वर्ष २ रे

१५ नोव्हेंबर २०२१

ऄंक ३१ वा

संपादक मधुकर घायदार, नाशिक शिक्षक ध्येय साद्लाशहक राज्यातील शिक्षकां तर्फॊ मधुकर रंगनाथ घायदार यांनी ‘ध्येय’ प्रकािनामार्फफत प्रकाशित केले. RNI No. MAHMAR50566

खालील लोगो वर क्लिक (स्पिष) करून बघा अशण अमच्या संपकाषत राहा..

|| पालक आणण णिद्यार्थयाांसाठी णिक्षकाां तर्फे प्रकाणित एकमेि राज्यस्तरीय

णडणिटल साप्ताणिक ||

1

णिक्षक ध्येय : राज्यस्तरीय सांपादकीय मांडळ संपादक: मधुकर घायदार, नाशिक , ९६२३२३७१३५ कायषकारी संपादक: प्रभाकर कोळसे, वधाष ९८२३५३९३२५ मुख्य सहायक संपादक: रमेि खरबस, ऄकोले (ऄहमदनगर) ९१५८०७६०८५ कायदेिीर सल्लागार: ऄॅयड.प्रिांत ठाकरे , नाशिक ऄशतथी संपादक: शमशलंद पगारे, नाशिक ९९६७०१२८८४ सुधाकर जाधव, औरंगाबाद ९५५२२६७५०१ चंद्रकांत घायदार , पोलीस ईपऄशधक्षक शन. ८१०८००५७४२

सहायक संपादक: डॉ. माधव गावीत, औरंगाबाद ९६५७५५७१९८ ऄिरर्फ अंजलेकर, रत्नाशगरी ८८०६५०४०५५ खंडू मोरे नाशिक ९४२३९३२६९८ डॉ. शदिा गेडाम , गोंशदया, ९०४९८०८९०९ संजीव िहापूरकर , गोवा ९४२११५७९४१ सहसंपादक: शनतीन केवटे, नाशिक ७२१८६०१५१० शविाल शटप्रमवार, औरंगाबाद ९४०३८५९७५७ शदलीप वाघमारे, सांगली ९८८११४२११३ सतेिकुमार माळवे, सातारा ७७५८९७८७६१ डॉ. सागर काकडे , पुणे , 8975866161 ईपसंपाशदका: ऄचषना भरकाडे , यवतमाळ, ८६९८९३६९४८ कशवता चौधरी, जळगाव ८८०६६४७३९० श्रद्धा पवार, पाचोरा, जळगाव ७५०७१७३१६३ ईर्ा कोष्टी, मंगळवेढा, सोलापूर ९४२३५९०९२२ प्रणाली कोल्हे, नागपूर ८९९९७६५२३१ रंजना कोळी, जामनेर , जळगाव ९८३४७३४६५० ऄरुणा ईदावंत, जळगाव ९८९०४१३७२३ मंजुर्ा खत्री, नाशिक ९६८९०४९५५१

शवद्या वालोकर , वधाष , ९५११८९२७२२ ऄंजली कडू , ऄमरावती, ८००७२५११५९ संध्या सावंत , ठाणे , ९८२०९८१८६८ मुशद्रतिोधन: राजश्री घायदार, नाशिक जाशहरात व्यवस्थापक: प्रिांत पेंधे, ठाणे ९८३४३८३७७२ प्रशतशनधी: नागपूर : डॉ. सुधीर ऄग्रवाल, नागपूर ९५६१५९४३०६ डॉ. संजय पाचभाइ , नागपूर ९६६५५१९७१५ गोंशदया: शवनोदकुमार माने, गोंशदया ९४०४८४१९९७ महेन्द्द्र भुवराज सोनेवाने , गोंशदया 9421802067 सी एच शबसेन , गोंशदया 8390678303 सातारा: शवष्णू ढेबे, सातारा ७५८८६८६०६५ धन्द्यकुमार तारळकर , सातारा 9975282869 मुंबइ: प्रेमजीत गतीगंते, मुंबइ ९१६७४४७८१६ चंद्रकांत कारंडे , मुंबइ ९९६७९१२००६ शड'अल्मेडा रॉबटष , मुंबइ मोबा 8850409911 पालघर: मेघा रोिन पाटील , पालघर 9637959257 बुलडाणा: परेि पडोळकर, बुलडाणा ९०४९७५००३१ ऄमरावती: राजेि चायंदे , ऄमरावती, ८९२८९५०७१६ दीपाली बाभुळकर, ऄमरावती ८८०५४१०८८७ शनलेिकुमार आंगोले, ऄमरावती ९३७११४५१९५ प्रशवण सोनार, ऄचलपूर शज ऄमरावती , 9503638739 ईमेि सुताने शचखलदरा शज. ऄमरावती 9423445838 शसंधुदुगष पांडुरंग शवष्णू दळवी , शसंधुदुगष 9421189575

|| पालक आणण णिद्यार्थयाांसाठी णिक्षकाां तर्फे प्रकाणित एकमेि राज्यस्तरीय

णडणिटल साप्ताणिक ||

2

रत्नाशगरी: लता पांढरे , रत्नाशगरी, ९९७०२३५५८३ शवक्रम शिंदे , रत्नाशगरी, 9011422985 सुजाता जांबोटकर , शचपळूण रत्नाशगरी 9420908794 भालचंद्र दुगषवले मंडणगड, रत्नाशगरी 9921175260 सांगली: ऄजय काळे, सांगली ९९२१६८९४६८ तारीि ऄत्तार, सांगली ९४०३००७३५५ अयेिा नदार्फ, वाळवा, सांगली ९४०३२२५६८१ गुंडा मुंजे , ९४२०६७६२०० जत, शज. सांगली शविाल पाटील , वाळवा शज. सांगली 9970672125 सातारा: प्रवीण घाडगे , सातारा, 9503409123 कोल्हापूर : मक्लच्छंद्र कुुंभार, कोल्हापूर ९९२३३२४३०८ शविाल पाटील राधानगरी कोल्हापूर 9850209460 पुणे : जयश्री सरके , बारामती 7350104752 जबीन आस्माइल सय्यद, पुणे ८३२९५००८३१ शप्रती दबडे , पुणे , 9326822998 प्रशदप बागल, पुणे 8087567765 डॉ. संदीप गाडेकर , पुणे 8208185037 संतोर् थोरात, पुणे शजल्हा 8975853532 समीर भारती, जुद्ऱर पुणे 9975023285 दीपाली वडनेरे जुद्ऱर पुणे 7719925550 साइनाथ कशनंगध्वज तालुका जुद्ऱर 9420949401 बीड: पांडुरंग कॉद्रे ता. ऄंबाजोगाइ शज. बीड 9823716546 क्लव्ह. एल. खंडगावे , माजलगाव, बीड,9421278920 डॉ. सदानंद कुलकणी , बीड 7448139899 परभणी: योगेि ढवारे , परभणी, ९५६१९५३७३८ शडगां बर चव्हाण , परभणी 8975396697 सोलापूर : सुमैया तांबोळी , सोलापूर ९४२०६४८६१७ जनादषन वाघमारे , सोलापूर , ८३०८०१०५४८ सुशनल कुटे , माढा शज. सोलापूर 9975815431

दत्तात्रय खोबरे , करमाळा, सोलापूर ९६२३७२७२५७ वर्ाष नवशगरे , माळशिरस, शज. सोलापूर 9604632172 सुशनल िेरीकर सोलापूर शजल्हा 9423411572 वधाष : सशचन सावरकर , देवळी, वधाष ९६६५४११७३४ राजेि राउत शहंगणघाट , शज. वधाष 9921417709 शमशलंद शदक्षीत शहंगणघाट शज वधाष 7972262333 नांदेड: महादेव खळुरे, नांदेड ८७९६६६५५५५ गुरुनाथ ईमाटे , नांदेड ९०९६६३५७७७ शवकास टेकाम, माहूर शज.नांदेड 9689088086 सशवता कदम, नांदेड 7588430882 रायगड : संजय पवार, महाड , रायगड ९६८९८२१२१५ शदलीप कुमार सोरटे , रायगड 91765 84361 स्नेहा गाढे , कजषत शज रायगड, 9527603662 िंकर शिंदे माणगाव शज रायगड 9421255240 मुकेि भोस्तेकर, माणगाव, रायगड ९४२१२५२६२९ ऄहमदनगर: डॉ. ऄमोल बागूल, ऄहमदनगर ७३८५५२२६२२ दत्तात्रय शिंदे , ऄहमदनगर, ९८२२२९०४३८ अशदनाथ सुतार , ऄकोले , ऄ. नगर, ९८९०७०९१७५ ताइ पवार, श्रीगोंदा, ऄ. नगर,९४२३७८७६४० राजेन्द्द्र ईदावंत , जामखेड ऄहमदनगर 9764168248 ईस्मानाबाद: पद्माकर मोरे, ईस्मानाबाद ९४२१८७१९५३ अप्पासाहेब जावळे , ईस्मानाबाद, 8108956250 ऄरशवंद शिंदे ईस्मानाबाद 8830385141 लातूर िोभा माने , लातूर शजल्हा 9421552517 मोहन पाटील, ऄहमदपूर , शज. लातूर 9637949696 ऄद्ऱपूणाष गंगणे लातूर शजल्हा मो नं 9764018003 भंडारा : खुिाल डोंगरवार , भंडारा, ७५८८७८९९७५ शहंगोली सुशनल ठाकरे , शहंगोली 9422164151 िीलवंत वाढवे , कळमनुरी शज. शहंगोली 7350848122

|| पालक आणण णिद्यार्थयाांसाठी णिक्षकाां तर्फे प्रकाणित एकमेि राज्यस्तरीय

णडणिटल साप्ताणिक ||

3

जालना : शनता अरसुळे , जालना, ८६५२४५००३२ जळगाव : शवलास शनकम, जळगाव, ९४२०६६८२१८ पाशकजा पटेल, पारोळा , जळगाव ९७६६५५३१३५ परेि शचत्ते , चोपडा, शज. जळगाव 9823353235 नीलम मूळे , जळगाव 9518374926 धुळे : मंगलदास वाडीले , शिरपूर शज. धुळे ९४२०६८११७६ दगा पाटील, शिरपूर , शज. धुळे 9689599556 सशतिचंद्र जोिी , धुळे शजल्हा, 9423493146 भारती भदाणे धुळे शजल्हा 9403422807 मनोहर पाटील धुळे शजल्हा 9960504318 साधना पाटील शिरपूर शजल्हा धुळे 9518708831 ठाणे : योगेि क्षीरसागर , शभवंडी, ठाणे ९७६३१८२८९० कैलास बडगुजर , कल्याण शज. ठाणे 8888284265 डॉ. प्रशवण घोडशवंदे , ठाणे 8369667303 नंदुरबार : डी. जी. पाटील , िहादा, शज. नंदुरबार 9158664041 रामकृष्ण पाटील नंदुरबार , 9408885775 चंद्रिेखर पाटील , नंदुरबार, ७३५०५७१२४७ मेघा ऄशनल पाटील नवापूर , नंदुरबार 9665189977 शवजय ऄशहरे , िहादा शज. नंदुरबार 9421538621 पुरुर्ोत्तम पटेल , म्हसावद, नंदुरबार 8208841364 चेतन पाटील तळोदा शज नंदुरबार 9420440181 ऄजबशसंग शगरासे , िहादा, नंदुरबार 9420851304 यवतमाळ : डॉ. तक्षशिला मोटघरे , यवतमाळ, ९८२३४१३४१३ चारुलता खंडागळे , अणी, यवतमाळ 9423612708 जशललखान पठाण यवतमाळ 9657728665 रमेि कुळमेथे वणी, शज. यवतमाळ 9527345818 औरंगाबाद : सशलम अतार, औरंगाबाद ९७६३२६३९३४ ऄचषना झाकडे – आंगळे, औरंगाबाद, ८८०५२२६४५९ शवठ्ठल भालेराव , गंगापूर , 9421409054 रावसाहेब वसंत पगार , औरंगाबाद 9730685997

भाग्येश्वर भुतेकर औरंगाबाद 9764385934 ईल्केिकुमार वाळुंजे, कद्ऱड औ. बाद 9403009449 सुवणषलता ठाकूर , पैठण शज. औ. बाद 9421933610 योशगता सोनवणे , कद्ऱड शज. औ. बाद 9420605468 शदपक सोनवणे , शसल्लोड शज. औ. बाद 9860107398 पंकज सोनवणे , सोयगांव , औरंगाबाद, 8390920871 सज्जन टाकसाळे शसल्लोड शज औ.बाद 9403381700 शसद्धाथष वाघ पैठण शज. औरंगाबाद 9673 850904 नाशिक : शगरीि दारूुंटे , मनमाड, नाशिक ८३०८७७४८४७ सुरुपा थोरात , नाशिक ९४२३१३७१३० यिवंत जोपळे , सुरगाणा, नाशिक 7588372071 सशचन डामरे , पेठ शज. नाशिक 9405996024 दत्तात्रय जाधव , शदंडोरी नाशिक 9923057723 रमेि जाधव, सुरगाणा, शज नाशिक 9404686669 पांडुरंग पाटील , सटाणा, शज नाशिक 9370789604 सतीि बनसोडे , शसद्ऱर शज. नाशिक 9850883072 वैशजनाथ भारती मालेगाव शज. नाशिक ९४२००२७०४४ ताराचंद मेतकर नाशिक 9765230478 बापू चतुर शसद्ऱर शज नाशिक 9921890097 भरत पाटील, कळवण शज नाशिक 8600884988 सोनाली भागवत , शनर्फाड शज. नाशिक ८७९३६७४९४० प्रशतशनधी : कनाषटक राज्य सूयषकांत ससाने , शबदर शजल्हा 9591636273 अनंद जाधव, हुलसुर शज. शबदर 9535503233

शवद्याथी प्रशतशनधी वैभव चेके , शसंदखेडराजा, बुलढाणा, ९७३०९४२६०८ कुमारी रचना पैठणकर , पाथडी, ऄहमदनगर रूपेि कोष्टी, भडगाव, जळगाव 9096337531 चेतना शहरे , आ. 10 वी, पाचोरा शज. जळगाव

|| पालक आणण णिद्यार्थयाांसाठी णिक्षकाां तर्फे प्रकाणित एकमेि राज्यस्तरीय

णडणिटल साप्ताणिक ||

4

संपादकीय... महत्त्व वाचनाचे ... शवश्व शनशमषती पासून ते अशदमानव पयंत , आसवी सन पूवष काळापासून ते अजच्या एकशवसाव्या ितकातील प्रगत मानवापयंत मानव अशण अपले शवचार शलक्लखत स्वरूपात व्यक्त करण्यासाठी शचत्र, शचत्रगुहा, लेणी, ताम्रपट, भूजषपत्र, शिलालेख ते अजच्या शलक्लखत मुशद्रत पुस्तकापयंत ते शडशजटल बुकपयंतचा प्रवास मानवी आशतहासा बरोबरच मानवी बुद्धीच्या ज्ञान ग्रहणासाठी धडपडणायाष वाचन वेड्या वाचकांनी ग्वाही देते. मानवाला शवचार प्रकटीकरण यासाठी ऄक्षर कला ऄवगत झाली अशण ऄसंख्य रूपांतरांतून एकशवसाव्या ितकातील थ्री डी शडशजटल पुस्तका पयंत मानवी बुद्धी मंथनातून शनमाषण झालेल्या शवचारांचा िब्द बद्धप्रवास पुस्तकांमध्ये िब्दांशकत झाला. एकशवसाव्या ितकामध्ये कोणत्याही शवर्यावर ज्ञानाचे िब्द भंडार पुस्तकाच्या रुपात एका क्लिकवर मोबाइल लॅपटॉप च्या सहाय्याने मानवासमोर येउ लागले. 100% हातात पुस्तक घेउन ज्ञानभंडार शमळवणारा माणूस एकशवसाव्या ितकात , ज्ञान तंत्रज्ञानाच्या युगात हवी तेव्हा हवी तेवढी माशहती मोबाइल द्रारे घेउन तात्पुरत्या स्वरूपात वापरू लागला. हातात पुस्तक घेउन ऄक्षर ऄक्षर वाचत, स्थीर िरीराने , एकाग्र मनाने, बुद्धीच्या साहाय्याने , ऄथष समजून घेत मनन शचंतन करणारा, सखोल शवचार करून स्वतःचे नवशवचार शनमाषण करणारा, क्लस्थर पररपक्व पूणष मानव हळूहळू हरवू लागला. र्फावल्या वेळी मध्ये पुस्तकांमध्ये रमणारी शपढी हरवू लागली अहे. आलेक्टटरॉशनक साधनांमध्ये हवे ते ज्ञान काही क्षणापुरते एका क्लिकवर शमळवून ते वापरले जाते अशण तेवढ्याच गतीने ते शवसरले जाते. त्याच वेळी मनाची एकाग्रता भग्न करणारे ऄसंख्य ॲक्लिकेिन्द्स जोडीला ईपलब्ध ऄसल्यामुळे वाचनाच्या खऱ्या अनंदापासून , बुद्धी मंथनाच्या सुंदर कलेपासून एकशवसाव्या ितकातील बालक-पालक-व्यक्ती दूर गेला अहे. पुस्तक म्हणजे या शवश्वातील संपूणष ज्ञानाचे शवशवध रूपांमध्ये साकारलेले ऄसंख्य रूपे अहेत.

