กิจกรรมการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning)

รายวิชา ภาษาไทย วรรณคดีและวรรณกรรม

หน#วยที่

1

มหาเวสสันดรชาดก กัณฑ0มัทรี ชั้นมัธยมศึกษาป9ที่ 5 จำนวน 8 ชั่วโมง

1. มาตรฐานการเรียนรู-และตัวชี้วัด มฐ. ท 5.1 ท 5.1 ม.4-6/1 ท 5.1 ม.4-6/2 ท 5.1 ม.4-6/3 ท 5.1 ม.4-6/4 ท 5.1 ม.4-6/6

เข$าใจและแสดงความคิดเห็น วิจารณ7วรรณคดีและวรรณกรรมไทยอย>างเห็นคุณค>าและ นำมาประยุกต7ใช$ในชีวิตจริง วิเคราะห7และวิจารณ7วรรณคดีและวรรณกรรมตามหลักการวิจารณ7เบื้องต$น วิเคราะห7ลักษณะเด>นของวรรณคดีเชื่อมโยงกับการเรียนรู$ทางประวัติศาสตร7และวิถีชีวิต ของสังคมในอดีต วิเคราะห7และประเมินคุณค>าด$านวรรณศิลปNของวรรณคดีและวรรณกรรมในฐานะที่เปPนมรดก ทางวัฒนธรรมของชาติ สังเคราะห7ข$อคิดจากวรรณคดีและวรรณกรรมเพื่อนำไปประยุกต7ใช$ในชีวิตจริง ท>องจำและบอกคุณค>าบทอาขยานตามที่กำหนด และบทร$อยกรองที่มีคุณค>าตามความสนใจ และนำไปใช$อ$างอิง

2. สมรรถนะสำคัญของผู-เรียน 1) สมรรถนะที่ 1 ตัวชี้วัดที่ 1

ความสามารถในการสื่อสาร ใช$ภาษาถ>ายทอดความรู$ ความเข$าใจ ความคิด ความรู$สึกและทัศนะของตนเองด$วยการพูด และการเขียน

55

พฤติกรรมบOงชี้ 2. พูดถ>ายทอดความคิด ความรู$สึก และทัศนะของตนเองจากสารที่อ>าน ฟZง หรือดู ด$วยภาษา ของตนเองพร$อมยกตัวอย>างประกอบได$ 3. เขียนถ>ายทอดความรู$ความเข$าใจจากสารที่อ>าน ฟZง หรือดูด$วยภาษาของตนเองพร$อม ยกตัวอย>างประกอบได$ 2) สมรรถนะที่ 2 ความสามารถในการคิด ตัวชี้วัดที่ 1 คิดพื้นฐาน (การคิดวิเคราะห7) พฤติกรรมบOงชี้ 2. เชื่อมโยงความสัมพันธ7ของส>วนประกอบของข$อมูลในบริบทต>าง ๆ 3. ระบุหลักการสำคัญหรือแนวคิดในเนื้อหาความรู$ ข$อมูลที่พบเห็นในบริบทต>าง ๆ ตัวชี้วัดที่ 2 คิดขั้นสูง (การคิดสังเคราะห7 คิดสร$างสรรค7 คิดอย>างมีวิจารณญาณ) พฤติกรรมบOงชี้ 1. คิดสังเคราะห7เพื่อประกอบการวางแผนออกแบบ ปรับปรุง คาดการณ7ประเมินผลข$อสรุป และตรวจสอบความเหมาะสมของข$อมูลที่พบเห็นในบริบทต>าง ๆ 3) สมรรถนะที่ 4 ความสามารถในการใช$ทักษะชีวิต ตัวชี้วัดที่ 2 เรียนรู$ด$วยตนเองและเรียนรู$อย>างต>อเนื่อง พฤติกรรมบOงชี้ 1. มีทักษะในการแสวงหาความรู$ ข$อมูล ข>าวสาร 2. สามารถเชื่อมโยงความรู$ 3. มีการเรียนรู$อย>างต>อเนื่อง

3. สมรรถนะประจำหนOวย เล>าเรื่องอย>างสร$างสรรค7ในภาษาของตนเองเพื่อสะท$อนสังคมจากการศึกษาวรรณคดี โดยคำนึงถึงการ ให$แง>คิดที่เปPนประโยชน7ต>อส>วนรวมอย>างมีวิจารณญาณ

4. เนื้อหาสาระ •

• • •

หลักการวิเคราะห7และวิจารณ7วรรณคดีเบื้องต$น - จุดมุ>งหมายการแต>งวรรณคดี - การพิจารณารูปแบบของวรรณคดี - การพิจารณาเนื้อหาและกลวิธีในวรรณคดี - การวิเคราะห7และการวิจารณ7วรรณคดี การวิเคราะห7และประเมินคุณค>าวรรณคดี การสังเคราะห7วรรณคดี บทอาขยานและบทร$อยกรองที่มีคุณค>า

56

5. สมรรถนะยOอย/งาน 1) พูดแสดงความคิดเห็นเพื่อวิเคราะห7บทบาทตัวละครในวรรณคดีที่สะท$อนความเชื่อของสังคมในอดีตอย>าง สมเหตุสมผลด$วยภาษาของตนเอง 2) สื่อสารการวิเคราะห7คุณค>าด$านวรรณศิลปN และแนวทางการนำข$อคิดที่ได$จากการอ>านวรรณคดีไปประยุกต7ใช$ ในชีวิตจริงอย>างมีวิจารณญาณ

6. โครงสร-างกิจกรรมของหนOวยการเรียนรูเรื่อง

สมรรถนะ

กิจกรรมการเรียนรู4

ภูมิหลังวรรณกรรม สมรรถนะย>อย พูดแสดงความคิดเห็นเพื่อวิเคราะห5บทบาทตัวละคร ในวรรณคดีที่สะท?อนความเชื่อของสังคมในอดีต อยCางสมเหตุสมผลด?วยภาษาของตนเอง

เวลา 8 ชั่วโมง

กิจกรรมพัฒนา สมรรถนะย>อย เรื่อง ตัวละครสะท?อน ความเชื่อ

2 ชั่วโมง

เนื้อเรื่อง และ บทวิเคราะหF

สมรรถนะย>อย กิจกรรมพัฒนา สื่อสารการวิเคราะห5คุณคCาด?านวรรณศิลปM และแนวทาง สมรรถนะย>อย เรื่อง การนำข?อคิดที่ได?จากการอCานวรรณคดีไปประยุกต5ใช?ในชีวิต สูญเสียไมCเสียศูนย5 จริงอยCางมีวิจารณญาณ

3 ชั่วโมง

การประยุกตF ใช4คุณค>า

สมรรถนะประจำหน>วย เลCาเรื่องอยCางสร?างสรรค5ในภาษาของตนเองเพื่อสะท?อน สังคมจากการศึกษาวรรณคดี โดยคำนึงถึงการให?แงCคิด ที่เปUนประโยชน5ตCอสCวนรวมอยCางมีวิจารณญาณ

3 ชั่วโมง

กิจกรรมประเมิน สมรรถนะประจำหน>วย เรื่อง เหลียวหน?าแลไทย ในวรรณคดี

หมายเหตุ : กิจกรรมในหน*วยการเรียนรู1นี้ ออกแบบมาเป7นตัวอย*างเฉพาะบางกิจกรรม (ที่ไฮไลตDสี) เท*านั้น โดย แถบสีส1ม เป7นกิจกรรมพัฒนาสมรรถนะย*อย เพื่อเตรียมนักเรียนให1มีความพร1อมก*อนไปปฏิบัติกิจกรรมประเมินสมรรถนะ แถบสีเขียว ส*วน แถบสีเทา ให1เห็นถึงการออกแบบที่เชื่อมโยงกันทั้งหน*วย แต*มิได1จัดทำกิจกรรมไว1ให1 ซึ่งครูผู1สอนสามารถออกแบบกิจกรรมเพิ่มเติม ได1เอง ตามความเหมาะสมของชั้นเรียน

57

7. การวัดและการประเมินผล เปLาหมาย

รายการประเมิน (จุดประสงคFการเรียนรู4)

การประเมิน วิธีการ

เครื่องมือ

เกณฑF การผ>าน

ผู4 เวลาประเมิน ประเมิน

สมรรถนะย>อย 1) ระบุความสัมพันธ5 พูดแสดงความ ของวรรณคดีไทยกับ คิดเห็นเพื่อวิเคราะห5 ความเชื่อของสังคม บทบาทตัวละครใน ในอดีต (K, S) วรรณคดีที่สะท?อน 2) พูดแสดงความคิดเห็น ความเชื่อของสังคม จากการวิเคราะห5 ในอดีตอยCาง ด?วยภาษาของตนเอง สมเหตุสมผลด?วย (S, A) ภาษาของตนเอง 3) พูดวิเคราะห5ลักษณะ ตัวละครให?สัมพันธ5กับ ความเชื่อของสังคมใน อดีตอยCางสมเหตุสมผล (S, A) สมรรถนะย>อย 1) เขียนวิเคราะห5คุณคCา สื่อสารการวิเคราะห5 ด?านวรรณศิลปMจากบท คุณคCาด?าน ประพันธ5ที่นำมาใช? วรรณศิลปM และ อ?างอิงได?อยCางถูกต?อง แนวทางการนำ (K, S) ข?อคิดที่ได?จาก 2) อธิบายแนวทางการนำ การอCานวรรณคดี ข?อคิดจากการศึกษา ไปประยุกต5ใช? วรรณคดีไปประยุกต5ใช? ในชีวิตจริงอยCาง ในชีวิตจริงอยCางมี มีวิจารณญาณ วิจารณญาณ (S, A) 3) เห็นคุณคCาของแงCคิด และความงามทางภาษา ที่ได?จากการอCาน วรรณคดี (S, A)

- ประเมิน - ใบกิจกรรม - มีระดับ - ครู ใบกิจกรรม พัฒนา คุณภาพดี พัฒนา สมรรถนะ (2) ขึ้นไป สมรรถนะ ยCอยเรื่อง ยCอยเรื่อง สูญเสีย สูญเสีย ไมCเสียศูนย5 ไมCเสียศูนย5 โดยใช? เกณฑ5การ ประเมินผล การทำ กิจกรรม พัฒนา สมรรถนะ ยCอย

58

- ระหวCางการ ทำกิจกรรม - หลังการทำ กิจกรรม

เปLาหมาย

รายการประเมิน (จุดประสงคFการเรียนรู4)

การประเมิน วิธีการ

เครื่องมือ

- ประเมิน - ชิ้นงาน ชิ้นงาน วรรณกรรม วรรณกรรม ที่นักเรียน ที่นักเรียน สร?างขึ้น สร?างขึ้น ตามโจทย5 ตามโจทย5 โดยใช? เกณฑ5การ ประเมินผล การทำ กิจกรรม พัฒนา สมรรถนะ ยCอย - สังเกต - แบบสังเกต พฤติกรรม พฤติกรรม การทำงาน การทำงาน รายบุคคล รายบุคคล - แบบประเมิน สมรรถนะ ยCอยตาม สมรรถนะ สำคัญของ ผู?เรียน

59

เกณฑF การผ>าน

ผู4 เวลาประเมิน ประเมิน

เปLาหมาย

รายการประเมิน (จุดประสงคFการเรียนรู4)

การประเมิน วิธีการ

สมรรถนะ 1) สังเคราะห5คุณคCาด?าน - ประเมิน ประจำหน>วย สังคมจากการศึกษา ใบกิจกรรม เลCาเรื่องอยCาง วรรณคดีอยCางถูกต?อง ประเมิน สร?างสรรค5ในภาษา ตรงประเด็น (K, S) สมรรถนะ ของตนเองเพื่อ 2) เลCาเรื่องอยCาง ประจำหนCวย สะท?อนสังคมที่ได? สร?างสรรค5ด?วยภาษา เรื่อง เหลียว จากการศึกษา ของตนเอง (S, A) หน?าแลไทย วรรณคดี โดย 3) เห็นคุณคCาของการให? ในวรรณคดี คำนึงถึงการให?แงCคิด แงCคิดที่เปUนประโยชน5 โดยใช? ที่เปUนประโยชน5 ตCอสCวนรวมอยCางมี เกณฑ5การ ตCอสCวนรวมอยCาง วิจารณญาณ (S, A) ประเมินผล มีวิจารณญาณ การทำ กิจกรรม ประเมิน สมรรถนะ ประจำหนCวย - ประเมิน ชิ้นงาน วรรณกรรม ที่นักเรียน สร?างขึ้น ตามโจทย5 โดยใช? เกณฑ5การ ประเมินผล การทำ กิจกรรม ประเมิน สมรรถนะ ประจำหนCวย

