A คู่มือการเรียนรู้ ทรัพยากรชีวภาพ ทางทะเล ตำบลนาเกลือ อำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี

B คู่มือการเรียนรู้ ทรัพยากรชีวภาพ ทางทะเล ตำบลนาเกลือ อำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี

C ก หนังสือในชุดโครงการ U2T นาเกลือ จัดทำ�ำโดย ดร. สุุเมตต์์ ปุุจฉาการ หััวหน้้าโครงการและผู้้ประสานงานโครงการ U2T นางสาวรติิมา ครุุวรรณเจริิญ ผู้้ร่่วมโครงการ นางจัันทร์์จรััส วััฒนะโชติิ ผู้้ร่่วมโครงการ นางสาวกฤดาอร จุุนวิิเชีียร พััสดุุและการเงิิน นายสุุรพล ฉลาดคิิด วิิทยากรและเลขานุุการ รายชื่อผู้รับจ้างงาน นางจเรพร ชาติิธนวััฒน์์ นางสาวณิิชาพร สวััสดิิภููมิิ นางสาวปาลิิดา โรจนาประสิิทธิ์์�กุุล นางสาวอรทััย พรมบุุญ นางสาวสุุกััลยาวดีีดอนศรีี นางสาวทิิพย์์วรรณ รััตนธำรงพรรณ นางสาวกิ่่�งกาญจน์์คงคาศรีี นายชญานนท์์เชี่่�ยวกิิจ นายธนกฤต เปรมอ่่อน นายพุุทธรัักษ์์ เสนานาค นางสาววรรณวลีี กาญจโนดิิลก นายวีีรภััทร วงษ์์เสถีียร นางสาวศิิวิิมล ชาวภููเขีียว นายสิิทธิิโชค ธีีรธััชธนกร นายวััศพล นนศรีีภัักดีี นางสาวศรุุดา กััญจน์์กุุญชร นางสาวศิิริิวรรณ ชี้้�แจง นางสาวอิินทิิรา มีีดำเนิิน นางสาวกมลชนก ฉลองนัันทชััย นางสาวธััญวรััตม์์ งามเชย นางสาวแพรพรรณ พรหมลััมภัักดิ์์� นายนคริินทร์์สุุขเรืือง นางสาวชมพููนุุช โยงรััมย์์ นางสาวปติิณญาพร เหร่่เด็็น นางสาวภาษิิตา ฏััญจน์์กุุญชร

D ก คำ�ำนำ�ำ หนัังสืือเล่่มนี้้�จััดทำขึ้ ้� นในโครงการมหาวิิทยาลััยสู่่ตำบล สร้้างรากแก้้วให้้ประเทศ หรืือ U2T ภายใต้้การดููแลของ ดร.สุุเมตต์์ ปุุจฉาการ และคณะโดยมีีจุุดประสงค์์เพื่่�อรวบรวมข้้อมููลชีีวภาพทางทะเล ในตำบลนาเกลืือให้้ได้้มากที่่�สุุด เพื่่�อการนำไปใช้้ประโยชน์์ในอนาคต ทั้้�งนี้้�ข้้อมููลได้้รวบรวมมาจากการลงพื้้�นที่่�สำรวจ และสอบถามจากชาวบ้้านในชุุมชนประมง พื้้นบ้�้าน บ้้านนาเกลืือ ผู้้จััดทำหวัังว่่ารายงานฉบับนี้้ ั �คงมีปีระโยชน์ต่์ ่อผู้้ที่่น�ำไปใช้้ให้้เกิิดผลตามความคาดหวััง คณะผู้้จััดทำคาดหวัังเป็น็อย่่างยิ่่�งว่่า การจััดทำหนัังสืือเล่่มนี้้�จะมีข้ี้อมููลที่่�เป็นป็ ระโยชน์ต่์ ่อผู้้ที่่สน�ใจ และต้้องการความรู้้เกี่่�ยวกัับสิ่่�งมีีชีีวิิตที่่�พบในตำบลนาเกลืือได้้เป็็นอย่่างดีี คณะผู้้จััดทำ มกราคม 2565