ऄंकातील काही छायाशचत्रे आंटरनेटवरुन साभार ऄंकात व्यक्त झालेल्या सवषच मतांिी संपादकीय मंडळ सहमत ऄसेलच ऄसे नाही.

Copyright © ‘शिक्षक ध्येय’ या ऄंकातील लेखांचे हक्क सुरशक्षत. लेखी अनुमतीशिवाय संपूर्ण अथवा अंित: पुन: प्रकािनास वा पुन: प्रसारर्ास मनाई.

|| पालक आणण णिद्यार्थयाांसाठी णिक्षकाां तर्फे प्रकाणित एकमेि राज्यस्तरीय

णडणिटल साप्ताणिक ||

5

णिनम्र आिािन ✍

दिेदार साणित्य िीच आमची ओळख मिाराष्ट्रात प्रथमच आपले िक्काचे व्यासपीठ साद्लाशहक (दर सोमवारी प्रशसद्ध होइल)

शकुंवा अमच्या प्रशतशनधींकडे अजच पाठवा.. गुरुवारपयंत अलेल्या साशहत्याला सोमवारच्या ऄंकात स्थान देण्यात येइल. िब्दमयाषदा ५०० ते ८०० िब्द गुरुवार पयंत प्राद्ल साशहत्य सोमवारच्या ऄंकात. 1. माझा िाळेचा/नोकरीचा पशहला शदवस 2. माझी मुलाखत ऄिी झाली... 3. माझा वगाषतील शवनोदी/ऄस्मरणीय ऄनुभव 4. माझा पशहल्या प्रवासाचा ऄनुभव 5. जेव्हा माझा पशहला पगार झाला: ऄनुभव 6. िाळेतील माझ्या टोपण नावाची गोष्ट 7. जेव्हा मला नोकरी लागली... 8. वगाषत शवद्यार्थयांसमोर झालेली माझी र्फशजती 9. जेव्हा साहेब वगाषत येतात... 10. माझा नोकरीला लागलेला शवद्याथी 11. अनंददायी शिक्षण , अधुशनक शिक्षणासंबंशधत लेख , प्रेरणादायी लेख, कशवता, शवनोद, कथा ... 12. शिक्षण क्षेत्रातील सध्याच्या महत्वपूणष समस्या , नाशवन्द्यपूणष बदल, शिक्षकांचे नवोपक्रम, यिोगाथा 13. शवद्यार्थयांनी शलशहलेले लेख, कथा, कशवता, रंगशवलेली शचत्रे , वाढशदवस र्फोटो, माझे अवडते शिक्षक, माझी अवडती िाळा आत्याशद लेख अपले स्व: शलक्लखत लेख/साशहत्य खालील इमेल ऄकाईंटवर पाठवावे. साशहत्य पाठशवतांना अपल्या स्वत:च्या इमेल ऄकाईंटचाच वापर करावा

.

(गुरुवार पयंत अलेले साशहत्यच पुढील ऄंकात प्रशसद्ध केले जाइल) *Deadline.. शवद्यार्थयांचा सवांगीण शवकास हेच ध्येय या साद्लाशहकासाठी सवष शिक्षकांना अवाहन करण्यात येते की, खालील शवर्यावर अपले स्व:शलक्लखत लेख पाठवावेत... (सदर साशहत्य हे आंटरनेट वरून कॉपी पेस्ट केलेले ऄथवा याऄगोदर दुसरीकडे प्रशसद्ध झालेले नसावे.) शिक्षक, पालक अशण शवद्याथी शमत्रांनो... शलशहते व्हा...

शवर्यांचे कोणतेही बंधन नाही अम्हाला माहीत अहे की , अपण चांगले लेख शलशहता , चांगली कशवता करता, चांगले शचत्र काढून ते रंगशवता पण ते दाखवायचे कोणाला? त्याची दखल कोणतेच वतषमानपत्र , माशसक घेत नाही , कोणीही माझे लेख छापत नाही , प्रशसद्ध करीत नाही.. ऄसे अपणास वाटत ऄसल्यास अता काळजी करू नका.. ते तुमचे लेख अमच्याकडे पाठवा... अम्ही त्यास राज्यभर प्रशसद्धी देउ...

[email protected] लेख साशहत्य िब्द मयाषदा 500 ते 800 िब्द व लेखाच्या संबशधत 2 र्फोटो ऄसावे.. लेखाच्या िेवटी लेखकाचे संपूणष नाव, पासपोटष र्फोटो, िाळा, पत्ता, मोबाइल नंबर, इ-मेल अयडी द्यावा. शनवडक व ईत्कृष्ट, नाशवन्द्यपूणष ऄसे लेख/साशहत्य प्रशसद्ध होतील.. लेख संदभाषत कोणीही पत्रव्यवहार वा र्फोन करू नये...

अपले साशहत्य M S वडष ची र्फाइल मेलवर पाठवावी, शकुंवा 9623237135 या व्हाट्सऄप नंबरवर शकुंवा अमच्या प्रशतशनधींकडे पाठवा संपादक: मधुकर घायदार मोबा.: 9623237135

तर मग... कागद अशण पेन घ्या.. अशण शलहा काहीतरी चांगले... दजेदार... अशण नंतर ते अपल्या मोबाइलवर टाआप करा (कोणतेही *_# शचन्द्हे न वापरता) ऄन पाठवा... 9623237135 या व्हाट्सऍप नंबरवर... || पालक आणण णिद्यार्थयाांसाठी णिक्षकाां तर्फे प्रकाणित एकमेि राज्यस्तरीय

णडणिटल साप्ताणिक ||

6

सप्तािातील राांगोळी खालील णचत्रािर स्पिश करून यु – ट्यूब मध्ये बघा राांगोळी किी काढली आिे ते ...

सौ. माधरु ी पैठणकर पाथडी णि. अिमदनगर

|| पालक आणण णिद्यार्थयाांसाठी णिक्षकाां तर्फे प्रकाणित एकमेि राज्यस्तरीय

णडणिटल साप्ताणिक ||

7

बालणचत्रकला

श्रद्धा शहरालाल पाटील (आयत्ता -३ री ) शजल्हा पररर्द प्राथशमक िाळा कोरेगाव भीमा तालुका शिरुर शजल्हा पुणे

प्रशतक भास्कर माळी. आयत्ता ६ वी शज प कॉद्र िाळा कुहाषड. ता पाचोरा शज जळगाव

वरद शवजय डुबे आयत्ता - शतसरी शज.प.प्राथशमक िाळा तळदेव

अरती दुरशसंग बारेला आयत्ता चौथी शजल्हा पररर्द प्राथशमक कन्द्या िाळा साळवा तालुका धरणगाव शजल्हा जळगाव

|| पालक आणण णिद्यार्थयाांसाठी णिक्षकाां तर्फे प्रकाणित एकमेि राज्यस्तरीय

णडणिटल साप्ताणिक ||

8

रोहन मुकेि सोनवणे. आ ८वी. ऄलेंशबक शवद्यालय , वडोदरा. गुजरात. ज्ञानेश्वरी समाधान पाटील. आयत्ता ८ वी शज प कॉद्र िाळा कुहाषड. ता पाचोरा शज जळगाव

कशिि इश्वर जाधव. आयत्ता ८ वी शज प कॉद्र िाळा कुहाषड. ता पाचोरा शज जळगाव शनहाल एजाज िेख िारदाबाइ पवार शवद्याशनकेतन डे स्कूल िारदानगर वगष सातवी बालशमत्रांनो, या सदरासाठी तुम्हीही तुमची रंगशवलेले शचत्रे पाठवू िकता 9623237135 या व्हाट्सऄप नंबरवर... अजच पाठवा.. शचत्रावर नाव टाकून र्फोटो काढावा पुढील सोमवारी अम्ही प्रकाशित करू.

|| पालक आणण णिद्यार्थयाांसाठी णिक्षकाां तर्फे प्रकाणित एकमेि राज्यस्तरीय

ईवषररत शचत्रे पुढील सोमवारी

णडणिटल साप्ताणिक ||

9

निी उमेद - निी भरारी

|| पालक आणण णिद्यार्थयाांसाठी णिक्षकाां तर्फे प्रकाणित एकमेि राज्यस्तरीय

णडणिटल साप्ताणिक ||

10

णिक्षक य: नोकरीचा रािमागश निीध्येआिा निी णदिा...

|| पालक आणण णिद्यार्थयाांसाठी णिक्षकाां तर्फे प्रकाणित एकमेि राज्यस्तरीय

णडणिटल साप्ताणिक ||

11

णिक्षक ध्येय: नोकरीचा रािमागश IBPS - आशन्द्स्टट्यूट ऑर्फ बँशकुंग पसोनल शसलेक्टिन Participating Banks: Bank of India, Bank of Baroda, Bank of Maharashtra, Canara Bank, Central Bank of India, Indian Bank, Indian Overseas Bank, Punjab National Bank, Punjab & Sind Bank, UCO Bank, Union Bank of India etc... पद : प्रोबेिनरी ऑशर्फससष अशण मॅनेजमेंट टरेनी पदसंख्या : एकूण ४१३५ जागा िैक्षशणक पात्रता : कोणतीही पदवी वयोमयाषदा : 20 – 30 वर्े (िासकीय शनयमांनुसार शिशथलता) परीक्षा िुल्क : ऄमागास रु. 850/मागासवगीय रु. 175/ऑनलाआन परीक्षा : शडसेंबर/जानेवारी ऑनलाइन ऄजष करण्याची िेवटची तारीख : शद. १० नोव्हेंबर २०२१ ऄशधक माशहतीसाठी अशण ऄजष करण्यासाठी खालील टॅबवर क्लिक करून काळजीपूवषक संपूणष माशहती वाचावी.

ONGC Oil and Natural Gas Corporation Ltd. पद : प्रशिक्षणाथी पदसंख्या : एकूण 309 जागा िैक्षशणक पात्रता : संबंशधत पदवी वयोमयाषदा : 18 – 30 वर्े परीक्षा िुल्क : ऄमागास रु. 300/मागासवगीय रु. 0/ऑनलाइन ऄजष करण्याची िेवटची तारीख : शद. १ नोव्हेंबर २०२१ ऄशधक माशहतीसाठी खालील टॅबवर क्लिक करून काळजीपूवषक वेळापत्रक वाचावे.

|| पालक आणण णिद्यार्थयाांसाठी णिक्षकाां तर्फे प्रकाणित एकमेि राज्यस्तरीय

णडणिटल साप्ताणिक ||

12

णिक्षक ध्येय: नोकरीचा रािमागश रेल्वे Railway Recruitment Cell पदसंख्या : एकूण 3366 जागा िैक्षशणक पात्रता : ITI शर्फटर, वेल्डर, आलेक्लक्टटरशियन, कारपेंटर, वायरमन, पेंटर, मेकॅशनक, ए सी मेकॅशनक, मशिशनस्ट आत्याशद. पद: Apprentices

MPSC

महाराष्टर लोकसेवा अयोग (MPSC) पद : पोलीस ईपशनरीक्षक, राज्य कर शनरीक्षक, सहायक कक्ष ऄशधकारी पदसंख्या : एकूण 666 जागा िैक्षशणक पात्रता : कोणतीही पदवी शकुंवा पदवी परीक्षेस बसलेले शवद्याथी

वयोमयाषदा : 15 ते 24 वर्े (SC/ST 05 वर्े, OBC 03 वर्े सवलत)

वयोमयाषदा : 18 – 38 वर्े (िासकीय शनयमांनुसार शिशथलता)

ऑनलाइन ऄजष पोहचण्याची िेवटची तारीख : शद. 4 ऑक्टटोबर 2021 ते 3 नोव्हेंबर 2021

परीक्षा िुल्क : ऄमागास रु. 394/मागासवगीय रु. 294/-

शनकालशदनांक :- 18 नोव्हेंबर 2021

ऄशधक माशहतीसाठी खालील टॅबवर क्लिक करून काळजीपूवषक वेळापत्रक वाचावे.

ऑनलाइन ऄजष करण्याची िेवटची तारीख : शद. १९ नोव्हेंबर २०२१ परीक्षा शदनांक : २६ र्फेब्रुवारी २०२२ ऄशधक माशहतीसाठी खालील टॅबवर क्लिक करून काळजीपूवषक वेळापत्रक वाचावे.

|| पालक आणण णिद्यार्थयाांसाठी णिक्षकाां तर्फे प्रकाणित एकमेि राज्यस्तरीय

णडणिटल साप्ताणिक ||

13

Staff Selection Comission स्टार्फ शसलेक्टिन कशमिन (SSC) पदसंख्या : एकूण 3261 जागा िैक्षशणक पात्रता : 10वी पास/12वी पास/कोणतीही पदवी ईत्तीणष

महाराष्टर लोकसेवा अयोग (MPSC) पद : ईपशजल्हाशधकारी, पोलीस ईपऄधीक्षक, सहायक अयुक्त , सहायक कर अयुक्त , गट शवकास ऄशधकारी, सहायक कामगार अयुक्त , सहायक संचालक, ईपशिक्षणाशधकारी, कक्ष ऄशधकारी, सहायक प्रादेशिक पररवहन ऄशधकारी, सहा. शनबंधक, सहा. गट शवकास ऄशधकारी, ईपऄधीक्षक आत्याशद

पद: शवशवध पदे (जाशहरात बघावी) पदसंख्या : एकूण 290 जागा वयोमयाषदा : 18 ते 30 वर्े (SC/ST 05 वर्े, OBC 03 वर्े सवलत)

िैक्षशणक पात्रता : संबंशधत पदवी

ऑनलाइन ऄजष पोहचण्याची िेवटची तारीख : शद. 25 ऑक्टटोबर 2021

वयोमयाषदा : 19 – 45 वर्े (िासकीय शनयमांनुसार)

ऑनलाइन परीक्षा शदनांक :जानेवारी/र्फेब्रुवारी 2022

परीक्षा िुल्क : ऄमागास रु. 544/मागासवगीय रु. 344/-

ऄशधक माशहतीसाठी अशण ऄजष करण्यासाठी खालील टॅबवर क्लिक करून सशवस्तर जाशहरात काळजीपूवषक वाचावी...

परीक्षा कॉद्र: महाराष्टरातील 37 शजल्हा कॉद्र ऑनलाइन ऄजष करण्याची िेवटची तारीख : शद. 25 ऑक्टटोबर 2021 ऄशधक माशहतीसाठी अशण ऄजष करण्यासाठी खालील टॅबवर क्लिक करून सशवस्तर जाशहरात काळजीपूवषक वाचावी...

|| पालक आणण णिद्यार्थयाांसाठी णिक्षकाां तर्फे प्रकाणित एकमेि राज्यस्तरीय

णडणिटल साप्ताणिक ||

14

णिक्षक ध्येय: नोकरीचा रािमागश नोकरी गेलीय, तर मग अपण नवीन नोकरी िोधताय, शकुंवा नवीन व्यवसाय करायचाय ? अता काळजी करू नका.. क्लिक https://kaushalyavikas.blogspot.com/ नोकरी गेलीय, तर मग अपण नवीन नोकरी िोधताय, शकुंवा नवीन व्यवसाय करायचाय ? अता काळजी करू नका.भरपूर जाशहरातीसाठी क्लिक करा https://kaushalyavikas.blogspot.com/

णडणिटलचा आणिष्ट्कार िाळेय जीवनात ईद्योजक तयार करणे -एक प्रयोग क्लिक करा :

"शिक्षक ध्येय" अहे ना अपल्यासोबत महाराष्टरातील सुमारे 3 लाख + वाचक ऄसलेले शिक्षक ध्येय सोबत अजच जोडले जा... खालील शलंकवर िीक करून... शिक्षक ध्येयच्या माध्यमातून अपणास शदवसातून 2 वेळा वेगवेगळ्या नोकरीच्या संदभाषतील जाशहरातींसह सशवस्तर माशहती या ऄंतगषत पोहचवली जाइल , त्याचबरोबर त्यासाठी घेतल्या जाणाऱ्या शवशवध परीक्षा अशण त्या परीक्षांसाठीचा सवष सशवस्तर ऄभ्यासक्रमदेखील अम्ही अपणास ईपलब्ध करून देउ. UPSC, MPSC अशण त्याचबरोबर शवशवध स्पधाषपरीक्षांचे संपूणष मागषदिषनही शिक्षक ध्येय मधून अपणास केले जाइल. बँशकुंग संदभाषतील सवष एक्टझाम अशण ऄभ्यासक्रमांची सशवस्तर माशहतीदेखील अपणास मोर्फत शमळेल. व्यवसाय अशण नोकरीसंदभाषत योग्य मागषदिषन करणाऱ्या शिक्षक ध्येयच्या व्यासपीठािी अपण अजच संलग्न व्हा.

