Maandag 31 Januarie 2022

Oranje-gevaar vir eers verby

»»Tariewe met tot 500% verhoog

Monopolie maak mediese afval dúúr Tans word van hospitale tot laboratoriums gedwing om die munisipale diens as enigste opsie te gebruik.

››Henriette Lamprecht

T

Die Paaieowerheid het Saterdag die MR118 tussen Rosh Pinah en Oranjemund met onmiddellike effek gesluit toe die Oranjevier oor die teerblad begin stoot het. Foto Charlton Hill

››Ronelle Rademeyer Oewerboere en lodge-eienaars aan die Oranjerivier kan vir eers ontspan. Die vloed wat die tweede oorstroming vanjaar op plekke by oewernedersettings veroorsaak het, is verby. Die watervloei by Blouputs, die laaste metingspunt voordat die Oranjerivier die grens na Namibië oorsteek, was gisteroggend 2 890 kubieke meter water per sekonde (m3/s) en die rivier was 4,3 m diep. Tydens dié vloedgolf se piek Vrydagoggend by Blouputs was die Suid-Afrikaanse departement van water en sanitasie se vloei­

lesing 3 407 m3/s en die dieptemeting 4,8 meter. Dis ’n daling van ongeveer 500 m3/s in die vloei van die water. Die Paaieoewrheid (RA) moes Saterdagmiddag die MR 118-pad tussen Rosh Pinah en Oranjemund tot verdere kennisgewing sluit. Die Oranjerivier het op plekke tussen kilometer 26 en kilometer 32, soos gemeet vanaf Rosh Pinah, oor die teerpad gevloei. Oranjemunders is versoek om in die tussentyd die grondpad tussen Oranjemund en Lüderitz deur die Sperrgebiet te gebruik. Dié pad sal daagliks tussen 06:00 en 15:00 vir die publiek oop wees, sê die RA.

ariewe vir die verwerking van mediese afval van private gesondheidsinstellings in Windhoek het met tot 456% per maand gestyg nadat die hoofstad se stadsva­ ders die monopolie hierop verkry het. Tans word van hospitale tot laboratoriums gedwing om die munisipale diens as enigste opsie te gebruik weens ’n resolusie wat tydens ’n strategiese vergadering in 2011 aanvaar is. Dié besluit word tans in ’n eis deur die Lady Pohamba Private Hospitaal in die hoërhof uitgedaag, met die hospitaal wat geriewe hiervoor by sy perseel het. Tydens ’n ondersoek deur Republikein is onder meer bevind nageboortes en plasentas by hospitale moet gevries en dan geweeg word om eers die koste vir die verbranding daarvan deur die munisipale verbrandingsgeriewe te bepaal. Volgens een laboratorium het die koste vir verbranding van N$7 673 per maand met nagenoeg 450% tot N$42 700 gestyg. ’n Hospitaal in die hoofstad het die

Ingeligte bron In die mediese bedryf

“Tydens ’n Covid-19golf kan die hantering van mediese afval van N$100 000 tot N$120 000 per maand kos.” situasie as ’n “verskriklike krisis” beskryf. Die volume mediese afval is tydens die Covid-19-pandemie op die spits gedryf met onder meer maskers en persoonlike beskermende drag (PPE’s) wat verskeie kere per dag vervang moes word.

HONDERDE TONNE TER SPRAKE

Gedurende ’n golf wissel die mediese afval by ’n hospitaal van sowat 1 800 ton tot 2 300 ton per maand. Vir net een hospitaal met ’n Covid-isolasiesaal beloop dié volume tans nagenoeg 1 400 tot 1 600 ton per maand. Volgens ’n bron in die bedryf het dit in “normale maande” in 2020 en later sowat 1 000 tot 1 350 ton per maand beloop.

Volgens regulasies moet die mediese afval in rooi sakke geberg word. Die rooi sakke moet vervolgens in plastiekhouers geseël en in ’n vrieskas gestoor word wat aan die nodige vereistes voldoen, voordat dit na die munisipale verbrandingsoond vervoer word. Die houers, vrieskaste, krag teen verhoogde koste, spesiale berging en vervoer is alles vir die rekening van die hospitaal of laboratorium. “Die vervoer mag slegs deur geregistreerde mense en voertuie, of ten duurste kontrakteurs of op eie stoom in spesiaal goedgekeurde voertuie, waentjies en drywers geskied. “Dis alles ekstra kostes vir gesondheidsinstellings,” verduidelik die bron. In 2018 moes die betrokke hospitaal N$36,77 (BTW uitgesluit) per kilogram vir mediese afval opdok, teenoor die N$44,78 (BTW uitgesluit) van 2021. Na bl. 2

In vandag se koerant app for the Download the MyInfo mobile phone latest news on your

THIS EDITION IS BROUGHT TO NSX Overall (closed) • 1 637,10 mON

wEd

TUe

YOU BY

frI

mON

wEd

ThUrS

JSE All Share (closed) • 73 455,00 mON

frI

3

Market Watch

Duddy Coordinating Editor: Jo-Maré [email protected] • Tel (061) 297 2073 • E-mail:

THIS EDITION IS BROUGHT TO

frI

1.03%

Gold (closed) • US$1 788.15/oz mON

wEd

TUe

ThUrS

IaN PUrdy, CEO: PaladIN ENERgy

3

frI

Copper (closed) • US$9 677.00/t mON

wEd

Value of total trade on the Overall Index of the NSX last week.

ThUrS

1.96% frI

NamibiaN Stock ExchaNgE

To visit the Market Watch Flipper website please scan the QR code with a QR reader or the MyInfo app

AVE P.O. BOX 3436, Windhoek Gen. Murtala Muhammed app for the 061 223 721 Tel: 061 297 2000; Fax: Download the MyInfo mobile phone latest news on your

Toko-Ekambi goals fire Cameroon into semi-finals

Jo-Maré duddy

beleaguered Shareholders in the on Trustco Group Holdings they had to brace

were toldsay I “basic wouldn’t “I Friday expected themselves for an N$821 million of between nerves, any feltloss” in the comand N$874 million the 11felt31forAugust pany’s audited results I definitely month period ended out between 2021. anxious That is a plunge of N$608 million N$555 million and N$266 there.” the basic loss of

Oil price to remain elevated

Sport Wrap

TUe

N$39.7 mln

ing continues The bleed Christian Coleman Football Trustco: INTERVIEW:

3 Monday

0.07%

ThUrS

Publications: Hennie Geldenhuys NMH Marketing Manager: E-mail: [email protected] • Tel (061) 297 2201 •

YOU BY

Boxing

31/01/22

wEd

TUe

The Restart Plan Update is the conclusion of an extensive work stream . . .

Solid six months for Shoprite

Monday

TUe

INTERVIEW

FOCUS

31/01/22

0.00%

0,34% NSX Local (closed) • 513.51

ThUrS

3

from in its million Trustco suffered for the 18-month

becomes 40c week, while diesel by 30c per litre this McleanLimba Mupetami The petrol price increasesPhoto UnsPlash/erik Coordinator: .com per litre more expensive. 383 400 • E-mail: limba@namibiansun

results NamIbIaaudited 1-031 Sepended lEaguE period group said in a pREmIERfinancial tember 2020, the Namibthe- TuNisiA onFAso BurkiNA highlights trading statement (NSX).

