพื่อช่วยมนุษย์ ในการท างาน การช่วยตัดสิใจในด้านต่างๆ หรือใช้แก้ปัญหาส าคัญต่างๆที่พบ โดยเราเรียก ศาสตร์นี้ว่า ระบบปัญญาประดิษฐ์” ภาพที่ 1: AI หรือ ปัญญาประดิษฐ์ ที่มา : https://tohklom.com/ai-in-daily-life/ 1

ความหมายของระบบปัญญาประดิษฐ์ ระบบปัญญาประดิษฐ์ หรือ AI : Artificial Intelligence เป็นศาสตร์แขนงหนึ่งของวิทยาศาสตร์ คอมพิวเตอร์ ที่เกี่ยวข้องกับวิธีการท าให้คอมพิวเตอร์มีความสามารถคล้ายมนุษย์หรือเลียน แบบ พฤติกรรมมนุษย์ โดยเฉพาะความสามารถในการคิดเองได้ หรือมีปัญญานั่นเอง ปัญญานี้ มนุษย์เป็น ผู้สร้างให้คอมพิวเตอร์ จึงเรียกว่าปัญญาประดิษฐ์ มุมมองต่อ AI ที่แต่ละคนมีอาจไม่เหมือนกัน ขึ้ นอยู่ กับว่า เราต้องการความฉลาดโดย ค านึงถึงพฤติกรรมที่มีต่อสิ่งแวดล้อมหรือค านึงการคิดได้ของ ผลผลิต AI ดังนั้นจึงมีค านิยาม AI ตามความสามารถที่มนุษย์ต้องการ แบ่งได้ดังนี้ Acting Humanly : การกระท าคล้ายมนุษย์เช่น - สื่อสารกับมนุษย์ได้ด้วยภาษาที่มนุษย์ใช้ เช่น ภาษาอังกฤษ เป็นการประมวลผล ภาษาธรรมชาติ (natural language processing) อย่าง หนึ่ง เช่น เพื่อนๆ ใช้เสียงสั่งให้คอมพิวเตอร์ พิมพ์เอกสารให้ - มีประสาทรับสัมผัสคล้ายมนุษย์ เช่นคอมพิวเตอร์วิทัศน์ (computer vision) คอมพิวเตอร์ มองเห็น รับภาพได้โดยใช้อุปกรณ์รับสัญญาณภาพ (sensor) - หุ่นยนต์ช่วยงานต่างๆ เช่น ดูดฝุ่ น เคลื่อนย้ายสิ่งของ - machine learning หรือคอมพิวเตอร์เกิดการเรียนรู้ได้ โดยสามารถตรวจจับรูปแบบการเกิด ของเหตุการณ์ใดๆ แล้วปรับตัวสู่สิ่งแวดล้อมที่เปลี่ยนไปได้ Thinking Humanly : การคิดคล้ายมนุษย์ ก่อนที่จะท าให้เครื่องคิดอย่างมนุษย์ได้ ต้องรู้ก่อนว่า มนุษย์มีกระบวนการคิดอย่างไร ซึ่งการวิเคราะห์ลักษณะการคิดของมนุษย์เป็นศาสตร์ด้าน cognitive science เช่น ศึกษาโครงสร้างสามมิติของเซลล์สมอง การแลกเปลี่ยนประจุไฟฟ้าระหว่างเซลล์สมอง วิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงทางเคมีไฟฟ้าในร่างกายระหว่างการคิด ซึ่งจนถึงปัจจุบันเราก็ยังไม่รู้แน่ชัด ว่า มนุษย์เรา คิดได้อย่างไร Thinking rationally : คิดอย่างมี เหตุผล หรือคิดถูกต้อง โดยใช้หลักตรรกศาสตร์ในการคิดหา ค าตอบอย่างมีเหตุผล เช่น ระบบผู้เชี่ยวชาญ Acting rationally : กระท าอย่างมีเหตุผล เช่น agent (agent เป็นโปรแกรมที่มีความสามารถใน การกระท า หรือเป็นตัวแทนในระบบอัตโนมัติต่างๆ ) สามารถกระท าอย่างมีเหตุผลคือ agent ที่ กระท าการเพื่อบรรลุเป้าหมายที่ได้ตั้งไว้ 2