स्माटष ईद्योजक माशसक – मुंबइ क्लिक करा :

शिक्षक ध्येय शदवाळी ऄंक क्लिक करा :

शिक्षक ध्येय दसरा ऄंक क्लिक करा :

अमच्या पररवारात सामील व्हा क्लिक करा ...

िीक करा || पालक आणण णिद्यार्थयाांसाठी णिक्षकाां तर्फे प्रकाणित एकमेि राज्यस्तरीय

णडणिटल साप्ताणिक ||

15

उद्देि ‘णिक्षक ध्येय’ चा तुम्ही शिक्षक ऄसाल तर तुमचे सौंदयष र्फळ्यावर नीटपणे शलशहलेल्या ऄक्षरात ऄसेल.. शवर्याचे अकलन झाल्यावर शदसणारे शवद्यार्थयांचे समाधान, अनंदी चेहरे ही तुमचीच सुंदरता अहे. सौंदयष कपडयात नाही कामात अहे.. सौंदयष नटण्यात नाही, शवचारांमध्ये अहे.. सौंदयष भपक्टयात नाही, साधेपणात अहे.. सौंदयष बाहेर कश्यात नाही तर मनात अहे.. अपण करीत ऄसलेलं प्रत्येक काम म्हणजे सौंदयाषचे सादरीकरण ऄसतं.. अपल्याला अपल्या कृतीतून सौंदयाषची शनशमषती करता अली पाशहजे.. प्रेमाने बोलणे म्हणजे सुंदरता.. ऄहंकाराचा त्याग म्हणजे मनाचे सौंदयष... दुसऱ्याला सहकायष करणे , कमी न लेखणे..

चांगल्या गोष्टीचे कौतुक करणे हेच ऄसते मनाचे सौंदयष.. अपलं मत योग्य ररतीने व्यक्त करता येणे म्हणजे सुंदरता.. नको ऄसलेल्या गोष्टीला नकार देण्याची शहंमत म्हणजे सुंदरता.. अपल्या शवचारातून , अपल्या वतषनातून अपलं सौंदयष बाहेर अले पाशहजे.. हाती अलेला प्रत्येक क्षण रसरिीतपणे जगण्यात खरी सुंदरता अहे.. अपण करीत ऄसलेल्या कामात कौिल्य प्राद्ल झाले की, अपोअपच अत्मशवश्वास वाढतो... अत्मसन्द्मानाची जाणीव म्हणजेच सौंदयष...

|| पालक आणण णिद्यार्थयाांसाठी णिक्षकाां तर्फे प्रकाणित एकमेि राज्यस्तरीय

णडणिटल साप्ताणिक ||

16

णिक्षक ध्येय अॅप अपल्या शिक्षक ध्येय ऄॅपमध्ये केवळ 163 शदवसात 13063 सदस्य जोडले गेले अहेत. त्यात िैक्षशणक क्षेत्रातील ऄशधकारी , प्राचायष , मुख्याध्यापक , शिक्षक, शिशक्षका, डॉक्टटर, आशजशनऄर, वकील, पालक अशण शवद्याथी यांचा समावेि अहे... यात... महाराष्टरातील 12357 सदस्य गुजरात 22 सदस्य कनाषटक 33 ईत्तर प्रदेि 10 राजस्थान 7 मध्यपदेि 12 हररयाणा 1 पक्लश्चम बंगाल 1 गोवा 4 छत्तीसगड 2 शबहार 2 तेलंगाणा 5 शसक्कीम 1 शदल्ली 5 पंजाब 1 सदस्य जोडले गेलेले अहेत.. महाराष्टरातील शजल्हे 1. धुळे 1607 सदस्य 2. नाशिक 1141 सदस्य 3. ठाणे 777 सदस्य 4. औरंगाबाद 782 सदस्य 5. नंदुरबार 826 6. पुणे 971 7. जळगाव 658 रायगड 161 8. ऄहमदनगर 647 गडशचरोली 42 9. कोल्हापूर 359 भंडारा 56 10. सोलापूर 509 शहंगोली 62 11. बुलढाणा 245 शसंधुदुगष 79 12. ऄमरावती 297 वाशिम 83 13. यवतमाळ 225 ऄकोला 67 14. वधाष 273 रत्नाशगरी 78 15. बीड 210 चंद्रपूर 79

16. सांगली 274 नागपूर 1 90 17. गोंशदया 354 नांदेड 1 45 18. सातारा 176 ईस्मानाबाद 201 19. लातूर 191 परभणी 121 20. मुंबइ 182 सदस्य जालना 95 सदस्य सहभागी झालेले अहेत..

ऄशधकृत िैक्षशणक माशहती , जी अर अशण िासकीय नोकरीच्या जाशहराती तसेच दजेदार लेख , ऄंक साठी आ ईपक्रमांसाठी अजच... अपणही खालील शलंक वर िीक करून शिक्षक ध्येय ऄॅप अपल्या मोबाइलमध्ये अत्ताच डाईनलोड करून घ्या....

शिक्षक ध्येय: एकमेव मान्द्यताप्राद्ल राष्टरीय व्यासपीठ

|| पालक आणण णिद्यार्थयाांसाठी णिक्षकाां तर्फे प्रकाणित एकमेि राज्यस्तरीय

णडणिटल साप्ताणिक ||

17

णिक्षक ध्येय प्रकािन शिक्षक ध्येय प्रकािन ® रशज. नं. 2020600314621099 RNI No. MAHMAR50566 यांचा एकमेव दजेदार ऄंक ©

शिक्षक ध्येय शडशजटल साद्लाशहक

अजच वाशर्षक वगषणीदार व्हा... सोबत र्फोन पे शकुंवा Google पे द्रारे 9623237135 यावर प्रत्येकी 500/- रु भरुन याच नंबरवर स्क्रीन िॉट पाठवावा... एक शनष्पक्ष साद्लाशहक : कोणत्याही राजकीय पक्षािी शकुंवा िैक्षशणक संघटनेिी अम्ही बांधील नाही शिक्षक ध्येय: ऄशधकारी , शिक्षक, शवद्याथी अशण पालक - सवांसाठी एक मुक्त व्यासपीठ संपादकीय मंडळ, महाराष्टर

|| पालक आणण णिद्यार्थयाांसाठी णिक्षकाां तर्फे प्रकाणित एकमेि राज्यस्तरीय

णडणिटल साप्ताणिक ||

18

सप्तािातील र्फोटो

|| पालक आणण णिद्यार्थयाांसाठी णिक्षकाां तर्फे प्रकाणित एकमेि राज्यस्तरीय

णडणिटल साप्ताणिक ||

19

अपल्या मोबाइलमध्ये संपूणष शदनदशिषका डाईनलोड करण्यासाठी खालील टॅब वर / वरील आमेज वर क्लिक करा

ओररशजनल साठी क्लिक || पालक आणण णिद्यार्थयाांसाठी णिक्षकाां तर्फे प्रकाणित एकमेि राज्यस्तरीय

णडणिटल साप्ताणिक ||

20

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

१५ नो हबर २०२१

िश णाचा उदो उदो चला सयांनो घेऊन पु तक होऊ सा र िशकया शाळा गगन भरारी घेऊन आपण फलवूया सा रतेचा मळा ह ीची आपली िश ण प ती िढसाळ व पाची आहे. नाही पाठांचे वाचन, उजळणी िकवा गिणता या पा ांची पोपटपंची नाही. िव ा या या बु ीला चालना िमळेल असे न परी ेत िवचारले जात नाहीत. काही िश क धडे वाचून पा ा टाक याचे काम करतात. िव ाथ ही घोकप ी क न मागदशकमधुन तशी या तशी उ तरे परी ेत िलिहतात. िव ा याना याचा मितताथही कळत नाही, ना आकलन होत. यामुळे परी ेपुरते पाठांतर कले क मुलांचे 'पुढचे पाठ मागचे सपाट' होऊन जाते. यामुळे परी ेत गुण िमळवणे याक रताच फ अ यास कला जातो. पाठाखालील नांची उ तरे अस याने िश कांनाही पेपर तपासायला कठीण पडत नाही. खालील नांची उ तरे मागदशकमधून तपासली क िश क मोकळे! िव ा या या बौ क मू यांकनाचे गु जनांना काही सोयरसुतक नसतं. नाही िव ा याना गुणा यित र काही फरक पडत! अशी ही पा ा टाक याची िश णप ती मुलां या बु म तेला िकवा आकलन मतेला ताण न देता िव ाथ वषावषाने पुढ या वगात जात असतो. चांगले गुण िमळाले क

||

पालक, नातेवाईक, िश क आिण शेजा यांकडन पाठ थोपटन घेत असतो. पूव चे िश क तळमळीने िशकवायचे. 'छडी लागे छमछम िव ा येई घम घम' हणत हातावर छडीचे वळ उठवत. मुलेही िश तीत रहात. गु जनांपुढे वचकन असत. परंतु ह ीचे िव ाथ िश कांना घाबरत नाहीत. उलट उ तरे करतात. ब तांशी पालक मुलांना पाठीशी घालतात. पूव या काळी गु ज नी मारले तरी मुले त ार करत नसत. उलट पालकच गु ज ना मार यास सांगत असत. यामुळे पालक आिण गु जनांिवषयी यां या मनात धाक असे. ह ी येक घरात एक िकवा दोन मुले असतात. आई-विडलांकडे पैशांची मुबलकता असते. यामुळे िश कांचे कडक धोरण पालकां या पचनी पडत नाही. साधे ओरडले तरीही पालकांना आवडत नाही. यामुळे िव ा याम ये असणारी तळमळ ह ी या गु जनांना िदसून येत नाही. शाळेत िशकव याचे काम झाले क आपण मोकळे ही वृ ती िदसून येते.

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

1

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

ह ी दहावी या बोडा या परी ेत गुणांची चंगळच असते. मराठी, िहंदी, इं जी या भािषक िवषयांनाही िव ाथ १०० पैक १०० गुण िमळवतात. िव ाथ एवढे शार िकवा त असतात का? िनबंध, प यातही पैक या पैक माकस्. ह ी मुले अवांतर वाचनही करत नाहीत. एवढेच कशाला पा पु तकही वाचत नाहीत. मग तरीही िनबंधात पूण माकस् िमळतात? याचे िनकष गु जन कशा या आधारावर ठरिवतात. शु लेखना या काहीच चुका नसतात का? एवढे लॉटरी लाग यासारखे मा स िमळवून दहावी या परी ेत उ तीण झालेली मुले बारावीत तेवढे गुण का िमळवू शकत नाहीत? दहावी बोडा या परी ेत ९० ट पे ा जा त गुण िमळवणारी मुले बारावीला अव या ७० ट गुण िमळतात. ते हा यांची बौ क पातळी घसरली हणावे क अ यास कमी पडला ?न वद ट यावर माक गुण िमळवणारी मुले इतक कशी मागे पडतात? ह ी लोकसं या बेसुमार वाढली आहे. यामुळे पधाही वाढली आहे. ही जीवघेणी पधा मुलां या मुळावरच उठली आहे .आप या पा याने मेरीटम ये यावे हणून पालक जाग क असतात. लाखो पये देऊन िशकव या, ासेस लावले ||

१५ नो हबर २०२१

जातात. तावून सुलाखून िनघालेला हा िव ाथ परी ेत मे रटम ये येतो. परंतु यवहारी जीवनात शू य असतो. कारण यवहारी जीवनात पा पु तकांचा काहीच उपयोग नसतो. ह तकौश यही नाही. तसेच शै िणक दजा घसर याने हवे तसे ान िव ा याना पोहोचतच नाही. घरातील कोण याही कामाची, यवहाराची जबाबदारी पालक मुलाला न देता वतःच करतात. यामुळे उलट मुलांचे नुकसानच होते. हाच मुलगा अ यास मात 'अ' शेरा घेऊन येतो परंतु बा जगात शु य ठरतो. हार-जीत या पधत मागे पडतो. काही मुले अपयश आले क मृ यूला जवळ करतात. नैरा येने ासुन जातात. यसनां या आहारी जातात आिण नको ते छंद जोपासत राहतात. हातात यश असूनही जीवनमागात अपयशी ठरतात. िजंकणे हणजे नाही शंभर गुण चांगले जीवन हणजेच यश जगूया स ढ जीवन सारेच नको जीवनात असे अपयश यशा या मागे ऊर फाटे तोवर पळता पळता हाच मुलगा थकन जातो. मी व स याचा माग पकडतो हणून येक गो ीला थांबा असावा. यामुळे यो य गुणांचे मू यांकन होईल.

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

2

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

यावष कोरोना या संकटामुळे शै िणक पवाचा बो या वाजला आहेच. या मोबाईलला हात लावून ायला पालक राजी नसतात, यांना यावष ऑनलाइन शाळेसाठी वेगळा मोबाईल खरेदी क न ावा लागला आहे. शाळा चालते दोन तासांची. परंतु इतर वेळी मुले गृहकाय आिण अ यासा या नावाखाली सतत मोबाईल या संपकात असतात. यामुळे पालक हतबल झाले आहेत. या मोबाईल यामुळे 'नको ती शाळा' असेही वाटन जाते. परंतु याला पयाय नाही. शाळा चालू होतील या आशेवर मुले आिण पालकही आस लावून बसले आहेत. शासन शाळा चालू कर यासाठी य नशील असतानाच कोरोनाने पु हा डोक वर काढले आहे. यामुळे शासनाचा िनणय कागदोप ीच रािहला. आज घडीला मुलांना शाळेपासून वंिचत हो याला एक वषाचा कालावधी लोटला आहे. शालेय पा मातील िव ा यानी िकती आकलन कले मािहत नाही, परंतु मोबाईलमधील सव ान ा कले आहे. यामुळे 'भीक नको पण क ा आवर' असे हण याची वेळ पालकां यावर आली आहे. मुलांकडे सतत मोबाईल रािह याने यां या मोबाईल वापरावर िनयं ण रािहले नाही. नमधील िकरण सतत डो ावर पडन ७० ट मुलांना डो ांचे ास सु झाले आहेत. च मे लागले आहेत. मुलांचे मद ीण होऊन मृत त झाले आहेत. नकळ या वयात नको ते ान िमळत गे याने मुले भरकट याची जा त श यता असते. परंतु जोवर कोरोनाचा अटकाव होत नाही तोवर शासन, िश क आिण पालक असहाय झाले आहेत. मुलांना अ यासाला ||

१५ नो हबर २०२१

बसिवणे िकवा यांचे ल अ यासावर कि त करणे महाकठीण होऊन बसले आहे. शाळा नस याने मुलांना झोपायला आिण झोपलेले उठवायला वेळकाळ रािहली नाही िकवा खा यािप यावर िनयं ण रािहले नाही. ब याच मुलांना थूलपणामुळे ास होत आहे. सतत घरातच अस याने काहीही खा े जाते. यामुळे मुलांचे वजन वाढन यांची काय मता कमी झाली आहे. मैदानावरचे खेळ नाहीत, िम मैि ण यात िमसळणे नाही. यामुळे मुलां या मनावर याचे िवपरीत प रणाम िदसून येत आहेत. हे असेच अजून िकती काळ चालू राहणार आहे हे देवालाच ठाऊक! यामुळे नकारा मक जीवन प तीचा धोका वाढला आहे. मुलां या मनावर याचे अिन प रणाम िदसून येत आहेत. मनोिवकार त ांकडे पालकांची रीघ लागली आहे. मुलां या जीवन मात अमूला बदल झाले आहेत िकवा िनयमांचे उ ंघन होत आहे. मुलां या या अव थेब ल पालकां या मनात नैरा य दाटन रािहले आहे. २४ तास मुले घरातच बंिद त अस याने ताण-तणाव आिण िचडिचड वृ ती वाढीस लागली आहे. भरकटले या मुलांना सावरणे कठीण

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

3

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

होऊन बसले आहे. यामुळे कोरोनाचा ादभाव कमी हावा आिण शाळा लवकर सु हा यात असेच सवाना वाटत आहे.

१५ नो हबर २०२१

मोबाईल मोबाईलम ये सव मुले िबझी का राहतात मग मला कळले ते गेम खेळत असतात. मोबाईल पािह याने आता डोळे खूप दखते काय करावे कळत नाही मग रडत बसते. जे हा पासून मोबाईल आला काम थोडे सोपे झाले पण आता मुलांना मोबाईलपासून दर करणे कठीण झाले जी हवी ती मािहती आता मोबाईलम ये िमळते पण िवस नका मोबाईलने डोक दखी वाढते

जायचे आहे शाळेला आ हां घेऊन द र वही िन पु तक वाप या मा क सॅिनटायझर होऊ परमे वरापुढे नतम तक

सौ. भारती सावंत, मुंबई 9653445835 ||

येक गो मोबाईलम ये पाहणे आता श य झाले येक जण आता मोबाईल पाह यात य त झाले असा हा मोबाईल बरा पण वाईट पण कमी करा वापर आता मोबाईलचा सव जण.