2-0 CAMerooN - GAMBiA

ian Stock Exchange explained Publications: Hennie Geldenhuys TrustcoManager: a Among others, NMH Marketing “The follows: 297 2201 • E-mail: [email protected] the expected hit • Telas(061)recorded majority of the losses (unrealised) relate to non-cash investimpairments of certainforeign exments and unrealised change losses. of certain in“The impairment result of asvestments was the the valuin sumptions applied address to ation methodology around the the uncertainties of the [Covidlonger term impact operating the 19] pandemic on foreign markets. The unrealised from exexchange losses resulted

NAMPA/AFP

34-10 Bulls - lioNs

22-22 shArks - sTorMers

AVE P.O. BOX 3436, Windhoek Gen. Murtala Muhammed 061 223 721 Tel: 061 297 2000; Fax:

fellow players hiked bys to MorJJe laude rds fireshine bright at cricket awa l toen t, Gre add Smifue • Tel (061)

last February. The

diesel

the N$11.85 up will increase to Expensive fuel, driving success-price at the coast to N$11.88 a year highly and ser- N$15.98 compared Namibia’s other goods prices to ago. cricket season Namibia dollar ful 2020-2021 keep on troubling Given the weaker price expectavices, will on Satoil this year. in style and higher global was concluded (SS) foresees consumers tions, Simonis Storm March and April urday night. fuel prices hike for

change rate fluctuations.”

Bad nEWS

MorE d group The Namibian-base 36% and 56% in tumble in further expects a in revenue by between 2021 compared 36% and expects a tumble ended 31 August Trustco Holdings revenue by between 31 September million in Sepfor the 11-month period its audited results 56% - from N$618 financial period ended N$393 for the 18-month to its audited results tember 2020 to between at the too. latest fuel million 2020. Photo Facebook million and N$270 Reacting on government week, SS loss per share The group’s basic end of August 2021. announcement last he first fuel price 51.98c and con- mines and energy ministry continued: A headline loss on Wednesday all-roundsaid is estimated between loss of August 2021. The anticipated Trusto’s bad news the motorists outstanding heface ies N$716 him is to the economists the last, of JJ Smit landed will fund under-recover 55.97c compared per share (HEPS) headline loss of between was won’t betribution (MME) and 49.14c million Nathe National Cricket prizes atwill 19.95c in 2021. million and N$767 the headline to be between 45.32c by using funds from An under-rehave warned. the two big 2021’s to GO TO PAGE 2 this February for the 2020Fund (NEF). fuel tank compared to the August forecast compared functionthan Energy and Filling amibia’s awards paid million price with more expensive 35%season, loss of 19.06c. loss – between N$462 as he walked awaycovery means the pump be nearly2021 cost compared to is lower than the 2021. of the season and player’s N$513 million more in February bothaplayer at Walvis by consumers was imported. litre of petrol season. A year ago, it at which fuel 2 player of the PAGE Wednesday, TO On expertise, GO his batting Bay cost N$11.85. than He proved stage with more expensive to clinch a win will by N$4.10 Kayleen Green on scoring a century player of the year African A side in JJ Smit receives his Cricket Namibia women’s against the South 93 from just 29 player of the year team Vuuren. men’s Namibia Van as Tjongarero and Cricket Namibia senior sports Agnes Tjongarero and Cricket Ramon Windhoek, as well A. of player of the tournament: balls against Zimbabwein the United awards from ministerVuuren. Cup best fielder: Cup Wilmot Eagles T20 World president Rudie van At the T20 World week player of prominent • Jan Frylinck also contributed • CSA U16 cricket Some of the other Arab Emirates, he Cup player of Henry van Wyk against the Neth- off the field. on the night: the tournament: • Eagles T20 World important knocks lifetime honours T20 World awards of the year: Pierre de Bruyn David Wiese to round off the tournament: • Cricket Namibia • Coach “Namibia’s successful like watcherlands and Scotland award: Mau(Namibia player of the year: JJ was World Cup and award: Abie Louw • Raymond van Schoor • Eagles T20 player Cup debut in the UAE just could not Namibia’s first-ever selector and 1994; former national ritius Ngupita Smit a Netflix series – you Super 12 wins. women’s team cricket and ing player of the year: Cricket Namibia national team manager) • Capricorn Eagles • Eagles 50-overs Returning to one-dayOman, Smit miss it or look away,” Vuuren said in of the year: Victoservice award: Otto van player against Rudie Long-time Smit players • series JJ president a home batter: Suné Cup best captaincy from the his speech. Mack (Walvis Bay) ria Hamunyela Best 11 matches) • Eagles T20 World (227 runs, took over the team player of in 23-year-old Erasmus and once Wittmann (245 runs Hamunyela • Richelieu T20 franchiseWilliams batsman: David Wiese 127). In the women’s game, injured Gerhard front with back45, strike rate tournament: Craig bowler: Victoria Green took the Capricorn the Best average • Kayleen again led from the Cup best bowler: five-wicket haul. of the year award, (311 runs, nine wickets). (17 wickets in 12 matches) • Eagles T20 World to-back 50s and a under pressure Eagles player in nine Africa qualifiers wickets, average scored 184 runs Jan Frylinck (nine • U19 World Cup His calm approach ability at having 7.4) taking 13 wickets 18, economy rate underlies his exceptional leader- innings, while also showing international level, true gentleman in 11 matches. a ship as well as being

Jo-Maré duddy PoolMan andreW price hike for 2022

TT

e season

Nasfed concludes long-cours

evaluation more as a platform for as well. than for competition. sports kicking off der year we will fact-finding “This is more of a to evaluate Hopefully later this to the Comexercise for coaches send some swimmers the World and swimmers and the levels of their monwealth Games said. Federain preparation he where they are and Championships,” The Namibia Swimming as a nationals at the its last swimfor the long-course added. Badenhorst said swimming tion (Nasfed) held over the he will enjoy a busy end of February,” sport in Namibia ming gala of the year readying Club coach of Dolphins Swimming his athletes programme this year. season, weekend in hopes 2022 Janis Stergiadis said to their sport “After our long-course a break swimmers for a bustling have have been dedicated the swimmers will short-course swimming season. to the year, summer holiday. our before we go into on some inter- despite the long Despite a slow start Badenhorst have been go vice-president Jurie will quickly season. They will we will kick off “Most of our swimmersthe Deswimming throughout are now national tours then believes the swimmers so they season,” he said. fog. cember holidays our short-course shed their festive they were of Xander taking part in getting back to where The contributions With the athletes on longWantenaar Nasfed before. Skinner and Ronan the fourth and final said for the junior stage are espe“We are preparing the international course gala, Badenhorst and also to the vice-presa December national championships cially noteworthy in all, I think coming back from will be very issue. it an “All was the level galas; ident, who said: holiday, fitness in Namibia for his delight important for us. swimming and aquatics He, however, expressed comparing their “We have started are doing very well”. at the turnout. with parhappy very swimmers are 80 we about times and “We had he added. is good for this where they are now,” Happy ticipating, which gala served schools that The last long course time of the year with school the just started and all

Iréne-MarI van Walt

ArgiefFOTO, ter illustrasie

The last Namibia Photo Iréne-MarI

Swimming Federation

Long-Course Gala

was a success.

van der Walt

WEbwerfkode

4581

Laai die MyInfo-toep af vir die jongste nuus.

ISSN 1560-9448 JAARGANG 45 NO. 37

Nuus

2-5 | Praat Saam

6 | Sport

8

BESOEK ONS AANLYN by WWW.REPUBLIKEIN.COM.NA

2

Nuus

Republikein

GenL. Murtala Muhammedrylaan. Posbus 3436, Windhoek ISSN 1560-9448 Tel: 061 297 2000 | vOLG ONS OP:

Kontakpersone Redakteur

NUUSredakteur

Dani Booysen 081 129 3781 / 061 297 2038 [email protected] BEMARKINGSKOöRDINEERDER Carmen Stenger 081 239 7664/061 297 2102 [email protected]

SportNuus

Andrew Poolman 081 247 2837 / 061 297 2011 [email protected]

Ronelle Rademeyer 081 127 8159 / 061 297 2114 [email protected] Erongo

Otis Finck 081 299 1211 [email protected] Faks: 064 403 451

e-pos: [email protected]

streke

Rundu: Kenya Kambowe @ 081 724 1044 Keetmanshoop: Elizabeth Joseph @ 081 836 8036 Otjiwarongo: Ester Kamati @ 081 812 0059 Ongwediva: Tuyeimo Haidula @ 081 339 3112

VERKOPE EN AFLEWERING Ettienne Kotze 081 244 0928 [email protected] Tel: 061 297 2171

’n Publikasie van NAMIBIA Media Holdings (pty)Ltd, gedruk deur Newsprint Namibia (pty)Ltd.

