Africa

ทวีปแอฟริกา

RLD

•

•

WO

ลักษณะกายภาพของทวีปแอฟริกา

ข้อมูลทั่วไปของทวีปแอฟริกา (Africa)

ทวีปแอฟริกาเป็นแหล่งอารยธรรมแห่งแรกของโลก

ภาพที่ 1 ทวีปแอฟริกา ที่มา : https://th.wikipedia.org/wiki/

ซึ่งเกิดขึ้นในแถบที่ราบลุ่มแม่น้ำไนล์ ในอียิปต์โบราณ อดีต ทวีปนี้เป็นทวีปที่มีความลึกลับอยู่มาก เนื่องจากอุปสรรค ทางสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติทำให้ยากแก่การสำรวจดิน แดน ประกอบกับประชากรส่วนใหญ่เป็นชาวผิวดำ จึงทำให้ ทวีปแอฟริกามีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า " ทวีปมืด "หรือ " กาฬ ทวีป " ในปัจจุบันทวีปแอฟริกากำลังเป็นทวีปที่มีความน่า สนใจเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เนื่องจากเป็นดินแดนที่อยู่ระหว่างเส้น ทางติดต่อระหว่างทวีปยุโรป กับ ทวีปเอเชีย และทวีปออส เตรเลียนอกจากนี้ ยังเป็นแหล่งผลิตแร่ธาตุที่สำคัญ และเป็น ้ ทวีปที่มีจำนวนประชากรมากเป็นอันดับ 2 ของโลกรอง จากทวีปเอเชีย

ขนาดที่ตั้งและอาณาเขต

ทวีปแอฟริกามีพื้นที่ประมาณ

30,244,048 ล้านตารางกิโลเมตร เป็นทวีปที่มี ขนาดใหญ่เป็นที่ 2 ของโลก รองจากทวีปเอเชีย มีขนาดใหญ่กว่าทวีปยุโรปประมาณ 3 เท่า

ภาพที่ 2 ภาพแสดงส่วนประกอบทวีปแอฟรกา ที่มา : https://th.wikipedia.org/wiki

ภาพที่ 3 แผนที่แสดงอาณาเขตติดต่อ ที่มา : http://krubankchaiwatangkateerat.blogspot.coml ที่ตั้ง ทวีปแอฟริกาตั้งอยู่ทางตอนใต้ของทวีปยุโรป และทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของทวีปเอเชีย ระหว่าง ละจิจูดที่ 37 องศา 21 ลิปดาเหนือ ถึง 34 องศา 52 ลิปดาใต้ และระหว่างลองจิจูด ที่ 51 องศา 26 ลิปดา ตะวันออก ถึง 17 องศา 32 ลิปดาตะวันตก โดยมีเส้นละติจูดที่ 0 ํ หรือเส้น ศูนย์สูตร ลากผ่าน กลางทวีป ทำให้ครึ่งหนึ่งของทวีปอยู่ทางซีกโลก เหนือและอีกครึ่งหนึ่งอยู่ทางซีกโลกใต้



อาณาเขตติดต่อ ทิศเหนือ จดทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ช่อง แคบยิบรอลตาร์ เป็นแนวแบ่งระหว่างทวีปแอฟริกา กับทวีปยุโรปและเป็นเส้นทางน้ำออกสู่มหาสมุทร แอตแลนติก นอกจากนี้ยังมีคลองสุเอซเป็นแนวแบ่ง ระหว่างทวีปแอฟริกากับทวีปเอเชียและยังเป็นเส้น ทางออกสู่มหาสมุทรอินเดีย ทิศใต้ จดมหาสมุทรอินเดีย และมหาสมุทร แอตแลนติก ทิศตะวันออก จดทะเลแดง อ่าวเอเดนและ มหาสมุทรอินเดีย ทิศตะวันตก จดมหาสมุทรแอตแลนติกมีอ่าว สำคัญคืออ่าวกินี

ภูมิภาค ทวีปแอฟริกาแบ่งได้ 5 ภูมิภาค ได้แก่ แอฟริกาหนือ แอฟริกากลาง แอฟริกาตะวัน ออก แอฟริกาตะวันตก และ แอฟริกาใต้