क. ेया गजानन नागिदवे (इय ता ७ वी ) एिलगंट आय. एफ. इं लश िमडीयम हाय कल नेर ता नेर िज यवतमाळ मो. न. (9763665682)

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

4

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

१५ नो हबर २०२१

FRIENDSHIP: THE FOREVER HAPPINESS Friendship is a relationship of trust and mutual understanding. Throughout our life we meet one person, whom we remember forever and that is our friend. Life is just nothing without friends. Friends are the one who stand with us in our difficult times, who support us in every way, who always shares a company. If we are wrong, they mend our ways and show us right path.A good friend always shares his sorrows and joys.If we are sad, they will try to make us happy every time.Friendship is just limitless happiness. Many people go and come in our life, but a true friend always remains throughout our life and never goes away. Friendship is just the other name for love and care. Many crisis happen in everyone's life, but the one who always supports in that situation is a friend. Friendship just makes a person do the whole apart and a friend apart. A true friend always holds a bond if trust and love forever. Friends cheer up and motivate us in our bad conditions. Friends sometimes teach a valuable lesson which is unforgettable for us. If a ||

true friend is there in one's life then nobody needs to be weak in life because everyone has a strong support of true friends who always comes. A good friend is the best secret keeper and the best guider. 'A friend in need is a friend in deed' this line really completes the meaning of friendship. As only the friend is the one best person in life who sacrifices for us and takes stand in our difficult situations. The best support in life is given by a friend for our betterment. We never are in search of a good friend but they come and meet us in our life path. Friendship does not have any limits of any caste or any age. Friendship automatically becomes stronger day by day. Friendship is god gifted which is not influenced by any other person.

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

5

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

१५ नो हबर २०२१

गाऊ आनंदाने गाणी वेलीवर डलणारी पाहताच ताजी फले यांना तोड यास आली काही खोडकर मुल.े .. यांचा पा न घोळका वेलीलाही आले रड नका तोड रे बाबांनो हात लागली ती जोड...

For me, my best friend are really a god gift to me. They always give a never ending happiness. My besties take stand for me I my every difficult path of life. We all share a bond of trust between each other. Our friendship has a strongest trust bond which will remain forever. The support which they provide no one else can provide. They all so love and we all are provide a company of trust and loyalty with each other. Really, life is meaningless without friends!!!

Tanvi Sunil Pawar, Std : 9th Horizon Academy, Nashik ||

ाणवायू देतो आ ही तु हा िन यिनयमाने कणी ास िदला तरी नाही गात रडगाणे... रा ंिदन आ ही सारे घेतो काळजी तुमची िनसगाला देता ास िपढी मरेल आमची... सा या पयावरणाची दर कर या गा हाणी हात हातात गुंफनी गाऊ आनंदाने गाणी...

रव मुकदराव मालुजं कर रजिनका, ७, क णछाया रो हाऊसेस, ीरामनगर, टाकळी रोडलगत, दसक,जेलरोड, नािशकरोड, नािशक ४२२१०१ मधुर वनी :९४२३०९०५२६/९८५०८६६४८५

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

6

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

१५ नो हबर २०२१

पु तक मा या अनु भवातू न... िव व िनिमती पासून ते आिदमानव पयत, इसवी सन पूव काळापासून ते आज या एकिवसा या शतकातील गत मानवापयत मानव आिण आपले िवचार िल खत व पात य कर यासाठी िच , िच गुहा, लेणी, ता पट, भूजप , िशलालेख ते आज या िल खत मुि त पु तकापयत ते िडिजटल बुकपयतचा वास मानवी इितहासा बरोबरच मानवी बु ी या ान हणासाठी धडपडणाया वाचन वे ा वाचकांनी वाही देत.े मानवाला िवचार कटीकरण यासाठी अ र कला अवगत झाली आिण असं य पांतरांतून एकिवसा या शतकातील ी डी िडिजटल पु तका पयत मानवी बु ी मंथनातून िनमाण झाले या िवचारांचा श द ब वास पु तकांम ये श दांिकत झाला. एकिवसा या शतकाम ये कोण याही िवषयावर ानाचे श द भंडार पु तका या पात एका कवर मोबाईल लॅपटॉप या सहा याने मानवासमोर येऊ लागले. 100% हातात पु तक घेऊन ानभंडार िमळवणारा माणूस एकिवसा या शतकात, ान तं ाना या युगात हवी ते हा हवी तेवढी मािहती मोबाईल ारे घेऊन ता पुर या व पात वाप लागला. हातात पु तक घेऊन अ र अ र वाचत, थीर शरीराने, एका मनाने, बु ी या साहा याने, अथ समजून घेत मनन िचंतन करणारा, सखोल िवचार क न वतःचे नविवचार िनमाण करणारा, थर प रप पूण मानव हळहळ हरवू ||

लागला. फाव या वेळी म ये पु तकांम ये रमणारी िपढी हरवू लागली आहे. इले टॉिनक साधनांम ये हवे ते ान काही णापुरते एका कवर िमळवून ते वापरले जाते आिण तेव ाच गतीने ते िवसरले जाते. याच वेळी मनाची एका ता भ करणारे असं य ॲ कश स जोडीला उपल ध अस यामुळे वाचना या ख या आनंदापासून, बु ी मंथना या सुंदर कलेपासून एकिवसा या शतकातील बालक-पालक- य ी दर गेला आहे. पु तक हणजे या िव वातील संपूण ानाचे िविवध पांम ये साकारलेले असं य पे आहेत. पु तकिव वा या िनिमतीपासून असं य थ यंतरे, नैसिगक घडामोडी, मानवी वतनाचे, बु ीचे, मनाचे, दयाचे, भावभावनांचे, असं य पैलू अलगद उलगडत नेणारे िव विव ालये आहेत. पु तक-

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

7

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

१५ नो हबर २०२१

बु ीपयत नेवून, श दालंकारांनी सजवून य कर याचा राजमाग. पु तकमानवी बु ी या िवचारमंथनातून संशोधनाअंती सम त िव वाला, मानव जातीला समृ करणारा चैत यमय अिव कार पु तकमानवी वतना मागील अमूत िवचारांना, मानवी बु ीनेच, अनुभवा या अि िद यात अ पैलू पाडन िनमाण कलेले मानव िनिमत िद यर न... आप या देशात असे कधी िदसेल ... समाज प रवतन घडवून आणणारे समाज वतक आहेत. पु तकमानवी बु ीला ान,मािहती ारे िवचारांना चालना देत बु ी मंथन घडवून आणणारे बु ीवधक आहेत. पु तकमानवा या वास िनिमतीपासून िवकासा या येक ट यावर अचूक मागदशन करणारे मागदशक आहेत. पु तकवतः समाज प रवतन ानदानातून करणारा समाज प रवतक आहे तर ितभावंत य ी िनमाण करणारा आदश महागु आहे. पु तकमानवी बु ीने, अनुभव आिण दया या मदतीने, िवचारांचे मंथन क न, ज मास आलेले िद य बालक. पु तकमानवी दयातील दःख, वेदना, िववंचना, िचंता, अबोल आिण अ कट भावनांना ||

डॉ. सौ. जय ी महेश मोरे - काळे अंबरनाथ िज. ठाणे 9975886807

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

8

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

१५ नो हबर २०२१

मला भेटलेला ‘क पवृ ’ वृ व ी आ हां सोयरे वनचरे संतांनी आप या अभंगातून वृ ांचे मह व समाजाला पटवून िदले आहे. खरोखर वृ आपले िम असतात यांना आपण जपले पािहजे. असेच एकदा मी र याने चालत रपेट मारत िफरत होते िनसगस दयाचा आ वाद घेत होते. थक यानंतर मी एका झाडाखाली बसले. झाड मोठं डेरेदार सावली भरपुर गार शांत वाटले मला. पण काहीशी कजबुज मा या कानी पडली. इकडे ितकडे पािह यावर कणीच िदसले नाही नंतर िवचार क यावर मा या ल ात आले अरे या झाडाखाली आपण िनवा यासाठी बसलो आहे तेच आप याबरोबर बोलतय. खर सांगु का हे झाड हणजे क पवृ च होता. मला इतका आनंद झाला क , गगनात मावेना कारण या क पवृ ा ब ल खुप काही ऐकले होते पुवजांकडन. याचे मह व सु दा जाणून घेतले होते. ख या अथाने क पवृ ा या पात मला जणू देवच भेटला होता. क पवृ भेट यानंतर आ ही दोघांनी खुप ग पा मार या. मी असे ऐकले होते क , आपण क पवृ ाला जे काही मागू क पवृ आपली मनातील इ छा पुण करतो. मग मीही याला मा या काही इ छा पुण कर यासाठी िवणवणी कली. याला काय मागायचे या िवचारात मी पडले. भरपुर संप ती मागु या या मात मी होते पण नाना त हेचे न डो ासमोर उभे रािहले. लोकांना वाटेल या याकडे इतक ||

संप ती कशी आली चोरी कली असेल याने तो िवचार सोडन िदला कारण लोभाचे फळ काय असते हे मला मािहती होते. तेव ात मला कवी मोरोपंत यांचे वा य आठवले सुसंगती सदा घडो सुजन वा य कानी पडो तसेच माऊल या पसायदानातील जो जो वांिछल तो ते लाहो यामुळे मा या िवचारात बदल झाला. हा महान असा क पवृ दस यांसाठी सदैव त पर आहे मग आपणही याचाच वारसा जपला तर आपले भलेच होईल. मग मी वतःसाठी न मागता क पवृ ाकडे दस या या सुखाची मागणी कली. िकतीतरी लोक संकटात आहेत यांना संकटातून दर कर सांिगतले तसेच सहा मिहने झाले संपुण जगावर कोरोना महामारीचे संकट आले आहे ते दर कर यास सांिगतले. खरी आशा घेऊन मी घरी जायला िनघाले. घरी जाऊन पोहोचले.

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

9

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

पण घरी िच त लागेना सारखेच क पवृ ाचे िवचार मनात घोळत होते. याला भेट यानंतर खुप काही िशकायला िमळाले. परोपकारी वृ ती, िन वाथ सेवा, दे याची वृ ती असे िक येक गुण मािहती झाले. आपणही तसेच वागायचे कारण याच गुणांमुळे तो महान असा "क पवृ " झाला. समाजाचे ही आपण काही देणे लागतो हाच सकारा मक ीकोन जर ठेऊन क पवृ ासारखे वागले तर आपलाही क पवृ हो यास वेळ लागणार नाही आिण समाजाचाही मोठा क पवृ होईल, िवकास होईल.

१५ नो हबर २०२१

िदपाली लोखंडे आदश िव ा मंिदर िभगवण ता. इंदापूर िज. पुणे 9403870248

"ध य झाले मी आज मला क पवृ भेटला" चांग या िवचारांचा. क पवृ ाची सावली माय माऊली माझी नतम तक मी आज या याच पाऊली

||

आपले लेख पाठवा: जय ी सरक, िज हा ितिनधी बारामती 7350104752

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

10

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

१५ नो हबर २०२१

IT’S UPTO YOU Dr. Babasaheb Ambedkar has told that,"If you have faith, you can do anything". It means there is nothing impossible in this world if you have intensive desire to do anything. We will try to discuss on this article how to receive or achieve this intensive desire. What is the intrinsic source of it? We have experience that when we are sitting in happy mood, we are busy in making some nice plan or we are so inspired to deliver some new to someone meanwhile someone comes there and meet to us and try to share something bad to us. After listening that we become so dejected naturally.So many philosophers suggest that when you get up early in the morning don't listen bad news which can make you disappointed or demotivated.You have to follow such type of habbit in your whole life then it will become the part of your daily routine. If you are getting positive thoughts, accompanying good friendship, you can develop yourself, on the other hand there is possibility to degrade yourself. It means any human being can develop himself with the help of ||

positive thought process. What type of thoughts you are generating in your mind it is depends upon you if you are providing positive input in your subtle machine. it's called mind. You action will be same as per your thoughts. There is famous quotation in Bible "You can walk by your faith, not by your sight". Some people are very positive in their life. I would like to share one blazing example happened in the life of Missile man Dr. APJ Abdul Kalam. Once a journalist shared a statement with him, Sir, You are great scientist, you have got powerful brain, but you are not so handsome looking at. Dr. APJ Abdul Kalam replied with very classically. Yes, I try to give my hand to some always and by helping others I become handsome.

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

11

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

This is a attitude of great person towards the life that's why they become successful in their field. They had power how to make negative into positive. One professor was sharing hillariuos joke with their students. Students were getting enjoy. After five minutes later again he shared the same joke this time students giggled along. Third time when he shared students could give smile on their face. Fourth time when he was trying to impart the same joke one student stood up and asked question to the professor, sir, why are you sharing the same joke? Professor gave good reply he said, yes you do not have the power to listen even joke more time then, why you contemplate again and again bad incident which is happened in your life and try to demotivate yourself. We have bad ||

१५ नो हबर २०२१

habbit to ponder over bad incident. I would like to share one simple philosophical statement here to explain it. Can you solve difficulties? which you are facing. If answer is no, then why you worry? If answer is yes - Then why you worry? It means if we are able or not we get tension and lose our power in this frivolous pondering. We should have the proper knowledge how to manage our mind. Because success and failure are depend upon our pondering .In this regard I would like to put very nice quotation given by Dr. Babasaheb Ambedkar "Not failure, but low aim is crime."If you are providing motivational, inspirational input to your mind then your mind will be your best friend. If you are providing some demotivational material definitely, your mind will be your best enemy for your progress. To prove above I am sharing one exampleThere was one prolific sage. He had answers for any questions. That’s why so many people met him everyday to solve their problems and returned with great satisfaction getting classic and apropos response. Once two mischievous person decided to play a trick with this sage to examine that his predictions are

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

12

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

१५ नो हबर २०२१

become disciple of that sage, they admitted their mistake before the sage. What was sadhus answers? He replied, "It's upto you." In this way, what life you want to live blazing or doused, Motivational or demotivational, positive or negative. Alive or dead. All is in your hands it means… "It's Upto You". correct or not. They went to the monks hermitage taking little sparrow chicks in their hands and standing infront of the sage they asked, Sir We have heard a lot of about your prediction. Can you tell me what is in the hands of my friends. One of them asked. Sadhu maharajah replied, there is a little sparrow chicks in your friends hands. Listening this reply they became astonished. Another question they asked, Maharajah please tell the bird which is in hands of my friends is alive or not.These persons had planned that If sadhu replied that bird is alive, we will kill it pressing it's neck. If the sadhu replied it is dead then he will be deceived because bird is already alive. But that sadhu was not a common he was really prolific He gave very classic answers listening reply they both surrendered to the sage they ||

Rajesh Wasudeo Kogade Z. P. M. U P. School Hingna Karegaon, Block-Khamgaon, Dist. Buldana, Mob 9657150963

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

13

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

१५ नो हबर २०२१

िव ा यासाठी परी ा गरजेची आहे? िव ा या या जीवनात परी ेचा ड गर चढ यािशवाय यश वतेची िहरवळ िदसत नाही. या माणे आप याला ड गरावर चढणे आव यक आहे परंतु र ता फार कठीण आहे ही आप यासाठी एक कसोटी आहे. जी आप यालाच पास करावी लागेल. आिण याने ढिन चय कला आहे तो या परी ेचा ड गर सहज पार क शकतो आिण जो मागात चालताना अश झाला, तो मागात अपयशी ठरतो. येक िव ाथ शालेय पा म िशकव यानंतर यावर आधा रत परी ा देत असतो यानुसार याचे मू यमापन होत असते. कधीकधी िव ाथ परी ेत यश वी होतात आिण कधीकधी नापास ही होतात परी ेचे कार :शालेय जीवनात िव ाथाना िक येक परी ांना सामोरे जावे लागते. जसे चाचणी परी ा, सहामही परी ा, वाष क परी ा ा तर नेहमी या झा याच पण याचबरोबर त डी परी ा, पाठांतर परी ा, िव ान योगा या परी ा, िच कला, िप.टी. परी ा अ या असं य परी ांना मुलांना सामोरे जावे लागते. हणून आप याला मुलांकडन परी ा पास कर यास भाग पाड याची गरज नाही. परी ा ऐकन, मुलां या मनात येणारा व रत िवचार कठोर अ यास असतो. कधीकधी एखा ाची अशी इ छा असते क कोणतीही परी ा नसावी जेणेक न हे तणावपूण ण येऊ नयेत. परी ा आिण आपले जीवन :||

एका इय तेमधून दस या इय तेत जा यासाठी व आपली बु ीची परी ा घेणे खूप गरजेचे असते. शाळेम ये सहा िवषयांचा अ यास जर आपण एका वषात आप या बु ीम ये साठवून नाही ठेऊ शकलो तर, पुढील इय तेत आपण काहीच क शकणार नाही. हणून शाला त परी ा यासाठीच असतात. शालेय परी ा व जीवनातील परी ेिवषयी: िव ा याना शालेय परी ा ा या लागतात काही िदवसानंतर यांचा िनकालही येतो. िम ांची शाळा परी ा िव ा याना सांगूनच कली जाते पण आयु याची कसोटी िव ा याना न सांगता घेतली जाते आिण िव ाथ शाळेत परी ा देतो मग यात उ तीण झा यावर िव ाथ पुढ या वगात जातो हणजे जे हा िव ाथ वग पास होताना बदलतो.अशा कारे िव ाथ पुढे जातो .