60

เครื่องมือ

เกณฑF การผ>าน

ผู4 เวลาประเมิน ประเมิน

- ใบกิจกรรม - มีระดับ - ครู ประเมิน คุณภาพดี สมรรถนะ (2) ขึ้นไป ประจำหนCวย เรื่อง เหลียว หน?าแลไทย ในวรรณคดี

- ชิ้นงาน วรรณกรรม ที่นักเรียน สร?างขึ้น ตามโจทย5

- ระหวCางการ ทำกิจกรรม - หลังการทำ กิจกรรม

เปLาหมาย

รายการประเมิน (จุดประสงคFการเรียนรู4)

การประเมิน วิธีการ

เครื่องมือ

เกณฑF การผ>าน

ผู4 เวลาประเมิน ประเมิน

- สังเกต - แบบสังเกต พฤติกรรม พฤติกรรม การทำงาน การทำงาน รายบุคคล รายบุคคล - สังเกต - แบบสังเกต พฤติกรรม พฤติกรรม การทำงาน การทำงาน กลุCม กลุCม - แบบประเมิน สมรรถนะ ประจำหนCวย ตามสมรรถนะ สำคัญของ ผู?เรียน หมายเหตุ : กิจกรรมในหน*วยการเรียนรู1นี้ ออกแบบมาเป7นตัวอย*างเฉพาะบางกิจกรรม (ที่ไฮไลตDสี) เท*านั้น โดย แถบสีส1ม เป7นกิจกรรมพัฒนาสมรรถนะย*อย เพื่อเตรียมนักเรียนให1มีความพร1อมก*อนไปปฏิบัติกิจกรรมประเมินสมรรถนะ แถบสีเขียว ส*วน แถบสีเทา ให1เห็นถึงการออกแบบที่เชื่อมโยงกันทั้งหน*วย แต*มิได1จัดทำกิจกรรมไว1ให1 ซึ่งครูผู1สอนสามารถออกแบบกิจกรรมเพิ่มเติม ได1เอง ตามความเหมาะสมของชั้นเรียน

61

ภาษาไทย วรรณคดีและวรรณกรรม มัธยมศึกษาปeที่ 5 รายวิชา...................................................................................................................................................................... ระดับชั้น.............................................................................................. มหาเวสสันดรชาดก กัณฑ7มัทรี (หน>วยที่ 1) 8 ชั่วโมง เวลา................ ชื่อหนOวยการเรียนรู.- .............................................................................................................................................................................................................. สูญเสียไม>เสียศูนย7 3 ชั่วโมง กิจกรรมการเรียนรู- เรื่อง................................................................................................................................................................................................... เวลา................ 6

1. สาระสำคัญ วรรณคดีเรื่อง มหาเวสสันดรชาดก กัณฑ7มัทรี เปPนวรรณคดีที่ให$แง>คิดจรรโลงใจผู$อ>านและมีความปราณีต ในการใช$ภาษา ดังนั้น การซึมซับความงามทางภาษา ตลอดจนนำคุณค>าไปประยุกต7ใช$ได$ในชีวิตจริงจึงจำเปPนต$อง อาศัยการพัฒนาความสามารถในการวิเคราะห7คุณค>าด$านวรรณศิลปN และสังเคราะห7ข$อคิดที่ได$จากการอ>าน

2. มาตรฐานการเรียนรู-และตัวชี้วัด มฐ. ท 5.1

เข$าใจและแสดงความคิดเห็น วิจารณ7วรรณคดีและวรรณกรรมไทยอย>างเห็นคุณค>าและ นำมาประยุกต7ใช$ในชีวิตจริง ท 5.1 ม.4-6/3 วิเคราะห7และประเมินคุณค>าด$านวรรณศิลปNของวรรณคดีและวรรณกรรมในฐานะที่เปPนมรดก ทางวัฒนธรรมของชาติ ท 5.1 ม.4-6/4 สังเคราะห7ข$อคิดจากวรรณคดีและวรรณกรรมเพื่อนำไปประยุกต7ใช$ในชีวิตจริง ท 5.1 ม.4-6/6 ท>องจำและบอกคุณค>าบทอาขยานตามที่กำหนด และบทร$อยกรองที่มีคุณค>าตามความสนใจ และนำไปใช$อ$างอิง

3. สมรรถนะสำคัญของผู-เรียน 1) สมรรถนะที่ 1 ตัวชี้วัดที่ 1

ความสามารถในการสื่อสาร ใช$ภาษาถ>ายทอดความรู$ ความเข$าใจ ความคิด ความรู$สึกและทัศนะของตนเองด$วยการพูด และการเขียน พฤติกรรมบOงชี้ 3. เขียนถ>ายทอดความรู$ความเข$าใจจากสารที่อ>าน ฟZง หรือดูด$วยภาษาของตนเองพร$อม ยกตัวอย>างประกอบได$

2) สมรรถนะที่ 2 ความสามารถในการคิด ตัวชี้วัดที่ 1 คิดพื้นฐาน (การคิดวิเคราะห7) พฤติกรรมบOงชี้ 3. ระบุหลักการสำคัญหรือแนวคิดในเนื้อหาความรู$ ข$อมูลที่พบเห็นในบริบทต>าง ๆ

62

ตัวชี้วัดที่ 2 คิดขั้นสูง (การคิดสังเคราะห7 คิดสร$างสรรค7 คิดอย>างมีวิจารณญาณ) พฤติกรรมบOงชี้ 1. คิดสังเคราะห7เพื่อประกอบการวางแผนออกแบบปรับปรุง คาดการณ7 ประเมินผลข$อสรุป และตรวจสอบความเหมาะสมของข$อมูลที่พบเห็นในบริบทต>าง ๆ 3) สมรรถนะที่ 4 ความสามารถในการใช$ทักษะชีวิต ตัวชี้วัดที่ 2 เรียนรู$ด$วยตนเองและเรียนรู$อย>างต>อเนื่อง พฤติกรรมบOงชี้ 1. มีทักษะในการแสวงหาความรู$ ข$อมูล ข>าวสาร 2. สามารถเชื่อมโยงความรู$

4. สมรรถนะยOอย สื่อสารการวิเคราะห7คุณค>าด$านวรรณศิลปN และแนวทางการนำข$อคิดที่ได$จากการอ>านวรรณคดีไปประยุกต7 ใช$ในชีวิตจริงอย>างมีวิจารณญาณ

5. จุดประสงคVการเรียนรู1) เขียนวิเคราะห7คุณค>าด$านวรรณศิลปNจากบทประพันธ7ที่นำมาใช$อ$างอิงได$อย>างถูกต$อง (K, S) 2) อธิบายแนวทางการนำข$อคิดจากการศึกษาวรรณคดีไปประยุกต7ใช$ในชีวิตจริงอย>างมีวิจารณญาณ (S, A) 3) เห็นคุณค>าของแง>คิดและความงามทางภาษาที่ได$จากการอ>านวรรณคดี (S, A)

6. สื่อและแหลOงการเรียนรู1) หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน ภาษาไทย วรรณคดีและวรรณกรรม ม.5 หน>วย 1 มหาเวสสันดรชาดก กัณฑ7มัทรี ของ อจท. 2) ใบกิจกรรมพัฒนาสมรรถนะย>อยเรื่อง สูญเสียไม>เสียศูนย7 3) สื่อออนไลน7สำหรับค$นหาข$อมูลและแชร7ผลงาน

63

7. วิธีการดำเนินกิจกรรม

(กระบวนการเรียนรู- : วิธีสอนโดยการอภิปรายกลุOมยOอย (Small Group Discussion)) ชั่วโมงที่ 1

ขั้นนำ ครูนำเสนอส>วนหนึ่งของคำประพันธ7ที่แสดงอารมณ7สะเทือนใจผ>านถ$อยคำของตัวละครจากหนังสือเรียน รายวิ ชาพื ้ นฐาน ภาษาไทย วรรณคดี และวรรณกรรม ม.5 หน> วย 1 เรื ่ อง มหาเวสสั นดรชาดก กั ณฑ7 มั ทรี ของ อจท. มาทบทวนความเข$าใจในเนื้อหา เช>น …เมื่อเช$าแม>จะเข$าไปสู>ปyา พ>อชาลีแม>กัณหายังทูลสั่ง แม>ยังกลับ หลังมาโลมลูบจูบกระหม>อมจอมเกล$าทั้งสองเรา…แต>นี้แม>จะกล>อมใครให$นิทรา… ให$นักเรียนอ>านแล$วใช$คำถาม เพื่อดึงให$นักเรียนมีส>วนร>วมในการแสดงความคิดเห็น เช>น - เกิดเหตุการณ7อะไรในเรื่อง - ตัวละครมีความรู$สึกอย>างไรในขณะที่พูด - เพราะอะไรจึงเกิดเหตุการณ7เช>นนั้น ขั้นสอน กำหนดประเด็นในการอภิปราย 1. ครูให$นักเรียนจับกลุ>มกลุ>มละ 4 คนแบบคละความสามารถ ช>วยกันอ>านบทประพันธ7แล$วทำความเข$าใจ เนื้อเรื่องทั้งหมด เพื่อเตรียมพร$อมสำหรับการกำหนดประเด็นในการพูดอภิปรายจากกิจกรรมในขั้นนำ โดยมี ครูคอยสังเกตและให$คำแนะนำเพิ่มเติมเท>าที่จำเปPน 2. ครูให$เงื่อนไขในการกำหนดประเด็นว>า - เน$นการวิเคราะห7คุณค>าด$านวรรณศิลปNที่สื่ออารมณ7ความรู$สึกของตัวละคร - เลือกประเด็นที่สะท$อนความสูญเสีย เช>น บทคร่ำครวญของพระนางมัทรีสะท$อนอะไร พระเวสสันดรเข$าใจ ความรู$สึกพระนางมัทรีแค>ไหน หรือประเด็นอื่น ๆ ในเรื่องตามความสนใจ ชั่วโมงที่ 2 แลกเปลี่ยนความคิดเห็น 3. นักเรียนช>วยกันรวบรวมคำประพันธ7ที่สัมพันธ7กับประเด็นที่กำหนด แล$วอภิปรายแลกเปลี่ยนความคิดเห็น เกี่ยวกับการวิเคราะห7คุณค>าด$านวรรณศิลปN

64

4. นักเรียนบันทึกสิ่งที่ได$จากการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นแล$วแลกเปลี่ยนกันอ>านกับเพื่อนกลุ>มอื่น ๆ จากนั้น บันทึกเปPนแนวทางในการปรับปรุงพัฒนางาน โดยทำลงในใบกิจกรรม เรื่อง สูญเสียไม>เสียศูนย7 ตอนที่ 1 ข$อ 1. - 2. 5. ครูใช$คำถามกระตุ$นความคิดกับนักเรียนว>า หากในเนื้อเรื่อง ชูชกมาทูลขอพระโอรสและพระธิดาในขณะ ที่พระนางมัทรีอยู> เหตุการณ7จะเปPนอย>างไร เพราะเหตุใด ให$นักเรียนเขียนแสดงความคิดเห็น โดยทำลงใน ใบกิจกรรม เรื่อง สูญเสียไม>เสียศูนย7 ตอนที่ 1 ข$อ 3. 6. ครูท$าทายความสามารถของนักเรียนโดยให$สมาชิกในแต>ละคนในกลุ>มหาข$อมูลจากครอบครัวหรือคนใกล$ชิด ของนักเรียนเกี่ยวกับการเผชิญเหตุการณ7การสูญเสียบุคคลอันเปPนที่รักหรือมีสำคัญต>อชีวิตแบบไม>ทันตั้งตัว และการรั บมื อต> อเหตุ การณ7 พร$ อมทั ้ งแนวทางการประยุ กต7 ใช$ โดยทำลงในใบกิ จกรรม เรื ่ อง สู ญเสี ย ไม>เสียศูนย7 ตอนที่ 2 ข$อ 1. ชั่วโมงที่ 3 7. นักเรียนแต>ละกลุ>มนำข$อมูลที่จัดเตรียมไว$มาอภิปรายแลกเปลี่ยนเรียนรู$ถึงวิธีรับมือต>อเหตุการณ7ที่ดีที่สุด สรุปผลการอภิปราย 8. นักเรียนแต>ละกลุ>มส>งตัวแทนออกมาสรุปผลการอภิปราย โดยครูคอยให$คำแนะนำเพิ่มเติมเท>าที่จำเปPน ขั้นสรุป 1. ครูใช$คำถามเพื่อชวนให$นักเรียนสรุปความรู$และความรู$สึกจากการทำกิจกรรมร>วมกัน 2. นักเรียนแต>ละคนพัฒนาต>อยอดจากการอภิปราย เพื่อสะท$อนการนำข$อคิดจากเรื่องไปใช$ในชีวิต โดยใช$ แนวทางในใบกิจกรรม เรื่อง สูญเสียไม>เสียศูนย7 ตอนที่ 2 ข$อ 2. ขั้นประเมิน ประเมินผลการเรียนรูครูตรวจสอบชิ้นงานวรรณกรรมที่นักเรียนสร$างขึ้นตามโจทย7 แล$วให$คำแนะนำเพิ่มเติมเปPนรายบุคคล