Maandag 31 Januarie 2022

WEER WEERWAAK: Swaar neerslae word verwag op plekke in Otjozondjupa, Khomas, Hardap en ||Kharas. BINNELAND: Gedeeltelik bewolk en baie warm in die verre noordweste en weste. Elders sal dit gedeeltelik bewolk en warm tot baie warm wees met enkele tot geïsoleerde donderbuie, maar wydverspreid in Oshikoto, Khomas, Hardap en ||Kharas. KUS: Gedeeltelik bewolk en koel tot warm met buie oor die sentrale en suidelike kus.

GETYE BY WALVISBAAI: L 08:57 H 15:14 L 21:18 WINDHOEK RUNDU OSHAKATI GOBABIS MARIENTAL KEETMANSHOOP WALVISBAAI LUANDA JOHANNESBURG KAAPSTAD

16° 18° 18° 16° 26° 25° 16° 23° 15° 19°

24° 26° 26° 30° 41° 30° 20° 29° 23° 31°

Ses kamma-polisiemanne in die hof

»»Saak tot 7 April

Die beskuldigdes is van links mnre. Jere­ mia Samuel, Petrus Nekongo, Frans Hanghome, Moses Eelu, Andrias Naftali en Wapulile Petrus.

uitgestel

Inligting deur ’n bron het die ses mans wat hulle na bewering as polisiebeamptes voorgedoen het om ’n misdryf te pleeg, aan die pen laat ry.

››Augetto Graig

D

ie ses mans wat deur die Namibiese polisie (Nampol) vasgetrek is ná die beweerde kaping van ’n voertuig twee Sondae gelede op Windhoek se westelike verbypad, het Vrydag hul eerste verskyning in die hof gemaak. Die mans het na bewering ’n padblokkade opgestel en minstens twee het hulle as polisiebeamptes voor-

Foto Verskaf

gedoen. ’n Jong ma is met haar twee maande oue babaseun in die voertuig afgetrek, waarna sy glo aangerand is. Sy is bewusteloos uit die voertuig gesleep en die mans het na bewering

met haar VW Polo op die vlug geslaan. Die voertuig is later naby die Goreangabdam gevind, gestroop van die meeste van die onderdele. Die vrou en haar baba is kort ná die

voor­val langs die snelweg gevind. Die ma het eers haar bewussyn herwin nadat ’n weldoener haar te hulp gesnel het. Volgens Nampol is die verdagtes

Woensdag aangekeer nadat inligting van ’n lid van die publiek ontvang is. Die bron is glo genader om die voertuig te koop. Hulle het Vrydag in die Windhoekse landdroshof in Katutura verskyn. Landdros Johannes Shuuveni het die saak vir verdere ondersoek tot 7 April uitgestel. Mnre. Jeremia Samuel, Petrus Nekongo, Frans Hanghome, Moses Eelu, Andrias Naftali en Wapulile Petrus word beskuldig van roof met verswarende omstandighede en dat hulle hul valslik as polisiebeamptes voorgedoen het. Nampol het ligte en ander onder­ dele insluitend die spieëls, die battery en gereedskap teruggekry. Die spaarwiel word nog vermis. Die polisie soek ook steeds die voertuig wat as ’n polisievoertuig vermom is, asook die polisielig wat gebruik is om die padblokkade eg te laat lyk. – [email protected]

Oranje-gevaar vir eers verby Van bl. 1

Sewejarige verdrink in Goreangabdam Mnr. Percy Openshaw soek hier na die seun wat Vrydag in die Goreangabdam verdrink het. Foto Augetto Graig

››Augetto Graig Die polisie se soektog die naweek na die jong Steven Ndeutapo (7) wat Vrydagmiddag in die Goreangabdam naby Penduka verdrink het, was gisteroggend eindelik suksesvol. Hy het glo vanaf ’n groot waterpyp ingespring en onder die water verdwyn toe hy saam met maats gaan swem het. Die polisie kon Saterdag sy ouers opspoor en hulle

Mediese afval

Van bl. 1

“In 2018 tot einde 2020 was die gemiddeld ingesluit N$61 000 per maand. “In 2021 was die koste maandeliks gemiddeld N$85 000 met die isolasiesaal wat geopen is. Tydens ’n Covid-golf kan dit tot N$100 000 of N$120 000 per maand kos.” Volgens die bron kan die koste en volumes tussen instellings skerp verskille toon, omdat die spesifieke dienste en prosedures wat verskaf word, ’n groot rol speel. “Hospitale se bestuur sal ’n finansiële besluit moet neem om te bepaal of dit die moeite werd sal wees om

het op die toeneel bevestig dat die klere wat op die wal gevind is, dié van hul kind is. Die duiker en paramedikus mnr. Percy Openshaw het die donker waters van die Goreangabdam Saterdag en weer gister aangedurf om na die seun te soek. Volgens hoofinsp. Nickodemus Nehale het Openshaw vir meer as twee ure Saterdag geduik op soek na die seun. Gister het Nehale aan Republikein

bevestig hulle het die seun gevind. Teen middagtyd het hulle op die polisie se lykswa gewag. Nehale sê die groot waterpyp is ’n gevaar omdat mense dit gebruik om die dam oor te steek en hy doen ’n beroep om die munisipaliteit om dit af te baken. Hy sê mense ry selfs met fietse oor die pyp. “Dis ’n groot risiko en te veel lewens is al so verloor,” sê hy oor dié kortpad oor die dam. [email protected] 

dit intern te doen. Die maandelikse uitgawe maak dat die kapitale uitgawe egter die moeite werd sal wees.” Volgens die bron is dit “absoluut die moeite en koste werd” om mediese afval intern en op die instelling se eie perseel te verwerk. “Dit kan veel vinniger gebeur, hoef nie geberg of vervoer te word nie, en is oor die algemeen veel veiliger as om dit met voertuie die hele dorp vol te karwei.” Ondanks die aanvanklike groot uitgawe om die nodige toerusting aan te koop, meen die bron dit sal vinnig afbetaal word. Koste vir geriewe word sodoende gespaar, wat dan in pasiëntesorg teruggeploeg kan word. Nog ’n bron in die bedryf sê sedert Windhoek se munisipaliteit die monopolie op die ver-

wydering en verwerking van mediese afval in die hoofstad verkry het, is die koste om daarvan ontslae te raak, met tot “500% verhoog”. “Dis heeltemal buite verhouding tot wat elders in die land en SuiderAfrika aan die gang is,” het die bron gesê. Volgens dié bron word staatshospitale se mediese afval by hul verbrandingsoond verwerk, maar “die staat se oond wil geen afval van die private sektor ontvang nie, alhoewel daar sover ons weet geen wetgewing daarteen bestaan nie”. Private instellings mag ook glo nie afval vir verwerking buite Windhoek se munisipale grense vervoer nie. “Die munisipaliteit het dus ’n monopolie geskep,” sê die bron.  – [email protected]

