OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA

ARDO ETA EDARIGINTZAKO TEKNIKARIA

Aurkibidea 1. Tituluaren identifikazioa........................................................................................ 4 1.1. Izena.................................................................................................................... 4 1.2. Maila. .................................................................................................................. 4 1.3. Heziketa-zikloaren iraupena. .............................................................................. 4 2. Erreferentea (lanbide-perfila). ............................................................................... 4 2.1. Gaitasun orokorra. .............................................................................................. 4 2.1.1. Lanbide-gaitasunak. .......................................................................... 4 2.1.2. Erantzukizuna eta autonomia. ........................................................... 4 2.2. Lanbide-burutzapenak eta lanbide-portaerak. .................................................... 5 2.3. Produkzio-prozesuko kokapena. ......................................................................... 6 3. Irakaskuntzak. ........................................................................................................ 7 3.1. Heziketa-zikloaren helburu orokorrak. ............................................................... 7 3.2. Lanbide-moduluak. ............................................................................................. 8 1. Lanbide modulua: Biltegiko lanak eta kontrola ...................................... 8 2. Lanbide modulua: Ardogintza lanak ....................................................... 12 3. Lanbide modulua: Likore-distilategia ..................................................... 18 4. Lanbide modulua: ontziratzea eta enbalajea ........................................... 22 5. Lanbide modulua: Higienea eta segurtasuna elikagaien industrian ........ 27 6. Lanbide modulua: Lehengaiak,produktuak eta prozesuak edarien Industrian .................................................................................................... 31 7. Lanbide modulua: Prozesuen kontrol-sistemak eta osagarriak ............... 36 8. Lanbide modulua: Lan-prestakuntza eta orientabidea ............................ 40 9. Lanbide modulua: kalitatea eta etengabeko hobekuntza ........................ 44 10. Lanbide modulua: Lantokiko prestakuntza ........................................... 45 3.3. Heziketa-zikloaren sekuentziazioa eta denboralizazioa. .................................... 47 3.3.1. Iraupenak........................................................................................... 47 3.3.2. Sekuentziazioa. ................................................................................. 48 4. Irakasleak. .............................................................................................................. 48 4.1. “Ardo eta edarigintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntzaatribuzioa duten irakasleen espezialitateak. ....................................................... 48 4.2. Titulazioen baliokidetasunak irakaskuntzan aritzeko. ........................................ 49 5. Irakaskuntzak emateko gutxieneko baldintzak. ..................................................... 49

5.1. Espazioak. ........................................................................................................... 49

6. Konbalidazioak eta korrespondentziak.................................................................. 50

2

6.1. Lanerako Lanbide Heziketarekin konbalida daitezkeen lanbide-moduluak....... 50 6.2. Lan-praktikarekin korrespondentzia izan dezaketen lanbide-moduluak. ........... 50

3

1. Tituluaren identifikazioa 1.1. Izena: "Ardo eta edarigintza". 1.2. Maila: Erdi-mailako Berariazko Lanbide Heziketa. 1.3. Iraupena: 1.400 ordu.

2. Erreferentea (lanbide-perfila) 2.1. Gaitasun orokorra Produkzio-sistemaren lanbide-kualifikazioko eskakizun orokorrak ondokoak dira teknikari honentzat: •

Edarien elaborazio-, ontze- eta ontziratze-lanak prozedura eta kalitateko eskuliburuetan ezarritako baldintzetan egitea. Dagozkion makinak eta ekipoak erabiltzea eta hauen lehen mailako mantentzea egitea.

2.1.1. Lanbide-gaitasunak • Erabilitako lengoaia eta sinboloak behar den bezala interpretatzea eta edarigintza-prozesuetan erabilitako informazioa ulertzea. • Edarigintzako makinak eta ekipoak gidatzea/gainbegiratzea, ondo prestatuta, programatuta eta segurtasun-baldintzetan behar bezala dabiltzanaren erantzukizuna hartuz. • Lehengaiak eta edarigintzako industriako produktu bukatuak biltegiratzea, izakinen hartzea, sailkatzea eta kontrola gauzatuz. • Ardogintza-prozesuko lanak eta antzekoak egitea aldagaiak adierazitako mugetan kontrolatuz, ezarritako kalitate-egiaztapenak gauzatuz eta datuak erregistratuz. • Edari distilatuen distilazioa eta lorpena zuzentzea, prozesuaren parametroak adierazitako mugetan mantenduz, ezarritako kalitate-parametroen egiaztapenak eginez eta datuak erregistratuz. • Edari alkoholgabeen elaborazio-lanak egitea, eskatutako errendimenduak eta kalitateak lortuz. • Edarien ontziratze- eta enbalaje-lanak egitea bidalketan, banaketan eta merkaturatzean ezarritako baldintzak biltzen dituzten gaiak lortzeko. • Lan-jarduerak oro har elikagaien industriak eta bereiziki bere eskumeneko lan-egoerek eskatutako higiene-neurriak aplikatuz egitea. • Edarigintzako industrietan barne hartutako prozesuen ikuspegi orokorraz eta koordinatuaz jabetzea. • Edarigintzako industrietako produkzio-eremuetan dauden lanpostu desberdinetara eta bere lanbidearekin erlazionatutako tekniketan izandako aldaketen ondorioz sortutako lan-egoera desberdinetara egokitzea. • Integratuta dagoen talde funtzionaleko kideekin harreman egokiak izatea, taldeari esleitu zaizkion helburuak lortzeko lagunduz, besteen lana errespetatuz, talde-lanak antolatu eta garatzeko gogotsu parte hartuz eta azaltzen diren zailtasunak gainditzeko lagunduz, betiere jarrera tolerantea agertuz kualifikazio-maila bereko edo desberdineko lankideen ideiekiko. • Eduki politeknikoko ekintza-multzoa bere kasa burutzea bere lanbideko berezko tekniken eremuan, ezarritako metodoen pean. • Arazoak konpontzea eta erabaki indibidualak hartzea bere eskumeneko esparruaren barruan ezarritako arauei edo definitutako aurrekariei jarraituz, adierazitako erabakiak kontsultatuz, erabaki horien ondorio tekniko eta ekonomikoak garrantzitsuak direnean.

2.1.2. Erantzukizuna eta autonomia Teknikari honi, berea baino maila goragoko teknikariek esleitutako funtzio eta helburuen esparruan, oro har ondoko autonomia-gaitasunak eskatuko zaizkio ukitutako lanerako eremuetan

4

• • • •

Biltegiratzea egitea eta kontrolatzea eta barne-hornidurak eta bidalketak prestatzea. Makina eta ekipoen garbiketa eta lehen mailako mantentzea. Makinak eta ekipoak prestatzea, egiaztatzea eta erabiltzea produkzio-egoera desberdinetan. Lerroko edo kontrol-zentroko lanen kontrola (eskuzkoa, automatikoa eta informatikoa), abiaraztea eta geldiaraztea barne. • Laginak hartzea, prozesuan zehar kalitate-probak egitea (fisiko-kimikoak eta organoleptikoak) eta emaitzak interpretatzea, guztia ere bere jarduketa-mugen barruan. • Bere lanaren emaitzen eta gertakarien erregistroa eta txostena.

2.2. Lanbide-burutzapenak eta lanbide-portaerak Ondokoak dira profesionalak burutu eta/edo azaldu behar dituen burutzapen eta portaera esanguratsuenak: 1. Lehengaien, osagarrien eta produktu bukatuen hartzea, biltegiratzea eta bidalketa antolatzea eta kontrolatzea edarigintzako industrian • Hornitzaileek edo produkzio-sailak hornitutako lehengaiak, materialak eta produktuak hartzea, eskatutakoarekin bat datozela egiaztatuz. • Hornitutako produktuen motak eta kalitatea egiaztatzea, eskatutako zehaztapenak betetzen dituztela egiaztatuz. • Merkantziak produktu bakoitzerako ezarritako eskakizunei jarraituz biltegiratzea eta kontserbatzea, baliabide erabilgarriak optimizatuz. • Produkzio-sailak eskatutako barne-hornidurak ezarritako programen arabera gauzatzea, prozesuen jarraitasuna ahalbidetuz. • Kanpo-eskaerak eta produktu biltegiratuen bidalketa bezeroarekin hitzartutako zehaztapenen arabera prestatzea. • Izakinak kontrolatzea eta inbentarioak egitea ezarritako prozedurei jarraituz.

2. Ardo hartzituen ardogintza- eta elaborazio-lanak egitea • Ardo hartzituen elaboraziorako ekipoak eta baliabide osagarriak prestatzea eta erabilgarri mantentzea prozedura-eskuliburuen eta erabiltzeko argibideen arabera, produkzioa bermatzeko xedez. • Lehengaiak egokitzea elaborazio-prozesuari hasiera emateko prozedura-eskuliburuan eta lan-argibideetan ezarritako jarraibideak kontuan izanik. • Muztioa eskatutako baldintzetan eta kalitate- eta higiene-ezaugarriekin lortzea ondoren hartzitzeko, produkzio-mailak ziurtatuz. • Muztioaren hartzidurak prozedura-liburuetan eta lan-argibideetan ezarritako elaborazio-prozesu bakoitzeko eskakizunen arabera gertatzen direla kontrolatzea. • Prozedura-eskuliburuetan ezarritako tratamendu fisiko-kimikoak ardoak egonkortzeko eta kontserbatzeko aplikatzea, hauen kalitatea eta higienea bermatuz. • Ardoen akabera eta ontzea gauzatzea produktuaren ezaugarri bereizgarri eta komertzialak lortzeko, haren kalitatea eta higienea bermatuz. • Lanak panel nagusietatik edo kontrol-aretotik gidatzea instalazio automatizatuetan/informatizatuetan, ezarritako kalitatea, higienea, epeak eta kantitatea ziurtatuz. • Laginak hartzea eta prozesuan zehar entseguak/probak eskatutako zehaztasunez egitea, produktuaren kalitatea ezarritako zehaztasunekin bat datorrela egiaztatuz. • Bere eskumeneko lan-egoeretan segurtasuna bermatzeko beharrezkoak diren babes-neurriak hartzea.

3. Distilazio-prozesua zuzentzea eta pattarrak, likoreak eta beste hainbat edari lantzea • Likore-distilategiko ekipoak eta baliabide osagarriak prestatzea eta erabilgarri mantentzea prozeduraeskuliburuen eta erabiltzeko argibideen arabera, produkzioa bermatzeko xedez. • Produktu hartzituen distilazioa, birdistilazioa eta errektifikazioa zuzentzea pattarrak eta alkoholak bereizteko prozedura-eskuliburuetan eta lan-argibideetan ezarritako baldintzetan, haien kalitatea eta produkzio-mailak bermatuz.

5

• Pattar konposatuak urtatzearen eta pattar sinpleen eta alkoholen konbinazioaren bidez lortzea fitxa teknikoan ezarritako elaborazio-jarraibideak kontuan izanik eta haren kalitatea eta higienea bermatuz. • Likoreen eta edari alkoholgabeen elaborazio-lanak egitea bere formulazioan eta elaborazio-fitxan ezarritakoaren arabera, kalitatea eta higienea eta produkzio-mailak bermatuz. • Lanak panel nagusietatik edo kontrol-aretotik zuzentzea instalazio automatizatuetan/informatizatuetan, ezarritako kalitatea, higienea, epeak eta kantitatea ziurtatuz. • Laginak hartzea eta prozesuan zehar probak eskatutako zehaztasunez egitea, produktuaren kalitatea ezarritako zehaztasunekin bat datorrela egiaztatuz. • Bere eskumeneko lan-egoeretan segurtasuna bermatzeko beharrezkoak diren babes-neurriak hartzea.

4. Elikagaien ontziratze- eta enbalaje-lanak egitea eta kontrolatzea • Elikagaiak ontziratzeko eta enbalatzeko ekipoak eta baliabide osagarriak prestatzea eta erabilgarri mantentzea prozedura-eskuliburuen eta erabiltzeko argibideen arabera. • Materialak prestatzea eta elikagaiak ontziratzeko eta enbalatzeko berariazko ekipoak erregulatzea prozedura-eskuliburuetan ezarritako aginduen arabera. • Elikagaien ontziratze-lerroa kontrolatzea, prozesuaren aldagaiak egiaztatuz eta ekipoak eraginez sortaren azken ezaugarriak bermatzeko. • Produktu bukatuen enbalaje-lanak egitea eta kontrolatzea elikagaien industrian biltegiratzean eta ondorengo bidalketan haien segurtasuna ziurtatzeko. • Bere eskumeneko lan-egoeretan segurtasuna bermatzeko beharrezkoak diren babes-neurriak hartzea.

5. Higiene- eta segurtasun-arauak aplikatzea eta betetzen diren kontrolatzea elikagaien industrian • Elikagaiak manipulatzeko eskuliburuek edo gidaliburuek ezarritako norberaren higiene-arauak aplikatzea, elikagaien segurtasuna eta osasungarritasuna bermatzeko asmoz. • Elikagaien industrietako lan-eremuak eta instalazioak produkzioak eskatutako higiene-estandarren barruan mantentzea. • Ekipoen eta makinen “in situ” garbiketa egitea edota kontrolatzea eskuzko lanen bidez edo instalazioen edo garbiketa-modulu automatikoen bidez. • Bilketa-, arazketa- eta isurketa-lanak zuzentzea/egitea ingurumena babesteko arauak errespetatuz. • Enpresaren segurtasun- eta larrialdi-planetan ezarritako arauen arabera jokatzea, bertan adierazitako prebentzio- eta zuzenketa-ekintzak burutuz.