ภาพที่ 4 แผนที่แสดงลักษณะการแบ่งภูมิภาค ที่มา : https://th.wikipedia.org/wiki/

ทวีปแอฟริกาแบ่งได้ 5 ภูมิภาค ได้แก่

แอฟริกาเหนือ แอฟริกากลาง แอฟริกาตะวัน ออก แอฟริกาตะวันตก และแอฟริกาใต้ แอฟริกาเหนือ ได้แก่ อียิปต์ ซูดาน โมร็อกโก แอลจีเรีย ตูนีเซีย ลิเบีย แอฟริกากลาง ได้แก่ แคมารูน อิเควทอเรียลกินี กาบอง คองโก แอฟริกากลาง ซาอีร์ อังโกลา แซ มเบีย บุรุนดีรวันดา เซาโตเมและปรินซิเป



แอฟริกาตะวันออก ได้แก่ เอธิโอเปีย เคนยา ยูกันดา แทนซาเนีย โมซัมบิก โซมาเลีย มาดากัสการ์ มาลาวีจีบูดี มอริเซียส คอโมรอส เซเซลล์ แอฟริกาตะวันตก ได้แก่ ชาด ไนเจอร์ มาลี มอริเตเนีย ไนจีเรีย โกตดิวัวร์ บูร์ดินาฟาโซ กินี กานา เซเนกัล เบนิน ไลบีเรีย เซียร์ราลีโอน โตโก กินีบิสเซา แกมเบีย เคปเวิร์ด แอฟริกาใต้ ได้แก่ สาธารณรัฐแอฟริกาใต้ นามิเบีย บอตสวานา ซิมบับเว เลเซโธ สวาซิแลนด์

ลักษณะทรัพยากรธรรมชาติ

แม่น้ำไนล์ (Nile River) เป็นแม่น้ำที่มีความยาวมากที่สุดใน โลกโดยมีความยาวทั้งสินประมาณ 6,700 กิโลเมตร แม่น้ำ ไนล์เกิดจากการรวมตัวของแม่น้ำสายใหญ่ 2 สายคือ แม่น้ำ บลูไนล์ (Blue Nile) จากประเทศเอธิโอเปีย และแม่น้ำไวท์ ไนล์

แม่น้ำไนล์เป็นแม่น้ำสายที่หล่อเลี้ยงทวีปแอฟริกา ที่แห้ง แล้งจนทำให้เกิดอารยธรรมโบราณขึ้นมากมาย โดยที่ รู้จักกันดีคืออารยธรรมอียิปต์เมื่อสมัยกว่าห้าพันปี ที่แล้ว และยังสร้างความอุดมสมบูรณ์ให้กับพื้นที่แถบนั้นด้วย แม่น้ำไนท์เป็นแหล่งอารยธรรมของโลกสมัยโบราณ รอง ลงมาคือ แม่น้ำคองโก ไนเจอร์ วอลตา แซมบีจี ลิมโปโป และเซเนกัล

แร่ ทวีปแอฟริกามีแร่ธาตุที่สำคัญหลาย ชนิด คือทองคำและเพชรนอกจากนี้ยังมี ทองแดง แมงกานีส ทังสแตน ฟอสเฟต เหล็กยูเรเนียม ดีบุก บอกไซต์ซึ่งล้วนแล้ว แต่จำหน่ายเป็นสินค้าออกที่สำคัญ แต่แร่ ธาตุที่มีความสำคัญแต่การพัฒนา อุตสาหกรรมที่ยังขาดแคลนอยู่คือ สังกะสี ตะกั่ว ถ่านหิน วุลแฟรม

ภาพที่ 5 แม่น้ำไนท์ ที่มา : https://www.roboci.com/nile-river-puzzle-changed-30-years/