Mnr. Jacques Cliff, bestuurder van die plaas Komsberg aan die Oranjerivier, het gister aan Republikein gesê geen vloedskade is aan wingerde aangerig nie. “By Desert Fruit (aangrensende plaas) het die rivier tot tussen die dadelbome opgestoot, maar omdat dit stadig-vloeiende water is, het dit geen skade aangerig nie. “By Noordoewer het Sarel Olivier-hulle se groentegronde wel oorstroom,” het Cliff vertel en later foto’s gestuur wat ook wys hoe die Oranjerivier by Aussenkehr oor die laerliggende dele van Norot­shama River Resort se terrein gestroom het. Mnr. Petrus Kapitango, bestuurder van Felix Unite se Provenance Camp op die oewer van die Oranjerivier by Noordoewer, sê hoewel die water deur twee van die bungalows gevloei het, is die rivier nou besig om te sak. By Amanzi Trails River Adventures se kampterrein ’n ent verder is reeds geruime tyd onder water, maar die hoërliggende kroeg en

ablusieblok is ongeskonde. Mnr. Abé Olivier van Omega Farms by Noordoewer het vroeër in ’n video-onderhoud aan Republikein gewys hoe hul landerye tydens die vorige, kleiner vloedgolf aan die begin van Januarie reeds onder water was. Die vier opgaardamme in die Oranjerivierstelsel – die Vaal-, Bloemhof-, Gariep- en Vanderkloofdam – was gisteroggend onderskeidelik 105,3%, 102,1%, 104,1% en 106,5% vol. Cliff sê hoewel die vloedgolf die naweek nie so groot was as die een tydens die 2011-vloede nie, kan nie nou al voorspel word wat later in die seisoen gaan gebeur nie. “Dit sal afhang van hoeveel reën in die opvanggebiede van hierdie damme val.” Hy sê NamWater stel ’n goeie voorbeeld by die Hardapdam deur dit só te bestuur dat die dam nooit meer as 70% vol is nie. Die vorige groot vloed in die Oranjerivier was op 14 Januarie 2011 toe die watervloei by Upington op 4 802 m3/s gepiek het. Die hoogte was toe 7,7 meter. – [email protected]

Só het dit voor die naweek by die Norotshama-rivieroord by Aussenkehr gelyk. Foto André Vermaak

NUUS

Republikein

Maandag 31 Januarie 2022

3

Trek kom N$800 miljoen, 7 jaar later » Binnelandse Sake se nuwe tuiste dié week oopgestel Alle toonbanke is op die grond­ vloer, terwyl verskeie departe­ mente van die ministerie kantore in die gebou het.

› Augetto Graig

D

ie ministerie van binnelandse sake, immigrasie, veiligheid en sekuriteit het bykans sewe jaar nadat die bouwerk aan sy nuwe N$800 miljoen-hoofkantoor begin het, eindelik die naweek na dié nuwe perseel op die hoek van Hosea Kutako-rylaan en Harveystraat in Windhoek-Noord verhuis. Volgens die ministerie se uitvoerende direkteur, mnr. Ettienne Maritz, behoort dienslewering van môre af te hervat. Die kantore van beide die ministe-

rie se geboue in Windhoek se noordelike nywerheidsgebied en die een in die middestad is verlede week vir die publiek gesluit, maar dienste sal Dinsdag 1 Februarie by die nuwe gebou hervat. Die nuwe gebou is tien verdiepings hoog en bestaan uit twee vleuels op elke vloer. Alle toonbanke is op die grondvloer. Die ministerie se departement vir administrasie en vlugtelingbestuur sal in die gebou gehuisves wees saam met die departemente vir immigrasiebeheer, burgerskap en die Khomasstreekskantoor. Die Namibiese polisie (Nampol) sal ook ’n kantoor daar hê waar dokumente gesertifiseer kan word, terwyl die Namibiese Korrektiewe Dienste (NCS) ook ’n inligtingstoonbank sal beman. Volgens Maritz het die gebou die

ministerie net minder as N$800 miljoen (N$799 099 939,56) uit die sak gejaag terwyl die kontrakteurs ’n gesamentlike onderneming van China Civil Engineering Construction Namibia en Shilongo Investments was. Hy sê die gebou sou aanvanklik in Junie 2018 voltooi gewees het nadat die bouwerk op 1 April 2015 begin het. “Vanweë maatreëls om koste in 2016 en 2017 te besnoei, is die bouwerk eers gestaak. Dit het toe op 27 Junie 2018 hervat en is op 1 September 2021 voltooi,” sê hy.

TUSSENTYDSE REËLINGS

Die publiek moet daarop let dat die verhuising ook telefoonlyne beïnvloed en dié ministerie is nog nie op sy landlynnommers bereikbaar nie. Mense wat intussen geboorteserti-

Die Sunchaser4 kry krag deur ‘n een kilowatt sonpaneelstelsel op sy dak. FOTO’S AUGETTO GRAIG

Die ministerie van binnelandse sake, immigrasie, veiligheid en sekuriteit se splinternuwe N$800 miljoen-hoofkantoor in Windhoek-Noord. FOTO AUGETTO GRAIG fikate benodig, moet die kraamafdeling van die Windhoek Sentrale hospitaal of die Katutura-staatshospitaal se kraamsaal besoek.

Die Rhino Park privaat hospitaal sal vir die uitreik van doodsertifikate verantwoordelik wees. - [email protected] 

Mnr. Ryan van Greunen wag op die laaste voorbereiding voor die Sunchaser4 uit Windhoek na Swakopmund vertrek.

Sunchaser4 ‘drink’ Namibiese son op epiese tog › Augetto Graig Sunchaser4, ’n sonaangedrewe voertuig, het gisteroggend om agtuur die laaste skof van sy epiese 2 153 km tog vanaf Pretoria na Swakopmund, in Windhoek afgeskop. Die bestuurder, mnr. Ryan van Greunen, het te midde van groot belangstelling by die Christuskirche, wat seker dié bekendste Windhoekse landmerk is, vir hierdie laaste skof weggetrek. Volgens dr. Tiaan Oosthuizen van die Tshwane Universiteit van Tegnologie (TUT) het die span nog gisteroggend gehoop om ’n ekstra draai by Hentiesbaai te maak ten einde 500 km in een dag af te lê. Die Namibiese deel van die roete het op Ariamsvlei begin en deur Karasburg, Keetmanshoop, Mariental en noord na Windhoek gestrek waar die span Saterdagmiddag aangekom het. Hulle het by St. Paul’s Kollege gaan stop om leerlinge van die skool ’n geleentheid te gee om die voertuig van nader te bekyk. “Die projek gaan daaroor om studente op te lei,” sê Oosthuizen. “Projekte van eerstejaar- tot finalejaarstu-

voeg hy by. Sunchaser4 is ’n vierde generasie sonkragvoertuig. Die tydsduur vir die ontwikkeling, veilingheidstoetse, produkverkryging en die bou van die voertuig was sowat twee jaar, sê hy.

DIE ONTWERP

Die stuurwiel herinner aan dié van Formule 1-motors.

Mnr. Ryan van Greunen klim gisteroggend agter die stuurwiel van die Sunchaser4 in terwyl mnr. Mpho Mogadima hom help. dente asook nagraadse meesters- en een doktorsgraadstudente is ingespan op hierdie kar. Die tegnologie wat op die kar

gedoen is, word nou op die pad getoets. Die studente is hier. Hulle bestuur ook self die kar. Hulle is deel van die span,” sê hy.

Nog ’n ander strewe is om mense bewus te maak van die tegnologie en daarom vorm skoolbesoeke deel van die program,

“Die kar self het ’n een kilowatt sonpaneel op die dak. Dit het een sitplek. Die ontwerp van die onderstel lyk amper soos ’n katamaran, of boot.” Dit is uitgehol in die middel om lugweerstand van voor af te verminder, verduidelik Oosthuizen en sê die voertuig is ook baie lig en weeg net onder 200 kg. Dis volledig van koolstofvesel gemaak. “Ons kan so 120 km per uur ry, maar omdat die paaie bietjie nouer is en vir veiligheid, bly ons onder 100 km per uur. “Ons is heeltemal wettig op die pad, met al die permitte en papiere wat ons benodig,” sê hy. Ná die Sunchaser4 hoop die span om die volgende weergawe van die sonaangedrewe voertuig met meer sitplekke te ontwerp en te bou, sê hy. “Ons wil graag ’n voertuig hê met deure aan die kant waar ’n mens kan inklim in teenstelling met hierdie een

waar ’n mnens van bo af moet inklim,” sê hy. Oosthuizen is egter nie oortuig dat sonkragaangedrewe voertuie binnekort kommersieel be­skikbaar sal wees nie. “Daar bestaan reeds sulke voertuie in Europa

en Amerika, maar hulle is baie duur.” Hy sê Afrika en Suid-Afrika se infrastruktuur is nog nie reg vir hierdie voertuie nie. “Binnebrandenjin-voertuie sal nog ’n lang tyd met ons wees,” sê hy. - [email protected]

