หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ บุคคลสำคัญของนาฏศิลป์ ไทย

อาจารย์เสรี หวังในธรรม จัดทำโดย นางสาวภาพิมล แก้วลือ เลขที่44 ชั้นม.6/2

หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ E-Book

กลุ่มสาระการเรียนรู้นาฏศิลป์

บุคคลสำคัญของนาฏศิล์ไทย

จัดทำโดย นางสาวภาพิมล แก้วลือ เลขที่44 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่6/2

โรงเรียนบุญวาทย์วิทยาลัย

คำนำ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เล่มนี้จัดทำขึ้นเพื่อเป็ นส่วนหนึ่งของกลุ่มสาระ

การเรียนรู้นาฏศิลป์ เพื่อให้ได้ศึกษาหาความรู้ในเรื่อง บุคคลสำคัญของนาฏศิลป์

ไทย ท่านอาจารย์เสรี หวังในธรรม และได้เรียนรู้ประวัติ ประสบการณ์ ผลงานของ ท่าน

ผู้จัดทำหวังว่า หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เล่มนี้ จะเป็ นประโยชน์ กับผู้อ่าน

ขณะที่ศึกษาหาข้อมูลในเรื่อง บุคคลสำคัญของนาฏศิลป์ ไทย หากมีข้อแนะนำหรือ ข้อผิดพลาดประการใด ผู้จัดทำขอน้อมรับไว้และขออภัยมา ณ ที่นี้ด้วย

ผู้จัดทำ

ก

สารบัญ เรื่อง

หน้า

คำนำ

ก

สารบัญ

ข

ชีวประวัติ

1

ด้านการแสดง

3

ด้านการประพันธ์

5

ด้านความบันเทิง

7

ด้านการบริหาร

8

ศิลปิ นแห่งชาติ

9

รวมผลงาน

10

อ้างอิง

ค

ข

ชีวประวัติ อาจารย์เสรี หวังในธรรม

: เกิดเมื่อวันที่ ๓ มกราคม พุทธศักราช ๒๔๘๐ ที่กรุงเทพมหานคร

ได้รับการศึกษาชั้นอนุบาลที่โรงเรียนศรีจรุง

จากนั้นก็ได้ศึกษาต่อชั้นประถมที่โรงเรียนปิ ยะ

วิทยา ชั้นมัธยมต้นที่โรงเรียนชิโนรส แล้วจึงย้าย ไปเรียนต่อที่โรงเรียนนาฏศิลป์ ของกรมศิลปากร

ตามลำดับ ณ ที่นั้น ท่านได้ศึกษาศิลปะการแสดงแขนงต่างๆ ทั้งดุริยางค์ไทยและสากล

คีตศิลป์ ไทย ศิลปะการแสดงละคร และโขน เป็ นต้น เมื่อจบการศึกษา ในปี

๒๔๙๗ แล้ว ท่านได้เข้ารับราชการในแผนกดุริยางค์ไทย กองการสังคีต กรม ศิลปากร จนกระทั่งถึงปี ๒๕๐๕ ท่านก็ได้รับทุนให้ไปศึกษาต่อที่มหาวิทยาลัยอีส

ต์เวสต์เซนเตอร์ มลรัฐฮาวาย ประเทศสหรัฐอเมริกา เป็ นเวลา ๓ ปี จึงได้กลับมา รับราชการต่อที่ต้นสังกัดเดิม

Dr. Seree Wangnaitham 1

ตั้งแต่เริ่มต้นเข้ารับราชการจวบจนปัจจุบัน อาจารย์เสรี หวังในธรรม นับเป็ น

ผู้ที่มีบทบาทสำคัญอย่างสูงยิ่ง ทั้งในฐานะ นักแสดง นักประพันธ์ นักดนตรี นัก

ร้อง นักพูด นักบรรยาย ผู้อำนวยการสร้าง ผู้กำกับการแสดง และนักบริหารที่ใช้ ความรู้ความสามารถของตนสร้างความบันเทิง