2.3. Produkzio-prozesuko kokapena •

Lanbide- eta lan-ingurunea

Ondoko azpisektoreetan garatu ahal izango du bere jarduera edarigintzako industrian: • Ardogintza: mahaiko ardoa, Jatorri Izendapenekoa (JI), onduak, ardo apardunak, beste hainbat ardo eta eratorri, ozpinekoa. • Sagardogintza eta beste hainbat fruta-edari hartzituen elaborazioa. • Garagardoaren fabrikazioa. • Alkoholaren eta edari alkoholdunen distilazioa: alkohol etilikoaren distilazioa eta alkohol errektifikatuaren produkzioa; pattar naturalak lortzea; likoregintza eta beste hainbat edari eratorrien elaborazioa. • Edari alkoholgabeen produkzioa: freskagarriak, ur mineralak eta dietetikoak.

Oro har, teknologiari eta antolamenduari dagokionez maila oso desberdinak dituzten enpresa txiki, ertain edo handiak ditugu. •

Ingurune funtzionala eta teknologikoa

6

Ondoko eremu funtzionaletan garatzen du bere jarduera: logistika/biltegia (lehengaien eta produktuen hartzea, biltegiratzea, hornidura eta bidalketa) eta produkzioa (ekipoak prestatzea, materien prozesaketa eta prozesua eta produktua kontrolatzea). Teknikek edo ezagutzek edarigintzaren arloa barne hartzen dute. Ondokoei daude zuzenean lotuta: • Fabrikazio-prozesua: edarien elaborazio- eta ontziratze-planta bateko berezko ekipoen multzoa, eta lanen burutzapenean eta kontrolean erabili beharreko teknikak. • Lehengaien, edari landuen eta ontziratze-materialen ezaugarriak eta portaera behar bezala biltegiratzeko eta prozesatzeko. •

Lanbideak, ereduzko lanposturik garrantzitsuenak

Adibide gisa, eta bereziki lanbide-orientabidea helburutzat izanik, tituluaren perfilean definitutako lanbide-gaitasuna lortuz gero bete daitezkeen lan edo lanpostu batzuk adierazten dira ondoren. • Teknikari ardogilea. Teknikari kabagilea. Teknikari sagardogilea. Teknikari garagardogilea. Teknikari likoregilea. Alkoholen distilazioko teknikaria. Edari alkoholgabeen elaborazioko teknikaria. Edari karbonikoen elaborazioko teknikaria. Ontziratze-lerroen gidaria/kontrolatzailea.

Espezializazio posibleak Espezializazioa produktu- eta prozesu-mota desberdinetatik eta kasu bakoitzean aplikatutako teknologia eta kontrol-sistemetatik eratortzen da. Honela, teknikari honek, produkzio-munduan lanean hasten denean, egokitzapen/prestakuntza-aldi laburra beharko du bere lanpostuan espezializazio egokia eskuratu ahal izateko.

3. Irakaskuntzak 3.1. Heziketa-zikloaren helburu orokorrak. I.

Lanbidearekin erlazionatutako informazio teknikoa hautatzea, ulertzea eta interpretatzea, bere edukia aztertuz eta baloratuz eta terminologia eta sinbologia egokiak erabiliz. II. Lehengaiak, lortutako azpiproduktuak, eta landutako edariak eta batzuen eta besteen arteko eta prozesuekiko erlazioak ezagutzea eta zehaztea. III. Lehengaiak eta edarien industriak landutako produktuak hartzeko, biltegiratzeko eta igortzeko prozedurak eta lanak identifikatzea. IV. Prozedurak aztertzea eta ardoen eta edarien elaborazioa, ontzea eta ontziratzea gauzatzea, ekipoak prestatuz, maneiatuz eta erabiltzeko prest mantenduz eta prozesua kontrolatuz. V. Mahatsaren, beste lehengai batzuen eta ardo eta edarien kalitatea baloratzea, autokontroleko probak eta egiaztapenak eginez prozesuaren fase desberdinetan eta emaitzak eskatutako zehaztasunekin kontrastatuz. VI. Instalazioen, ekipoen edo elikagaien elaborazio eta manipulazioaren zeharreko pertsonen jarduketaren higienerik ezak eragindako ondorioak aztertzea. Arriskuak minimizatzeko arauak eta neurriak aplikatzea. VII. Erabiltzaile-mailako aplikazio informatikoak datuak eskuratzeko eta komunikatzeko eta fabrikazioprozesuak kontrolatzeko baliabide gisa erabiltzea. VIII. Industria-jarduerek norberaren, taldearen eta ingurumenaren segurtasunean sor ditzaketen eraginez jabetzea, lan-baldintzak hobetu ahal izateko, prebentzio-neurri eta babeski egokiak erabiliz. IX. Sektoreko industria-jarduera erregulatzen eta baldintzatzen duen legeari, ekonomiari eta antolamenduari buruzko esparrua ulertzea, lan-harremanetatik eratortzen diren eskubideak eta betebeharrak identifikatuz, ezarritako prozedurei jarraitzeko eta hauetan ager daitezkeen anomalietan eraginkortasunez jarduteko gaitasuna eskuratuz.

7

X.

Lanbidearen jardunarekin erlazionatutako informazio- eta prestakuntza-iturriak aukeratzea eta erabiltzea, ezagutza eta sektorean lanean hastea eta bere lanbide-gaitasunak sektoreko aldaketa teknologiko eta antolamenduari dagozkion aldaketetara bilakatzea eta egokitzea ahalbidetuko diotenak, hain zuzen ere.

3.2. Lanbide-moduluak 1. lanbide-modulua. BILTEGIKO LANAK ETA KONTROLA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Merkantzien helduera- edo irteera-baldintzak haien konposizio, kantitate, babes eta barnegarraioarekiko definitzea. 2. Merkantziak sailkatzea eta kodifikatzea elikagaien ezaugarrietarako eta hauen biltegiratzerako egokiak diren irizpideak aplikatuz. 3. Biltegiratze-prozedurak aztertzea eta kokapenak, denborak, baliabideak eta ibilbideak eta merkantzien manipulazio-teknikak hautatzea. 4. Biltegiko hartze, bidalketa eta barne-erabilerako dokumentazioa betetzea eta izapidetzea. 5. Izakinak kontrolatzeko eta inbentarioak lantzeko prozedurak aplikatzea. 6. Biltegi-kontroleko ekipoak eta programa informatikoak erabiltzea.

b) Ebaluazio-irizpideak 1. Merkantzien helduera- eta irteera-baldintzak haien konposizio, kantitate, babes eta barne-garraioarekiko definitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Sartzen diren merkantziek eta bidalketek izan behar duten dokumentazioa ezagutzea. • Lehengaien hornidurako edo produktuen salmentako kontratuen edukia aztertzea eta hartzean edo bidalketan egin beharreko egiaztapenekin erlazionatzea. • Kantitateak balioesteko, neurtzeko eta kalkulatzeko metodoak aztertzea. • Merkantzien babes-sistemak zehaztea. • Dauden kanpo-garraioko baliabide desberdinak zerrendatzea eta beren ezaugarriak eta erabiltzeko baldintzak deskribatzea. • Norbera bertan egotea ezarritako arauen arabera eta prozeduretatik eratortzen den erantzukizunez jokatzea. • Behar bezala zehaztutako merkantzien hartze edo bidalketako suposizio praktiko baten aurrean: − Sortaren konposizioa zehaztea. − Hartzean egin beharreko egiaztapenak edo bidalketaren aurretiazkoak zehaztea. − Lotutako dokumentazioa eta informazioa kontrastatzea. − Sortari eman behar zaion babesa xehatzea. − Garraiabideak bildu behar dituen baldintzak finkatzea eta merkantzien kokapen zuzena deskribatzea. • Sortzen den informazioa izapidetzea dagozkion sailekiko konparaketen arabera.

2. Merkantziak sailkatzean eta kodifikatzean elikagaien ezaugarrietarako eta hauen biltegiratzerako egokiak diren irizpideak aplikatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Elikagai-merkantziak sailkatzeko prozedurak deskribatzea. • Sailkapen-irizpideak aplikatzea iraungipen, tamaina, erresistentzia eta beste hainbat ezaugarriren arabera. • Kodifikazio-sistemak identifikatzea. • Kodeak ezarritako sistemaren arabera esleitzea eta izakinen markaketa gauzatzea.

8

• Biltegiratze-prozesuen ordena eta sistematizazioa biltegiaren antolamendu onaren euskarri direnaz jabetzea.

3. Biltegiratze-prozedurak aztertzean eta kokapenak, denborak, baliabideak eta ibilbideak eta merkantziak manipulatzeko teknikak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Elikagaien industrian erabilitako biltegiratze-sistema desberdinak zehaztea eta bakoitzaren abantailak eta eragozpenak azaltzea. • Elikagaien biltegietan gehien erabilitako merkantzien oinarrizko ezaugarriak, prestazioak eta karga, deskarga, garraio eta barne-manipulazioko ekipoen maneiu- eta mantentze-lanak deskribatzea. • Manipulazio-baliabideak ereduzko merkantziekin erlazionatzea, adierazitako zerrenda bien ezaugarri fisiko eta teknikoen arabera justifikatuz. • Indarrean dagoen araudiaren arabera biltegi batek bildu behar dituen segurtasun-neurri orokorrak deskribatzea. • Biltegi baten ezaugarriak, espazioa eta baliabide erabilgarriak eta biltegiratu edo hornitu beharreko produktu-motak eskaintzen diren suposizio praktiko baten aurrean ondokoak zehaztea: − Hartzea, biltegiratzea, bidalketa eta itxaronaldiak egingo direneko eremuak. − Produktu-mota bakoitzaren kokapena. − Produktuen barne-lekualdaketako ibilbideak. − Karga-, deskarga-, garraio- eta manipulazio-baliabideak. − Produktuen segurtasuna eta kontserbazioa ziurtatzeko beharrezkoak diren arretak. − Merkantziak maneiatzean aplika daitezkeen segurtasun-neurriak.

4. Biltegiko hartze, bidalketa eta barne-erabilerako dokumentazioa betetzean eta izapidetzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Hartze, biltegiratze, barne-banaketa eta bidalketari buruzko administrazio-prozedurak azaltzea. • Funtzioa, jatorria eta destinoa zehaztea eta horri buruz erabilitako dokumentuen edukia interpretatzea. • Sartzen eta irteten diren merkantziei buruz informazioa eskaintzen den suposizio praktiko baten aurrean, barne hartu beharreko datuak zehaztea eta ondokoak betetzea eta bideratzea: − Eskaera- eta erosketa-aginduak. − Barne-hornidurako eskabideak, entrega-oharrak. − Hartze-fitxak eta sarrera-erregistroak. − Irteera- eta bidalketa-aginduak eta sarrera-erregistroak. − Emate-agiriak. − Erreklamazio- eta itzulketa-dokumentuak.

5. Izakinak kontrolatzeko eta inbentarioak lantzeko prozedurak aplikatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Elikagaien industrian adierazgarrienak diren biltegi-kontroleko sistemak eta euskarriak beren aplikazioekin konparatzea eta erlazionatzea. • Biltegi-kontrolak sortutako informazioa enpresako beste unitate edo sailetako premiekin erlazionatzea. • Gehieneko, segurtasuneko eta gutxieneko bilkinaren eta bilkin egokiaren kontzeptuak azaltzea, horien kalkuluan esku hartzen duten aldagaiak identifikatuz. • Inbentario-mota desberdinak deskribatzea eta zehaztea eta bakoitzaren xedea azaltzea. • Biltegi bateko mugimenduei buruz informazioa eskaintzen den kasu praktiko batean, ondokoekiko datuak lortzea eta baloratzea: − Bilkin erabilgarria. − Egin gabeko hornidurak. − Bezeroen uneko eskaerak. − Zerbitzatutako barne-hornidurak. − Igorritako produktuak. − Itzulketak.

9

• Izakinen egoera inbentarioaren zenbaketa fisikoarekin kontrastatzea eta dauden aldeez eta hauen kausez jabetzea. • Emandako informazioaren garrantzia kontrolarekin baloraztea eta elikagaien enpresaren kudeaketako izakinen balorazioa.

