คอมพิวเตอร์ (อังกฤษ: computer) หรื อศัพท์บญั ญัติราชบัณฑิตยสภาว่า คณิตกรณ์ [2][3] เป็ นเครื่ องจักรแบบสั่ง การได้ที่ออกแบบมาเพื่อดาเนินการกับลาดับตัวดาเนินการทางตรรกศาสตร์ หรื อคณิ ตศาสตร์ โดยอนุกรมนี้ อาจ เปลี่ยนแปลงได้เมื่อพร้อม ส่ งผลให้คอมพิวเตอร์ สามารถแก้ปัญหาได้มากมาย คอมพิวเตอร์ถูกประดิษฐ์ออกมาให้ประกอบไปด้วยความจารู ปแบบต่าง ๆ เพื่อเก็บข้อมูล อย่างน้อยหนึ่งส่ วน ที่มีหน้าที่ดาเนินการคานวณเกี่ยวกับตัวดาเนิ นการทางตรรกศาสตร์ และตัวดาเนินการทางคณิ ตศาสตร์ และส่ วน ควบคุมที่ใช้เปลี่ยนแปลงลาดับของตัวดาเนินการโดยยึดสารสนเทศที่ถูกเก็บไว้เป็ นหลัก อุปกรณ์เหล่านี้จะยอมให้ นาเข้าข้อมูลจากแหล่งภายนอก และส่ งผลจากการคานวณตัวดาเนินการออกไป หน่วยประมวลผลของคอมพิวเตอร์ มีหน้าที่ดาเนินการกับคาสั่งต่าง ๆ ที่คอยสั่งให้อ่าน ประมวล และเก็บ ข้อมูลไว้ คาสั่งต่าง ๆ ที่มีเงื่อนไขจะแปลงชุดคาสั่งให้ระบบและสิ่ งแวดล้อมรอบ ๆ เป็ นฟังก์ชนั ที่สถานะปั จจุบนั คอมพิวเตอร์อิเล็กทรอนิกส์เครื่ องแรกถูกพัฒนาขึ้นในช่วงกลางคริ สต์ศตวรรษที่ 20 (ค.ศ. 1940 – ค.ศ. 1945) แรกเริ่ มนั้น คอมพิวเตอร์ มีขนาดเท่ากับห้องขนาดใหญ่ ซึ่ งใช้พลังงานมากเท่ากับเครื่ องคอมพิวเตอร์ ส่วนบุคคล (พีซี) สมัยใหม่หลายร้อยเครื่ องรวมกัน[4] คอมพิวเตอร์ ในสมัยใหม่น้ ีผลิตขึ้นโดยใช้วงจรรวม หรื อวงจรไอซี (Integrated circuit) โดยมีความจุมากกว่า สมัยก่อนล้านถึงพันล้านเท่า และขนาดของตัวเครื่ องใช้พ้ืนที่เพียงเศษส่ วนเล็กน้อยเท่านั้น คอมพิวเตอร์ อย่างง่ายมี ขนาดเล็กพอที่จะถูกบรรจุไว้ในอุปกรณ์โทรศัพท์มือถือ และคอมพิวเตอร์ มือถือนี้ใช้พลังงานจากแบตเตอรี่ ขนาดเล็ก และหากจะมีคนพูดถึงคาว่า "คอมพิวเตอร์ " มักจะหมายถึงคอมพิวเตอร์ ส่วนบุคคลซึ่ งถือเป็ นสัญลักษณ์ของยุค สารสนเทศ อย่างไรก็ดี ยังมีคอมพิวเตอร์ ชนิดฝังอีกมากมายที่พบได้ต้ งั แต่ในเครื่ องเล่นเอ็มพีสามจนถึงเครื่ องบิน บังคับ และของเล่นชนิดต่าง ๆ จนถึงหุ่นยนต์อุตสาหกรรม ประวัติของการคานวณโดยใช้คอมพิวเตอร์ มีการบันทึกไว้วา่ ครั้งแรกที่มีการใช้คาว่า "คอมพิวเตอร์" คือเมื่อ ค.