PUBLIC PARTICIPATION NOTICE ENVIRONMENTAL ASSESSMENT: TOURISM AND IRRIGATION BASED AGRICULTURAL ACTIVITIES OF OMUTATI GAME AND GUEST FARM, OTJOZONDJUPA REGION Geo Pollution Technologies (Pty) Ltd was appointed by Omutati Game and Guest Farm Safari Tours CC (the Proponent), to undertake an environmental assessment for tourism and crop cultivation activities on Streben Farm No. 437 and Lynplaas Farm No. 436. Additional and location information can be obtained from: http://www.thenamib.com/projects/projects.html The environmental assessment will be conducted according to the Environmental Management Act of 2007 and its regulations as published in 2012. The Proponent irrigates land by means of drippers and centre pivot systems. Water is abstracted from boreholes. All operational activities on the farms will be included in the assessment. These include pest control, fuel storage and waste handling and disposal. All interested and affected parties are invited to register with the environmental consultant. By registering you are provided with the opportunity to share any comments, issues or concerns related to the project, for consideration in the environmental assessment. Additional information can be requested from Geo Pollution Technologies. All comments and concerns should be submitted to Geo Pollution Technologies by 21 February 2022. Quzette Bosman Geo Pollution Technologies Telephone: +264-61-257411 Fax: +264-88626368 E-Mail:[email protected]

4

NUUS

Republikein

Nghiwete kap terug

Bome in hoofstad nog nie vervang

» NSFAF wou oudhoof glo vir evaluering stuur Ten spyte van die arbiter se opdrag dat sy in haar amp heraangestel moet word, het die NSFAF al sy hulpbronne ingespan om te verseker dat Nghiwete nie terugkeer nie.

› Tanja Bause Die sewe bome wat in Maart verlede jaar in die hoofstad se sentrale sakegebied afgekap is, sou verlede jaar tydens Nasionale Boomplantdag in Oktober met nuwe bome vervang word. Dit het egter nie gebeur nie. Die bome was volgens mnr. Harold Akwenye, die woordvoerder van die Windhoek-munisipaliteit, te oud en moes vervang word. Akwenye het die week op navraag gesê die munisipaliteit se parkeafdeling werk nou saam met die argitekte Rynard Mudge om in­ heemse bome te plant. “Die bome sal geplant word sodra die kontrakteur die nodige

Harold Akwenye WOORDVOERDER

“Verskeie oorwegings rondom die opknapping van Zoo Park word nog bespreek. Ongelukkig vertraag ’n gebrek aan finansiering tans dié vordering.”

Maandag 31 Januarie 2022

› Mathias Haufiku

s­ ementwerk voltooi het. Aangesien dié deel van die projek moontlike wateronderbrekings na sommige dele van die sentrale sakegebied kan veroorsaak, word dit gedoen met die nodige sorg en in konsultasie met die relevante belanghebbers om die potensiële impak daarvan te bestuur. “Ongelukkig het die feesseisoen en sakeonderneming wat gesluit was die proses onderbreek,” het hy gesê. Hy het in Mei verlede jaar gesê die boomstompe sal in dieselfde maand verwyder word en nuwe bome sal in Oktober geplant word, aangesien die bome op daardie tydstip nog in die stad se kwekery was en die munisipali­ teit vir lente gewag het. “Verskeie oorwegings rondom die opknapping van Zoo Park word nog bespreek. Ongelukkig vertraag ’n gebrek aan finansie­ ring tans dié vordering.” 

– [email protected]

D

ie geskorste uitvoerende hoof van die Finansiële Hulpfonds vir Namibiese Studente (NSFAF), me. Hilya Nghiwete, het die fonds se d ­ ireksie daarvan beskuldig dat hulle haar dissiplinêre verhoor “primitief ” gekaap en haar afgedank het voordat die proses afgehandel is. Mnr. Clement Daniels is destyds deur die NSFAF gekies om die verhoor te lei, maar sy ampster­ myn is kortgeknip ná die direksie se “skielike” ingryping. Volgens Nghiwete se hofstukke wat verlede Vrydag ingedien is, het die direksie die dissiplinêre proses “onregmatig, onregverdig en on­ reëlmatig gekaap”. “Dit blyk die voorsitter [Daniels] van die verhoor is nooit die geleent­ heid gegun om oor die kwessie te besluit nie, aangesien die appel­ lant se raad van direkteure op 6 en 7 Februarie 2020 die dissiplinêre verhoor, sonder kennisgewing aan die voorsitter, gestuit het. Die ­direksie het sy magte onreg­ matig uitgeoefen.” Volgens Nghiwete het die direk­ sie vroeër erken dat sy afgedank is sonder dat enige aanklagte aan haar bedien is. Sy het verder aangevoer die NSFAF het sy maatskappysekre­ taris, mnr. Fillemon Wise Imma­ nuel, as die koördineerder van die dissiplinêre aangeleentheid aan­ gestel, ondanks die feit dat daar onenigheid tussen hom en Nghi­ wete was. Ten spyte van die arbiter se opdrag dat sy in haar amp heraan­ gestel moet word, het die NSFAF al sy hulpbronne ingespan om te verseker dat Nghiwete nie terug­ keer nie.

ONVERSOENBAAR

Dié bome is verlede jaar in die hoofstad se sentrale sakegebied uitgehaal. FOTO’S TANJA BAUSE

Die NSFAF het gesê sy beeld en ­reputasie het aansienlik verbeter en die aantal klagtes van die publiek het merkwaardig afgeneem sedert Nghiwete die trekpas gekry het. Die fonds beweer ook die verhou­

Die NSFAF se geskorste uitvoerende hoof, me. Hilya Nghiwete. FOTO NAMPA ding tussen die instelling en die ­geskorste hoof kan nie gered word nie, en om dié rede moet sy nie haar pligte hervat nie. Nghiwete het egter dié bewering betwis en gesê die direksie het nie bewyse of haar verhouding met die NSFAF verbrokkel het of nie. “Die waarnemende uitvoerende hoof, mnr. [Kennedy] Kandume, en die maatskappy­sekretaris (Im­ manuel) se bewyse is irrelevant en onbetroubaar in daardie verband, veral in die lig van die feit dat die waarnemende hoof tans by die voortgesette afwesigheid van die eerste r­ espondent baat; terwyl die maatskappysekretaris duidelik be­ vooroordeeld teenoor die eerste ­respondent is,” lui Nghiwete se hof­ stukke. In sy hoofbetoë vir ’n appèl teen die arbiter se bevel dat Nghiwete in haar amp heraangestel en sowat N$3 miljoen aan haar terugbetaal moet word, het die NSFAF gesê sy het meer as N$4 miljoen ontvang terwyl sy geen dienste aan die fonds gelewer het nie. Dit het die instelling in ’n benarde finansiële posisie geplaas. Nghiwete het die NSFAF se aan­ tygings weerlê en bygevoeg die fonds “hou eenvoudig nie van die arbiter se besluit nie”. “Die hof hoef egter nie die ap­ pellant se verleidelike versoek om genade te oorweeg nie.

“Dit blyk, op grond van ’n wanop­ vatting, of dit billike oorwegings is wat saak maak. Die hof – met respek gesê mag net die wet toepas, nie billikheid nie,” het sy gesê.

