Энгийн бутархайн тухай мэдэж, Түүнийг уншиж бичиж тэмдэглэх, бодлого бодох аргад суралцана.

Дүрсүүдийн будсан хэсэг нь хэдэн хэсэгтэй тэнцэх вэ?

1.

2.

1. 2 хуваасны 1 хэсгийг будсан 2. 4 хуваасны 3 хэсгийг будсан 3. 3 хуваасны 2 хэсгийг будсан.

3.

Дүрсүүдийн будсан хэсэг нь хэдэн хэсэгтэй тэнцэх вэ?

1 2

3 4

2 3

Туузын будсан хэсэг нь хэдэн метртэй тэнцэх вэ?

1 4

1 метрийн 4 хуваасны 1 хэсэг нь тэй тэнцүү. Үүниийг “ДӨРӨВНИЙ НЭГ” гэж уншина.

1.Бутархайн зураас

Туузын будсан хэсэг нь хэдэн метртэй тэнцэх вэ?

Тэнцүү хэсэгт хуваасан тоо 1

3

4

4

Туузын будсан хэсэг нь хэдэн метртэй тэнцэх вэ? 1м 𝟏 м 𝟐 𝟏 м 𝟒 𝟏 м 𝟔

Дараах туузуудын өгсөн урттай хэсгийг будаарай.

𝟏 м 𝟐 𝟐 м 𝟒 𝟓 м 𝟔

Ийм хэлбэрийн тоог энгийн бутархай гэнэ

1м

1

1

1

1

1

5

5

5

5

5

2

3

5

5

1м туузыг 5 тэнцүү хэсэгт хуваахад 1 хэсгийн урт нь

болно. 5 ширхэг 1 м нь 5

урттай гэсэн үг юм.

5 5

1 5

м

буюу 1м туузтай ижил

2023.01.12

Хэрчим дээр

тэмдэглэсэн тоог уншаарай.

Тоонуудын аль нь их вэ?

1

3

5

8

10

10

10

10

1

1

1 ширхэг бага буюу

1 10

нь 3 ширхэг

10

ээс их. Иймд

нь

10

3 10

1

3

3

5

5

8

10

10

10

10

10

10

аас

Бутархайнуудыг жишээрэй.

2.

1 10

ба

6

6

10

8

6 < 8 8

ба

10

5

4

8

5

<

1.

8 10

ба

3

=

1

3.

3 10

6 10

8 10

5

Дөрвөн торхонд байгаа шингэний хэмжээ адил боловч түүнийг өөр өөр бутархайгаар илэрхийлж болж байна. Эдгээр нь мөн тэнцүү бутархай юм

𝟏 𝟐

=

𝟐 𝟒

=

𝟑 𝟔

=

𝟒 𝟖

Аливаа бутархайн хүртвэр , хуваарь хоёрыг ямар нэг натурал тоогоор үржүүлэх буюу хуваахад анхны бутархайтай тэнцүү бутархай гарна . Энэ чанарыг бутархайн үндсэн чанар гэнэ.

Ямар бутархайнууд тэнцүү байна вэ?

1 𝟏 𝟐

𝟏 𝟐 𝟏 𝟒 𝟏 𝟖

𝟏 𝟖

𝟏 𝟐

=

𝟏 𝟒

𝟏 𝟒 𝟏 𝟖

𝟐 𝟒

=

𝟏 𝟖

𝟒 𝟖

𝟏 𝟒 𝟏 𝟖

𝟏 𝟖

Хүртвэрүүд, хуваариудын зүй тогтлыг ажиглаарай.

х2

х2

Хүртвэр, хуваарийн аль алинийг нь 2 дахин ихэсгэж байна.

х2

х2

Тэнцүү бутархай үүсгээрэй. 1.

𝟏 𝟐

=

=

=

=

2 ширхэг

𝟏 𝟓

1 ширхэг

л ба 𝟏 𝟓

л

нийлээд ( 2+1= 5) ширхэг

𝟐 𝟓

𝟏 л 𝟓

𝟏 𝟑 𝟐 + = 𝟓 𝟓 𝟓

𝟏 5 ширхэг л -ээс 𝟏𝟔 3 ширхэг л -ийг 𝟔 хасахад ( 5- 3 = 2) 𝟐 ширхэг л 𝟔

𝟑 𝟔

𝟓 𝟔

л

л 𝟓 𝟔

_

𝟑 𝟐 = 𝟔 𝟔

Жишээ1: Батын төрсөн өдрийн баярт аав, ээж, ах, дүү, болон 7 найз ирэв. Иймээс баярын бялууг 12 хэсэгт хуваах болжээ. Бат, түүний гэр бүл, найз нарт нь бялууны хичнээн хэсэг оногдох вэ? . Дараах хүснэгтийг нөх.

Хуваа-вал

Батад

Гэр бүлд

Найз нарт

12- хуваалтын тоо

Ногдох хэсэг Уншвал

1, 4, 7- авах хэсгийн тоо Хүртвэр Хуваарь 2023.01.12

ТӨМ

1.Зөв хуваагдсан хэсэг аль нь вэ? Дугуйлаарай.

2. Манай ангийн сурагчид дугуйланд хэрхэн хамрагдсаныг энгийн бутархайгаар илэрхийлээрэй.

3. Эхний тэгш өнцөгтийг 2 тэнцүү хэсэгт хувааж, 1 хэсгийг нь будаарай. Хоёрдахь тэгш өнцөгтийг 4 тэнцүү хэсэгт хувааж, гурван хэсгийг нь будаарай. Будсан хэсгээ тэмдэглээрэй.

Үнэлгээний даалгавар 𝟏 𝟔

1. Дараах тоо нь хэдэн ширхэг 𝟐 𝟔

А.

𝟓 𝟔

=

Б.

=

ээс тогтох вэ? 𝟒 𝟔

𝟑 𝟔

=

=

2. Дараах цэгийг харгалзах бутархайг бичээд жишээрэй.

3. Бутархайг тооцоолоорой. А.

𝟐 𝟔

+

𝟑 𝟔

=

𝟕 𝟖

-

𝟓 𝟖

=

Б.

𝟐 𝟓

+

4. Тэнцүү бутархай 2-ыг бичээрэй. А.

𝟑 𝟒

=

𝟑 𝟓

=

Үнэлэх журам: Нийт 10 оноо 1 даалгавар - 2 оноо 2 даалгавар - 4 оноо 3 даалгавар – 2 оноо 4 даалгавар – 2 оноо

𝟐 𝟓

=

𝟕 𝟗

-

𝟓 𝟗

=

Дүрсийг хэдэн тэнцүү хэсэгт хуваасан байна вэ? . Ямар Ямар

өнгүүд хэдний хэдэн хэсэг нь байна вэ? Ажиглаарай.

3 8