E ข สารบัญ หน้า คำนำ ก ป่าชายเลน 1 หาดโคลน 3 หาดทราย 5 หาดหิน 7 ทรัพยากรทางชีวภาพของสัตว์ในตำบลนาเกลือ 10 ทรัพยากรทางชีวภาพของพืชในตำบลนาเกลือ 88 ดัชนี 93 บรรณานุกรม 95

1 ป ่ าชายเลน ป่่าชายเลนเป็็นระบบนิิเวศที่่ประกอบด้้วยพืืชและสััตว์์นานาชนิิดดำรงชีีวิิตร่่วมกัันในสภาพแวดล้้อม ที่่เป็็นดิินเลน น้้ำกร่่อย หรืือมีีน้้ำทะเลท่่วมถึึงสม่่ำเสมอ ป่่าชายเลนประกอบด้้วยพัันธุ์์ไม้้หลายชนิิด หลายตระกููล และเป็็นพัันธุ์ไ์ม้้ไม่่ผลััดใบ ส่่วนใหญ่่ประกอบด้้วยพัันธุ์ไ์ม้้สกุุลโกงกาง (Rhizophora sp.) เป็็นไม้้สำคัญัดิินในป่่าชายเลนมีีความอุุดมสมบููรณ์์สููงจากธาตุุอาหารที่มาจากการ่กััดเซาะตามชายฝั่่�ง และแหล่่งน้้ำลำธาร สารอิินทรีีย์์จากซากพืืชซากสััตว์์ในบริิเวณป่่าชายเลนเอง โดยเฉพาะใบไม้ที่้ ่ร่่วงหล่่น ทัับถมกัันเป็็นจำนวนมากแพลงค์์ตอนพืืชและสาหร่่ายน้้ำบริิเวณนี้้มีีความเค็็มค่่อนข้้างต่่ำ ระดัับความเค็็มของน้้ำเปลี่ยนแ่ ปลงตลอดเวลาตามระดัับน้้ำที่่ขึ้้นลงและปริิมาณน้้ำจืืดไหลมาจากแม่น้่ ้ำ ลำคลองตำบลนาเกลืือมีีป่่าชายเลนเพีียงแห่่งเดีียว ในอดีีตคลองแห่่งนี้้มีีลัักษณะเป็็นป่่าชายเลน ที่่มีีต้้นโกงกางขึ้้นอย่่างหนาแน่่น และมัักจะมีีนกน้้ำและสััตว์น้์ ้ำเข้้ามาอาศััยอยู่่เป็็นจำนวนมาก แต่่เมื่่อพื้้นที่่ มีีความเจริญิเริ่่มมีีการบุุกรุุกแผ้้วถางและแผ้้วถางป่่า รวมทั้้งสร้้างอาคารรุุกล้้ำแนวคลองทำให้มีี้การทิ้้งขยะ สิ่่งปฏิิกููลและน้้ำเสีียลงพื้้นที่อ่ย่่างไร้จิ้ิตสำนึึก ส่่งผลให้ปัั้จจุบัุันสภาพป่่าผืืนสุุดท้้ายของเมืืองพัทัยา ต้้องประสบ กัับปััญหาทรุุดโทรมอย่่างหนััก 1

2 2

3 หาาดโคคลนน หาดโคลนเป็็นบริิเวณที่่มีีขนาดดิินตะกอนเล็็กมาก เนื่่องจากคลื่่นไม่รุุ่นแรงทำให้ดิ้ินตะกอนขนาดเล็็กมากๆ ตกตะกอนเป็็นโคลนทัับถมกััน ลัักษณะของหาดที่่มีีความชัันน้้อยทำให้้น้้ำในดิินไหลไปสู่่บริิเวณอื่่น ได้้ยากและถููกกัักเก็็บไว้้ภายในดิิน บริิเวณนี้้มีีสารอิินทรีีย์สู์ูงและมีีแบคทีีเรีียอาศััยอยู่่มากทำให้ปริ้ ิมาณ ออกซิิเจนในดิินลดลงทำให้้ดิินบริิเวณนี้้มีีออกซิิเจนน้้อยไม่่เพีียงพอต่่อการดำรงชีีวิิตของสััตว์์น้้ำใน ชั้้นดิินที่่ลึึกลงไป อีีกทั้้งการที่่หาดโคลนมีีปริิมาณสารอิินทรีีย์์สููงทำให้้มีีสิ่่งมีีชีีวิิตมาอาศััยค่่อนข้้างมาก ทั้้งแบบชั่่วคราวและถาวรเนื่่องจากเป็็นแหล่่งอาหารโดยสิ่่งมีีชีีวิิตที่อา่ศััยอยู่่ต้้องปรัับตััวโดยการฝัังตััวลงไป ในโคลนหรืือสร้้างท่่อและอยู่่ในท่่อนั้้น และปรัับตััวทางสรีีระวิิทยาต่่อสภาพการขาดออกซิิเจน