65

8. การวัดและการประเมินผล เปLาหมาย

รายการประเมิน (จุดประสงคFการเรียนรู4)

สมรรถนะย>อย 1) เขียนวิเคราะห5คุณคCา สื่อสารการวิเคราะห5 ด?านวรรณศิลปMจากบท คุณคCาด?าน ประพันธ5ที่นำมาใช? วรรณศิลปM และ อ?างอิงได?อยCางถูกต?อง แนวทางการนำ (K, S) ข?อคิดที่ได?จาก 2) อธิบายแนวทางการนำ การอCานวรรณคดี ข?อคิดจากการศึกษา ไปประยุกต5ใช? วรรณคดีไปประยุกต5ใช? ในชีวิตจริงอยCาง ในชีวิตจริงอยCางมี มีวิจารณญาณ วิจารณญาณ (S, A) 3) เห็นคุณคCาของแงCคิด และความงามทางภาษา ที่ได?จากการอCาน วรรณคดี (S, A)

การประเมิน วิธีการ

เครื่องมือ

เกณฑF การผ>าน

ผู4 เวลาประเมิน ประเมิน

- ประเมิน - ใบกิจกรรม - มีระดับ - ครู ใบกิจกรรม พัฒนา คุณภาพดี พัฒนา สมรรถนะ (2) ขึ้นไป สมรรถนะ ยCอยเรื่อง ยCอยเรื่อง สูญเสีย สูญเสีย ไมCเสียศูนย5 ไมCเสียศูนย5 โดยใช? เกณฑ5การ ประเมินผล การทำ กิจกรรม พัฒนา สมรรถนะ ยCอย - ประเมิน - ชิ้นงาน ชิ้นงาน วรรณกรรม วรรณกรรม ที่นักเรียน ที่นักเรียน สร?างขึ้น สร?างขึ้น ตามโจทย5 ตามโจทย5 โดยใช? เกณฑ5การ ประเมินผล การทำ กิจกรรม พัฒนา สมรรถนะ ยCอย

66

- ระหวCางการ ทำกิจกรรม - หลังการทำ กิจกรรม

เปLาหมาย

รายการประเมิน (จุดประสงคFการเรียนรู4)

การประเมิน วิธีการ

เครื่องมือ

- สังเกต - แบบสังเกต พฤติกรรม พฤติกรรม การทำงาน การทำงาน รายบุคคล รายบุคคล - แบบประเมิน สมรรถนะ ยCอยตาม สมรรถนะ สำคัญของ ผู?เรียน

67

เกณฑF การผ>าน

ผู4 เวลาประเมิน ประเมิน

สูญเสียไม.เสียศูนย1 คำชี้แจง : ให6นักเรียนปฏิบัติกิจกรรม ดังนี้ ตอนที่ 1 : สารจากมัทรี 1. จับกลุKมกับเพื่อนแล6วชKวยกันเขียนอธิบายอารมณRความรู6สึกจากการอKานวรรณคดี จากนั้นกำหนด ประเด็นเพื่ออภิปรายในกลุKมเกี่ยวกับบทบาทพระนางมัทรี เรื่อง มหาเวสสันดรชาดก กัณฑRมัทรี ความรู6สึกของพระนางมัทรีจากการวิเคราะหRเนื้อเรื่อง ความรู6สึกสKวนใหญKในกัณฑRนี้คือ 1. 2. 3.

ตัวอยKางเหตุการณR เชKน

ประเด็นที่เลือกอภิปรายเพื่อวิเคราะหRคุณคKาจากวรรณคดี

บทประพันธRที่กลKาวถึงตามประเด็นที่เลือกอภิปราย

วิเคราะหRกลวิธีการแตKงคำประพันธRที่สื่อความรู6สึกจากบทที่ยกตัวอยKาง

68

2. สรุปสิ่งที่ได6เรียนรู6จากการอภิปรายแลกเปลี่ยน

3. ถ6าชูชกมาขอสองกุมารและพระนางมัทรีมาเห็นพอดี เหตุการณRจะเป\นอยKางไร

ตอนที่ 2 : สูญเสียไมKเสียศูนยR 1. จากข6อคิดในการก6าวข6ามความทุกขRของพระนางมัทรี ให6สมาชิกแตKละคนในกลุKมสำรวจข6อมูล ในชีวิตจริงเกี่ยวกับประสบการณRตรงของผู6เผชิญเหตุการณRการสูญเสียบุคคลใกล6ชิดอยKางไมKทัน ตั้งตัวมาอภิปรายรKวมกัน ผู6ให6ข6อมูล •

รายละเอียดของเหตุการณR

69

•

วิธีรับมือของผู6สูญเสียตKอเหตุการณRนั้น ๆ

•

เปรียบเทียบระหวKางเหตุการณRนี้กับกรณีของพระนางมัทรี

•

เแนวทางการประยุกตRใช6

2. ถ6านักเรียนต6องเผชิญเหตุการณRกับความทุกขR จะมีวิธีเตรียมพร6อมรับมือกับอยKางไร ให6นักเรียน สร6างชิ้นงานวรรณกรรมอยKางสร6างสรรคRตามแนวทางที่สนใจ โดยมีเงื่อนไขดังนี้ 1. ยกตัวอย,างเหตุการณ4โศกนาฏกรรมที่เกิดขึ้นไดCจริง 2. บอกวิธีการรับมือต,อเหตุการณ4ที่นักเรียนคิดว,าดีที่สุด 3. เปรียบเทียบความเหมือนและความแตกต,างจากเหตุการณ4ในขCอที่ 1 4. เผยแพร,ชิ้นงานในกลุ,มปSดใหCเพื่อนร,วมแสดงความคิดเห็น 70

สูญเสียไม.เสียศูนย1 คำชี้แจง : ให6นักเรียนปฏิบัติกิจกรรม ดังนี้ ตอนที่ 1 : สารจากมัทรี 1. จับกลุKมกับเพื่อนแล6วชKวยกันเขียนอธิบายอารมณRความรู6สึกจากการอKานวรรณคดี จากนั้นกำหนด ประเด็นเพื่ออภิปรายในกลุKมเกี่ยวกับบทบาทพระนางมัทรี เรื่อง มหาเวสสันดรชาดก กัณฑRมัทรี ความรู6สึกของพระนางมัทรีจากการวิเคราะหRเนื้อเรื่อง ความรู6สึกสKวนใหญKในกัณฑRนี้คือ โศกเศรCา ตัวอยKางเหตุการณR เชKน 1. พระนางมัทรีรูCว,าลูกหายไปจึงออกตามหาในปVาไปทุกหนแห,ง 2. พระสวามียอมบอกว,าลูกไม,อยู,แลCวหลังจากตามหาเปWนเวลานาน 3. พระนางมัทรีสลบทันทีเมื่อรูCว,าพระเวสสันดรมอบสองกุมารใหCชูชกไปแลCว ประเด็นที่เลือกอภิปรายเพื่อวิเคราะหRคุณคKาจากวรรณคดี พระเวสสันดรเขCาใจความรูCสึกพระนางมัทรีดีแค,ไหน บทประพันธRที่กลKาวถึงตามประเด็นที่เลือกอภิปราย เจCาจะเอาปVาชัฏนี่หรือมาเปWนปVาชCา จะเอาพระบรรณศาลานี่หรือมาเปWนบริเวณพระเมรุทอง จะเอาแตK เสียงสาลิกาอันร่ำรCองนั่นหรือมาเป\นกลองประโคมใน จะเอาแตKเสียงจักจั่นและเรไรอันร่ำรCองนั่นหรือ มาตKางแตรสังข4และพิณพาทย4 วิเคราะหRกลวิธีการแตKงคำประพันธRที่สื่อความรู6สึกจากบทที่ยกตัวอยKาง ใชCการสรรคำใหCเกิดอารมณ4เศรCาที่เรียกว,า สัลปYงควิสัย ใชCคำซ้ำ เช,น จะเอาแต, มาเปWน มาต,าง เพื่อเนCนย้ำถCอยคำ และการใชCอุปมาโวหารเปรียบเทียบใหCรูCสึกต่ำตCอยนCอยนิดที่พามาลำบาก ถ,ายทอด ความเศรCาสลด เมื่อเห็นสภาพของพระนางมัทรี

71

2. สรุปสิ่งที่ได6เรียนรู6จากการอภิปรายแลกเปลี่ยน จากการพูดคุยกัน บทประพันธ4ที่เพื่อนยกมาจะเปWนการเล,นเสียงเล,นคำ แสดงสัลปYงควิสัย คือสื่อ อารมณ4เศรCาแต,ก็มีบางบทที่เห็นเปWนพิโรธวาทัง คืออารมณ4โกรธ เช,น คำพูดของพระเวสสันดร ที่กล,าวต,อว,า ทำเปWนบีบน้ำตาตีอกว,าลูกหาย ใครจะไม,รูCแยบคายความคิดหญิง ซึ่งจริง ๆ แลCวตCองการ ดับอารมณ4เศรCาดCวยอารมณ4โกรธ

3. ถ6าชูชกมาขอสองกุมารและพระนางมัทรีมาเห็นพอดี เหตุการณRจะเป\นอยKางไร ดCวยความเปWนแม,ก็ตCองขัดขวางอย,างแน,นอน และการบริจาคลูกก็จะไม,สำเร็จ จะมีการทะเลาะ เบาะแวCงกันตลอด เพราะระแวงว,าพระสวามีจะยกลูกใหCคนอื่น ไม,มีความสุขในครอบครัว แมCยังอยู, กันพรCอมหนCาก็ตาม

ตอนที่ 2 : สูญเสียไมKเสียศูนยR 1. จากข6อคิดในการก6าวข6ามความทุกขRของพระนางมัทรี ให6สมาชิกแตKละคนในกลุKมสำรวจข6อมูล ในชีวิตจริงเกี่ยวกับประสบการณRตรงของผู6เผชิญเหตุการณRการสูญเสียบุคคลใกล6ชิดอยKางไมKทัน ตั้งตัวมาอภิปรายรKวมกัน ผู6ให6ข6อมูล คุณแม,ของผูCเสียชีวิตจากเหตุไฟไหมCสถานบันเทิงแห,งหนึ่ง •

รายละเอียดของเหตุการณR ในช, ว งเทศกาลวั น หยุ ด ยาว ลู ก ชายวั ย 36 ปa โทรศั พ ท4 บ อกแม, ว , า จะกลั บ จะจากงาน ที่ต,างจังหวัดมาหาคุณแม,ที่กรุงเทพ แต,ช,วงกลางดึกของวันนั้นทางหน,วยกูCภัยโทรศัพท4แจCงใหCมา รับศพเพื่อประกอบพิธี พรCอมแสดงความเสียใจ ครั้งแรกไม,ปYกใจเชื่อ เพราะโดยปกติเวลากลางคืน มักอยู,แต,ในบCาน แต,แม,ไปรับและพบว,าเปWนลูกชายของคุณแม,จริง ๆ ถึงกับลCมทั้งยืน และกินอะไร ไม, ล งร, ว มสั ป ดาห4 ร ะหว, า งจั ด งานศพ ทำใหC ซ ู ม ผอมลงไปมากราวกั บ คนละคน คนใกลC ชิ ด ในครอบครัวต,างก็เปWนห,วงแม, กลัวว,าจะเปWนซึมเศรCา เพราะในบCานแม,สนิทกับลูกชายคนนี้มากที่สุด 72