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

14

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

ब याच वेळा लोक आप या परी ा घेत असतात आिण आप याला याब ल देखील काही मािहती नाही हणजेच आपली परी ा न सांगताच कली जाते आिण याचा िनकाल देखील आप याला न सांगताच परी ा उ तीण आहात असे सांिगतले जाते. मंडळी एक य ी एक य ी एका मो ा दकानात काम करते आिण शेठज ना या य ीची ामािणकपणाची परी ा घेतली.ही परी ा घेत यावर ती य ी ामािणकपणामुळे उ तीण झाली. आयु यातील कवळ ामािणकपणावरच येक परी ेत पास हायचे आहे आपण िजथे असाल ितथे काय करा आपण ामािणक अस यास फ आपला ामािणकपणा िटकवा तर समोरचा य ी आप या आप याला परी ेत पास करेल. जीवनात परी ेचे फायदे :१) परी ा िद यामुळे आपले ान सुधारते २) िव ा याना परी ा िद यामुळे आपण घेतले या ानाचे आकलन िकती झाले याचे वतः परी ण करता येते. ३) परी ा िद यामुळे आप याला जीवना या स याब ल मािहती िमळते

||

१५ नो हबर २०२१

आपण ते उ तीण कले क ते अयश वी झाले हे आप याला कळते ४)परी ा ह यातच. परी ा य ीला याची िव ा आिण याची बु दी अिधक त ख करायला भाग पाडतात. येक िश काला आपले िव ाथ नेहमी यश वी हावे असे वाटते. कारण आप याला जसे आपले माता िपता आयु यात पुढे जा यासाठी मागदशन करतात तसेच आपले िश क सु ा आप याला या िव वाचे ान दे यास आपली मदत करतात. िव ाथ या िव वात कठे कमी पड नये यासाठी आपला वेळ आपली बौ क मता पणाला लावून आप याला िशकिवतात. जर िव ा या या जीवनात परी ा नसती तर कोणी महान िव ान िकवा महान उ ोगपती बनला नसता. आिण आप या देशाचा कधी िवकास झाला नसता हणून परी ा िह खूप गरजेची आहे. यातूनच आपण आपली मता पडताळ शकतो.

ीम. निलनी ब सीलाल आिहरे (बागुल) ाथिमक िशि का, िज हा प रषद ाथिमक शाळा बाणगंगानगर क ओझर टाऊनिशप ता. िनफाड िज. नािशक मो. नं. 8208554510

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

15

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

१५ नो हबर २०२१

िश णाचा ब ् याबोळ माच 2020 पासून कोरोनाने एवढा धुमाकळ घातला क तो आपला िप छा सोडायला तयारच नाही. ा काळात शाळा, कॉलेजेस, कायालय, कारखाने व इतर यवसाय बंद ठेव यात आले. लाखो लोक बेरोजगार बनलेत. ा महामारीने असं य लोकांचा बळी घेतला व दररोज घेणे सु च आहे. यामुळे संपूण अथ यव था कोलमडली असून ितचे तीन तेरा वाजले आहे. ा संपूण कालावधीत आप या देशाचे भावी आधार तंभ जे िव याथ आहेत यांची अव था कमालीची शोचनीय झाली आहे. एक तर शाळा / कॉलेजेस दीघ कालावधीसाठी बंद होती. िशकवणी वगही बंद होते. मग ऑनलाईनचे याड आले. धनवाना या पोरांनी मोठी फ भ न िश ण सु कले. खे ातील, आिदवासी भागातील शाळा बंद अस यागत हो या. ऑनलाईन िश ण घे याची िव ा यात मता न हती व फ भर याची पालकांत धमक न हती. ामीण तसेच आिदवासी भागात इंटरनेटचे नेटवक माट मोबाईलच उपल ध नाही तरी ितथे ऑनलाईन िश णाचे सोप कार पार पडले. यामुळे यांचे पूण वष िटव या बाव या कर यात गेल.े आता िश ण मं ालयाने वग 1 ते 8 या िव या याना वग ती (promotion ) दे याचे ठरिवले आहे. मागील वषाचा अ यास म स ारंभीच उजळणी या धावता यावा असे सुचिवले आहे. यां या ||

गुणपि कवर pramoted हाच िश ा असेल िकवा वािषक मू यमापनव न ेणी िद या जाईल. न हा िनमाण होतो क , ितस या लाटेची चा ल अस याने या वष तरी शाळा भरतील काय? दरवष असेच मोशन िद या गेले तर िव या याची बौ क मता उंचावेल काय? पुढे जाऊन हे िव याथ पधत िटकतील काय? याची उ तरे कणीही छातीठोकपने सकारा मक देऊ शकणार नाही. हणून िश णाचा खेळखंडोबा झाला आहे असे नाईलाजाने हणावे लागेल. कोरोना महामारी संकट टळ यावर व िनयिमत िश ण यव था सुरळीत झा यावर सरकारने िव या याची बौ क पा ता वाढवी यासाठी बुडीत अ यासमांची संि व पात उजळणी क न यावी िकवा िनयिमत शै िणक

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

16

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

१५ नो हबर २०२१

ा यांचे ि केट ा यांनी ठरवली एकदा ि कटची छान मॅच ि कटसाठी िनवडला िहरवळीचा सुरख े पॅच..... दो ही टीमचे क टन आले टॉस करायला गडामलने टॉस िजंकला डलत आला तो बॅिटंगला.....

अ यास माम ये 1 तास यावर उजळणी वग यावा. यामुळे िव या याना मागील अ यास मांची मािहती होऊन बुडीत अ यास म क याचे पूण क याचे समाधान वाटेल. िव ाथ आता तसेही माट झाले आहे. मोबाईल, नेट, T. V. ई. म ये िश णाची मािहती उपल ध होत आहे. याव न ते अ यास क न घेतील. परंतु ामीण, आिदवासी व गरीब िव ाथ यांचा मा िश णाचा ब ाबोळ होईल हेही िततकच खरे!

िजराफ आला मैदानात मारली म त चौकार ा यांनी एकच गलका कला व समोअर, व समोअर... ह तीदादा आला बॅिटंगला मारला जोरदार िस सर नेमका याचवेळी घरी घरघरला मो ाने िम सर.... दोन चौकार मा न दमला िजराफ दादा झाला आऊट शेजार या मैदानावर तो पा लागला आता काऊट.... को हा व लांडगा यांना हवी होती खेळायची संधी मैदाना या आतच यायची दोघानांही होती पाबंदी.... ह रणदादा झाला होता िवजेता "मॅन ॲफ मॅच" ह रणदादाने घेतले होते चांगले पाच,पाच कच......

शेषचं चरडे, माजी ाचाय मोझरी, िज. वधा 8600378435

||

सौ. वसुधा वैभव नाईक शाळा अर ये वर िव ा मंिदर सहकारनगर पुणे ०९

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

17

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

१५ नो हबर २०२१

मुलांची मानिसकता ओळखणे: काळाची गरज १५ मे जागितक कटंबिदनािनिम त... खर तर कोरोना गेले वष या मिह यात मुलांना परी ा नसतांना पास हो याचा िणक आनंद देऊन गेला. पण आज मुलांचा हाच आनंद पालकांची मजबूरी झाला. मुल घरात रा न कटाळली शाळा बंद घर या यांकरता जणू तु गवासच.. अस हंट यास वावगे ठरणार नाही. नेहमी शाळेत परी ा देणारे मुलच आज पालकांची परी ा घेत असलेले जाणवतात.मग या परी ेत कसोटीत पास हो याकरीता पालकांनी अ यास करायला हवा तो मुलांची मानिसकता जप याचा. ए हाना कटंबात या येकाने येकाचे मानिसक संतुलन राख याचा. आजचा बालक उ ाचा सुजान सु ढ नागरीक घडिव यासाठी शाळा आिण िश कांना आपण नेहमीच जबाबदार ठरवतो. आज ऑनलाईन िश णा या मा यमातून सवतोपरी ही जबाबदारी शाळा व िश क पार पाड यास आटोकाट य न करीत आहेत. पण पालकांना ही जबाबदारी पार पाडतांना अडचणी न च येत आहेत कारण सतत सतत याच याच वातावरणात घरात राहणं मुलांना सांभाळन ठेवण तस आज या िपढीला न पेलवणार. पूव आम या म यम वया या मुलांची जडणघडण एक कटंबात झा याने या गो ीचा कधी नच उ वत न हता कारण मोठी कटंब अस याने ना याचा गोतावळा सतत अवतीभवती असायचा यामुळे फारशी कणाची गरज पडत नसे. िश त सं कार, आनंद, रीतीभाती, सहज ||

जप या जात. एक तीळ सात जण आनंद व दःखातही वाटन खात. आज तस नाही िवभ कटंबामुळे या सव गो ी माणूस घालवून बसला. ा गो ीची झळ सवात जा त लहान मुलांना पोहचत आहे. मुल खूप अिधक डेअड िकवा खूप जा त स सटी ह हायला लागली. सतत सतत काटन व मोबाईल या नादात तहान भूक िवसरत चालली. आज कोरोनामुळे ही गो ल ात येईल क पूव चे खेळ सु ा िकती मह वपूण व मुलांना समज, िश ण, शा ररीक िवकासास पूरक होते. मो ं अंगण असायचं मुल अंगणात खेळत यांना मैदानाची गरज नसायची. िट रिब ा, क े लपाछपी, मामाच प , सारीपाट, प यांचा ड गर िक े बनिवणे, भातुकली असे िकतीतरी खेळ घरची मुल एक बसून खेळायची अंगणात झाडाला झुले बंगळी असायची यावर मुल झोक

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

18

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

घेत. हणजे मुलांना बाहेर पडायची फारशी गरज नसायची. घरातच सव गरजा पूण होत. मुल आनंदी राहात स खा चुलत अस काही नसायचं सगळे एकाच माळेत. सग ांचा आहार िवहारही सारखा यामुळे अवा तव खच नसायचा मुलांम ये समता ममता सारखीच जवली जायची. यामुळे एक कटंब धन, आरो य, सं कती संप मुल सहज घडवत. एखाद दसरा घरातला डगमगला तर याला सगळे सांभाळन घेत. यामुळे मुलांना घडिवतांना फारसे क पडत नसत. आज कोरोनान येक जु या गो ीची पुनरावृ ती कर यास भाग पाडल अस हणायला हरकत नाही. पूव बाहे न आल क कपडे बाहेर टांगले जात. आंघोळ कली जायची. मुलांना सांजवातेला आले क व छ हात पाय धुवून देवासमोर िचंतन मनन होत असे. सं याकाळी सात या आत जेवण होत असत. रा ी मुलांना झोप यापूव दध िदल जात असे. सकाळी ातिवधी, याहारी अस सगळ कस अगदी वेळेवर असे यामुळे मुलांना चांग या सवयी आपोआप लागत या िशकवायची गरज पडत नसे. आज लाईफ टाईल चज झाली. पालकांचे आहार िवहार सगळेच बदलले. यामुळे मुलाची जडणघडण हा खूप मो ा न उ वत आहे. मुलांना गरज आहे ती पालकांनी जाणून घे याची. मोबाईल हा तर स प र थतीत कटंब उ व त करतोय अस मी हणेन. िजतक फायदे िततकच मुलांना जडणघडणीसाठी घातक असही मी हणेन. कारण कोरोनामुळे मुल सतत टी ही आिण मोबाईलचा आकिषत होतांना िदसतात. घरातली वडील मंडळी टी ही या ||

१५ नो हबर २०२१

मािलका व मोबाईल बघत अस याने मुलांचे कान व डोळे सतत टी हीची मागणी करतात आिण मग मदला सतत सतत तेच श द कानावर येत अस याने मुल अ व थ होऊन थोडावेळही टी ही िवना रा शकत नाही. लहान मुल काटन या मोठमो ा आवाजाने सतत गुंतून पडतात एकटेच हसतात एकटेच बडबड करतात. कधीकधी तर झोपेत याच कती आवाज करतात. कारण यांचा मद सतत टी हीची व मोबाईल गेमची मागणी करत असतो. अथात ही सवयच मुलांना गुलाम बनवते व मग मद कळसु ी बा ली माणे मुलांना नाचवतो पण यात मुलां या कती हालचाल वेळीच टीप याची गरज असते ती पालकांची. अ यथा पालकच मुलांचे आयु य उ व त करतील. कधी कधी मुल ऐकत नाहीत असाही सूर येतो ही गो खरी आहे. पण घराघरात गरज असते ती मुलांची मानिसकता सांभाळन घे याची. कटंबात या मुलां या सम या एकमेकांना िनसंकोच सांगून सोडिव यास कटंबात या येकाने य न कर याची. काळाची मह वपूण गरजच हणता येईल ही.... कोरोनामुळे स या सगळीच मुल िचडिचडी, मोबाईल वेडी, टी ही वेडी

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

19

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

झालीत. यात माझ कटंब तरी कस वेगळ असणार. याकरता कटंब मुख व एक िशि का हणून नेहमी असे िनदशनास येत असे क मुल ज हा कटंबाशी जुळतात ते हा यांना मोबाईल टी हीपासून दर ठेवता येत. कारण यांची ती मानिसक गरज कटंबात पूण होत असते. एका कटंबाची तीन वेगवेगळी कटंब झा यावर मुलांची मानिसकता मी नेहमीच फार जवळन तपासत आले. याकरता दरवष च उ हाळा हणजे मुलांना एक आणून यांची मानिसकता तपासणे हा माझा एक कतीसंशोधनपर अ यासच ठरत आला. तसा यावष मुलांना एक आणावे क नाही हा िवचार मी कला पण कटंबात संवाद साध यावर अस ल ात आल क स थतीत मुलांचा मोबाईल व टी हीचा छंद खूप वाढला आहे. सगळी एकमेकांना फोन क न कधी दरवष माणे मो ा आईकडे िकवा एकमेकांकडे जायला िमळत याक रता वाटच बघत होती. सुदैवाने सगळी सु ढ अस याने व सग ांनी ि सू ी िनयमावली पाळ याची बंधन कबूल कली अस यानमाझा नाईलाज झाला. मुलं जणू दरवष माणे वाटच बघत होती. मुल घरी आली आता दोन मुलांचा गट सात जणांचा झाला. या वष ही आप याला सोबत राहायला िमळणार, आनंद िमळणार हणून त यारच होती. कारण कोरोनामुळे वाटणारा तु गवासातून यांना कठतरी मोकळीक हवी होती. मुलांना प ते, करम, चोर पोलीस, गाणी, अंता री, श द साखळी, चेस, मातीची खेळणी बनिवणे वेगवेग ा खा या या रेिसपी एक क न बघणे असे खेळ, कती सुचिव या मुलांना या आवड या. यात निवन ||

१५ नो हबर २०२१

काहीतरी कर याचा आनंद मुलांनी घेतला या सग ा गो ी करतांना एक जाणवले सतत सतत टी ही बघणारे मोबाईलवर गेम खेळणारी मुल यापासून दर होऊ लागली खूप आनंदी व सतत गुंतलेले अस याने टी ही व मोबाईलचा वापर कमी होऊ लागला. याचाच अथ असा क मूल नाही पालकांना बदल याची गरज आहे.मुलांची मानिसकता कोरोना काळात पालकांनी जाणून घेणे व यां या मनात या शंका, िभती, ह यामागचे कारण शोधणे खूप मह वाचे आहे. आज या मुलांना ई टंट व चायनीज फड या सवयी मुलांना िदसतात. यासाठी आजची बदललेली जीवनशैली व िश णा या बाबतीत घेतलेले पालकांचे अवा तवी िनणयही कारणीभूत ठरत आहे असे अ यासपूण माझे मत आहे. कोरोना काळात मा घरी बनिवलेले पदाथ मुलांनी खाणे, मुलांना ते बनिवता येणे याचे मह व पालकांना पटले आहे. एक कटंबात ही सवय आपसुक मुलांना लागायची हे वेगळे सांगायला नकोच. यामुळे पालकांनी स थतीत मुलांना पोटापुरत तरी पाककलेचे ान जातीने ल ठेऊन देणे

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

20

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

िततकचं मह वाच ठ न उपयु व आनंददायी ठरेल. कोरोनाची लाट ल ात घेता एकमेकांशी िमळता येत नसलं एक येता येत नसलं, िड टनस ग पाळाव लागत असलं, मा क लावाव लागत असलं तरी कटंब जपता येत फ थोडी कटंबातली दरी कमी करावी लागेल. याकरता हवा कटंबातला संवाद, आठवणीतले खेळ याक रता खरचं अस वाटतं एक कटंबप ती मुलांना घडिव यासाठी खूप मह वपूण ठरते. मुलां या ई युिनटी पावरच ते टोिनक हणता येईल मा या अनुभवातलं....वाटतं मो ां या चूकांची िश ा मुलांना भोगायला लागायला नको. घर जरी हातभर कोसभर दर गेलेली असलीत तरी मनातल िड टनस ग संवाद साधून जागितक कटंब िदना या िनिम ताने का होईना दर सारता येईल ई युिनटी वाढिव यास एवढचं... "माझे कटंब माझी जबाबदारी " जागितक कटंब िदना या हाद क हाद क शुभे छा... "वसुधैवं कटंबकम्"

१५ नो हबर २०२१

चांदोबा चांदोबा चांदोबा चांदोबा मी येतो तु याकडे तू दे मला खेळायला आकाशातले रंगीत खडे ||१|| चांदोबा चांदोबा घेऊन िफर गगणभर मोबाईलचा अ यास क न डोक पार झाले िकर ||२|| चांदोबा चांदोबा तू आहे आकाशात कोरोनाचा सहवास नाही रे तु या काशात||३|| चांदोबा चांदोबा घेऊन चल दोन िदवस नाही देईल ास तुला मामा या घरी आनंद खास ||४|| चांदोबा चांदोबा नको नेऊ मला तूच येरे रा ी खायाला दध काला ||५|| चांदोबा चांदोबा रोज ये मला भेटायला घरा या ग ीवर शांत झोप येऊ दे मला ||६||

मंजू वानखडे (वणवे) म. न. पा. शाळा. . १८ िवणनगर अमरावती 9511780815

मनीषा रमेश वाणी िज.प.उ. ा.शा. बाणगाव चाळीसगांव िज. जळगाव

सौज य: राजेश चायंदे ितिनधी अमरावती िज हा 8928950716 ||

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

21

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

आजची

ी अबला न हे सबला!