4

5 หาดทราย พื้้นที่่นี้้โดยทั่่วไปของชายฝั่่�งทะเลหรืือชายทะเลมีีลัักษณะเป็็นพื้้นราบเรีียบไม่มีี่แหล่่งหลบซ่่อนกำบัังตััว และจััดเป็็นบริิเวณที่่ได้้รัับอิิทธิิพลของคลื่่นลมที่่รุุนแรงมากบริิเวณหนึ่่ง ขนาดเม็็ดทรายและ ความลาดชัันของชายหาดมีีความแตกต่่างกัันตามสถานที่่ขึ้้นอยู่่กัับลัักษณะทางภูมิูิศาสตร์์และฤดููกาล สิ่่งมีีชีีวิิตที่อา่ศััยในบริิเวณต่่างๆ ของหาดทรายก็็จะมีีความแตกต่่างกััน เช่่น สััตว์ที่์ ่ต้้องอาศััยในบริิเวณ เขตน้้ำขึ้้น-น้้ำลง ต้้องปรัับตััวให้้สามารถทนทานความร้้อนจากแสงอาทิิตย์์ได้้ ในช่่วงเวลาที่่น้้ำลง พวกที่อ่ยู่่ เหนืือเขตน้้ำขึ้้นสููงสุุดก็็ต้้องสามารถเคลื่่อนที่่ได้้เพื่่อหลบแสงอาทิิตย์์หรืือขุุดรููเพื่่อหนีีจากผู้้ล่่า

6

7 หาดหิน หาดที่่ประกอบไปด้้วยหิินต่่างๆ ในบริิเวณเขตน้้ำขึ้้นน้้ำลง มัักจะพบหาดหิินจากการผุพัุังหรืือการกััดเซาะ ของน้้ำทะเล ทำให้้เกิิดซอกเล็็กซอกน้้อยอยู่่มากมาย ทำให้้หาดหิินค่่อนข้้างที่่จะพบสิ่่งมีีชีีวิิตอาศััยอยู่่ มากมาย รวมทั้้งยัังเป็็นแหล่่งหลบภััยของสััตว์น้์ ้ำวััยอ่่อนได้้เป็็นอย่่างดีีปััจจััยสิ่่งแวดล้้อมที่สำ่คัญั ในบริิเวณ หาดหิิน ได้้แก่่ อิิทธิิพลของคลื่่นลม น้้ำขึ้้นน้้ำลง ความร้้อน ความแห้้งแล้้ง ส่่งผลทำให้้สิ่่งมีีชีีวิิตที่มา่ อาศััยอยู่่ต้้องมีีการปรัับตััวเอง ทั้้งทางด้้านรููปร่่างและการยึึดเกาะกัับพื้้นหิินให้้แน่่น เพื่่อป้้องกัันไม่่ให้้ ถููกพััดพาไปจากการซััดของคลื่่นลมที่่รุุนแรง