6. Biltegi-kontroleko ekipo eta programa informatikoak erabiltzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Aplikazio informatikoak ezarritako zehaztapenei jarraituz instalatzea. • Instalatutako aplikazioen funtzioak eta oinarrizko prozedurak aztertzea. • Biltegi bateko mugimenduei buruz behar bezala zehaztutako informazioa eskaintzen den kasu praktiko batean: − Aplikazioaren hasierako parametroak definitzea, proposatutako datuen arabera. − Altak, bajak eta aldaketak egitea produktu, hornitzaile eta bezeroen artxiboetan. − Izakinen sarrerak eta irteerak erregistratzea, dagozkion artxiboak eguneratuz. − Ondoriozko biltegietako kontrol-dokumentuak lantzea, artxibatzea eta inprimatzea. − Izakinen inbentarioa lantzea, artxibatzea eta inprimatzea. • Egoera txarreko izakinen balorazio-zuzenketak egitea.

c) Edukiak I. multzoa: BILTEGI BATEKO ANTOLAMENDU-PROZESUAK Prozedurazkoak: • Merkantziak manipulatzeko prozesuak burutzea. • Karga-mota desberdinak manipulatzea. • Baliabide-premiak zehaztea eta barne-antolamendua. − Biltegi bateko giza baliabideak eta baliabide materialak zehaztea. − Biltegietako barne-antolamenduko prozedurak. • Segurtasun- eta higiene-araudia biltegi-motaren arabera aplikatzea: − Produktuen kontserbazioa. − Biltegiaren egokitzapena eta banaketa.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • • • • •

Produktuen biltegiratze eta barne-garraioko metodoak. Biltegiratze-sistemak: abantailak eta eragozpenak. Merkantziak sailkatzeko eta kodifikatzeko metodoak. Merkantziak manipulatzeko dauden barne-garraioko ekipo mekanikoak eta automatikoak. Biltegi-mota desberdinen diseinu fisikoa.

Jarrerazkoak: • Merkantzien manipulazioan eta istripuen prebentzioan indarrean dagoen segurtasun-araudia betetzea. • Karga-baliabideak behar bezala antolatu eta mantentzeko prest egotea. • Bere giza taldean behar bezala integratzea.

II. multzoa: MERKANTZIEN HARTZEA ETA BIDALKETA Prozedurazkoak:

• Jasotako dokumentazioa eskaeraren baldintzekin bat datorrela egiaztatzea. • Jasotako merkantziak eskaeran hitzartutakoekin bat datozela egiaztatzea, kantitateari, kalitateari eta beste hainbat ezaugarriri dagokionez. • Eskaerak prestatzea. • Igorritako merkantzia eskaeraren baldintzekin bat datorrela egiaztatzea. • Zenbaketa-metodoak erabiltzea jasotako eta igorritako merkantzien kantitateak zuzenak direla egiaztatzeko.

10

• Garraiabidea aukeratzeko irizpideak aplikatzea. • Enbalajearen eta etiketatzearen araudi erregulatzailea aplikatzea. • Probintzian lanean ari diren garraio-enpresak lekutzea destinoaren eta hautatutako garraiabidearen arabera. • Sarrera eta irteerako eta bidalketako dokumentazioa betetzea eta erabiltzea.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Ereduzko dokumentazioa: − Eskaerak. − Emate-agiriak. − Fakturak. − Entrega-oharrak. • Enbalaje- eta etiketatze-araudia. • Garraiabideak. − Baldintzak. − Ontziratu gabeak eta ontziratuak. − Baliabidea hautatzeko irizpideak. − Garraioarekin erlazionatutako irudiak eta zerbitzu-enpresak.

Jarrerazkoak: • Zorroztasuna jasotako eta igorritako merkantziak zuzenak direla egiaztatzeko. • Egindako lanak azkar komunikatzea. • Enbalajearen garrantzia baloratzea eta merkantzia garraiabidean kokatzea merkantzia kalterik gabe jaso dezaten. • Enbalajearen eta etiketen garrantziaz jabetzea, bezeroaren aurreko enpresaren irudiari dagokionez. • Kalitatearekin konpromisoa merkantzien hartze- eta bidalketa-prozesuetan.

III.

multzoa:

BALORAZIO PROZESUAK

ETA

INBENTARIOKO

ADMINISTRAZIO-

Prozedurazkoak: • • • • • • • • •

Dagozkion erreklamazioak egitea jasotako merkantziekiko onespen-ezaren kasuan. Faktura eta jasotako merkantziekin batera datorren beste dokumentazioaren erregistroa. Jasotako dokumentuak artxibatzea. Igorritako merkantziari erantsitako dokumentazioa lantzea. Barne-dokumentazioa lantzea eta egitea. Biltegiko fitxak eguneratzea merkantzien elkarren segidako hartze eta bidalketen arabera. Izakinak baloratzeko irizpideak aplikatzea. Inbentarioa egitea. Balorazio-zuzenketak egitea inbentarioaren arabera.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • • • • • •

Liburu laguntzaileak eta derrigorrezkoak. Hornitzaileen eta bezeroen artxiboak. Biltegiko fitxak. Bilkinak sailkatzeko irizpideak. Izakinen errotazioa. Segurtasun-bilkinak, gutxieneko bilkina eta bilkin egokia. Izakinak baloratzeko metodoak: − PMP, FIFO, LIFO eta beste hainbat. • Izakinak baloratzeko kontularitza-arauak: • Balorazio-zuzenketak. • Inbentario-motak.

Jarrerazkoak: • Egindako lanak azkar erregistratzea eta sail desberdinei komunikatzea.

11

• Kalitatearekin konpromisoa bidalketa-dokumentuen lanketan eta merkantzien balorazioan. • Autonomia erabakiak hartzeko, hala eskatzen duten egoeren edo arazoen aurrean.

IV. multzoa: BILTEGI-KUDEAKETAKO APLIKAZIO INFORMATIKOAK Prozedurazkoak: • • • • • •

Aplikazioa arauen eta jasotako oharren arabera instalatzea. Desplazamendua aplikazioaren pantaila desberdinetan zehar, bakoitzaren funtzioak adieraziz. Izandako alten, bajen eta aldaketen erregistroa. Biltegiko fitxak lantzea, artxibatzea eta inprimatzea. Egoera txarreko merkantzien balorazio-zuzenketak egitea. Izakinen inbentario baloratuaren zerrenda.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Aplikazioaren xedeak. • Aplikazioaren menu orokorraren zati desberdinen funtzioak. • Egindako lan bakoitzean erregistratu beharreko datu esanguratsuak.

Jarrerazkoak: • Segurtasun- eta isilpekotasun-arauak betetzea informazioaren tratamenduan. • Informatika biltegi-kudeaketan ezinbesteko erreminta gisa baloratzea.

2. lanbide-modulua. ARDOGINTZA-LANAK a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. 2. 3. 4. 5.

Ardoen eta beste ardo hartzituen elaborazio- eta ontze-prozedurak aztertzea, beharrezkoak diren lanak, sarrera eta irteerako produktuak eta erabilitako baliabideak zerrendatuz. Eskakizunak identifikatzea eta ardo hartzituen produkzio-ekipoen garbiketa-, prestaketa- eta lehen mailako mantentze-lanak egitea. Mahatsari edo beste lehengaiei tratamenduak aplikatzea muztioak lortzeko, eskatutako kalitatea eta higienea lortuz. Ardoak hartzitzeko eta egonkortzeko teknikak zehaztea eta aplikatzea, eskatutako kalitatea eta higienea lortuz. Ardoaren ontzearen metodoak zehaztea eta prozesuaren jarraipena egitea, eskatutako kalitatea lortuz.

b) Ebaluazio-irizpideak 1. Ardoen eta beste ardo hartzituen elaborazio- eta ontze-prozedurak aztertzea, beharrezkoak diren lanak, sarrera eta irteerako produktuak eta erabilitako baliabideak zerrendatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Ardogintza-prozesuen (blokeen diagramak, produktu-fluxua) burutzapenari buruzko dokumentazio teknikoa, lehengaien eta produktuen zehaztapenak eta prozedura- eta kalitate-eskuliburuak interpretatzea. • Prozesua burutzeko lanetan beharrezkoa den sekuentzia justifikatzea: produktua eta prozesua zehaztea, ekipoak eta makinak prestatzea eta mantentzea, sartzen diren produktuak egiaztatzea eta elikatzea, parametroak kontrolatzea eta finkatzea, kalitate-probak eta -egiaztapenak. • Ardogintza-prozesuak eta -prozedurak sarrera eta irteerako produktuekin eta beharrezkoak diren ekipoekin lotzea. Bakoitzaren oinarriak eta lan-sekuentzia deskribatzea. • Ardoen eta beste ardo hartzituen elaborazio-, ontze-, ontziratze- eta, hala badagokio, geroko eraldaketa-lanak beraien artean erlazionatzea.

12

2. Eskakizunak identifikatzean eta ardo hartzituen produkzio-ekipoen garbiketa-, prestaketa- eta lehen mailako mantentze-lanak egitean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Ardogintza-prozesuetan edo antzekoetan erabilitako ekipoen eta horiei lotutako gailu eta elementu nagusien funtzionamendua eta eraketa azaltzea, horretarako terminologia egokia erabiliz. • Ekipoak erabiltzeko segurtasun-gailuak eta -neurriak identifikatzea. • Ekipoen eta ontzien garbiketa eskuzko prozeduren edo prozedura automatikoen bidez egitea, prozesuetan eta produktuetan eskatutako mailak lortuz. • Egin beharreko elaborazio-mota desberdinek eskatutako ekipoen egokitzapenak eta elementualdaketak egitea. • Oinarrizko ardogintza-ekipoen erabilera- eta mantentze-argibideak oinarritzat hartuz: • Erregulazio- eta kontrol-elementuen ohiko egiaztapenak egitea. • Martxan jartzea eta geldiaraztea gauzatzea, finkatutako jarduketa-ordenari jarraituz. • Lehen mailako mantentze-lanak identifikatzea eta burutzea. • Ekipoen ohiko erabileran zehar azaltzen diren anomalia ohikoenak azaltzea.

3. Mahatsari edo beste lehengaiei tratamenduak aplikatzean muztioak lortzeko, eskatutako kalitatea eta higienea lortuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Lehengaiek jasotako burutzapen-baldintzak eta kontrol-parametroak identifikatzea, lehengaien egoeraren eta lortu beharreko produktuaren arabera. • Muztioen deslohitze/iragazte- eta zuzenketa-teknika desberdinak, beren erabilgarritasuna azalduz, beharrezkoak diren ekipo eta substantzia osagarriak, lan-baldintzak eta kontrol-parametroak deskribatzea. • Lortutako muztio-, azpiproduktu- eta hondakin-mota desberdinak beren erabilgarritasunaren arabera diskriminatzea. • Behar bezala definitu eta zehaztutako muztioa lortzeko kasu praktiko batean: − Mahatsa tratatzeko eta muztioa lortzeko erabili beharreko makinak, ekipoak eta ontziak hautatzea. − Karga edo elikadura gauzatzea, parametroak esleitzea eta mahatsa tratatzeko makinak eta ekipoak eragitea. − Deposituetako banaketa egitea muztioa lortzeko. − Muztioaren deslohitze/iragazterako baldintzak eta ekipoak erregulatzea. − Ardoa edo bestelako produktuak elaboratzeko prozesuan lortutako azpiproduktuak berrerabiltzeko edo ebakuatzeko bereiztea eta lekualdatzea. − Adierazitako muztioaren zuzentzaileak dosifikatzea eta gehitzea. − Produktuak manipulatzeko eta ekipoak erabiltzeko segurtasun eta higieneko berariazko neurriak aplikatzea. − Muztioaren ezaugarriak prozesuaren zehaztapenekin kontrastatzea.

4. Ardoak hartzitzeko eta egonkortzeko teknikak zehaztean eta aplikatzean, eskatutako kalitatea eta higienea lortuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Hartzidura-mota desberdinak, agente eragileak eta substantzia osagarriak bereiztea. Prozesu eta produktu mota desberdinekin erlazionatzea. • Ardo desberdinen hartzidurak garatu behar direneko baldintzak, beharrezkoak diren ontziak, kontrolparametroak, upela huste-uneak, ontzi-aldaketak eta antzemateko edo bukatzeko metodoak identifikatzea. • Ardoak egonkortzeko eta kontserbatzeko teknika desberdinak, beren erabilgarritasuna adieraziz, beharrezkoak diren ekipo eta substantzia osagarriak, lan-baldintzak eta kontrol-parametroak ezagutzea. • Elaborazio-prozesuan zehar ardoek jaso ditzaketen aldakuntza nagusien sintomak, eragiten dituzten kausak eta prebentzio- eta zuzenketa-aukerak deskribatzea. • Ardo-eratorrien eta -aperitiboen elaborazio-formulak interpretatzea. • Behar bezala definitu eta zehaztutako ardoen hartzidura eta egonkortzeko kasu praktiko batean: − Muztioaren edo hasierako masaren egoera eta haiek jasandako tratamenduak egiaztatzea. − Ardoaren hartziduran eta egonkortzean erabili beharreko ontziak eta ekipoak hautatzea.

13

− Hartzidura-agenteen, substantzia osagarrien eta, hala badagokio, beste osagaien edo laguntzaileen, upeleratzea eta dosifikatzea egitea. − Hartzidura-parametroak esleitzea eta kontrolatzea. − Upela hustea eta ontzi-aldaketa eskatutako unean eta eran egitea. − Ontzietan ardoen geroko hartzidura bat egitea, eskatutako baldintzetan. − Baldintzak eta ekipoak erregulatzea egonkortze- eta kontserbazio-tratamenduak aplikatzeko. − Ardoaren aldakuntza posibleen sintomak hautematea. − Produktuak manipulatzeko eta ekipoak erabiltzeko higiene eta segurtasuneko berariazko neurriak aplikatzea. − Ardoaren ezaugarriak aurreikusitako zehaztapenekin kontrastatzea.