आई, बिहण, प नी नाते िनभवते नारी अनेक रा ंिदन िझजवते काया सासर माहेरात लेक. "आ ही मिहला िकती सबला " या नाचे उ तर ायचे असेल तर मी हणेन क आ ही मिहला सबलाच आहोत. सोळा या वष संत ाने वरांनी ाने वरी िलिहली. संत ाने वरांना उपदेश करणारी मु ाईच होती कारण जे हा संत ाने वर ताटी लावून बसले. या जगाचा यांना वीट आला. ते हा मा या मु ाईनेच यांना उपदेश कला. तु ही असे ताटी लावून बसलात या अ ानी जगाचा उ ार करेल तुमचा ज म असा रड यासाठी नाही तर या िव वा या क याणासाठी आहे आिण "हे िव वची माझे घर" हण याची ी मु ाईने संत ाने वरांना िदली. संत ाने वरांनी या लोकांनी यांचा छळ कला यां ये क याणच हावे हणून पसायदान मािगतले. िशवाजी महाराज घडले ते िजजाऊमुळेच. झाशीची राणी ल मीबाई, संिवधान िल न जगाला आदश लोकशाही देणारे आंबेडकर यांना घडवतांना रमाबाई यांनी शेणा या गोव-या िवकन आपला संसार चालिवला आिण वत: तीस पये पाठवले अशी मिहला येक कतबगार पु षमागे ीच असते. अनादी काळापासून देवावर जे हा संकट आले ते हा आिदश ी मिहषासुरमिदनी दगने मिहषासुराचे मदन क न देवांना भयमु कले. तूच दगा, तूच चंिडका, तूच भवानी ||

१५ नो हबर २०२१

तूच असूरांना मिदले तूच मिहषासुरमिदनी. आज असे कोणतेच े नाही क िजथे मिहला नाही. अंतराळवीर क पना चावला सुिनता िव य स डॉ टर, इंिजिनअर, डाय हर, िशि का, कड टर सवच े ात मिहलांनी कतृ वाचा ठसा उमटिवला आहे. पु ष जे हा नोकरी करतो ते हा तो फ आपली नोकरीच करतो. याला घराची कोणतीच जबाबदारी नसते परंतु मिहला घर लहान बाळांची जबाबदारी सांभाळन नोकरी करते हणजेच मिहला दो ही जबाबदा या स मपणे पार पाडत असते . हणून आ ही मिहला अबला नसून सबलाच आहोत.

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

22

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

सािह य े ात सु दा मिहला मागे नाहीत कविय ी बिहणाबाई चौधरी यांनी आप या ग भ िवचारांनी माणसांना ान िदले. आिण सािह य े ात एवढी िद गज असतांना सु दा च उ तर महारा िव ापीठ जळगाव या िव ापीठाला बिहणाबाई चौधरी िव ापीठ हे नामकरण कर यात आले. हा मिहला सबला अस याचा पुरावा आहे. संतपरंपरेत सु दा मु ाई जनाई मीराबाई अ या िकतीतरी मिहलांनी िस द कले क पु षांपे ा या या कठेही कमी नाहीत. हणून बिहणाबाई हणतात. माझी मु ाई मु ाई दहा वषाच लेक चांगदेव योिगयान ितले मानल रे गु . चौदाशे वषाचा योगीने पण दहा वषा या मु ाईला गु मानले. ीया या घरदार सांभाळन आणखी बाहेरही सवच े ात आघाडीवर आहेत. राजकारणात सु दा व. इंिदरा गांधी भारता या पिह या मिहला रा पती ितभाताई पाटील आम या लोकसभे या पीकर मीराकमारी सुषमा वराज सोिनया

||

१५ नो हबर २०२१

गांधी अशी िकतीतरी नावे आहेत क मिहला कठेच कमी नाहीत. ज मा घालते देवाला ज म साथक बाईचा. ह िव णू िन महेश पाया पडती बाईचा. मिहला ा सबलाच आहेत कारण देवािदकांना सु दा ज म ही ीच देत असते. जे हा जीवनात एखादी अघटीत घटना घडते पती देवाघरी जातो ते हा ी ही घर आिण बाहेरची जबाबदारी समथपणे पार पाडन यश वी संसार करते. पण यावेळेला या जागेवर जर ी मरण पावली तर तर या घराचे घरपण नाहीसे होते आिण सवजण हणू लागतात क घर उघडे पडले. तो माणूस एक दोन वष सु दा एकटा रा शकत नाही. लगेच ल क न मोकळा होतो. नवरा आजारी पडला हणून पास वषाची लता भगवान खरे ा िहंमत न हारता िज ीने अनवाणी पायाने धावून मॅरेथॉन पधा िजंकली आिण बि सा या र मेतुन यां यावर उपचार क न ाण वाचिवले. अ या ा कतृ ववान मिहला सव जगासाठी आदश.

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

23

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

हणूनच मिहला ा अबला नसून सबलाच आहेत. नारी नाहीच अबला घेते गगनी भरारी. िश णाची ढाल हाती नाही कणाला िभणारी.

१५ नो हबर २०२१

बेबनाव ितने वाफ़ाळला चहा आणावा मी गरम भजीची मागनी करावी ितने रागात येवनु समजवावे पण करकर कधी ना करावी ितचेही थरथरती हात आता कपही सूटतो शरीराला सांभाळतो आ ही एकमेका मग बेबनाव का यावा मे हे फ त अडीच अ र पण िनभिव या सारा ज म जातो उचलली जीभ लावली टाळला ना यात नकळत बेबनाव येतो

कसूम कार चौधरी िज. प. शाळा िवखरण देवाचे ता. िशंदखेडा िज. धुळे

पध या या युगात िवस नी जाती नातीगोती पण अंितम स य एकच काय घेवनु ी जातो हाती तूटे पयत तानु नका कोिनतरी याहो नमते िनभवली ती वेळजराशी तर बेबनाव टळते थोडीशी धुसपूस हवी आयु यात मनिव याची मजाच वेगळी पण नको उगाच भांडणतंटा िवनाकारण चूलच हायची वेगळी

आपले लेख पाठवा: सतीशचं सुभाष जोशी, धुळे िज हा ितिनधी 9423493146 डॉ. संजय भा. पाचभाई, नागपुर, 9665519715 ||

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

24

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

१५ नो हबर २०२१

अशी वाढवा रोग ितकारक श आिण फुफुसाची काय मता कोिवड १९ या संसगामुळे संपूण जगात महामारीचे संकट गडद झालेले असतानाच ितस या लाटे या भीतीने समाजमन सु झाले आहे. कोिवड १९ चा संसग रोख याचा य न िविवध पयाय वाप न जागितक तरावर कर यात येत असला तरी वत:चा संसग रोख यास वत:म ये रोग ितकारक श ी तयार करणे व फफस िनरोगी ठेवून याची काय मता वाढवीणे याला उ तम पयाय असुच शकत नाही. रोग ितकारक श हणजे काय? मानवी शरीरात बाहेरील त वापासुन संर ण कर याकरता वत:ची एक संर ण सं था असते. यात बाहेरील त व शरीरात गे यावर र ातील पांढ या पेशी अँटीबॉडी तयार करतात व या बाहेरील त वांचा नायनाट क न यां या पासून होणा या रोगापासुन शरीराला वाचवतात. र ामधील अँटीबॉडी तयार कर याची श ी जा त हणजे रोग ितकारक श ी जा त असे हणता येईल. रोग ितकारक श ी वाढिव याचे उपाय बाजारात अनेक रोग ितकारक श ी वाढिवणारे औषधं उपल ध आहे यात अ ोप यी, होमेओपथी व आयुवद याचा समावेश होतो. परंतु शरीराला यां या उपयोिगतेमुळे सवय होणार नाही याची वाही कणीही देत नाही यामुळे नैसिगक ि येतुन वाढिव यात येणारी रोग ितकारक श ी लवकर न होत ||

नसून श रराला सवय लागत नाही. नैसिगक ि येतुन रोग ितकारक श ी वाढिव यासाठी खालील उपाय करता येईल. १. चालणे/पोहणे/ धावणे:- या पैक कठलीही श र रक ि या रोज सकाळी व सायंकाळी कमीतकमी १ तास करावी. हवेतील शु औ सजन व शरी रक यायामामुळे रोग ितकारक श ी वाढिव यास मदत होते. २. मेिडटेशन:- स या यु ूब वर अनेक कारच मेिडटेशन उपल ध आहेत यापैक यो य ते िनवडावे व िदवसातून कमीतकमी दोन वेळेस करावे. मेिडटेशन मुळे मानिसक संतुलन राखता येऊन एका ता वाढिवता येते यामुळे रोग ितकारक श ी वाढिव यास मदत होते. ३. योगिन ा:- यु ूब या मा यमातून योगिन ा दाखवीनारा िविडओ डाउनलोड क न या ारे योगिन ा करता येऊ शकते. िदवसातून कमीतकमी दोन वेळा श यतो यायाम व मेिडटेशन क यानंतर योगिन ा करावी. यातून संपूण शरीराला आराम िमळतो व यांचे कठलेही अपाय शरीरावर होत नाही. फफस् काय आहे? वसनासाठी आव यक असणारा अवयव हणजे फफस. मानवी शरीरात यांचे दोन मोठे भाग असतात यापैक एका भागा म ये तीन लहान भाग आिण दस या भागामधे दोन लहान भाग असतात. यांचे

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

25

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

मुख काय र ात् ऑ सजन िम स करणे व काबन डाय आ साईड बाहेर काढणे हे आहे. याची काय मता या या मस स वरती अवलंबून असते. फफसाचा संबंध दयाशी येत अस यामुळे याचा संबंध प स रेट, सचूरेटेदड ऑ सजन लेवल, व र दाब या याशी येतो. फफसाची काय मता वाढिव याचे उपाय:सामा य िनरोगी य चा प स रेट हा दर िमिनट ७२ असतो. नवजात बालाचा प स रेट दर िमिनट १४० असतो याचा अथ सामा य य ी या या फफसाचा उपयोग फ ५०% करतो. यामुळे याची कय मता वाढिवणे गरजेचे आहे यासाठी खालील उपाय करता येईल. १. अनुलोम िवलोम ाणायाम:- यात एका नािसकतुन वास घेऊन थोडा रोखून दस या नािसकतुन सोडावा तसेच दस या नािसकतुन घेऊन पिह या नािसकतुन सोडावा. यात २०, २० चे ३ राउंड अपेि त आहे. २. भ का ाणायाम:- यात दो ही हाता या मुठी हल या बांधून कोपरा या बाजूला ठेवा या. हात वर घेत वास घेणे आिण वास सोडत पूववत येण.े यात २०, २० चे ३ राउंड अपे ीत आहे. ३. कपालभाित ाणायाम:- यात वास बाहेर सोडताना पोट आत घेणे यांचे २०, २० चे ३ राउंड अपे ीत आहे. ४. ामरी ाणायाम:- यात दो ही हाताची करंगिल ओठा या खाली, यानंतर ची दो ही बोटे वरील ओठावर, यानंतर िच दो ही बोटे नाकावर दाबून, यानंतरची दो ही बोटे डो ावर आिण दो ही अंग ानी कान बंद क न

||

१५ नो हबर २०२१

मधमा यासारखा आवाज करणे याचे ५,५ चे ३ राउंड अपे ीत आहे. ५. क डल िवझवीणे:- यात समोर पुण वास भ न समोर असणा या सव क डल एका फ कर म ये िवझवीने. ६. सुदशन ि या:- यानी आट ऑफ िलिवंग चा कोस कलेला आहे यांनी िह ि या करणे अपेि त आहे. िन कष:वरील िववेचनाव न असा िन कष काढता येतो िक, कोिवड १९ चा सरळ संबंध आप या रोग ितकारक श व फफसाची काय मता वाढिव यासाठी येत अस यामुळे कोिवड १९ चा संसग टाळ यासाठी वरील सव ि या वतःशी संबंिधत अस यामुळे यात इतरांची कठलीही मदत घे याची गरज नाही. मी वतः या अनुभवातून हे सव सांगत अस यामुळे इतर काळजी घे यासोबतच याचाही उपयोग करावा. कोरोनातुन बरे झाले यासाठी देखील याचा तेवढाच फायदा आहे.

डॉ. बालाजी राजूरकर उप ाचाय, रा. सु. िबडकर कला, वािण य व िव ान महािव ालय, िहंगणघाट िज. वधा मोबाईल 9420062586 सौज य: भाकर कोळसे, कायकारी संपादक, वधा 9823539325

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

26

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

१५ नो हबर २०२१

या आहेत िव ा या या अपे ा...

अथात

येक िश कांकडू न

िव ाथ जीवन हे खूप िनराळे असते. शाळेम ये येणारा येक िव ाथ नवीन आशा-आकां ा घेऊन वगाम ये वेश करत असतो.काही िव ा याना वगात गद करायला आवडत असते तर काहीजणांना अ यास करायला आवडतो. पिहले पिहले सगळे नवीन अस यामुळे यांची मै ी कर यातचं िदवस भराचा वेळ जात असतो. काही िदवसावर वगात यांचे वगिश क सग ा िव ा यामधून एक मु य (Monitor) िव ाथ िनवडतात आिण यां यावर सगळी जबाबदारी सोपवत असतात मगं ती िकतीपण िदवस असो नंतर ते यालाच शार मानतात, यालाच येक िठकाणी पुढे करत असतात आिण यालाच य कर याची संधी देत असतात. तो एकच िव ाथ लाडका बनत असतो. पण असे करणे हे काही माणात बरोबर आहे आिण मो ा माणात चुक चे आहे कारण असे क यावर वगात या येक िव ा याला यांचे कौश य दाखवायला, यांचे मतमतांतरे य हायला कधी संधीच िमळत नसते. येक वगिश कांला वाटते आपला वग हा खूप िन ावान, होतक आिण अ यासू आहे. आपण जर अ ययन, अ यापन आिण आधुिनक यांचा जर िवचार कला तर िश क िशकवतो, िव ाथ ऐकतो पण आधुिनक मा िवसरतो. ||

यांम ये कोण याही िवषयांचा िश क असो वा सगळे िवषय िशकवारा िश क असो यांने िव ा याना इितहासाचा मागोवा यायला लावले पािहजे. ते कसे तर गती, ाचीन आिण ा यि क तसेच मा यम, म ययुगीन आिण मू यमापन यां याम ये घडलेले िवचार स प र थतीत िकती कामी येत आहे हे सांिगतले पािहजे. इितहास, भूगोल, अथशा , रा यशा हे िवषय िशकवत असताना याम ये आले या चळवळी, लढे हे तर सांगाच पण यां यासोबत िव ा याना सािह यक आिण शा ांचे बोधन करणे गरजेचे असते. पूढे वाच यात येईल हे न सांगता आपण समाजात जाऊन स य गो ीचं, िवचाराचं बोधन क हे यांना एक-दोन िदवसताचं यासपीठ उपल ध क न िदले पािहजे. िव ा याना समाजात होणारा यूनगंड बाहेर काढायला येक मिह याला घेऊन गेले पािहजे. पण असं होत क िव ाथ वगाला िवचारवंत माहीत तर राहता पण यांची िवचारसरणीची पु तक, यामधली उ ी े यांना वेळेवर वाचायलाच िमळत नाही हीच मोठी शोकांितका आहे. येक िव ा याम ये अमयाद मता आिण कौश य असतं. तो एक िव ाथ जग पण पादा ांत क शकतो फ याला संधी देणे गरजेचे आहे.