VOLDOENDE GRONDE

Die NSFAF het intussen gesê daar is voldoende gronde om die dis­ siplinêre verhoor, wat Nghiwete versuim het om by te woon, op te skort en haar heeltemal af te dank. Hierdie gronde sluit in die feit dat sy – sonder om die instansie in te lig – vir drie maande afgeboek was vir ’n siekte waarna bloot as “psigo­ patologies” verwys is, maar tog na Finland gereis het vir persoonlike sake. Dis nie duidelik waarom Nghiwete medies geskik was om met private sake aan te gaan, maar nie geskik was om aan ’n dissiplinêre verhoor deel te neem nie, het die fonds gesê. Sy het glo ook geweier om ’n dokter te sien wat die NSFAF aan­ beveel het nadat bevind is haar siekverlofsertifikaat was “heel­ temal onvoldoende en het geen ­verduideliking verskaf vir haar toe­ stand of haar vermoë of onvermoë om aan die dissiplinêre verhoor deel te neem nie”. Daar is ook sprake dat die direk­ sie wou hê Nghiwete moes vir psi­ giatriese evaluering gaan. 

– [email protected]

EXAM RESULTS 2021 EXAM RESULTS NSSCAS (AS-Levels) NSSCO Part time & Full time

TO ADVERTISE CONTACT:

Audrey Tsowases

061 297 2056 | [email protected]

BOOK YOUR

SPACE!

Voëlgriep kan bedryf tot in sy kern skud, sê Pluimveevereniging » Honderde seevoëls reeds gevrek Dis die eerste keer in Namibië se geskiedenis dat die hoogs aansteeklike HPAI H5N1-variant bevestig is.

› Adam Hartman op Swakopmund

A

s die hoogs aansteeklike voëlgriep wat onlangs bevestig is en as die HPAI H5N1-variant geïdentifiseer is die plaaslike hoendervleisbedryf binnedring, kan dit die sektor tot in sy kern skud. Dit was mnr. Rene Werner van die Namibiese Pluimveevereniging van Namibië se reaksie nadat die ministerie van landbou, water en grondhervorming die uitbreking amptelik bevestig het. Dis die eerste keer in Namibië se geskiedenis dat hierdie variant b ­ evestig is. Honderde seevoëls het reeds die ­afgelope twee weke langs die kus tussen Walvisbaai en Swakopmund gevrek. “Ons neem dit baie ernstig op. ­Voëlgriep is ’n baie slegte siekte; mens

FOTO TER ILLUSTRASIE ARGIEF

NUUS

Republikein

Maandag 31 Januarie 2022

Rene Werner

PLUIMVEEVERENIGING

“Ons neem dit baie ernstig op. Voëlgriep is ’n baie slegte siekte; mens kan nie jou voëls vir die virus behandel nie.” kan nie jou voëls vir die virus behandel nie. Die impak van die virus is verwoestend vir ’n boer aangesien hy al sy pluimvee sal verloor – hetsy deur die siekte, of in die geval waar hy al sy hoenders, selfs die gesondes, van kant moet maak om te probeer keer dat die siekte na ander plase versprei,” het Werner verduidelik. Hy het verwys na Suid-Afrika, waar plase met 100 000 voëls alles verloor het weens voëlgriep-uitbrekings.

Hy het gesê hoewel die huidige uitbreking net aan die kus waar geneem is, vlieg seevoëls ook na damme soos die Von Bach en Swakoppoort, van waar die virus na die binneland kan versprei. Hy het gesê die siekte kan die bedryf verwoes en diegene vir wie dit moont­lik is, “sal weer van voor af moet begin”. Hy het gesê daar was tot op hede nog nie ’n ernstige uitbreking van voëlgriep in Namibië nie. Die landbouministerie en die ministerie van gesondheid en maatskaplike dienste het Donderdag ’n gesamentlike verklaring aan die publiek, veral pluimveeboere, uitgereik waar in hulle gewaarsku word oor die uitbreking, en dat dié griep na mense oordraagbaar is. Mense kan deur die oë, neus en mond besmet word wanneer hulle besmette voëls hanteer en in noue kontak kom of deur die ­hantering en verbruik van besmette voël­ produkte. Daar is egter geen bevestigde oordrag van voëlgriep van mens tot mens nie, volgens die verklaring. 

– [email protected]

5

Dié twee mans is in hegtenis geneem vir die besit van nege gesteelde skape. FOTO’S VERSKAF

Dié nege skape is ongedeerd aan hul eienaar terugbesorg.

Plaaswag kry skape terug › Tanja Bause Nege skape wat Woensdag­ oggend uit ’n plaaskraal in die Suide naby Keetmans­ hoop gesteel is, is deur die plaaswag teruggekry en twee mans is in hegtenis geneem. Mnr. Frikkie Mouton van die Alte Kalköfen Lodge en die voorsitter van die Feldschuhorn-plaaswag, het toe die Guribrivier afgekom het vloedskade aan sy drade gelei. “Ek het na die skade gaan kyk toe ek op twee werkers van my buurvrou afgekom het wat besig was om die spore van twee mense en skape te volg. Hulle het die spore vanaf hul kraal gevolg en die manne het die skape oor my beskadigde draad gejaag en wou deur my plaas loop.” Hy het onmiddellik die polisie op Bethanie gebel wat beamptes uitgestuur het. Nog twee plaaswerkers van ’n ander plaas het met die spoorsny kom help en sowat twee uur later het hulle op drie verdagtes en die skape afgekom. “Ons kon twee verdagtes sowat 200 meter vanaf die lodge vang en die polisie het hulle onmid-

dellik in hegtenis geneem. Ons het die skape opgelaai en aan die tannie terugbesorg.” Volgens hom gaan al die boere in die omgewing onder veediefstal gebuk en is die plaaswagte gestig om saam met die polisie te werk. “Ons het twee dae voor die stelery die boere gewaarsku dat vier mense deur die plase loop wat nie daar hoort nie en dat boere waaksaam moet wees. Nou het ons twee van hulle.” ’n Ruk gelede is 21 skape van ’n ander boer gesteel en Mouton het nege verloor wat langs die teerpad geslag en weggery is. “Dis georganiseerde kriminele wat agter die diefstal sit. Wanneer jy regtig honger is dan steel jy een skaap, slag dit en eet dit. Jy steel nie so baie as jy nie vir hulle betaal word nie. Dis ’n toenemende probleem en ons moet begin om onsself te beskerm. “Die regstelsel is ook aan die dief se kant. Hulle word gevang, kry borg, kom uit en steel weer. Daar is glo talle veediefstalklagte teen een van die mans, maar hier het ons hom weer. Hy weet dat hy môre, oormore weer op vrye voet is. Die stelsel is aan sy kant en dit moet landswyd verander.” Die Feldschuhorn-plaaswag is verlede jaar in samewerking met die Namibiese polisie op die been gebring. 

- [email protected]

6

PRAAT SAAM

Republikein

Praat saam WHATSAPP City of Windhoek maak spasie vir fietsryers in Florence Nightingalestraat. Is dit nou nodig? Mens sien nie eers meer as 2 van hulle op die paaie nie. Dan is die oranje cones nog vas aan die pad geskroef. ‘n Ongeluk wat wag om te gebeur! Die paaie is nou genoeg en karre word net al hoe meer. Rig eerder meer robots op, veral by 4-rigtingstrate soos die ene by China Town. Groot probleemarea. En sorg dat alle robots werk. – W’dhoeker

Maandag 31 Januarie 2022

[email protected] Sit “lesers” vooraan en SMS na 51500 (N$3/160 k ­ arakters) WhatsApp 0811 7000 10

SPOTPRENT

Glimlag met

Nuusblad 28 Januarie. “Halwe werk”. Moenie sleg voel in Whk, hier in Otjiwarongo gaan dit dieselfde. Pyp bars, word herstel, na ‘n paar dae se oproepe om die gat toe te maak, maak hul dit met bietjie sand toe. En so bly gate ongedoen. Dan praat ek nie eens van ander gate reeds in strate nie. En voor die reën word daar nie eens iets gedoen nie. Lyk my hulle moet opleiding kry hoe ‘n gat herstel word. Nimmereindige storie. Otjiwarongo munisipaliteit, kan julle asb. mense wat daarmee werk vra om die culverts in die strate oop te maak sodat reënwater sonder ‘n gemors daarin kan wegloop. Anders staan die strate vol water van verstopte culverts.

“Alle Namib iërs word bedre ig...”