นิยามของปัญญาประดิษฐ์ นิยามของปัญญาประดิษฐ์ใน ค.ศ.1956 จอห์น แม็กคาร์ที ได้ให้ค านิยามของ ปัญญาประดิษฐ์ว่า "เป็ นศาสตร์ทางด้านวิทยาศาสตร์และวิศวกรรมศาสตร์ที่สร้างความฉลาด ให้กับเครื่องจักร the science and engineering of making intelligent machines. มีค านิยาม ของปัญญาประดิษฐ์มากมาย ซึ่งสามารถจัดแบ่งออกเป็ น 4 ประเภท 1. ระบบที่คิดเหมือนมนุษย์ (Systems that think like humans) กิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับ ความคิดมนุษย์ เช่น การตัดสินใจ การแก้ปัญหา การเรียนรู้ 2. ระบบที่กระท าเหมือนมนุษย์ (Systems that act like humans) การศึกษาวิธีท าให้ คอมพิวเตอร์กระท าในสิ่งที่มนุษย์ท าได้ดีกว่าในขณะนั้น 3. ระบบที่คิดอย่างมีเหตุผล (Systems that think rationally) การศึกษาวิธีการค านวณที่ สามารถรับรู้ ใช้เหตุผล และกระท า 4. ระบบที่กระท าอย่างมีเหตุผล (Systems that act rationally) กระท าอย่างมีเหตุผลเพื่อ บรรลุเป้าหมายที่ได้ตั้งไว้ ภาพที่ 2: ภาพอธิบายความคิดทางด้านวิทยาศาสตร์และวิศวกรรมศาสตร์กับเครื่องจักร ที่มา : https://www.forbes.com/sites/forbestechcouncil/2022/05/24/the-futureof-ai-accountability/ 3

ข้นัตอนเทคนิคการสรา้งปัญญาประดิษฐ์ การสร้างระบบ AI ขึ้ นมาจะใช้การเลียนแบบพฤติกรรมมนุษย์เพื่อน าความสามารถไป ใส่ในเครื่องจักรเพื่อให้สามารถท าให้ AI คิดและประมวลผลได้ การที่ถามว่า AI ท างานได้ อย่างไร สิ่งที่ต้องมีก็คือ 1.ชุดข้อมูล (Input) ที่น าไปให้ AI ประมวลผลแล้วตอบกลับมา (Response)Input 2. Response ไปใช้ประโยชน์ให้ตรงกับวัตถุประสงค์ เป้าหมายของ AI คือการมอบ ซอฟต์แวร์ที่สามารถหาค าตอบด้วยการคิดหาเหตุผลจากอินพุตที่ใส่เข้าไปและอธิบาย ค าตอบนั้นผ่านการแสดงผล 3. AI จะแสดงปฏิสัมพันธ์เสมือนมนุษย์ผ่านซอฟต์แวร์และมอบเหตุผลสนับสนุนการ ตัดสินใจในงานเฉพาะ หากแต่ AI ไม่ใช่สิ่งที่จะมาแทนที่มนุษย์ ภาพที่ 3: การท างานของปัญญาประดิษฐ์ ที่มา : https://www.techtalkthai.com/7-ways-ai-will-change-the-works-of-itdepartment/ 4

ประเภทของปัญญาประดิษฐ์ 1. ระบบผู้เชี่ยวชาญ (Expert-Systems) เป็นระบบการให้ค าแนะน าในการจัดการ ปัญหา โดย อาศัยความรู้ของผู้เชี่ยวชาญที่โปรแกรมไว้ 2. Neural Networks เป็นระบบคอมพิวเตอร์ที่สามารถกระท า หรือจ าลอง การท างาน ของสมอง มนุษย์ได้ 3. Genetic Algorithms ปัญญาประดิษฐ์ที่ช่วยในการสร้างทางเลือก จ านวนมากในการ แก้ปัญหา รวมทั้งทางเลือกที่ดีที่สุด 4. การประมวลภาษาธรรมชาติ (Natural Language Processing) เป็นการประมวลผลที่ท าให้ คอมพิวเตอร์เข้าใจและโต้ตอบกับค าสั่ง หรือข้อความที่เป็นภาษา “ธรรมชาติ” ของมนุษย์ได้ 5. ระบบการเรียนรู้ (Learning Systems) เป็นระบบที่ท าให้คอมพิวเตอร์สามารถเรียนรู้จาก ประสบการณ์ โดยสามารถโต้ตอบ หรือมีปฏิกิริยากับสถานการณ์แวดล้อมได้ 6. ระบบการมองเห็น (Vision Systems) ระบบที่คอมพิวเตอร์สามารถบันทึกเก็บรักษาและจัดการ กับภาษาที่มองเห็น หรือรูปภาพได้ เป็นการน าระบบนี้ มาใช้ในการวิเคราะห์รอยนิ้ วมือ 7. หุ่นยนต์ (Robotic) การพัฒนาอุปกรณ์คอมพิวเตอร์หรือเครื่องจักรกล ให้ท างานซึ่งมีลักษณะที่ ต้องการความแม่นย าสูง หรือเป็นงานที่น่าเบื่อ หรือท าให้เกิด ความเมื่อยล้าแก่มนุษย์ ภาพที่ 4: ภาพของส่วนต่างๆที่จะมาเป็ น AI ที่มา :https://m.mgronline.com/mutualfund/detail/9610000060409 5