5. Ardoaren ontzearen metodoak zehaztean eta prozesuaren jarraipena egitean, eskatutako kalitateak lortuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Ardoaren nahasketa- eta akabera-lanak merkaturatzeko edo, hala badagokio, ontzeko egokia den produktu bat lortzeko premiarekin erlazionatzea. • Ardoaren ontzearen aldeko edo aurkako argudioak zerrendatzea eta kalitatezko eta ezaugarri nabarmeneko ardoak oinarritzat hartzearen beharra justifikatzea. • Ardoak ontzeko sistema nagusiak bereiztea, kasu bakoitzean beharrezkoak diren ontziak, lokalak, ingurumen-baldintzak, aldiak, egin beharreko lanak eta kontrolatu beharreko parametroak bereiztea, ardoaren ezaugarrien bilakaeraren arabera. • Behar bezala definitu eta zehaztutako ardo baten ontzearen hasiera eta jarraipeneko kasu praktiko batean: − Beharrezkoak diren zuren edo ontzien egoera eta prestazioak hautatzea eta egiaztatzea, eta haiek betetzea eta behar bezala jartzea. − Ontzeko lokalen ingurumen-baldintzak egiaztatzea eta erregulatzea. − Ontzi-aldaketak eta gainerako manipulazioak era eta une egokietan burutzea. − Produktuak manipulatzeko eta ekipoak erabiltzeko higiene eta segurtasuneko berariazko neurriak aplikatzea. − Produktuaren ezaugarriak aurreikusitako zehaztapenekin kontrastatzea.

c) Edukiak I.

multzoa:

UPELTEGIKO PRESTATZEA

INSTALAZIOAK

ETA

EKIPOAK.

LANAK

Prozedurazkoak: • Upeltegian erabilgarri dagoen espazioaren plangintza egitea. • Ekipo desberdinak zehaztea eta identifikatzea ondokoen bidez: − Dituzten zatiak. − Ekipo bakoitzaren martxaren erregulazioa. − Ekipoen funtzionamendu-okerraren identifikazioa. − Arrisku-egoeren antzematea. − Arrisku-kausa eraginarekin identifikatzea. • Materialen inbentarioak egitea. • Produktuen identifikazio-fitxategiak egitea. • Merkataritza-etiketen datuak identifikatzea. • Lanabesen, erreminten, ekipoen eta makinen garbiketa- eta mantentze-lanak egitea, higiene- eta osasun- araudiaren arabera.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Espazioaren konposizioa eta banaketa: − Upeltegiaren diseinua: eskemak, zirriborroak, planoak, oinplanoko banaketa eta abar. • Ekipo orokorrak. • Berariazko ekipoak: − Mendema-trenak:

14

∗ Kalapatxak. ∗ Txortenak kentzeko makinak. ∗ Zanpatzeko makinak. ∗ Bonbak. ∗ SO2-ko dosifikagailuak. ∗ Xukagailuak. ∗ Prentsak. − Hartzidura-ekipoak: ∗ Ontziak. ∗ Ekipo termikoak. ∗ Pasta-bonbak. ∗ Zinta garraiatzaileak, amaigabeak... ∗ Iragazkiak. − Botilaratze-trenak: ∗ Ikuzgailuak. ∗ Betegailuak. ∗ Tapoia jartzeko makinak. ∗ Etiketagailuak. ∗ Iragazkiak. • Prestaketa-lanak: − Upeltegiaren garbiketa. − Ontzien garbiketa. − Ekipo desberdinak puntuan jartzea. • Segurtasun-plana: − Arrisku-egoerak. − Materialaren eta beharrezkoak diren produktuen aurreikuspena.

Jarrerazkoak: • • • • • • • • • • •

Adierazitako esparruan ezarritako prozedurak, protokoloak eta prozedurak errespetatzea. Puntualtasuna ordutegia betetzean. Arauak errespetatzea talde-lanean integratuz. Lankide, bezero, hornitzaile eta abarrekin dagozkion eta errespetuan oinarritutako harremanak izatea. Ordena eta zorroztasuna lanean. Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. Lanpostua edo lanerako lekua eraginkortasunez antolatzeko eta mantentzeko prest egotea. Betiere garatzen den lanaren erantzukizuna hartzea. Kalitatearekiko konpromisoa lanaren garapenean. Autonomia lanak burutzean. Hala eskatzen duten egoera edo arazoen aurrean erabaki koherenteak hartzeko prest egotea.

II. multzoa: ARDOGINTZA-LANAK Prozedurazkoak: • • • • • • • • •

Kalkuluak egitea zuzenketen aplikazioan. Zuzenketetan erabilitako substantziak zehaztea. Grafikoak lantzea hartziduraren martxa kontrolatzeko. Lagin-hartzea egitea, hartzidura desberdinen kontrolean. Mikroorganismoak zehaztea, hartzidura-mota bakoitzarekin lotuz. Kontrol-ekipoak aplikatzea hartzidura bakoitzean. Hartzidura malolaktikoa abiarazteko aldeko baldintzak prestatzea. Aktibatzaileak aplikatzea. Hartzidura-geldiarazteetan jardutea.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Ardogintza zurian: − Txakolinaren ardogintza.

15

•

• • •

• • • • • • •

− Pelikular aurrehartzituaren beratzea. − Deposituko hartzidura. − Barrikako hartzidura. Ardogintza beltzean: − Hartzidura klasikoa. − Barrikako hartzidura. − Beratze karbonikoaren bidezko hartzidura (Arabako Errioxako ohiko metodoa). − Hartzidura malolaktikoa. Ardogintza gorrian: − Ebakitze-teknikaren bidezko hartzidura (Nafarroako Gorriak). − Gorrien beste hartzidura-teknikak. Termoardogintza. Ardogintza berezia: − Ardo gozoak. − Ardo apardunak. − Ardo garraztuak. Hartziduren agente eragileak: − Legamiak. − Bakterioak. Hartzidura-prozesua: Muztioaren tratamenduak. Tenperaturen kontrola. Dentsitatearen kontrola. Materia koloratzailearen kontrola. Aldakuntzak hartzidura-prozesuan zehar.

Jarrerazkoak: • • • • • • • • • • •

Adierazitako esparruan ezarritako prozedurak, protokoloak eta prozedurak errespetatzea. Puntualtasuna ordutegia betetzean. Arauak errespetatzea talde-lanean integratuz. Lankide, bezero, hornitzaile eta abarrekin dagozkion eta errespetuan oinarritutako harremanak izatea. Ordena eta zorroztasuna lanean. Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. Lanpostua edo lanerako lekua eraginkortasunez antolatzeko eta mantentzeko prest egotea. Betiere garatzen den lanaren erantzukizuna hartzea. Kalitatearekiko konpromisoa lanaren garapenean. Autonomia lanak burutzean. Hala eskatzen duten egoera edo arazoen aurrean erabaki koherenteak hartzeko prest egotea.

III. multzoa: ARDOEN ETA BESTE EDARIEN EGONKORTZEA ETA AKABERA Prozedurazkoak: • • • •

Iragazleen entseguak egitea laborategian. Iragazleak aplikatzea upeltegian. Iragazpen-probak egitea. Betetze-indizea. Botilaratzearen aurretik kontrol mikrobiologikoa ebaluatzea.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Iragazteak: − Ardoetako egoera koloidaleko substantziak. − Egonkortze koloidala: koloideen portaera fisiko-kimikoa. − Iragazleen propietateak. − Iragazle-motak. • Iragazpenak: − Iragazpen-mekanismoak. − Iragazpen-motak.

16

• Ardoaren tratamendu fisikoak. • Egonkortze kimikoa eta fisiko-kimikoa: − Ferrozianuro potasikoaren bidezkoa. − Azido metatartarikoaren bidezkoa. − Goma arabikoaren bidezkoa. − SO2ren bidezkoa. • Ardoaren egonkortze mikrobiologikoa: − Baliabide fisikoen bidezkoa. − Baliabide kimikoen bidezkoa. • Botilaren jantzia.

Jarrerazkoak: • • • • • • • • • • •

Adierazitako esparruan ezarritako prozedurak, protokoloak eta prozedurak errespetatzea. Puntualtasuna ordutegia betetzean. Arauak errespetatzea talde-lanean integratuz. Lankide, bezero, hornitzaile eta abarrekin dagozkion eta errespetuan oinarritutako harremanak izatea. Ordena eta zorroztasuna lanean. Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. Lanpostua edo lanerako lekua eraginkortasunez antolatzeko eta mantentzeko prest egotea. Betiere garatzen den lanaren erantzukizuna hartzea. Kalitatearekiko konpromisoa lanaren garapenean. Autonomia lanak burutzean. Hala eskatzen duten egoera edo arazoen aurrean erabaki koherenteak hartzeko prest egotea, bere mailari dagokionez.

IV. multzoa: ONTZE- ETA ZAHARTZE-LANAK Prozedurazkoak: • Ontze-nabea eta botilategiak antolatzea. • Ingurumen-ebaluazioa eta zureko ontzera eta botilako zahartzera zuzendutako lokalen antolamendua burutzea. • Higiene-neurriak aplikatzea barrikak. • Ontze-prozesuaren analitika periodikoak egitea. • Ontzi-aldaketak egitea. • Lermak ebaluatzea. • Ardoen nahaste egokiak egitea.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Haritz-zureko ontzea: − Kalitatearen ezaugarri erabakigarriak. − Ontzera zuzendutako ardoaren konposizioa. − Ontze-prozesuaren fenomeno fisikoak eta kimikoak. − Barrikako ardoaren bilakaera. • Botilako zahartzea: − Erredukzio-fenomenoak. − Botilako ardoaren bizitza

Jarrerazkoak: • • • • • • • •

Adierazitako esparruan ezarritako prozedurak, protokoloak eta prozedurak errespetatzea. Puntualtasuna ordutegia betetzean. Arauak errespetatzea talde-lanean integratuz. Lankide, bezero, hornitzaile eta abarrekin dagozkion eta errespetuan oinarritutako harremanak izatea. Ordena eta zorroztasuna lanean. Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. Lanpostua edo lanerako lekua eraginkortasunez antolatzeko eta mantentzeko prest egotea. Betiere garatzen den lanaren erantzukizuna hartzea.

17

• Kalitatearekiko konpromisoa lanaren garapenean. • Autonomia lanak burutzean. • Hala eskatzen duten egoera edo arazoen aurrean erabaki koherenteak hartzeko prest egotea.

3. lanbide-modulua. LIKORE-DISTILATEGIA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Likoreen eta beste edarien distilazio- eta elaborazio-prozedurak aztertzea, beharrezkoak diren lanak, sarrera eta irteerako produktuak eta erabilitako baliabideak zerrendatuz. 2. Eskakizunak identifikatzea eta distilategi- eta likoretegi-ekipoen garbiketa-, prestaketa- eta lehen mailako mantentze-lanak egitea. 3. Distilazio-metodoak aplikatzea alkoholak edo pattar sinpleak lortzeko, eskatutako kalitatea lortuz. 4. Edarien eta likore konposatuen elaborazio-teknikak aplikatzea, eskatutako kalitatea eta higienea lortuz.

b) Ebaluazio-irizpideak 1. Likoreen eta beste edarien distilazio- eta elaborazio-prozedurak aztertzean, beharrezkoak diren lanak, sarrera eta irteerako produktuak eta erabilitako baliabideak zerrendatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Sartzen diren merkantziek eta bidalketek izan behar duten dokumentazioa ezagutzea. • Likoreen distilazio- eta elaborazio-prozesuen burutzapenari buruzko dokumentazio teknikoa (blokeen diagramak, produktu-fluxua), produktuen elaborazioko fitxa teknikoak eta prozedura- eta kalitateeskuliburuak interpretatzea. • Prozesuko burutzapen-lanetan beharrezkoa den sekuentzia justifikatzea: produktuaren eta prozeduraren zehaztapena, ekipoen eta makinen prestaketa eta mantentzea, sartzen diren produktuen egiaztapena eta elikadura, parametroen finkapena eta kontrola, kalitate-probak eta -egiaztapenak. • Likoreen distilazio- eta elaborazio-prozesuak eta -prozedurak sarrera eta irteerako produktuekin eta beharrezkoak diren ekipoekin lotzea. Bakoitzaren oinarriak eta lan-sekuentzia deskribatzea. • Distilazio-prozesuak ardoak eta azpiproduktu alkoholdunak lortzekoekin eta likore desberdinen elaborazio eta ontziratzekoekin erlazionatzea.

2. Eskakizunak identifikatzean eta distilategi- eta likoretegi-ekipoen garbiketa-, prestaketa- eta lehen mailako mantentze-lanak egitean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Likoreak eta bestelako edariak distilatu eta elaboratzeko prozesuetan erabilitako ekipoen eta horiei lotutako gailu eta elementu nagusien funtzionamendua eta eraketa azaltzea, horretarako terminologia egokia erabiliz. • Ekipoak erabiltzeko segurtasun-gailuak eta -neurriak identifikatzea. • Ekipoen eta ontzien garbiketa eskuzko prozeduren edo prozedura automatikoen bidez egitea, prozesuetan eta produktuetan eskatutako mailak lortuz. • Landu beharreko likore-mota desberdinek eskatutako ekipoen eta lerroen egokitzapenak egitea. • Oinarrizko distilazio- eta elaborazio-ekipoen erabilera- eta mantentze-argibideak oinarritzat hartuz: − Erregulazio- eta kontrol-elementuen ohiko egiaztapenak egitea. − Martxan jartzea eta geldiaraztea finkatutako jarduketa-ordenari jarraituz gauzatzea. − Lehen mailako mantentze-lanak identifikatzea eta burutzea. • Ekipoen ohiko erabileran zehar azaltzen diren anomalia ohikoenak azaltzea.