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

27

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

यावेळी पालक मेळावे घेतले जातात ते ीसू ी प तीने घेतले जातात पण ते ीसू ी न घेता पालक-िश किव ाथ आिण अ यास या चौसू ी प तीने घेतले पािहजे. यांचा प रणाम िव ाथ वगाला खूप चालना देणारा ठरेल. या पालक मेळा या या िदवशी येक िव ा याला वाटते क माझा बाबा आला आहे, आई आली आहे, दादा आला आहे यां यासाठी काहीतरी भाषण करावं िनदान ते नाही जमलं तर शाळेिवषयी काही बोलावे पण यांला पुढे जा यांसाठी संधीच िश कांनी िदली नसते कारण यांनी यांना शार मानले असते यांनाच संधी िदली असते. बाक या िव ा याना यावेळी सांिगतले जाते क पुढे या असं यावेळी तो लाजतो िकवा घाबरतो कारण याला शाळेत आ यापासून िनबंध पधा, व ृ व पधा, यां याम ये कधी भागच घेतला नसतो हणून यां याकडे पूरेसा श दसाठा उपल ध नसतो पण श दसाठा कसा तयार करायचा हे तर माहीत नसते. िश क मग ते का नाही सांगत? शाळेम ये िविवध पधा होतात ते हा या गो ीम ये कोण सहभागी होतात ते फ शार िव ाथ पण एक गो मी सांगू इ छतो क , जे शांत राहतात ते िव ाथ कधीच म नसतात फ यां यामधले उपजत गुण हे या िश काने जाणवायला हवे. यावेळी िश क िव ा याना सांगतो क , आ हाला इत या-ितत या वषाचा अनूभव आहे. मग तो अनुभव वगिश क या ना याने आप या वगातला येक िव ाथ हा कोण या ट यात अिभ य आिण अ यास करतो आहे हे यांनी जाणवायला िकवा कळायलं हवं आहे. ||

१५ नो हबर २०२१

कोणती संधी आप या िव ा याना य हायला िमळेल हे जाणले पािहजे. येक वगिश कांने िकवा ितथे असले या दसरा िश क तो फ या िव ा याना शाळेत येकाला भाषण कसे कले जाते, िनबंध कसे िलहले जातात यांची तयारी क न घेणारा यां या यां या वगात असला पािहजे. वगातले जे येकवेळी पाठवले जातात ते न पाठवता येकवेळी वेगवेग ा िव ा याना पाठवले पािहजे, ते हाच तर वगात या येकाला संधी िमळेल, ते हाच तर तो पुढ या वेळेस अजून तयारी करेल, ते हाच तर तो तुम याकडे पु तक वाच यासाठी मागायला येईल आिण ते हाच तो घडेल जे हा िश कांचे शार िव ाथ जायला बंद करतील. आपण जर वषाचे ितनशे पास पैक िदवसापैक ितनशेच िदवस पकडले तर या दर आठव ाला पंधरा िकवा वीस जणाचा गट क न वगात िविवध पधचे आयोजन क न वगात या येकाला य हो याची संधी जर भेटली तर तो आयु यात न च उंच िशखरावर जायला कतरणार नाही फ यांला संधी देणे हे आव यक आहे आिण याला याला िश कवग शार, लाडका बनवतो यालाच कठेपण पुढे नाही कले पािहजे. मी सांगत नाही क तु ही बनवा नको असं पण यां यामुळे बाक चे िव ाथ िनराश िकवा यांचे कौश यपण ओळखले पािहजे फ ते दलि त नको हायला पािहजे आिण ते ते हाच होणार जे हा यां या ट यात असणारा अ यास ओळखालं.. यां यासाठी जो वगाम ये मु य असतो हणजे मॉिनटर यां याशी सम वय येक वेळी, येक मिह यात साधला

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

28

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

पािहजे. येक मिह याला तो बदलला पािहजे. यां याने काय होईल क तो वगात घडणाया मह वा या बाब ,िव ा याना नेमक काय अपेि त आहे िश कांकडन ते समजेल आिण िव ाथ कोण या ट यात अ यास करतो आहे यांला कठे संधी िदली पाहीजे हे पण समजेल.तो वगाचा मा◌ॅिनटर येऊन िश कांना िकवा वगिश कांला सांगेल आिण यानंतर तो संपूण िश कवग मु या यापकांला सांगेल ते झा यांवर िव ाथ , िश क आिण मु या यापक या ि सू ांम ये चचा क न जो िव ाथ िहतांचा िनणय होईल यांला अनुस न मॉिनटर वगात सूचना देऊन नवीन नवीन काय म, पधा घेऊन यांचे संपूण ेय सग ा िश कांनाच पिहले देईल.एकदा क सम वय साधने सु झाले क ते बंद न करता येक मिह याला,आठव ाला या ि सु ी प तीने चचा करायला पािहजे. शाळेम ये येणारा येक िव ाथ हा कोण या ना कोण या े ात अवगत असतोच फ यांला संधी हवी असते. यावेळी व ृ व पधा होते या वेळी िश कवग हणतो क जा..जा असं पण हे न करता यांला िकवा एक वगिश क या ना याने वगात या वगात येकाला बोलवून यां या कडन दोन श द का होईना बोलायला लावले पािहजे ते हाच तो पुढ या वेळेस तुम या सांग या या अगोदर पुढे जाऊन व ृ व पधम ये भाग न दवेल. िकब ना, हेच येकाने िनममपणे तपासून येक मु या यापक, िश कांने बघावे. िश य व आप या ठायी पुरेपूर िबंबलेले असते तर अनुकरणीय अशा घडना संगा ारेच कवळ न हे,तर अनुकरणीय ||

१५ नो हबर २०२१

अशा बाब मा यमातून आपण िशकत राहतो हे आप याला चांगलेच माहीत असते.आ मिनभर, वयंपूण िश णप तीचा िचरंतन गु मं च िश यासाठी असतो. एका िश कांने, मु या यापकने डो ांना अंजन लेववून िश य वाची भूिमका अंत:करणात थर कली क यांचे जगात सव गु चीती येत राहते. एक लोक आहे,' एवं यागा याग समतुक। दोहीस गु व आल िनक। राया तूं पाह पां िववेक। जगिच असक गु िदसʼ अशा श दांत मांडलेले आहे यांचा अथ असा क ानाचे लोकशाहीकरण झाले या आज या एकिवसा या शतकात िश ण- यवहारात सव वानवा कशाची असेल, तर ती िनमळ, ामािणक िश य भूिमकचीचं... गु िवना िश य अधूरा आहे रे अनंता... संधी देऊनी कर रे याला िववेक सेवेचा भा यिवधाता..

सुरेश हरी गािवत मािणकचंद पहाडे िवधी महािव ालय औरंगाबाद 9307493587 सौज य: सहा यक संपादक डॉ. माधव गावीत, औरंगाबाद 9657557198

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

29

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

१५ नो हबर २०२१

अशी या मुलांची काळजी स या या काळात लहान मुलां या मनाची आिण आरो याची काळजी घेणे, अितशय आव यक आहे. रोज या जग यात छो ा छो ा गो ची काळजी घेतली आिण मुलांशी संवाद साधत रािहले, तर हा अवघड काळ मुलांसाठी सोपा करता येईल ... मो ा माणसां या तुलनेत लहान मुलांम ये कोरोनाची ल णे कमी िदसतात. मुलांम ये ामु याने ही ल णे सा या यू (ए ुए झा)सारखी असतात. ताप, खोकला, सद , घसा दखणे, डोकदखी, अश पणा अशी ती आहेत. अशी सौ य ल णे दलि त कली जाऊन, कोरोनाची लागण मुलांमधून कटंबात आिण समाजात संसग पसरवू शकते. नवजात िशशू, एक वषा या आतील मुले, क सर त, ज मजात दयरोग, दमा िकवा यांची रोग ितकारश ी कमी आहे, अशा मुलांम ये कोरोनाचा ादभाव जा त िदसत आहे. मुलांशी कोरोनावर बोलणे हे तणावपूण वाट शकते, तरीही मुलांना खरी मािहती देणे आव यक आहे. यां या मनातून भीती काढन, यांना सुरि ततेची हमी देणे गरजेचे आहे. मुलां या मनाम ये काय शंका आहेत, हे जाणून घे याचा य न करा. यांचे न यव थत ऐकन, सा या, सो या भाषेत उ तरे ा. उ तर माहीत नसेल, तर ामािणकपणे माहीत नाही असे सांगा. अशा वेळी वेगवेग ा सुयो य आिण िव वसनीय संकत थळाव न मािहती कशी ||

िमळवायची याचे िश ण ा. वेळोवेळी मुलांशी बोलून कोण कोणती वैय क आिण कौटंिबक काळजी यायला हवी, याची चचा करा. मुलांना यांचे मत आिण भावना य कर यास उ ु करा. अशा काळात रागावणे िकवा द:खी असणे हे वाभािवक आहे, हे मा य करायला िशकवा. मुलांना तुम याजवळ येऊन न िवचार यास उ ु करा. यामुळे मुलांचा तुम यावरचा िव वास वाढतो. कोरोना हा तुलनेने नवीन िवषाणू आहे. जगभरात शा खूप क क न, िवषाणूची अिधक मािहती िमळवत आहेत. लोकांना सुरि त ठेवणे, हेच यांचे उ आहे. मुलांबरोबर ती अिधक सुरि त कशी राहतील, यािवषयी बोलणे गरजेचे आहे. मुलांनी सतत आिण यव थत हात धुणे गरजेचे आहे. िवशेषतः घरी आ यानंतर, जेवणापूव , नाक िशंकर यानंतर, खोक यानंतर हात धुणे खूपच मह वाचे आहे. मुलांना िट यू पेपरम ये कसे खोकायचे व िशंकायचे,

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

30

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

यानंतर तो कागद कचराकडीत यव थत कसा टाकायचा, तसेच बा ांम ये अथवा कोप या या ि कोणात कसे िशंकायचे, हे िशकवणे गरजेचे आहे. घरातील सात याने पश होणा या व तू आिण पृ भाग जंतुनाशकाने साफ करीत राहणे हेही मह वाचे आहे. मुलांना हात धुताना, साबणाचे छोटे छोटे बुडबुडे कसे िनमाण करायचे आिण बोटे तळांपासून बेच यातून आिण पेरापयत कशी धुवावीत हे दाखवा. अंगठे धुणेही गरजेचे आहे. मुलांना 'हॅपी बथ डे' हे गाणे दोनदा हणायला लावा, जेणेक न हात धु यासाठी २० सेकदांपे ा जा त वेळ यव थतपणे देता येईल. आप या मुलांचे मानिसक आरो य जर चांगले राखायचे असेल तर याची मह वाची जबाबदारी पालकांची आहे. कारण या कोरोना महामारी या काळात मुलांची शाळा, यांचे िम यां यापासून दरावले आहेत, यां याशी यांचा संपक होत नाही हणून पालकांना यांचे पालक व जपून यांचा िश क, यांचा िम , मागदशक अशा अनेक भूिमका साकारा या लागणार आहेत. मुलां या या मानिसक जडणघडणीतील पालकांची भूिमका सवाथाने मह वाची आहे. कोरोना आणखी काही मिहने आपली पाठ सोडणार नाही. काही मिह यांपूव जे हा हा साथीचा रोग पसरला ते हा सु वातीचा काळ अगदी ि िटकल हणजेच काळजीत गेला, पण ते हा आपणा सवानाच हे लॉकडाऊन काळजीचे होते. हवेहवेसेसु ा वाटले. कारण सवच यवहार ठ प होते. पण संपूण कटंब एक होतं, एकमेकांना वेळ देता येत होता. आता मा हे पूव सारखे रािहले नाही. आप या ||

१५ नो हबर २०२१

येकाचाच मानिसक ताण वाढत चालला आहे. वेगवेग ा, िवशेषतः आिथक सम यांनी येकालाच ासले आहे. मोठय़ा य बरोबरच शालेय मुलांना देखील कोरोनामुळे उ वलेला मानिसक ताण सहन करावा लागत आहे. या सवावर कहर हणजे कोरोना काळात सु झालेली ऑनलाइनची नवीन िश ण प ती ! यामुळे यां या बालमनावर िकती ताण पडत असेल याचा कोणी िवचार करतेय का? ही मुलं लहान आहेत हणून यां याकडे दल क न चालणार नाही. उलट हे यांचे असे वय आहे यात आपण यांचे मानिसक आरो य चांगले जपू शकतो. मुलां या 9 ते 18 वषापयत या वयात मद या जोड या बळकट हो याचा व सैलाव याचा दर अितशय जा त असतो. यामुळे आपण जेवढे चांगले अनुभव यांना वारंवार देऊ ितत या यां या मद या जोड यास अिधक बळकट हो यास मदत होईल. हणूनच या काळात यांचे मानिसक आरो य जपणे खूपच गरजेचे

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

31

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

आहे. आपण जर खाली िदले या िनयमां माणे लहान मुलाम ये रािहलो तर या काळात मुलांचे मानिसक आरो य यव थत व िनरोगी राहील . संयमीपणा सव थम वतः संयमी रा न आले या प र थतीला हसतमुखाने सामोरे जा. कोरोनाची चचा घरात करणे थांबवा. भीतीची भाषा वापर याने सु ा नकारा मक भावनांम ये वाढ होते व मुलां या मनात जा त भीती िनमाण होते. ‘ पौ क आहार पोषणयु आहार खूपच मह वाचा आहे. असा आहार िद याने मुले सहसा आजारी पडत नाहीत. यांची खेळ याची, िशक याची व पर पर संवाद साध याची मतादेखील वाढते. हणून आहे या घरगुती सामानातून आपण आपली क पकता वाप न वेगवेगळे खा पदाथ बनवून पोषणयु आहार मुलांना देऊ शकतो आिण ते अ यंत गरजेचे आहे. सुसंवाद आप या मुलांना ते घरातील एक मह वाचा घटक आहेत याची जाणीव क न ा. हाच काळ आहे क तु ही जा तीत जा त मुलां या जवळ जाऊ शकता. घरातील िनणयांम ये यांना मत मांड याची मुभा ा. यां याशी सुसंवाद साधा. यांना घरातील छोटी छोटी कामे करायची सवय लावा. यामुळे यां यात वावलंबन तर येईलच पण तु हालादेखील मदत िमळेल. मागदशक िश क हणूनदेखील पालकांची जबाबदारी मह वाची आहे. यां या अ यासात यांना मदत करा. ऑनलाइन ए युकशनम ये यां यावर ल ठेवा. ||

१५ नो हबर २०२१

परी ा काळात यांचे िनरी ण करा. यां या िश कांकडन फोन या मा यमातून, हा सऍप या मा यमातून अ यासाचे अपडेट घेत राहा. वेळाप क यां या दैनंिदन जीवनाचे एक वेळाप क बनवा. नाही तर ब तेक मुलं सु ी हणून झोप यात वेळ घालवतात. हणून यांचे सकाळी उठ यापासून ते रा ी झोपेपयत असे एक वेळाप क बनवून ते वतः पण फॉलो करा. यात यां या छंदांना पण वेगळा वेळ ा. यांना सामािजक मा यमांपासून दर रा न टी हीवर वेगळं काहीतरी पाह याचा व पु तक वाच याचा, आपले िविवध छंद जोपास याचा, िच काढ याचा य न करायला लावा. खेळ मुलं ही मौजम ती कर यासाठी तसेच रलॅ स हो यासाठी खेळत असतात. पण या काळात ब तेक मुलंही मोबाईलवरच खेळताना िदसली. हणून वतः मुलाबरोबर खेळ यासाठी वेळ काढावा. काही बैठे, बौ क व वैचा रक खेळ तु ही खेळ शकता. घर या घरी लंगडी, टेबल टेिनस, चेस, करम खेळ शकता. मुले एखादी गो िविवध कारे क न पाहतात. ती यांना क ावी यामुळे यां या प रणामाची तुलना ते करतात, न िवचारतात व यातील सम यांना त ड देतात. अनुकरण लहान मुलं नेहमी मोठय़ांचे अनुकरण करतात व यानुसार वागतात. यामुळे तुम या वाग यात संयम आणणे खूप मह वाचे आहे. पालकांनी आरडाओरडा व मारहाण क यास मुले तसे वागायला

