2คู่่�มืือสำำหรัับครูู คำนำ น้้ำเป็็นทรััพยากรธรรมชาติิที่ ่�มีีค่่ายิ่่�งต่่อการดำรงชีีพ และการประกอบอาชีีพของผู้้�คน น้้ำกำลัังเป็็นประเด็็นที่ ่� คนสัังคมให้้ความสำคััญ เพราะการเปลี่่�ยนแปลงที่่�เกิิดขึ้้นจากการเพิ่่�มขึ้้นของประชากร การปลููกพืืชเศรษฐกิิจรวมถึึง ปััญหาจากภาวะโลกร้้อน ครููในพื้้นที่่�อำเภอแม่่แจ่่มสะท้้อนสถานการณ์์ปััญหาเรื่่�องน้้ำผ่่านความรู้้�สึึก “ใจหาย” ว่่าแต่่ เดิิมนั้้นแม่่น้้ำบ้้านแม่่ศึึกมีีปลาบู่่ ปลามอญ (ปลาในท้้องถิ่่�น) หมู่่บ้้านนี้้จึึงมีีชื่่�อเสีียงเรื่่�องปลาบู่่ ปลามอญมาก ตอนนี้้ชาว บ้้านส่่วนใหญ่่กิินปลาเลี้้ยง เช่่น ปลานิิล ปลาทัับทิิม หากอยากกิินปลาบู่่ ปลามอญ ก็็ต้้องไปซื้ ้ อหมู่่บ้้านอื่่�น ปััญหาเรื่่�อง น้้ำในอำเภอแม่่แจ่่มเคยเป็็นชนวนให้้คนในชุุมชนทะเลาะแย่่งน้้ำกัันเอง เป็็นเหตุุให้้หน่่วยงานเทศบาลต้้องจััดทำถัังเก็็บ น้้ำให้้ ซึ่่�งก็็คงแก้้ไขปััญหาได้้แต่่น้้ำเพื่่�อการอุุปโภค และบริิโภคก็็ยัังไม่่เพีียงพอเช่่นเคย นอกจากนี้้ครููในพื้้นที่่�อำเภอ แม่่แจ่่มท่่านหนึ่่�งรู้้�สึึกกัังวลเรื่่�องความปลอดภััยของน้้ำดื่่�ม เพราะระบบน้้ำในพื้้นที่่�เป็็นประปาภููเขา ซึ่่�งตอนนี้้เกษตรกร ในพื้้นที่่�ทำการเกษตรแบบใช้้สารเคมีีค่่อนข้้างมากอีีกทั้้งในพื้้นที่ ่� ยัังไม่่มีีระบบการคััดกรองที่ ่�ดีี ครููจึึงกัังวลเรื่่�องสารเคมีีที่่� ปนมากัับน้้ำดื่่�ม แต่่ก็็ต้้องทำใจกิิน ทั้้งนี้้ครููท่่านดัังกล่่าวซื้้ อน้้ำที่่�ขายยกแพ็็คให้้พ่่อกัับแม่่กิิน เพราะอยากให้้พ่่อแม่่ ซึ่่�งเป็็น ผู้้�สููงอายุุได้้ดื่่�มน้้ำสะอาด เป็็นต้้น เช่่นเดีียวกัับสถานการณ์์ปััญหาเรื่่�องน้้ำในอำเภออมก๋๋อย ครููในพื้้นที่่�เล่่าให้้พวกเราฟัังว่่าสถานการณ์์ลำน้้ำที่่�แม่่ ตื่่�นกัับลำน้้ำที่ ่� สบลานจะคล้้าย ๆ กัันเดิิมนั้้นลำน้้ำมีีน้้ำเยอะมาก ครููท่่านหนึ่่�งเล่่าว่่าตอนเธอเป็็นเด็็กไม่่ต้้องหาเครื่่�องมืือ จัับปลาแค่่เอาไม้้ไผ่่วางปลาก็็ขึ้้นมาบนไม้้ไผ่่แล้้วคนก็็ยกเอาไม้้ไผ่่ขึ้้นมาก็็ได้้ปลากิิน แต่่เมื่่�อชาวบ้้านทำการเกษตรมาก ขึ้้นน้้ำก็็ลดลง บางตำบลเมื่่�อชาวบ้้านเสร็็จจากการทำนาก็็จะทำสวนพริิกและมะเขืือเทศในพื้้นที่่�ชาวบ้้านประมาณ ร้้อยละ 70-80 ทำสวน เหลืือไม่กี่่ ่�ครััวเรืือนที่่�ไม่่ทำสวน การเกษตรในพื้้นที่ส่ ่� ่วนใหญ่่ใช้้สารเคมีี และพวกเขาก็็อยู่่ใกล้้กัับ แหล่่งน้้ำ ซึ่่�งอาจทำให้้สารเคมีีลงไปในน้้ำ นอกจากนี้้การปลููกพริิก หรืือมะเขืือเทศที่่�เป็็นพืืชเศรษฐกิิจหลัักของพื้้นที่ก็ ่� ต้้ ็อง ใช้้น้้ำ ทำให้้น้้ำไม่่พอใช้้ ครููท่่านหนึ่่�งสะท้้อนว่่าสถานการณ์์ความแห้้งแล้้งส่่งผลต่่อนัักเรีียนเช่่นกััน เพราะในโรงเรีียนมีี เด็็กพัักนอน หากน้้ำในโรงเรีียนไม่่พอครููก็็จะพาเด็็กไปอาบน้้ำที่ ่� น้้ำแม่่หาด ซึ่่�งครููพบว่่าน้้ำแห้้งลงๆ หรืือลดลงตลอด ชาวบ้้านก็็ช่่วยกัันทำฝายเพื่่�อรัักษาน้้ำไว้้ หากเราไม่่ทำแบบนี้้เราก็็จะไม่่มีีน้้ำใช้้ แต่่ทุุกวัันนี้้สายน้้ำเปลี่่�ยนทิิศระบบ นิิเวศทั้้งการใช้้ชีีวิิตของเรา และสััตว์์ป่่ากำลัังถููกกระทบกระเทืือน มนุุษย์์จึึงเป็็นสิ่่�งมีีชีีวิิตที่่�เป็็นผู้้�ทำลายล้้างระบบ นิิเวศอย่่างน่่าอััศจรรย์์ น้้ำจึึงเป็็นทรััพยากรทางธรรมชาติิที่ ่�มีีให้้ใช้้อย่่างจำกััดแต่่ความต้้องการใช้้มีีเพิ่่�มขึ้้นเรื่่�อยๆ แม้้แต่่ในเมืืองที่่�ใช้้ ระบบประปาขนาดใหญ่่ของจัังหวััดก็็ยัังพบว่่าระบบการบริิหารจััดการน้้ำของโรงเรีียนในเมืืองยัังต้้องการความช่่วย เหลืือเพิ่่�มเติิม ยกตััวอย่่างเช่่น โรงเรีียนท่่าศาลา ซึ่่�งเดิิมนั้้นประสบปััญหาน้้ำท่่วมขัังในสนามในช่่วงหน้้าฝนมาโดยตลอด จึึงต้้องมีีโครงการระบายน้้ำจากส่่วนกลางมาให้้ความช่่วยเหลืือสถานการณ์์ดัังกล่่าวจึึงดีีขึ้้น ปััจจุุบัันโรงเรีียนท่่าศาลามีี แหล่่งน้้ำที่่�ใช้้ในโรงเรีียน 2 แหล่่ง คืือ น้้ำใต้้ดิิน และน้้ำจากประปาส่่วนภููมิิภาค โดยโรงเรีียนนำน้้ำใต้้ดิินมาใช้้ในการรดน้้ำ ต้้นไม้้ และเป็็นน้้ำใช้้ในโรงเรีียน ในกรณีีของน้้ำดื่่�มก็มีี็การนำเอาน้้ำประปาส่่วนภููมิิภาคมากรองเพื่่�อให้้สะอาด และมั่่�นใจ ในการดื่่�ม โดยโรงเรีียนได้้รัับการอนุุเคราะห์์เครื่่�องกรองน้้ำขนาดใหญ่่จากสโมสรโรตารี่ ่� ที่ ่� ช่่วยกรองน้้ำประปาเป็็นน้้ำดื่่�ม OR สำหรัับให้บ้ริิการผู้้�ใช้้น้้ำ 1,000คนต่่อวััน ในแต่่ละปีีจะมีีการล้้างเครื่่�องใส่ส่ารต่่างๆไม่ต่่ ่ ำกว่่า 30,000-40,000 บาท ต่่อปี มีีการวััด และตรวจสอบคุณุภาพของน้้ำ และแจ้้งให้แ้ก่หน่่ ่วยงานที่่�บริิจาคได้้ทราบ มีีการติิดตามการใช้้น้้ำของเด็็กๆ ในชุุมชนที่่�เป็็นที่ ่�ตั้้งของโรงเรีียนมีีน้้ำแม่่คาวเป็็นน้้ำสายหลััก โรงเรีียนมีีการรณรงค์์โดยให้้เด็็กไปร่่วมงานกัับชุุมชนใน การรัักษาสายน้้ำการปลููกต้้นไม้้ เก็็บขยะที่่�อยู่่ในแม่น้่ ้ำลำคลอง เช่่นเดีียวกัับโรงเรีียนบ้้านขะจาวมีีการใช้้น้้ำ2แห่่ง คืือ น้้ำ บาดาล และน้้ำของการประปาส่่วนภููมิิภาคเพื่่�อเป็็นน้้ำใช้้ทั่่�วไป ในส่่วนของน้้ำดื่่�มโรงเรีียนบ้้านท่่าศาลามีีถัังกรองเพื่่�อ ความสะอาด 1 แห่่ง ในทุุกปีีจะมีีเทศบาลเข้้ามาดููคุุณภาพของน้้ำ หากน้้ำเริ่่�มที่่�จะไม่่เหมาะสมในการบริิโภคเราต้้องมีี การทำความสะอาด และเปลี่่�ยนไส้้กรองตามความเหมาะสม

3ช่่วง ชั้้�นที่่� 2 : ระดัับชั้้�นประถมศึึกษาปีีที่่� 4 ถึึง 6แนวทางการเ รีียนการสอน น้ำำ� ในโรงเ รีียน สถานการณ์์เรื่่�องน้้ำเป็็นปััญหาใหญ่่ที่ ่�มีีความละเอีียดอ่่อนในด้้านการบริิหารจััดการน้้ำเพื่่�ออุุปโภค และบริิโภค มููลนิิธิิ รัักษ์์ไทยจึึงจััดทำโครงการโรงเรีียนรัักษ์์น้้ำ ซึ่่�งเป็็นหนึ่่�งในโครงการด้้านทรััพยากรสิ่่�งแวดล้้อมที่่�องค์์กรดำเนิินการ โดยมีี เป้้าหมายสำคััญในการพััฒนาชีีวิิตของผู้้�คนควบคู่่ไปกัับสิ่่�งแวดล้้อมในพื้้นที่่�เพื่่�อให้้มีีการแก้้ไขปััญหา และพััฒนาแบบ ยั่่�งยืืน การทำงานกัับสถานศึึกษา หรืือโรงเรีียนต่่างๆในพื้้นที่ ่� เนื่่�องมาจากทางมููลนิิธิิรัักษ์์ไทยเล็็งเห็็นว่่าครูู และโรงเรีียน มีีส่่วนสำคััญในการขัับเคลื่่�อนการรัักษ์์น้้ำให้้มีีความยั่่�งยืืน เพราะครููเป็็นผู้้�ที่ ่�สร้้างความรู้้�ความเข้้าใจ รวมไปถึึงการสร้้าง ความตระหนัักเพื่่�อให้้แก่่เด็็กอยากดููแลสิ่่�งแวดล้้อมของตนได้้อย่่างมาก นอกจากการทำงานกัับสถานศึึกษาแล้้ว มููลนิิธิิ รัักษ์์ไทยยัังเป็็นหน่่วยงานเชื่่�อมประสานองค์์กรต่่าง ๆ ในพื้้นที่่�เพื่่�อสร้้างเครืือข่่ายการมีีส่่วนร่่วมจากภาคส่่วนต่่าง ๆ ใน ชุุมชนเพราะในทุุกชุุมชนก็็จะมีีผู้้�รู้้� มีีวิิถีีทางวััฒนธรรมที่ ่� ดููแลทรััพยากร และเรื่่�องน้้ำของตนเอง รวมถึึงมีีหน่่วยงานสำคััญ คืือ อปท. ที่่�จะทำหน้้าที่่�ในการดููแลทรััพยากรได้้อย่่างยั่่�งยืืน มููลนิิธิิรัักษ์์ไทย ภายใต้้การสนัับสนุุนจากมููลนิิธิิโรงเรีียนน้้ำสวารอฟสกี้้ (Swarovski Waterschool Foundattion, SWS) ซึ่่�งดำเนิินงานโครงการโรงเรีียนรัักษ์์น้้ำระยะที่ ่� 3 โดยมีีช่่วงเวลาดำเนิินการ 3 ปีี มููลนิิธิิรัักษ์์ไทยได้้พััฒนา คู่่มืือการสอนเรื่่�องน้้ำในโรงเรีียนสำหรัับครููเพื่่�อการจััดการเรีียนรู้้�แบบลงมืือทำ (Active Learning) ผ่่านประสบการณ์์ (ExperientialLearning) โดยมุ่่งที่ ่� นัักเรีียนช่่วงชั้้นที่ ่�2 คืือ ป.4-ป.6เพื่่�อให้้โรงเรีียนที่่�อยู่่ในโครงการในระยะที่ ่� ผ่่านมา 8 แห่่ง ได้้แก่่ โรงเรีียนบ้้านห้วยโ ้ ค้้ง โรงเรีียนบ้้านแม่่ลานหลวง โรงเรีียนบ้้านแม่่ลานหลวง สาขาบ้้านดอยซาง โรงเรีียนบ้้าน สบลาน (พื้้นที่ ส ่� พป. เชีียงใหม่่เขต 5) และโรงเรีียนบ้้านสามสบ โรงเรีียนบ้้านแม่ป่าน โรงเรีียนบ้้านนากลาง และโรงเรีียน บ้้านนากลางสาขาห้้วยผัักกููด (พื้้นที่ ่� สพป. เชีียงใหม่่เขต 6) และโรงเรีียนในระยะที่ ่�3 มีีจำนวน 10 แห่่ง ได้้แก่่ โรงเรีียน วััดขะจาว โรงเรีียนท่่าศาลา (พื้้นที่ ่� สพป. เชีียงใหม่่เขต 1) โรงเรีียนบ้้านห้้วยปููลิิง โรงเรีียนบ้้านห้้วยไม้้หก โรงเรีียนบ้้าน ห้วย้หล่่อดููก โรงเรีียนชุุมชนบ้้านใหม่่ (พื้้นที่ ส ่� พป. เชีียงใหม่่เขต 5) โรงเรีียนบ้้านทุ่่งยาว โรงเรีียนบ้้านผานััง โรงเรีียนบ้้าน ท่่าผา โรงเรีียนบ้้านแม่่นาจร (พื้้นที่ ่� สพป. เชีียงใหม่่เขต 6) ได้้นำแผนการเรีียนรู้้�เรื่่�องน้้ำไปบููรณาการการเรีียนการสอน ในสาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง หรืือแทรกเข้้าไปกัับวิิชาหลััก หรืือนำไปเป็็นเนื้้อหาจััดเป็็นชุุมนุุม การจััดค่่ายเด็็ก และ เยาวชน เป็็นต้้น มููลนิิธิิรัักษ์์ไทยขอขอบคุุณสพป.เขต 1 เขต 5 และเขต 6 ศึึกษานิิเทศก์์ผู้้�อำนวยการโรงเรีียน และคณะครููรวม ถึึงเครืือข่่ายการทำงานทุุกท่่านที่ ่�มีีส่่วนร่่วมในการแบ่่งปัันประสบการณ์์ในการจััดการเรีียนรู้้�เพื่่�อทำให้้คู่่มืือเล่่มนี้้ สามารถนำไปใช้้ได้้จริิง ขอบคุุณจากใจ มููลนิิธิิรัักษ์์ไทย

4คู่่�มืือสำำหรัับครูู รายชื่่�อครููสพป.เขต 1 ตำแหน่่ง โรงเรีียน นางบุุญธิิดา เทวาพิิทัักษ์์ ผู้้�อำนวยการโรงเรีียน โรงเรีียนท่่าศาลา อำเภอเมืือง จัังหวััดเชีียงใหม่่ นางเบญจวรรณ คัันยุุไล ครููชำนาญการพิิเศษ นางดวงเดืือน เฉลยศิิลป์์ครููชำนาญการพิิเศษ นางวาสนา พวงบุุบผา ครููชำนาญการพิิเศษ นางศศิิวกานต์์ญาณะชื่่�น ครููชำนาญการพิิเศษ นางสุุนิิตย์์ จัันต๊๊ะวงค์์ครููชำนาญการพิิเศษ นางสาวนิิรััชรา แปโค ครููชำนาญการ นางบุุษบา มาระดีี ครููชำนาญการ นางสาววริิศรา เฉลยไกล ครูู นายธนกร จิินะโกฎ ครูู นายสดายุุ ธีีรสวััสดิ์์�ครูู นางสาวบุุษบยามาศ ปัันคำมููล ครูู นายอรรถพล ดำคำ ครููชำนาญการพิิเศษ โรงเรีียนวััดขะจาว ต.ฟ้้าฮ่่าม อำเภอเมืือง จัังหวััดเชีียงใหม่่ นางสาวรสริินทร์์ อิินทร์์ชััย ครููชำนาญการพิิเศษ นางสาวจตุุพร ธนัันไชย ครููชำนาญการพิิเศษ นางสาวกรรณิิกา สุุวรรณโชติิ ครูู นายพชร วงศ์์เมฆ ครูู นางนิิภา แก้้วประทีีป ศึึกษานิิเทศก์์ชำนาญการ พิิเศษ สพป.ชม.เขต 1 อำเภอเมืืองเชีียงใหม่่ จัังหวััด เชีียงใหม่่ นางพีีรญา วิิกาหะ นัักวิิชาการศึึกษาชำนาญการ ศึึกษาธิิการจัังหวััดเชีียงใหม่่ นางสวาท จัันทร์์ทะเล ผู้้�อำนวยการ ศููนย์์ศึึกษาธรรมชาติิปางแฟน นางสาวชััชชญา พงษ์์โสภา ผู้้�ประสานงานโครงการ นางสาวยุุภาภัักดิ์์� สมขาว ครููผู้้�สร้้างการเปลี่่�ยนแปลง รุ่่น 8 Teach for Thailand Foundation นายพััทธดนย์์ บุุตรไชย รายชื่่อผู้้�ร่่วมพััฒนาคู่่มืือ

5ช่่วง ชั้้�นที่่� 2 : ระดัับชั้้�นประถมศึึกษาปีีที่่� 4 ถึึง 6แนวทางการเ รีียนการสอน น้ำำ� ในโรงเ รีียน รายชื่่�อครููสพป.เขต 5 ตำแหน่่ง โรงเรีียน นายกฤษณกานต์์ จี๋๋�มะลิิ ผู้้�บริิหารโรงเรีียน โรงเรีียนบ้้านห้้วยไม้้หก ตำบลยางเปีียง อำเภออมก๋๋อย จัังหวััดเชีียงใหม่่ นางสาวณััฐธิิดา ปิินตา ครูู นางสาวศศิิวิิมล กัันธิิวา ครูู นางวัันทนา ก้้อนแก้้ว ครูู โรงเรีียนบ้้านห้้วยปููลิิง ตำบลม่่อนจอง อำเภอออมก๋๋อย จัังหวััดเชีียงใหม่่ นางสุุกััญญา สุุทธิิกานต์์ครูู นางสาวพิิมพิิไล ไชยวงษ์์ครูู นางสาวแสงเดืือน สำราญไพรสน์์ครูู นายศรายุุทธ วัังแก้้ว ครูู นายณััทนพงศ์์ ขัันเงิิน ครูู โรงเรีียนบ้้านสบลาน ตำบลยางเปีียง อำเภอ อมก๋๋อย จัังหวััดเชีียงใหม่่ นางสาวรััชดีี จัันทร์์ซุุย ครูู นางสาวกัันตนา จำปาคำ ครูู นายปฐวีี ตองคุุณ ครูู โรงเรีียนบ้้านห้้วยโค้้ง ตำบลยางเปีียง อำเภอ อมก๋๋อย จัังหวััดเชีียงใหม่่ นายพีีรทััต ถิ่่�นอารััญ ครูู โรงเรีียนบ้้านแม่่ลานหลวง ตำบลยางเปีียง อำเภออมก๋๋อย จัังหวััดเชีียงใหม่่ นายทีีฆทััศน์์โจมฤทธิ์์�ครูู โรงเรีียนบ้้านนาไคร้้ ตำบลยางเปีียง อำเภอ อมก๋๋อย จัังหวััดเชีียงใหม่่ นางสาวสุุวิิมล สารโปร่่ง ครูู นางสาวศรีีจัันทร์์ ปาระดีี ครูู นายทศพล เทพวีี ครููผู้้�ช่่วย โรงเรีียนบ้้านหล่่อดููก ตำบลแม่่ตื่่�น อำเภอออมก๋๋อย จัังหวััดเชีียงใหม่่ รายชื่่�อครููสพป.เขต 6 ตำแหน่่ง โรงเรีียน นายทรงพล มณทนม ครููชำนาญการ โรงเรีียนบ้้านสามสบ ตำบลท่่าผา อำเภอ แม่่แจ่่ม จัังหวััดเชีียงใหม่่ นางสาววธััญญา กิิติิ ครูู โรงเรีียนชุุมชน ตำบลท่่าผา อำเภอแม่่แจ่่ม จัังหวััดเชีียงใหม่่ นางสาวนััทธ์์หทััย ยศแก่่น ครูู นายชญานนท์์ทองกวาวพนา ครูู นางชญานิิษฐ์์ นัันทวงศ์์ครููอััตราจ้้าง นางวิิรัันดา แสงปััน ครูู นายกำเนิิด แสงปััน ครูู โรงเรีียนบ้้านผานััง ตำบลท่่าผา อำเภอ นางสาวปููรณ์์ญาดา กาพย์์ตุ้้�ม ครูู แม่่แจ่่ม จัังหวััดเชีียงใหม่่ นายศรััญญูู ศรีีวิิลััย ครูู โรงเรีียนบ้้านแม่่นาจร ตำบลแม่่นาจร อำเภอ แม่่แจ่่ม จัังหวััดเชีียงใหม่่

6คู่่�มืือสำำหรัับครูู รายชื่่�อครููสพป.เขต 6 ตำแหน่่ง โรงเรีียน นางสาวณััฐติิญา นัันตะละ ครููชำนาญการพิิเศษ โรงเรีียนบ้้านทุ่่งยาว ตำบลช่่างเคิ่่�ง อำเภอ แม่่แจ่่ม จัังหวััดเชีียงใหม่่ นายนคร ธีีรวิิทยากููล ครูู นางนริิศรา จัันตายศ ครูู นางเครืือวััลย์์วางวงศ์์ครูู นางผ่่องพรรณ แก้้วคำ ครูู นางพรทิิพย์์ใจหาญ ครููผู้้�ช่่วย นางสาววราภรณ์์ ปู่่เดืือน ครูู นางสาวอภิิญญา คำกลาง ครูู นายประดิิษฐ์์วางวงศ์์ครูู โรงเรีียนชุุมชนบ้้านช่่างเคิ่่�ง ตำบลช่่างเคิ่่�ง อำเภอแม่่แจ่่ม จัังหวััดเชีียงใหม่่ นางสาวแจ่่มยิ่่�ง สิิริิธารากุุล ครูู นางสาววลััยภรณ์์ จัันทร์์ดีี ครูู นางสาวนัันท์์ชนก จาตา ครูู โรงเรีียนบ้้านแม่่ปาน ตำบลช่่างเคิ่่�ง อำเภอ แม่่แจ่่ม จัังหวััดเชีียงใหม่่ นางสาวอภิิญญา เก่่งการทำ ครูู นางจัันทร์์สุุดา สมยศ ครูู นายกฤชพล ธีีระเขมรัักษ์์ ศึึกษานิิเทศก์์สพป.เชีียงใหม่่เขต 6 ตำบลข่่วงเปา อำเภอ จอมทอง จัังหวััดเชีียงใหม่่ นางสาวจิิรััชญา พััดศรีีเรืือง ศึึกษานิิเทศก์์ นางสาวนัันทยา วงค์์ชััย ศึึกษานิิเทศ รายชื่่�อทีีมงาน ตำแหน่่ง องค์์กร นายมานพ สำราญรัักใจ เจ้้าหน้้าที่่�ภาคสนาม มููลนิิธิิรัักษ์์ไทย นายมนตรีี สมยศ เจ้้าหน้้าที่ ่� นายสมศัักดิ์์�แก้้วศรีีนวล เจ้้าหน้้าที่ ่� นางสาวทอฝััน บรรพตผล เจ้้าหน้้าที่ ่� นางสาวไตรทิิพย์์เศขรฤทธิ์์� ผู้้�ประสานงานภาคสนาม นายทััศน์์ชััย อััครวงศ์์วิิริิยะ เจ้้าหน้้าที่่�โครงการอาวุุโส นายดิิเรก เครืือจัันลิิ ผู้้�ประสานงานโครงการ นางสาวบุุญธิิดา เกตุุสมบููรณ์์ ผู้้�จััดการฝ่่ายสิ่่�งแวดล้้อม นางสาวหทััยรััตน์์ สุุดา วิิทยากร นัักวิิชาการอิิสระ นางสาวจารุุกััญญา เรืือนคำ ผู้้�พััฒนาหลัักสููตร นัักวิิชาการอิิสระ