8

9

10 ทรัพยากรทางชีวภาพของส ั ตว์ ในตำ บลนาเกลือ 10

1111

12

13 ฟองน ้ำ SPONGES PHYLUM PORIFERA ฟองน้้ำเป็็นสััตว์์ชนิิดหนึ่่งที่่ร่่างกายประกอบด้้วยเซลล์์สองชั้้นจััดเรีียงตััวกัันเป็็นผนัังลำตััว โดยมีีช่่อง น้้ำเล็็กๆ เป็็นรูพรุู ุนให้น้้ ้ำไหลเข้้าไปในโพรงลำตััว และมีีท่่อให้น้้ ้ำไหลออกจากลำตััว ขณะที่่น้้ำไหลผ่่าน ช่่องในลำตััวนี้้เอง เซลล์ที่์ ่บุุอยู่่รอบโพรงลำตััวจะจัับแพลงค์์ตอนในน้้ำกิินเป็็นอาหาร ขณะเดีียวกัันเซลล์์ ต่่างๆ ของร่่างกายจะได้้รัับออกซิิเจนที่่ละลายอยู่่ในน้้ำเพื่่อหายใจด้้วย ฟองน้้ำมีีประมาณ 8,000 ชนิิด ส่่วนใหญ่่อยู่่ในทะเลโดยเกาะอยู่่ตามโขดหิิน วััตถุุแข็็งในน้้ำ ปะการััง และตามพื้้นทะเล รูปรู่่างเป็็นทรง กระบอก รููปแจกััน รููปครก แตกกิ่่งก้้าน หรืือแผ่่คลุุมวััตถุุในน้้ำ ตลอดจนมีีสีีสัันแตกต่่างกัันมากมาย ฟองน้้ำมีีโครงสร้้างที่่ช่่วยค้้ำจุุนร่่างกายให้้คงรููปร่่างอยู่่ได้้ ได้้แก่่ หนามฟองน้้ำ (spicules) มีีลัักษณะ เป็็นแท่่งแข็็งรููปเข็็ม หรืือเป็็นแฉก บางชนิิดเป็็นสารประกอบหิินปููน บางชนิิดเป็็นซิิลิิกา โครงค้้ำจุุน อีีกชนิิดหนึ่่งคืือ เส้้นใยฟองน้้ำ (spongin) มีีลัักษณะเป็็นเส้้นใยอ่่อนนุ่่มประสานกัันไปมา ฟองน้้ำ แต่่ละชนิิดมีีโครงสร้้างค้้ำจุุนร่่างกายไม่่เหมืือนกััน ซึ่่งสามารถใช้้โครงสร้้างค้้ำจุุนเหล่่านี้้จำแนกชนิิด ฟองน้้ำได้้ ฟองน้้ำทะเลเป็็นสััตว์กิ์ ินอาหารด้้วยการกรอง (Filter feeder) โดยกรองน้้ำผ่่านตััวซึ่่งสามารถกรองน้้ำ ทะเลได้้มากกว่่าสิิบเท่่าของปริิมาตรตััวเองภายในหนึ่่งชั่่วโมงและทำงานต่่อเนื่่องอยู่่ตลอดเวลาทั้้งกลางวััน และกลางคืืน ฟองน้้ำทะเลจึึงมีีบทบาทสำคััญของระบบนิิเวศทางทะเลในแง่่การปรัับปรุุงคุุณภาพ น้้ำทะเลให้้ใสสะอาดขึ้้น ช่่วยกำจััดตะกอนขนาดเล็็กและลดปริิมาณตะกอนสารอิินทรีีย์์ในน้้ำทะเล เปรีียบเสมืือนกัับเครื่่องกรองน้้ำทางชีีวภาพที่่สำคััญ ฟองน้้ำทะเลยัังเป็็นแหล่่งที่่อยู่่อาศััยย่่อย (Microhabitat) ให้้กัับสิ่่งมีีชีีวิิตขนาดเล็็กอื่่นๆมากมายหลายชนิิด เช่่น กุ้้ง ปูู หอย และไส้้เดืือนทะเล ใช้้ท่่อน้้ำของฟองน้้ำเป็็นแหล่่งหลบซ่่อนภััยจากศััตรูู ดาวเปราะบางชนิิดจะเปลี่ยนแ่ ปลงหนามใต้้แขน เป็็นตะขอไว้้สำหรัับเกาะฟองน้้ำและอาศััยกระแสน้้ำจากระบบท่่อน้้ำของฟองน้้ำพััดพาอาหารมาให้ด้้ ้วย ปลิิงสร้้อยไข่่มุุกมัักจะมาเก็็บกิินตะกอนที่่ตกค้้างอยู่่บนลำตััวฟองน้้ำเป็็นอาหาร เป็็นต้้น