3. Distilazio-metodoak aplikatzean alkoholak edo pattar sinpleak lortzeko, eskatutako kalitatea lortuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu:

18

• Landare-materia azukretu edo amilazeo hartzituen distilazio-sistemak eta -mailak bereiztea. • Prozesatu beharreko ardoen ezaugarriak eta prestaketa zehaztea eta distilatu desberdinekin erlazionatzea. • Pattar sinpleak edota alkoholak lortzeko erabilitako ekipoak, lan-baldintzak eta kontrol-parametroak (tenperatura, presioa) identifikatzea. • Behar bezala definitu eta zehaztutako distilazioaren bidez pattar sinpleak edo alkoholak lortzeko kasu praktiko batean: − Sartzen den lehengaiaren ezaugarriak eta prestaketa egiaztatzea. − Parametroak esleitzea eta distilazio-ekipoen elikadura egitea. − Distilazio-prozesuan zehar, parametroak onartutako marjinen barruan mantentzea eta frakzio desberdinak lortzea, ekipoen kontrol- eta erregulazio-gailuak maneiatuz. − Produktuak manipulatzeko eta ekipoak erabiltzeko higiene eta segurtasuneko berariazko neurriak aplikatzea. − Distilatuen ezaugarriak beren zehaztapenekin kontrastatzea eta beharrezkoak diren birdoitzeak ondorioztatzea. − Hala badagokio, pattar sinpleak eskatutako ontzi, denbora eta baldintzetan urtatzea.

4. Edarien eta likore konposatuen elaborazio-teknikak aplikatzean, eskatutako kalitatea eta higienea lortuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Edarien eta likore konposatuen elaborazio-formulak interpretatzea, osagai desberdinak, hauek zein egoeratan erantsi behar diren eta hauen dosifikazio-marjinak ezagutuz. • Oinarri alkoholdun edo hidrikoaren eta likore edo edarigintzan erabilitako beste osagaien (azukreak, frutak, esentziak, xarabeak, eta abar) prestaketa-, nahasketa- eta beratze-metodoak deskribatzea. • Likoreen eta edarien “akaberan” erabilitako praktikak (aireztatzea, eguzkitzea, gasifikatzea, egonkortzea, kontserbazioa, kupelatzeak, eta abar) identifikatzea eta justifikatzea. • Behar bezala definitu eta zehaztutako edarien edo likore konposatuen elaborazioko kasu praktiko batean: − Osagai bakoitzaren egoera eta ezaugarriak egiaztatzea. − Osagai desberdinen beharrezko kantitatea kalkulatzea eta kantitate horiek onartutako tolerantziamarjinekin dosifikatzea, dosifikazio- edo neurketa-metodoak erabiliz. − Diluzio-, nahasketa- eta beratze-baldintzak eta -metodoak esleitzea eta kontrolatzea. − Likoreak edo edariak eskatutako akabera-praktikak gauzatzea. − Produktuak manipulatzeko eta ekipoak erabiltzeko higiene eta segurtasuneko berariazko neurriak aplikatzea. − Elaborazio-prozesuan edariaren edo likorearen ezaugarriak bere zehaztapenekin kontrastatzea eta beharrezkoak diren birdoitzeak egitea.

c) Edukiak I. multzoa: DISTILATEGIKO INSTALAZIOAK ETA EKIPOAK Prozedurazkoak: • Likoreen distilazio- eta elaborazio-prozesuen burutzapenarekin batera joan beharreko dokumentazio teknikoa aplikatzea. • Ekipoak produktu alkoholdunen kalitatearekiko hautatzea. • Fluxu-diagramak egitea. • Lan-eskemak lantzea distilazio-ekipoetarako. • Ekipoen zati desberdinak eta haien gailuak aztertzea. • Ekipoen erregulazioa eta mantentzea. • Ekipoak erabiltzeko segurtasun-gailuak eta -neurriak identifikatzea. • Ekipoak garbitzeko eskuzko prozedurak eta prozedura automatikoak aplikatzea. • Kontrol-ekipoen ohiko egiaztapena. • Egokitzapenak egitea ekipo erabilgarrietan, lortu beharreko produktuaren arabera. • Produktuak manipulatzeko eta ekipoak erabiltzeko higiene eta segurtasuneko berariazko neurriak aplikatzea. • Junturen estankotasuna egiaztatzea. 19

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Ekipoen konposizioa eta banaketa ondokoen arabera: − Kokapena eta gaiari buruzko legeria. − Antolamendu-irizpideak. − Ekipoen banaketa. − Instalazio-eskemak. − Fluxu-diagramak. • Distilazio-ekipoak: − Sinpleak edo etenak. − Etengabeak. − Metodika. − Errektifikatzaileak. • Likoregintzako ekipoak: − Beratze-tangak. − Birringailuak. − Prentsak. − Ikuzgailuak. − Iragazkiak. − Digestoreak. − Alanbikeak. • Hasierako lanak: − Galdarak kargatzea. − Lurrunen irteera. − Tenperaturak. − Kondentsazioa. • Akabera-lanak. • Segurtasun-kontrolak.

Jarrerazkoak: • • • • • • • • • • •

Adierazitako esparruan ezarritako prozedurak, protokoloak eta prozedurak errespetatzea. Puntualtasuna ordutegia betetzean. Arauak errespetatzea talde-lanean integratuz. Lankide, bezero, hornitzaile eta abarrekin dagozkion eta errespetuan oinarritutako harremanak izatea. Ordena eta zorroztasuna lanean. Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. Lanpostua edo lanerako lekua eraginkortasunez antolatzeko eta mantentzeko prest egotea. Betiere garatzen den lanaren erantzukizuna hartzea. Kalitatearekiko konpromisoa lanaren garapenean. Autonomia lanak burutzean. Hala eskatzen duten egoera edo arazoen aurrean erabaki koherenteak hartzeko prest egotea, bere mailari dagokionez.

II. multzoa: LIKOREGINTZA-LANAK Prozedurazkoak: • Sartzen den lehengaia zehaztea eta prestatzea. • Parametroak onartutako marjinen barruan erregulatzea eta distilatu-frakzio desberdinak lortzea, ekipoen kontrol- eta erregulazio-gailu desberdinak eraginez. • Distilatu desberdinen ezaugarri analitikoak egiaztatzea. • Likoregintzako formulak interpretatzea. • Likore jakin baten elaboraziorako beharrezkoak diren osagai bakoitzaren kantitateak egiaztatzea eta kalibratzea. • Diluzio-, nahasketa- eta beratze-baldintzak eta -denborak zehaztea. • Elaborazio-prozesuan likorearen ezaugarriak bere zehaztapenekin baloratzea eta beharrezkoak diren doikuntzak gauzatzea.

20

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Lehengaiak. Motak: − Ardo-materiak. − Materia amilazeoak. − Materia glukosidoak. − Materia azukretuak. − Materia zelulosikoak. • Lehengaiak. Prestaketa: fruituen garbiketa, birrinketa, ehoketa, beratzea, sakarifikazioa, hidrolizazioa eta hartzidura. • Distilazio-motak: sinplea, etengabea, metodikoa. • Distilazioaren aplikazioak: − Hegazkortasun desberdineko substantziak. − Disolbagarritasun desberdineko substantziak. • Pattar sinpleak: definitzea, sailkatzea, urtatzea. • Pattar konposatuak. • Likoreak: elaborazioa. Erabilitako berariazko lehengaiak. • Likoreen urtatzea. • Likore-motak: − Distilazio bidezkoak. − Elaborazio bidezkoak. − Nahasketen bidezkoak.

Jarrerazkoak: • • • • • • • • • • •

Adierazitako esparruan ezarritako prozedurak, protokoloak eta prozedurak errespetatzea. Puntualtasuna ordutegia betetzean. Arauak errespetatzea talde-lanean integratuz. Lankide, bezero, hornitzaile eta abarrekin dagozkion eta errespetuan oinarritutako harremanak izatea. Ordena eta zorroztasuna lanean. Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. Lanpostua edo lanerako lekua eraginkortasunez antolatzeko eta mantentzeko prest egotea. Betiere garatzen den lanaren erantzukizuna hartzea. Kalitatearekiko konpromisoa lanaren garapenean. Autonomia lanak burutzean. Hala eskatzen duten egoera edo arazoen aurrean erabaki koherenteak hartzeko prest egotea, bere mailari dagokionez.

III. multzoa: EDARI FRESKAGARRIAK Prozedurazkoak: • Oinarri alkoholikoa edo hidrikoa eta beste hainbat osagarri prestatzeko, nahasteko eta beratzeko metodoak aztertzea. • Ekipoak erabiltzeko segurtasun-gailuak eta -neurriak identifikatzea. • Landu beharreko edari-mota desberdinek eskatutako ekipoak eta lerroak egokitzea. • Sartzen den lehengaia zehaztea eta prestatzea. • Edarien elaborazio-formulak interpretatzea, osagai desberdinak, hauek zein egoeratan erantsi behar diren eta diluzio-, beratze- eta nahasketa-motak ezagutuz. • Diluzio-, beratze- eta nahasketa-baldintzak eta -motak esleitzea eta kontrolatzea. • Elaborazio-prozesuan edaria bere zehaztapenekin zehaztea eta egiaztatzea eta beharrezkoak diren doikuntzak gauzatzea.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Edari freskagarrien motak: ur mineralak, gaseosak, sangriak, ardo-freskagarriak, zukuak, muztioak, garagardoak, sagardoak, kolak eta abar. • Lehengaiak. Prestaketa-faseak. • Produktuaren elaborazioa:

21

− − − − − −

Kremogenazioa. Homogenizazioa. Zuzenketak. Gaseztatzea. Lanporizazioa edo pasteurizazioa. Ontziratzea.

Jarrerazkoak: • • • • • • • • • • •

Adierazitako esparruan ezarritako prozedurak, protokoloak eta prozedurak errespetatzea. Puntualtasuna ordutegia betetzean. Arauak errespetatzea talde-lanean integratuz. Lankide, bezero, hornitzaile eta abarrekin dagozkion eta errespetuan oinarritutako harremanak izatea. Ordena eta zorroztasuna lanean. Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. Lanpostua edo lanerako lekua eraginkortasunez antolatzeko eta mantentzeko prest egotea. Betiere garatzen den lanaren erantzukizuna hartzea. Kalitatearekiko konpromisoa lanaren garapenean. Autonomia lanak burutzean. Hala eskatzen duten egoera edo arazoen aurrean erabaki koherenteak hartzeko prest egotea, bere mailari dagokionez.

4. lanbide-modulua. ONTZIRATZEA ETA ENBALAJEA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Ontziratzeko, etiketatzeko eta enbalatzeko ontziak eta materialak zehaztea eta hauen ezaugarriak beren erabilera-baldintzekin erlazionatzea. 2. Eskakizunak identifikatzea eta ontziratzeko eta enbalatzeko lehen mailako mantentze-lanak eta prestaketakoak gauzatzea. 3. Elikagaien industrian erabilitako ontziratzeko eta etiketatzeko makinak eta ekipoak behar den trebetasunez eragitea. 4. Elikagaien industrian erabilitako enbalaje-lanak behar den trebetasunez burutzea. 5. Prozesuan zehar eta amaieran ontziratutako edota enbalatutako produktuen eta sorten onespena ebaluatzea.

b) Ebaluazio-irizpideak 1. Ontziratzeko, etiketatzeko eta enbalatzeko ontziak eta materialak zehaztean eta hauen ezaugarriak beren erabilera-baldintzekin erlazionatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • • • • • •

Elikagaien industrian gehien erabilitako ontziak eta ontziratzeko materialak sailkatzea. Ontzi eta ontziratzeko material desberdinen ezaugarriak eta erabilera-baldintzak deskribatzea. Material eta ontzien eta elikagaien artean dauden bateraezintasunak adieraztea. Etiketatzeko materialak identifikatzea eta ontzi eta elikagai egokienekin lotzea. Elikagaien industrian erabilitako enbalatzeko materialak ezagutzea eta sailkatzea. Enbalaje-formatu desberdinak identifikatzea eta beren erabilgarritasuna justifikatzea.