7ช่่วง ชั้้�นที่่� 2 : ระดัับชั้้�นประถมศึึกษาปีีที่่� 4 ถึึง 6แนวทางการเ รีียนการสอน น้ำำ� ในโรงเ รีียน สารบััญ 1. ประโยชน์์และความสำคััญของน้้ำ 1 1.1. ความสำคััญของน้้ำต่่อชีีวิิตประจำวััน 2 1.2. น้้ำในตััวเรา และการขาดน้้ำ 10 1.3. การติิดเชื้้อโรค และการล้้างมืือ 20 2. น้้ำมาจากไหน/แหล่่งน้้ำ 28 2.1. น้้ำที่ ่�มีีอยู่่ในโลก 30 2.2. วััฏจัักรน้้ำ 39 2.3. แหล่่งน้้ำในชุุมชน 48 2.4. แหล่่งน้้ำในโรงเรีียน 56 3. คุุณภาพน้้ำ/น้้ำที่ ่�ดีีคืืออะไร 65 3.1. การตรวจคุุณภาพด้้านกายภาพของน้้ำ 67 3.2. การตรวจคุุณภาพของแหล่่งต้้นน้้ำลำธารจากสิ่่�งมีีชีีวิิตในน้้ำ 76 3.3 การตรวจคุุณภาพของน้้ำดื่่�มน้้ำใช้้จากแบคทีีเรีีย 86 3.4. การตรวจคุุณภาพน้้ำด้้วยการวััดค่่า COD 96 4. คุุณสมบััติิของน้้ำ 104 4.1. สถานะของน้้ำ 105 4.2. การเปลี่่�ยนรููปร่่างของน้้ำ 114 4.3. กรด-ด่่าง (เบส) ของน้้ำ 122 5. การพััฒนา และแก้้ไขปััญหา 131 5.1. การทำฝายฟื้้�นฟููนิิเวศต้้นน้้ำ และเพิ่่�มปริิมาณน้้ำในลำธาร 133 5.2. การทำให้้น้้ำปลอดภััยสำหรัับดื่่�มด้้วยการกรอง และการทำน้้ำแดดเดีียว 143 5.3. มลพิิษทางน้้ำในแหล่่งน้้ำชุุมชน และโรงเรีียน 152 5.4 วััฏจัักรกล้้วย เพื่่�อกรองน้้ำทิ้้ง และลดมลพิิษ 162 5.5 ระบบน้้ำหมุุนเวีียน 172 ภาคผนวก 180 แบบประเมิินพฤติิกรรมกลุ่่มของนัักเรีียน 181 แบบบัันทึึกพฤติิกรรมการเรีียน 182 แบบบัันทึึกหลัังการสอน 183 สรุุปโครงการโดยย่่อ 183 เอกสารอ้้างอิิง 192

8คู่่�มืือสำำหรัับครูู

9ช่่วง ชั้้�นที่่� 2 : ระดัับชั้้�นประถมศึึกษาปีีที่่� 4 ถึึง 6แนวทางการเ รีียนการสอน น้ำำ� ในโรงเ รีียน หน่่วยการเรีียน 1. ประโยชน์์ และความสำคััญของน้้ำ กลุ่่มสาระการเรีียนรู้้�คณิิตศาสตร์์ ตามหลัักสููตรแกนกลางการศึึกษาขั้้นพื้้นฐาน พุุทธศัักราช ๒๕๕๑ มาตรฐาน ค ๑.๑ ป.๕/๒ แสดงวิิธีีการหาคำตอบของโจทย์์ปััญหาโดยใช้้บััญญััติิไตรยางศ์์ สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : การแก้้โจทย์์ปััญหาโดยใช้้บััญญััติิไตรยางศ์์ มาตรฐาน ค ๑.๑ ป.๕/๔ หาผลคููณ ผลหารของเศษส่่วน และจำนวนคละ สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : เศษส่่วน และการบวก การลบ การคููณ การหารเศษส่่วน กลุ่่มสาระการเรีียนรู้้�สุุขศึึกษา และพลศึึกษา ตามหลัักสููตรแกนกลางการศึึกษาขั้้นพื้้นฐาน พุุทธศัักราช ๒๕๕๑ มาตรฐานพ. ๔.๑ ป.๔/๑ อธิิบายความสััมพัันธ์์ระหว่่างสิ่่�งแวดล้้อม และสุุขภาพ สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : ความสััมพัันธ์์ระหว่่างสิ่่�งแวดล้้อมกัับสุุขภาพ และการจััดสิ่่�งแวดล้้อมที่ ่� ถููกสุุขลัักษณะ และเอื้้อต่่อสุุขภาพ มาตรฐานพ. ๔.๑ ป.๖/๑ แสดงพฤติิกรรมในการป้้องกััน และแก้้ไขปััญหาสิ่่�งแวดล้้อมที่ ่�มีีผลต่่อ สุุขภาพ สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : การป้้องกััน และแก้้ไขปััญหาสิ่่�งแวดล้้อมที่ ่�มีีผลต่่อสุุขภาพ มาตรฐาน พ ๔.๑ ป.๓/๑ อธิิบายการติิดต่่อ และวิิธีีการป้้องกัันการแพร่่กระจายของโรค สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : การติิดต่่อ และวิิธีีการป้้องกัันการแพร่่กระจายของโรค มาตรฐาน พ ๔.๑ ป.๕/๑ แสดงพฤติิกรรมที่่�เห็็นความสำคััญของการปฏิิบััติิตนตามสุุขบััญญััติิ แห่่งชาติิ สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : ความสำคััญของการปฏิิบััติิตนตามสุุขบััญญััติิแห่่งชาติิ มาตรฐาน พ.๔.๑ ป.๕/๔ ปฏิิบััติิตนในการป้้องกัันโรคที่่�พบบ่่อยในชีีวิิตประจำวััน สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : การปฏิิบััติิตนในการป้้องกัันโรคที่่�พบบ่่อยในชีีวิิตประจำวััน เช่่น ไข้้หวััด เป็็นต้้น กลุ่่มสาระการเรีียนรู้้�วิิทยาศาสตร์์และเทคโนโลยีี พุุทธศัักราช ๒๕๕๑ มาตรฐาน ว ๑.๒ ป.๓/๑ บรรยายสิ่่�งที่่�จำเป็็นต่่อการดำรงชีีวิิต และการเจริิญเติิบโตของมนุุษย์์ และสััตว์์โดยใช้้ข้้อมููลที่ ่� รวบรวมได้้ สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : มนุุษย์์และสััตว์์ต้้องการอาหาร น้้ำ และอากาศ เพื่่�อการดำรงชีีวิิต และ การเจริิญเติิบโต

10คู่่�มืือสำำหรัับครูู 1.1 ความสำำคััญของน้ำำ�ต่่อชีีวิิตประจำำวััน ระยะเวลา 60 นาทีี มาตรฐานการเรีียนรู้้� กลุ่่มสาระการเรีียนรู้้�วิิทยาศาสตร์์และเทคโนโลยีี พุุทธศัักราช ๒๕๕๑ มาตรฐาน ว ๑.๒ ป.๓/๑ บรรยายสิ่่�งที่่�จำเป็็นต่่อการดำรงชีีวิิต และการเจริิญเติิบโตของมนุุษย์์ และสััตว์์โดยใช้้ข้้อมููลที่ ่� รวบรวมได้้ สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : มนุุษย์์และสััตว์์ต้้องการอาหาร น้้ำ และอากาศ เพื่่�อการดำรงชีีวิิต และ การเจริิญเติิบโต สาระการเรีียนรู้้� น้้ำ เป็็นสิ่่�งจำเป็็นต่่อการดำรงชีีวิิตของคน พืืช สััตว์์มนุุษย์์ใช้้ประโยชน์์จากน้้ำทั้้งในด้้านอุุปโภคและบริิโภคในชีีวิิต ประจำวััน การเดิินทาง การประกอบอาชีีพ การเกษตร อุุตสาหกรรม พิิธีีกรรม ศาสนาและวััฒนธรรม น้้ำเกี่่�ยวข้้องใน ทุุกๆ ด้้านของดำรงชีีวิิตทั้้งทางตรงและทางอ้้อม และหล่่อเลี้้ยงทุุกชีีวิิต น้้ำจึึงเป็็นทรััพยากรธรรมชาติิที่ ่� สำคััญ เป้้าหมายการเรีียนรู้้� นัักเรีียนสามารถอธิิบายความสำคััญของน้้ำต่่อการดำรงชีีวิิตได้้ ด้้วยการอธิิบายประโยชน์์ของน้้ำที่่�ใช้้ในชีีวิิต ประจำวัันได้้ จุุดประสงค์์การเรีียนรู้้� ด้้านความรู้้�(K) : นัักเรีียนสามารถอธิิบายความสำคััญของน้้ำต่่อการดำรงชีีวิิตได้้ ด้้วยการอธิิบายประโยชน์์ ของน้้ำที่่�ใช้้ในชีีวิิตประจำวัันได้้ ด้้านทัักษะกระบวนการ (P) : การคิิด วิิเคราะห์์ สรุุปผล และนำเสนอหน้้าชั้้นเรีียน สมรรถนะ/ความสามารถ ด้้านที่ ่� 1 การจััดการตนเอง ด้้านที่ ่� 2 การคิิดขั้้นสููง ด้้านที่ ่� 3 การสื่่�อสาร ด้้านที่ ่� 4 การรวมพลัังทำงานเป็็นทีีม ด้้านที่ ่� 5 การเป็็นพลเมืืองที่่�เข้้มแข็็ง และด้้านที่ ่� 6 การอยู่่ร่่วมกัับ ธรรมชาติิและวิิทยาการอย่่างยั่่�งยืืน คุุณลัักษณะ อัันพึึงประสงค์์ ข้้อที่ ่�2 ซื่่�อสััตย์์สุุจริิต ข้้อที่ ่�3 มีีวิินััย ข้้อที่ ่�4 ใฝ่่เรีียนรู้้� ข้้อที่ ่�6 มุ่่งมั่่�น ในการทำงาน ด้้านคุุณลัักษณะ (A) : ความอยากรู้้�อยากเห็็น และความสนใจใฝ่่เรีียนรู้้�

11ช่่วง ชั้้�นที่่� 2 : ระดัับชั้้�นประถมศึึกษาปีีที่่� 4 ถึึง 6แนวทางการเ รีียนการสอน น้ำำ� ในโรงเ รีียน กิิจกรรมการเรีียนรู้้� การนำเข้้าสู่่บทเรีียน ◊ ครููชี้้แจงวััตถุุประสงค์์การเรีียนรู้้� 1) เพื่่�อให้้นัักเรีียนสามารถอธิิบายความสำคััญของน้้ำผ่่านประโยชน์์การใช้้น้้ำใน การดำรงชีีวิิตได้้ 2) เพื่่�อให้้นัักเรีียนสามารถจำแนกประเภทของการใช้้น้้ำในชีีวิิตประจำวัันได้้ ◊ ก่่อนอื่่�นครููชวนนัักเรีียนทำกิิจกรรมเตรีียมความพร้้อมก่่อนการเรีียนรู้้�ด้้วยกิิจกรรม เสีียงธรรมชาติิโดยครููให้้นัักเรีียนทำท่่าทางเสีียงประกอบธรรมชาติิเมื่่�อได้้ยิินคำสั่่�งว่่า “ลมพััด” ให้้ปรบมืือรััว และเร็็ว “ฝนตก” ให้้ใช้้มืือตบหน้้าขาตััวเอง 2 ข้้างรััว และเร็็ว “ฟ้้าร้้อง” ให้้กระทืืบเท้้าทั้้ง 2 ข้้างกัับพื้้นห้้องรััว และเร็็ว “ฟ้้าผ่่า” ให้้ลุุกขึ้้นยืืนชููกำปั้้�นข้้างขวาเหนืือศีีรษะ และพููดว่่า “เปรี้้ยง เปรี้้ยง” รััว และเร็็ว “บึ้้ม” ให้้แต่่ละคนลุุกขึ้้นวิ่่�งเปลี่่�ยนสลัับที่ ่�นั่่�งกัับบุุคคลที่่�อยู่่ฝั่่�งตรงกััน ข้้ามให้้เร็็วที่ ่� สุุด ◊ ครููอาจจะชวนนัักเรีียนทำกิิจกรรมเตรีียมความพร้้อมนี้้สััก 2-3 รอบ และเมื่่�อทำ กิิจกรรมเสร็็จแล้้ว ให้้นัักเรีียนกลัับไปนั่่�งที่่�เดิิมให้้เรีียบร้้อยก่่อนที่่�จะชวนคิิดด้้วยคำถาม ที่่�เพื่่�อเชื่่�อมโยงเข้้าสู่่การเรีียนรู้้�เรื่่�องน้้ำว่่า “นัักเรีียนคิิดว่่าหลัังจากที่่�ลมพััด ฟ้้าร้้อง ฟ้้าผ่่า และฝนตก จะทำให้้เกิิดปรากฏการณ์์ทางธรรมชาติิอะไรขึ้้น” ขั้้นตอนที่ ่� 1 การยึึดโยงผู้้� เรีียนกัับประสบการณ์์เดิิม ◊ ครููเริ่่�มการชวนคุุยด้้วยคำถามดัังนี้้ 1) แหล่่งน้้ำที่ ่� นัักเรีียนรู้้�จัักมีีอะไรบ้้าง (แนวคำตอบ: แม่่น้้ำ เขื่่�อน คลอง) 2) นัักเรีียนสามารถนำน้้ำในแหล่่งน้้ำเหล่่านั้้นมาใช้้ประโยชน์์ได้้หรืือไม่่และนำมา ใช้้อะไรบ้้าง (แนวคำตอบ: ได้้ เช่่น กิิน อาบ แปรงฟััน เลี้้ยงวััว) ขั้้นที่ ่� 2 การประยุุกต์์ใช้้ ◊ ครููแบ่่งนัักเรีียนเป็็นกลุ่่มย่่อย ๆ และให้้ใบงานกิิจกรรมที่ ่� 1 ความสำคััญของน้้ำต่่อ ชีีวิิตประจำวัันพร้้อมดััวยรููปภาพที่่�เตรีียมไว้้ให้้นัักเรีียนแต่่ละกลุ่่มเพื่่�อให้้นัักเรีียนแต่่ละ กลุ่่มได้้ค้้นหาประโยชน์์ของน้้ำจากรููปภาพที่่�นำมาให้้ โดยแต่่ละกลุ่่มจะได้้ภาพที่่�ไม่่ เหมืือนกััน อย่่างไรก็็ตามนัักเรีียนแต่่ละกลุ่่มจะต้้องตอบคำถาม 2 ข้้อ คืือ 1) ภาพที่ ่� นัักเรีียนแต่่ละกลุ่่มได้้เป็็นภาพอะไร 2) น้้ำในภาพมีีความสำคััญ และเป็็นประโยชน์์ต่่อวีีถีีชีีวิิตของเราอย่่างไร ◊ ต่่อจากนั้้นครููให้้ตััวแทนกลุ่่มนำเสนอผลการทำกิิจกรรมกลุ่่มย่่อยในเรื่่�องประโยชน์์ ของน้้ำในด้้านต่่าง ๆ ◊ ครูู และนัักเรีียนร่่วมกัันสรุุปภาพที่่�แต่่ละกลุ่่มได้้รัับ และประโยชน์์ของน้้ำในด้้าน ต่่าง ๆ

12คู่่�มืือสำำหรัับครูู ขั้้นที่ ่� 3 การเพิ่่�มเติิมข้้อมููล ◊ ครููเพิ่่�มเติิมให้้นัักเรีียนดููคลิิปวีีดีีโอในนาทีีที่่� 1.27-3.39 https://www. youtube.com/watch?v=vxp3cvltFDA ◊ หลัังจากที่ ่� ดููคลิิปเสร็็จแล้้ว ครููชวนคิิดด้้วยคำถามว่่า 1) นัักเรีียนจำอะไรจากคลิิปได้้บ้้าง 2) นัักเรีียนได้้เรีียนรู้้�อะไรบ้้าง ◊ ครููเชื่่�อมโยงคำตอบของนัักเรีียน และสรุุปประเด็็นสำคััญดัังนี้้ ◊ น้้ำเป็็นสิ่่�งจำเป็็นสำหรัับคน สััตว์์ หรืือพืืช โดยร่่างกายของเรานั้้นมีีน้้ำเป็็น ส่่วนประกอบถึึงร้้อยละ 70 โดยแต่่ละคนจะใช้้น้้ำจำนวน 100 ลิิตรต่่อวััน ◊ ประโยชน์์ของน้้ำในด้้านต่่าง ๆ ได้้แก่่ o การเกษตรกรรม เช่่น การทำนา การทำสวน การทำไร่่ o การเลี้้ยงสััตว์์เช่่น การทำฟาร์์มเลี้้ยงสััตว์์การเพาะพัันธุ์์ปลา การทำประมง o การคมนาคม เช่่น การเดิินทาง การขนส่่งสิินค้้าต่่าง ๆ o การใช้้น้้ำเพื่่�อการอุุปโภค และบริิโภค เช่่น การใช้้ดื่่�ม ใช้้อาบ น้้ำ ชำระล้้างร่่างกาย o การใช้้น้้ำเพื่่�อการอุุตสาหกรรม เช่่น การระบายความร้้อน หรืือชำระล้้างของเสีีย o การใช้้น้้ำเพื่่�อการผลิิตกระแสไฟฟ้้า โดยการแปรพลัังน้้ำจาก เขื่่�อนมาเป็็นพลัังงานไฟฟ้้า o การใช้้น้้ำเพื่่�อการท่่องเที่่�ยว และนัันทนาการ เช่่น น้้ำตก บ่่อน้้ำพุุร้้อน เป็็นต้้น ขั้้นที่ ่� 4 การนำไปใช้้ ◊ ครููให้้นัักเรีียนนึึกถึึงบ้้านของนัักเรีียน 1. บ้้านของนัักเรีียนใช้้ประโยชน์์จากน้้ำด้้านใดมากที่ ่� สุุด 2. จากกิิจกรรมนี้้นัักเรีียนได้้เรีียนรู้้�อะไร สื่่�อการเรีียนรู้้� ◊ รููปภาพการใช้้น้้ำเพื่่�อการบริิโภค เช่่น รููปภาพน้้ำดื่่�มในแก้้วน้้ำ น้้ำที่่�เตรีียม ทำอาหาร การรดน้้ำต้้นไม้้ การล้้างหน้้า การแปรงฟััน การอาบน้้ำ การซััก เสื้้อผ้้า การเดิินทางน้้ำ การใช้้น้้ำในโรงงานอุุตสาหกรรม ◊ ใบงานกิิจกรรมที่ ่� 1.1 ความสำคััญของน้้ำต่่อชีีวิิตประจำวััน ◊ สื่่�อ เรื่่�องประโยชน์์และการใช้้น้้ำอย่่างคุ้้�มค่่า นาทีีที่่� 1.27-3.39 https://www.youtube.com/watch?v=vxp3cvltFDA แหล่่งการเรีียนรู้้� ◊ หนัังสืือเรีียน วิิทยาศาสตร์์ ป.3 ◊ ใบความรู้้�ความสำคััญของน้้ำต่่อชีีวิิตประจำวััน

13ช่่วง ชั้้�นที่่� 2 : ระดัับชั้้�นประถมศึึกษาปีีที่่� 4 ถึึง 6แนวทางการเ รีียนการสอน น้ำำ� ในโรงเ รีียน ใบความรู้้� ความสำำคััญของน้ำำ�ต่่อชีีวิิตประจำำวััน น้้ำเป็็นสิ่่�งจำเป็็นสำหรัับคน สััตว์์ หรืือพืืชโดยร่่างกายของเรานั้้นมีีน้้ำเป็็นส่่วนประกอบถึงึร้้อยละ70 โดยแต่่ละคนจะใช้้น้้ำจำนวน 100 ลิิตรต่่อวััน ประโยชน์์ของน้้ำในด้้านต่่าง ๆ ได้้แก่่ 1) ด้้านการเกษตรกรรม เช่่นการทำนา การทำสวน การทำไร่่ 2) ด้้านการเลี้้ยงสััตว์์เช่่น การทำฟาร์์มเลี้้ยงสััตว์์การเพาะ พัันธุ์์ปลา การทำประมง 3) ด้้านการคมนาคม เช่่น การเดิินทางการขนส่่งสิินค้้าต่่างๆ 4) ด้้านการใช้้น้้ำเพื่่�อการอุุปโภค และบริิโภค เช่่น การใช้้ดื่่�ม ใช้้อาบน้้ำชำระล้้างร่่างกาย 5) ด้้านการใช้้น้้ำเพื่่�อการอุุตสาหกรรม เช่่น การระบายความ ร้้อน หรืือชำระล้้างของเสีีย การใช้้น้้ำเพื่่�อการผลิิตกระแส ไฟฟ้้า โดยการแปรพลัังน้้ำจากเขื่่�อนมาเป็็นพลัังงานไฟฟ้้า 6) ด้้านการใช้้น้้ำเพื่่�อการท่่องเที่่�ยว และนัันทนาการ เช่่น น้้ำตก บ่่อน้้ำพุุร้้อน เป็็นต้้น

14คู่่�มืือสำำหรัับครูู ที่่�มาของภาพ : https://www.osservatorioagroambientale.org/การทำนา-และการปลููกข้้าว/ https://sites.google.com/site/6desf5gd684gf/home/kar-leiyng-satw https://www.bangkokbiznews.com/business/978274 https://stock.newsplus.co.th/165762 https://naichangmashare.com/2020/02/15/หลัักการของ cooling tower/ https://www.mots.go.th/News-view.php?nid=11426

15ช่่วง ชั้้�นที่่� 2 : ระดัับชั้้�นประถมศึึกษาปีีที่่� 4 ถึึง 6แนวทางการเ รีียนการสอน น้ำำ� ในโรงเ รีียน ใบงานกิิจกรรมที่่� 1.1 ความสำำคััญของน้ำำ�ต่่อชีีวิิตประจำำวััน 1) ภาพที่ ่� นัักเรีียนได้้เป็็นภาพอะไร (บรรยายสั้้น ๆ) …………………………………………………………………………………………………….....…………………………………………… ……………………………………………………….....………………………………………………………………………………………… ………….....…………………………………………………………………………………………………….....……………………….…… ……………………………………………………………………….....………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………….....………………………………………………………………………… 2) น้้ำในภาพมีีความสำคััญ และเป็็นประโยชน์์ต่่อวีีถีีชีีวิิตของเราอย่่างไร (ตอบเป็็นข้้อ ๆ) …………………………………………………………………………………………………….....…………………………………………… ……………………………………………………….....………………………………………………………………………………………… ………….....…………………………………………………………………………………………………….....…………………………… ……………………………………………………………………….....………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………….....………………………………………………………………………...