ศ. 1613 ซึ่งหมายถึงบุคคลที่ทาหน้าที่ คาดการณ์ หรื อคิดคานวณ และมีความหมายเช่นนี้เรื่ อยมาจนถึงกลางคริ สต์ศตวรรษที่ 20 และตั้งแต่ปลาย คริ สต์ศตวรรษที่ 19 มา ความหมายของคาว่าคอมพิวเตอร์ น้ ีเริ่ มมีใช้กบั เครื่ องจักรที่ทาหน้าที่คิดคานวณมากขึ้น[5] คอมพิวเตอร์ ยุคแรกทีม่ ีฟังก์ ชันจำกัด ประวัติของคอมพิวเตอร์ สมัยใหม่น้ นั เริ่ มต้นจากเทคโนโลยีสองชนิดที่แตกต่างกัน ได้แก่ การคานวณโดย อัตโนมัติ กับการคานวณที่สามารถโปรแกรมได้ (หมายถึงสร้างวิธีการทางานและปรับแต่งได้) แต่ระบุแน่ชดั ไม่ได้วา่ เทคโนโลยีชนิดใดเกิดขึ้นก่อน ส่ วนหนึ่งเป็ นเพราะการคานวณแต่ละชนิ ดนั้นไม่มีความสอดคล้องกัน อุปกรณ์บาง ชนิดก็มีความสาคัญที่จะเอ่ยถึง อย่างเช่นเครื่ องมือเชิงกลเพื่อการคานวณบางชนิดที่ประสบความสาเร็ จและยังใช้กนั อยูห่ ลายศตวรรษก่อนที่จะมีเครื่ องคิดเลขอิเล็กทรอนิกส์ อาทิลูกคิดของชาวสุ เมเรี ยนที่ถูกออกแบบขึ้นราว 2,500 ปี ก่อนคริ สตกาล[6] ชนะการแข่งขันความเร็ วในการคานวณต่อเครื่ องคานวณตั้งโต๊ะเมื่อ ค.ศ. 1946 ที่ประเทศญี่ปุ่น

[7]

ต่อมาในคริ สต์ทศวรรษ 1620 มีการประดิษฐ์สไลด์รูล ซึ่ งถูกนาขึ้นยานอวกาศในภารกิจของโครงการอะพอลโลถึง 5 ครั้ง รวมถึงเมื่อครั้งที่สารวจดวงจันทร์ ดว้ ย[8] นอกจากนี้ ยงั มี เครื่ องทานายตาแหน่งดาวฤกษ์ (Astrolabe) และ กลไก อันติคือเธรา ซึ่ งเป็ นเครื่ องคานวณ (คอมพิวเตอร์ ) เกี่ยวกับดาราศาสตร์ ยคุ โบราณที่ชาวกรี กเป็ นผูส้ ร้างขึ้นราว 80 ปี ก่อนคริ สตกาล[9] ที่มาของระบบการสัง่ การโปรแกรมเกิดขึ้นเมื่อ ฮีโรแห่งอเล็กซานเดรี ย (c.10-70 AD) นัก คณิ ตศาสตร์ชาวกรี กสร้างโรงละครที่ประกอบด้วยเครื่ องจักร ใช้แสดงละครความยาว 10 นาที และทางานโดยมี กลไกเชือกและอิฐบล็อกทรงกระบอกที่ซบั ซ้อน ซึ่ งสามารถตัดสิ นใจเลือกได้วา่ จะชิ้นส่ วนกลไกใดใช้ในการแสดง ฉากใดและเมื่อใด[10] ราว ๆ ปลายศตวรรษที่ 10 สมเด็จพระสันตะปาปาซิลเวสเตอร์ที่ 2 นักบวชชาวฝรั่งเศส ได้นาลิ้นชักบรรจุ อุปกรณ์ชนิ ดหนึ่งที่จะตอบคาถามได้วา่ ใช่ หรื อ ไม่ใช่ เมื่อถูกถามคาถาม (ด้วยเลขฐานสอง) [11] ซึ่งชาวมัวร์ประดิษฐ์ ไว้กลับมาจากประเทศสเปน ในศตวรรษที่ 13 นักบุญอัลแบร์ตุส มาญุส และโรเจอร์ เบคอน นักปราชญ์ชาวอังกฤษ ได้สร้างหุ่นยนต์แอนดรอยด์ (android) พูดได้ โดยไม่ได้พฒั นาใด ๆ ต่ออีก (นักบุญอัลแบร์ ตุส มาญุส บ่นออกมาว่า เขาเสี ยเวลาเปล่าไป 40 ปี ในชีวติ เมื่อนักบุญโทมัส อควีนาสตกใจกับเครื่ องนี้และได้ทาลายมันเสี ย) [12] ในปี ค.