•

วิธีรับมือของผู6สูญเสียตKอเหตุการณRนั้น ๆ ทีแรกทำใจยากมาก เพราะไม,คิดว,าเรื่องแบบนี้จะเกิดขึ้นกับเรา ดีที่มีหลานเล็ก ๆ ที่แม,ตCอง ดูแลอยู, เวลาผ,านไปก็มีนึกถึงบCาง ก็ไปทำบุญส,งบุญใหC จิตใจก็ค,อย ๆ ดีขึ้น เพราะเชื่อว,าถCาเขา สัมผัสไดC ก็คงมีความสุขมากกว,าที่เห็นแม,มีความสุข

•

เปรียบเทียบระหวKางเหตุการณRนี้กับกรณีของพระนางมัทรี สิ่งที่เหมือนกันคือการจากไปโดยไม,ไดCลา ซึ่งเปWนสิ่งที่ทำใจยาก ส,วนที่ต,างกันคือพระนางมัทรี ทำใจไดCจากเหตุการณ4ไวกว,า อาจเปWนเพราะเปWนการจากลาที่ยังมีความหวังว,าอาจจะไดCพบกันอีก

•

เแนวทางการประยุกตRใช6 การจากลาสามารถเกิดขึ้นไดCกับทุกคน เมื่อเรามีความผูกพันต,อใคร ตอนที่เขาด,วนจากไป ไม,ว,าจะจากกันแบบไหน ความคิดจะวนเวียนอยู,แต,ในอดีต ส,งผลเสียต,อสุขภาพทั้งกายและใจ ยิ่งผูกพันก็ยิ่งทำใจไดCยาก วิธีหนึ่งที่น,าสนใจจากการพูดคุยแลกเปลี่ยนกันคือดึงตัวเองมาอยู,กับ ปYจจุบันว,ากำลังทำอะไรอยู, อยู,กับสิ่งที่เห็นตรงหนCา เหมือนที่คุณแม,ของผูCใหCขCอมูลคิดถึงหลาน ๆ

2. ถ6านักเรียนต6องเผชิญเหตุการณRกับความทุกขR จะมีวิธีเตรียมพร6อมรับมือกับอยKางไร ให6นักเรียน สร6างชิ้นงานวรรณกรรมอยKางสร6างสรรคRตามแนวทางที่สนใจ โดยมีเงื่อนไขดังนี้ 1. ยกตัวอย,างเหตุการณ4โศกนาฏกรรมที่เกิดขึ้นไดCจริง 2. บอกวิธีการรับมือต,อเหตุการณ4ที่นักเรียนคิดว,าดีที่สุด 3. เปรียบเทียบความเหมือนและความแตกต,างจากเหตุการณ4ในขCอที่ 1 4. เผยแพร,ชิ้นงานในกลุ,มปSดใหCเพื่อนร,วมแสดงความคิดเห็น 73

แบบประเมินสมรรถนะยKอยตามสมรรถนะสำคัญของผู6เรียน ตารางบันทึกระดับคุณภาพในการทำกิจกรรมพัฒนาสมรรถนะยKอย คำชี้แจง : ใส>ตัวเลขลงในช>องระดับคุณภาพตามเกณฑ7ที่กำหนด สมรรถนะที่ 2 สมรรถนะที่ 4 สมรรถนะที่ 2 สมรรถนะที่ 4 สมรรถนะที่ 1

รายการประเมินสมรรถนะสำคัญของผู4เรียน ความสามารถในการคิด ตัวชี้วัดที่ 1 พฤติกรรมบCงชี้ 3. ความสามารถในการใช?ทักษะชีวิต ตัวชี้วัดที่ 2 พฤติกรรมบCงชี้ 1. ความสามารถในการใช?ทักษะชีวิต ตัวชี้วัดที่ 2 พฤติกรรมบCงชี้ 1. ความสามารถในการใช?ทักษะชีวิต ตัวชี้วัดที่ 2 พฤติกรรมบCงชี้ 2. ความสามารถในการสื่อสาร ตัวชี้วัดที่ 1 พฤติกรรมบCงชี้ 3.

หมายเหตุ : หากนักเรียนมีระดับคุณภาพไม*ถึงระดับดี (2) ในแต*ละสมรรถนะสำคัญ ครูควรพัฒนานักเรียน ให1ถึงเกณฑD เพื่อให1นักเรียนมีความพร1อมก*อนทำกิจกรรมต*อไป

74

ระดับคุณภาพ

เกณฑRการประเมินผลการทำกิจกรรมพัฒนาสมรรถนะยKอย รายการตัวชี้วัด ท 5.1 ม.4-6/3 วิเคราะห5และ ประเมินคุณคCา ด?านวรรณศิลปM ของวรรณคดีและ วรรณกรรมในฐานะ ที่เปUนมรดกทาง วัฒนธรรมของชาติ

รายการประเมิน สมรรถนะสำคัญ ของผู4เรียน

ระดับคุณภาพ ดีเยี่ยม (3 คะแนน)

ดี (2 คะแนน)

พอใช4 (1 คะแนน)

ปรับปรุง (0 คะแนน)

สมรรถนะที่ 2 ความสามารถ ในการคิด ตัวชี้วัดที่ 1 คิดพื้นฐาน (การคิดวิเคราะห5) พฤติกรรมบ>งชี้ 3. ระบุหลักการ สำคัญหรือ แนวคิดใน เนื้อหาความรู? ข?อมูลที่พบเห็น ในบริบทตCาง ๆ

ระบุหลักการสำคัญ ของการวิเคราะห5 และประเมินคุณคCา ด?านวรรณศิลปM ในวรรณคดีไทย ได?ถูกต?องครบถ?วน ตามประเด็น ที่กำหนด

ระบุหลักการสำคัญ ของการวิเคราะห5 และประเมินคุณคCา ด?านวรรณศิลปM ในวรรณคดีไทย ได?ถูกต?องแตCไมC ครบถ?วนตาม ประเด็นที่กำหนด

ระบุหลักการสำคัญ ของการวิเคราะห5 และประเมินคุณคCา ด?านวรรณศิลปM ในวรรณคดีไทย ได?ถูกต?องแตCไมC ครบถ?วนตาม ประเด็นที่กำหนด

ระบุหลักการสำคัญ ของประเมินคุณคCา ด?านวรรณศิลปM ในวรรณคดีไทย ไมCถูกต?องตาม ประเด็นที่กำหนด

สมรรถนะที่ 4 ความสามารถ ในการใช?ทักษะชีวิต ตัวชี้วัดที่ 2 เรียนรู?ด?วยตนเอง และเรียนรู? อยCางตCอเนื่อง พฤติกรรมบ>งชี้ 1. มีทักษะในการ แสวงหาความรู? ข?อมูล ขCาวสาร

สืบค?นข?อมูล เกี่ยวกับกลวิธีการ แตCงคำประพันธ5 จากแหลCงเรียนรู? ตCาง ๆ หรือแหลCง อ?างอิง ที่หลากหลาย โดยปฏิบัติทุกครั้ง

สืบค?นข?อมูล เกี่ยวกับกลวิธีการ แตCงคำประพันธ5 จากแหลCงเรียนรู? ตCาง ๆ หรือแหลCง อ?างอิง ที่หลากหลาย โดยปฏิบัติบางครั้ง

สืบค?นข?อมูล เกี่ยวกับกลวิธีการ แตCงคำประพันธ5 จากแหลCงเรียนรู? ตCาง ๆ หรือแหลCง อ?างอิง ที่ไมCหลากหลาย

คัดลอกข?อมูล เกี่ยวกับกลวิธีการ แตCงคำประพันธ5 ของผู?อื่น โดยไมCมี การสืบค?น

75

รายการตัวชี้วัด ท 5.1 ม.4-6/4 สังเคราะห5ข?อคิด จากวรรณคดีและ วรรณกรรมเพื่อ นำไปประยุกต5 ใช?ในชีวิตจริง

รายการประเมิน สมรรถนะสำคัญ ของผู4เรียน สมรรถนะที่ 2 ความสามารถ ในการคิด ตัวชี้วัดที่ 2 คิดขั้นสูง (การคิดสังเคราะห5 คิดสร?างสรรค5 คิดอยCางมี วิจารณญาณ) พฤติกรรมบ>งชี้ 1. คิดสังเคราะห5 เพื่อประกอบ การวางแผน ออกแบบ ปรับปรุง คาดการณ5 ประเมินผล ข?อสรุปและ ตรวจสอบ ความเหมาะสม ของข?อมูล ที่พบเห็น ในบริบทตCาง ๆ

ระดับคุณภาพ ดีเยี่ยม (3 คะแนน)

ดี (2 คะแนน)

พอใช4 (1 คะแนน)

ปรับปรุง (0 คะแนน)

รวบรวม จัดกระทำ ประมวลข?อมูลจาก การศึกษาวรรณคดี เพื่อประเมินลง ข?อสรุปข?อคิดจาก วรรณคดีได?ถูกต?อง ตลอดจนนำผลที่ได? ไปสร?างผลงานที่มี คุณภาพ

รวบรวม จัดกระทำ ประมวลข?อมูลจาก การศึกษาวรรณคดี เพื่อประเมินลง ข?อสรุปข?อคิดจาก วรรณคดีได?ถูกต?อง ตลอดจนนำผลที่ได? ไปสร?างผลงานได?

รวบรวม จัดกระทำ ประมวลข?อมูลจาก การศึกษาวรรณคดี เพื่อประเมินลง ข?อสรุปข?อคิดจาก วรรณคดีได?ถูกต?อง

รวบรวม จัดกระทำ ประมวลข?อมูลจาก การศึกษาวรรณคดี เพื่อประเมินลง ข?อสรุปข?อคิดจาก วรรณคดีไมCได?

76

รายการตัวชี้วัด

รายการประเมิน สมรรถนะสำคัญ ของผู4เรียน สมรรถนะที่ 4 ความสามารถ ในการใช?ทักษะชีวิต ตัวชี้วัดที่ 2 เรียนรู?ด?วยตนเอง และเรียนรู? อยCางตCอเนื่อง พฤติกรรมบ>งชี้ 2. สามารถ เชื่อมโยงความรู?

ระดับคุณภาพ ดีเยี่ยม (3 คะแนน)

ดี (2 คะแนน)

นำความรู? ข?อมูล จากเนื้อหา ในวรรณคดีและ ขCาวสารที่ได? จากการสืบค?น เรียบเรียงเปUน เนื้อหาใหมCที่เสนอ แกCนสาระสำคัญ ในประเด็นที่ เหมือนกันและ ตCางกัน โดย เชื่อมโยงหลักการ ได?อยCางสอดคล?อง นCาเชื่อถือ

นำความรู? ข?อมูล จากเนื้อหา ในวรรณคดีและ ขCาวสารที่ได? จากการสืบค?น เรียบเรียงเปUน เนื้อหาใหมCที่เสนอ แกCนสาระสำคัญ ในประเด็นที่ เหมือนกันและ ตCางกันได?

77

พอใช4 (1 คะแนน)

ปรับปรุง (0 คะแนน)

นำความรู? ข?อมูล จากเนื้อหา ในวรรณคดีและ ขCาวสารที่ได? จากการสืบค?น เรียบเรียงเปUน เนื้อหาใหมCได?

นำความรู? ข?อมูล จากเนื้อหา ในวรรณคดีและ ขCาวสารที่ได? จากการสืบค?น เรียบเรียงเปUน เนื้อหาใหมCไมCได?

รายการตัวชี้วัด ท 5.1 ม.4-6/6 ทCองจำและบอก คุณคCาบทอาขยาน ตามที่กำหนด และ บทร?อยกรอง ที่มีคุณคCาตาม ความสนใจและ นำไปใช?อ?างอิง

รายการประเมิน สมรรถนะสำคัญ ของผู4เรียน สมรรถนะที่ 1 ความสามารถ ในการสื่อสาร ตัวชี้วัดที่ 1 ใช?ภาษาถCายทอด ความรู?ความเข?าใจ ความคิด ความรู?สึก และทัศนะของ ตนเองด?วยการพูด และการเขียน พฤติกรรมบ>งชี้ 3. เขียนถCายทอด ความรู? ความเข?าใจ จากสารที่อCาน ฟhง หรือดู ด?วยภาษา ของตนเอง พร?อยกตัวอยCาง ประกอบได?