16คู่่�มืือสำำหรัับครูู การประเมิินผล การวััด และประเมิิน ตััวบ่่งชี้้/พฤติิกรรม วิิธีีการ/เครื่่�องมืือ เกณฑ์์ ด้้านความรู้้�(K): นัักเรีียนสามารถอธิิบายความสำคััญด้้วย การบอกประโยชน์์และจำแนกประเภท การใช้้น้้ำในการดำรงชีีวิิตได้้ ใบงาน และการลงมืือ ปฏิิบััติิ ผู้้�เรีียนมีีคะแนน ตั้้งแต่่2 คะแนนขึ้้นไป ด้้านทัักษะกระบวนการ (P): การคิิด วิิเคราะห์์ สรุุปผล และสื่่�อสาร ความคิิดด้้วยการนำเสนอหน้้าชั้้นเรีียน ใบงาน และการลงมืือ ปฏิิบััติิ ผู้้�เรีียนมีีคะแนน ตั้้งแต่่2 คะแนนขึ้้นไป ด้้านคุณลัุักษณะ (A): ความอยากรู้้�อยากเห็็น และความสนใจใฝ่รู้่ ้� การสัังเกต / แบบ บัันทึึกหลัังการสอน ผู้้�เรีียนมีีคะแนน ตั้้งแต่่2 คะแนนขึ้้นไป เกณฑ์์การให้้คะแนน เกณฑ์์ ระดัับคะแนน 3 2 1 ด้้านความรู้้�(K) : นัักเรีียน อธิิบายความสำคััญด้้วย การบอกประโยชน์์และ จำแนกประเภทการใช้้น้้ำ ในการดำรงชีีวิิตได้้ นัักเรีียนสามารถบอก อธิิบายความสำคััญด้้วย การบอกประโยชน์์และ จำแนกประเภทการใช้้น้้ำ ในการดำรงชีีวิิตได้้เอง และถููกต้้อง นัักเรีียนสามารถบอก อธิิบายความสำคััญด้้วย การบอกประโยชน์์และ จำแนกประเภทการใช้้น้้ำ ในการดำรงชีีวิิตได้้แต่่ ต้้องได้้รัับคำแนะนำ นัักเรีียนไม่่สามารถบอก อธิิบายความสำคััญด้้วย การบอกประโยชน์์และ จำแนกประเภทการใช้้น้้ำ ในการดำรงชีีวิิตน้้ำได้้ ด้้านทัักษะกระบวนการ (P) : การคิิด วิิเคราะห์ สรุ์ ปผุล และสื่่�อสารความคิิดด้้วย การนำเสนอหน้้าชั้้นเรีียน นัักเรีียนสามารถคิิด วิิเคราะห์์ สรุุปผล และ สื่่�อสาร หรืือนำเสนอ ความคิิดของตนเองได้้ อย่่างถููกต้้อง ชััดเจน สม เหตุุสมผล นัักเรีียนสามารถ คิิด วิิเคราะห์์ สรุุปผล และ สื่่�อสารความคิิดหรืือนำ เสนอได้้ แต่่ต้้องได้้รัับคำ แนะนำ นัักเรีียนไม่่สามารถคิิด วิิเคราะห์์ สรุุปความคิิด และไม่่มั่่�นใจในการสื่่�อสาร ความคิิดของตนเอง ด้้านคุุณลัักษณะ (A) : ความอยากรู้้�อยากเห็็น และความสนใจใฝ่่รู้้� นัักเรีียนในกลุ่่มมีีความ สนใจเรีียน ตอบคำถาม และใฝ่่รู้้�ในการทำ กิิจกรรมตลอดเวลา นัักเรีียนในกลุ่่มมีีความ สนใจเรีียน ตอบคำถาม และใฝ่่รู้้�ในการทำ กิิจกรรมเป็็นบางครั้้ง นัักเรีียนในกลุ่่มไม่่มีีความ สนใจเรีียน ตอบคำถาม และใฝ่่รู้้�ในระหว่่างการทำ กิิจกรรม แบบประเมิิน (สำหรัับให้้ครููบัันทึึก) แบบประเมิินพฤติิกรรมกลุ่่ม (ในภาคผนวก) แบบบัันทึึกพฤติิกรรมการเรีียน (ในภาคผนวก) บัันทึึกหลัังการสอน (ในภาคผนวก)

17ช่่วง ชั้้�นที่่� 2 : ระดัับชั้้�นประถมศึึกษาปีีที่่� 4 ถึึง 6แนวทางการเ รีียนการสอน น้ำำ� ในโรงเ รีียน 1.2 น้ำ ำ�ในตััวเรา และการขาดน้ำ ำ�   ระยะเวลา 60 นาทีี มาตรฐานการเรีียนรู้้� กลุ่่มสาระการเรีียนรู้้�สุุขศึึกษา และพลศึึกษา ตามหลัักสููตรแกนกลางการศึึกษาขั้้นพื้้นฐาน พุุทธศัักราช ๒๕๕๑ มาตรฐานพ. ๔.๑ ป.๔/๑ อธิิบายความสััมพัันธ์์ระหว่่างสิ่่�งแวดล้้อม และสุุขภาพ สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : ความสััมพัันธ์์ระหว่่างสิ่่�งแวดล้้อมกัับสุุขภาพ และการจััดสิ่่�งแวดล้้อมที่ ่� ถููกสุุขลัักษณะ และเอื้้อต่่อสุุขภาพ มาตรฐานพ. ๔.๑ ป.๖/๑ แสดงพฤติิกรรมในการป้้องกััน และแก้้ไขปััญหาสิ่่�งแวดล้้อมที่ ่�มีีผลต่่อ สุุขภาพ สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : การป้้องกััน และแก้้ไขปััญหาสิ่่�งแวดล้้อมที่ ่�มีีผลต่่อสุุขภาพ กลุ่่มสาระการเรีียนรู้้�คณิิตศาสตร์์ ตามหลัักสููตรแกนกลางการศึึกษาขั้้นพื้้นฐาน พุุทธศัักราช ๒๕๕๑ มาตรฐาน ค ๑.๑ ป.๕/๒ แสดงวิิธีีการหาคำตอบของโจทย์์ปััญหาโดยใช้้บััญญััติิไตรยางศ์์สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : การแก้้โจทย์์ปััญหาโดยใช้้บััญญััติิไตรยางศ์์มาตรฐาน ค ๑.๑ ป.๕/๔ หาผลคููณ ผลหารของเศษส่่วน และจำนวนคละ สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : เศษส่่วน และการบวก การลบ การคููณ การหารเศษส่่วน สาระการเรีียนรู้้� น้้ำเป็็นเรื่่�องจำเป็็นกัับชีีวิิตเรา และเป็็นสารอาหารที่ ่�มีีความสำคััญกัับร่่างกายของเราอย่่างมาก เนื่่�องจากน้้ำ เป็็นส่่วนประกอบของเซลล์ทุ์ุก ๆ เซลล์์ในร่่างกาย น้้ำช่่วยในการนำของเสีียออกจากร่่างกาย ช่่วยลำเลีียงอาหารที่ ่� ย่่อยแล้้วไปยัังส่่วนต่่าง ๆ ของร่่างกาย ช่่วยในการควบคุุมอุุณหภููมิิของร่่างกาย เป็็นต้้น การดื่่�มน้้ำอย่่างเพีียง พอในแต่่ละวัันจึึงเป็็นสิ่่�งจำเป็็นต่่อชีีวิิต เป้้าหมายการเรีียนรู้้� นัักเรีียนทราบอััตราส่่วนของน้้ำในร่่างกายของมนุุษย์์ด้้วยบััญญััติิไตรยางศ์์ นัักเรีียนตระหนัักถึึงความสำคััญของน้้ำต่่อร่่างกาย ซึ่่�งต้้องดื่่�มน้้ำอย่่างเพีียงพอทุุกวััน จุุดประสงค์์การเรีียนรู้้� ด้้านความรู้้�(K) : นัักเรีียนทราบอััตราส่่วนของน้้ำในร่่างกายของตนเอง ด้้านทัักษะกระบวนการ (P) : การคิิด วิิเคราะห์์ฟััง ลงมืือคำนวณ และการสรุุป ด้้านคุุณลัักษณะ (A) : ความอยากรู้้�อยากเห็็น และความสนใจใฝ่่รู้้� สมรรถนะ/ความสามารถ ด้้านที่ ่� 1 การจััดการตนเอง ด้้านที่ ่� 2 การคิิดขั้้นสููง ด้้านที่ ่� 3 การ สื่่�อสาร ด้้านที่ ่� 4 การรวมพลัังทำงานเป็็นทีีม ด้้านที่ ่� 5 การเป็็น พลเมืืองที่่�เข้้มแข็็ง และด้้านที่ ่� 6 การอยู่่ร่่วมกัับธรรมชาติิและ วิิทยาการอย่่างยั่่�งยืืน (ด้้วยความรู้้�ทางคณิิตศาสตร์์ที่่�นำมาใช้้ในชีีวิิต ประจำวััน) คุุณลัักษณะ อัันพึึงประสงค์์ข้้อที่ ่� 2 ซื่่�อสััตย์์สุุจริิต ข้้อที่ ่� 3 มีีวิินััย ข้้อที่ ่� 4 ใฝ่่เรีียนรู้้�และข้้อที่ ่� 6 มุ่่ง มั่่�นในการทำงาน

18คู่่�มืือสำำหรัับครูู กิิจกรรมการเรีียนรู้้� การนำเข้้าสู่่บทเรีียน ◊ ครููชี้้แจงวััตถุุประสงค์์การเรีียนรู้้� 1) เพื่่�อให้้นัักเรีียนเข้้าใจว่่าน้้ำเป็็นส่่วนประกอบสำคััญในร่่างกายผ่่านการ คำนวณน้้ำด้้วยบััญญััติิไตรยางศ์์ 2) เพื่่�อให้้นัักเรีียนทราบปริิมาณน้้ำที่ ่� ร่่างกายต้้องการด้้วยสููตรการคำนวณ ผ่่านน้้ำหนัักตััวของนัักเรีียนเอง 3) เพื่่�อให้้นัักเรีียนได้้เรีียนรู้้�การขาดน้้ำในร่่างกายโดยการเปรีียบเทีียบกัับการ สููญเสีียน้้ำในผััก และพืืชที่ ่� นัักเรีียนเตรีียมมา ◊ ครููชวนนัักเรีียนทำกิิจกรรมเตรีียมความพร้้อมก่่อนการเรีียนรู้้�ด้้วยกิิจกรรม เรีียงลำดัับ เริ่่�มจากการให้้นัักเรีียนยืืนในรููปตััว U โดยครููจะให้้นัักเรีียนเรีียง ตามลำดัับจากด้้านหนึ่่�งเป็็นส่่วนน้้อย หรืือลำดัับต้้น ๆ ไปหาอีีกด้้านหนึ่่�งเป็็น ลำดัับมาก หรืือลำดัับท้้าย โดยมีีคำสั่่�งให้้เรีียงลำดัับดัังนี้้ เรีียงลำดัับตามพยััญชนะแรกของชื่่�อเล่่นของแต่่ละคน เรีียงตามลำดัับความสููง เรีียงลำดัับตามน้้ำหนัักตััว ◊ ต่่อจากนั้้นครููเตรีียมเครื่่�องชั่่�งน้้ำหนัักให้้นัักเรีียนแต่่ละคนชั่่�งน้้ำหนัักของ ตนเองทีีละคน โดยให้้แต่่ละคนบัันทึึกน้้ำหนัักของตนเองไว้้ในสมุุดเรีียนของ ตนเอง ขั้้นที่ ่� 1 การยึึดโยงผู้้�เรีียน กัับประสบการณ์์เดิิม ◊ ครููทบทวนว่่าจากกิิจกรรมที่ ่� 1.1 เรื่่�องความสำคััญของน้้ำต่่อชีีวิิตประจำวััน ของเรา เราได้้ดููคลิิปเรื่่�องดัังกล่่าว ซึ่่�งในคลิิปดัังกล่่าวบอกว่่าร่่างกายของเรานั้้น มีีน้้ำเป็็นส่่วนประกอบร้้อยละ 70 ◊ ครููชวนคิิดด้้วยคำถามที่ ่� ว่่า 1) นัักเรีียนดื่่�มน้้ำวัันละกี่่�แก้้ว (แนวคำตอบ : โดยเฉลี่่�ยแล้้วควรดื่่�มน้้ำวัันละ 8 แก้้ว อย่่างไรก็็ตามมีีข้้อมููลว่่า สำหรัับผู้้�ชาย ควรดื่่�มให้้ได้้วัันละ 3 ลิิตร หรืือ ประมาณ 12 แก้้ว ส่่วนผู้้�หญิิง วัันละ 2.2 ลิิตร หรืือประมาณ 9 แก้้ว ที่่�มา https://www.lokehoon.com/topic.php?q_id=205) 2) หากนัักเรีียนดื่่�มน้้ำมากเกิินไปจะเกิิดอะไรขึ้้น (แนวคำตอบ : ปััสสาวะ บ่่อย เพราะร่่างกายจะขัับน้้ำทางปััสสาวะ และขัับทางผิิวหนัังผ่่านรููขุุมขน คืือ ทางเหงื่่�อ ) 3) หากนัักเรีียนดื่่�มน้้ำน้้อยเกิินไปจะเกิิดอะไรขึ้้น (แนวคำตอบ : หนัังเหี่่�ยว  ตาลึึก  ลิ้้น  ปาก  และคอแห้้ง  และมัักจะมีีไข้้สููง) ◊ ครููเชื่่�อมคำตอบของนัักเรีียน และอธิิบายตามใบงาน เรื่่�องน้้ำในตััวเรา และ การขาดน้้ำ

19ช่่วง ชั้้�นที่่� 2 : ระดัับชั้้�นประถมศึึกษาปีีที่่� 4 ถึึง 6แนวทางการเ รีียนการสอน น้ำำ� ในโรงเ รีียน ขั้้นที่ ่� 2 การเพิ่่�มเติิมความรู้้� ◊ ครููอธิิบายว่่าครููจะสอนวิิธีีการคำนวณน้้ำในร่่างกายของเราด้้วยการคำนวณ แบบบััญญััติิไตรยางศ์์◊ โดยครููอธิิบายว่่าหากในตััวเรามีีน้้ำร้้อยละ 70 หมายความว่่าถ้้าคนน้้ำหนััก 100 กิิโลกรััม น้้ำในตััวเราก็็หนัักประมาณ 70 กิิโลกรััม ◊ โจทย์์ที่่�จะเป็็นตััวอย่่างให้้นัักเรีียนคำนวณคืือ หากครููหนััก 60 กิิโลกรััม จะ มีีน้้ำในร่่างกายเท่่าไหร่่ การทำบััญญััติิไตรยางศ์์มีีหลัักการว่่า “นำสิ่่�งที่ ่�ต้้องการ หานั้้นมาไว้้ด้้านขวามืือเสมอ และนำมาเทีียบต่่อ 1 หน่่วย” ตััวอย่่าง ถ้้าน้้ำ หนััก 100 กิิโลกรััม มีีน้้ำเป็็นส่่วนประกอบ 70 กิิโลกรััม ถ้้าน้้ำหนััก 60 กิิโลกรััม จะมีีน้้ำเป็็นส่่วนประกอบเท่่าใด ◊ คุุณครููชวนคิิดด้้วยคำถามว่่า 1) โจทย์์นี้้ต้้องการให้้นัักเรีียนหาอะไร (คำตอบคืือน้้ำในร่่างกายของเรา ดััง นั้้นเราต้้องเอาสิ่่�งที่ ่� หาไว้้ขวามืือ โดยให้้เราเขีียนลงไปในสมุุดว่่าน้้ำหนััก 100 กิิโลกรััม มีีน้้ำจำนวน 70 กิิโลกรััม 2) ต่่อจากนั้้นเทีียบ 1 หน่่วย โดยการเขีียนลงไปว่่า น้้ำหนััก 100 กิิโลกรััม มีีน้้ำจำนวน 70 กิิโลกรััม หากน้้ำหนััก 1 กิิโลกรม จะมีีน้้ำ = 70 100 3) ในโจทย์์ถามว่่า หากเรามีีน้้ำหนััก 60 กิิโลกรััม เราจะมีีน้้ำในร่่างกายเท่่า ไหร่่เราก็็เขีียนเป็็นบััญญััติิไตรยางศ์์70 x 60 = 42 กิิโลกรััม 100 ◊ ครููสรุุปว่่าบััญญััติิไตรยางศ์์เป็็นการหาคำตอบด้้วยการคำนวณ 3 บรรทััด เพื่่�อให้้นัักเรีียนเข้้าใจมากขึ้้นครููอยากให้้นัักเรีียนลองคำนวณน้้ำหนัักของน้้ำใน ร่่างกายนัักเรีียนที่่�ได้้ชั่่�งน้้ำหนัักไว้้แล้้ว (ครููให้้เวลานัักเรีียน 10 นาทีี) เมื่่�อเสร็็จ แล้้วให้้นัักเรีียนแต่่ละคนนำมาให้้ครููดูู เพื่่�อให้้ครููทราบว่่าเด็็กเข้้าใจวิิธีีการ คำนวณแบบบััญญััติิไตรยางศ์์หรืือไม่่ ◊ ครููย้้ำว่่าเมื่่�อน้้ำมีีความสำคััญต่่อร่่างกาย สิ่่�งที่ ่� นัักเรีียนต้้องเรีียนรู้้�คืือการ คำนวณปริิมาณน้้ำที่ ่�ต้้องกิินต่่อวััน ◊ ครููอธิิบายว่่าการคำนวณปริิมาณน้้ำที่ ่�ต้้องกิินต่่อวััน โดยมีีสููตรคำนวณ คืือ น้้ำหนัักตััว(ก.ก) x 2.2 x30 2 ◊ โดยการคำนวณมาจาก 1) การน้้ำหนัักตััวหน่่วยกิิโลกรััมลงครึ่่�งหนึ่่�ง = น้้ำหนัักตััวเป็็นกิิโลกรััม หาร 2 2) แล้้วจึึงนำไปแปลงเป็็นปอนด์์ ด้้วยการคููณ 2.2 ซึ่่�งเป็็นหน่่วยเป็็นออนซ์์ 3) จากนั้้นก็็คำนวณเป็็นมล.ด้้วยการคููณ 30 ◊ เพื่่�อให้้นัักเรีียนเข้้าใจ ครููคำนวณโดยใช้้น้้ำหนััก 60 กิิโลกรััมให้้เป็็นตััวอย่่าง ต่่อจากนั้้นครููให้้นัักเรีียนแต่่ละคนลงมืือคำนวณตามสููตรคณิิตศาสตร์์ข้้างต้้น โดยใช้้น้้ำหนัักของตััวเอง ◊ เมื่่�อเสร็็จแล้้วให้้นัักเรีียนแต่่ละคนนำมาให้้ครููดูู เพื่่�อให้้ครููทราบว่่านัักเรีียน เข้้าใจการคำนวณปริิมาณน้้ำที่ ่� นัักเรีียนแต่่ละคนต้้องทานในแต่่ละวัันหรืือไม่่

20คู่่�มืือสำำหรัับครูู ◊ ครููชวนนัักเรีียนเรีียนรู้้�เรื่่�องน้้ำที่่�เป็็นส่่วนประกอบของพืืช และผัักโดยให้เ้ด็็ก นำพืืชและผัักที่่�เตรีียมมา เช่่น เห็็ด ผัักกาดขาว พริิก เป็็นต้้น ทั้้งนี้้พืืช และผััก นั้้นควรเป็็นพืืชผัักที่ ่� นัักเรีียนคุ้้�นเคยในชีีวิิตประจำวััน และหาได้้ง่่าย ◊ ต่่อจากนั้้นให้้นัักเรีียนชั่่�งน้้ำหนัักพืืช และผัักเหล่่านั้้น ก่่อนนำไปตากแดด ครููชวนคิิดด้้วยคำถามว่่า “พืืชและผัักที่่�เรานำไปตากแดดนั้้นจะเป็็นอย่่างไร” ◊ ในท้้ายชั่่�วโมงเรีียน ครููให้้นัักเรีียนนำพืืชและผัักที่ ่� ตากแดดนั้้นกลัับมาสัังเกต ดูู โดยครููมีีคำถามในใบงานดัังนี้้ 1) ลัักษณะพืืช และผัักก่่อน และหลัังนำไปตากแดดมีีลัักษณะอย่่างไร 2) หากนำมาชั่่�งน้้ำหนััก นัักเรีียนคิิดว่่าน้้ำหนัักพืืชและผัักหลัังจากตากแดด เป็็นอย่่างไร ให้้นัักเรีียนชั่่�งน้้ำหนัักพืืช และผัักอีีกครั้้งหนึ่่�ง ◊ ครููสรุุปเนื้้อหาสำคััญอาทิิ ร่่างกายของมนุุษย์์มีีน้้ำเป็็นส่่วนประกอบถึึงร้้อยละ 70 ในแต่่ละวััน ร่่างกายของเราต้้องการน้้ำ ซึ่่�งสามารถคำนวณความต้้องการได้้ตามน้้ำ หนัักตััวของพวกเรา พืืช และผััก มีีน้้ำเป็็นส่่วนประกอบเช่่นเดีียวกัับร่่างกายมนุุษย์์ การนำพืืชผัักไปตากแดดคล้้ายกัับการเกิิดภาวะขาดน้้ำของมนุุษย์์ พืืชที่ ่� ขาดน้้ำก็็จะแห้้งตาย ในขณะที่ ่� ร่่างกายของมนุุษย์์เมื่่�อขาดน้้ำก็็จะ เหี่่�ยวแห้้ง และตายได้้เช่่นกััน   ◊ ดัังนั้้นในแต่่ละวััน เราควรดื่่�มน้้ำ กิินผัักผลไม้้ และอาหารที่ ่�มีีน้้ำอย่่างน้้อย 8 แก้้วต่่อวััน   ขั้้นที่ ่� 4 การนำไปใช้้ ◊ ครููชวนนัักเรีียนคิิดว่่าด้้วยคำถามที่ ่� ว่่า • นัักเรีียนได้้เรีียนรู้้�อะไรจากกิิจกรรมในวัันนี้้ • นัักเรีียนจะนำไปใช้้ในชีีวิิตประจำวัันได้้อย่่างไร สื่่�อการเรีียนรู้้� ◊ อุุปกรณ์์การทดลอง ได้้แก่่เครื่่�องชั่่�งน้้ำหนััก ตาชั่่�งขนาดเล็็ก พืืช และผัักที่ ่�มีี อยู่่ในชุุมชน ◊ ใบงานกิิจกรรม 1.2 น้้ำในตััวเรา และการขาดน้้ำ แหล่่งการเรีียนรู้้� ◊ หนัังสืือเรีียนคณิิตศาสตร์์ ป.5 ◊ หนัังสืือเรีียนสุุขศึึกษา และพลศึึกษา ป.4-ป.6 ◊ ใบความรู้้�เรื่่�องน้้ำในตััวเรา และการขาดน้้ำ ที่่�มาเนื้้อหา : https://www.scimath.org/article-biology/item/534-wat- ter28 ที่่�มาของภาพ : https://sites.google.com/site/healthdd4u/Home/ kheruxng-krxng-na-hexagon และ https://twitter.com/khruzee/ status/1052391999377006592

21ช่่วง ชั้้�นที่่� 2 : ระดัับชั้้�นประถมศึึกษาปีีที่่� 4 ถึึง 6แนวทางการเ รีียนการสอน น้ำำ� ในโรงเ รีียน ใบความรู้้� เรื่่�องน้ำำ�ในตััวเรา และการขาดน้ำำ� น้้ำเป็็นเรื่่�องที่่�จำเป็็นกัับชีีวิิตเรา และจำเป็็นต่่อกัับร่่างกายของเราอย่่างมาก น้้ำเป็็นสารอาหารที่ ่�มีีความสำคััญต่่อร่่างกาย เป็็นอย่่างมาก  เนื่่�องจากน้้ำเป็็นส่่วนประกอบของเซลล์์ทุุก ๆ เซลล์์ในร่่างกาย  ช่่วยในการนำของเสีียออกจากร่่างกาย  ช่่วยลำเลีียงอาหารที่ ่� ย่่อยแล้้วไปยัังส่่วนต่่าง ๆ ของร่่างกาย ช่่วยในการควบคุุมอุุณหภููมิิของร่่างกาย เป็็นต้้น ข้้อมููล ทางการแพทย์์บอกว่่าถ้้าเราขาดออกซิิเจนเพีียงไม่่กี่ ่� นาทีีเราก็็เสีียชีีวิิตแล้้ว  ถ้้าขาดอาหารแล้้วร่่างกาย จะอยู่่ได้้หลายสััปดาห์์แต่่ถ้้าขาดน้้ำแล้้วไม่่เกิิน 2 สััปดาห์์เราก็็เสีียชีีวิิตเช่่นกััน ร่่างกายของคนเราประกอบด้้วยของเหลวประมาณ ร้้อยละ 60–70 ของน้้ำหนัักตััว หรืือเป็็นน้้ำเสีีย 2 ส่่วนใน 3 ส่่วน น้้ำครึ่่�งหนึ่่�งจะอยู่่ในเซลล์์ต่่าง ๆ ทั่่�ว ร่่างกาย  เช่่น  ในเลืือด น้้ำเหลืือง เนื้้อเยื่่�อ ลำไส้้ ตัับ ไต กระเพาะปััสสาวะ เป็็นต้้น หน้้าที่่�ของน้้ำในร่่างกายมีีหน้้าที่ ่� หลายประการ เช่่น 1. เป็็นองค์์ประกอบส่่วนใหญ่่ของเซลล์์ทั่่�วร่่างกาย 2. เป็็นส่่วนประกอบของเลืือด  น้้ำเหลืือง  น้้ำดีี  น้้ำ ย่่อยอาหาร  เหงื่่�อ  ปััสสาวะ  และน้้ำต่่าง ๆ ทั่่�ว ร่่างกาย 3. ทำหน้้าที่่�ละลายอาหารที่ ่� ย่่อยแล้้ว และแพร่่ผ่่านผนัังหลอดเลืือดที่่�ลำไส้้เล็็กเข้้าสู่่กระแสเลืือด 4. ทำหน้้าที่่�เป็็นตััวกลางนำอาหาร และออกซิิเจนไปเลี้้ยงเซลล์์  และนำของเสีียต่่างๆในร่่างกายไปขัับถ่่ายในอวััยวะต่่าง ๆ เช่่น  ปอด  ผิิวหนััง  และไต

