Tek Ebeveynli Ailelerin Karşılaştıkları Sorunlar ve Ailelere Verilecek Öneriler 2139020060 Beyza BALCI 2139020064 Ayşe Melek KAYA 2139020056 Satı Nur YILDIRIM 2139020041 Ayşe Sude ATMACA 2139020054 Hayri Nisa ÇORAK 2139020026 Esra KILIÇ

Tek Ebevynli Aile Nedir? Tek ebeveynli aile, çeşitli nedenlerle tek başına kalmış annenin ya da babanın, çocuğun bakımını tek başına üstlendiği ailedir. Tek ebeveynli ailelerin ortaya çıkmasının birden fazla nedeni vardır. Örneğin boşanma, ebeveynlerin çeşitli nedenlerle ayrı yaşamaları, ebeveynlerden birinin ölümü gibi nedenleri olabilir.

Bazı aileler ise planlanmamış hamilelik sonucu veya tek başına evlat edinerek tek ebeveynli aile oluşturabilirler. Birtakım farklı nedenlerle oluşabilmesine rağmen, tek ebeyevnli ailelerin oluşmasının en yaygın sebebi boşanmadır. Özellikle gelişmiş ülkelerde, boşanma oranlarında yaygın bir artış söz konusudur.

Türkiye’de de boşanma oranında, gelişmiş ülkelerdeki kadar çok olmasa da bir artış olduğundan söz edilebilir. Boşanmadan sonra aile yapısı devam eder ve boşanmadan sonraki ilk yıllarda boşanmanın sonuçları stresli bir şekilde deneyimlenir, velayeti kimin alacağı, velayeti alan ebeveynin çocuğa nasıl bakacağı, velayeti almayan ebeveynin çocukla nasıl iletişimini devam ettireceği, ne sıklıkta iletişim kuracağı belirlenir. Tek ebeveynli aile olmanın birtakım olumsuz getirileri olabilir. Örneğin tek ebeveynli ailelerde sınırlar daha belirsizdir, maddiyatla ilgili sıkıntı yaşanması ihtimali daha fazladır, bu ailelerdeki çocukların başarı oranı daha düşüktür, çocukların kimlik problemleri ve karşı cinsle ilişki kurma zorlukları oluşabilir. Tek ebeveynli ailelerde, annenin tek ebeveyn olma durumu, babanın tek ebeveyn olma durumuna göre daha yaygındır.

Yalnız çocuk büyüten anneler; zaman yetersizliği, maddi imkanların kısıtlılığı, evle ilgili faaliyetlerin yürütülmesi, sosyal yaşamın düzenlenmesi ve ebeveyn kimliğiyle ilgili problemlerle karşılaşabilirler. Önceden çalışmayan anneler, tek ebeveyn kalma sonucu çalışma hayatına başlayabilmekte ve hem çalışan kadın hem anne olma rolünü üstlenmek, çocuk bakımı ve evle ilgili faaliyetlerin aksama neden olabilmektedir

Tek ebeveynli ailelerde, ekonomik sıkıntı önemli bir yer kaplamaktadır. Tek ebeveyn olan anne ve babalar, ekonomik sıkıntıyı özellikle çocukla ilgili konularda yaşamaktadırlar. Örneğin okul masraflarını karşılayamama, çocukları dershaneye gönderememe, beraber tatile çıkamama ve çocukların diğer isteklerini karşılayamama bu sıkıntılar arasındadır. Tek ebeveynli aileye geçiş yaşandıktan sonra, yalnız başına ebeveynlik yapan bireyde birtakım psikolojik sıkıntılar ve olumsuz duygular gözlenebilir. Örneğin yalnızlık duygusu, başarısızlık korkusu, gelecek ile ilgili laygılar, kötümserlik gibi duygular ortaya çıkabilir.

Tek Ebeveynli Ailelerin Çocukları Tek ebeveynli ailelerin çocuklarında, çift ebeveyn ile büyüyen ailelerin çocuklarına kıyasla kişilik gelişimi, sosyal ve duygusal gelişim açısından farklılıklar oluşabilir. Tek ebeveynli aile çocuklarının bağımlı olma, saldırgan olma, öfke kontrolünde güçlük çekme gibi konularda problem yaşayabildikleri, okul başarılarının düşük olabildiği ve otoriteye başkaldırma davranışlarında bulunabildikleri saptanmıştır. .

Bu çocuklar, ayrıca, karşı cinsle ilişki kurmakta güçlük yaşabilirler. Ayrılığı ödipal dönemde yaşayan çocukların okul uyumsuzlukları ve okuldaki davranış problemlerinin daha yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Yapılan araştırmalara göre tek ebeveynli çocukların daha fazla sağlık sorunları yaşadıkları ve alkol tüketimi, uyuşturucu kullanma ve kumara yönelik eğilimlerinin daha fazla olduğu tespit edilmiştir.

Tek Ebeveynlerin Karşılaştıkları Sorunlar Tek ebeveynlerin sorunlarına ilişkin araştırmalarda, genel olarak ebeveynlik ve çocuk bakımı, evle ilgili faaliyetlerin yürütülmesi,sosyal yaşam ve zaman kullanımı ve ekonomik yetersizlik gibi konular sorun olarak belirlenmiştir. Tek ebeveyn olan annelerin karşılaştıkları sorunlar; maddi sıkıntı ,zaman yetersizliği ,çoğalmış olan roller ve ebeveyn kimliğine ilişkindir.