ระดับคุณภาพ ดีเยี่ยม (3 คะแนน)

ดี (2 คะแนน)

พอใช4 (1 คะแนน)

ปรับปรุง (0 คะแนน)

เขียนถCายทอด ความรู? ความเข?าใจ และคุณคCาจากบท ร?อยกรองที่อCาน ฟhง หรือดู ด?วยภาษา ของตนเอง พร?อม ยกตัวอยCาง ประกอบสอดคล?อง กับเรื่องที่ถCายทอด

เขียนถCายทอด ความรู? ความเข?าใจ และคุณคCาจากบท ร?อยกรองที่อCาน ฟhง หรือดู ด?วยภาษา ของตนเอง พร?อม ยกตัวอยCาง ประกอบแตCไมC สอดคล?องกับเรื่อง ที่ถCายทอด

เขียนถCายทอด ความรู? ความเข?าใจ และคุณคCาจากบท ร?อยกรองที่อCาน ฟhง หรือดู ด?วยภาษา ของตนเอง

เขียนถCายทอด ความรู? ความเข?าใจ และคุณคCาจากบท ร?อยกรองที่อCาน ฟhง หรือดูตามแบบ

78

ภาษาไทย วรรณคดีและวรรณกรรม มัธยมศึกษาปeที่ 5 รายวิชา...................................................................................................................................................................... ระดับชั้น.............................................................................................. มหาเวสสันดรชาดก กัณฑ7มัทรี (หน>วย 1) 7 ชั่วโมง เวลา................ ชื่อหนOวยการเรียนรู.- .............................................................................................................................................................................................................. เหลียวหน$าแลหลังสังคมไทยในวรรณคดี 3 ชั่วโมง กิจกรรมการเรียนรู- เรื่อง.................................................................................................................................................................................................. เวลา................

1. สาระสำคัญ การอ>านวรรณคดีนอกจากจะให$ความรู$และความบันเทิงแล$ว ในวรรณคดีส>วนใหญ>ยังให$แง>คิดที่จรรโลงใจ ซึ่ง ต$องอาศัยการอ>านโดยพิจารณาไตร>ตรองอย>างถ>องแท$ เพื่อให$เข$าใจเรื่องราวที่เปPนแก>นสารจากการศึกษาวรรณคดี อย>างลึกซึ้ง และมองเห็นความสำคัญของคุณค>าด$านสังคม ตลอดจนสามารถต>อยอดความคิดที่เปPนประโยชน7 ต>อผู$อื่นได$อย>างมีวิจารณญาณ

2. มาตรฐานการเรียนรู-และตัวชี้วัด มฐ. ท 5.1 ท 5.1 ม.4-6/1 ท 5.1 ม.4-6/2 ท 5.1 ม.4-6/3 ท 5.1 ม.4-6/4 ท 5.1 ม.4-6/6

เข$าใจและแสดงความคิดเห็น วิจารณ7วรรณคดีและวรรณกรรมไทยอย>างเห็นคุณค>าและ นำมาประยุกต7ใช$ในชีวิตจริง วิเคราะห7และวิจารณ7วรรณคดีและวรรณกรรมตามหลักการวิจารณ7เบื้องต$น วิเคราะห7ลักษณะเด>นของวรรณคดีเชื่อมโยงกับการเรียนรู$ทางประวัติศาสตร7และวิถีชีวิต ของสังคมในอดีต วิเคราะห7และประเมินคุณค>าด$านวรรณศิลปNของวรรณคดีและวรรณกรรมในฐานะที่เปPนมรดก ทางวัฒนธรรมของชาติ สังเคราะห7ข$อคิดจากวรรณคดีและวรรณกรรมเพื่อนำไปประยุกต7ใช$ในชีวิตจริง ท>องจำและบอกคุณค>าบทอาขยานตามที่กำหนด และบทร$อยกรองที่มีคุณค>าตามความสนใจ และนำไปใช$อ$างอิง

3. สมรรถนะสำคัญของผู-เรียน 1) สมรรถนะที่ 1 ตัวชี้วัดที่ 1

ความสามารถในการสื่อสาร ใช$ภาษาถ>ายทอดความรู$ ความเข$าใจ ความคิด ความรู$สึกและทัศนะของตนเองด$วยการพูด และการเขียน

79

พฤติกรรมบOงชี้ 2. พูดถ>ายทอดความคิด ความรู$สึก และทัศนะของตนเองจากสารที่อ>านฟZงหรือดูด$วยภาษา ของตนเองพร$อมยกตัวอย>างประกอบได$ 3. เขียนถ>ายทอดความรู$ความเข$าใจจากสารที่อ>าน ฟZง หรือดูด$วยภาษาของตนเองพร$อม ยกตัวอย>างประกอบได$ 2) สมรรถนะที่ 2 ความสามารถในการคิด ตัวชี้วัดที่ 1 คิดพื้นฐาน (การคิดวิเคราะห7) พฤติกรรมบOงชี้ 2. เชื่อมโยงความสัมพันธ7ของส>วนประกอบของข$อมูลในบริบทต>าง ๆ 3. ระบุหลักการสำคัญหรือแนวคิดในเนื้อหาความรู$ ข$อมูลที่พบเห็นในบริบทต>าง ๆ ตัวชี้วัดที่ 2 คิดขั้นสูง (การคิดสังเคราะห7 คิดสร$างสรรค7 คิดอย>างมีวิจารณญาณ) พฤติกรรมบOงชี้ 1. คิดสังเคราะห7เพื่อประกอบการวางแผนออกแบบ ปรับปรุง คาดการณ7ประเมินผล ข$อสรุปและตรวจสอบความเหมาะสมของข$อมูลที่พบเห็นในบริบทต>าง ๆ 3) สมรรถนะที่ 4 ความสามารถในการใช$ทักษะชีวิต ตัวชี้วัดที่ 2 เรียนรู$ด$วยตนเองและเรียนรู$อย>างต>อเนื่อง พฤติกรรมบOงชี้ 1. มีทักษะในการแสวงหาความรู$ ข$อมูล ข>าวสาร 2. สามารถเชื่อมโยงความรู$ 3. มีการเรียนรู$อย>างต>อเนื่อง

4. สมรรถนะประจำหนOวย เล>าเรื่องอย>างสร$างสรรค7ในภาษาของตนเองเพื่อสะท$อนสังคมจากการศึกษาวรรณคดี โดยคำนึงถึงการให$แง> คิดที่เปPนประโยชน7ต>อส>วนรวมอย>างมีวิจารณญาณ

5. จุดประสงคVการเรียนรู1) สังเคราะห7คุณค>าด$านสังคมจากการศึกษาวรรณคดีอย>างถูกต$อง ตรงประเด็น (K, S) 2) เล>าเรื่องอย>างสร$างสรรค7ด$วยภาษาของตนเอง (S, A) 3) เห็นคุณค>าของการให$แง>คิดที่เปPนประโยชน7ต>อส>วนรวมอย>างมีวิจารณญาณ (S, A)

6. สื่อและแหลOงการเรียนรู1) หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน ภาษาไทย วรรณคดีและวรรณกรรม ม.5 หน>วย 1 มหาเวสสันดรชาดก กัณฑ7มัทรี ของ อจท. 2) ใบกิจกรรมประเมินสมรรถนะประจำหน>วย เรื่อง เหลียวหน$าแลไทยในวรรณคดี 3) สื่อออนไลน7สำหรับค$นหาข$อมูลและนำเสนอผลงาน 80

7. วิธีการดำเนินกิจกรรม

(กระบวนการเรียนรู- : การเรียนการสอนโดยยึดผู-เรียนเป^นศูนยVกลาง “โมเดลซิปปา” (CIPPA Model)) ชั่วโมงที่ 1

ขั้นนำ ขั้นทบทวนความรู-เดิม ครูใช$คำถามกระตุ$นความคิดเพื่อทบทวนความรู$ที่ได$จากการศึกษาวรรณคดีเรื่องพระมหาเวสสันดรชาดก กัณฑ7มัทรี โดยใช$คำถาม เช>น - นักเรียนคิดว>าเรื่องนี้สอนเกี่ยวกับอะไร - นักเรียนคิดว>าเรื่องนี้สะท$อนสังคมไทยอย>างไร ขั้นสอน การแสวงหาความรู-ใหมO 1. ครูต>อยอดความคิดจากคำถามสุดท$ายในขั้นนำ โดยให$นักเรียนแบ>งกลุ>ม กลุ>มละ 4 คน เพื่อเลือกศึกษาคุณค>า ด$านสังคมตามหัวข$อที่สนใจ จากหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน ภาษาไทย วรรณคดีและวรรณกรรม ม.5 หน>วย 1 มหาเวสสันดรชาดก กัณฑ7มัทรี ของ อจท. หรือด$านสังคมในแง>อื่นตามความสนใจ การศึกษาทำความเข-าใจข-อมูล/ความรู-ใหมO และเชื่อมโยงความรู-ใหมOกับความรู-เดิม 2. นักเรียนแต>ละกลุ>มช>วยกันสืบค$นข$อมูลเกี่ยวกับเหตุการณ7ในปZจจุบันที่สอดคล$องกับคุณค>าด$านสังคมในแง> ที่กลุ>มเลือกไว$ เช>นนักเรียนเลือกหัว ข$อ 3 “สะท$อนความเชื่อของสังคมไทย” หัวข$อ ความเชื่อเกี่ยวกับ โชคลาง ตอนที่พระนางมัทรีเสด็จออกสู>ปyา สภาพแวดล$อมในปyาผิดเพี้ยนไปจากที่เคยเปPน เช>น มืดมัว ทั้งแปดทิศ ขอบฟ…าแดงเปPนสายเลือด บ>งบอกถึงลางร$าย เปรียบเทียบกับปZจจุบันที่ดูฤกษ7ยามต>าง ๆ ในการ ประกอบกิจกรรมอันเปPนมงคล การสรุปและจัดระเบียบความรู3. นักเรียนแต>ละกลุ>มช>วยกันรวบรวมข$อมูลจากการสืบค$นมาวิเคราะห7เปรียบเทียบระหว>างเรื่องราวในอดีตผ>าน วรรณคดีที่เปPนผลสืบเนื่องมาถึงเหตุการณ7ที่เกิดในยุคปZจจุบัน โดยทำลงในใบกิจกรรมประเมินสมรรถนะ ประจำหน>วย เรื่อง เหลียวหน$าแลไทยในวรรณคดี ตอนที่ 1 ข$อ 1.