22คู่่�มืือสำำหรัับครูู 5. ช่่วยหล่่อลื่่�นให้อ้วััยวะต่่างๆ มีีการเคลื่่�อนไหวได้้ดีี และทำงานได้้ตามปกติิ  เช่่น น้้ำในข้้อต่่อ  ในช่่องท้้อง  ในช่่องปอด 6. ทำหน้้าที่่�ควบคุุมอุุณหภููมิิของร่่างกายให้้คงที่ ่� ตลอดเวลารวมทั้้งทำให้้ร่่างกายสดชื่่�น น้้ำทำหน้้าที่ ่� สารพััดอย่่างเพื่่�อให้้ร่่างกายดำรงชีีวิิตอยู่่ได้้ตามปกติิ  แต่่น้้ำในร่่างกายของเรานั้้นไม่่ได้้มีีจำนวนคงที่ ่� ตลอด ไป  น้้ำจะสููญออกไปจากร่่างกายของเราตลอดเวลาเช่่นกััน โดยสููญเสีียออกไปทางปััสสาวะ 1.5  ลิิตร อุุจจาระ  0.1   ลิิตร ปอด(หายใจเป็็นไอน้้ำ)  0.4   ลิิตร และเหงื่่�อ0.6 ลิิตร รวมประมาณ 2.6  ลิิตร  ซึ่่�งก็็นัับว่่ามากพอสมควร  เพราะ ฉะนั้้นเราจำเป็็นต้้องรัับน้้ำเข้้าไปชดเชยกัับส่่วนที่ ่� สููญเสีียไปเช่่นกััน โดยเราต้้องดื่่�มน้้ำวัันละประมาณ 2 ลิิตร  นอกจาก ได้้จากดื่่�มแล้้วอาหารต่่างๆ รวมถึึงผลไม้้ที่่� เช่่น แตงโม ที่่�เรารัับประทานในแต่่ละวัันก็็มีีน้้ำเป็็นองค์์ประกอบอยู่่ด้้วยแล้้ว  ถ้้าร่่างกายขาดน้้ำ หรืือรัับน้้ำไม่่เพีียงพอร่่างกายก็็จะแสดงอาการออกมา เช่่น คอแห้้ง  กระหายน้้ำ  และอาจจะนำไป สู่่ สภาวะแห้้งน้้ำ คืือ หนัังเหี่่�ยว  ตาลึึก  ลิ้้น  ปาก  และคอแห้้ง  และมัักจะมีีไข้้สููงอย่่างไรก็็ตามการดื่่�มน้้ำไม่่ใช่่ว่่าเราจะ ดื่่�มครั้้งเดีียวในปริิมาณ 2 ลิิตร เราต้้องค่่อยๆ ดื่่�มเข้้าไปเป็็นระยะๆ  การดื่่�มน้้ำบ่่อยครั้้ง เพื่่�อช่่วยรัักษาความสดชื่่�นของ ร่่างกายได้้ ดัังนั้้นการคำนวณปริิมาณน้้ำที่ ่�ต้้องกิินต่่อวัันจึึงมีีความสำคััญ โดยมีีสููตรคำนวณ ซึ่่�งคำนวณมาจาก น้้ำหนัักตััวหน่่วยกิิโลกรััมหารลงครึ่่�งหนึ่่�ง แล้้วจึึงนำไปแปลงเป็็นปอนด์์ ด้้วยการคููณ 2.2 ซึ่่�งเป็็นหน่่วยเป็็นออนซ์์จาก นั้้นก็็คำนวณเป็็นมล.ด้้วยการคููณ 30 ดัังภาพด้้านล่่างนี้้ ที่่�มาเนื้้อหา : https://www.scimath.org/article-biology/item/534-water28 ที่่�มาของภาพ : https://sites.google.com/site/healthdd4u/Home/kheruxng-krxng-na-hexagon และ https://twitter.com/khruzee/status/1052391999377006592

23ช่่วง ชั้้�นที่่� 2 : ระดัับชั้้�นประถมศึึกษาปีีที่่� 4 ถึึง 6แนวทางการเ รีียนการสอน น้ำำ� ในโรงเ รีียน ใบงานกิิจกรรม 1.2 น้ำำ�ในตััวเรา และการขาดน้ำำ� คำำถามเพื่่�อการเรีียนรู้้� 4 ข้้อ 1) ถ้้าน้้ำหนััก 100 กิิโลกรััม มีีน้้ำเป็็นส่่วนประกอบ 70 กิิโลกรััม ถ้้าน้้ำหนัักตััวของนัักเรีียน …… กิิโลกรััม ร่่างกาย ของนัักเรีียนจะมีีน้้ำเป็็นส่่วนประกอบจำนวนกี่ ่� กิิโลกรััม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2) ถ้้านัักเรีียนมีีน้้ำหนััก ……. กิิโลกรััม ร่่างกายของนัักเรีียนต้้องการน้้ำปริิมาณวัันละกี่ ่� มิิลลิิลิิตร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3) ลัักษณะพืืช และผัักก่่อน และหลัังนำไปตากแดดมีีลัักษณะอย่่างไร (อธิิบาย) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4) หากนำมาชั่่�งน้้ำหนััก นัักเรีียนคิิดว่่าน้้ำหนัักพืืช และผัักก่่อน และหลัังจากตากแดดเป็็นอย่่างไร (อธิิบาย) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

24คู่่�มืือสำำหรัับครูู การประเมิินผล การวััด และประเมิิน ตััวบ่่งชี้้/พฤติิกรรม วิิธีีการ/เครื่่�องมืือ เกณฑ์์ ด้้านความรู้้�(K): นัักเรีียนมีีความรู้้�เรื่่�องสััดส่่วนของน้้ำใน ร่่างกาย และปริิมาณน้้ำที่ ่� ร่่างกายต้้องการ รวมถึึงการขาดน้้ำของร่่างกายได้้ ใบงาน และการลงมืือ ปฏิิบััติิ ผู้้�เรีียนมีีคะแนน ตั้้งแต่่2คะแนนขึ้นไ้ ป ด้้านทัักษะกระบวนการ (P): การคิิด วิิเคราะห์์ฟััง ลงมืือคำนวณ และ สรุุปผล ใบงาน และการลงมืือ ปฏิิบััติิ ผู้้�เรีียนมีีคะแนน ตั้้งแต่่2คะแนนขึ้นไ้ ป ด้้านคุุณลัักษณะ(A): ความอยากรู้้�อยาก เห็็นและความสนใจใฝ่่เรีียนรู้้� การสัังเกต / แบบ บัันทึึกหลัังการสอน ผู้้�เรีียนมีีคะแนน ตั้้งแต่่2คะแนนขึ้นไ้ ป เกณฑ์์การให้้คะแนน เกณฑ์์ ระดัับคะแนน 3 2 1 ด้้านความรู้้�(K): นัักเรีียน สามารถอธิิบายน้้ำใน ร่่างกาย และปริิมาณน้้ำที่ ่� ร่่างกายต้้องการ และการ ขาดน้้ำของร่่างกายได้้ นัักเรีียนสามารถอธิิบาย สััดส่่วนของน้้ำต่่อ ร่่างกาย และปริิมาณของ น้้ำที่ ่� ร่่างกายต้้องการ รวมถึึงการขาดน้้ำของ ร่่างกายได้้อย่่างถููกต้้อง และอธิิบายได้้ด้้วยตนเอง นัักเรีียนอธิิบายสััดส่่วน ของน้้ำต่่อร่่างกาย และ ปริิมาณของน้้ำที่ ่� ร่่างกาย ต้้องการ รวมถึึงการขาด น้้ำของร่่างกายได้้ แต่่ต้้องได้้รัับคำแนะนำ นัักเรีียนไม่่สามารถ อธิิบายสััดส่่วนของน้้ำต่่อ ร่่างกาย และปริิมาณของ น้้ำที่ ่� ร่่างกายต้้องการ รวมถึึงการขาดน้้ำของ ร่่างกายได้้ ด้้านทัักษะกระบวนการ (P): การคิิด วิิเคราะห์์ฟััง ลงมืือคำนวณ และการ สรุุป นัักเรีียนสามารถคิิด วิิเคราะห์์ลงมืือคำนวณ สััดส่่วนของน้้ำต่่อ ร่่างกาย และปริิมาณของ น้้ำที่ ่� ร่่างกายต้้องการ รวมถึึงสรุุปการขาดน้้ำ ของร่่างกายได้้ นัักเรีียนต้้องได้้รัับคำ แนะนำจึึงจะสามารถ สััดส่่วนของน้้ำต่่อ ร่่างกาย และปริิมาณของ น้้ำที่ ่� ร่่างกายต้้องการ รวมถึึงสรุุปการขาดน้้ำ ของร่่างกายได้้ นัักเรีียนไม่่สามารถ อธิิบายสรุุปสััดส่่วนของ น้้ำต่่อร่่างกาย และ ปริิมาณของน้้ำที่ ่� ร่่างกาย ต้้องการ รวมถึึงสรุุปการ ขาดน้้ำของร่่างกายได้้ ด้้านคุุณลัักษณะ (A): อยากรู้้�อยากเห็็น และ สนใจใฝ่่เรีียนรู้้� นัักเรีียนในกลุ่่มมีีความ สนใจเรีียน ตอบคำถาม และใฝ่่รู้้�ตลอดเวลา นัักเรีียนในกลุ่่มมีีความ สนใจเรีียน และใฝ่่รู้้�เป็็น บางครั้้ง นัักเรีียนในกลุ่่มไม่มีี่ความ สนใจเรีียน และไม่่มีีการ ใฝ่่รู้้� แบบประเมิิน (สำหรัับให้้ครููบัันทึึก) แบบประเมิินพฤติิกรรมกลุ่่ม (ในภาคผนวก) แบบบัันทึึกพฤติิกรรมการเรีียน (ในภาคผนวก) บัันทึึกหลัังการสอน (ในภาคผนวก)

25ช่่วง ชั้้�นที่่� 2 : ระดัับชั้้�นประถมศึึกษาปีีที่่� 4 ถึึง 6แนวทางการเ รีียนการสอน น้ำำ� ในโรงเ รีียน 1.3 การติิดเชื้้�อโรค และการล้้างมืือ ระยะเวลา 60 นาทีี มาตรฐานการเรีียนรู้้� กลุ่่มสาระการเรีียนรู้้�สุุขศึึกษา และพลศึึกษา ตามหลัักสููตรแกนกลางการศึึกษาขั้้นพื้้นฐาน พุุทธศัักราช ๒๕๕๑ มาตรฐาน พ ๔.๑ ป.๓/๑ อธิิบายการติิดต่่อ และวิิธีีการป้้องกัันการแพร่่กระจายของโรค สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : การติิดต่่อ และวิิธีีการป้้องกัันการแพร่่กระจายของโรค มาตรฐาน พ ๔.๑ ป.๔/๑ อธิิบายความสััมพัันธ์์ระหว่่างสิ่่�งแวดล้้อมกัับสุุขภาพ สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : ความสััมพัันธ์์ระหว่่างสิ่่�งแวดล้้อมกัับสุุขภาพ และการจััดสิ่่�งแวดล้้อมที่ ่� ถููกสุุขลัักษณะ และเอื้้อต่่อสุุขภาพ มาตรฐาน พ ๔.๑ ป.๕/๑ แสดงพฤติิกรรมที่่�เห็็นความสำคััญของการปฏิิบััติิตนตามสุุขบััญญััติิแห่่งชาติิ สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : ความสำคััญของการปฏิิบััติิตนตามสุุขบััญญััติิแห่่งชาติิ มาตรฐาน พ.๔.๑ ป.๕/๔ ปฏิิบััติิตนในการป้้องกัันโรคที่่�พบบ่่อยในชีีวิิตประจำวััน สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : การปฏิิบััติิตนในการป้้องกัันโรคที่่�พบบ่่อยในชีีวิิตประจำวััน เช่่น ไข้้หวััด เป็็นต้้น สาระการเรีียนรู้้� เชื้้อโรคที่่�ทำให้เ้กิิดอาการเจ็็บป่่วยจากทางเดิินอาหาร เช่่น ท้้องร่่วง อหิิวาตกโรค  รวมถึงโึรคอื่่�น ๆ ที่มีี่� ผลร้้ายต่่อมนุุษย์์เช่่น โรคโควิิด-19 ซึ่่�งทำให้้มนุุษย์์ติิดเชื้้อทางเดิินหายใจ มัักจะมาจากการที่่�มนุุษย์์ใช้้มืือหยิิบ สิ่่�งของเข้้าปาก หรืือใช้้มืือสััมผััสเชื้้อโรคซึ่่�งมองด้้วยตาเปล่่าไม่่เห็็น ส่่งผลให้้เชื้้อโรคเหล่่านั้้นเข้้าสู่่ร่่างกายของ มนุุษย์์อย่่างไรก็็ตามมนุุษย์์สามารถป้้องกัันเชื้้อโรคต่่างๆได้้ ด้้วยการรัักษาความสะอาดและสุุขอนามััยที่ ่�ดีี การ ตระหนัักถึึงสุุขอนามััยที่ ่�ดีีเกิิดขึ้้นได้้ด้้วยการเปลี่่�ยนแปลงพฤติิกรรมการรัักษาความสะอาดการที่ ่�มีีความรู้้�เรื่่�อง สุุขอนามััยและการเผยแพร่่เรื่่�องการล้้างมืือที่ถูู ่� กวิธีี ิ โดยเฉพาะในเด็็กปฐมวััย สามารถช่่วยหลายๆ ชีีวิติของเด็็ก ๆ บนโลกนี้้ได้้  เป้้าหมายการเรีียนรู้้� นัักเรีียนเรีียนเข้้าใจว่่ามืือที่ ่� ดููสะอาดๆอาจไม่่ปราศจากเชื้้อโรค และเรีียนรู้้�ความสำคััญของการล้้างมืือ เพื่่�อการ ป้้องกัันการลุุกลามของเชื้้อโรค จุุดประสงค์์การเรีียนรู้้� ด้้านความรู้้� (K) : นัักเรีียนเรีียนรู้้�ความสำคััญของการล้้างมืือ เพื่่�อการป้้องการการลุุกลามของเชื้้อโรค ด้้านทัักษะกระบวนการ (P) : การคิิด วิิเคราะห์์ฟััง ลงมืือทำ สรุุป และสื่่�อสาร ด้้านคุุณลัักษณะ (A): ความอยากรู้้�อยากเห็็น และความสนใจใฝ่่รู้้� สมรรถนะ/ความสามารถ ด้้านที่ ่� 1 การจััดการตนเอง ด้้านที่ ่� 2 การคิิดขั้้นสููง ด้้านที่ ่� 3 การ สื่่�อสาร ด้้านที่ ่� 4 การรวมพลัังทำงานเป็็นทีีม ด้้านที่ ่� 5 การเป็็น พลเมืืองที่่�เข้้มแข็็ง และด้้านที่ ่� 6 การอยู่่ร่่วมกัับธรรมชาติิและ วิิทยาการอย่่างยั่่�งยืืน (ด้้วยความรู้้�ทางคณิิตศาสตร์์ที่่�นำมาใช้้ในชีีวิิต ประจำวััน) คุุณลัักษณะ อัันพึึงประสงค์์ข้้อที่ ่� 2 ซื่่�อสััตย์์สุุจริิต ข้้อที่ ่� 3 มีีวิินััย ข้้อที่ ่� 4 ใฝ่่เรีียนรู้้�และข้้อที่ ่� 6 มุ่่ง มั่่�นในการทำงาน

26คู่่�มืือสำำหรัับครูู กิิจกรรมการเรีียนรู้้การนำเข้้าสู่่บทเรีียน ◊ ครููเริ่่�มด้้วยการชวนนัักเรีียนทำกิิจกรรมเตรีียมความพร้้อมก่่อนการเรีียนรู้้� ด้้วยกิิจกรรมปููลงรูู ◊ ครููให้้นัักเรีียนนั่่�งเป็็นวงกลม ยกมืือข้้างซ้้ายกำหลวม ๆ มืือขวาชี้้นิ้้วขวา เหนืือมืือซ้้ายของคนข้้าง ๆ โดยครููเรีียกท่่านี้้ว่่าท่่าเตรีียม 1) เมื่่�อครููพููดว่่า “ปููอยู่่เหนืือรูู” ให้้อยู่่ในท่่าเตรีียม 2) เมื่่�อครููพููดว่่า “ปููวนรอบปากรูู” ให้้เอานิ้้วชี้้แตะแล้้ววนรอบปากรูู 3) เมื่่�อครููพููดว่่า “ปููเข้้ารูู” ให้้เอานิ้้วชี้้เข้้าไปในกำมืือของคนข้้าง ๆ 4) เมื่่�อครููพููดว่่า “รููหนีีบปูู” ให้้รีีบชัักนิ้้วออก ขณะเดีียวกัันมืือซ้้ายก็็พยายามจัับนิ้้วคนข้้าง ๆ ให้้ได้้ ที่่�มา : https://inskru.com/idea/-MJRzYLs01PhnIKpNPiA ◊ ครููทำกิิจกรรมสััก 1-2 รอบ พอกระตุ้้�นให้้นัักเรีียนพร้้อมสำหรัับการเรีียนรู้้� และเมื่่�อเล่่นเสร็็จแล้้ว ครููชี้้แจงวััตถุุประสงค์์การเรีียนรู้้� 1) เพื่่�อให้้นัักเรีียนอธิิบายขั้้นตอนการล้้างมืืออย่่างถููกวิิธีีเพื่่�อการป้้องกัันโรค 2) เพื่่�อให้้นัักเรีียนปฏิบัิัติิทัักษะการล้้างมืือที่ถูู ่� กต้้องและนำไปใช้้ในชีีวิตปร ิ ะจำวััน ◊ ต่่อจากนั้้นครููชวนคิิดด้้วยคำถามว่่า นัักเรีียนคิิดว่่ากิิจกรรมนี้้เกี่่�ยวข้้องกัับ การแพร่่เชื้้อโรคอย่่างไร (แนวคำตอบ เราใช้้มืือสััมผััสมืือผู้้�อื่่�น หรืือสิ่่�งอื่่�น ๆ มากมาย ซึ่่�งทำให้้เชื้้อโรคเข้้าสู่่ร่่างกายของเราได้้ มืือจึึงเป็็นช่่องทางในการรัับ เชื้้อโรคจากผู้้�อื่่�น) ◊ ก่่อนที่่�จะเรีียนรู้้�ต่่อไป ครููให้้นัักเรีียนแต่่ละคนทำความสะอาดมืือของตนเอง ด้้วยเจล ล้้างมืือที่่�ครููเตรีียมมา ขั้้นที่ ่� 1 การยึึดโยงเข้้ากัับ ประสบการณ์์เดิิมของผู้้� เรีียน ◊ ต่่อจากนั้้นครููชวนนัักเรีียนคิิดด้้วยคำถามว่่า 1) ถ้้าเพื่่�อนหนึ่่�งคนเป็็นหวััด แล้้วมานั่่�งเล่่นเกมรููลงรููกัับเรา เราจะสามารถติิด หวััดกัับเพื่่�อนได้้หรืือไม่่? 2) นัักเรีียนคิิดว่่าเราจะติิดหวััดจากเพื่่�อนผ่่านทางไหนได้้อีีกบ้้าง (แนวคำ ตอบ : ได้้ ถ้้าเราดื่่�มน้้ำแก้้วเดีียวกัับเขา  ถ้้าคนเป็็นหวััดจามใส่่เรา หรืือหากเขา ไอแล้้วใช้้มืือเปล่่า ๆ ปิิดบางจมููกแล้้วมาจัับมืือเรา เราก็็ใช้้มืือของเราสััมผััส หน้้าตาหรืือหยิิบของใส่่ปาก)     ขั้้นที่ ่� 2 การประยุุกต์์ใช้้ ◊ ครููชวนนัักเรีียนทำความเข้้าใจเรื่่�องการแพร่่ของเชื้้อโรคผ่่านการลงมืือทำ โดยครั้้งแรก เริ่่�มจากการให้้ป้้ายสีีลงบนมืือของนัักเรีียนรวมไปถึึงหลัังมืือ ◊ ต่่อจากนั้้นให้้เด็็กจัับมืือเพื่่�อนแล้้วให้้เพื่่�อนคนนั้้นจัับมืือเพื่่�อนข้้าง ๆ ต่่อ ๆ กัันไป ◊ เมื่่�อครบรอบวงแล้้วจึึงถามนัักเรีียนว่่าใครมีีสีีที่่� มืือบ้้าง ครููอธิิบายว่่าสีี เปรีียบเหมืือนกัับเชื้้อโรค และการจัับมืือเพื่่�อนทำให้้เชื้้อโรคจากตััวเราแพร่่กระจายไปสู่่เพื่่�อน ๆ ◊ ครููชวนนัักเรีียนทำกิิจกรรมอีีกครั้้ง โดยในครั้้งที่ ่� 2 ป้้ายสีีลงบนมืือของ นัักเรีียนเหมืือนเดิิม แต่่ให้้นัักเรีียนล้้างมืือก่่อนที่่�จะจัับมืือเพื่่�อน เพื่่�อนที่ ่� ถููกป้้าย ก็็ล้้างมืือก่่อนจะจัับมืือเพื่่�อนอีีกครั้้ง

27ช่่วง ชั้้�นที่่� 2 : ระดัับชั้้�นประถมศึึกษาปีีที่่� 4 ถึึง 6แนวทางการเ รีียนการสอน น้ำำ� ในโรงเ รีียน ขั้้นที่ ่� 2 การประยุุกต์์ใช้้ ◊ เมื่่�อครบรอบวงแล้้ว จึึงถามนัักเรีียนว่่า 1) ใครมีีสีีที่่� มืือบ้้าง 2) นัักเรีียนคิิดว่่าครั้้งที่ ่� 1 กัับครั้้งที่ ่� 2 มีีอะไรที่ ่� ต่่างกััน ◊ ครููสรุุปว่่าสีีเปรีียบเหมืือนกัับเชื้้อโรค และการจัับมืือเพื่่�อนทำให้้เชื้้อโรคจาก ตััวเราแพร่่กระจายไปสู่่เพื่่�อน ๆ แต่่ครั้้งที่ ่� 2 เราหยุุดการแพร่่ระบาดของเชื้้อโรค ด้้วยการล้้างมืือ ขั้้นที่ ่� 3 การเพิ่่�มเติิมข้้อมููล ◊ ครููชวนนัักเรีียนดููคลิิปการล้้างมืือที่ ่� ถููกวิิธีี 7 ขั้้นตอน https://www.facebook.com/watch/?v=2646988218687744 โดยหยุุดคลิิปเป็็นช่่วง ๆ เพื่่�อให้้เด็็กได้้ทำตามอย่่างถููกต้้อง ◊ ครููสรุุปเนื้้อหาสำคััญ นัักเรีียนสามารถสััมผััสเชื้้อโรค และแพร่่เชื้้อโรคผ่่านมืือของนัักเรีียน ซึ่่�งเชื้้อโรคเป็็นสิ่่�งที่่�เรามองด้้วยตาเปล่่าไม่่เห็็น  เมื่่�อเราจัับของเล่่น และเผลอนำไปกััดเล่่น ทำให้้เพื่่�อนที่่�มาเล่่นต่่ออาจ ติิดเชื้้อโรคตามๆ กัันจากของเล่่นชิ้้นนั้้น แต่่นัักเรีียนสามารถป้้องกัันเชื้้อโรคได้้ด้้วยการล้้างมืือ การล้้างมืือยัังช่่วยป้้องกัันโรคที่่�เกี่่�ยวข้้องกัับอาหาร เช่่น โรคท้้องร่่วงที่ ่� แพร่่กระจายผ่่านอาหาร การปนเปื้้�อนของน้้ำ ผ่่านมืือของเราที่่�ไม่่สะอาด และหยิิบสิ่่�งนั้้นมากิิน การล้้างมืือสามารถปกป้้องนัักเรีียนจากการเจ็็บป่่วย และยัังปกป้้องคน ที่ ่� นัักเรีียนเจอในแต่่ละวััน ขั้้นที่ ่� 4 การนำไปใช้้ ◊ ครููชวนนัักเรีียนคิิดว่่าด้้วยคำถามที่ ่� ว่่า 1. นัักเรีียนได้้เรีียนรู้้�อะไรจากกิิจกรรมในวัันนี้้ 2. นัักเรีียนจะนำไปใช้้ในชีีวิิตประจำวัันได้้อย่่างไร สื่่�อการเรีียนรู้้� ◊ เจลล้้างมืือ ◊ สีีที่่�มีีลัักษณะเป็็นผง ◊ อ่่างน้้ำที่ ่�มีีน้้ำอยู่่ในนั้้นเพื่่�อสะดวกต่่อการล้้างมืือ ◊ ผ้้าเช็็ดมืือ ◊ ใบงานกิิจรรมที่ ่� 1.3 การติิดเชื้้อโรค และการล้้างมืือ (ครบตามจำนวน นัักเรีียน) ◊ คลิิป https://www.facebook.com/watch/?v=2646988218687744 แหล่่งการเรีียนรู้้� ◊ หนัังสืือเรีียนสุุขศึึกษา และพลศึึกษา ชั้้น ป.3-ป.5 ◊ ใบความรู้้�การติิดเชื้้อโรค และการล้้างมืือ