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

32

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

िशकतात. हणून मोठय़ांचे वागणे सौज याचे, आदराचे व संयमाचे अस यास मूल तसेच अनुकरण करते. व वाची जाणीव िकशोरवयीन मुलां या वयाचा ट पा वतःची ओळख कर या या ीने एक मह वाचा ट पा आहे. व वाची जाणीव िवकिसत हो याची ि या ही शारी रक बदलांशी िनगिडत तर आहेच, यात यांना सामािजक व भाविनक आधाराची गरज खूप असते. हणून यां याजवळ जाऊन यां याशी सुसंवाद साधणे खूप गरजेचे आहे. हणून आठवी ते दहावी या मुलांबरोबर यां या जीवनातील येयाब ल चचा करा, यांना कशात अिभ ची आहे ते पहा, करीअर िवषयक िविवध पयाय यां यासमोर ठेवा, यातील फायदे व नुकसान यावर चचा करा, पण यांनी कोण या वाटेवर जायचे हे यांचे यांनी ठरवले तर खूपच उ तम होते. यासाठी आप या िश ण िवभागाने करीअर या िविवध पयायांची मािहती उपल ध क न दे यासाठी महाकरीयर पोटल सु कले आहे. काळजी एखा ा मुला या पालकांना जर कोरोनाचा संसग झाला असेल आिण यांचे िवलगीकरण कले असेल तर या कटंबातील लहान मुलांची अिधक काळजी यायला हवी, कारण यामुळे मुलांम ये अ व थतेची भावना वाढ शकते. अशा वेळी यांना आ वासक वाटेल अशा सद यांसोबत ठेवायला हवे. यां यावर कोणताही ताण वाढणार नाही. जाग कता

||

१५ नो हबर २०२१

एक पालक हणून आप या मुलां या िवकासातील मह वाचे ट पे आपणास मािहती असणे आव यक आहे. एखा ा मुलाम ये जर मानिसक आजार आढळला तर याकडे वेळीच ल िदले पािहजे. मनाने दःखी असलेली मुले कधी कधी जगावेगळी वागतात, अबोल बनतात, एकलक डी राहतात, आळशी िकवा जा त खोडकर बनतात, यांची भूक व झोप मंदावते अशावेळी आपण मुलांबरोबर सुसंवाद क न यांचे न समजून घेतले पािहजेत. जर ही सम या कायम रािहली तर िश क, आरो यसेवक व समुपदेशकांचा स ा यावा. कोरोनामुळे िनमाण झालेली अिन चतता अशीच कायम राहणार आहे. कारण कोरोना अजूनही काही मिहने आपली साथ सोडणार नाही. हणूनच या काळात पालकांनी आपले वतःचे शारी रक व मानिसक वा य जपत असतानाच आप या मुलांचेसु ा मानिसक वा य जपायला हवे. आप या सवाना मािहती असेल क , स या शाळा आिण वेगवेग ा काय मांना सुटी अस यामुळे मुलांनी घरी बसणे हे कसे फायेदशीर आहे, हे यांना समजावून सांगा. कोरोनाचा संसग यामुळे कसा टाळता येतो, ते सांगा. घरी बसणे हा कोरोनाचा संसग टाळ याचा खा ीशीर उपाय अस यामुळे, यांचे जीवन लवकरच पूववत होईल, याची खा ी ा. जनसंपक टाळणेही आव यक आहे. घराबाहेरील लोकांना टाळणे गरजेचे आहे. कठेही उभे राहताना साधारणपणे एका मो ा सायकलीएवढे िकवा सहा फट अंतर हवेच. घराबाहेरील य ना कवळ हसून िकवा हात दाखवून अिभवादन करा.

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

33

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

ह तांदोलन टाळा. चौरस आिण सकस आहार घेणे, चांगली झोप, दररोज यायाम करणे, या आरो याची काळजी घे या या काही चांग या सवयी आहेत. तु ही अशा सव गो ना कसा ितसाद देता, हे मुले पाहत असतात. अशा थतीत मनाची घालमेल होणे अनुिचत नाही, हे समजावून सांगा. तुम या नेहमी या कौटंिबक गो ी चालू ठेवा. वेगवेगळे शै िणक उप म, एक जेवण, आराम आिण झोपे या वेळा िनयिमत ठेवा. अशा गो मुळे मुलांना तुमचे िनयोजन कळेल आिण सव गो ी आप याच िनयं णात आहेत, हे ल ात येईल. एखा ा फ ावर सव गो चे वेळाप क िलिहले आिण याची अंमलबजावणी झा यावर खुणा क या, तर काही गो ी सा य झा याचे समाधान िमळेल. कोरोना या बात यांचा भडीमार भीतीदायक ठ शकतो; यामुळे बात या िकती बघाय या यावर िनयं ण ठेवा. याच माणे सोशल नेटविकग साइ स या मा यमातून येणा या अफवा आिण चुक या मािहतीपासून मुलांना दर राहायला िशकवा. ||

१५ नो हबर २०२१

मुलांना कोडी, कला, वाचन, संगीत ऐकणे िकवा िशकणे अशा गो साठी उ ु करा. मुलांशी खेळा. वेगवेगळे खा पदाथ बनवा. िच पट, नाटक पहा. एक वाचन करता आले, तर अगदी सो या न िपवळे! टेिलफोन, फसटाइम, हॉ सअॅपचा वापर क न, िम मंडळी, नातेवाइकांशी संबंध ठेवा, जेणेक न एकटेपणा टळेल आिण नातेसंबध आणखी घ होतील. कठ याही जाितधमाब ल िकवा समुदायाब ल तेढ िनमाण क नका. सात याने झोपेिवषयी, खा यािप या या सवय िवषयी िकवा ल िवचिलत होणा या काही सम या आ या असतील, तर तुम या फिमली डॉ टरची िकवा मानसोपचार त ांची मदत या. यांचा स ा ज र या. या सग ा बाबी ल ात ठेव या, तर स या या थतीशी सामना करता येईल.

ी. जनादन भाकर वाघमारे ( योगशील सहिश क) आदश बालक मंदीर, सोलापूर मो.न. 8308010548

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

34

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

भ

अशीही?

खरंच शीषक वाचूनच न पडला ना ..क भ ी वर काय न िवचारायचा? भ ी हणजे फ आरती,होम हवन, नाम मरण ,पूजाअचा वगैरे वगैरे... ... असाच सवाचा समज असतो पण मी अशी ही भ ी अनुभवली आहे याचा ब तेकांना िव वास सु ा बसणार नाही. ..... खरंच गो तशी खूप जुनी आहे पण आज सहज मा या मधुमती ता शी मी फोनवर बोलत होते. यां याशी बोलता बोलता मा या क णा आिण अजुन चा सहजच िवषय िनघाला . यांना मा या दोघही पु ांची नावे खूपच आवडली आिण या सहजच हट या ,"िकती छान नावं ठेवली आहेत तु ही दोघं पु ांची!" आिण मी सहज हटलं," ताई, संगच असे घडत गेले िक मला मा या दोघही पु ांची नावे ठेवायची गरजच पडली नाही आिण आपोआपच दोघांना सवजण क णा आिण अजुन नावाने ओळखू लागले....."....... खरंच संगच तसा खूप जुना आहे... पण आज ताई शी बोलताना मला आठवला. हणून तो आपणा सवाना सांगावासा वाटतोय.मी आिण ई वरजी आम या दोघां या ल ानंतर थो ा िदवसातच आम या घरी कणीतरी गोड पा णा येणार याची चा ल आ हाला लागली... मा या माहेरी तर मीच सवात मोठी होते हणून सव जण खूप आनंदात होते.. मा या आई आ पांना आिण आईदादांना आपण आजी बाबा होणार हणून.... तर भावाला आपण ||

१५ नो हबर २०२१

मामा होणार हणून आिण बिहणीला आपण मावशी होणार हणून..... आिण आ ही दोघं सु ा आई प पा होणार हणून..... आ ही सव खूपच आनंदात होतो. सव काही अगदी सुरळीत,आनंदात चाललं होतं आिण अचानकच काही अनैसिगक कारणांमुळे आ हाला आमचं पिहलं बाळ मा या गभातच गमवावं लागलं.... खरंच पिहलं माझं बाळ असं परमे वरान मा याकडन िहरावून घेतल... हणून मी रडत होते... मा या आई या डो ातील तर अ ूच खंडत न हते... तो िदवस होता' ीक ण ज म' हणजे 'गोकळ अ मी' चा........... या िदवशी ीक णाचा ज म याच िदवशी मा या पिह याच बाळाचं असं..... यामुळे सव जर अगदीच दःखात होते. मा या माहेरी सवाची ीक ण भुं वर िन सीम भ ी आहे. यािदवशी सवा याच आनंदावर िवरजण पडले सासरी पण सव दःखी झाले.....

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

35

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

असेच िदवसामागून िदवस जात होते.. पण मा या पिह या बाळाला याला मी पािहले सु ा न हतं पण अनुभवलं मा न च होतं ...मी िवस शकत न हते.. आिण मग थो ा िदवसांनी परत आ हाला नवीन बाळाची चा ल लागली. परत मनाने आनंदाचे तोरण बांधले.. सगळीकडे आनंदी आनंद होता.आिण बरोबर एका वषातच हणजे 'नारळी पौिणमा 'र ाबंधन या िदवशी आम या घरात एका ग डस, ेमळ बाळाने ज म घेतला... सवानाच खूप आनंद झाला.. तसं तर आ हा दोघांना परमे वराकडन क या र नाची अपे ा होती परंतु परमे वर जे काही करतो ना ते चांग यासाठीच...... हणून तरीही मी आिण ई वरजी सु ा खूप आनंदात होते .आमचे आई दादा पण नातवाच सुंदर मुख बघून सुखावले होते आ या सु ा भा याचे सुंदर मुख बघून आंनद या हो या आिण माझं बाळ िसझे रयन प तीने ज माला आ यामुळे आठवडाभर आ हाला दवाखा यातच राहणे म ा होते आिण बरोबर आठ िदवसांनी हणजे गोकळा मी या िदवशी आ ही बाळाला घेऊन मा या माहेर या' मसाफ य' घरात आलो . खरंच िकती आनंदाचा ण होता तो आ हा सवासाठी... तो मी श दात य च क शकत नाही.. गोकळा मी अस यामुळे घरात छान सजावट झालेली होती. ीक णाचा ज म होणार हणून अखंड नंदादीप दे हार्यात तेवत होता.. म त गोकळा मी घरात मांडलेली होती.. आिण आ ही बाळाला घेऊन घरात आनंदाने वेश कला आिण घरात येताच थम आईने आमचे आरती क न वागत ||

१५ नो हबर २०२१

कले...आमची आईने उतरवली... आिण मग आईने थम ीक ण भूंना नम कार कला ..पाच दंडवत घातले आिण परमे वराचे आभार मानले.... मग मा या आईने आ हास सांगावयास सु वात कली .." आ ा, बरोबर एक वषापूव गोकळा मीला तू तुझं बाळ गमावलं होतंस . या गो ीची खूपच खंत मला वाटत होती आिण मी ती गो ीक ण भूंना सांिगतली होती ...क हे भू, आज तुझा ज म आिण आमचा असा हा काय गु हा झाला क मा या लेक चं पिहलंच बाळ तू आम याकडन अस िहरावून घेतलंस?... खरंच भू, तू असं कसं वागू शकतोस? आता... परमे वरा पुढील गोकळा मीला तूच मा या घरी आलाच पािहजेस आिण तुला यावच लागेल" "असं मी मागील गोकळा मीला ीक ण भूंना मािगतलेलं होतं आिण बघ बेटा योती,खरच ीक ण भूंनी मी मािगतलेला वर ,आशीवाद मला िदलेत..." आिण एवढ बोलून आईने परत डोळे बंद कले आिण देवाला हात जोडन परत ीक ण भूचे आभार मानले.. खरंच मी लहानपणापासूनच अगदी भ मय वातावरणात वाढले आिण यामुळे नेहमीच ीक ण भू आप या सोबतच असतात. असा माझा ठाम िव वास होता आिण हणूनच मी कधीच कोणाला भीत नसे आिण आज तर याची िचती मी य अनुभवली होती... मी जे हा मा या आई या त डन हे श द ऐकले ना ते हा मा या अंगाला अ रशः शहारे आले.... आिण वाटलं क ,"खरंच अशीही भ ी असू शकते? या नाचे उ तर देऊन ीक ण भुनी आ हा सवाना िन तर

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

36

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

कलं होतं ..खरंच कोणाचाही िव वास बसणार नाही अशी अनुभूती मी ीक ण भूंची अनुभवलेली आहे ...परमे वर भ ांसाठी काय काय नाही करत.... हे आजवर मी फ ऐकत आले होते आिण आज तर मी य बघत होते क मा या आई या भ ी तूनच माझा पु *क णा*' याचा ज म झालेला आहे.... या िव ान युगात आपण फ एवढेच मानतो क आई-विडलांची इ छा असेल तरच बाळ ज माला येतं... पण आज तर मी खूपच वेगळं अनुभवत होते.. खरंच असं काही घड शकतं आिण हे सव काही श य आहे याची मला आज िचती आली होती आिण ते हा पासूनच सवजण मा या ये पु ाला 'क णा' हणू लागले. नाव ठेव यासाठी मला नामकरण सं कार सु ा करावा नाही लागला... आपोआपच याचे नाव 'क णा' पडलं होतं ...... माझी लहानपणापासूनच ीक ण भूंवर िन सीम ा आहे.. मी कधी वतःला एकटी समजलेच नाही. नेहमीच ीक ण भू आप या सोबतच असतात.असा माझा ठाम िव वास आहे.. फ आपण याची अनुभूती यायला हवी. हणूनच मी लहानपणापासून रोज रा ी ीक ण भूंना प हणजेच डायरी िलहायचे ..रोज ीक ण भूंशी बोल यािशवाय मला झोप लागायची नाही.. यां याशी रोज मी बोलायचे आिण कधीतरी कणी मन दखिवले तर रडायचे सु ा... आिण खरंच ीक ण भु माझी समजूत घालायचे आिण मग मी परत झालं गेलं सार काही िवस न परत आनंदा या तेज काशात हाऊन िनघायचे ... खरंच अशीही असते भ ी .... ||

१५ नो हबर २०२१

खरच अशी िह असते एक अफाट श ी..... जी भ ीचीच होते श ी .... यातून होते सव दःखाची िनवृ ती ..... भ ी आहे अशी एक श ी .... क यातूनच होते भ ाची इ छापूत ....... क न बघा आपणही अशी भ ी. यातूनच िमळेल आपणास सवाशीच लढ याची श ी..... अशी ही भ ी.......... अशी ही भ ी....... भ ी अशीही...... यातून होते आपली सकारा मकतेशी ग ी...... आिण मग नकारा मकतेशी होते मग क ी............… आहेच भ ी ही एक अशी अफाट श ी... जी दाखिवते आपणास सुंदर ही सृ ी...................................जी देते आपणास जीवनाची नवी ी.... खरंच अशीही असते का हो भ ी? मी तर न च हणेन, " हो ! हो! असते !! अशीही भ ी !!!

योती महाजन देशमुख िज.प. ाथिमक शाळा परधाडे ता. पाचोरा. िज. जळगाव 9158543700 सौज य: किवता चौधरी, उपसंपािदका 8806647390

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

37

िश क येय

www.shikshakdhyey.com

१५ नो हबर २०२१

कम

बाल िदन

गलितपर उठती उँगली कामयाबी क िलए अंगूठा । उँगली और अंगूठा िमलतो िमलती है वाह-वाही ।।1।।

न हे न हे हाथ म बंद है देश क तकदीर । बाल िदवस क अवसरपर खलती लाल िकले क ाचीर।।1।।

सब खेल है कम का कम करता चल फल क परवाह मत कर अपनी राहपर खुद चल ।।2।।

चाचा नेह का ज मिदन ब े धूमधाम से मनाते । अपिनिह धुन म घुलकर फलो क तरह खलते ।।2।।

आसान नही है राह अपनी मंिजल पाने क हौसले िक उड़ान भर कामयाबी कदम चूमेगी ।।3।।

नेह जी थे ब ो क चाचा उ हे देख ब े खोतेथे आपा । इसीिलए उनक ज मिदन को बाल िदन क पमे है रखा ।।3।।

दिनया करती सलाम कछ कर गुजरने वाल को। अपनी बाजुओमे तू िह मत भरकर रख ।।4।।

ब े देश क तकिदरको बदलनेक मता है रखते । अपनी कािबिलयत क बलपर सही राह को है चुनते ।।4।।

िक मत क भरोसे तू िनक मा न बैठ । अपनी तकदीर को बदलनेक िफतरत तू रख ।।5।।

चलो बालिदवस क अवसरपर नया संक प हम लेले ब ोको उनक गित का सुअवसर को हम देदे ।।5।।

अपने कम से पहचाना जाता इंसान। अ छे बुरे का फक करना होता नही है आसान ।।6।। बनजा तू नेकिदल ज तमन द क मदत तू कर। िजंदगी क ितजो रमे इंसािनयत को तू भर ।।7।।

आनंद जाधव सहिश क सरकारी उ ाथिमक शाला कोटमाल, ता लसुर, िज िबदर 9535503233 ||

िश कांतफ कािशत एकमेव रा य तरीय िडिजटल सा ािहक: िश क येय ||

38