81

ชั่วโมงที่ 2 การปฏิบัติและ/หรือการแสดงผลงาน 4. นักเรียนแต>ละกลุ>มส>งตัวแทนออกมานำเสนองานของกลุ>มตนเอง ครูถามความคิดเห็นจากเพื่อนที่ร>วมฟZง แล$วคอยให$คำแนะนำเพิ่มเติมเท>าที่จำเปPน 5. แต>ละกลุ>มจับคู>กลุ>มกับกลุ>มอื่น ๆ แล$วสรุปข$อเสนอแนะเพื่อการพัฒนางาน โดยทำลงในใบกิจกรรมประเมิน สมรรถนะประจำหน>วย เรื่อง เหลียวหน$าแลไทยในวรรณคดี ตอนที่ 1 ข$อ 2. ชั่วโมงที่ 3 การประยุกตVใช-ความรู6. ครูท$าทายความสามารถของนักเรียน สมมติให$แต>ละคนถ>ายทอดมุมมองต>อสังคมในแง>ที่เปPนประโยชน7ต>อ ส>วนรวมในภาษาของตนเอง โดยเลือกใช$กลวิธีการแต>งคำประพันธ7ตามความถนัดอย>างสร$างสรรค7 และ รวบรวมข$อมูลจากการสืบค$นเกี่ยวกับพฤติกรรมทางสังคมตามความสนใจ สร$างเปPนงานวรรณกรรม จากนั้น ครูคอยให$คำแนะนำเพิ่มเติมเท>าที่จำเปPน โดยทำลงในใบกิจกรรมประเมินสมรรถนะประจำหน>วย เรื่อง เหลียว หน$าแลหลังสังคมไทยในวรรณคดี ตอนที่ 2 ข$อ 1. 7. จากนั้นจัดทำเปPนคลิปเสียงลงในกลุ>มป‡ด แล$วให$เพื่อนร>วมแสดงความคิดเห็น ขั้นสรุป ครูและนักเรียนร>วมกันสรุปความรู$และประสบการณ7ที่ได$จากการทำกิจกรรม ขั้นประเมิน ครูประเมินนักเรียนโดยตรวจสอบชิ้นงานวรรณกรรมที่นักเรียนสร$างขึ้น แล$วให$คำแนะนำเพิ่มเติมเปPนรายบุคคล

82

8. การวัดและการประเมินผล เปLาหมาย

รายการประเมิน (จุดประสงคFการเรียนรู4)

สมรรถนะ 1) สังเคราะห5คุณคCาด?าน ประจำหน>วย สังคมจากการศึกษา เลCาเรื่องอยCาง วรรณคดีอยCางถูกต?อง สร?างสรรค5ในภาษา ตรงประเด็น (K, S) ของตนเองเพื่อ 2) เลCาเรื่องอยCาง สะท?อนสังคมที่ได? สร?างสรรค5ด?วยภาษา จากการศึกษา ของตนเอง (S, A) วรรณคดี โดย 3) เห็นคุณคCาของการให? คำนึงถึงการให?แงCคิด แงCคิดที่เปUนประโยชน5 ที่เปUนประโยชน5 ตCอสCวนรวมอยCางมี ตCอสCวนรวมอยCาง วิจารณญาณ (S, A) มีวิจารณญาณ

การประเมิน วิธีการ - ประเมิน ใบกิจกรรม ประเมิน สมรรถนะ ประจำหนCวย เรื่อง เหลียว หน?าแลไทย ในวรรณคดี โดยใช? เกณฑ5การ ประเมินผล การทำ กิจกรรม ประเมิน สมรรถนะ ประจำหนCวย

83

เครื่องมือ

เกณฑF การผ>าน

ผู4 เวลาประเมิน ประเมิน

- ใบกิจกรรม - มีระดับ - ครู ประเมิน คุณภาพดี สมรรถนะ (2) ขึ้นไป ประจำหนCวย เรื่อง เหลียว หน?าแลไทย ในวรรณคดี

- ระหวCางการ ทำกิจกรรม - หลังการทำ กิจกรรม

เปLาหมาย

รายการประเมิน (จุดประสงคFการเรียนรู4)

การประเมิน วิธีการ

เครื่องมือ

- ประเมิน ชิ้นงาน วรรณกรรม ที่นักเรียน สร?างขึ้น ตามโจทย5 โดยใช? เกณฑ5การ ประเมินผล การทำ กิจกรรม ประเมิน สมรรถนะ ประจำหนCวย - สังเกต พฤติกรรม การทำงาน รายบุคคล - สังเกต พฤติกรรม การทำงาน กลุCม

- ชิ้นงาน วรรณกรรม ที่นักเรียน สร?างขึ้น ตามโจทย5

84

- แบบสังเกต พฤติกรรม การทำงาน รายบุคคล - แบบสังเกต พฤติกรรม การทำงาน กลุCม - แบบประเมิน สมรรถนะ ประจำหนCวย ตามสมรรถนะ สำคัญของ ผู?เรียน

เกณฑF การผ>าน

ผู4 เวลาประเมิน ประเมิน

เหลียวหน5าแลไทยในวรรณคดี คำชี้แจง : ให6นักเรียนปฏิบัติกิจกรรม ดังนี้ ตอนที่ 1 : สืบเนื่องจากเรื่องราว 1. นักเรียนจัดกลุKม แล6วเลือกคุณคKาด6านสังคมจากวรรณคดี เรื่อง พระมหาเวสสันดรชาดก กัณฑRมัทรี ตามความสนใจ เพื่อศึกษาและเปรียบเทียบกับบริบททางสังคมในยุคปcจจุบัน •

หัวข6อที่เลือก

•

แงKมุมที่สนใจศึกษา

•

เหตุการณRจากเรื่อง

•

ตัวอยKางบทประพันธRที่ใช6อ6างอิง

•

วิเคราะหRการใช6ภาษา

85

•

เหตุการณRในปcจจุบันที่สืบเนื่องกัน

•

เปรียบเทียบสองเหตุการณR

2. ข6อแนะนำและแนวทางการปรับปรุงเพื่อพัฒนาการวิเคราะหRวรรณคดี

86

ตอนที่ 2 : เหลียวหน6าแลไทยในวรรณคดี 1. ให6นักเรียนแตKงวรรณกรรมสะท6อนสังคมที่ได6รับอิทธิพลความคิดผKานงานวรรณกรรมในอดีตในแนว ที่สนใจ โดยสืบค6นตามหัวข6อที่เลือกไว6ใน ตอนที่ 1 โวหารที่เลือกใช6

ชื่อ เนื้อหา

ชื่อบทประพันธRอ6างอิง

แนวคิดที่นำมาปรับใช6ในงาน

สิ่งที่ต6องการสื่อสารจากเรื่อง

แหลKงที่มาของข6อมูลประกอบการแตKงวรรณกรรม 87

เหลียวหน5าแลไทยในวรรณคดี คำชี้แจง : ให6นักเรียนปฏิบัติกิจกรรม ดังนี้ ตอนที่ 1 : สืบเนื่องจากเรื่องราว 1. นักเรียนจัดกลุKม แล6วเลือกคุณคKาด6านสังคมจากวรรณคดี เรื่อง พระมหาเวสสันดรชาดก กัณฑRมัทรี ตามความสนใจ เพื่อศึกษาและเปรียบเทียบกับบริบททางสังคมในยุคปcจจุบัน (ตัวอย,างคำตอบ) •

หัวข6อที่เลือก สะทCอนความเชื่อของสังคมไทย

•

แงKมุมที่สนใจศึกษา ความเชื่อเกี่ยวกับโชคลาง

•

เหตุการณRจากเรื่อง เปWนช,วงที่พระนางมัทรีเสด็จออกสู,ปVาเพื่อหาผลหมากรากไมCใหCลูกรักทั้งสองอยู,นั้น ก็ไดCเกิด เหตุการณ4ที่ไม,คาดฝYน ผิดเพี้ยนไปจากปกติในทุก ๆ วัน ทำใหCเกิดอาการจิตตก ซึ่งเปWนลางรCาย 9 อย,าง เช,น ตCนไมCที่ตCองมีผลใหCเก็บกินก็มีแต,ดอกใหCเห็น ส,วนไมCดอกที่เห็นตามปกติก็มีออกผลมา จู, ๆ มองไปทางไหนก็มีแต,ความมืด แหงนมองดูฟfาก็เห็นเปWนขอบสีแดงเหมือนอย,างสีเลือด ตาก็พร,ามัว ใจจะขาด รูCสึกเสียว ๆ สั่น ๆ ไมCคานที่หาบมาเก็บผลไมCก็หล,นร,วง ที่สอยผลไมCก็หลุด จากมือ

•

ตัวอยKางบทประพันธRที่ใช6อ6างอิง สพพา มุยหนติ เม ทิสา ทั้งแปดทิศก็มัวมนทุกหนแห,ง ทั้งขอบฟfาก็ดาดแดงเปWนสายเลือด ไม,เวCนวายหายเหือดเปWนลางรCายไปรอบขCาง

•

วิเคราะหRการใช6ภาษา มีการใชCภาษาทั้งที่เปWนภาษาบาลีและคำแปลไทย ตามภาษาบาลีบอกแต,เพียงว,ามืดมนไป ทุกทิศทุกทาง แต,ในคำแปลไทยจะมีการขยายความดCวยโวหารภาพพจน4 ชนิดอธิพจน4ที่กล,าว เกินจริงสรCางความรูCสึก เช,น ดาดแดงเปWนสายเลือดไม,เวCนวายหายเหือด

88

•

เหตุการณRในปcจจุบันที่สืบเนื่องกัน พบเห็นไดCในสื่อต,าง ๆ ว,ามีการเผยแพร,เกี่ยวกับความเชื่อเรื่องโชคลาง ดูฤกษ4ยามในการ ประกอบกิจต,าง ๆ ทั้งงานมงคล และอวมงคล เช,น ทำบุญบCาน งานแต,ง งานศพ

•

เปรียบเทียบสองเหตุการณR เนื่องจากเหตุการณ4ในเรื่องเกิดขึ้นกลางปVา ปกติอยู,วังจะมีโหรหลวงคอยทำนาย แต,พระนาง มัทรีเผชิญเหตุซึ่งหนCาแบบไม,ไดCตระเตรียม แต,ในปYจจุบันคนที่เชื่อถือโชคลางมีการทำนายเหตุ ล,วงหนCากันมาก ซึ่งบางครั้งมากจนเปWนช,องทางผูCไม,ประสงค4ดีหลอกลวงทรัพย4สินไดC

2. ข6อแนะนำและแนวทางการปรับปรุงเพื่อพัฒนาการวิเคราะหRวรรณคดี การอธิ บ ายเหตุ ก ารณ4 จ ากเรื ่ อ งควรเล, า อย, า งกระชั บ ไดC ใ จความ ไม, จ ำเปW น ตC อ งบรรยาย ใหCรายละเอียดมากนัก

89

ตอนที่ 2 : เหลียวหน6าแลไทยในวรรณคดี 1. ให6นักเรียนแตKงวรรณกรรมสะท6อนสังคมที่ได6รับอิทธิพลความคิดผKานงานวรรณกรรมในอดีตในแนว ที่สนใจ โดยสืบค6นตามหัวข6อที่เลือกไว6ใน ตอนที่ 1 ชื่อ

โวหารที่เลือกใช6

เจ็ดวันสวัสดี

อุปมาโวหารและอิงสำนวนสุภาษิต เพื่อแสดงความรู?สึกของความทุกข5ยาก เช?าวันหนึ่ง ณ เมืองอรุณสวัสดิ์ เสียงเตือนโทรศัพท5ดังขึ้น เมื่อคุณแมCเปlด เข็ญใจที่เกิดจากการอพยพหนีภัย เชCน ดูก็พบข?อความที่สCงมาทักทายเปUนดอกไม?สีส?มพร?อมข?อความวCา สวัสดีวันพฤหัส เดินปiารกหกระเหิน ดั่งคนมืดแปดด?าน เฟmnองฟoาถามคุณแมCวCา “ดอกไม?ที่คุณยCาสCงมาเปUนดอกอะไรคะ” “พวงแสดจ?า” หอบลูกจูงหลานรอนแรมมาตั้งรกฝhงราก แมC ต อบ “แล? ว ทำไมแตC ล ะวั น สี ถ ึ ง ไมC ซ ้ ำ กั น สี ข องแตC ล ะวั น มาจากไหนคะ” เฟmnองฟoาถามด?วยความสงสัย แมCจึงเลCาให?ฟhงวCา “แตCกCอนยCาทวดเคยเลCานิทานให? ฟhง นานมาแล?ว มีเมืองหนึ่งไมCไกลจากที่นี่ บังเกิดภัยพิบัติ บ?านเมืองเสื่อมสลาย ชื่อบทประพันธRอ6างอิง ผู?คนจำนวนมากพากันอพยพ เดินปiารกหกระเหิน ดั่งคนที่มืดแปดด?าน หอบลูก สวัสดิรักษาคำกลอน ผู?ประพันธ5คือ จูงหลานรอนแรมมาตั้งรกฝhงรากกันที่เมืองแหCงนี้ พวกเขาตCางวิงวอนสิ่งศักดิ์สิทธิ์ สุนทรภูC ให?ชCวยคุ?มครอง จากนั้นก็มีเทวดา 7 องค5ตกลงผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนมาชCวย ปกปhกษ5รักษาวันละองค5 จนเวลาผCานไปไมCนาน เมืองแหCงนี้น้ำทCาอุดมสมบูรณ5 ชาวเมืองตCางมีชีวิตที่ดีขึ้นและบ?านเมืองมีความเจริญรุCงเรือง จึงตอบแทนด?วยการ แสดงสัญลักษณ5เพื่อเปUนสิริมงคลโดยการแตCงกายด?วยเครื่องนุCงหCมเปUนสีตCาง ๆ ตามสีของเทวดาแตCละองค5 และเมื่อชาวเมืองกระจายไปอาศัยยังที่ตCาง ๆ ก็ยังคง ยึดถือธรรมเนียมนี้ จนทำให?เมืองอื่น ๆ ยึดถือปฏิบัติตามอยCางแพรCหลาย แม?เฉด แนวคิดที่นำมาปรับใช6ในงาน การแตCงกายตามสีประจำวัน จะชCวย สีอาจจะผิดแผกออกไปบ?าง จากนั้นก็มีกวีทCานหนึ่งแตCงคำประพันธ5เปUนบท ทCองจำเพื่อให?เราสวมใสCเสื้อผ?าถูกโฉลกตามวัน แมCยังพอจำที่ทCองไว?เมื่อตอนเด็ก ให?เกิดสิริมงคลตCอผู?สวมใสC ซึ่งเปUนความ ได?อยูCบ?างวCา… อนึ่งภูษาผ?าทรงณรงค5รบ ให?มีครบเครื่องเสร็จทั้งเจ็ดสี วันอาทิตย5 เชื่อตั้งแตCสมัยต?นกรุงรัตนโกสินทร5ที่หลัง สิทธิโชคโฉลกดี เอาเครื่องสีแดงทรงเปUนมงคล เครื่องวันจันทร5นั้นควรสีนวลขาว ย?ายเมืองหลวงจากกรุงศรีอยุธยา ตามที่ จะยื น ยาวชั น ษาสถาผล อั ง คารมC ว งชC ว งงามสี ค รามปน เปU น มงคลขั ต ติ ย า ปรากฏในบทประพั น ธ5 สวั ส ดิ ร ั ก ษาคำ เข?าราวี…” “เปUนเรื่องใหมCสำหรับฟoาเลยนะคะ ขอบคุณคCะคุณแมCที่เลCาให?ฟhง” กลอน