28คู่่�มืือสำำหรัับครูู ใบความรู้้� การติิดเชื้้�อโรค และการล้้างมืือ เราทุุกคนสามารถสััมผัสัเชื้้อโรคและแพร่่เชื้้อโรคผ่่านมืือของเรา ซึ่่�งเชื้้อโรคเป็็นสิ่่�งที่่�เรามองด้้วยตาเปล่่าไม่่เห็็น  เมื่่�อเราจัับของเล่่น และเผลอนำไปกััดเล่่น ทำให้้เพื่่�อนที่่�มาเล่่นต่่ออาจติิดเชื้้อโรคตาม ๆ กัันจากของเล่่นชิ้้นนั้้น  แต่่เรา สามารถป้้องกัันเชื้้อโรคได้้ด้้วยการล้้างมืือ การล้้างมืือยัังช่่วยป้้องกัันโรคที่่�เกี่่�ยวข้้องกัับอาหาร เช่่น โรคท้้องร่่วง ที่่�แพร่่กระจายผ่่านอาหาร การปนเปื้้�อน ของน้้ำ ผ่่านมืือของเราที่่�ไม่ส่ะอาด และหยิิบสิ่่�งนั้้นมากิิน การล้้างมืือสามารถปกป้้องเราจากการเจ็็บป่่วย และยัังปกป้้อง คนที่่�เราเจอในแต่่ละวััน วิิธีีการล้้างมืือ 7 ขั้้นตอนมีีดัังนี้้ 1) ฝ่่ามืือถููกััน 2) ฝ่่ามืือถููหลัังมืือ และนิ้้วถููซอกนิ้้ว 3) ฝ่่ามืือถููฝ่่ามืือนิ้้วถููซอกนิ้้ว 4) หลัังนิ้้วมืือถููฝ่่ามืือ 5) ถููนิ้้วหััวแม่่โป้้งโดยรอบด้้วยฝ่่ามืือ 6) ปลายนิ้้วมืือถููขวางฝ่่ามืือ 7) ถููรอบข้้อมืือ ที่่�มา : https://multimedia.anamai.moph.go.th/infographics/wash-hands-7-steps/

29ช่่วง ชั้้�นที่่� 2 : ระดัับชั้้�นประถมศึึกษาปีีที่่� 4 ถึึง 6แนวทางการเ รีียนการสอน น้ำำ� ในโรงเ รีียน ใบงานกิิจกรรมที่่� 1.3 การติิดเชื้้�อโรค และการล้้างมืือ 1. ให้้นัักเรีียนอธิิบายเหตุุผลที่ ่� สำคััญ 3 ข้้อว่่าทำไมนัักเรีียนจึึงต้้องล้้างมืือให้้สะอาด ……………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………… ……………………………………………….………………………………………………………………………………………………........………. ……………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………… ……………………………………………….…………………………………………………………………………………………………........……. ……………………………………………….…………………………………………………………………………………………………........……. ……………………………………………….…………………………………………………………………………………………………........……. ……………………………………………….…………………………………………………………………………………………………........……. ……………………………………………….…………………………………………………………………………………………………........……. 2. ให้้นัักเรีียนวาดภาพพร้้อมอธิิบายขั้้นตอนการล้้างมืือแต่่ละขั้้นตอนตามที่ ่� นัักเรีียนเข้้าใจ ……………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………… ……………………………………………….………………………………………………………………………………………………........………. ……………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………… ……………………………………………….…………………………………………………………………………………………………........……. ……………………………………………….…………………………………………………………………………………………………........……. ……………………………………………….…………………………………………………………………………………………………........……. ……………………………………………….…………………………………………………………………………………………………........……. ……………………………………………….…………………………………………………………………………………………………........…….

30คู่่�มืือสำำหรัับครูู เกณฑ์์การให้้คะแนน เกณฑ์์ ระดัับคะแนน 3 2 1 ด้้านความรู้้�(K): นัักเรีียน สามารถอธิิบายขั้้นตอน ของการล้้างมืือ และลงมืือ ฝึึกปฏิิบััติิในการล้้างมืือที่ ่� ถููกต้้อง เพื่่�อการป้้องการ การลุุกลามของเชื้้อโรคได้้ นัักเรีียนสามารถอธิิบาย อธิิบายขั้้นตอนของการ ล้้างมืือ และลงมืือฝึึก ปฏิิบััติิในการล้้างมืือที่ ่� ถููก ต้้อง เพื่่�อการป้้องการ การลุุกลามของเชื้้อโรค ได้้เองอย่่างถููกต้้อง นัักเรีียนสามารถอธิิบาย ขั้้นตอนของการล้้างมืือ และลงมืือฝึึกปฏิิบััติิใน การล้้างมืือที่ ่� ถููกต้้อง เพื่่�อ การป้้องการการลุุกลาม ของเชื้้อโรค แต่่ต้้องได้้ รัับคำแนะนำ นัักเรีียนไม่่สามารถ สามารถอธิิบายขั้้นตอน ของการล้้างมืือ และ ลงมืือฝึึกปฏิิบััติิในการ ล้้างมืือที่ ่� ถููกต้้อง เพื่่�อการ ป้้องการการลุุกลามของ เชื้้อโรคได้้ ด้้านทัักษะกระบวนการ (P): การคิิด วิิเคราะห์์ฟััง ลงมืือทำ สรุุป และสื่่�อสาร นัักเรีียนสามารถคิิด วิิเคราะห์์ฟััง ลงมืือทำ และสรุุปขั้้นตอนของการ ล้้างมืือเป็็นภาพ และการ บรรยายได้้ทั้้ง 7 ขั้้นตอน นัักเรีียนต้้องได้้รัับคำ แนะนำจึึงสามารถคิิด วิิเคราะห์์ฟััง ลงมืือทำ และสรุุปขั้้นตอนของการ ล้้างมืือเป็็นภาพ และการ บรรยายได้้ทั้้ง 7 ขั้้นตอน นัักเรีียนไม่่สามารถคิิด วิิเคราะห์์ฟััง ลงมืือทำ และสรุุป ขั้้นตอนของ การล้้างมืือเป็็นภาพ และ การบรรยายได้้ทั้้ง 7 ขั้้น ตอน ด้้านคุุณลัักษณะ (A): ความอยากรู้้�อยากเห็็น / ความสนใจใฝ่่รู้้� นัักเรีียนในกลุ่่มมีีความ สนใจเรีียน ตอบคำถาม และใฝ่่รู้้�ตลอดเวลา นัักเรีียนในกลุ่่มมีีความ สนใจเรีียน และใฝ่่รู้้�เป็็น บางครั้้ง นัักเรีียนในกลุ่่มไม่มีี่ความ สนใจเรีียน และไม่่มีีการ ใฝ่่รู้้� แบบประเมิินผล (สำหรัับให้้ครููบัันทึึก) แบบประเมิินพฤติิกรรมกลุ่่ม (ในภาคผนวก) แบบบัันทึึกพฤติิกรรมการเรีียน (ในภาคผนวก) บัันทึึกหลัังการสอน (ในภาคผนวก) การประเมิินผล การวััด และประเมิิน ตััวบ่่งชี้้/พฤติิกรรม วิิธีีการ/เครื่่�องมืือ เกณฑ์์ ด้้านความรู้้�(K): นัักเรีียนสามารถอธิิบายขั้้นตอนในการล้้าง มืือ และลงมืือฝึึกการล้้างมืือที่ ่� ถููกต้้อง ใบกิิจกรรม และการ ลงมืือทำ ผู้้�เรีียนมีีคะแนน ตั้้งแต่่2 คะแนน ขึ้้นไป ด้้านทัักษะกระบวนการ (P): การคิิด วิิเคราะห์์ฟััง ลงมืือทำ สรุุป และสื่่�อสาร ใบกิิจกรรม และการ สัังเกตในชั้้นเรีียน ผู้้�เรีียนมีีคะแนน ตั้้งแต่่2 คะแนน ขึ้้นไป ด้้านคุุณลัักษณะ (A): ความอยากรู้้�อยากเห็็น และความสนใจใฝ่่รู้้� การสัังเกต/แบบบัันทึึก หลัังการสอน ผู้้�เรีียนมีีคะแนน ตั้้งแต่่2 คะแนน ขึ้้นไป

31ช่่วง ชั้้�นที่่� 2 : ระดัับชั้้�นประถมศึึกษาปีีที่่� 4 ถึึง 6แนวทางการเ รีียนการสอน น้ำำ� ในโรงเ รีียน

32คู่่�มืือสำำหรัับครูู 2. น้ำำ�มาจากไหน/แหล่่งน้ำำ� กลุ่่มสาระการเรีียนรู้วิ้�ิทยาศาสตร์์และเทคโนโลยีี ตามหลัักสููตรแกนกลางการศึึกษาขั้้นพื้้นฐาน พุุทธศัักราช ๒๕๕๑ มาตรฐาน ว ๑.๑ ป.๕/๔ ตระหนัักในคุุณค่่าของสิ่่�งแวดล้้อมที่ ่�มีีต่่อการดำรงชีีวิิตของสิ่่�งมีีชีีวิิต โดยมีีส่่วนร่่วมในการดููแลรัักษาสิ่่�งแวดล้้อม สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : ในแหล่่งที่่�อยู่่หนึ่่�ง ๆ สิ่่�งมีีชีีวิิตจะมีีความสััมพัันธ์์ซึ่่�งกัันและกััน และ สััมพัันธ์์กัับสิ่่�งไม่่มีีชีีวิิต เพื่่�อประโยชน์์ต่่อการดำรงชีีวิิต เช่่น ความสััมพัันธ์์กัันด้้าน การกิินกัันเป็็นอาหาร เป็็นแหล่่งที่่�อยู่่อาศััยหลบภััย และเลี้้ยงดููลููกอ่่อน ใช้้อากาศใน การหายใจ/สิ่่�งมีีชีีวิิตมีีการกิินกัันเป็็นอาหารโดยกิินต่่อกัันเป็็นทอด ๆ ในรููปแบบ ของโซ่่อาหาร ทำให้้สามารถระบุุบทบาทหน้้าที่่�ของสิ่่�งมีีชีีวิติเป็็นผู้้�ผลิต ิ และผู้้�บริิโภค กลุ่่มสาระการเรีียนรู้้�คณิิตศาสตร์์ ตามหลัักสููตรแกนกลางการศึึกษาขั้้นพื้้นฐาน พุุทธศัักราช ๒๕๕๑ มาตรฐาน ค ๑.๑ ป.๕/๙ แสดงวิิธีีหาคำตอบของโจทย์์ปััญหา ร้้อยละไม่่เกิิน ๒ ขั้้นตอน ร้้อยละ หรืือเปอร์์เซ็็นต์์สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : การอ่่าน และการเขีียนร้้อยละ หรืือ เปอร์์เซ็็นต์์–การแก้้โจทย์์ปััญหา ร้้อยละ กลุ่่มสาระการเรีียนรู้วิ้�ิทยาศาสตร์์และเทคโนโลยีี ตามหลัักสููตรแกนกลางการศึึกษาขั้้นพื้้นฐาน พุุทธศัักราช ๒๕๕๑ มาตรฐาน ว ๓.๒ ป.๕/๑ เปรีียบเทีียบปริิมาณน้้ำในแต่่ละแหล่่งและระบุุปริิมาณน้้ำที่่�มนุุษย์์สามารถนำมาใช้้ประโยชน์์ได้้ สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : โลกมีีทั้้งน้้ำจืืด และน้้ำเค็็มซึ่่�งอยู่่ในแหล่่งน้้ำต่่าง ๆ ที่ ่�มีีทั้้งแหล่่งน้้ำผิิวดิิน เช่่น ทะเล มหาสมุุทร บึึง แม่น้่ ้ำ และแหล่่งน้้ำใต้้ดิิน เช่่น น้้ำในดิิน และน้้ำบาดาล น้้ำ ทั้้งหมดของโลกแบ่่งเป็็นน้้ำเค็็มประมาณร้้อยละ ๙๗.๕ ซึ่่�งอยู่่ในมหาสมุุทร และ แหล่่งน้้ำอื่่�น ๆและที่่�เหลืืออีีกประมาณร้้อยละ ๒.๕ เป็็นน้้ำจืืด ถ้้าเรีียงลำดัับปริิมาณ น้้ำจืืดจากมากไปน้้อยจะอยู่่ที่่�ธารน้้ำแข็็ง และพืืดน้้ำแข็็ง น้้ำใต้้ดิิน ชั้้นดิินเยืือกแข็็ง คงตััวและน้้ำแข็็งใต้้ดิิน ทะเลสาบ ความชื้้นในดิิน ความชื้้นในบรรยากาศ บึึง แม่่น้้ำ และน้้ำในสิ่่�งมีีชีีวิิต มาตรฐาน ว ๓.๒ ป.๕/๒ ตระหนัักถึึงคุุณค่่าของน้้ำ โดยนำเสนอแนวทางการใช้้น้้ำอย่่าง ประหยััด และการอนุุรัักษ์์น้้ำ สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง: น้้ำจืืดที่่�มนุุษย์์นำมาใช้้ได้้มีีปริิมาณน้้อยมากจึึงควรใช้้น้้ำอย่่างประหยััด และร่่วมกัันอนุุรัักษ์์น้้ำ มาตรฐาน ว ๓.๒ ป.๕/๓ สร้้างแบบจำลองที่่�อธิิบายการหมุุนเวีียนของน้้ำในวััฏจัักรของน้้ำได้้ สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : วััฏจัักรน้้ำเป็็นการหมุุนเวีียนของน้้ำที่ ่�มีีแบบรููปซ้้ำเดิิม และต่่อเนื่่�อง ระหว่่างน้้ำในบรรยากาศ น้้ำผิิวดิิน และน้้ำใต้้ดิิน โดยพฤติิกรรมการดำรงชีีวิิตของ พืืช และสััตว์์ส่่งผลต่่อวััฏจัักรน้้ำ มาตรฐาน ว ๓.๒ ป.๕/๕ เปรีียบเทีียบกระบวนการเกิิดฝน หิิมะ และลููกเห็็บจากข้้อมููลที่ ่� รวบรวมได้้ สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : ฝน หิิมะ ลููกเห็็บเป็็นหยาดน้้ำฟ้้า ซึ่่�งเป็็นน้้ำที่ ่�มีีสถานะต่่าง ๆ ที่ ่� ตกจาก ฟ้้าถึึงพื้้นดิิน ฝนเกิิดจากละอองน้้ำในเมฆที่ ่� รวมตััวกัันจนอากาศไม่่สามารถพยุุงไว้้ได้้ จึึงตกลงมา หิิมะเกิิดจากไอน้้ำในอากาศระเหิิดกลัับเป็็นผลึึกน้้ำแข็็ง รวมตััวกัันจนมีี น้้ำหนัักมากขึ้้นจนเกิินกว่่าอากาศจะพยุุงไว้้จึึงตกลงมา ลููกเห็็บเกิิดจากหยดน้้ำที่ ่� เปลี่่�ยนสถานะเป็็นน้้ำแข็็งแล้้วถููกพายุุพััดวนซ้้ำไปซ้้ำมา ในเมฆฝนฟ้้าคะนองที่ ่�มีี ขนาดใหญ่่และอยู่่ในระดัับสููงจนเป็็นก้้อนน้้าแข็็งขนาดใหญ่่ขึ้้นแล้้วตกลงมา

33ช่่วง ชั้้�นที่่� 2 : ระดัับชั้้�นประถมศึึกษาปีีที่่� 4 ถึึง 6แนวทางการเ รีียนการสอน น้ำำ� ในโรงเ รีียน กลุ่่มสาระการเรีียนรู้้�ศิิลปะ ตามหลัักสููตรแกนกลางการศึึกษาขั้้นพื้้นฐาน พุุทธศัักราช ๒๕๕๑ มาตรฐาน ศ ๑.๑ ป.๔/๗ วาดภาพระบายสีีโดยใช้้สีีวรรณะอุ่่น และสีีวรรณะเย็็นถ่่ายทอดความรู้้�สึึก และจิินตนาการ สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : อิิทธิิพลของสีี การเลืือกใช้้สีีวรรณะอุ่่น และวรรณะเย็็นเพื่่�อถ่่ายทอด อารมณ์์ความรู้้�สึึกผ่่านการวาดภาพถ่่ายทอดความรู้้�สึึก และจิินตนาการ กลุ่่มสาระการเรีียนรู้้�สัังคมศึึกษา ศาสนา และวััฒนธรรม ตามหลัักสููตรแกนกลางการศึึกษาขั้้นพื้้นฐาน พุุทธศัักราช ๒๕๕๑ มาตรฐาน ส ๕.๑ ป.๓/๑ สำรวจข้้อมููลทางภููมิิศาสตร์์ในโรงเรีียน และชุุมชน โดยใช้้แผนผััง แผนที่ ่� และรููปถ่่าย เพื่่�อแสดงความสััมพัันธ์์ของ ตำแหน่่ง ระยะ ทิิศทาง สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : ข้้อมููลทางภููมิิศาสตร์์ในชุุมชน/แผนที่ ่� แผนผััง และรููปถ่่าย/ความสััมพัันธ์์ของ ตำแหน่่ง ระยะ ทิิศทาง มาตรฐาน ส ๕.๑ ป.๓/๒ วาดแผนผัังเพื่่�อแสดงตำแหน่่งที่ ่�ตั้้งของสถานที่ ่� สำคััญในบริิเวณ โรงเรีียน และชุุมชน สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : ตำแหน่่งที่ ่�ตั้้งของสถานที่ ่� สำคััญในบริิเวณโรงเรีียน และชุุมชน เช่่น สถานที่ ่� ราชการ ตลาด โรงพยาบาล ไปรษณีีย์์มาตรฐาน ส ๕.๑ ป.๔/๑ สืืบค้้น และอธิิบายข้้อมููลลัักษณะทางกายภาพในจัังหวััดของตนด้้วย แผนที่่�และรููปถ่่าย สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : ลัักษณะทางกายภาพของจัังหวััดตนเอง มาตรฐาน ส. ๕.๑ ป.๔/๓ อธิิบายลัักษณะทางกายภาพที่ ่� ส่่งผลต่่อแหล่่งทรััพยากร และ สถานที่ ่� สำคััญในจัังหวััด สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : ลัักษณะทางกายภาพที่ ่� ส่่งผลต่่อแหล่่งทรััพยากร และสถานที่ ่� สำคััญใน จัังหวััด มาตรฐาน ส ๕.๒ ป.๔/๑ วิิเคราะห์์สิ่่�งแวดล้้อมทางกายภาพที่ ่� ส่่งผลต่่อการดำเนิินชีีวิิตของคนใน จัังหวััด สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : สิ่่�งแวดล้้อมทางกายภาพที่ ่� ส่่งผลต่่อการดำเนิินชีีวิิตของคนในจัังหวััด

34คู่่�มืือสำำหรัับครูู 2.1 น้ำ ำ�ที่่�มีีอยู่่ในโลก ระยะเวลา 60 นาทีี มาตรฐานการเรีียนรู้้� กลุ่่มสาระการเรีียนรู้้�คณิิตศาสตร์์ ตามหลัักสููตรแกนกลางการศึึกษาขั้้นพื้้นฐาน พุุทธศัักราช ๒๕๕๑ มาตรฐาน ค ๑.๑ ป.๕/๙ แสดงวิิธีีหาคำตอบของโจทย์์ปััญหาร้้อยละไม่่เกิิน ๒ ขั้้นตอน ร้้อยละ หรืือเปอร์์เซ็็นต์์สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : การอ่่าน และการเขีียนร้้อยละ หรืือ เปอร์์เซ็็นต์์–การแก้้โจทย์์ปััญหา ร้้อยละ กลุ่่มสาระการเรีียนรู้วิ้�ิทยาศาสตร์์และเทคโนโลยีี ตามหลัักสููตรแกนกลางการศึึกษาขั้้นพื้้นฐาน พุุทธศัักราช ๒๕๕๑ มาตรฐาน ว ๓.๒ ป.๕/๑ เปรีียบเทีียบปริิมาณน้้ำในแต่่ละแหล่่ง และระบุุปริิมาณน้้ำที่่�มนุุษย์์สามารถนำมาใช้้ประโยชน์์ได้้ สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : โลกมีีทั้้งน้้ำจืืด และน้้ำเค็็มซึ่่�งอยู่่ในแหล่่งน้้ำต่่าง ๆ ที่ ่�มีีทั้้งแหล่่งน้้ำผิิวดิิน เช่่น ทะเล มหาสมุุทร บึึง แม่น้่ ้ำ และแหล่่งน้้ำใต้้ดิิน เช่่น น้้ำในดิิน และน้้ำบาดาล น้้ำ ทั้้งหมดของโลกแบ่่งเป็็นน้้ำเค็็มประมาณร้้อยละ ๙๗.๕ ซึ่่�งอยู่่ในมหาสมุุทร และ แหล่่งน้้ำอื่่�น ๆและที่่�เหลืืออีีกประมาณร้้อยละ ๒.๕ เป็็นน้้ำจืืด ถ้้าเรีียงลำดัับปริิมาณ น้้ำจืืดจากมากไปน้้อยจะอยู่่ที่่� ธารน้้ำแข็็ง และพื้้นน้้ำแข็็ง น้้ำใต้้ดิิน ชั้้นดิินเยืือกแข็็ง คงตััว และน้้ำแข็็งใต้้ดิิน ทะเลสาบ ความชื้้นในดิิน ความชื้้นในบรรยากาศ บึึง แม่่น้้ำ และน้้ำในสิ่่�งมีีชีีวิิต มาตรฐาน ว ๓.๒ ป.๕/๒ ตระหนัักถึึงคุุณค่่าของน้้ำ โดยนำเสนอแนวทางการใช้้น้้ำอย่่าง ประหยััด และการอนุุรัักษ์์น้้ำ สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง: น้้ำจืืดที่่�มนุุษย์์นำมาใช้้ได้้มีีปริิมาณน้้อยมากจึึงควรใช้้น้้ำอย่่างประหยััด และร่่วมกัันอนุุรัักษ์์น้้ำ สาระการเรีียนรู้้� น้้ำเป็็นองค์์ประกอบสำคััญของระบบนิิเวศและสิ่่�งมีีชีีวิิต ถึึงแม้้ว่่าน้้ำจะเป็็นทรััพยากรหมุุนเวีียน แต่่ร้้อยละ 97 ของปริิมาณทั้้งหมดบนโลกเป็็นน้้ำทะเลในมหาสมุุทร มีีส่่วนเหลืือเพีียงร้้อยละ 3 เท่่านั้้นที่่�เป็็นน้้ำจืืด ซึ่่�งหาก แบ่่งน้้ำจืืดออกเป็็น 100 ส่่วนประมาณ 68.7 ส่่วนถููกกัักเก็็บในรููปแบบน้้ำแข็็ง หิิมะ อีีก30.1 ส่่วนเป็็นน้้ำใต้้ดิิน และประมาณ 0.9 ส่่วนเป็็นความชื้้นในดิิน และชั้้นบรรยากาศ ดัังนั้้นจึึงเหลืือน้้ำจืืดเพีียง 0.3 ส่่วนเท่่านั้้นที่่�เป็็น น้้ำผิิวดิินที่่�มนุุษย์์สามารถนำมาใช้้ประโยชน์์ได้้ (USGS, 2016) โดยกิิจกรรมนี้้เป็็นการสาธิิตสััดส่่วนของน้้ำที่ ่� สามารถให้้อุุปโภคบริิโภคได้้บนโลก เป้้าหมายการเรีียนรู้้� นัักเรีียนสามารถบอกแหล่่งที่่�มาของน้้ำ แยกประเภทน้้ำ และบอกสััดส่่วนของน้้ำบนโลกที่ ่� สามารถให้้อุุปโภค บริิโภคได้้

