โคลงกำสรวล

โครงงานภาษาไทย เรื่องการจัดทำหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ e-book ส่งเสริมการอ่านวรรณคดีไทย เรื่อง โคลงกำสรวล ผู้จัดทำ ศุฐณัย ชัยมัง เลขที่ 5 กิตติภพ โชคธีระสวัสดิ์ เลขที่ 11 ธนพล ซาวทองคำ เลขที่ 12 ภัทรกร สายแวว เลขที่ 13 ชนเมธ เพชรปานกัน เลขที่ 14 ครูที่ปรึกษาโครงงาน นางสุนันทา ประสานสอน นางสาววิไลวรรณ เดชผล

โรงเรียนเบ็ญจะมะมหาราช อ.เมืองอุบล จ.อุบลราชธานี

รายงานนี้เป็นส่วนประกอบโครงงานภาษาไทย ระดัยชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4

ก

คำนำ รายงานฉบับนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา ภาษาไทย รหัส ท 31102 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 - 11โดยมีจุดประสงค์เพื่อศึกษาความรู้ที่ได้จาก เรื่อง โคลงกำสรวล ซึ่งรายงานนี้มีเนื้อหาเกี่ยวกับ ผู้แต่ง ทำนอง จุดมุ่งหมาย เรื่องย่อ และคุณค่าของโคลงกำสรวร ผู้จัดทำได้เลือกหัวข้อนี้ในการทำรายงาน เนื่องมาจากเป็นเรื่องที่น่าสนใจ และต้องขอ ขอบคุณ ครูที่ปรึกษาโครงงาน นางสุนันทา ประสานสอน นางสาววิไลวรรณ เดชผล ผู้ให้ความรู้และแนวทางการศึกษาเพื่อน ๆ ทุกคนที่ให้ ความช่วย เหลือมาโดยตลอดผู้จัดทำหวังว่า รายงานฉบับนี้จะให้ความรู้ และเป็นประโยชน์ แก่ผู้อ่านทุก ๆ ท่าน คณะผู้จัดทำ

ข

สารบัญ เรื่อง

คำนำ

สารบัญ



โคลงกำสรวล

ทำนอง



จุดมุ่งหมาย

เรื่องย่อ

ตัวอย่างโคลง

อ้างอิง

หน้า

ก

ข

1



2



3

4

1

โคลงกำสรวล





ผู้แต่ง เคยเชื่อกันมาแต่เดิมว่าศีปราชญ์ผู้แต่งโคลงกำสรวลถูกเนรเทศไป นครศรีธรรมราช ในรัชกาลสมเด็จพระนารายณ์มหาราช และหญิงที่ศรีปราชญ์ คร่ำครวญอาลัย คือ พระสนมศรีจุฬาลักษณ์ แต่มีผู้ออกความเห็นค้านความเชื่อ ดังกล่าวว่าเรื่องโคลงกำสรวล ไม่ได้เกี่ยวข้องกับเมืองนครศรีธรรมราช กล่าวถึง เส้นทางการเดินทางจากกรุงศรีอยุธยาไปสุดแค่จังหวัดประจวบคิรีขันธ์ ทั้งไม่ ได้กล่าวถึงความทุกข์ร้อนและมูลที่ต้องเนรเทศ เมื่อพิจารณาถึงลักษณะคำประพันธ์และถ้อยคำสำนวนภาษาที่ใช้โคลง กำสรวลน่าจะแต่งในสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนต้น ทำนองแต่ง แต่งด้วยโคลงตั้งบาทกุญชร บทแรกเป็นร่ายดั้น มีร่าย ๑ บท โคลงดั้น ๑๒๙ บท