และเผยแพร่ศิลปวัฒนธรรมไทย

ให้เป็ นที่นิยมแพร่หลายในหมู่คนไทย และเป็ นที่รู้จักไปทั่วโลก

Dr. Seree Wangnaitham 2

ผลงานด้านการแสดง ในด้านการแสดงนั้น ท่านศิลปิ นผู้มีความสามารถหลากแขนง และหลาย

บทบาท ทั้งบทพระ นาง ยักษ์ ลิง กษัตริย์ ฤษี พราหมณ์ ขุนนาง ตัวดี ตัวโกง ตัว ตลก

ฯลฯ

จนเป็ นที่รู้จักและชื่นชอบของผู้ชมและถือเป็ นตัวชูโรงของละครกรม

ศิลปากรมาเป็ นเวลายาวนาน บทบาทดีเด่นที่เป็ นที่กล่าวขวัญของคนดูได้แก่ บท

“พระมหาเถรกุโสดอ” ในละครเรื่องผู้ชนะสิบทิศ “เถรขวาด” ในเรื่อง ขุนช้าง ขุนแผน “ชูชก”

ในเรื่อง พระเวสสันดร “ท้าวเสนากุฏ” ในเรื่อง สังข์ศิลปชัย

“นางมณฑา” ในเรื่อง สังข์ทอง ตอน มณฑาลงกระท่อมหาเนื้อหาปลา ฯลฯ

Dr. Seree Wangnaitham 3

มหาเถรกุโสดอ (ผู้ชนะสิบทิศ)

ชูชก (พระเวสสันดร)

เถรวาท (ขุนช้างขุนแผน)

Dr. Seree Wangnaitham 4

ผลงานด้านการประพันธ์ ในด้านการประพันธ์ ท่านก็ได้แต่งบทโขน ละคร ลิเก เพลงไทยสากล

บทอวยพร และบทเบ็ดเตล็ดอีกเป็ นจำนวนมาก ดังจะขอหยิบยกมาเป็ นตัวอย่าง

ดังนี้

บทโขน ได้แก่ เรื่องรามเกียรติ์ทุกตอน ตั้งแต่เริ่มต้นจนจบ และบทโขนที่

แต่งจากเรื่องนารายณ์ สิบปาง และบทโขนตามตำนานพื้นเมืองของลพบุรี เป็ นต้น

บทละคร ได้แก่ บทละครใน ละครนอก ละครพันทาง ละครเสภา ละคร

พูด เรื่องที่ได้รับความนิยมสูงสุดเรื่องหนึ่ง ได้แก่ บทละครพันทาง เรื่อง ผู้ชนะสิบ ทิศ

บทลิเก ได้แก่ เรื่องจันทโครพ และพระหันอากาศ เป็ นต้น

บทเพลงไทยสากล ได้แก่ เพลงรอยเบื้องยุคลบาท สถิตในหทัยราษฎร์

กล่อมพระขวัญเพื่อผู้มีดนตรีการ เราคือคนไทย สมเด็จพระมิ่งแม่ มหาวชิราลง กรณ์ สมเด็จพระปิ ยชาติ อิฐเก่าก้อนเดียว ฯลฯ

บทอวยพร ได้แก่ บทถวายพระพรพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จ

พระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ และพระบรมวงศานุวงศ์ ในมงคลวโรกาสต่างๆ

Dr. Seree Wangnaitham 5

รอยเบื้องยุคลบาท

เราคือคนไทย

สถิตในหทัยราษฏร์

ผู้ชนะสิบทิศ

พระหันอากาศ

จันทโครพ Dr. Seree Wangnaitham 6

ผลงานด้านความบันเทิง อาจารย์เสรี หวังในธรรม เป็ นศิลปิ นที่มีความคิดริเริ่มดีเด่น และมีความ

จริงจังขยัน ทำงานที่อยู่ตลอดเวลา โดยท่านได้ริเริ่มจัดทำรายการแสดงประเภท ต่างๆ

พรรณนา

ที่ให้ทั้งสาระประโยชน์ และความบันเทิง เช่น รายการชุด ดนตรีไทย

ซึ่งเป็ นรายการที่ให้ความรู้เกี่ยวกับดนตรีไทยในมุมต่างๆ รายการ

ชุดนาฏยาภิธาน อันเป็ นรายการที่ว่าด้วยเรื่องการแสดงละครแบบต่างๆ รายการชุด ขับขานวรรณคดี นาฏกรรม