35ช่่วง ชั้้�นที่่� 2 : ระดัับชั้้�นประถมศึึกษาปีีที่่� 4 ถึึง 6แนวทางการเ รีียนการสอน น้ำำ� ในโรงเ รีียน จุุดประสงค์์การเรีียนรู้้� สมรรถนะ/ความสามารถ ด้้านที่ ่� 1 การจััดการตนเอง ด้้านที่ ่� 2 การคิิดขั้้นสููง ด้้านที่ ่� 3 การสื่่�อสาร ด้้านที่ ่� 4 การรวมพลัังทำงานเป็็นทีีม ด้้านที่ ่� 5 การเป็็นพลเมืืองที่่�เข้้มแข็็ง และด้้านที่ ่� 6 การอยู่่ร่่วมกัับธรรมชาติิ และวิิทยาการอย่่างยั่่�งยืืน คุุณลัักษณะ อัันพึึงประสงค์์ ข้้อที่ ่� 2 ซื่่�อสััตย์์สุุจริิต ข้้อที่ ่� 3 มีีวิินััย ข้้อที่ ่� 4 ใฝ่่เรีียนรู้้� ข้้อที่ ่� 6 มุ่่งมั่่�นในการ ทำงาน ด้้านความรู้้�(K) : นัักเรีียนบอกแหล่่งที่่�มา แยกประเภทน้้ำ และบอกสััดส่่วนของน้้ำบนโลกที่ ่� สามารถ อุุปโภคบริิโภคได้้ ด้้านทัักษะกระบวนการ (P) : การสัังเกต คิิด วิิเคราะห์์เปรีียบเทีียบ สื่่�อสาร และสรุุป ด้้านคุุณลัักษณะ (A) : ความอยากรู้้�อยากเห็็น และความสนใจใฝ่่รู้้� กิิจกรรมการเรีียนรู้้� การนำเข้้าสู่่บทเรีียน ◊ ครููชี้้แจงวััตถุุประสงค์์การเรีียนรู้้� 1) เพื่่�อให้้ผู้้�เรีียนสามารถบอกแหล่่งที่่�มาของน้้ำ และแยกประเภทของแหล่่งที่่�มาของ น้้ำได้้ 2) เพื่่�อให้้ผู้้�เรีียนสามารถบอกสััดส่่วนของน้้ำเพื่่�อการอุุปโภคบริิโภคได้้ โดยสามารถ เชื่่�อมโยงกัับเศษส่่วน ร้้อยละ และเปอร์์เซ็็นต์์ ◊ ต่่อจากนั้้นครููแบ่่งกลุ่่มนัักเรีียนออกเป็็น 3 กลุ่่ม ให้้แต่่ละกลุ่่มเขีียนแหล่่งน้้ำที่ ่�มีีอยู่่ บนโลกนี้้ให้้มากที่ ่� สุุดในกระดาษ โดยเขีียนเป็็นข้้อ ๆ ลงมา ครููให้้ระดมความคิิดในกลุ่่ม ย่่อย 5 นาทีี ◊ เมื่่�อเสร็็จแล้้ว ครููให้้แต่่ละกลุ่่มผลััดกัันบอกแหล่่งน้้ำที่ ่�มีีบนโลกนี้้ โดยต้้องไม่่ซ้้ำกััน โดยกลุ่่มที่ ่� สามารถบอกจำนวนแหล่่งนี้้ได้้มากที่ ่� สุุด จะเป็็นกลุ่่มสุุดท้้าย ครููก็็จะให้้ เพื่่�อน ๆ ปรบมืือให้้ ขั้้นที่ ่� 1 การยึึดโยงผู้้�เรีียน กัับประสบการณ์์เดิิม ◊ ครููเกริ่่�นนำว่่าแม้้ในโลกนี้้จะมีีแหล่่งน้้ำมากมาย แต่่น้้ำที่ ่�มีีอยู่่นั้้นอาจจะไม่่สามารถ นำมากิินได้้ ◊ ต่่อจากนั้้นครููนำลููกโลก หรืือแผนที่่�โลกมาประกอบการอธิิบาย โดยครููให้้นัักเรีียนดูู ลููกโลก หรืือแผนที่่�โลก แล้้วให้สัังเก ้ ตด้้วยคำถามว่่า “ระหว่่างพื้้นดิินกัับพื้้นน้้ำ อย่่างไหนที่ ่� มีีมากกว่่ากััน” (แนวคำตบคืือ พื้้นน้้ำ ดููจากพื้้นที่ ่�สีีฟ้้าบนลููกโลก หรืือแผนที่่�) ◊ ครููอธิิบายว่่าร้้อยละ 70 ของโลกปกคลุุมไปด้้วยผืืนน้้ำ แต่่น้้ำทั้้งหมดบนโลกร้้อยละ 97 เป็็นน้้ำเค็็มส่่วนร้้อยละ 2 เป็็นน้้ำแข็็ง และอีีกหรืือน้้อยกว่่าร้้อยละ 1 คืือที่่�ใช้้อุุปโภค บริิโภค และได้้มาจากน้้ำใต้้ดิินแม่่น้้ำ ลำธาร ทะเลสาบ ◊ เพื่่�อให้้นัักเรีียนเข้้าใจมากขึ้น้ครููอธิิบายด้้วยการถืือแก้้วน้้ำ และช้้อนชาขึ้นมาให้ ้เ้ห็็น ถึึงความแตกต่่าง น้้ำในแก้้วหมายถึึงน้้ำทั้้งหมดบนโลก และน้้ำในช้้อนชาแสดงถึึงน้้ำจืืด บนโลกสำหรัับพวกเราทุุกคน  ◊ ครููชวนให้้นัักเรีียนตั้้งข้้อสัังเกตด้้วยคำถามว่่า “จากการเปรีียบเทีียบดัังกล่่าว นัักเรีียนสัังเกตเห็็นอะไรบ้้าง”

36คู่่�มืือสำำหรัับครูู ขั้้นที่ ่� 2 การประยุุกต์์ใช้้ ◊ ครููแบ่่งกลุ่่มนัักเรีียนออกกลุ่่มย่่อย แจกปากกามาร์์กเกอร์์คนละอััน และ กระดาษสีีเขีียว และสีีน้้ำเงิินอย่่างละแผ่่น ◊ ครููอธิิบายว่่ากระดาษสีีน้้ำเงิินหมายถึึงน้้ำดื่่�มสามารถใช้้บริิโภคได้้ และ กระดาษสีีเขีียวแสดงถึึงน้้ำทั้้งหมดบนโลก และขอให้้นัักเรีียนกิิจกรรมฉีีก กระดาษออกจำนวน 100 ชิ้้น โดย 97 ชิ้้นเป็็นสีีเขีียว และ 3 ชิ้้นเป็็นสีีน้้ำเงิิน ◊ จากนั้้นให้้ถามเด็็กนัักเรีียนให้้ประเมิินว่่ากี่ชิ้้ ่� นที่ส ่� ามารถดื่่�มได้้ และกี่ชิ้้ ่� นที่ดื่่� �ม ไม่่ได้้ เมื่่�อประเมิินเสร็็จก็็อธิิบายว่่า   3 ชิ้้นของกระดาษสีีน้้ำเงิิน หมายถึึง จำนวนน้้ำที่ ่�ดื่่�มได้้ รวมถึึง ภููเขาน้้ำแข็็ง น้้ำลำธาร แม่่น้้ำ น้้ำบาดาล ทะเลสาบ และน้้ำใน บรรยากาศ 97 ชิ้้นของกระดาษสีีเขีียว หมายถึึง น้้ำนำที่ ่�ดื่่�มไม่่ได้้ ◊ ต่่อจากนั้้นครููบอกรายละเอีียดของน้้ำที่ ่�ดื่่�มได้้ โดยนำกระดาษ 3 แผ่่น สีีน้้ำเงิินมาแบ่่งดัังนี้้  ◊ 2 ชิ้้น คืือน้้ำที่่�เป็็นน้้ำแข็็ง ภููเขาน้้ำแข็็ง ธารน้้ำแข็็ง หรืือน้้ำที่่�ยากที่่�จะนำมาใช้้  ◊ 1 ชิ้้นแสดงถึึงน้้ำที่ ่� สามารถใช้้ได้้ เช่่น จากแม่่น้้ำ ลำธาร น้้ำบาดาล น้้ำที่่�อยู่่ บนพื้้นผิิวชนิิดอื่่�น ๆ ◊ ครููขอให้้นัักเรีียนใช้้ปากกามาร์์กเกอร์์ระบาย 1 ชิ้้นบนกระดาษสีีน้้ำเงิิน ที่ ่� แสดงถึึงน้้ำจืืดทั้้งหมดบนโลกสำหรัับคน พืืช และสััตว์์ต่่าง ๆ  น้้ำพวกนี้้เป็็นน้้ำ บาดาลที่ ่� ถููกกัักเก็็บในชั้้นหิินใต้้ดิิน และในแม่่น้้ำ ลำธาร(น้้ำบนพื้้นผิิว)  ◊ ครููสรุุปว่่าน้้ำจืืดทั้้งหมดบนโลกที่ ่� สามารถนำมาใช้้บริิโภค และอุุปโภคได้้มีี น้้อยนิิดเป็็นทรััพยากรที่ ่�มีีจำกััด และสามารถใช้้ และหมดไปได้้ ดัังนั้้นเราก็็ควร ที่่�จะรัักษาน้้ำให้้สะอาด และปลอดภััย และมีีใช้้ได้้อย่่างเพีียงพอ

37ช่่วง ชั้้�นที่่� 2 : ระดัับชั้้�นประถมศึึกษาปีีที่่� 4 ถึึง 6แนวทางการเ รีียนการสอน น้ำำ� ในโรงเ รีียน ขั้้นที่ ่� 3 การเพิ่่�มเติิมข้้อมููล ◊ ครููเพิ่่�มเติิมเรื่่�องการอ่่าน และการเขีียนร้้อยละ หรืือเปอร์์เซ็็นต์์โดยเปิิดคลิป ิhttps://www.youtube.com/watch?v=dtLfo8QsRk8 ◊ ครููอธิิบายตามคลิิปให้้นัักเรีียนเข้้าใจ และเมื่่�อเปิิดคลิิปจบแล้้ว ครููนำ ข้้อความข้้างต้้นที่่�อธิิบายว่่า“ร้้อยละ 97 ของปริิมาณทั้้งหมดบนโลกเป็็นน้้ำทะเลในมหาสมุุทร มีีส่่วน เหลืือเพีียงร้้อยละ 3 เท่่านั้้นที่่�เป็็นน้้ำจืืด ซึ่่�งหากแบ่่งน้้ำจืืดออกเป็็น 100 ส่่วนประมาณ 68.7 ส่่วนถููกกัักเก็็บในรููปแบบน้้ำแข็็ง หิิมะ อีีก 30.1 ส่่วน เป็็นน้้ำใต้้ดิิน และประมาณ 0.9 ส่่วนเป็็นความชื้้นในดิิน และชั้้นบรรยากาศ ดัังนั้้นจึึงเหลืือน้้ำจืืดเพีียง 0.3 ส่่วนเท่่านั้้นที่่�เป็็นน้้ำผิิวดิิน ที่่�มนุุษย์์สามารถ นำมาใช้้ประโยชน์์ได้้” ◊ ให้้นัักเรีียนเขีียนเป็็นร้้อยละให้้เป็็นเศษส่่วนและเปอร์์เซ็็นต์์ 1) ร้้อยละ 97 เขีียนเป็็นเศษส่่วนได้้อย่่างไร และเป็็นเปอร์์เซ็็นต์์ได้้อย่่างไร 2) ร้้อยละ 3 เขีียนเป็็นเศษส่่วนได้้อย่่างไร และเป็็นเปอร์์เซ็็นต์์ได้้อย่่างไร 3) ร้้อยละ 68.7 เขีียนเป็็นเศษส่่วนได้้อย่่างไร และเขีียนเป็็นเปอร์์เซ็็นต์์ได้้ อย่่างไร 4) ร้้อยละ 30.1 เขีียนเป็็นเศษส่่วนได้้อย่่างไร และเขีียนเป็็นเปอร์์เซ็็นต์์ได้้ อย่่างไร 5) ร้้อยละ 0.9 เขีียนเป็็นเศษส่่วนได้้อย่่างไร และเขีียนเป็็นเปอร์์เซ็็นต์์ได้้ อย่่างไร 6) ร้้อยละ 0.3 เขีียนเป็็นเศษส่่วนได้้อย่่างไร และเขีียนเป็็นเปอร์์เซ็็นต์์ได้้ อย่่างไร ◊ ครููสรุุปเนื้้อหาที่่�เป็็นประเด็็นสำคััญตามใบความรู้้�ความสำคััญของน้้ำต่่อ ชีีวิิตประจำวััน และย้้ำว่่าเมื่่�อน้้ำจืืดมีีอย่่างจำกััด และมีีโอกาสที่่�จะหมดไปจาก โลกนี้้ นัักเรีียนควรจะใช้้น้้ำแบบประหยััด ขั้้นที่ ่� 4 การนำไปใช้้ ◊ จากการเรีียนรู้้�ในกิิจกรรมนี้้ ครููชวนคิิดด้้วยคำถามว่่า นัักเรีียนคิิดว่่า 1) นัักเรีียนได้้เรีียนรู้้�อะไร 2) นัักเรีียนจะนำไปใช้้ประโยชน์์ได้้อย่่างไร 3) ให้้นัักเรีียนตอบแนวทางการใช้้น้้ำอย่่างประหยััดมาคนละ 3 ข้้อ สื่่�อการเรีียนรู้้� อุุปกรณ์์ ◊ แผนที่่�โลก หรืือลููกโลก ◊ แก้้วน้้ำหนึ่่�งใบหรืือเหยืือก – 3.8-ล)  – เติิมน้้ำแล้้ว ◊ ช้้อนแกง (ช้้อนสั้้น) 1 อััน (ความจุุ15 มิิลลิิลิิตร) ◊ กระดาษสีีเขีียว และสีีน้้ำเงิิน ในปริิมาณตามจำนวนนัักเรีียน ◊ ปากกามาร์์กเกอร์์สีีดำ หรืือสีีเทีียน แหล่่งการเรีียนรู้้� ◊ หนัังสืือเรีียน วิิทยาศาสตร์์ ป.5 ◊ คลิิปเรื่่�องวิิชาคณิิตศาสตร์์ ชั้้น ป.5 เรื่่�อง การอ่่าน และการเขีียนร้้อยละ หรืือเปอร์์เซ็็นต์์https://www.youtube.com/watch?v=dtLfo8QsRk8

38คู่่�มืือสำำหรัับครูู ใบความรู้้� น้ำำ�ที่่�มีีอยู่่ในโลก น้้ำจืืดนัับว่่าเป็็นปััจจััยที่่�จำเป็็นต่่อสรรพชีีวิิต โดยเฉพาะ อย่่างยิ่่�งสำหรัับมนุุษย์์เรา ทั้้งในด้้านการอุุปโภค บริิโภค อุตสุาหกรรม การคมนาคม การเกษตร การท่่องเที่่�ยวและนัันทนาการ เป็็นต้้น แหล่่ง น้้ำจืืดที่ส ่� ำคััญ ได้้แก่่ น้้ำแข็็ง ได้้แก่่ น้้ำแข็็ง หรืือภููเขาน้้ำแข็็ง ที่ ่�ปกคลุุมบริิเวณขั้้ว โลก ธารน้้ำแข็็ง และหิิมะที่ ่�ปกคลุุมบริิเวณยอดภููเขาสููง มีี ปริิมาณ 68.7 เปอร์์เซ็็นต์์ของน้้ำจืืดบนโลก แม่่น้้ำที่ ่� สำคััญ หลายสายของโลก เช่่น แม่่น้้ำโขง แม่่น้้ำสาละวิิน ฯลฯ ก็็มีี ต้้นกำเนิิดมาจากการละลายของหิิมะ และธารน้้ำแข็็งเหล่่านี้้ น้้ำใต้้ผิิวดิิน หรืือน้้ำใต้้ดิิน เป็็นน้้ำจืืดที่ ่� ขัังอยู่่ในช่่องว่่างของ ดิิน หรืือหิิน หรืือน้้ำที่่�ไหลอยู่่ภายในชั้้นหิินอุ้้�มน้้ำ หรืือชั้้นน้้ำ ซึ่่�งอยู่่ต่่ำกว่่าระดัับน้้ำใต้้ดิิน น้้ำใต้้ดิินเกิิดจากการไหลซึึมลง ชั้้นใต้้ดิินของน้้ำผิิวดิิน กรณีีการปล่่อยออกตามธรรมชาติิ ของน้้ำใต้้ดิินที่่�เกิินขนาดเก็็บกัักคืือน้้ำพุุธรรมชาติิและการ ไหลซึึมออกสู่่ทะเล น้้ำใต้้ดิินมีีปริิมาณ 30.1 เปอร์์เซ็็นต์์ของ ปริิมาณน้้ำจืืดทั้้งหมดบนโลก มนุุษย์์ได้้ใช้้ประโยชน์์จากน้้ำ ใต้้ดิินในการสููบขึ้้นมาใช้้ประโยชน์์ หรืือที่่�เรีียกว่่า “น้้ำ บาดาล” อย่่างไรก็็ตามแหล่่งน้้ำใต้้ดิินอาจกลายเป็็นน้้ำเค็็ม ได้้ หากเกิิดขึ้้นตามธรรมชาติิ หรืือเกิิดจากการชลประทาน โดยเฉพาะพื้้นที่่�แถบชายฝั่่�งทะเล หรืือมีีชั้้นเกลืือใต้้ดิินใน ปริิมาณสููง น้้ำผิิวดิิน ได้้แก่่ น้้ำในแม่่น้้ำ ลำคลอง ลำธาร ทะเลสาบ แหล่่งน้้ำที่่�มนุุษย์์สร้้างขึ้้น รวมทั้้งพื้้นที่ ่�ชุ่่มน้้ำที่่�เป็็นน้้ำ จืืด น้้ำผิิวดิินจะได้้รัับจากน้้ำฟ้้าที่ ่� ตกลงมาในรููปของฝน และหิิมะ และจะหายไปตามธรรมชาติิด้้วยการระเหย การซึึมลงไปชั้้นใต้้ดิิน และการไหลออกสู่่ทะเลมหาสมุุทร น้้ำผิิวดิินเป็็นแหล่่งน้้ำจืืดหลัักที่่�มนุุษย์์ใช้้ประโยชน์์ มีี ปริิมาณเพีียง 0.3 เปอร์์เซ็็นต์์ของปริิมาณน้้ำจืืดบนโลก ที่่�มา : https://www.wwf.or.th/what_we_do/wetlands_and_production_landscape/freshwater/

39ช่่วง ชั้้�นที่่� 2 : ระดัับชั้้�นประถมศึึกษาปีีที่่� 4 ถึึง 6แนวทางการเ รีียนการสอน น้ำำ� ในโรงเ รีียน ใบงานกิิจกรรมที่่� 2.1 น้้ำที่่�มีีอยู่่�ในโลก วััสดุุอุุปกรณ์์ 1) กระดาษสีีเขีียว 2. กระดาษสีีน้้ำเงิิน 3. ปากกามาร์์กเกอร์์ วิิธีีการ 1) ครููแบ่่งกลุ่่มนัักเรีียนออกกลุ่่มย่่อย แจกปากกามาร์์กเกอร์์คนละอััน และกระดาษสีีเขีียว และสีีน้้ำเงิินอย่่างละแผ่่น 2)ครููอธิิบายว่่ากระดาษสีีน้้ำเงิินหมายถึงึน้้ำดื่่�มสามารถใช้้บริิโภคได้้ และกระดาษสีีเขีียวแสดงถึงึน้้ำทั้้งหมดบนโลก และ ขอให้้นัักเรีียนกิิจกรรมฉีีกกระดาษออกจำนวน 100 ชิ้้น โดย 97 ชิ้้นเป็็นสีีเขีียว และ 3 ชิ้้นเป็็นสีีน้้ำเงิิน จากนั้้นให้้ถาม นัักเรีียนว่่ากี่ ่�ชิ้้นที่ ่� สามารถดื่่�มได้้ และกี่ ่�ชิ้้นที่ ่�ดื่่�มไม่่ได้้  3) ต่่อจากนั้้นครููบอกรายละเอีียดของน้้ำที่ ่�ดื่่�มได้้ โดยนำกระดาษ 3 แผ่่นสีีน้้ำเงิินมาแบ่่ง 2 ชิ้้นคืือน้้ำที่่�เป็็นน้้ำ แข็็ง ภููเขาน้้ำแข็็ง ธารน้้ำแข็็ง หรืือน้้ำที่่�ยากที่่�จะนำมาใช้้   และ 1 ชิ้้นแสดงถึึงน้้ำที่ ่� สามารถใช้้ได้้ เช่่น จาก แม่่น้้ำ ลำธาร น้้ำบาดาล น้้ำที่่�อยู่่บนพื้้นผิิวชนิิดอื่่�น ๆ 4) ครููขอให้้นัักเรีียนใช้้ปากกามาร์์กเกอร์์ระบาย 1 ชิ้้นบนกระดาษสีีน้้ำเงิิน ที่่�แสดงถึึงน้้ำจืืดทั้้งหมดบนโลกสำหรัับ คน พืืช และสััตว์์ต่่าง ๆ  น้้ำพวกนี้้เป็็นน้้ำบาดาลที่ ่� ถููกกัักเก็็บในชั้้นหิินใต้้ดิิน และในแม่่น้้ำ ลำธาร (น้้ำบนพื้้นผิิว)  บัันทึึกสิ่่�งที่่�ได้้เรีียนรู้้� ......................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................. ....................................................... ...................................................................................................... .................................................................................. ........................................................................... ............................................................................................................. ................................................ ........................................................................................................................................ ..................... ................................................................................................................................................................... คำถาม ข้้อความที่่�อธิิบายว่่า “ร้้อยละ 97 ของปริิมาณทั้้งหมดบนโลกเป็็นน้้ำทะเลในมหาสมุุทร มีีส่่วนเหลืือเพีียงร้้อย ละ 3 เท่่านั้้นที่่�เป็็นน้้ำจืืด ซึ่่�งหากแบ่่งน้้ำจืืดออกเป็็น 100 ส่่วนประมาณ 68.7 ส่่วนถููกกัักเก็็บในรููปแบบน้้ำแข็็ง หิิมะ อีีก 30.1 ส่่วนเป็็นน้้ำใต้้ดิิน และประมาณ 0.9 ส่่วนเป็็นความชื้้นในดิิน และชั้้นบรรยากาศ ดัังนั้้นจึึงเหลืือน้้ำจืืดเพีียง 0.3 ส่่วนเท่่านั้้นที่่�เป็็นน้้ำผิิวดิิน ที่่�มนุุษย์์สามารถนำมาใช้้ประโยชน์์ได้้” ให้้นัักเรีียนเขีียนเป็็นร้้อยละให้้เป็็นเศษส่่วน และเปอร์์เซ็็นต์์1. ร้้อยละ 97 เขีียนเป็็นเศษส่่วน……………………..และเขีียนเป็็นเปอร์์เซ็็นต์์ได้้………………….. 2. ร้้อยละ 3 เขีียนเป็็นเศษส่่วน ……………………. และเขีียนเป็็นเปอร์์เซ็็นต์์ได้้ ………………….. 3. ร้้อยละ 68.7 เขีียนเป็็นเศษส่่วน………………….. และเขีียนเป็็นเปอร์์เซ็็นต์์ได้้………………….. 4. ร้้อยละ 30.1 เขีียนเป็็นเศษส่่วน………………….. และเขีียนเป็็นเปอร์์เซ็็นต์์ได้้………………….. 5. ร้้อยละ 0.9 เขีียนเป็็นเศษส่่วน…………………….และเขีียนเป็็นเปอร์์เซ็็นต์์ได้้…………………... 6. ร้้อยละ 0.3 เขีียนเป็็นเศษส่่วน……………………และเขีียนเป็็นเปอร์์เซ็็นต์์ได้้…………………..