Stropers en bosslagters is gewetenlose kriminele en moordenaars. Hulle verdien niks minder as die doodstraf nie. Hulle rig onherstelbare skade aan Namibië se ekonomie. Alle Namibiërs word bedreig; nie net die boere wat enorme skade ly en duur stoetdiere verloor nie. Waar is ons polisiepatrollies en waarom word die stropers nie gevang nie? Of is van hulle dalk kop in een mus met die stropers?

BRIEWE Beskerm ons boere ARTHUR GÖTZ VAN OUTJO SKRYF: Na aanleiding van u berig “Agtien koeie op een slag gestroop” in die

uitgawe van 27 Januarie 2022, die volgende: Jan Alleman besef nie hoe erg en hopeloos die situasie is nie. Hopeloos omdat dit ‘n direkte gevolg van ons sosiaalekonomiese omstandighede is, wat jaarliks versleg. Erg, want dit is gemik op ‘n baie onstabiele sektor, naamlik die kommersiële boer. Die sektor is een van die grootste werkverskaffers in die land, maar ook een van die mins winsgewenste. Die 18 dragtige koeie wat daar geslag is, verteenwoordig ‘n produksieverlies van 30% vir ‘n gemiddelde boer op ‘n gemiddelde plaas in ons kontrei. Plaas uself in daardie skoene: ‘n Besigheidseienaar wat in die oggend opstaan en vind dat 30% van sy jaarlikse produksie net eenvoudig weg is, en die jaar is nog lank nie verby nie. Daar kom nog siektes. Roofdiere. Droogte. Die natuur. En nog stropers. Hierdie is nie gewone misdaad nie, dit is ‘n direkte bedreiging vir die boer se gekose beroep, sy werkers se inkomste en

selfs die boer se lewe. Ons boere het beskerming nodig. Ons het die grondwetlike reg om enige beroep te kies en te beoefen, maar dit word bykans onmoontlik gemaak. Waar is daardie beskerming? Sou jy stropers op heter daad betrap, mag jy nie skiet, maar jy weet nie of hulle sal skiet nie. Sou jy hulle in die dorp vaskeer, mag die stroper weier om die plek van sy misdaad uit te wys. Kry jy dit nie, is daar geen bewyse nie. Die polisie kan en gaan jou nie help soek nie. Kry jy die slagplek, moet jy self vir die DNS-toetse betaal (N$9 000 per toetssessie). Die staat moet dit eintlik doen; dis hulle plig, maar waar daar nie geld is nie, is daar nie geld nie. Jy sal ook jou eie prokureur aanstel, want as jy die ding net daar los, sal die stropers uitkom op borg, voor jy jou oë uitvee, of ander tegniese skuiwergate in die wet vind? Jy mag nie die hofverrigtinge bywoon nie om te sien dat reg geskied, want daar is “Covid-reëls”. ‘n Ongrondwetlike toestand van sake, maar ons aanvaar dit so. Die gevangenisse is oorvol, dis ‘n

feit. Dis baie goedkoper vir die staat om die beskuldigdes terug na jou plaas toe te stuur. En as jy so gelukkig en ryk is om alles reg te doen, en hulle word gevonnis, moet jy maar hoop hulle ontsnap nie, soos dit oor Desember met stropers op Outjo gebeur het. “Die saak word ondersoek,” is al wat jy hoor. Moet ons rêrig nog met sulke antwoorde tevrede wees? Daar is regulasies vir die verkoop van vleis aan die publiek, maar die enigste wat daarby hou, en die tydsen produksieverliese wat daarmee gepaard gaan, is die boere self. Geen polisieman sal eers daaraan dink om ´n kapanaverkoper vir sy of haar permit te vra nie. Hy, of sy, koop dan self kapana. My logika sê vir my hierdie ding gaan lelik eindig. Dit gaan verpolitiseer word, soos wat dit reeds gebeur, en ‘n openlike konfrontasie met die regering dreig. Dit moet, dit kan nie anders nie, as om lelike bloedneuse vir alle partye te gee nie. Ernstige gevolge vir die groter Namibiese bevolking is die enigste moontlike uitkoms as ons nie vinnig terugkeer na ‘n veilige, regverdige regstaat nie.

JO-MARÉ SÊ MAAR NET WIL JY REAGEER? Groot skatte skuil in groen taal

Jo-Maré Duddy

Mý groen is nie jóú groen of óns groen nie. Die Amerikaanse digter Robert Frost het dit toeka al gesê: “Nature’s first green is gold, her hardest hue to hold.” Só dobber my gedagtes in die reën tydens die lang pad Noorde toe, ‘n bederf wat my hopeloos té lanklaas beskore was. Otjiwarongo se wêreld begin die groot openbaring reeds stuk-stuk ontvou. Trek die natuur bietjiesbietjies die verhooggordyn oop en begin haar majesteit haar skouspel­ agtige buiging maak. Tyd gaan staan stil vir hierdie Windhoeker. My groen oë drink ‘n groen in wat my kop lankal diep in ‘n laai gebêre het; dof van die stof van ‘n stadsgejaag wat die sleutel daarvan verloor het. Ek’s pure groentjie in dié boswêreldtonele met sy diep, donker

oorvloed wat verbyflits. Heuwels en dale bedek met ‘n kleurtapyt wat vreemd op die oog val. Is dít groen vir Otjozondjupa se mense? Is dít hoe groen regtig lyk? Federico García Lorca, die Spaanse digter, fluister in my oor: “Green how I want you green. Green wind. Green branches.” Op Tsumeb kolk my kop behoorlik. Die lushof van helder, amper neon, oorweldig my sintuie. Ek ruik die groen, skop my skoene uit en wikkel my tone in die donssag, nat gras rond, drink die gedrup van die reën op die reusebome in. Vat aan al wat ‘n blaar is; laat die ryk tekstuur van verskeidenheid in my vel insypel. My brein wéét dis groen, maar glo dit nie. Skarrel verwoed rond op soek na woorde wat dit beskryf, maar kry niks wat goed genoeg is nie. Net ‘n paar holruggeryde clichés wat die prag sal beledig.

Die Nigeriese digter het verstaan: “Green green green; my wonder you are; for the amazement I feel of you baffles my knowledge.” My reis koers Rundu toe; groente vir my dor siel. Ek’s blind vir die Kavango se groen. Die mense en hul groen is één. Anders as stedelinge weet hulle groen is lewe; koester hulle dit. Die groen rivier, die groen bome met vrugte, selfs die vuilgroen paddas waarvoor verwesterse stadsjapies hul neus optrek. Hierdie mense verstaan groen taal. Al is hulle wêrelde en eeue verwyder van die Engelse digter Andrew Marvell wat geskryf het: “No white nor red was ever seen so am’rous as this lovely green.” Hulle het dit nog áltyd geweet. Terwyl die rivier se brandertjies my moeë voete die aand skalks laaf, kyk ek op en onthou die Ame-

Another expulsion at Mariental ANONYMOUS WRITES: The talk of town in Mariental is the expulsion of the Education Director by the Hardap Regional Council. This is on Facebook on the “If you know you are from Mariental” page administered by the SWAPO “jubillantes” and the governor’s lap dogs. Why is that such a big outcry? Generally, the Governor himself has never been happy about the appointment of Ndafenengo in the first place. He narrated that to several people who would obviously not testify out of fear of victimisation, so that is understood. Leonardt Stefanus served as the personal assistant to this Governor for just over a year. I have just learned last week that he has been fired by the Governor. The reasons for his dismissal are very vague. His dismissal is very quiet and many people do not know that he is unemployed nowadays. The question is, why is that not spread like the expulsion of the Director of Education? Why is that hidden? The expulsion of the Director of Education is supposed to be a confidential issue and was not supposed to have reached the social media. Or was that also done on a tribal basis? I would not be surprised at all if Menthos is behind this publication of the story. President Gottfriedt Hage Geingob, open your eyes. I think it is slightly late, but recall this governor and have him replaced with a competent, mature and respectful person.