เนื้อหา

สิ่งที่ต6องการสื่อสารจากเรื่อง เมื่อเผชิญความยากลำบาก กำลังใจเปWนสิ่งสำคัญ สิริมงคลต,าง ๆ ในชีวิต ที่ยึดถือสามารถช,วยส,งเสริมกำลังใจไดC ทำใหCคิดบวกและดึงดูดสิ่งดี ๆ เขCามาในชีวิต และการตั้งคำถามกับ สิ่งต,าง ๆ ที่เราสงสัย เปWนจุดเริ่มตCนของการเรียนรูCสิ่งใหม, ๆ แหลKงที่มาของข6อมูลประกอบการแตKงวรรณกรรม https://bit.ly/2TYIHnO สวัสดิรักษาคำกลอน 90

แบบประเมินสมรรถนะประจำหนKวยตามสมรรถนะสำคัญของผู6เรียน ตารางบันทึกระดับคุณภาพในการทำกิจกรรมประเมินสมรรถนะประจำหนKวย คำชี้แจง : ใส>ตัวเลขลงในช>องระดับคุณภาพตามเกณฑ7ที่กำหนด สมรรถนะที่ 1 สมรรถนะที่ 2 สมรรถนะที่ 1 สมรรถนะที่ 2 สมรรถนะที่ 4 สมรรถนะที่ 2 สมรรถนะที่ 4 สมรรถนะที่ 4

รายการประเมินสมรรถนะสำคัญของผู4เรียน ความสามารถในการสื่อสาร ตัวชี้วัดที่ 1 พฤติกรรมบCงชี้ 2. ความสามารถในการคิด ตัวชี้วัดที่ 1 พฤติกรรมบCงชี้ 3. ความสามารถในการใช?ทักษะชีวิต ตัวชี้วัดที่ 1 พฤติกรรมบCงชี้ 3. ความสามารถในการสื่อสาร ตัวชี้วัดที่ 1 พฤติกรรมบCงชี้ 2. ความสามารถในการคิด ตัวชี้วัดที่ 2 พฤติกรรมบCงชี้ 1. ความสามารถในการใช?ทักษะชีวิต ตัวชี้วัดที่ 2 พฤติกรรมบCงชี้ 1. ความสามารถในการใช?ทักษะชีวิต ตัวชี้วัดที่ 2 พฤติกรรมบCงชี้ 2. ความสามารถในการใช?ทักษะชีวิต ตัวชี้วัดที่ 2 พฤติกรรมบCงชี้ 3.

หมายเหตุ : หากนักเรียนมีระดับคุณภาพไม*ถึงระดับดี (2) ในแต*ละสมรรถนะสำคัญ ครูควรพัฒนานักเรียน ให1ถึงเกณฑD เพื่อให1นักเรียนมีความพร1อมก*อนทำกิจกรรมต*อไป

91

ระดับคุณภาพ

เกณฑRการประเมินผลการทำกิจกรรมประเมินสมรรถนะประจำหนKวย รายการตัวชี้วัด ท 5.1 ม.4-6/1 วิเคราะห5และ วิจารณ5วรรณคดี และวรรณกรรม ตามหลักการ วิจารณ5เบื้องต?น

รายการประเมิน สมรรถนะสำคัญ ของผู4เรียน สมรรถนะที่ 1 ความสามารถ ในการสื่อสาร ตัวชี้วัดที่ 1 ใช?ภาษาถCายทอด ความรู? ความเข?าใจ ความคิด ความรู?สึก และทัศนะของ ตนเองด?วยการพูด และการเขียน พฤติกรรมบ>งชี้ 2. พูดถCายทอด ความคิด ความรู?สึก และทัศนะ ของตนเอง จากสารที่อCาน ฟhง หรือดู ด?วยภาษา ของตนเอง

ระดับคุณภาพ ดีเยี่ยม (3 คะแนน)

ดี (2 คะแนน)

พอใช4 (1 คะแนน)

ปรับปรุง (0 คะแนน)

พูดถCายทอด ความคิด ความรู?สึก และทัศนะจากการ อCานวรรณคดีและ วรรณกรรมตาม หลักการวิจารณ5 เบื้องต?นด?วยภาษา ของตนเอง พร?อมยกตัวอยCาง ประกอบสอดคล?อง กับเรื่องที่ถCายทอด

พูดถCายทอด ความคิด ความรู?สึก และทัศนะจากการ อCานวรรณคดีและ วรรณกรรมตาม หลักการวิจารณ5 เบื้องต?นด?วยภาษา ของตนเอง พร?อมยกตัวอยCาง ประกอบแตCไมC สอดคล?องกับเรื่อง ที่ถCายทอด

พูดถCายทอด ความคิด ความรู?สึก และทัศนะจากการ อCานวรรณคดีและ วรรณกรรมตาม หลักการวิจารณ5 เบื้องต?นด?วยภาษา ของตนเองแตCไมCมี ตัวอยCางประกอบ

พูดถCายทอด ความคิด ความรู?สึก และทัศนะจากการ อCานวรรณคดีและ วรรณกรรมตาม หลักการวิจารณ5 เบื้องต?น ตามแบบ

92

รายการตัวชี้วัด

ท 5.1 ม.4-6/2 วิเคราะห5ลักษณะ เดCนของวรรณคดี เชื่อมโยงกับการ เรียนรู?ทาง ประวัติศาสตร5และ วิถีชีวิตของสังคม ในอดีต

รายการประเมิน สมรรถนะสำคัญ ของผู4เรียน

ระดับคุณภาพ ดีเยี่ยม (3 คะแนน)

ดี (2 คะแนน)

พอใช4 (1 คะแนน)

ปรับปรุง (0 คะแนน)

สมรรถนะที่ 2 ความสามารถ ในการคิด ตัวชี้วัดที่ 1 คิดพื้นฐาน (การคิดวิเคราะห5) พฤติกรรมบ>งชี้ 3. ระบุหลักการ สำคัญหรือ แนวคิดใน เนื้อหาความรู? ข?อมูลที่พบเห็น ในบริบทตCาง ๆ

ระบุผลการ วิเคราะห5วรรณคดี หรือความรู?ที่พบ เห็นจากวรรณคดี และวรรณกรรม ในบริบทตCาง ๆ ในชีวิตประจำวัน ได?ถูกต?องและ ครบถ?วนตาม ประเด็นที่กำหนด

ระบุผลการ วิเคราะห5วรรณคดี หรือความรู?ที่พบ เห็นจากวรรณคดี และวรรณกรรม ในบริบทตCาง ๆ ในชีวิตประจำวัน ได?ถูกต?องแตCไมC ครบถ?วนตาม ประเด็นที่กำหนด

ระบุผลการ วิเคราะห5วรรณคดี หรือความรู?ที่พบ เห็นจากวรรณคดี และวรรณกรรม ในบริบทตCาง ๆ ในชีวิตประจำวัน ได?ถูกต?องเปUน บางสCวนแตC ไมCครบถ?วนตาม ประเด็นที่กำหนด

ระบุผลการ วิเคราะห5วรรณคดี หรือความรู?ที่พบ เห็นจากวรรณคดี และวรรณกรรม ในบริบทตCาง ๆ ในชีวิตประจำวัน ไมCถูกต?อง

สมรรถนะที่ 1 ความสามารถ ในการสื่อสาร ตัวชี้วัดที่ 1 ใช?ภาษาถCายทอด ความรู? ความเข?าใจ ความคิด ความรู?สึก และทัศนะของ ตนเองด?วยการพูด และการเขียน

เขียนถCายทอด ความรู?ความเข?าใจ เกี่ยวกับลักษณะ เดCนด?านวิถีชีวิตของ สังคมในอดีตจาก การอCาน วรรณคดี และวรรณกรรม ด?วยภาษาของ ตนเองพร?อม ยกตัวอยCาง ประกอบสอดคล?อง กับเรื่องที่ถCายทอด

เขียนถCายทอด ความรู?ความเข?าใจ เกี่ยวกับลักษณะ เดCนด?านวิถีชีวิตของ สังคมในอดีตจาก การอCาน วรรณคดี และวรรณกรรม ด?วยภาษาของ ตนเองพร?อม ยกตัวอยCาง ประกอบแตCไมC สอดคล?องกับเรื่อง ที่ถCายทอด

เขียนถCายทอด ความรู?ความเข?าใจ เกี่ยวกับลักษณะ เดCนด?านวิถีชีวิตของ สังคมในอดีตจาก การอCานวรรณคดี และวรรณกรรม ด?วยภาษาของ ตนเอง และไมCมี ตัวอยCางประกอบ

เขียนถCายทอด ความรู?ความเข?าใจ เกี่ยวกับลักษณะ เดCนด?านวิถีชีวิต ของสังคมในอดีต จากการอCาน วรรณคดีและ วรรณกรรม ตามแบบ

93

รายการตัวชี้วัด

รายการประเมิน สมรรถนะสำคัญ ของผู4เรียน

ระดับคุณภาพ ดีเยี่ยม (3 คะแนน)

ดี (2 คะแนน)

พอใช4 (1 คะแนน)

ปรับปรุง (0 คะแนน)

ระบุความสัมพันธ5 ของโวหารที่ใช?แตCง วรรณกรรมกับ วรรณกรรมอ?างอิง ในอดีต และ สามารถเชื่อมโยง กับเหตุการณ5ที่พบ เห็นในบริบทตCาง ๆ ได?อยCางสมเหตุ สมผล

ระบุความสัมพันธ5 ของโวหารที่ใช?แตCง วรรณกรรมกับ วรรณกรรมอ?างอิง ในอดีต และ สามารถเชื่อมโยง กับเหตุการณ5ที่พบ เห็นในบริบทตCาง ๆ ได?