40คู่่�มืือสำำหรัับครูู การประเมิินผล การวััด และประเมิิน ตััวบ่่งชี้้/พฤติิกรรม วิิธีีการ/เครื่่�องมืือ เกณฑ์์ ด้้านความรู้้�(K): นัักเรีียนเข้้าใจคำว่่าเศษส่่วน ร้้อยละ และ เปอร์์เซ็็นต์ ร์วมทั้้งสามารถบอกสััดส่่วนของน้้ำ บนโลกที่ ่� สามารถให้้อุุปโภคบริิโภคได้้ ใบงาน และการสัังเกต ผู้้�เรีียนมีีคะแนน ตั้้งแต่่2คะแนนขึ้นไ้ ป ด้้านทัักษะกระบวนการ (P): การสัังเกต คิิด วิิเคราะห์์เปรีียบเทีียบ คำนวณ สื่่�อสาร และสรุุป ใบงาน และการสัังเกต ผู้้�เรีียนมีีคะแนน ตั้้งแต่่2คะแนนขึ้นไ้ ป ด้้านคุุณลัักษณะ (A): ความอยากรู้้�อยากเห็็น และความสนใจใฝ่รู้่ ้� การสัังเกต / บัันทึึกหลััง การสอน ผู้้�เรีียนมีีคะแนน ตั้้งแต่่2คะแนนขึ้นไ้ ป เกณฑ์์การให้้คะแนน เกณฑ์์ ระดัับคะแนน 3 2 1 ด้้านความรู้้�(K): นัักเรีียน สามารถบอก และแยก ประเภทแหล่่งน้้ำ รวมถึงึเข้้าใจเรื่่�องเศษส่่วน ร้้อยละ และเปอร์์เซ็็นต์ ซึ่่ ์ �งทำให้้บอกสััดส่่วนของน้้ำบนโลกที่ ่� สามารถให้้อุปุโภคบริิโภคได้้ นัักเรีียนสามารถบอก และแยกประเภทแหล่่ง น้้ำ รวมถึึงเข้้าใจเรื่่�อง เศษส่่วน ร้้อยละ และ เปอร์์เซ็็นต์์ ซึ่่�งทำให้้บอก สััดส่่วนของน้้ำบนโลกที่ ่� สามารถให้้อุุปโภคบริิโภค ได้้เองอย่่างถููกต้้อง นัักเรีียนสามารถบอก และแยกประเภทแหล่่ง น้้ำ รวมถึึงเข้้าใจเรื่่�อง เศษส่่วน ร้้อยละ และ เปอร์์เซ็็นต์์ ซึ่่�งทำให้้บอก สััดส่่วนของน้้ำบนโลกที่ ่� สามารถให้้อุุปโภค บริิโภคได้้ แต่่ต้้องได้้ รัับคำแนะนำ นัักเรีียนไม่่สามารถบอก และแยกประเภทแหล่่ง น้้ำ รวมถึึงเข้้าใจเรื่่�อง เศษส่่วน ร้้อยละ และ เปอร์์เซ็็นต์์ ซึ่่�งทำให้้ไม่่สามารถบอกสััดส่่วนของ น้้ำบนโลกที่ ่� สามารถให้้อุุปโภคบริิโภคได้้ ด้้านทัักษะกระบวนการ (P): การสัังเกต คิิด วิิเคราะห์์เปรีียบเทีียบ คำนวณ สื่่�อสาร และสรุุป นัักเรีียนสามารถ สัังเกต คิิด วิิเคราะห์์เปรีียบ เทีียบ คำนวณ สื่่�อสาร และสรุุป ซึ่่�งทำให้้สามารถบอกสััดส่่วนของ น้้ำบนโลกที่ ่� สามารถ อุุปโภคบริิโภคต่่าง ๆ ได้้ เองอย่่างถููกต้้อง นัักเรีียนต้้องได้้รัับคำ แนะนำจึึงจะสามารถ สัังเกต คิิด วิิเคราะห์์เปรีียบเทีียบ คำนวณ สื่่�อสาร และสรุุป ซึ่่�ง ทำให้้สามารถบอก สััดส่่วนของน้้ำบนโลกที่ ่� สามารถอุุปโภคบริิโภค ต่่าง ๆ ได้้ นัักเรีียนไม่่สามารถ สัังเกต คิิด วิิเคราะห์์เปรีียบเทีียบ คำนวณ สื่่�อสาร และสรุุป ซึ่่�ง ทำให้้ไม่่สามารถบอก สััดส่่วนของน้้ำบนโลกที่ ่� สามารถอุุปโภคบริิโภค ต่่าง ๆ ได้้ ด้้านคุุณลัักษณะ (A): ความอยากรู้้�อยากเห็็น และความสนใจใฝ่่รู้้� นัักเรีียนในกลุ่่มมีีความ สนใจเรีียน ตอบคำถาม และใฝ่่รู้้�ตลอดเวลา นัักเรีียนในกลุ่่มมีีความ สนใจเรีียน และใฝ่่รู้้�เป็็น บางครั้้ง นัักเรีียนในกลุ่่มไม่่มีี ความสนใจเรีียน และ ไม่่มีีการใฝ่่รู้้� แบบประเมิินผล (สำหรัับให้้ครููบัันทึึก) แบบประเมิินพฤติิกรรมกลุ่่ม (ในภาคผนวก) แบบบัันทึึกพฤติิกรรมการเรีียน (ในภาคผนวก) บัันทึึกหลัังการสอน (ในภาคผนวก)

41ช่่วง ชั้้�นที่่� 2 : ระดัับชั้้�นประถมศึึกษาปีีที่่� 4 ถึึง 6แนวทางการเ รีียนการสอน น้ำำ� ในโรงเ รีียน ระยะเวลา 60 นาทีี มาตรฐานการเรีียนรู้้� กลุ่่มสาระการเรีียนรู้วิ้�ิทยาศาสตร์์และเทคโนโลยีี ตามหลัักสููตรแกนกลางการศึึกษาขั้้นพื้้นฐาน พุุทธศัักราช ๒๕๕๑ มาตรฐาน ว ๓.๒ ป.๕/๓ สร้้างแบบจำลองที่่�อธิิบายการหมุุนเวีียนของน้้ำในวััฏจัักรของน้้ำได้้ สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : วััฏจัักรน้้ำเป็็นการหมุุนเวีียนของน้้ำที่ ่�มีีแบบรููปซ้้ำเดิิม และต่่อเนื่่�อง ระหว่่างน้้ำในบรรยากาศ น้้ำผิิวดิิน และน้้ำใต้้ดิิน โดยพฤติิกรรมการดำรงชีีวิิตของ พืืช และสััตว์์ส่่งผลต่่อวััฏจัักรน้้ำ มาตรฐาน ว ๓.๒ ป.๕/๕ เปรีียบเทีียบกระบวนการเกิิดฝน หิิมะ และลููกเห็็บจากข้้อมููลที่ ่� รวบรวมได้้ สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : ฝน หิิมะ ลููกเห็็บเป็็นหยาดน้้ำฟ้้า ซึ่่�งเป็็นน้้ำที่ ่�มีีสถานะต่่าง ๆ ที่ ่� ตกจาก ฟ้้าถึึงพื้้นดิิน ฝนเกิิดจากละอองน้้ำในเมฆที่ ่� รวมตััวกััน จนอากาศไม่่สามารถพยุุงไว้้ ได้้จึึงตกลงมา หิิมะเกิิดจากไอน้้ำในอากาศระเหิิดกลัับเป็็นผลึึกน้้ำแข็็ง รวมตััวกัันจน มีีน้้ำหนัักมากขึ้้น จนเกิินกว่่าอากาศจะพยุุงไว้้จึึงตกลงมา ลููกเห็็บเกิิดจากหยดน้้ำที่ ่� เปลี่่�ยนสถานะเป็็นน้้ำแข็็ง แล้้วถููกพายุุพััดวนซ้้ำไปซ้้ำมา ในเมฆฝนฟ้้าคะนองที่ ่�มีี ขนาดใหญ่่และอยู่่ในระดัับสููงจนเป็็นก้้อนน้้าแข็็งขนาดใหญ่่ขึ้้นแล้้วตกลงมา สาระการเรีียนรู้้� น้้ำจากทั้้งโลกใบนี้้เชื่่�อมต่่อกัันด้้วยระบบวััฏจัักรน้้ำของโลก โดยมีีพระอาทิิตย์์ทำหน้้าที่่�เป็็นตััวขัับเคลื่่�อน ที่ ่� ทำให้้วััฏจัักรนั้้นสืืบต่่อไปเรื่่�อยๆ จากรัังสีีของดวงอาทิิตย์์ที่่�เป็็นตััวทำให้้น้้ำบนพื้้นผิิวโลกเกิิดความร้้อน และ ระเหย  เมื่่�อน้้ำระเหย และเย็็นตััวลงในชั้้นบรรยากาศที่ ่� สููงขึ้้น ไอน้้ำนั้้นเกิิดการควบแน่่น และเกิิดน้้ำออกมา จากเมฆ ลอยไปตามลม ลมเย็็น ๆ อุ้้�มน้้ำได้้น้้อยกว่่าลมร้้อน ลำน้้ำก็็ตกลงมายัังโลกในรููปแบบฝน หิิมะ หรืือ ลููกเห็็บ ซึ่่�งไหลลงเป็็นแม่่น้้ำหรืือลำธารซึ่่�งไหลงมหาสมุุทร บางครั้้งก็็ไหลซึึมลงไปในดิิน ซึ่่�งกลายมาเป็็นน้้ำ บาดาล หรืือมาปรากฏบนโลกอีีกครั้้งในรููปแบบของน้้ำพุุ พืืช ต้้นไม้้ก็็ดููดน้้ำมาใช้้จากดิิน ทั้้งหมดนี้้ก็็เกิิดจาก การระเหยของน้้ำ และวััฏจัักรนี้้ก็็ดำเนิินไปเรื่่�อย ๆ เป้้าหมายการเรีียนรู้้� นัักเรีียนสามารถทดลอง และอธิิบายการเกิิดวััฏจัักรน้้ำได้้ จุุดประสงค์์การเรีียนรู้้� ด้้านความรู้้�(K): นัักเรีียนสามารถทดลอง และอธิิบายการเกิิดวััฏจัักรน้้ำได้้ ด้้านทัักษะกระบวนการ (P): การสัังเกต วิิเคราะห์์ สื่่�อสาร ทำงานร่่วมกััน และสรุุปผล ด้้านคุุณลัักษณะ (A): ความอยากรู้้�อยากเห็็น และความสนใจใฝ่่รู้้� สมรรถนะ/ความสามารถ ด้้านที่ ่� 1 การจััดการตนเอง ด้้านที่ ่� 2 การคิิดขั้้นสููง ด้้านที่ ่� 3 การสื่่�อสาร ด้้านที่ ่� 4 การรวมพลัังทำงานเป็็นทีีม ด้้านที่ ่� 5 การเป็็นพลเมืืองที่่�เข้้มแข็็ง และด้้านที่ ่� 6 การอยู่่ร่่วมกัับ ธรรมชาติิและวิิทยาการอย่่างยั่่�งยืืน คุุณลัักษณะ อัันพึึงประสงค์์ ข้้อที่ ่� 2 ซื่่�อสััตย์์สุุจริิต ข้้อที่ ่� 3 มีีวิินััย ข้้อที่ ่� 4 ใฝ่่เรีียนรู้้� ข้้อที่ ่� 6 มุ่่งมั่่�น ในการทำงาน 2.2 วััฎจัักน้ำำ�

42คู่่�มืือสำำหรัับครูู กิิจกรรมการเรีียนรู้้� การนำเข้้าสู่่บทเรีียน ◊ ครููชี้้แจงวััตถุุประสงค์์การเรีียนรู้้� คืือ เพื่่�อให้้ผู้้�เรีียนสามารถทดลอง และ อธิิบายการเกิิดวััฎจัักรของน้้ำได้้ ◊ ต่่อจากนั้้นครููชวนนัักเรีียนทำกิิจกรรมเตรีียมพร้้อมเพื่่�อการเรีียนรู้้�และมุ่่ง ให้้เกิิดการแบ่่งกลุ่่มการเรีียนรู้้�ที่่�คละทั้้งนัักเรีียนชาย และนัักเรีียนหญิิง โดยครูู อธิิบายว่่ากิิจกรรมนี้้มุ่่งให้้ความสำคััญกัับการทำงานเป็็นทีีม โดยครููจะกำหนด ให้้นัักเรีียนชายมีีค่่าเท่่ากัับเงิินจำนวน .50 บาท หรืือห้้าสิิบสตางค์์และให้้นัักเรีียนหญิิงมีีค่่าเท่่ากัับเงิินจำนวน 1 บาท โดยมีีเพลงประกอบในการทำ กิิจกรรมดัังนี้้ “รวมเงิิน ๆ วัันนี้้ จะให้้ดีีอย่่าให้้มีีผิิดพลาด ผู้้�หญิิงนั้้นเป็็นเหรีียญ บาท ผู้้�ชายเก่่งกาจเป็็น 50 สตางค์์” ◊ ครููร้้องเพลง และก่่อนจบ ครููกำหนดมููลค่่าเงิินที่ ่� นัักเรีียนต้้องรวมกัันให้้ตาม ที่่�กำหนด เช่่น สองบาทห้้าสิิบสตางค์์เป็็นต้้น ครููเล่่นเกม 2-3 ครั้้ง และในครั้้ง สุุดท้้ายต้้องให้้เงื่่�อนไขว่่าการรวมเงิินต้้องมีีนัักเรีียนหญิิง และชายที่่�เท่่ากััน หรืือ ใกล้้เคีียงกัันในกลุ่่ม เมื่่�อได้้กลุ่่มเรีียบร้้อยแล้้ว ให้้แต่่ละกลุ่่มกำหนดชื่่�อกลุ่่มของ ตนเอง ขั้้นที่ ่� 1 การยึึดโยงผู้้�เรีียน เข้้ากัับประสบการณ์์เดิิม ◊ ครููเกริ่่�นนำด้้วยคำถามชวนคุุยว่่า เมื่่�อนัักเรีียนได้้ยิินคำว่่า “วััฏจัักร”นัักเรีียนนึึกถึึงอะไร ต่่อจากนั้้นครููให้้กระดาษ A4 กลุ่่มละ 1 แผ่่น โดยให้้นัักเรีียนช่่วยกัันระดมความคิิดด้้วยคำถามที่ ่� ว่่า คำว่่า “วััฏจัักรของน้้ำ” นัักเรีียน คิิดว่่าเป็็นเรื่่�องเกี่่�ยวกัับอะไร ◊ ครููให้้เวลานัักเรีียนได้้คุุยกััน และเขีียนคำตอบลงในกระดาษ ให้้เวลา 3 นาทีี เมื่่�อทุุกกลุ่่มเสร็็จแล้้วให้้นำเสนอผลการระดมความคิิดของกลุ่่ม ◊ ครููนำภาพวััฏจัักรน้้ำ มาให้้นัักเรีียนสัังเกต โดยครููใช้้คำถามกระตุ้้�นนัักเรีียน ว่่า 1) จากภาพนี้้ นัักเรีียนคิิดว่่า วััฎจัักรของน้้ำ มีีกี่่�ขั้้นตอน อะไรบ้้าง (แนวคำ ตอบ มีี 4 ขั้้นตอน คืือ การระเหย การควบแน่่น การเกิิดฝน และการรวมตััว ของน้้ำ) 2) น้้ำที่ ่� ระเหยจากเสื้้อผ้้าที่ ่� ซัักไว้้หายไปไหนหมด (แนวการตอบ: อยู่่ใน อากาศ) 3) นัักเรีียนคิิดว่่าน้้ำที่่�ลอยขึ้้นไปมีีโอกาสกลัับลงมาอีีกได้้หรืือไม่่ (แนวตอบ: ได้้/ไม่่ได้้) 4) การเกิิดเป็็นน้้ำฝนเกิิดอย่่างไร (แนวการตอบ: เกิิดจากไอน้้ำที่่�ควบแน่่น กลายเป็็นเม็็ดฝนตกลงมา) ขั้้นที่ ่� 2 การประยุุกต์์ใช้้ ◊ ครููชวนนัักเรีียนทดลองการควบแน่่นของน้้ำจนเกิิดเป็็นหยดน้้ำเหมืือนน้้ำ ฝน โดยครููให้้นัักเรีียนแต่่ละกลุ่่มศึึกษาใบงาน และอธิิบายเกี่่�ยวกัับใบงาน 2.2 วััฏจัักรน้้ำ ◊ ครููให้้นัักเรีียนแต่่ละกลุ่่มช่่วยกัันตอบคำถามลงในใบกิิจกรรม 1) นัักเรีียนสัังเกตเห็็นอะไรที่ ่� ผิิวด้้านในของถ้้วย และใต้้แผ่่นพลาสติิกที่ ่� ครอบอยู่่ 2) นัักเรีียนคิิดว่่าน้้ำแข็็งนั้้นมีีความสำคััญอย่่างไรต่่อการทดลองครั้้งนี้้

43ช่่วง ชั้้�นที่่� 2 : ระดัับชั้้�นประถมศึึกษาปีีที่่� 4 ถึึง 6แนวทางการเ รีียนการสอน น้ำำ� ในโรงเ รีียน ขั้้นตอนที่ ่� 3 การเพิ่่�มเติิม ข้้อมููล ◊ ครููสรุุปการทดลองว่่า น้้ำเริ่่�มที่่�จะระเหยลอยขึ้้นจากนั้้นจะติิดที่่�พลาสติิก และหยดกลัับลงไปก็็บอกให้้นัักเรีียนรู้้�ว่่านั่่�นคืือฝนตก หากไอระเหยที่่�อยู่่บน ชั้้นบรรยากาศที่่�เย็็นตััวลง และเปลี่่�ยนกลัับไปเป็็นน้้ำ และหากอากาศเย็็น มาก น้้ำพวกนี้้อาจกลายเป็็นหิิมะ หรืือน้้ำแข็็ง   ◊ การควบแน่่นสามารถทำได้้อย่่างง่่าย ๆ อีีกวิิธีีหนึ่่�ง ด้้วยการเทน้้ำเย็็นลงใน แก้้ว ดููเหงื่่�อของน้้ำรอบแก้้ว เหงื่่�อของน้้ำไม่่ได้้ซึึมจากแก้้ว  ละอองน้้ำเหล่่านั้้น เกิิดจากอากาศที่่�อยู่่รอบแก้้วมีีอุุณหภููมิิลดต่่ำลงจนเกิิดการอิ่่�มตััวของอากาศ ไม่่สามารถเก็็บไอน้้ำได้้มากกว่่านี้้ ไอน้้ำจึึงควบแน่่นเปลี่่�ยนสถานะเป็็นหยดน้้ำ ตััวอย่่างการควบแน่่น: เมื่่�อใส่่น้้ำแข็็งไว้้ในแก้้ว จะเกิิดละอองน้้ำเล็็ก ๆ เกาะอยู่่รอบ ๆ แก้้ว ละอองน้้ำเหล่่านั้้นเกิิดจากอากาศที่่�อยู่่รอบแก้้วมีีอุุณหภููมิิลดต่่ำลงจน เกิิดการอิ่่�มตััวของอากาศ ไม่่สามารถเก็็บไอน้้ำได้้มากกว่่านี้้ ไอน้้ำจึึง ควบแน่่นเปลี่่�ยนสถานะเป็็นหยดน้้ำ ในวัันที่ ่�มีีอากาศหนาว เมื่่�อเราหายใจออกจะมีีควัันสีีขาว เป็็นละอองน้้ำ เล็็ก ๆ ซึ่่�งเกิิดจากอากาศอบอุ่่นภายในร่่างกายปะทะกัับอากาศเย็็น ภายนอก ทำให้้ไอน้้ำซึ่่�งออกมาพร้้อมกัับอากาศภายในร่่างกาย ควบแน่่นกลายเป็็นหยดน้้ำเล็็ก ๆ มองเห็็นเป็็นควัันสีีขาว กาต้้มน้้ำเดืือดพ่่นควัันสีีขาวออกจากพวยกา ควัันสีีขาวนั้้นคืือหยดน้้ำ เล็็ก ๆ ซึ่่�งเกิิดจากอากาศร้้อนภายในกาพุ่่งออกมาปะทะอากาศเย็็น ภายนอกแล้้วเกิิดการอิ่่�มตััวควบแน่่นเป็็นละอองน้้ำเล็็กๆ ทำให้้เรามอง เห็็นเมื่่�อเราอยู่่ในรถเปิิดแอร์์เวลาฝนตก กระจกด้้านในรถเป็็นฝ้้า เนื่่�องจากอากาศในรถมีีอุุณหภููมิิสููงกว่่าอากาศภายนอก จึึงควบแน่่น เป็็นละอองน้้ำเล็็ก ๆ เกาะที่ ่�ด้้านในของกระจก หลัังฝนตกใหม่่ๆ จะมีีหมอกสีีขาวลอยอยู่่เหนืือผิิวถนน เนื่่�องจาก อากาศเย็็นด้้านบนกระทบกัับอากาศร้้อนเหนืือพื้้นผิิว ซึ่่�งกำลัังคาย ความร้้อนจึึงควบแน่่นกลายเป็็นละอองน้้ำ ที่่�มา : http://www.lesa.biz/earth/atmosphere/humidity ◊ ครูู และนัักเรีียนร่่วมกัันสรุุปการเกิิดวััฎจัักรน้้ำ โดยการหมุุนเวีียน เปลี่่�ยนแปลงของน้้ำซึ่่�งเป็็นปรากฏการณ์์ที่่�เกิิดขึ้้นเองตามธรรมชาติิโดยเริ่่�มต้้น จากน้้ำในแหล่่งน้้ำต่่าง ๆ เช่่น ทะเล มหาสมุุทร แม่่น้้ำ ลำคลองหนอง บึึง ทะเลสาบ น้้ำได้้รัับพลัังงานพื้้นฐานจากดวงอาทิิตย์์ในรููปของพลัังงานความร้้อน ทำให้้เกิิดระเหยขึ้้นไปในบรรยากาศ กระทบความเย็็นควบแน่่นเป็็นละอองน้้ำ เล็็กๆเป็็นก้้อนเมฆ ตกลงมาเป็็นฝน หรืือลููกเห็็บสู่่พื้้นดิินไหลลงสู่่แหล่่งน้้ำต่่างๆ หมุุนเวีียนอยู่่อย่่างนี้้เรื่่�อยไป ขั้้นที่ ่� 4 การนำไปใช้้ ◊ ครููชวนคิิดด้้วยคำถามว่่า 1) นัักเรีียนได้้เรีียนรู้้�อะไร 2) นัักเรีียนจะนำสิ่่�งที่่�ได้้เรีียนรู้้�ในข้้อที่ ่� 1 ไปใช้้ประโยชน์์ได้้อย่่างไร สื่่�อการเรีียนรู้้� ◊ อุปุกรณ์์ทดลอง ได้้แก่ ถ้้ ่วยแก้้ว หรืือถ้้วยพลาสติิกใหญ่่ๆและใส น้้าร้้อน (แต่่ไม่่เดืือด) แผ่่นพลาสติิกสีีใส หรืือถุุงพลาสติิกสีีใสใหญ่่ๆ(ใหญ่่พอที่่�จะครอบถ้้วย) ยางรััด และน้้ำแข็็ง ◊ ใบงานกิิจกรรมที่ ่� 2.2 วััฏจัักรของน้้ำ แหล่่งการเรีียนรู้้� ◊ หนัังสืือเรีียน วิิทยาศาสตร์์ ป.5 ◊ ใบความรู้้�เรื่่�องวััฏจัักรของน้้ำ