ศ. 1642 แห่งยุคฟื้ นฟูศิลปวิทยา มีการประดิษฐ์เครื่ องคานวณของปาสคาลซึ่งเป็ นเครื่ องคานวณตัวเลข เชิงกล[13] เป็ นอุปกรณ์ที่จะสามารถคานวณโดยใช้ตวั ดาเนิ นการทางคณิ ตศาสตร์ โดยไม่ตอ้ งพึ่งสติปัญญา มนุษย์[14] เครื่ องคานวณเชิงกลนี้ยงั ถือเป็ นรากฐานของการพัฒนาคอมพิวเตอร์ ในสองทาง แรกเริ่ มนั้น ความพยายามที่ จะพัฒนาเครื่ องคานวณที่มีสมรรถภาพสู งและยืดหยุน่ [15] ซึ่ งทฤษฎีน้ ีถูกสร้างโดยชาร์ลส แบบเบจ[16][17] และได้รับการ พัฒนาในเวลาต่อมา[18] นาไปสู่ การพัฒนาเมนเฟรมคอมพิวเตอร์ (คอมพิวเตอร์ ขนาดใหญ่) ขึ้นในคริ สต์ทศวรรษ 1960 และในขณะเดียวกัน อินเทล ก็สามารถประดิษฐ์ ไมโครโพรเซสเซอร์ ซึ่ งถือเป็ นจุดกาเนิ ดการเปลี่ยนแปลงครั้ง ใหญ่ของคอมพิวเตอร์ ส่วนบุคคล และเป็ นหัวใจสาคัญของระบบคอมพิวเตอร์ หากไม่คานึงถึงขนาดและ วัตถุประสงค์[19] ขึ้นได้โดยบังเอิญ[20] ระหว่างการพัฒนาเครื่ องคานวณอิเล็กทรอนิกส์ บิซิคอม ที่พฒั นาสื บต่อจาก เครื่ องคานวณเชิงกลโดยตรง ประเภทของคอมพิวเตอร์ ในปั จจุบนั คอมพิวเตอร์ ได้ใช้วงจรเบ็ดเสร็ จขนาดใหญ่มาก (very large scale integrated circuit) ซึ่งสามารถ บรรจุทรานซิ สเตอร์ ได้มากกว่าสิ บล้านตัว เราสามารถแบ่งคอมพิวเตอร์ ในรุ่ นปั จจุบนั ออกเป็ น 4 ประเภทดังต่อไปนี้ ซู เปอร์ คอมพิวเตอร์ (supercomputer) ซูเปอร์คอมพิวเตอร์ ถือได้วา่ เป็ นคอมพิวเตอร์ ที่มีความเร็ วมาก และมีประสิ ทธิ ภาพสู งสุ ดเมื่อเปรี ยบเทียบกับ คอมพิวเตอร์ ชนิดอื่น ๆ เครื่ องซู เปอร์ คอมพิวเตอร์ มีราคาแพงมาก มีขนาดใหญ่ สามารถคานวณทางคณิ ตศาสตร์ ได้ หลายแสนล้านครั้งต่อวินาที และได้รับการออกแบบ เพื่อให้ใช้แก้ปัญหาขนาดใหญ่มากทางวิทยาศาสตร์และทาง วิศวกรรมศาสตร์ ได้อย่างรวดเร็ ว เช่น การพยากรณ์อากาศล่วงหน้าเป็ นเวลาหลายวัน การศึกษาผลกระทบของมลพิษ กับสภาวะแวดล้อมซึ่ งหากใช้คอมพิวเตอร์ ชนิดอื่น ๆ แก้ไขปั ญหาประเภทนี้ อาจจะต้องใช้เวลาในการคานวณหลายปี