Ebeveynin kadın olduğu ailelerde gelir düzeyinin düşük olması, işgücü piyasasında kadına yönelik ekonomik ayrımcılık, geleneksel toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin beklentiler, eski eşlerin ayrıldıkları eşlerine maddi olarak destek olmaması, çocukların velayetini genelde kadınların almasına bağlı olarak kadınların ekonomik durumlarının kötüleşmesinden kaynaklanmaktadır.

Tek ebeveyn kadınların geçim sorunları, kadınlara karşı cinsiyete dayalı eşitsizlik ve ayrımcılık içeren politik uygulamalar kadar, özellikle son yıllarda gittikçe artan biçimde güvencesizleştirilen çalışma yaşamı ve sosyal güvenlik sisteminin yetersizliklerinden de kaynaklanmaktadır.özellikle son yıllarda gittikçe artan biçimde güvencesizleştirilen çalışma yaşamı ve sosyal güvenlik sisteminin yetersizliklerinden de kaynaklanmaktadır.

Evlilik süresince kendisi sosyal güvenlik istemine dâhil bir işte çalışmayan kadınların çoğu, boşanma sonrasında sağlık hizmetleri de dâhil olmak üzere tamamen sistemin dışında kalmaktadırlar.

Babaların da tek ebeveyn oldukları ilk dönemler de en büyük kaygısı tek başlarına çocuklarını nasıl büyütecekleridir.

Bu dönemde işten ayrılan,iş değiştiren hatta iş yerini kapatan babalar vardır.

TEK EBEVEYNLİ AİLELERE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ: • Tek ebeveynli ailelerin ve çocuklarının sosyal, psikolojik problemlerinin çözümüne ilişkin ücretsiz periyodik olarak danışmanlık almalarının sağlanması. • Ekonomik durumu iyi olmayan ailelerin maddi olarak desteklenmesi ve yapılacak yardımlarda öncelik tanınması. • Sosyal aktivitelere katılım konusunda sınırlılıkları bulunan ailelere aktiviteler ve/veya kurslar düzenlenmesi, tek ebeveynli ailelerin bir platformda buluşmalarının sağlanması, buna yönelik sosyal yaşam merkezlerinin açılması. • İhtiyaç nedeni ile çalışmak zorunda kalan ve küçük çocuğa sahip tek ebeveynlerin çocuklarını bırakıp işe gidebilecekleri kreş-gündüz bakım evi tahsis edilmesi veya bu ailelere hizmet verebilecek kreşlerle sorunun çözümüne yönelik anlaşma yapılması.

• Hukuksal açıdan çocukların ve kadınların haklarını, açıklayacak biçimde ailelere hukuk danışmanlığı verilmesi, Tek ebeveynli ailelerin ekonomik zorluklarına yönelik; var olan ekonomik desteklerin artırılması, nafaka, miras gibi sorunların azaltılması amacıyla yasal düzenlemelerin yapılması önerilmektedir. (Boşanma, nafaka, velayet vb. konularda). •

Meslek sahibi olmayan ve mesleği olmadığı için iş bulmakta sıkıntı yaşayan tek ebeveynlere Halk Eğitim iş birliği ile mesleki kurslar düzenlenmesi, sertifika verilmesi ve İş-Kur iş birliği ile kurs süresince kursiyerlere ücret verilmesi veya iş-kur aracılığı ile işe yerleştirilmelerinin sağlanması. • Mesleki

kurslar sonucunda kendi işini kurmak isteyen kursiyerlere gerek KOSGEB (Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme İdaresi Başkanlığı) veya Ticaret Odaları veya Kalkınma Ajansları gibi kurumlarla iş birliği yaparak, projele oluşturulması, tek ebeveynli kadınların girişimci olmalarının sağlanması.

• Tek ebeveynli ailelerin ekonomik sorunlarına yönelik politikalarda kamu ve özel sektörde istihdam olanaklarını arttırıcı düzenlemelere ihtiyaç bulunduğu görülmektedir. Bununla birlikte istihdamda olan tek ebeveynin çocuk bakım sorununun çözülmesi için kurumların ücretsiz kreş imkânının artırılması gerekmektedir.

• Belediyelerin uygun birimlerinde geçici veya sürekli işler için işçi alımında tek ebeveynlere öncelik tanınması gibi konular başta olmak üzere yapılabilecek yeni hizmetler hem ailenin işleyişi hem de genç kuşakların gelişimi için gerekli görülmektedir.

• Eğitim desteğinin arttırılması gerekir, ikinci evlilik söz konusu olduğunda psikolojik destek sağlanması önemlidir. Ailelere yönelik psikolojik desteklerin ücretsiz olması gerekir.

• Tek ebeveynli aile üyelerinin psiko-sosyal sorunlarına yönelik; psiko-sosyal destek hizmetlerinin yaygınlaştırılması ve erişilebilir kılınması önerilmektedir. Bu bağlamda aile mahkemelerinde görev yapan sosyal hizmet uzmanlarının ailelere yönelik verdikleri eğitimlerin de artırılmasının önemli olduğu düşünülmektedir. Yeni oluşan aile sisteminde farklılıkların tanınması ve kabul edilmesi için seminerler ve ihtiyacı olan gruplarla grup çalışmaları gerçekleştirilebilir.