44คู่่�มืือสำำหรัับครูู ใบความรู้้� เรื่่�องวััฏจัักรของน้้ำ วััฏจัักรของน้้ำ (Hydrologic cycle) คืือ การเกิิด และการหมุุนเวีียนของน้้ำที่่�อยู่่ในโลก น้้ำในโลกไม่่สููญเสีียไป ไหน แต่่จะเปลี่่�ยนรููปอยู่่ในสภาพต่่าง ๆ วนเวีียนอยู่่ในวััฏจัักรของน้้ำอัันไม่่มีีจุุดเริ่่�มต้้น และจุุดสิ้้นสุุด ซึ่่�งอาจจะอธิิบาย ได้้ดัังนี้้ ไอน้้ำในบรรยากาศ (Atmospheric moisture) ได้้แก่่ น้้ำในรููปของไอน้้ำมีีอยู่่ในบรรยากาศทั่่�วไปตลอดเวลา อาจมองเห็็นได้้ในรููปของเมฆ หมอก และมองเห็็นไม่่ได้้ในรููปของไอน้้ำ ไอน้้ำนี้้เกิิดจากการระเหยของน้้ำจากแหล่่งน้้ำ ต่่าง ๆ บนผิิวโลก ไอน้้ำในบรรยากาศนี้้ ถ้้าหากมีีมากขึ้นจนถึ้งึจุุดอิ่่�มตััว ความแปรปรวนทางอุตุนิุิยมวิิทยาของบรรยากาศ รอบผิิวโลกจะทำให้้ไอน้้ำกลั่่�นตััวเป็็นละอองน้้ำ และรวมตััวกัันเป็็นหยดน้้ำตกลงมาสู่่ผิิวโลกในหลายรููปแบบ เรีียกว่่า น้้ำฟ้้า หรืือน้้ำจากอากาศ (Precipitation) ซึ่่�งถ้้าเป็็นของเหลวก็็คืือฝน (Rain) ถ้้าเป็็นรููปผลึึกก็็คืือหิิมะ (Snow) ถ้้าเป็็น รููปของของแข็็งก็็คืือลููกเห็็บ (Hail, Sleet) และน้้ำแข็็ง (Ice) นอกจากนั้้นก็็มีีรููปอื่่�น คืือ น้้ำค้้าง (Dew) หรืือน้้ำค้้างแข็็ง ตััว (Frost) การเกิิดวััฏจัักรน้้ำ 1) การระเหย (Evaporation) หมายถึึง การที่ ่� น้้ำในแหล่่งน้้ำ เช่่น แม่่น้้ำ ทะเล และมหาสมุุทร ฯลฯ กลายเป็็นไอ เมื่่�อได้้รัับความร้้อนจากแสงอาทิิตย์์ 2) การควบแน่่น (Condensation) หมายถึึงการที่่�ไอน้้ำในบรรยากาศเปลี่่�ยนสถานะเป็็นของเหลวในรููปแบบของ เมฆเมื่่�อได้้รัับความเย็็น 3) การเกิิดฝน (Precipitation) หมายถึึงปรากฏการณ์์ของการเกิิดการรวมตััวของน้้ำในอากาศเกิิดเป็็นฝน และ หิิมะตกสู่่พื้้นโลก ซึ่่�งส่่วนใหญ่่ตกลงสู่่พื้้นที่่�มหาสมุุทร นอกจากนั้้นตกลงมาในรููปของฝนและหิิมะ และบางส่่วน ซึึมลงใต้้ดิิน และไหลสู่่แหล่่งน้้ำต่่าง ๆ 4) การรวมตััวของน้้ำ (Collection) หมายถึึง การที่ ่� น้้ำไหลรวมกัันสู่่แหล่่งน้้ำ เช่่น แม่่น้้ำ ทะเล หรืือมหาสมุุทร ที่ ่� เป็็นแหล่่งอุุปโภค และบริิโภคของมนุุษย์์และสิ่่�งมีีชีีวิิตอื่่�น ๆ

45ช่่วง ชั้้�นที่่� 2 : ระดัับชั้้�นประถมศึึกษาปีีที่่� 4 ถึึง 6แนวทางการเ รีียนการสอน น้ำำ� ในโรงเ รีียน ใบงานกิิจกรรมที่่� 2.2 วััฏจัักรของน้ำำ� วััสดุุอุุปกรณ์์ 1) ถ้้วย 2. น้้ำ 3.แผ่่นพลาสติิก 4. ยางรััดของ 5. น้้ำแข็็ง ขั้้นตอนการทดลอง 1) ใส่่น้้ำลงไปในถ้้วย ประมาณ 1/3 ของถ้้วย 2) นำเอาแผ่่นพลาสติิกที่่�จะใช้้ครอบถ้้วย มาครอบบริิเวณด้้านบน ของถ้้วย ขยัับจนพลาสติิกห่่อปากถ้้วยทั้้งหมด และรััดไม่่ให้้มีี ช่่องว่่างด้้วยยางรััด 3) วางน้้ำแข็็งลงบนพลาสติิก และสัังเกตดููหยดน้้ำมีีปริิมาณเพิ่่�มขึ้้นหรืือไม่่ บัันทึึกสิ่่�งที่่�ได้้เรีียนรู้้� …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………… ……………………………………………………………………………………………… คำถาม 1) นัักเรีียนสัังเกตเห็็นอะไรที่ ่� ผิิวด้้านในของถ้้วย และใต้้แผ่่นพลาสติิกที่่�ครอบอยู่่ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2) นัักเรีียนคิิดว่่าน้้ำแข็็งนั้้นมีีความสำคััญอย่่างไรต่่อการทดลองครั้้งนี้้ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

46คู่่�มืือสำำหรัับครูู การประเมิินผล การวััด และประเมิิน ตััวบ่่งชี้้/พฤติิกรรม วิิธีีการ/เครื่่�องมืือ เกณฑ์์ ด้้านความรู้้�(K): นัักเรีียนสามารถทดลอง และอธิิบายการ เกิิดวััฏจัักรน้้ำได้้ ใบกิิจกรรม ผู้้�เรีียนมีีคะแนน ตั้้งแต่่2 คะแนนขึ้้นไป ด้้านทัักษะกระบวนการ (P): การสัังเกต วิิเคราะห์์ สื่่�อสาร ทำงานร่่วม กััน และสรุุปผล ใบกิิจกรรม ผู้้�เรีียนมีีคะแนน ตั้้งแต่่2 คะแนนขึ้้นไป ด้้านคุณลัุักษณะ (A): ความอยากรู้้�อยากเห็็น และความสนใจใฝ่รู้่ ้� การสัังเกต / บัันทึึกหลััง การสอน ผู้้�เรีียนมีีคะแนน ตั้้งแต่่2 คะแนนขึ้้นไป เกณฑ์์การให้้คะแนน เกณฑ์์ ระดัับคะแนน 3 2 1 ด้้านความรู้้�(K): นัักเรีียน สามารถทดลอง และ อธิิบายวััฏจัักรน้้ำได้้ นัักเรีียนสามารถทดลอง และอธิิบายวััฏจัักรน้้ำได้้ เองอย่่างถููกต้้อง นัักเรีียนสามารถทดลอง และอธิิบายวััฏจัักรน้้ำได้้ แต่่ต้้องได้้รัับคำแนะนำ นัักเรีียนไม่่สามารถทดลอง และ อธิิบายวััฏจัักรน้้ำได้้ ด้้านทัักษะกระบวนการ (P): การสัังเกต วิิเคราะห์์ สื่่�อสาร ทำงานร่่วมกััน และสรุุปผล นัักเรีียนสามารถสัังเกต วิิเคราะห์์ สื่่�อสาร ทำงาน ร่่วมกััน และสรุุปผล การ เกิิดวััฏจัักรน้้ำได้้เองอย่่าง ถููกต้้อง นัักเรีียนต้้องได้้รัับคำ แนะนำจึึงจะสามารถ สัังเกต วิิเคราะห์์ สื่่�อสาร ทำงานร่่วมกััน และสรุุป ผลการเกิิดวััฏจัักรน้้ำได้้ เองอย่่างถููกต้้อง นัักเรีียนไม่่สามารถสัังเกต วิิเคราะห์์ สื่่�อสาร ทำงานร่่วมกััน และสรุุปผลการเกิิดวััฏจัักรน้้ำได้้ เองอย่่างถููกต้้อง ด้้านคุุณลัักษณะ (A): ความอยากรู้้�อยากเห็็น และความสนใจใฝ่่รู้้� นัักเรีียนในกลุ่่มมีีความ สนใจเรีียน ตอบคำถาม และใฝ่่รู้้�ตลอดเวลา นัักเรีียนในกลุ่่มมีีความ สนใจเรีียน และใฝ่่รู้้�เป็็น บางครั้้ง นัักเรีียนในกลุ่่มไม่่มีีความสนใจ เรีียน และไม่่มีีการใฝ่่รู้้� แบบประเมิินผล (สำหรัับให้้ครููบัันทึึก) แบบประเมิินพฤติิกรรมกลุ่่ม (ในภาคผนวก) แบบบัันทึึกพฤติิกรรมการเรีียน (ในภาคผนวก) บัันทึึกหลัังการสอน (ในภาคผนวก)

47ช่่วง ชั้้�นที่่� 2 : ระดัับชั้้�นประถมศึึกษาปีีที่่� 4 ถึึง 6แนวทางการเ รีียนการสอน น้ำำ� ในโรงเ รีียน 2.3 แหล่่งน้ำ ำ�ในชุุมชน ระยะเวลา 60 นาทีี มาตรฐานการเรีียนรู้้� กลุ่่มสาระการเรีียนรู้วิ้�ิทยาศาสตร์์และเทคโนโลยีี ตามหลัักสููตรแกนกลางการศึึกษาขั้้นพื้้นฐาน พุุทธศัักราช ๒๕๕๑ มาตรฐาน ว ๑.๑ ป.๕/๔ ตระหนัักในคุุณค่่าของสิ่่�งแวดล้้อมที่ ่�มีีต่่อการดำรงชีีวิิตของสิ่่�งมีีชีีวิิต โดยมีีส่่วนร่่วมในการดููแลรัักษาสิ่่�งแวดล้้อม สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : ในแหล่่งที่่�อยู่่หนึ่่�ง ๆ สิ่่�งมีีชีีวิิตจะมีีความสััมพัันธ์์ซึ่่�งกัันและกััน และ สััมพัันธ์์กัับสิ่่�งไม่่มีีชีีวิิต เพื่่�อประโยชน์์ต่่อการดำรงชีีวิิต เช่่น ความสััมพัันธ์์กัันด้้าน การกิินกัันเป็็นอาหาร เป็็นแหล่่งที่่�อยู่่อาศััยหลบภััย และเลี้้ยงดููลููกอ่่อน ใช้้อากาศใน การหายใจ / สิ่่�งมีีชีีวิิตมีีการกิินกัันเป็็นอาหารโดยกิินต่่อกัันเป็็นทอด ๆ ในรููปแบบ ของโซ่่อาหาร ทำให้้สามารถระบุุบทบาทหน้้าที่่�ของสิ่่�งมีีชีีวิติเป็็นผู้้�ผลิต ิ และผู้้�บริิโภค กลุ่่มสาระการเรีียนรู้้�สัังคมศึึกษา ศาสนาและวััฒนธรรม ตามหลัักสููตรแกนกลางการศึึกษาขั้้นพื้้นฐาน พุุทธศัักราช ๒๕๕๑ มาตรฐาน ส ๕.๑ ป.๓/๑ สำรวจข้้อมููลทางภููมิิศาสตร์์ในโรงเรีียน และชุุมชน โดยใช้้แผนผััง แผนที่ ่� และรููปถ่่าย เพื่่�อแสดงความสััมพัันธ์์ของ ตำแหน่่ง ระยะ ทิิศทาง สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : ข้้อมููลทางภููมิิศาสตร์์ในชุุมชน/แผนที่ ่� แผนผััง และรููปถ่่าย/ความสััมพัันธ์์ของ ตำแหน่่ง ระยะ ทิิศทาง มาตรฐาน ส ๕.๑ ป.๓/๒ วาดแผนผัังเพื่่�อแสดงตำแหน่่งที่ ่�ตั้้งของสถานที่ ่� สำคััญในบริิเวณ โรงเรีียน และชุุมชน สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : ตำแหน่่งที่ ่�ตั้้งของสถานที่ ่� สำคััญในบริิเวณโรงเรีียน และชุุมชน เช่่น สถานที่ ่� ราชการ ตลาด โรงพยาบาล ไปรษณีีย์์มาตรฐาน ส ๕.๑ ป.๔/๑ สืืบค้้น และอธิิบายข้้อมููลลัักษณะทางกายภาพในจัังหวััดของตนด้้วย แผนที่ ่� และรููปถ่่าย สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : ลัักษณะทางกายภาพของจัังหวััดตนเอง มาตรฐาน ส. ๕.๑ ป.๔/๓ อธิิบายลัักษณะทางกายภาพที่ ่� ส่่งผลต่่อแหล่่งทรััพยากร และ สถานที่ ่� สำคััญในจัังหวััด สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : ลัักษณะทางกายภาพที่ ่� ส่่งผลต่่อแหล่่งทรััพยากร และสถานที่ ่� สำคััญในจัังหวััด มาตรฐาน ส ๕.๒ ป.๔/๑ วิิเคราะห์์สิ่่�งแวดล้้อมทางกายภาพที่ ่� ส่่งผลต่่อการดำเนิินชีีวิิตของคนในจัังหวััด สาระการเรีียนรู้้�แกนกลาง : สิ่่�งแวดล้้อมทางกายภาพ ที่ ่� ส่่งผลต่่อการดำเนิินชีีวิิตของคนในจัังหวััด สาระการเรีียนรู้้� เนื่่�องจากน้้ำเป็็นทรััพยากรที่ ่� สำคััญสำหรัับคน พืืช และสััตว์์ อีีกทั้้งน้้ำก็็ยัังถููกนำมาใช้้ประโยชน์์ในภาค การเกษตร ปศุุสััตว์์ อุุตสาหกรรม การท่่องเที่่�ยว ฯลฯ ซึ่่�งน้้ำที่่�นำมาใช้้ประโยชน์์ต่่าง ๆ เหล่่านี้้มาจากแหล่่งน้้ำ ในชุุมชน การสำรวจแหล่่งน้้ำกิินน้้ำใช้้ภายในชุุมชนที่่�อยู่่อาศััยของนัักเรีียนจึึงมีีความสำคััญต่่อการเรีียนรู้้�เรื่่�อง น้้ำ เพื่่�อให้้นัักเรีียนตระหนัักเห็็นคุุณค่่าและมีีส่่วนร่่วมในการอนุุรัักษ์์แหล่่งน้้ำในชุุมชน รวมถึึงวิิเคราะห์์ปััญหา สาเหตุุที่่�เกิิดขึ้้น เพื่่�อหาวิิธีีป้้องกััน และแก้้ไขปััญหาเรื่่�องน้้ำ รวมถึึงการยืืดเวลาในการใช้้ทรััพยากรน้้ำในชุุมชน เพื่่�อให้้ทุุกคนได้้ใช้้น้้ำอย่่างปลอดภััย และเพีียงพอ  

48คู่่�มืือสำำหรัับครูู เป้้าหมายการเรีียนรู้้� นัักเรีียนสามารถบอก และจััดทำแผนที่ ่� น้้ำแหล่่งน้้ำกิินน้้ำใช้้ภายในชุุมชนได้้  จุุดประสงค์์การเรีียนรู้้� ด้้านความรู้้�(K):  นัักเรีียนสามารถบอก และจััดทำแผนที่่�แหล่่งน้้ำกิินน้้ำใช้้ภายในชุุมชนได้้  ด้้านทัักษะกระบวนการ (P) : การสัังเกต คิิด วิิเคราะห์์ลงมืือวาดผัังภาพ และสรุุปผล ด้้านคุุณลัักษณะ (A) : ความอยากรู้้�อยากเห็็น และความสนใจใฝ่่รู้้� สมรรถนะ/ความสามารถ ด้้านที่ ่� 1 การจััดการตนเอง ด้้านที่ ่� 2 การคิิดขั้้นสููง ด้้านที่ ่� 3 การสื่่�อสาร ด้้านที่ ่� 4 การรวมพลัังทำงานเป็็นทีีม ด้้านที่ ่� 5 การเป็็นพลเมืืองที่่�เข้้มแข็็ง และด้้านที่ ่� 6 การอยู่่ร่่วมกัับ ธรรมชาติิและวิิทยาการอย่่างยั่่�งยืืน คุุณลัักษณะ อัันพึึงประสงค์์ ข้้อที่ ่� 2 ซื่่�อสััตย์์สุุจริิต ข้้อที่ ่� 3 มีีวิินััย ข้้อที่ ่� 4 ใฝ่่เรีียนรู้้� ข้้อที่ ่� 6 มุ่่งมั่่�น ในการทำงาน ข้้อที่ ่� 8 มีีจิิตสาธารณะ กิิจกรรมการเรีียนรู้้� การนำเข้้าสู่่บทเรีียน ◊ ครููชี้้แจงวััตถุุประสงค์์การเรีียนรู้้� คืือ เพื่่�อให้้ผู้้�เรีียนสามารถบอก และจััดทำ แผนที่่�แหล่่งน้้ำในชุุมชนของตนเองได้้อย่่างถููกต้้อง ◊ แต่่ก่่อนที่่�จะเข้้าสู่่เนื้้อหาหลััก ครููชวนนัักเรีียนทำกิิจกรรมทายชื่่�อสถานที่ ่� จากรููปภาพ โดยครููเตรีียมสถานที่่�ในอำเภอที่่�เป็็นแหล่่งน้้ำเป็็นภาพแล้้วให้้ นัักเรีียนทายชื่่�อสถานที่ ่� ดัังกล่่าวจำนวน 4-5 ภาพ ◊ เมื่่�อทำกิิจกรรมเสร็็จแล้้ว ครููชวนนัักเรีียนคิิดด้้วยคำถามว่่า “นัักเรีียนคิิดว่่า ทำไมครููถึึงนำภาพสถานที่่�เหล่่านี้้มาให้้นัักเรีียนทาย” (แนวคำตอบ เพราะ ชั่่�วโมงนี้้เราจะเรีียนเรื่่�องแหล่่งน้้ำในชุุมชน ซึ่่�งภาพทั้้งหมดที่่�ครููนำมาให้้ดููนั้้นส่่วน ใหญ่่เป็็นแหล่่งน้้ำบนผิิวดิิน) ขั้้นที่ ่� 1 การยึึดโยงผู้้�เรีียน เข้้ากัับประสบการณ์์เดิิม ◊ ครููให้้นัักเรีียนแต่่ละคนบอกแหล่่งน้้ำกิินน้้ำใช้้ของบ้้านตนเองว่่านำน้้ำที่่�ไหน มาใช้้ดื่่�มใช้้กิิน (แนวคำตอบ : ประปาหมู่่บ้้าน น้้ำบ่่อ น้้ำบาดาล ซึ่่�งคำตอบของ นัักเรีียนจะทำให้้เห็็นว่่าแหล่่งน้้ำกิินน้้ำใช้้มีีทั้้งแหล่่งน้้ำบนผิิวดิิน และน้้ำใต้้ดิิน)

49ช่่วง ชั้้�นที่่� 2 : ระดัับชั้้�นประถมศึึกษาปีีที่่� 4 ถึึง 6แนวทางการเ รีียนการสอน น้ำำ� ในโรงเ รีียน ขั้้นที่ ่� 2 การประยุุกต์์ใช้้ ◊ ครููให้้นัักเรีียนแบ่่งกลุ่่ม และเดิินสำรวจแหล่่งน้้ำกิินน้้ำใช้้ภายในชุุมชน โดย ครููมีีแนวทางในการทำแผนผัังแม่่น้้ำดัังนี้้ ครููอาจจะแบ่่งพื้้นที่่�ให้้นัักเรีียนสำรวจ โดยไม่่ซ้้ำกััน และมีีพื้้นที่ ่� ที่่�ไม่่กว้้างขวางมากนัักเพื่่�อสอดคล้้องกัับเวลาในการเรีียนรู้้� ในแผนผัังนั้้นต้้องระบุุทิิศทาง เช่่น ทิิศ หรืือซ้้ายขวา เป็็นต้้น เพื่่�อให้้ดูู แล้้วเข้้าใจง่่าย และเป็็นไปตามการย่่อส่่วนสถานที่่�จริิงลงในแผนผััง ในแผนผัังนั้้นต้้องมีีสถานที่ ่� ที่่�สัังเกตเห็็นได้้ เช่่น วััด โรงเรีียน สถานที่ ่� ราชการ และแหล่่งน้้ำทั้้งบนดิิน และใต้้ดิิน ครููอาจจะนำเอาคลิิปวิิธีีการวาดแผนผัังให้้นัักเรีียนชม เพื่่�อเป็็นตััวอย่่าง ในการวาดแผนผััง แต่่ครููควรย้้ำว่่าแผนผัังที่ ่� นัักเรีียนจะทำเป็็นแผนผััง เรื่่�องแหล่่งน้้ำในชุุมชน https://www.youtube.com/watch?v=uTW- WA1F10_YM ◊ หลัังจากที่่�ไปเดิินสำรวจมาแล้้วให้้เขีียนแผนผัังน้้ำในชุุมชนพร้้อมกัับตอบ คำถามในใบงานดัังนี้้ ในชุุมชนมีีแหล่่งน้้ำบนดิิน และใต้้ดิินตรงไหนบ้้าง “น้้ำกิิน” มาจากที่่�ไหน และเก็็บไว้้ที่่�ไหนบ้้าง “น้้ำใช้้” ในชุุมชนของตนเองมีีลัักษณะทางกายภาพอย่่างไร (เช่่น ใส ขุ่่น หรืือมีีขยะ) นัักเรีียนมีีข้้อสัังเกตอะไรเกี่่�ยวกัับน้้ำกิินน้้ำใช้้ในชุุมชนบ้้าง ในชุุมชนของเรามีีปััญหาเรื่่�องขยะ หรืือมลพิิษหรืือไม่่อยู่่ตรงไหน เมื่่�อเสร็็จแล้้ว ครููให้้ตััวแทนของนัักเรีียนแต่่ละกลุ่่ม ออกมานำเสนอ แผนที่่�แหล่่งน้้ำในชุุมชนหน้้าชั้้นเรีียน และผลการระดมความคิิด 4 ข้้อ ในใบงาน   ขั้้นที่ ่� 3 การเพิ่่�มเติิมข้้อมููล ◊ ครููกัับนัักเรีียนร่่วมกัันอภิิปรายความถููกต้้องของแผนที่่�แหล่่งน้้ำ    ◊ ครูู และนัักเรีียนร่่วมกัันสรุุปแหล่่งน้้ำกิินน้้ำใช้้ภายในชุุมชนว่่า มาจากที่่�ใด บ้้าง และพัักเก็็บน้้ำไว้้ที่่�ไหนบ้้าง https://youtu.be/YkKus_EIofc ขั้้นที่ ่� 4 การนำไปใช้้ ◊ ครููชวนคิิดด้้วยคำถามว่่า จากการเรีียนรู้้�ในกิิจกรรมนี้้ นัักเรีียนคิิดว่่า นัักเรีียนได้้เรีียนรู้้�อะไร นัักเรีียนจะนำสิ่่�งที่่�ได้้เรีียนรู้้�ไปใช้้ประโยชน์์ หรืือมีีส่่วนร่่วมในการดููแล รัักษาน้้ำในชุุมชนได้้อย่่างไร (ตััวอย่่าง การออกแบบโปสเตอร์์แนะนำ ประชาสััมพัันธ์์แหล่่งน้้ำในชุุมชน หรืือนำแผนที่่�โรงเรีียนไปรวมกัับ แผนที่ ่� ชุุมชน หรืือนำไปติิดในพื้้นที่ ่� สาธารณะเพื่่�อให้้คนในชุุมชนได้้ดูู เป็็นต้้น) สื่่�อการเรีียนรู้้� ◊ ภาพสถานที่ ่� ที่่�เป็็นแหล่่งน้้ำในอำเภอสััก 4-5 ภาพ ◊ อุุปกรณ์์ในการทำกิิจกรรม ได้้แก่่กระดาษโปสเตอร์์ ดิินสอ ยางลบ สีีชอล์์ก และกระดาษทิิชชูู ◊ ใบงานกิิจกรรมที่ ่� 2.3 แหล่่งน้้ำในชุุมชน แหล่่งการเรีียนรู้้� ◊ หนัังสืือเรีียนสัังคมศึึกษาชั้้น ป.3-ป.4 ◊ ศิิลปะชั้้นป.6 ภาพนี้้มีีความหมาย ◊ คลิิปการวาดแผนผััง ป.6 https://www.youtube.com/watch?v=uTWA1F10_YM

50คู่่�มืือสำำหรัับครูู ใบความรู้้� แหล่่งน้ำำ�ในชุุมชน (ภาพแผนผััง) ภาพแผนผััง คืือ ภาพที่่�แสดงตำแหน่่งของสิ่่�งต่่าง ๆ โดยย่่อไว้้ในภาพเดีียวกััน แผนผัังที่ ่�ดีีต้้องดููเข้้าใจง่่าย และมีีความถููก ต้้องในตำแหน่่งที่ ่�ตั้้ง หรืือสถานที่ ่� ภาพแผนผัังมัักจะเป็็น “ภาพนกมอง” โดยให้้ผู้้�วาดสวมบทบาทตนเองเป็็นนก แล้้ว มองจากด้้านบนลงมา ซึ่่�งจะมองเห็็นสถานที่ ่� หรืือสิ่่�งของต่่าง ๆ จากมุุมด้้านบน ประโยชน์์ของการวาดภาพแผนผััง สามารถสื่่�ออารมณ์์ของภาพได้้ดีี เข้้าใจเรื่่�องราวของเหตุุการณ์์ได้้อย่่างชััดเจน (สถานที่ ่� ต่่าง ๆ มีีความชััดเจน) อธิิบายส่่วนสำคััญของเรื่่�องราวต่่าง ๆ ได้้ดีี ทำให้้เห็็นภาพรวมของสถานที่่�โดยย่่อไว้้ในภาพ ๆ เดีียวกััน ที่่�มา : การวาดแผนผััง ป.6 https://youtu.be/uTWA1F10_YM ที่่�มาแผนที่ ่� : https://pantip.com/topic/37224359