14

15 ฟองน ้ ำถูตัว Spongia sp. เป็็นฟองน้้ำที่่เคลืือบหนาตามวััตถุุใต้้น้้ำจนถึึงเป็็นก้้อนกลม สีีดำ ผิิวขรุุขระ ไม่่มีีหนามฟองน้้ำ มีีเพีียงเส้้นใยฟองน้้ำ ซึ่่งสามารถนำไปแปรรููปเป็็นฟองน้้ำถููตััวใช้้ในครััวเรืือนได้้ พบตามชายฝั่่�ง ในเขตน้้ำขึ้้นน้้ำลง

16

17 ฟองน ้ ำกระชาย Coelocarterai singaporensis ฟองน้้ำกระชายจััดอยู่่ในพวกฟองน้้ำฝัังตััวที่่เจริิญขึ้้นมาจากพื้้นท้้องทะเล ร่่างกายแบ่่งออกเป็็น สองส่่วน คืือ ส่่วนที่อ่ยู่่ใต้ดิ้ินและอยู่่โผล่พ้่ ้นดิิน ส่่วนที่อ่ยู่่ใต้ดิ้ินมีีลัักษณะเป็็นท่่อนกระบอกคล้้ายเหง้้าของ ต้้นกระชายและแตกท่่อน้้ำออกเป็็นท่่อยกตััวสููงขึ้้นโผล่พ้่ ้นดิิน มัักพบอาศััยอยู่่ใต้พื้้ ้นทะเลในหลุุมโดยมีี ทรายมากกลบทัับ ทำให้้มองเห็็นเฉพาะส่่วนที่เ่ป็็นท่่อน้้ำออกมีีรูปรู่่างคล้้ายท่่อโผล่ขึ้้ ่ นมา ฟองน้้ำชนิิดนี้้ ชอบอาศััยอยู่่ในพื้้นทรายถึึงทรายปนโคลน ตั้้งแต่่เขตน้้ำขึ้้นน้้ำลงจนถึึงท้้องทะเลนอกชายฝั่่�ง

18

19 ฟองน้น้ ้ำ�ำยืดหยุ่ ำยืดหยุ่นนสีดำดำ�ำ Hyrtios erectus เป็็นฟองน้้ำที่เค่ลืือบตามวััตถุุใต้น้้ ้ำ เจริญิเป็็นก้้อนจนถึึงแตกแขนงเป็็นแท่่งตั้้งขึ้้น ผิิวขรุขุระ แข็็งกรอบ แต่่บีีบแล้้วดีีดตััวกลัับ เนื่่องจากเป็็นฟองน้้ำที่่มีีเฉพาะเส้้นใยฟองน้้ำ พบทั่่วไปในเขตใต้้น้้ำขึ้้นน้้ำลง จนถึึงแนวปะการััง สามารถนำไปแปรรููปเป็็นฟองน้้ำถููตััวได้้

2020

21 ไนดาเรีย CNIDARIANS PHYLUM CNIDARIA เป็็นกลุ่่มของสััตว์์ที่่มีีเนื้้อเยื่่อ 2 ชั้้น ส่่วนใหญ่่จะอาศััยอยู่่ในทะเล สััตว์์ในไฟลััมนี้้มีีรููปร่่าง 2 แบบ คืือแบบโพลิิบ (Polyp) เป็็นรูปรู่่างคล้้ายทรงกระบอกและแบบเมดููซา (medusa) มีีลัักษณะคล้้ายร่่มหรืือ ระฆัังคว่่ำ มีีช่่องเปิิดออกจากลำตััวช่่องเดีียว มีีการล่่าเหยื่่อโดยใช้้หนวด (tentacle) ที่่เรีียงอยู่่รอบ ช่่องปากและที่่หนวดมีีเซลล์์พิิษที่่เรีียกว่่า นีีมาโตซีีส (Nematocyst) เมื่่อมีีเหยื่่อมาสััมผััสนีีมาโตซีีส จะปล่่อยเข็็มพิิษ