2. Eskakizunak identifikatzean eta ontziratzeko eta enbalatzeko makinen eta ekipoen lehen mailako mantentze-lanak eta prestaketakoak gauzatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu:

22

• Ontziratzeko eta enbalatzeko ekipoen mantentze-eskuliburuak interpretatzea, lehen mailako lanak diskriminatuz. • Ontziratzeko eta enbalatzeko lerro baten edo ekipoen lehen mailako mantentze-lanak identifikatzea eta deskribatzea. • Ontziko edo enbalajeko formatu-aldaketa baten aurrean egin beharreko doikuntzak zehaztea. • Lerro baten edo ekipoaren abiaraztearen edo geldiaraztearen aurretik burutu beharreko azterketak zerrendatzea eta hauen esanahia azaltzea. • Ontziratze/enbalatzeko lerro batean edo ekipoan sortutako gertakari ohikoenak ezagutzea eta kausa posibleak eta hartu beharreko prebentzio- eta zuzenketa-neurriak ondorioztatzea. • Ontziratzeko lerro baten edo ekipoen garbiketa-lanen sekuentzia ordenatzea eta zehaztea sorta bakoitza amaitzean, produktu prozesatuak kontuan izanik. • Behar bezala zehaztutako ontziratze/enbalatzeko lerro baten edo ekipoen prestaketako kasu praktiko baten aurrean: − Eskatutako lehen mailako mantentze-zereginak egitea. − Puntuan jartzea makina eta elementu osagarri desberdinak abiarazteko. − Garbiketa-lanak une eta baldintza egokietan egitea. − Dagozkion norberaren segurtasun-neurriak aplikatzea.

3. Elikagaien industrian erabilitako ontziratzeko eta etiketatzeko makinak eta ekipoak behar den trebetasunez eragitean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Elikagaien industrian erabilitako ontziratzeko metodo desberdinak bereiztea. • Ontziak “in situ” eratzeko lanak, ontzien prestaketakoak, betetze/ixtekoak eta etiketatzekoak identifikatzea eta zehaztea. • Ontziratzeko makina nagusien eta beren elementu osagarrien konposizioa eta funtzionamendua deskribatzea eta beren eraginkortasun-baldintzak deskribatzea. • Ontziratzeko lerro bat osatzen duten makina eta elementu osagarri desberdinen ordena eta antolaera zuzena adieraztea. • Etiketetan sartu beharreko derrigorrezko informazioa eta osagarria eta kodeen esanahia azaltzea. • Behar bezala definitu eta zehaztutako ontziratzeko kasu praktiko batean: − Erabili beharreko ontziratzeko eta enbalatzeko ontzien eta materialen egokitasuna ezagutzea eta baloratzea. − Beharrezkoak diren material eta produktu desberdinen kantitateak kalkulatzea. − Makinen egokitasuna eta antolaera zuzena egiaztatzea eta beren eraginkortasun-egoera hautematea. − Makinak behar bezala dabiltzala gainbegiratuz eta ontziratzeko parametroak finkatutako marjinen barruen mantenduz erabiltzea. − Makinak erabiltzeko berariazko segurtasun-neurriak aplikatzea.

4. Elikagaien industrian erabilitako enbalatzeko lanak behar den trebetasunez burutzean, ikaslean ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Pakete unitarioaren eraketa-faseak eta -lanak (ahokatzea, erretiluratzea, erretraktilatzea, zigilatzea), haren errotulazioa eta berrelkartzea (paleteratzea eta zumiztea) identifikatzea eta zehaztea. • Igorri beharreko sorten ezaugarriak eta premiak enbalatzeko materialekin, formatuekin eta prozedurekin erlazionatzea. • Informazioa azaltzea eta errotulazioan erabilitako kodifikazioa interpretatzea. • Enbalatzeko ekipo nagusien konposizioa eta funtzionamendua deskribatzea eta haien eraginkortasunbaldintzak adieraztea. • Enbalatzeko tren bat osatzen duten ekipo desberdinen ordena eta antolaera zuzena adieraztea. • Behar bezala definitu eta zehaztutako enbalatzeko kasu praktiko batean: − Erabili beharreko enbalatzeko materialen egokitasuna ezagutzea eta baloratzea. − Beharrezkoak diren material desberdinen kantitateak kalkulatzea. − Ekipoen egokitasuna eta antolaera zuzena egiaztatzea eta beren eraginkortasun-egoera hautematea. − Makinak behar bezala dabiltzala gainbegiratuz eta enbalatzeko parametroak finkatutako marjinen barruan mantenduz erabiltzea. − Ekipoak erabiltzeko berariazko segurtasun-neurriak aplikatzea.

23

5. Prozesuan zehar eta amaieran ontziratutako edota enbalatutako produktuen eta sorten onespena ebaluatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Kalitate-autokontrolari buruz behar bezala zehaztutako informazioa ematen den ontziratze/enbalatzeko kasu praktiko baten garapenean: − Prozesuan zehar zaindu beharreko parametroak, haren balio onargarriak eta kontrol-puntuak zerrendatzea. − Betetze- eta ixte-kontrolak eta beste hainbat kontrol sistematiko egitea. − Lagin-hartzea eta materialen edo produktuen eta, hala badagokio, ekipoen egiaztapen-probak egitea. − Desbideratze-mailak kalkulatzea eta erreferentziekin konparatzea produktuak onartzeko edo atzera botatzeko eta neurri zuzentzaileak ondorioztatzea.

c) Edukiak I.

multzoa:

ONTZIRATZEKO MATERIALAK

ETA

ENBALATZEKO

ONTZIAK

ETA

Prozedurazkoak: • Ontziko materialen egituraren eta ontziak produktuak kontserbatzeko dituen propietateen arteko erlazioa zehaztea. • Ontzien formatu, izendapen eta erabilgarritasun desberdinak sailkatzea. • Ontzien kontserbazio- eta biltegiratze-baldintzak zehaztea. • Ontzien “in situ” eraketan erabilitako materialak zehaztea. • Terminologia egokia erabiltzea konformatze-sistemetan eta -ekipoetan. • Enbalatzeko materialak beren funtzioarekiko justifikatzea. • Enbalajeen kontserbazio- eta biltegiratze-baldintzak zehaztea. • Etiketei aplika daitekeen araudia identifikatzea. • Etiketei markak, seinaleak, kodeak eta produktu itsasgarriak aplikatzea.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Ontzia: − Material-motak: ∗ Zura. ∗ Metala. ∗ Beira. ∗ Pelikula malguak. ∗ Pelikula sinpleak: zelulosa, polipropenoa eta abar. ∗ Pelikula estaliak. ∗ Pelikula xaflatuak. ∗ Pelikula estruituak. − Material zurrunak eta erdizurrunak − Papera eta kartoia. − Propietateak, kalitateak eta bateraezintasunak. − Sailkapena, formatuak, izendapenak eta erabilgarritasunak. − Ixteko elementuak. − Kontserbazioa eta biltegiratzea. • Ontzien “in situ” eraketa. − Erabilitako materialak, identifikazioa eta kalitateak. − Konformatze-sistemak eta -ekipoak. − Azken ezaugarriak. − Produkzio-sistemak. • Enbalajea. − Enbalajearen funtzioa.

24

− Euste-, babes-, isolamendu- eta errefortzu-materialak: sailkapena, propietateak, ezaugarriak eta identifikazioa. − Kontserbazioa eta biltegiratzea. • Etiketak eta beste hainbat osagarri: − Etiketei buruzko araudia; sartu beharreko informazioa. − Etiketa-motak, kokapena. − Beste marka eta seinaleak, kodeak − Produktu itsasgarriak eta beste hainbat osagarri.

Jarrerazkoak: • • • • •

Ordutegia beharrezkoa den puntualtasunez betetzea. Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. Talde-lanarekiko konpromisoa. Etiketei buruzko araudia betetzea. Bere lanbide-esparruko aurrerapen teknologikoek eskatutako prestakuntza eskuratzeko jarrera izatea.

II. multzoa: ONTZIRATZEKO ETA ENBALATZEKO LANAK Prozedurazkoak: • • • • • • • • • • • •

Ontziak manipulatzeko eta prestatzeko lanak identifikatzea. Ontziak betetzeko prozedurak aztertzea. Ontziak ixteko sistema desberdinak sailkatzea. Enbalatzeko teknikak eta enbalajeak berrelkartzeko metodoak sailkatzea. Ontziratzeko, etiketatzeko eta enbalatzeko makinak zehaztea. Ontziratzeko eta enbalatzeko makinak erabiltzeko eta erregulatzeko lanak identifikatzea. Ontziratzeko eta enbalatzeko ekipoen eta makinen garbiketa-plana egitea eta ebaluatzea. Ontziratzeko eta enbalatzeko makinen erabilera eta mantentzeko segurtasun-neurriak identifikatzea eta aplikatzea. Makinak eta ekipoak prestatzeko lanak egitea produktu-motaren, materialen eta ezarritako jarduketaarauen arabera. Ontziratzeko eta enbalatzeko lanetan erabilitako makinen eta ekipoen lehen mailako puntuan jartzean ohikoak diren teknikak eta prozedurak aplikatzea. Makina eta ekipoetako matxura sinple edo anomalia ohikoenak, hauek sortzen dituzten kausak eta izaten dituzten eraginak identifikatzea. Ontziratzeko eta enbalatzeko lanetan erabilitako makinak eta ekipoak osatzen dituzten piezen eta elementuen anomalia sinpleak konpontzea.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Ontziratzeko lanak: − Ontzien manipulazioa eta prestaketa. − Ontziak erabiltzeko teknikak. − Garbiketa-metodoak. − Betetzeko prozedurak. ∗ Dosifikazioa. ∗ Hutsean. ∗ Aseptikoa. − Ontzi handiak. − Ixteko sistemak. − Estaltzea, tapoia jartzea. − Zigilatzea, soldatzea eta itsastea − Zigilaketa. • Ontziratzeko makinak: − Oinarrizko motak, konposizioa eta funtzionamendua, elementu osagarriak. − Erabiltzea eta erregulatzea. − Lehen mailako mantentzea. − Garbiketa.

25

− Segurtasuna erabileran. − Ontziratze-lerroak. − Etiketatzea: etiketak jartzeko eta finkatzeko teknikak. • Enbalatzeko lanak: − Paketeen konposizio-teknikak. ∗ Elkartzea. ∗ Erretiluratzea, erretraktilatzea. ∗ Ahokatzea, sartzea. − Berrelkartzeko metodoak: ∗ Paleteratzea eta despaleteratzea. ∗ Zumiztea. − Enbalatzeko ekipoak: ∗ Oinarrizko motak, konposizioa eta mantentzea, elementu osagarriak. ∗ Erabiltzea eta erregulatzea. ∗ Lehen mailako mantentzea. ∗ Segurtasuna erabileran. − Errotulatze-teknikak.

Jarrerazkoak: • • • • • •

Autonomia, ordena eta metodoa makinak eta ekipoak prestatzeko prozeduretan. Puntualtasuna ordutegia betetzean. Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta betetzea. Ontzien eta enbalajeen ekipoak eta makinak erabiltzean segurtasun-arauak errespetatzea eta betetzea. Ontziratzeko eta enbalatzeko makinen eta ekipoen puntuan jartze oker baten eraginak baloratzea. Hala eskatzen duten egoera edo arazoen aurrean erabaki koherenteak hartzeko prest egotea, bere mailari dagokionez. • Orden- eta garbitasun-arauak gordetzea bere lanerako lekuan edo lan-eremuan eta erabiltzen dituen ekipo, produktu eta materialetan. • Lan-taldean integratzea. • Bere lanbide-esparruko aurrerapen teknologikoek eskatutako prestakuntza eskuratzeko jarrera izatea.

III. multzoa: KALITATE-KONTROLA ONTZIRATZEAN ETA ENBALAJEAN Prozedurazkoak: • Ontzien eta enbalajeen fabrikatzaileek kalitate-kontrolerako egindako neurketa-parametroak identifikatzea. • Ontziratzean planta batean zaindu beharreko parametroak identifikatzea. • Plantako ontzien analisi eta kontrolerako erabilitako ekipoak aztertzea. • Betetze- eta ixte-kontrolak eta beste hainbat kontrol sistematiko egitea. • Lagin-hartzea eta materialen eta ekipoen eta, hala badagokio, ekipoen egiaztapen-probak egitea. • Emaitzen fidagarritasuna zehaztea produktuak onartzeko edo atzera botatzeko ezarritako erreferentziekiko konparazioaren bidez.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Probak materialei: − Kalitate-kontroleko parametroak ontzien eta enbalajeen fabrikazioan: ∗ Ontzi metalikoak: bernizen azterketa, konposizioa, porositatea, korrosioaren kausa eragileak, migrazioa... ∗ Ontzi plastikoak: iragazkortasuna, hermetikotasuna, argi-transmisioa, migrazioa… ∗ Ontziratze-planta batean zaindu beharreko parametroak: itxiturak. ∗ Beirazko ontziak. ∗ Ontzi metalikoak. ∗ Plastikoan oinarritutako ontziak eta materialak. ∗ Kartoizko enbalajea. • Errefus-mailak: erreferentziekiko konparazioa. • Egiaztapena prozesuan zehar eta amaierako produktuan.

26

− Tresneria, kalibraketa eta erabilera.

Jarrerazkoak: • • • • • •

5.

Segurtasuneko eta prozesuan esku hartzeko araudia betetzea. Lanpostua garbi eta ordenan mantentzea. Emaitzen azalpena eta lanen aurkezpena argi egitea. Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. Lan-taldean integratzea. Kalitatearekiko konpromisoa lanaren garapenean.

lanbide-modulua.