ลักษณะทรัพยากรธรรมชาติ

ดิน ทวีปแอฟริกามีปริมาณดินที่เหมาะสมแก่การทำ เกษตรกรรมได้ค่อนข้างน้อย ตอนเหนือเป็นทะเล ทราย พื้นดินที่อุดมสมบูรณ์อยู่ในเขตที่ราบชายฝั่ง พื้นที่ด้านตะวันออกในเขตที่ราบกินี และบริเวณ ลุ่มแม่น้ำสำคัญ เช่น บริเวณลุ่มแม่น้ำไนท์ แม่น้ำ ไนเจอร์ แม่น้ำคองโก แม่น้ำแซมบีซี ในทวีปแอฟริกามีการทำไร่เลื่อนลอยและเผ่าป่า จากการอพยพย้ายถิ่นของชนเผ่า และขาดความรู้ เกี่ยวกับการใช้สารเคมี ส่งผลให้ดินมีสภาพ เสื่อมโทรม แห้งแล้ง ภาพที่ 6 ดินในทวีปแอฟริกา ที่มา : https://mgronline.com ป่าไม้และสัตว์ป่า ป่าดงดิบอยู่ทางบริเวณเส้นศูนย์สูตรตามลุ่ม แม่น้ำ คองโก และป่าไม้ในเขตอบอุ่นอยู่ทางภาค ตะวันตกและตะวันออกของทวีป ไม้สำคัญของ แอฟริกา ได้แก่ มะฮอกกะนี แอวอดิเร อิโรโคโอคูเม และลิมบา ทวีปแอฟริกาเป็นทวีปที่มีสัตว์ป่าอาศัยอยู่ อย่างชุกชุมแม้แต่ในทะเลทราย ได้แก่ ยีราฟ ม้าลาย แรด สิงโต เสือดาว ช้าง หมาไน ละมั่ง นกและแมลง ต่าง ๆ อีกนับพันชนิด ปัจจุบันถึงแม้จำนวนสัตว์ป่า จะลดน้อยลงเพราะถูกล่า ภาพที่ 7 ดินในทวีปแอฟริกา ที่มา : http://www.elephantsfund.org

เขตภูมิอากาศในประเทศแอฟริกา แบ่งออกได้ทั้งหมด 6 เขต ดังนี้ 1. เขตป่าดิบชื้น หรือร้อนชื้น เป็นเขตที่มีภูมิอากาศร้อน และฝนตกชุก พืชพรรณธรรมชาตเป็นป่าทึบ หรือป่าดงดิบ พบบริเวณรอบชายฝั่งอ่าว กินี เขตที่สูงในแอฟริกาตะวันออก และฝั่งตะวันตกของเกาะมาดากัสการ์

ภาพที่ 8 ป่าดิบชื้น ที่มา :https://sites.google.com 2. เขตทุ่งหญ้าเมืองร้อน หรือเขตทุ่งหญ้าสะวันนา มีลักษณะภูมิอากาศที่มีฝนตกชุก ในฤดูร้อน และแห้งแล้งในฤดู หนาว มีต้นไม้สลับทุ่งหญ้าพบบริเวณ ตอนเหนือ และตอนใต้ ของแนวศูนย์สูตร ซึ่งอยู่รอบๆเขตป่า ดิบชื้น

ภาพที่ 9 ทุ่งหญ้าสะวันนา ที่มา : https://travelblog.expedia.co.th

เขตภูมิอากาศในประเทศแอฟริกา 3. เขตทะเลทราย เป็นเขตที่มีอากาศร้อน และแห้งแล้ง มากที่สุด มีฝนตกน้อย มีพืชพรรณ ธรรมชาติอยู่บ้าง เช่น อินทผลัม กระบองเพชร พบบริเวณตอนเหนือ ของทวีป มีทะเลทรายสะฮะรา ภาพที่ 10 ทะเลทราย ที่มา : https://sites.google.com

4. เขตทุ่งหญ้ากึ่งทะเลทราย เป็นเขตที่มีอากาศไม่แห้งแล้งมาก เหมือนเขตทะเลทราย มีฝนตก พืชพรรณธรรมชาติเป็นทุ่งหญ้า สั้น (สเต็ปป์)พบบริเวณตอนกลาง ของทวีป และตอนใต้ของเส้นศูนย์สูตร

ภาพที่ 11 ทุ่งหญ้ากึ่งทะเลทราย ที่มา : http://www.satit.up.ac.th

เขตภูมิอากาศในประเทศแอฟริกา 5. เขตเมดิเตอร์เรเนียน เป็นภูมิอากาศเย็นสบายตลอดปี ฤดูร้อน อากาศค่อนข้างร้อน แห้งแล้ง มีแดดจัด ฤดูหนาวอบอุ่น มีฝนตกชุก พบบริเวณชายฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิก ตอนกลางของประเทศชิลี ภาพที่ 12 เขตเมดิเตอร์เรเนียน ที่มา : https://apirux0921.wordpress.com 6. เขตอบอุ่นชื้น หรือชื้นกึ่งร้อน เป็นภูมิอากาศชื้นกึ่งร้อน ฝนตกมากในฤดูร้อน ฤดูหนาวอบอุ่น เนื่องจากมีกระแสน้ำอุ่น โมซัมบิกไหลผ่านพบบริเวณชายฝั่งตะวันออกเฉียงใต้ สาธารณรัฐแอฟริกาใต้ และภาคใต้ของ ประเทศโมซัมบิก