ระบุความสัมพันธ5 ของโวหารที่ใช?แตCง วรรณกรรมกับ วรรณกรรมอ?างอิง ในอดีต ได?ถูกต?อง แตCไมCสามารถ เชื่อมโยงกับ เหตุการณ5ที่พบเห็น ในบริบทตCาง ๆ

ไมCสามารถระบุ ความสัมพันธ5ของ โวหารที่ใช?แตCง วรรณกรรมกับ วรรณกรรมอ?างอิง ในอดีต ได?ถูกต?อง และไมCสามารถ เชื่อมโยงกับ เหตุการณ5ที่พบเห็น ในบริบทตCาง ๆ

พฤติกรรมบ>งชี้ 3. เขียนถCายทอด ความรู? ความเข?าใจ จากสารที่อCาน ฟhง หรือดู ด?วยภาษา ของตนเอง พร?อมยกตัวอยCาง ประกอบได? สมรรถนะที่ 2 ความสามารถ ในการคิด ตัวชี้วัดที่ 1 คิดพื้นฐาน (การคิดวิเคราะห5) พฤติกรรมบ>งชี้ 2. เชื่อมโยง ความสัมพันธ5 ของสCวนประกอบ ของข?อมูล ในบริบทตCาง ๆ

94

รายการตัวชี้วัด ท 5.1 ม.4-6/3 วิเคราะห5และ ประเมินคุณคCา ด?านวรรณศิลปMของ วรรณคดีและ วรรณกรรมในฐานะ ที่เปUนมรดกทาง วัฒนธรรมของชาติ

รายการประเมิน สมรรถนะสำคัญ ของผู4เรียน

ระดับคุณภาพ ดีเยี่ยม (3 คะแนน)

ดี (2 คะแนน)

พอใช4 (1 คะแนน)

ปรับปรุง (0 คะแนน)

สมรรถนะที่ 2 ความสามารถ ในการคิด ตัวชี้วัดที่ 1 คิดพื้นฐาน (การคิดวิเคราะห5) พฤติกรรมบ>งชี้ 3. ระบุหลักการ สำคัญหรือ แนวคิดใน เนื้อหาความรู? ข?อมูลที่พบเห็น ในบริบทตCาง ๆ

ระบุแนวคิด ในเนื้อหาความรู? ข?อมูลที่พบเห็น จากวรรณคดีและ วรรณกรรมที่ นักเรียนใช?อ?างอิง ประกอบการแตCง เรื่องของตนเอง ในบริบทตCาง ๆ ได?ถูกต?องและ ครบถ?วน

ระบุแนวคิด ในเนื้อหาความรู? ข?อมูลที่พบเห็น จากวรรณคดีและ วรรณกรรมที่ นักเรียนใช?อ?างอิง ประกอบการแตCง เรื่องของตนเอง ในบริบทตCาง ๆ ได?ถูกต?องแตCไมC ครบถ?วน

ระบุแนวคิด ในเนื้อหาความรู? ข?อมูลที่พบเห็น จากวรรณคดีและ วรรณกรรมที่ นักเรียนใช?อ?างอิง ประกอบการแตCง เรื่องของตนเอง ในบริบทตCาง ๆ ได?ถูกต?องเปUน บางสCวนและ ไมCครบถ?วน

ระบุแนวคิด ในเนื้อหาความรู? ข?อมูลที่พบเห็น จากวรรณคดีและ วรรณกรรมที่ นักเรียนใช?อ?างอิง ประกอบการแตCง เรื่องของตนเอง ในบริบทตCางๆ ไมCถูกต?อง

สมรรถนะที่ 4 ความสามารถ ในการใช?ทักษะชีวิต ตัวชี้วัดที่ 2 เรียนรู?ด?วยตนเอง และเรียนรู? อยCางตCอเนื่อง พฤติกรรมบ>งชี้ 1. มีทักษะในการ แสวงหาความรู? ข?อมูล ขCาวสาร

สืบค?นข?อมูล เกี่ยวกับวรรณคดี และวรรณกรรม ที่ใช?อ?างอิง ประกอบการ แตCงเรื่องของตนเอง จากแหลCงตCาง ๆ ได? ถูกต?องรวดเร็วกวCา เวลาที่กำหนดและ นำไปใช?ประโยชน5 ได?อยCางเหมาะสม

สืบค?นข?อมูล เกี่ยวกับวรรณคดี และวรรณกรรม ที่ใช?อ?างอิง ประกอบการ แตCงเรื่องของตนเอง จากแหลCงตCาง ๆ ได? ถูกต?องภายในเวลา ที่กำหนดและ นำไปใช?ประโยชน5 ได?อยCางเหมาะสม

สืบค?นข?อมูล คัดลอกข?อมูลผู?อื่น เกี่ยวกับวรรณคดี โดยไมCมีการสืบค?น และวรรณกรรมที่ ใช?อ?างอิง ประกอบการ แตCงเรื่องของตนเอง จากแหลCงตCาง ๆ ได? ถูกต?องช?ากวCาเวลา ที่กำหนด

95

รายการตัวชี้วัด ท 5.1 ม.4-6/4 สังเคราะห5ข?อคิด จากวรรณคดีและ วรรณกรรมเพื่อ นำไปประยุกต5 ใช?ในชีวิตจริง

รายการประเมิน สมรรถนะสำคัญ ของผู4เรียน สมรรถนะที่ 2 ความสามารถ ในการคิด ตัวชี้วัดที่ 2 คิดขั้นสูง (การคิดสังเคราะห5 คิดสร?างสรรค5 คิดอยCาง มีวิจารณญาณ) พฤติกรรมบ>งชี้ 1. คิดสังเคราะห5 เพื่อประกอบ การวางแผน ออกแบบ ปรับปรุง คาดการณ5 ประเมินผล ข?อสรุปและ ตรวจสอบ ความเหมาะสม ของข?อมูลที่พบ เห็นในบริบท ตCาง ๆ

ระดับคุณภาพ ดีเยี่ยม (3 คะแนน)

ดี (2 คะแนน)

พอใช4 (1 คะแนน)

ปรับปรุง (0 คะแนน)

รวบรวม จัดประมวลผล วางแผน ออกแบบ ปรับปรุง คาดการณ5 และประเมินลง ข?อสรุปข?อคิดจาก จากวรรณคดีและ วรรณกรรม ได? ถูกต?อง ตลอดจน นำผลที่ได?ไปสร?าง วรรณกรรมที่มี คุณภาพ

รวบรวม จัดประมวลผล วางแผน ออกแบบ ปรับปรุง คาดการณ5 และประเมินลง ข?อสรุปข?อคิดจาก จากวรรณคดีและ วรรณกรรม ได? ถูกต?อง ตลอดจน นำผลที่ได?ไปสร?าง วรรณกรรมได?

รวบรวม จัดประมวลผล วางแผน ออกแบบ ปรับปรุง คาดการณ5 และประเมินลง ข?อสรุปข?อคิดจาก วรรณคดีและ วรรณกรรม ได?ถูกต?อง

รวบรวม จัดประมวลผล วางแผน ออกแบบ ปรับปรุง คาดการณ5 และประเมินลง ข?อสรุปข?อคิดจาก วรรณคดีและ วรรณกรรม ไมCได?

96

รายการตัวชี้วัด

รายการประเมิน สมรรถนะสำคัญ ของผู4เรียน สมรรถนะที่ 4 ความสามารถ ในการใช?ทักษะชีวิต ตัวชี้วัดที่ 2 เรียนรู?ด?วยตนเอง และเรียนรู? อยCางตCอเนื่อง พฤติกรรมบ>งชี้ 2. สามารถ เชื่อมโยงความรู?

ระดับคุณภาพ ดีเยี่ยม (3 คะแนน)

ดี (2 คะแนน)

นำความรู? ข?อมูล ขCาวสาร ที่ได?จาก การสืบค?น จาก วรรณคดีและ วรรณกรรม เรียบเรียงเปUน เนื้อหาใหมCที่เสนอ แกCนสาระสำคัญ ในประเด็นที่ เหมือนกันกับหัวข?อ ที่เลือกไว? โดยเชื่อมโยง หลักการวิเคราะห5 วรรณคดีและ วรรณกรรม ได?อยCางสอดคล?อง นCาเชื่อถือ

นำความรู? ข?อมูล ขCาวสาร ที่ได?จาก การสืบค?น จาก วรรณคดีและ วรรณกรรม เรียบเรียงเปUน เนื้อหาใหมCที่เสนอ แกCนสาระสำคัญ ในประเด็นที่ เหมือนกันกับหัวข?อ ที่เลือกไว?ได?

97

พอใช4 (1 คะแนน) นำความรู? ข?อมูล ขCาวสาร ที่ได?จาก การสืบค?น จาก วรรณคดีและ วรรณกรรม เรียบเรียงเปUน เนื้อหาใหมCได?

ปรับปรุง (0 คะแนน) นำความรู? ข?อมูล ขCาวสาร ที่ได?จาก การสืบค?น จาก วรรณคดีและ วรรณกรรม เรียบ เรียงเปUนเนื้อหาใหมC ไมCได?

รายการตัวชี้วัด ท 5.1 ม.4-6/6 ทCองจำและบอก คุณคCาบทอาขยาน ตามที่กำหนด และ บทร?อยกรองที่มี คุณคCาตามความ สนใจและนำไปใช? อ?างอิง

รายการประเมิน สมรรถนะสำคัญ ของผู4เรียน สมรรถนะที่ 1 ความสามารถ ในการสื่อสาร ตัวชี้วัดที่ 1 ใช?ภาษาถCายทอด ความรู? ความเข?าใจ ความคิด ความรู?สึก และทัศนะของ ตนเองด?วยการพูด และการเขียน พฤติกรรมบ>งชี้ 3. เขียนถCายทอด ความรู? ความเข?าใจ จากสารที่อCาน ฟhง หรือดู ด?วยภาษา ของตนเอง พร?อมยกตัวอยCาง ประกอบได?

ระดับคุณภาพ ดีเยี่ยม (3 คะแนน)

ดี (2 คะแนน)

พอใช4 (1 คะแนน)

ปรับปรุง (0 คะแนน)

เขียนถCายทอด ความรู?ความเข?าใจ เกี่ยวกับคุณคCา วรรณกรรมจากการ อCาน ฟhง หรือดูบท ร?อยกรองหรือบท ร?องทCองจำตาม ความสนใจด?วย ภาษาของตนเอง พร?อมยกตัวอยCาง ประกอบสอดคล?อง กับเรื่องที่ถCายทอด

เขียนถCายทอด ความรู?ความเข?าใจ เกี่ยวกับคุณคCา วรรณกรรมจากการ อCาน ฟhง หรือดูบท ร?อยกรองหรือบท ร?องทCองจำตาม ความสนใจด?วย ภาษาของตนเอง พร?อมยกตัวอยCาง ประกอบแตCไมC สอดคล?องกับเรื่องที่ ถCายทอด

เขียนถCายทอด ความรู?ความเข?าใจ เกี่ยวกับคุณคCา วรรณกรรมจากการ อCาน ฟhง หรือดูบท ร?อยกรองหรือบท ร?องทCองจำตาม ความสนใจด?วย ภาษาของตนเอง แตCไมCมีตัวอยCาง ประกอบ

เขียนถCายทอด ความรู?ความเข?าใจ เกี่ยวกับคุณคCา วรรณกรรมจากการ อCาน ฟhง หรือดูบท ร?อยกรองหรือบท ร?องทCองจำตาม ความสนใจ ตามแบบ

98

รายการตัวชี้วัด

รายการประเมิน สมรรถนะสำคัญ ของผู4เรียน สมรรถนะที่ 4 ความสามารถ ในการใช?ทักษะชีวิต ตัวชี้วัดที่ 2 เรียนรู?ด?วยตนเอง และเรียนรู?อยCาง ตCอเนื่อง พฤติกรรมบ>งชี้ 3. มีการเรียนรู? อยCางตCอเนื่อง

ระดับคุณภาพ ดีเยี่ยม (3 คะแนน)

ดี (2 คะแนน)

พอใช4 (1 คะแนน)

ปรับปรุง (0 คะแนน)

มีวิธีการศึกษา ความรู?เพิ่มเติม เกี่ยวกับบท ร?อยกรองหรือ บทร?องทCองจำ อยCางหลากหลาย เพื่อขยาย ประสบการณ5ไปสูC สิ่งใหมC ๆ และ สร?างองค5ความรู? ผCานการเลCาเรื่อง ตามความสนใจ ได?อยCางตCอเนื่อง

มีวิธีการศึกษา ความรู?เพิ่มเติม เกี่ยวกับบท ร?อยกรองหรือ บทร?องทCองจำ อยCางหลากหลาย เพื่อขยาย ประสบการณ5ไปสูC สิ่งใหมC ๆ และ สร?างองค5ความรู? ผCานการเลCาเรื่อง ตามความสนใจ

มีวิธีการศึกษา ความรู?เพิ่มเติม เกี่ยวกับบท ร?อยกรองหรือ บทร?องทCองจำ เพื่อขยาย ประสบการณ5ไปสูC สิ่งใหมC ๆ และ สร?างองค5ความรู? ผCานการเลCาเรื่อง ตามความสนใจ

มีวิธีการศึกษา ความรู?เพิ่มเติม เกี่ยวกับบท ร?อยกรองหรือ บทร?องทCองจำ แตCไมCสามารถขยาย ประสบการณ5ไปสูC สิ่งใหมC ๆ

99