22

23 ปะการังจาน Turbinaria peltata คอรอลลััมลัักษณะเป็็นแผ่่นหนาพัับไปมาคล้้ายช่่อผัักกาดขนาดใหญ่่ ผิิวทางด้้านนอกเรีียบไม่มีี่ แคลไลซ์์ จะมีีแต่่เฉพาะทางผิิวด้้านในและขอบด้้านบน แต่่ละแคลไลซ์์มีีขนาดเส้้นผ่่าศููนย์์กลางประมาณ 5 มิิลลิิเมตร ขณะยัังมีีชีีวิิตมีีสีีเทาอมน้้ำตาล ปะการัังชนิิดนี้้พบอยู่่ในระดัับน้้ำลึึกประมาณ 2 เมตรลงไป

24

25 ปะการังสมองร่องเล็ก Platygyra daedalea ปะการัังชนิิดนี้้มีีขนาดค่่อนข้้างใหญ่่ รููปร่่างแบบก้้อนหรืือก้้อนแบนๆ ผิิวมีีลัักษณะเป็็นร่่องขนาดเล็็ก ยกตั้้งขึ้้นคล้้ายกำแพง พบได้้ทั่่วไปแพร่่กระจายทั้้งแนวปะการัังที่่ลึึกและที่่ตื้้น

26

27 ดอกไม้ทะเลหนวดสั ้ น Stichodactyla haddoni มีีอีีกชื่่อหนึ่่งว่่า ดอกไม้้หลุุมดิินหรืือเห็็ดหลุุม ดอกไม้้ทะเลดิินจะบานเมื่่อปราศจากสิ่่งใดมารบกวน หากมีีสิ่่งรบกวนจะหุุบตััวเข้้ากัับซอกหิินที่่ใช้้เป็็นที่่เกาะ มีีสีีต่่างๆ มากมายหลายสีี เช่่น สีีเหลืือง, เขีียว เป็็นต้้น ปลายหนวดลัักษณะเป็็นเม็็ดกลมๆ หากไปสััมผััสถููกเข้้าจะเหนีียวหนึึบขาดติิดกัับมืือมาได้้เลย กิินอาหารด้้วยวิิธีีการสองวิิธีีคืือ การสัังเคราะห์์แสงจากสาหร่่ายซููแซนแทนลีีที่่อยู่่ในเนื้้อเยื่่อ และจัับเหยื่่อเอาจากหนวดซึ่่งได้้แก่่ สััตว์์ไม่่มีีกระดููกสัันหลัังขนาดเล็็กและปลาวััยอ่่อน อาศััยอยู่่ตาม พื้้นทรายและแพร่่กระจายไปทั่่วน่่านน้้ำไทย

28

29 ปะการังแหวน Favia spicosa คอรอลลััมเป็็นก้้อนขนาดเล็็กมัักมีีเส้้นผ่่าศููนย์์กลาง ไม่่เกิิน 20 เซนติิเมตร แคลไลซ์์มีีขนาดเส้้น ผ่่าศููนย์์กลาง ประมาณ 13 มิิลลิิเมตร ผนัังกั้้นรอบแคลไลซ์์เป็็นรูปู วงกลมหรืือกลมคล้้ายวงแหวน และ มีีร่่องแบ่่งระหว่่างผนัังแคลไลซ์์ชััดเจน ขณะมีีชีีวิิตมัักมีีสีีเขีียวหรืือน้้ำตาล ปะการัังชนิิดนี้้พบได้้บ่่อย ตามแนวปะการัังทั่่วไปทั้้งในอ่่าวไทยและฝั่่�งทะเลอัันดามััน โดยเจริิญอยู่่ในเขตน้้ำขึ้้นน้้ำลงและ ลึึกลงไปถึึง 30 เมตร

30

31 หนอนปล้อง Segmented Worms Phylum Annelida หนอนปล้้องที่่พบในทะเลเป็็นพวกที่่มีีขนแข็็งบริิเวณลำตััวจำนวนมาก และมีีรยางค์์ทางด้้านข้้าง ลำตััว แบบใบพาย (parapodia) บางชนิิดว่่ายน้้ำได้้อย่่างอิิสระ แต่่บางชนิิดสร้้างท่่อฝัังตััวอยู่่ตาม พื้้นหิินและปะการัังโดยไม่่เคลื่่อนที่ แห่ล่่งที่่พบหนอนปล้้องในทะเล ได้้แก่่ โขดหิิน หาดทราย ป่่าชายเลน หาดโคลน แนวปะการััง และตามพื้้นท้้องทะเลทั่่วไป หนอนปล้้องดำรงชีีวิิตเป็็นสััตว์์หน้้าดิิน เกืือบทั้้งหมดในฤดููผสมพัันธุ์ หนอน ์ ปล้้องบางชนิิดว่่ายน้้ำออกมาผสมพัันธุ์์กัันบริิเวณผิิวทะเล หลัังจาก ปฏิิสนธิิแล้้วได้้ตััวอ่่อนซึ่่งจะดำรงชีีวิิตเป็็นแพลงค์์ตอนชั่่วคราว แล้้วเจริิญเป็็นตััวเต็็มวััยที่่จมลง ดำรงชีีวิิตอยู่่ตามพื้้นทะเลอย่่างเดิิม