ภาพที่ 13 เขตอบอุ่นชื้น หรือชื้นกึ่งร้อน ที่มา : https://sites.google.com

ลักษณะประชากรของทวีปแอฟริกา

การตั้งถิ่นฐานและการกระจายตัวของประชากร เขตที่ประชากรตั้งถิ่นฐานอยู่เบาบาง บริเวณทะเลทราย เช่น ทะเลทรายสะฮารา ทะเลทรายคาลาฮารี ทะเลทรายนามิบ เป็นที่แห้งแล้ง ทุรกันดาร การเดินทางลำบาก ไม่สามารถทำเกษตรได้

เขตที่ประชากรตั้งถิ่นฐานอยู่หนาแน่น บริเวณที่ราบลุ่มแม่น้ำไนล์ แม่น้ำไนเจอร์ เป็นบริเวณที่อุดมสมบูรณ์ อากาศไม่ร้อน เป็นทุ่งหญ้า เหมาะแก่การเลี้ยงสัตว์ มีทรัพยากรอุดมสมบูรณ์

กลุ่มชาติพันธุ์ในทวีปแอฟริกา กลุ่มนิกรอยด์ มีลักษณะรูปร่าง ผมสีดำ เป็นคนผมหยิกติดหนังศรีษะ นัยน์ตาดำโต จมูกหนาและกว้าง ริมฝีปากหนา ผิวดำ ขากรรไกรยื่น กะโหลกศีรษะค่อนข้างยาว อาศัยอยู่บริเวณตอนใต้ของทะเลทราย สะฮารา ถึงตอนใต้ของทวีป กลุ่มคอเคซอยด์ มีลักษณะรูปร่าง ผมสีดำหรือสีน้ำตาล นัยน์ตาดำ สันจมูกโด่ง ริมฝีปากบาง ผิวขาว แบ่งได้ 2 กลุ่ม คือ อาหรับ และยุโรป ชาวอาหรับอาศัยอยู่แถบประเทศอียิปต์ ซูคาน นับถือศาสนาอิสลาม อยู่ทางตอนเหนือของทวีปแอฟริกา ชาวยุโรป อาศัยบริเวณแอฟริกาใต้ นับถือศาสนาคริสต์เป็นหลัก

กลุ่มชนเผ่าในทวีปแอฟริกา

ชาวแอฟริกาผิวดำดั้งเดิมอาศัยกระจายอยู่ทั่วไปประมาณ 3000 เผ่า มีเผ่าสำคัญ เช่น มาไซ ซูลู บุชแมน

เผ่ามาไซ รูปร่างสูงใหญ่ แข็งแรง มีฉายาว่านักล่าผู้ยิ่งใหญ่ ชอบ ใส่ชุดสีแดง ชอบกระโดด ลักษณะการแต่งกาย ชอบใส่หินสี ผู้ชายไว้ผมยาว ผู้หญิงโกนผม มีการเลี้ยววัวเป็นหลักเพื่อดื่มนมและผสมเลือดวัวกิน

เผ่าซูลู รูปร่างลักษณะสันทัด อาศัยอยู่บริเวณแอฟริกาใต้ มีความเชื่อเรื่องเทพเจ้า การแต่งการ คนที่เป็นหัวหน้าเผ่าจะใส่หนังเสือดาว มีการประดับด้วยลูกปัด สร้างบ้านด้วยกิ่งไม้

เผ่าบูชแมน เป็นเผ่าที่มีรูปร่างเล็ก อาศัยอยู่บริเวณภาคกลาง ของทวีป และทางภาคใต้ของทวีป โดยเฉพาะ บริเวณทะเลทรายคาลาฮารี ทำการล่าสัตว์โดยใช้ลูกดอกอาบยาพิษ