HIGIENEA ETA INDUSTRIAN

SEGURTASUNA

ELIKAGAIEN

a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Produkzio-baliabideen higienerik ezak, produktuen narriadura-egoera edo -mailak eta lan-azturek produktuen eta kontsumitzaileen segurtasun eta osasungarritasunerako dituzten ondorioak ebaluatzea. 2. Norberaren higieneko eta higiene orokorreko neurriak eta ikuskapenak aztertzea, lan-egoeretara egokituz produktuen aldakuntza- edo narriadura-arriskuak minimizatzeko. 3. Instalazioen eta produkzio-ekipoen garbiketa-prozesuak aztertzea. 4. Elikagaien industriaren jardueratik eratorritako arriskuak eta ingurumenaren gaineko ondorioak aztertzea. 5. Ingurumen-kontroleko oinarrizko lanak eta hondakinen berreskuratze-, arazketa- eta ezabaketa-lanak zehaztea. 6. Segurtasunerako arrisku-faktoreak eta -egoerak eta elikagaien industrian aplika daitezkeen prebentzioeta babes-neurriak aztertzea.

b) Ebaluazio-irizpideak 1. Produkzio-baliabideen higienerik ezak, produktuen narriadura-egoerak edo -mailak eta lan-azturek produktuen eta kontsumitzaileen segurtasun eta osasungarritasunerako dituzten ondorioak ebaluatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Elikagaien osagai kimiko-elikadurazkoak eta mikrobiologikoak zehaztea. • Elikagaiek beren jatorriaren, egoeraren, konposizioaren eta balio elikagarriaren arabera sailkatzea eta Espainian aplikatzen den elikagaien legeria identifikatzea. • Elikagaien eraldaketen jatorria eta agente eragileak, eta jatorri mikrobiarrekoak badira, haien transmisio- eta ugalketa-mekanismoak identifikatzea. • Elikagaiek elaborazioan edo manipulazioan zehar jasandako aldakuntza nagusiak deskribatzea, produktuan duten eragina baloratzea eta jatorrizko kausak ondorioztatzea. • Elikagaiei dagozkien toxikapen edo toxiinfekzio nagusiak eta osasunerako dituzten ondorioak zerrendatzea eta aldakuntzekin eta agente eragileekin erlazionatzea.

2. Norberaren higieneko eta higiene orokorreko neurriak eta ikuskapenak aztertzean, lan-egoeretara egokituz elikagaien aldakuntza- edo narriadura-arriskuak minimizatzeko, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Instalazioek eta ekipoek izan behar dituzten higiene-eskakizunak azaltzea. • Instalazio eta ekipoetako higiene-baldintzen mantentzerako jarduketak baldintza horiek ez betetzeak dakartzan arriskuekin lotzea. • Elikagaien industrian aplika daitezkeen norberaren higieneko neurriak deskribatzea eta neurri horiek kontuan ez izatearen ondoriozko eraginekin erlazionatzea.

27

• Prozesuaren edota gizabanakoaren egoera desberdinei aplika dakizkiekeen higiene pertsonaleko neurrien artean diskriminatzea. • Araudi orokorra identifikatzea eta elikagaien industrietako praktika egokien gidaliburuak interpretatzea, hauek konparatuz eta hauei buruzko iritzi kritikoa emanez.

3. Instalazioen eta produkzio-ekipoen garbiketa-prozesuak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Elikagaien industrian erabilitako garbitasunaren kontzeptuak eta mailak bereiztea. • Garbiketa-produktu eta -tratamendu desberdinak (desinfekzioa, esterilizazioa, intsektu-hiltzea, arratoihiltzea) eta beren erabilera-baldintzak identifikatzea, sailkatzea eta konparatzea. • Instalazioen eta ekipoen garbiketan erabilitako lanak, baldintzak eta baliabideak deskribatzea. • Behar bezala zehaztutako garbiketako (desinfekzioa, esterilizazioa, intsektu-hiltzea, arratoi-hiltzea) suposizio praktiko batean: − Lortu beharreko helburuak eta mailak justifikatzea. − Erabili beharreko produktuak, tratamenduak eta lanak hautatzea. − Kontrolatu beharreko parametroak finkatzea. − Beharrezkoak diren ekipoak zerrendatzea.

4. Elikagaien industriaren jardueratik eratorritako arriskuak eta ingurumenean dituen eraginak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Elikagaien industriak ingurumenean dituen eragin-faktoreak identifikatzea. • Sortutako hondakin-mota desberdinak jatorriaren, egoeraren, birziklatzearen eta arazketa-premiaren arabera sailkatzea. • Elikagaien industriak sortutako hondakin poluitzaileen eta beste hainbat afekzioren ingurumeneraginak ezagutzea. • Ingurumena babesteko neurrien (derrigorrezkoak eta borondatezkoak) garrantzia justifikatzea. • Jarduera desberdinei aplika dakiekeen ingurumen-araudia (kanpokoa eta barrukoa) identifikatzea.

5. Ingurumen-kontroleko oinarrizko lanak eta hondakinen berreskuratze-, arazketa- eta ezabaketa-lanak zehaztean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Bilketa, hautaketa, birziklatze, arazketa, ezabaketa eta isurketarako oinarrizko teknikak azaltzea. • Produkzio-lanetako aurrezte energetiko eta hidrikorako oinarrizko neurriak deskribatzea. • Produkzio-prozesuetan erabilitako ingurumen-parametroen zaintze- eta antzemate-baliabideak identifikatzea. • Produkzio- edo arazketa-prozesuen ingurumen-kontrola ahalbidetzen duten parametroak ezagutzea. • Parametro horien balioak ingurumena babesteko mantendu edo lortu beharreko estandarrekin edo exijentzia-mailekin konparatzea.

6. Segurtasunerako arrisku-faktoreak eta -egoerak eta elikagaien industrian aplika daitezkeen prebentzio- eta babes-neurriak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Elikagaien industrian ohikoenak diren arrisku-faktoreak eta -egoerak identifikatzea eta hauen eraginak ondorioztatzea. • Ondokoei buruzko araudiaren eta segurtasun-planen alderdi esanguratsuenak interpretatzea: langilearen eta enpresaren eskubideak eta betebeharrak, funtzioen eta erantzukizunen banaketa, prebentzio-neurriak, seinaleztapenak, lanpostu bakoitzerako berariazko arauak, jokabidea istripu- eta larrialdi-kasuan. • Arrisku- edo larrialdi-eremuen edo -egoeren seinale adierazleen xedea, ezaugarriak eta sinbologia ezagutzea. • Propietateak zerrendatzea eta norberaren babeserako jantziak eta elementuak erabiltzeko modua azaltzea. • Elikagaien industrian erabilitako ekipoen segurtasun-baldintzak eta -gailu orokorrak deskribatzea. 28

• Produktuen toxikotasunari edo arriskugarritasunari buruzko informazioa produktu horien manipulazioan zehar hartu beharreko babes-neurriekin erlazionatzea. • Suteen eta lurrun eta produktu kimikoen ihesen kasuan jokabide-prozedurak azaltzea eta kontrolatzeko erabilitako baliabideak zehaztea.

c) Edukiak I. multzoa: NORBERAREN HIGIENEA, INSTALAZIOENA ETA EKIPOENA Prozedurazkoak: • Elikagaien osagaiak identifikatzea: − kimikoak. − elikadurazkoak. − mikrobiologikoak. • Elikadurazko eskakizunak eta gomendioak zehaztea. • Elikagaien aldakuntza- edota eraldaketa-prozesuak aztertzea. • Instalazioen eta ekipoen higiene-eskakizunak identifikatzea. • Garbiketa-produktuak eta -tratamenduak sailkatzea. • Instalazioen eta ekipoen garbiketan erabili beharreko lanak eta baliabideak aztertzea. • Garbiketa-plan bat egitea eta ebaluatzea. • Norberaren higiene-neurriak egitea eta ebaluatzea. • Higiene-arauak ez betetzearen ondoriozko eraginak ikustea.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Elikagaien sailkapena: araudia, jatorria, egoera, propietate fisikoak eta edukia. • Elikagaien konposizio kimiko elikadurazkoa: − Karbono-hidratoak. − Koipeak. − Proteinak eta entzimak. − Gatz mineralak eta ura. • Elikadurazko eskakizunak eta gomendioak. • Mikrobiologia: mikroorganismoen sailkapena, egitura, ugalketa, garapen-faktoreak eta elikagaietan arruntenak diren taldeak: − Bakterioak. − Legamiak. − Lizunak. − Birusak. • Elaborazioan edo manipulazioan zehar elikagaiek jasandako aldakuntzak eta eraldaketak. − Agente eragileak, transmititzeko eta kutsatzeko mekanismoak. − Eraldaketak eta aldakuntzak: ∗ Fisikoak. ∗ Kimikoak. ∗ Mikrobiologikoak. ∗ Elikagarriak. − Osasunerako arriskuak: ∗ Toxikapenak. ∗ Toxiinfekzioak. • Higiene-praktika egokiak: − Sektorean aplika daitekeen araudia. − Norberaren higieneko arau orokorrak. ∗ Manipulazioan zehar. ∗ Kontserbazioan eta garraioan. − Instalazioen eta ekipoen higiene-eskakizun orokorrak. ∗ Azaleren ezaugarriak, espazio-banaketa, aireztapena, argiztapena, higiene-zerbitzuak. ∗ Kontaktu-eremuak kanpoaldearekin, isolamendu-elementuak. ∗ Ekipoen materialak eta eraikuntza higienikoa.

29

• Garbiketa-plana: − Garbitasunaren kontzeptua eta mailak, garbitasun fisikoa, kimikoa eta mikrobiologikoa. − Izurriteen aurkako borroka: intsektu-hiltzea eta arratoi-hiltzea. − Instalazioen eta ekipoen garbiketako prozesuak eta produktuak. − Garbiketa-sistemak eta -ekipoak. − Eremuen edo ekipoen seinaleztapen- eta isolamendu-teknikak.

Jarrerazkoak: • • • • • •

Elikagaien higiene-araudia errespetatzea eta betetzea. Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. Talde-lanerako prest egotea. Kalitatearekiko konpromisoa lanaren garapenean. Bere lanbide-esparruko aurrerapen teknologikoek eskatutako prestakuntza eskuratzeko jarrera izatea. Betiere garatzen den lanaren erantzukizuna hartzea.

II. multzoa: INGURUMEN-PREBENTZIOA ETA SEGURTASUNA Prozedurazkoak: • • • • • • • • • • • •

Segurtasun-gaian eskudunak diren organoak identifikatzea. Ingurumen-poluzioko agenteak eta faktoreak identifikatzea. Poluitzaileen ingurumen-eraginak ebaluatzea. Ingurumen-kontroleko eta aurrezte energetiko eta hidrikoko teknikak eta oinarrizko neurriak aplikatzea. Kontrola ahalbidetzen duten zaintze-baliabideak eta parametroak identifikatzea. Legerian ezarritako kontrol-parametro eta exijentzia-maila desberdinak konparatzea. Arrisku-faktoreak eta -egoerak identifikatzea. Araudia eta enpresan aplika daitezkeen segurtasun-arau orokorrak interpretatzea. Arrisku-eremuetako edo -egoeretako seinale adierazleen sinbologia desberdinak identifikatzea. Segurtasunerako neurriak aztertzea produkzioan eta makinen eta produkzio-ekipoen prestaketan. Arrisku- edo larrialdi-kasuan ezarritako prozedurak burutzea. Segurtasun-neurriak aplikatzea produkzioan eta makinen eta produkzio-ekipoen prestaketan.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Ingurumen-inpaktuko agenteak eta faktoreak. • Elikagaien industrian aplika daitekeen ingurumena babesteari buruzko araudia: arauak eta jarduketaplanak. • Elikagaien industriak sortutako hondakinen sailkapena: − Hondakin solidoak eta ontziak: ∗ Bilketa-, biltegiratze- eta hautaketa-metodoak. ∗ Berreskuratze- edo birziklatze-sistemak. ∗ Ezabaketa-aukerak. − Atmosferarako igorpenak. ∗ Keak eta esekidurazko partikulak: parametroak eta gailuak. ∗ Soinu-poluzioa. − Isurki likidoak. ∗ Ur-kontsumoan aurreztea, ura berreskuratzea. ∗ Arazketa-tratamenduen motak, kontrolatu beharreko aldagaiak, ekipoak. • Ingurumenaren prebentzio- eta babes-teknikak. • Faktoreak eta arriskuak elikagaien industrian. • Segurtasun-gaian aplika daitekeen araudia. • Prebentzio- eta babes-neurriak: − Instalazioetan: ∗ Arrisku-eremuak, seinaleak eta kodeak. ∗ Lanerako baldintza osasungarriak. − Pertsonalean: ∗ Norberaren ekipoa.

30

∗ Produktu arriskutsuen manipulazioa, arretak. ∗ Makinak erabiltzeko segurtasun- eta babes-elementuak. ∗ Garbiketa-neurriak eta lanpostuaren ordena. • Arrisku- eta larrialdi-egoerak. − Alarmak. − Suteak: antzematea, jardutea eta sutea itzaltzeko ekipoak. − Uraren, lurrunaren, gasaren eta produktu kimikoen ihesak. Jardutea. − Utzaraztea larrialdi-kasuan.