2

จุดมุ่งหมาย เพื่อแสดงความอาลัยคนรัก ซึ่งผู้แต่งต้องจากไป

เรื่องย่อ



เริ่มด้วยร่ายสดุดีกรุงศรีอยุธยาว่ารุ่งเรืองงดงาม เป็นศูนย์กลาง แห่งพุทธศาสนา ราษฎร์สมบูรณ์พูนสุข ต่อจากนั้นกล่าวถึงการที่ ต้องจากนาง แสดงความห่วงใย ไม่แน่ใจว่าควรจะฝากนางไว้กับผู้ ใดเดินทางผ่านตำบลหนึ่ง ๆ ก็รำพันเปรียบเทียบชื่อตำบลเข้ากับ ความอาลัยที่มีต่อนาง ตำลบที่ผ่าน เช่น บางกะจะ เกาะเรียน ด่าน ขนอน บางทรนาง บางขดาน ย่านขวาง ราชคราม ทุ่งพญาเมือง ละเท เชิงราก นอกจากนี้ได้นำบุคคลในวรรณคดีมาเปรียบเทียบกับ เหตุการณ์ในชีวิตของตน เกิดความทุกข์ระทมที่ยังไม่พบได้นางอีก อย่างบุคคลในวรรณคดีเหล่านั้น โดยกล่าวถึง พระรามกับนางสีดา พระสูตรธนู(สุธนู)กับนางจิราประภา และพระสมุทรโฆษกกับนางพิษ ทุมดีว่าต่างได้อยู่ร่วมกันอีก ภายหลังที่ต้องจากกันชั่วเวลาหนึ่ง การ พรรณนาสถานที่สิ้นสุดลงโดยที่ไม่ถึงนครศรีธรรมราช

ตัวอย่างข้อความบางตอน

3

ชมเมือง อยุธยายศยิ่งฟ้า ลงดิน แลฤา อำนาจบุญเพรงพระ ก่อเกื้อ เจดียลอออินทร ปราสาท ในทาบทองแล้วเนื้อ นอกโสม พรายพรายพระธาตุเจ้า จอนจันทร์ แจ่มแฮ ไตรโลกยเลงคือโคม ค่ำเช้า พิหารรบยงบรรพ รุจิเรข เรืองเฮ ทุกแห่งห้องพระเจ้า น่งเนือง ฝากนาง โฉมแม่จกฝากน่านน้ำ อรรณพ แลฤา อินทรท่านทอดโฉมเอา สู่ฟ้า โฉมแม่จกฝากดิน ดินท่าน แล้วแฮ ดินฤาขดดเจ้าเหล้า สู่สํสองสํ โฮมแม่ฝากน่านน้ำ อรรณพ แลฤา ยยวนาคเชอยชํอก พี่ไหม้ โฉมแม่รำพึงจบ ไตรโลก โฉมแม่ใครสงวนได้ เท่าเจ้าสงวนเอง



โคลงกำสรวลเป็นงานนิพนธ์เรื่องเอกของศรีปราชญ์ มีคุณค่าทางวรรณคดี อย่างยอดเยียมถ้อยคำสำนวนโวหารที่คมคายจับใจ แสดงความเป็นต้นคิดหลาย ตอน ทำให้กวีรุ่นหลังพากันเลียมแบบอย่าง เช่น ตอนชนเมือง และตอนฝากนาง นอกจากนี้ยังให้ความรู้เกี่ยวกับวรรณคดีเรื่องอื่น ๆ บางเรื่อง เช่น รามเกียรติ์ สมุทรโฆษ ในด้านภาษา โคลงกำสรวลใช้คำที่เป็นภาษาโบราณ ภาษาถิ่น ภาษา บาลี ภาษาสันสกฤตและภาษาเขมรอยู่มาก โคลงกำสรวลแสดงให้เห็นความวิจิตตระการของปราสาทราชวัง และ วัดวาอารามของกรุงศรีอยุธยา ความเป็นอยู่ของประชาชนในด้านการแต่งกาย อาหารการกิน การเล่นรื่นเริง และสภาพภูมิศาสตร์เส้นทางการเดินทางของกวี

อ้างอิง ขอบคุณ ข้อมูลhttps://human.yru.ac.t h/thai_ba/page/253/โคลง กำสรวล.html

4