32

33 บุ้ งทะเล Chloeia sp. ล่่าตััวแบนมีีขนาดสั้้นกว่่าแม่่เพรีียง ประกอบด้้วยปล้้องประมาณ 30 ปล้้อง ด้้านบนโค้้งกว่่าด้้านล่่าง ซึ่่งค่่อนข้้างแบน หััวท้้ายเรีียว ส่่วนหััวไม่ชั่ ัดเจน แต่่ละปล้้องมีีรยางค์์แบบใบพายที่่มีีขนแข็็งจำนวนมาก ขณะว่่ายน้้ำจะใช้้โบกพััดน้้ำสลัับกัันพร้้อมกัับการบิิดไปมาของลำตััวด้้วย ขนาดความยาว ประมาณ 7 เซนติิเมตร พื้้นผิิวลำตััวมีีสีีน้้ำตาลแดงเป็็นลายตามยาว และมีีเส้้นกลางหลัังสีีน้้ำเงิินส่่วนขนข้้างลำตััว มีีสีีน้้ำตาลอ่่อน อาศััยตามพื้้นทะเลที่่เป็็นดิินโคลน โดยเก็็บกิินซากอิินทรีีย์์เป็็นอาหาร หากสััมผััส ด้้วยมืือขนของมัันจะปัักติิดตามผิิวหนัังทำให้้เกิิดอาการคััน

34

35 มอลลัส MOLLUSKS PHYLUM MOLLUSCA หอยและหมึึก หรืือ “มอลลััส” เป็็นสััตว์์ไม่่มีีกระดููกสัันหลัังกลุ่่มใหญ่่รองลงมาจากพวก อาร์์โทรพอด มีีสมาชิิกรวมกัันประมาณ 1 แสนชนิิด พบอาศััยอยู่่ทั้้งในทะเล แหล่่งน้้ำจืืด และบนบก ส่่วนใหญ่่ดำรง ชีีวิิตอย่่างอิิสระโดยกรองกิินแพลงค์์ตอน เศษอิินทรีีย์์วััตถุุหรืือล่่าสััตว์์ชนิิดอื่่นเป็็นอาหาร นัับเป็็นสััตว์์ กลุ่่มที่่มีีคุณคุ่่าทางเศรษฐกิิจ เพราะนำมาบริิโภคเป็็นอาหารได้้ นอกจากนี้้เปลืือกยัังสามารถนำมาทำเป็็น เครื่่องประดัับตกแต่่งได้้ด้้วย มอลลััสส่่วนใหญ่่มีีเปลืือกเป็็นโครงสร้้างทางด้้านนอกทำหน้้าที่่ป้้องกััน เนื้้อเยื่่อภายในที่่อ่่อนนุ่่ม ประกอบด้้วยหิินปููนเป็็นส่่วนใหญ่่ ส่่วนหมึึกมีีแกนภายในเพื่่อค้้ำจุุนร่่างกาย และในพวกทากทะเลเป็็นพวกที่่ไม่่มีีเปลืือก