BYBELSE WYSHEID OPENBARING 21:27 & 22:1 – 2 Niks onreins en niemand wat iets losbandigs en vals doen, sal ooit daarin kom nie, maar net dié wie se name in die boek van die lewe, die boek van die Lam geskrywe staan. Toe het die engel my die rivier met die water van die lewe gewys. Dit is helder soos kristal en dit stroom uit die troon van God en van die Lam uit. Tussen die hoofstraat van die stad aan die een kant en die rivier aan die ander kant staan die boom van die lewe. Hy dra twaalf keer per jaar vrugte: elke maand lewer hy sy vrugte.

JO-MARÉ@REPUBLIKEIN.COM.NA

rikaanse skilder Alden Baker se woorde: “My father pointed to the moon and asked me what color it was. I couldn’t tell. So he told me to look at the horizon and then glance back quickly at the moon. Then I saw it: it was pale green.” Op pad terug Windhoek toe, belowe ek myself om groen – die régte groen – in die stad te gaan soek. Oral: Op die sypaadjies, in mense, in my kop. En die stem in my hart prewel die Engelse digter D.H. Lawrence: “The dawn was apple-green, The sky was green wine held up in the sun, The moon was a golden petal between. She opened her eyes, and green They shone, clear like flowers undone For the first time, now for the first time seen.”

8

sport

Republikein

Sport

Maandag 31 Januarie 2022

JJ Smit, Kayleen Green vat hoofpryse vir krieketseisoen

1Sport Wrap

WHS-kolwers knak CCD »»

»»Fietsry

Krieket

››Andrew Poolman

G Papo gee uitdagers ’n tweede skok Met ’n gebalde vuis in die lug het Xavier Papo gister vooraan ’n bondel oor die eindstreep gejaag vir sy tweede opeenvolgende oorwinning in die 2022 Nedbank Windhoek Pedal Power-reeks. Dié uitslag op die Dordabis-pad was vir sy opposisie waarskynlik ewe onverwags as die vorige Sondag se triomf by Döbra. Gister het Drikus Coetzee en Alex Miller tot ’n ent die einde nog ’n voorsprong van bykans ’n minuut voor die res gehad, maar die jaaggroep het die twee met die eindstreep in sig ingehaal en met dié momen-

tum het Papo verbygeskiet vir ’n uiters waardevolle sege. Die 31jarige Papo (Team RMB Elite) het dus nou reeds die eerste twee byeenkomste gewen wat deur die Namibiese Fietsryfederasie as geleenthede vir keuring vir die Statebondspele in Julie in Birmingham verklaar is. In die vroueresies was Vera Looser te sterk vir Courtney Liebenberg (tweede) en Melissa Hinz, hoewel Looser as die Namibiese kampioen eers die vorige dag uit Europa in die land aangekom het. Foto’s Tielman van Lill en Marco Ndlovu (Nampa)

erhard Erasmus se onverwagse vroeë terugkeer na die speelveld, ’n 164-aanvangsvennootskap tussen Craig Williams (83) en Zane Green wat sy honderdtal voltooi het, asook die absolute verwoesting waartoe Ruben Trumpelmann as ’n laat mokerman in staat is ... Hierdie was Saterdag by FNB WHS Vegkopstadion die uitstaande aspekte van Ceiling Centre WHS Old Boys se wegholoorwinning met 163 lopies teen ’n moedige, maar oordonderde CCD Tigers-span. Vir die besoekers het hul eerste terugslag reeds kort voor die begin van die 50-boulbeurt premierligawedstryd getref, toe hul jong nasionale snelbouler Ben Shikongo weens ongesteldheid onttrek het. Die oranje truie het dus een van hul giftige boul-angels verloor en het met jong Jack Parker as die enigste naatbouler net vyf draaiboulers gehad om aan te bied. Old Boys se lang lys bedrewe kolwers het behoorlik gedomineer terwyl hulle ’n indrukwekkende 365/6 opgestapel het. Craig Williams en Zane Green het nie uitsonderlik vinnig weggespring nie, maar hul 100-vennootskap is ná 20 boulbeurte behaal, voordat Williams ná 83 lopies van 86 balle (ses viere, vier sesse) netjies in die buiteveld deur CCD se jong Jaden Cloete uitgevang is. Green, misgevang op 44, het CCD met 129 van 112 balle laat boet (12 viere, twee sesse) voordat hy ’n lughou gespeel het vir ’n vangkans aan die bouler Mauritius Ngupita vir sy tweede paaltjie (2/47 in 10). Malan Kruger het twee viere geslaan in sy 29 van 46 balle, maar hy en Green is kort ná mekaar uit. Dit het die ervare JP Kotzé, Old Boys se kaptein en een van die liga se voorste lopiemakers, en Gerhard Erasmus byeen gebring, nadat die nasionale spankaptein onlangs geopereer is aan die gebreekte ringvinger aan sy regterhand waarmee hy in die T20 Wêreldbeker gespeel het. Erasmus (39 van 20 balle, 2x4 3x6) en Kotzé (21 van 12 balle, 2x4 1x6)

Sy honderdtal verskyn op die telbord en Zane Green erken die applous van sy spanmaats van WHS Old Boys. Agter hom klap CCD Tigers se Nicol LoftieEaton ook hande. Foto Andrew Poolman het nie op hulle laat wag nie, in ’n vennootskap van presies 50 lopies. Die vonke het egter gespat toe Ruben Trumpelmann by Kotzé oorgeneem het om 42 lopies van net 14 balle te blits, wat vyf sesse en twee viere bevat het. Hy was veral ongenadig met een boulbeurt van Pikky ya France wat 29 lopies gekos het (6 0 0 6 7nb 6 4). Nicol Loftie-Eaton (2/90) was ook lanklaas só duur in tien boulbeurte. Ngupita was die enigste wat minder as ses per beurt afgestaan het. In CCD se kolfbeurt moes Stephen Baard eerste terugstap vir 15 (24 balle, 1x4 1x6) toe Erasmus hom aan die bykant van Trumpelmann se boulwerk uitgevang het. Nommer drie Joshuan Julius was volgende (4, uitgehardloop) voordat Wayne Raw (30 van 48 balle) en Nicol Loftie-Eaton (33 van 45 balle) die lopiekurwe kortstondig nog binne bereik gehou het. Loftie-Eaton en Ramon Wilmot (0) is egter met opeenvolgende balle deur Tangeni Lungameni se linkerarm blitsballe skoongeboul (2/24 in 7). Pikky ya France het moedig probeer (40 van 37 balle, 3x4 2x6), maar Old Boys kon bekostig om benewens Trumpelman (2/14 in 5), Lungameni en Erasmus (1/9 in 3)

’n paar van sy jongste boulvooruitsigte blootstelling te gee. Die naatboulers Zacheo van Vuuren (1/29 in 4) en Melrich Robyn (1/28 in 6) en die draaiers Donovan Zealand (1/54 in 10) en Henry van Wyk (1/18 in 5.3) het almal paaltjies geneem om te sorg dat CCD Tigers tot 202 almal uit in 42.3 boulbeurte beperk word.

PUNTESTAND

CCD se skrale hoop om die puntegaping tussen hul derde posisie en die voorlopers te laat krimp, het dus nie werklikheid geword nie. WHS Old Boys, met een wedstryd meer gespeel (ses), het inderdaad tot boaan die puntelys opgeskuif op grond van ’n beter netto lopietempo, hoewel hulle en Samsung Wanderers (vyf gespeel) hul beide op 18 ligapunte bevind. CCD Tigers bly derde op 12 (ses wedstryde), gevolg deur Trustco United (4 ná vyf wedstryde) en MR24/7 Welwitschias (0 ná vier). Laasgenoemde twee spanne aan die onderpunt sou Saterdag op Walvisbaai slaags geraak het, maar dié wedstryd is uitgestel omdat Krieket Namibië se jaareindfunksie ook Saterdagaand gehou is (berig binne). 

– [email protected]