กว่าจะเสร็ จสิ้ น ในขณะที่ซูเปอร์ คอมพิวเตอร์ สามารถแก้ไขปั ญหาได้ภายในเวลาไม่กี่ชวั่ โมงเท่านั้น เนื่องจากการ แก้ปัญหาใหญ่ ๆ จะต้องใช้หน่วยความจาสู ง ดังนั้น ซู เปอร์ คอมพิวเตอร์ จึงมีหน่วยความจาที่ใหญ่มาก ซู เปอร์ คอมพิวเตอร์ มีหลายประเภท ตั้งแต่รุ่นที่มีหน่วยประมวลผล (processing unit) 1 หน่วย จนถึงรุ่ นที่มีหน่วย ประมวลผลหลายหมื่นหน่วยซึ่ งสามารถทางานหลายอย่างได้พร้อม ๆ กัน เมนเฟรมคอมพิวเตอร์ (mainframe computer) เมนเฟรมคอมพิวเตอร์ มีสมรรถภาพที่ต่ากว่าซู เปอร์ คอมพิวเตอร์ มาก แต่ยงั มีความเร็ วสู ง และมีประสิ ทธิ ภาพ สู งกว่ามินิคอมพิวเตอร์ หรื อไมโครคอมพิวเตอร์ เมนเฟรมคอมพิวเตอร์สามารถให้บริ การผูใ้ ช้จานวนหลายร้อยคน พร้อม ๆ กัน ฉะนั้น จึงสามารถใช้โปรแกรมจานวนนับร้อยแบบในเวลาเดียวกันได้ โดยเฉพาะถ้าต่อเครื่ องเข้า เครื อข่ายคอมพิวเตอร์ ผูใ้ ช้สามารถใช้ได้จากทัว่ โลก ปั จจุบนั องค์กรใหญ่ ๆ เช่น ธนาคาร จะใช้คอมพิวเตอร์ ประเภท นี้ในการทาบัญชีลูกค้า หรื อการให้บริ การจากเครื่ องฝากและถอนเงินแบบอัตโนมัติ (automatic teller machine) เนื่องจากเครื่ องเมนเฟรมคอมพิวเตอร์ ได้ถูกใช้งานมากในการบริ การผูใ้ ช้พร้อม ๆ กัน เมนเฟรมคอมพิวเตอร์ จึงต้องมี หน่วยความจาที่ใหญ่มาก มินิคอมพิวเตอร์ (minicomputer) มินิคอมพิวเตอร์ คือ เมนเฟรมคอมพิวเตอร์ ขนาดเล็ก ๆ ซึ่ งสามารถบริ การผูใ้ ช้งานได้หลายคนพร้อม ๆ กัน แต่ จะไม่มีสมรรถภาพเพียงพอที่จะบริ การผูใ้ ช้ในจานวนที่เทียบเท่าเมนเฟรมคอมพิวเตอร์ ได้ จึงทาให้มินิคอมพิวเตอร์ เหมาะสาหรับองค์กรขนาดกลาง หรื อสาหรับแผนกหนึ่งหรื อสาขาหนึ่งขององค์กรขนาดใหญ่เท่านั้น ไมโครคอมพิวเตอร์ (microcomputer) หรื อ พีซี (personal computer หรื อ PC) ไมโครคอมพิวเตอร์ คือ คอมพิวเตอร์ ขนาดเล็กแบบขนาดตั้งโต๊ะ (desktop computer) หรื อขนาดเล็กกว่านั้น เช่น ขนาดสมุดบันทึก (notebook computer) และขนาดฝ่ ามือ (palmtop computer) ไมโครคอมพิวเตอร์ ได้เริ่ มมีข้ ึนใน ปี พ.