36

37 หอยหวีวีนัส Murex pecten เป็็นหอยฝาเดีียวชนิิดหนึ่่งอยู่่ในวงศ์์หอยหนาม หอยชนิิดนี้้อยู่่บริิเวณทะเลอิินโดแปซิิฟิิก พวกมััน กิินหอยด้้วยกัันเองเป็็นอาหาร หอยชนิิดนี้้มีีหนามที่่ยาวและเรีียงตััวสวย จึึงทำให้้เป็็นที่่ชื่่นชอบ ในการนำมาเก็็บสะสม เปลืือกของพวกมัันจะคล้้ายกัับเปลืือกของหอยในวงศ์์หอยหนาม แต่่จะมีี ลัักษณะที่่แตกต่่างและโดดเด่่นกว่่า คืือ มัันมีีลัักษณะของหนามที่่ยาวและเรีียงตััวสวย ปกติิจะพบใน สภาพที่สม่บููรณ์์ได้้ยาก เนื่่องจากเปลืือกของพวกมัันแตกหัักง่่าย เมื่่อพวกมัันโตเต็็มวััยอาจมีีเปลืือกยาว ประมาณ 10-15 เซนติิเมตร

38

39 หอยนางรมหนาม Spondylus sp. หอยนางรมหนาม มีีลัักษณะเปลืือกแข็็งเป็็นพิิเศษ บริิเวณของเปลืือกมีีหนามอยู่่โดยรอบ สีีของเปลืือก มีีความแตกต่่างกััน เช่่น ขาว เหลืือง ส้้ม แดง น้้ำตาล พบมากในบริิเวณที่่มีีน้้ำตื้้น หรืือบริิเวณ ที่เ่ป็็นปะการััง ตอนอยู่่ในระยะตััวอ่่อนก็็จะเคลื่่อนที่ไ่ปที่่ต่่างๆ แต่พ่ อโตเต็็มวััยก็็จะหาที่่ยึึดเกาะอยู่่ไม่่ไป ไหนจนโต

40

41 หอยสังข์ทะนาน Melo melo หอยฝาเดีียวขนาดใหญ่่ เปลืือกยาวประมาณ 20 เซนติิเมตร ปากเปิิดของเปลืือกกว้้าง พื้้นผิิวเปลืือก สีีน้้ำตาลเหลืือง แต้้มด้้วยแถบสีีช็็อกโกแลตตามขวาง กล้้ามเนื้้อเท้้าสีีน้้ำตาลไหม้้คาดด้้วยลายสีีเหลืือง คล้้ายม้้าลาย ด้้านหน้้ามีีท่่อไซฟอนยื่่นยาวออกไปคล้้ายงวง พบอาศััยอยู่่ตามพื้้นทะเลทั่่วไป

42

43 หอยหวาน Babylonia areolata เป็็นหอยทะเลฝาเดีียวชนิิดหนึ่่ง มีีเปลืือกที่่ค่่อนข้้างหนารููปไข่่ ผิิวเรีียบสีีขาวมีีลวดลายสีีน้้ำตาลเข้้ม อาศััยอยู่่ตามพื้้นทะเลที่่เป็็นทรายหรืือทรายปนโคลน ในระดัับความลึึกตั้้งแต่่ 2–20 เมตร พบได้้ทั้้งฝั่่�ง อ่่าวไทยและทะเลอัันดามััน กิินอาหารโดยใช้้อวััยวะที่เ่ป็็นท่่อสีีขาวยื่่นออกมา โดยจะยื่่นปลายท่่อไปยััง อาหารและส่่งน้้ำย่่อยออกไปและดููดอาหารกลัับทางท่่อเข้้าร่่างกาย หลัังกิินอาหารแล้้ว ก็็จะเคลื่่อนที่่ ไปฝัังตััวใต้้ทราย ซึ่่งอาหาร ได้้แก่่ ซากพืืช ซากสััตว์์ชนิิดต่่างๆ มีีขนาดโตเต็็มที่่ประมาณ 40–100 มิิลลิิเมตร

44

45 หอยปี กนางฟ้า Doxander vittatus เป็็นหอยฝาเดี่่ยวชนิิดหนึ่่งมีีเปลืือกแข็็ง มีีวงก้้นหอยประมาณ 9-10 วง ปากยาว มีีขอบเปลืือก แผ่่ยื่่น กว้้างออกมาจากลำตััวเป็็นปีีกดููสวยงาม และที่่ตััวเปลืือกเองจะมีีลวดลายสวยงามด้้วยเช่่นกััน กิินซาก อิินทรีียสารที่่เน่่าเปื่่�อยเป็็นอาหาร มีีความยาวเต็็มที่่ประมาณ 10-13 เซนติิเมตร