อันว่าด้วยเรื่องเกี่ยวกับวรรณคดีต่างๆ

ที่นำมาจัดทำเป็ นบท

ทั้งยังได้คิดริเริ่มจัดทำรายการ ศรีสุขนาฏกรรม ซึ่งเป็ นรายการที่ประกอบ

การละเล่นต่างๆ เช่น โขน ละคร ลิเก ฟ้ อน รำ ระบำ เซิ้ง ในรูปแบบสารพันบันเทิง จนเป็ นรายการที่ได้รับความนิยมเป็ นอย่างสูง รวมทั้งรายการธรรมะบันเทิง ซึ่งเป็ น รายการแสดงที่ว่าด้วยเรื่องของธรรมะ ส่วนรวมทั้งสิ้น

และศีลธรรม

อันล้วนแต่ยังประโยชน์ แก่

Dr. Seree Wangnaitham 7

ผลงานด้านการบริหาร ด้านการเป็ นนักบริหารนั้น อาจารย์เสรี หวังในธรรม ได้ปฏิบัติหน้าที่ราชการ

ในตำแหน่งสำคัญโดยเฉพาะอย่างยิ่งตำแหน่งผู้อำนวยการกองการสังคีตอยู่เป็ น เวลานานปี

ตลอดระยะเวลาดังกล่าว ท่านได้บริหารราชการด้วยความสามารถจน

งานในหน้าที่รุดหน้าไปเป็ นอย่างดี สร้างชื่อเสียงให้แก่กรมศิลปากรเป็ นอันมาก

งานสำคัญในหน้าที่ที่รับผิดชอบดังกล่าว ได้แก่ การจัดการแสดงในวโรกาส

และโอกาสสำคัญต่างๆของชาติ การนำคณะนาฏศิลป์ ไทยไปแสดงแลกเปลี่ยนทาง วัฒนธรรมในต่างประเทศหลายครั้ง เสริมศิลปวัฒนธรรม เป็ นต้น

และการจัดกิจกรรมพิเศษต่างๆ

Dr. Seree Wangnaitham 8

ในการส่ง

ศิลปิ นแห่งชาติ จากเกียรติประวัติ ดังกล่าว ทำให้ท่านได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติให้เป็ น

ศิลปิ นแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ศิลปะการละคร) เมื่อปี พุทธศักราช ๒๕๓๑

Dr. Seree Wangnaitham 9

ตัวอย่างผลงาน

Dr. Seree Wangnaitham 10

อ้างอิง ARTBANGKOK. (2555). เสรี หวังในธรรม. สืบค้นเมื่อ 13 มกราคม 2566, ที่มา : https://www.artbangkok.com

PATTAPON. (2550). เสรี หวังในธรรม. สืบค้นเมื่อ 13 มกราคม 2566, ที่มา : https://www.bloggang.com

ค

เพชรมงกุฎหลุดร่วงดวงมณี ครูเสรี หวังในธรรม อำลาหล้า ไฟเวทีหรี่แสง สลัวเลา แว่วเสียงหัวเราะร่า..น้ำตาริน พ่อยืนหลักปักโรงคอยโยงเรื่อง พ่อทรงเครื่องครบถ้วนกระบวนศิลป์ พ่อเป็ นครูเป็ นตำนานของแผ่นดิน พ่อคือปิ่ นปักกรมศิลปากร ทั้งตั้งโรงตั้งเรื่องตั้งเครื่องครบ ตั้งแต่ต้นจนจบกระบวนสอน ทั้งนอกโรงในโรงครบวงจร ชีวิตครูคือละครให้ย้อนดู เอาเสียงไห้เสียงหัวร่อมาล้อเล่น ให้ได้เห็นสัจธรรมความเป็ นอยู่ อิสระ..“เสรี” ที่น่ารู้ อันคงคู่กับใจ “หวังในธรรม” เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์