ศ. 2518 ถึงแม้วา่ ในระยะหลัง เครื่ องชนิดนี้จะมีประสิ ทธิ ภาพที่สูง แต่เนื่องจากมีราคาไม่แพงและมีขนาด กะทัดรัด ไมโครคอมพิวเตอร์ จึงยังเหมาะสาหรับใช้ส่วนตัว ไมโครคอมพิวเตอร์ ได้ถูกออกแบบสาหรับใช้ที่บา้ น โรงเรี ยน และสานักงานสาหรับที่บา้ น เราสามารถใช้ไมโครคอมพิวเตอร์ ในการทางบประมาณรายรับรายจ่ายของ ครอบครัวช่วยทาการบ้านของลูก ๆ การค้นคว้าข้อมูลและข่าวสาร การส่ งจดหมายอิเล็กทรอนิกส์ (electronic mail หรื อ email) หรื อโทรศัพท์ทางอินเทอร์ เน็ต (internet phone) ในการติดต่อทั้งในและนอกประเทศ หรื อแม้กระทัง่ ทาง บันเทิง เช่น การเล่นเกมบนเครื่ องไมโครคอมพิวเตอร์ สาหรับที่โรงเรี ยน เราสามารถใช้ไมโครคอมพิวเตอร์ ในการ ช่วยสอนนักเรี ยนในการค้นคว้าข้อมูลจากทัว่ โลกสาหรับที่สานักงาน เราสามารถใช้ไมโครคอมพิวเตอร์ ในการช่วย พิมพ์จดหมายและข้อมูลอื่น ๆ เก็บและค้นข้อมูล วิเคราะห์และทานายยอดซื้ อขายล่วงหน้า โน้ ตบุ๊ค (notebook or laptop)

โน้ตบุค๊ คือ คอมพิวเตอร์ ที่มีขนาดเล็กกว่าไมโครคอมพิวเตอร์ ถูกออกแบบไว้เพื่อนาติดตัวไปใช้ตามที่ต่าง ๆ มีขนาดเล็ก และน้ าหนักเบา ในปั จจุบนั มีขนาดพอ ๆ กับสมุดที่ทาด้วยกระดาษ เน็ตบุ๊ค (netbook or laptop) เน็ตบุค๊ คือ คอมพิวเตอร์ ที่มีขนาดเล็กกว่าคอมพิวเตอร์ โน๊ตบุค๊ และเล็กกว่าโน้ตบุ๊ค ไม่มีไดรฟ์ สาหรับอ่านและ เขียนแผ่น และใช้ฮาร์ ดดิสแบบ SSD ทาให้น้ าหนักเบา ถูกออกแบบไว้เพื่อนาติดตัวไปใช้ตามที่ต่าง ๆ มีขนาดเล็ก และน้ าหนักเบา ปั จจุบนั ไม่ได้รับความนิยม อัลตร้ ำบุ๊ค (ultrabook) อัลตร้าบุค๊ คือ คอมพิวเตอร์ ที่มีขนาดเล็กกว่าไมโครคอมพิวเตอร์ และมีขนาดเท่ากับโน้ตบุค๊ ถูกออกแบบไว้ เพื่อนาติดตัวไปใช้ตามที่ต่าง ๆ และน้ าหนักเบากว่าโน้ตบุ๊ค และเน้นความสวยงาม ทันสมัย แปลกใหม่ แท็บเล็ต คอมพิวเตอร์ (tablet computer) แท็บเล็ต คอมพิวเตอร์ หรื อเรี ยกสั้น ๆ ว่า แท็บเล็ต คือเครื่ องคอมพิวเตอร์ ที่สามารถใช้ในขณะเคลื่อนที่ได้ ขนาดกลางและใช้หน้าจอสัมผัสในการทางานเป็ นอันดับแรก มีคียบ์ อร์ ดเสมือนจริ งหรื อปากกาดิจิตอลในการใช้งาน แทนที่แป้นพิมพ์คียบ์ อร์ด และมีความหมายครอบคลุมถึงโน๊คบุค๊ แบบ convertible ที่มีหน้าจอแบบสัมผัสและมี แป้ นพิมพ์คียบ์ อร์ ดติดมาด้วยไม่วา่ จะเป็ นแบบหมุนหรื อแบบสไลด์ก็ตาม [21]