ประเภทของระบบผู้เชี่ยวชาญ แบ่งประเภทออกเป็น ดังนี้ 1.Engineer -Design - Fault finding -Manufacturing planning 2. Scientific analysis 3. Medical diagnosis 4. Financial analysis ภาพที่ 5: การท างานระบบผู้เชี่ยวชาญ ที่มา : http://ariya-pmis.blogspot.com/2018/03/10.htm การท างานของระบบผู้เชี่ยวชาญ การท างานของระบบผู้เชี่ยวชาญ (Knowledge Representation Methods) - IF - Then Rules (กฎ) ค าสั่งแสดงเงื่อนไขจ านวนมากสามารถน ามาใช้เป็นกฎ (Rule) (มีจ านวน 200 ถึง10,000 เงื่อนไข) กฎที่น ามาใช้ในโปรแกรมปัญญาประดิษฐ์ยังมีการเชื่อมโยง ระหว่างกันอย่างมาก เก็บความสัมพันธ์ไว้ (semiotic) Frames ตาราง ความรู้ที่เก็บแต่ละตาราง - Knowledge Engineering วิศวกรความรู้ จัดเก็บความรู้อย่างเป็นหมวดหมู่ รู้ความลับ ต่างๆ ในแต่ละด้าน - Expert System Shells เปลือกความรู้อะไรนั้น ๆ ก็ใส่เข้าไปหรือความรู้จากการเขียน โปรแกรม - Foreword Chaining ค้นหาค าตอบได้ 2 วิธี เชื่อมต่อไปเรื่อยๆ (ได้ค าตอบมา) Result - driven process - Back word Chaining กลไกอ้างอิงย้อนกลับท้าวหลัง ตั้งสมมติฐานและถามผู้ใช้เกี่ยวกับ ข้อเท็จจริง Goal - driven process ตั้งค าถามน า (ได้ค าตอบกลับมา) จนได้การยืนยัน เราต้องคิด ว่าจะท า ES ไหม ถ้าปัญหาเล็กน้อยก็ ไม่ควรจะท า - Factors Justifying the Acquisition of Expert Systems ปัญหาเล็กน้อย ไม่มีโครงสร้าง เกิดบ่อยไหม ต้องมีผู้เชี่ยวชาญที่จะให้ประสบการณ์ 6

ตัวอย่าง สิ่งประดิษฐ์AI 1.Euphonia หุ่นยนต์ช่วยเหลือผู้พิการ ภาพที่ 6: หุ่นยนต์ช่วยเหลือผู้พิการ ที่มา : https://adaybulletin.com/life-list-artificial-intelligence-101/44173 การสื่อสารระหว่างคนปกติกับคนพิการในปัจจุบันยังมีปัญหาอยู่มาก จึงเป็ นที่มาให้ Google คิดริเริ่มเทคโนโลยีด้านเสียงให้ผู้มีความบกพร่องดังกล่าวสามารถเข้าถึงในการ สื่อสารกับผู้คนได้ โปรเจ็กต์นี้ มีชื่อว่า Project Euphonia กับนักวิจัยจากหลายแขนง และยังจับ มือกับองค์กรไม่แสวงหาผลก าไรอย่าง ALS Therapy Development Institute (ALS TDI) และ ALS Residence Initiative (ALSRI) เพื่อน าข้อมูลเสียงของผู้ป่ วยมาศึกษารูปแบบการพูด ค า และประโยคต่างๆ เพื่อช่วยแปลงเสียงเป็ นประโยคค าพูดที่พวกเขาต้องการจะสื่อสารได้อย่าง แม่นย า 7

2.Tengai หุ่นยนต์ HR ตัวแรกของโลก ภาพที่ 7: หุ่นยนต์ HR สัมภาษณ์งาน ที่มา : https://adaybulletin.com/life-list-artificial-intelligence-101/44173 Tengai เป็ นหุ่นยนต์สัมภาษณ์งานตัวแรกของโลก ถูกสร้างมาเพื่อสัมภาษณ์ผู้มาสมัคร งาน มันถูกโปรแกรมให้สัมภาษณ์อย่างเดียวไม่มีการพูดคุยเล่น เมื่อท าการสัมภาษณ์เสร็จ มันจะส่งค าตอบของผู้ถูกสัมภาษณ์ให้กับนายจ้างที่เป็ นมนุษย์ แต่ในอนาคตมันจะตัดสินใจ ได้ด้วยตัวเองว่าใครจะได้ไปต่อ ข้อดีของหุ่นยนต์สัมภาษณ์งานคือไม่มีอคติและความล าเอียงที่ไม่เหมาะสม เพราะ บริษัท TNG เคยส ารวจการเข้ารับงานทั่วประเทศ 8

บรรณานุกรม http://ariya-pmis.blogspot.com/2018/03/10.htm lระบบผู้เชี่ยวชาญและ ปัญญาประดิษฐ์ มีนาคม 01, 2561 https://adaybulletin.com/life-list-artificial-intelligence-101/44173 รวม สิ่งประดิษฐ์ AI https://sites.google.com/site/mis5830122113304/expert-system-andartificialintelligenceระบบผู้เชี่ยวชาญและปัญญาประดิษฐ์ https://www.baanjomyut.com/library/artificial_intelligence/index.html ปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence) https://sites.google.com/site/pattyloveloveit53/ngan-ni-hxngreiyn/artificialintelligemce-aiระบบปัญญาประดิษฐ์(AI) 9

ผู้จัดท า นางสาววาสนา วงษา นักศึกษาระดบัประกาศนียบตัรวิชาชีพช้นัสูง (ปวส.) สาขาวิชาการจัดการ วิทยาลัยอาชีวศึกษาขอนแก่น