Jarrerazkoak: • Segurtasun- eta higiene-arauak eta ingurumena babestekoak errespetatzea eta betetzea. • Lanbide-konpromisoa ingurumenaren babesarekiko. • Prebentzioa baloratzea osasunean, ingurumenean, ekipoetan eta instalazioetan kalteak saihesteko modu eraginkorrena bezala. • Azkar eta eraginkortasunez jardutea larrialdi-kasuetan. • Hala eskatzen duten egoera edo arazoen aurrean erabaki koherenteak hartzeko prest egotea, bere mailari dagokionez.

6. lanbide-modulua. LEHENGAIAK, PRODUKTUAK ETA PROZESUAK EDARIEN INDUSTRIAN a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Edarigintzako industria-, sistema- eta produkzioko prozesu-mota nagusiak aztertzea. 2. Edarigintzako industriak erabilitako mahatsaren, malten, fruten eta gainerako lehengaien egokitasuna zehazten dituzten ezaugarriak identifikatzea eta ebaluatzea. 3. Ardoak eta hartziduratik edo distilaziotik datozen edari alkoholdunak eta edari alkoholgabeak ezagutzea, zehaztea eta baloratzea. 4. Lehengaien kalitatea egiaztatzeko laginak hartzeko teknikak aztertzea eta sistematizatzea edarigintzako industrian. 5. Edarien industriako lehengaien eta produktuen kalitatezko oinarrizko parametroak berehala zehazteko analisi kimiko eta mikrobiologikoko metodoak aplikatzea. 6. Ardoen eta beste edarien analisi sentsorialeko protokoloak eta teknikak (dastatzea) aplikatzea eta lortutako sentsazioak deskribatzea.

b) Ebaluazio-irizpideak 1. Edarigintzako industria-, sistema- eta produkzioko prozesu-mota nagusiak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Ondoko azpisektoreetan barne hartutako antolamendu- eta produkzio-ezaugarri nagusiak adieraztea: − Ardogintza. − Sagardoaren eta beste edari hartzituen elaborazioa frutetan oinarrituz. − Hartziduratik datozen distilatu gabeko beste edarien elaborazioa. − Garagardoaren fabrikazioa. − Edari alkoholdunen distilazioa. − Hartziduratik datorren alkohol etilikoaren distilazioa. − Ur mineralen eta edari analkoholikoen produkzioa. • Edarigintzako industriako ezarpen handieneko barne-egitura eta -antolamenduko ereduak azaltzea. • Edarigintzako industriak erabilitako produkzio-mota eta -sistema nagusiak deskribatzea. • Produkzio-maila eta -eremu desberdinetako pertsonalaren esku utzitako funtzioak eta erantzukizunak identifikatzea eta deskribatzea. • Produkzioko pertsonalen mailan kalitatea ziurtatzeko sistema baten ezarpenetik eratorritako ondorioak ezagutzea.

31

• Edarigintzako industrietan egindako prozesu nagusiak zerrendatzea eta deskribatzea, hauek dituzten etapa desberdinak eta produktuek jasandako eraldaketak ezagutuz.

2. Edarigintzako industriak erabilitako mahatsaren, malten, fruten eta gainerako lehengaien egokitasuna zehazten dituzten ezaugarriak identifikatzean eta ebaluatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Edarigintzan erabilitako mahatsaren, fruten eta beste lehengaien barietate eta mota desberdinak bereiztea. • Mahatsaren, fruten eta beste lehengaien barietate desberdinen ezaugarriak deskribatzea eta haien egokitasun enologikoarekin edo elaboraziorako egokitasunarekin erlazionatzea. • Mahatsaren eta beste lehengaien akats eta aldakuntza nagusiak identifikatzea, sortzen dituzten kausak eta agenteak hauekin lotuz. • Edarigintzako industrietan lehengaiak bete behar dituzten zehaztapenei buruzko dokumentazio teknikoa interpretatzea. • Materia osagarriak zerrendatzea, hauen egoera eta erabilpen-baldintzak identifikatzea eta edarigintzako prozesuetan duten jokabidea adieraztea. • Lehengaiek eskatutako biltegiratze-baldintzak eta -arretak ondorioztatzea, haien egoeraren eta ondorengo aprobetxamendu industrialaren arabera. • Eskatutako zehaztapenei buruz informazioa eskaintzen deneko mahatsaren edo lehengaien hartzeko kasu praktiko batean: − Dagozkion pisaketak eta erregistroak egitea. − Akatsak eta aldakuntzak ezagutzea mahatsean edo beste lehengaietan. − Beren itxuraren, kanpo-ezaugarritasunen eta proben emaitzen arabera baloratzea. − Beren onartzeari edo ez onartzeari eta beren aprobetxamendu posibleei buruzko txosten arrazoitua lantzea. − Biltegiratze-baldintzak finkatzea.

3. Ardoak eta hartziduratik edo distilaziotik datozen edari alkoholdunak eta edari alkoholgabeak ezagutzean, zehaztean eta baloratzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Ardoak eta beste edari alkoholdunak edo gabeak horri buruz erabilitako irizpideen arabera sailkatzea. • Ardoen, beste edari hartzituen, alkoholen, likoreen eta edari alkoholgabeen mota desberdinen ezaugarriak deskribatzea. • Ardo, edari alkoholikoen eta alkoholgabeen kalitate-parametroen zehaztapenak interpretatzea. • Uneko produktuak eta ardo eta edarigintzako prozesuetan sortutako azpiproduktuak eta hondakinak eta hauen aprobetxamendu posibleak identifikatzea. • Edariak lehengaiekin eta osagarriekin eta jasaten dituzten elaborazio- eta ontze-prozesuekin erlazionatzea. • Ardo eta edari desberdinek behar dituzten biltegiratze-eskakizunak eta -arretak haien ezaugarrien arabera justifikatzea. • Beren kalitate-parametroei buruz informazioa ere eskaintzen deneko ardoen eta edarien erakusgaiari edo bildumari buruz: − Produktu-motak, beren izendapenak eta merkataritza-maila ezagutzea. − Produktu bakoitzaren ezaugarri teknikoak eta bereizgarriak deskribatzea. − Proben edo testen bidez lortutako parametroak eskatutako zehaztapenekin kontrastatzea eta, ondorioz, haien kalitatea baloratzea. − Biltegiratze- eta mantentze-baldintzak finkatzea. − Produktu bakoitzak jasandako elaborazio- eta ontze-prozesuaren etapa nagusiak ondorioztatzea.

4. Edarigintzako industriako lehengaien eta produktuen kalitatea egiaztatzeko laginak hartzeko teknikak aztertzean eta sistematizatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu:

32

• Ardo eta edarigintzako industrian erabilitako laginak hartzeko prozedurak eta erak azaltzea eta lotutako tresneria ezagutzea eta erabiltzea. • Laginak eratu, markatu, lekualdatu eta gordetzeko sistemak identifikatzea. • Laginak hartzeko era (kopurua, maiztasuna, lekua, ateratzeen tamaina) lagin homogeneo eta adierazgarria lortzeko premiarekin erlazionatzea. • Behar bezala definitu eta zehaztutako laginak hartzeko kasu praktiko batean (lehengai eta osagarriena, uneko eta landutako produktuena, azpiproduktu eta hondakinena): − Laginketa-protokoloa interpretatzea. − Tresneria aproposa hautatzea eta prestatzea. − Laginak lortzeko eta prestatzeko lanak egitea, leku, era eta une egokietan. − Laginak identifikatzea eta lekualdatzea.

5. Edarien industriako lehengaien eta produktuen kalitatezko oinarrizko parametroak berehala zehazteko analisi kimiko eta mikrobiologikoko metodoak aplikatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Mahatsean, ardoetan, beste lehengaietan eta edarietan analisi-metodoak aplikatzeko beharrezkoak diren kontzeptu fisikoak, kimikoak eta mikrobiologikoak definitzea. • Oinarrizko kalkulu matematikoak eta kimikoak egitea analisietan eskatutako eta lortutako datuak arin erabiltzeko. • Kalitatezko oinarrizko parametroetan esku hartzen duten tresneria eta erreaktiboak identifikatzea, kalibratzea eta erabiltzea. • Lagina prestatzeko lanak haren analisirako (diluzioa, kontzentrazioa, homogenizazioa, egonkortzea, eta abar) ezagutzea eta erabiltzea ondorengo analisi fisiko-kimiko edo mikrobiologikorako. • Zehaztapen kimikoak gauzatzea mahatsean, frutetan eta beste lehengaietan hauen kalitate-parametroak lortzeko, kasu bakoitzean adierazitako prozedura edo tresneria erabiliz. • Zehaztapen kimikoak eta mikrobiologikoak gauzatzea elaborazio-prozesuko ardoetan, ardoetan eta beste edarietan, adierazitako prozedurak eta tresneria erabiliz. • Lortutako emaitzak baliozkotzea eta dokumentatzea eta desbideratzeei buruzko txostena lantzea.

6. Ardoen eta beste edarien analisi sentsorialeko protokoloak eta teknikak (dastatzea) aplikatzean eta lortutako sentsazioak deskribatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • • • • • •

Ardoen eta beste edarien konposizioa haien dastamen-, usaimen- eta ikusmen-ezaugarritasunei lotzea. Dastatze batean hauteman beharreko ezaugarriak eta erreferentzia-puntuak edo -mailak zerrendatzea. Ezaugarritasun organoleptiko bakoitzaren hautemate- eta kuantifikatze-bideak eta -erak deskribatzea. Sentsazioak deskribatzeko lexikoa eta esamoldeak interpretatzea eta erabiltzea. Ardo- eta edari-mota desberdinen ezaugarriak eta nolakotasunak gastronomiarekin erlazionatzea. Ardoen edo beste edarien dastatzeko kasu praktiko batean: − Produktuen ezaugarri organoleptikoak hautematea dagozkion testen bidez. − Beren ezaugarriak eta nolakotasunak deskribatzea.

c) Edukiak I. multzoa: LEHEN SEKTOREA; ANTOLAMENDUA ETA PRODUKZIOA Prozedurazkoak: • • • • • • • •

Produkzio-zeregin nagusiak identifikatzea eta antolatzea sektoreko industrietan. Konparazio-azterketa egitura- eta antolamendu-eredu desberdinen artean edarien industrian. Ardo-produkzioko eskualde desberdinen azterketa. Mahats-barietate desberdinak zehaztea, eskualdeko ezaugarrienak azpimarratuz. Barietate bakoitzerako heltze-grafikoak lantzea. Sagar-barietate desberdinak lantzea. Zereal-mota desberdinak zehaztea. Lehengaietako, aldakuntza-mota desberdinak aztertzea, batez ere mahats, sagar eta zerealetan. 33

• Tratamenduak aplikatzea.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Edarigintzako industria. Azpisektoreak: − Gaur egungo egoera, bilakaera. − Produkzio-egitura. − Erlazioak lehen sektorearekin. − Erlazionatutako beste hainbat industria. • Edarigintzako sektoreko industriak: − Enpresa-motak. − Banaketa geografikoa. • Mahatsa eta muztioa: − Mahatsondoaren eta ardoaren historia. − Mahatsondo-enborraren zatiak. − Mahatsaren konposizioa. − Heltzean eta kalitatean eragina duten faktoreak. − Mahatsen eta muztioen zuzenketak − Muztioaren konposizioa. − Muztioa lehengai gisa. • Beste lehengaiak: zerealak eta sagarrak. • Materia osagarriak: kortxoa, beira, zura, beste hainbat.

Jarrerazkoak: • Adierazitako esparruan ezarritako prozedurak, protokoloak eta prozedurak errespetatzea. • Norbera bertan egotea, ezarritako higiene- eta osasun-arauak (norberaren garbitasuna, lanerako arropa, eta abar) kontuan izanik. • Puntualtasuna ordutegian. • Arauak errespetatzea talde-lanean integratuz. • Lankide, bezero, hornitzaile eta abarrekin dagozkion eta errespetuan oinarritutako harremanak izatea. • Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. • Lanpostua edo lanerako lekua eraginkortasunez antolatzeko eta mantentzeko prest egotea. • Betiere garatzen den lanaren erantzukizuna hartzea. • Kalitatearekiko konpromisoa lanaren garapenean. • Ekimena eta izaera kritikoa agertzea aldakuntzak edo alternatibak eskaintzean. • Autonomia lanak burutzean. • Hala eskatzen duten egoera edo arazoen aurrean erabaki koherenteak hartzeko prest egotea, bere mailari dagokionez. • Beste establezimenduetako produkzio- eta merkaturatze-joerak eta -moduak ikusteko interesa azaltzea.

II.

multzoa:

EDARI ALKOHOLDUNEN ELABORAZIOA

ETA

ANALKOHOLIKOEN

Prozedurazkoak: • • • • • • • • •

Ardoaren eta bere eratorrien osagaiak identifikatzea. Ardo-motak izendapen desberdinekin lotzea. Araudi desberdinen ezaugarri orokorrak aztertzea. Ardo-eratorriak eta beren osagarriak identifikatzea. Edari alkoholgabeak datozeneko lehengaiekin lotzea. Alkohol-mota desberdinak beren destinoaren arabera sailkatzea eta hautatzea. Funtsezko edarien azpiproduktuak aztertzea. Azpiproduktuak lehengai gisa erabiltzeko lanak burutzea. Elaborazio-mota desberdinak aztertzea: − Fluxu-diagramak lantzea. − Grafikok lantzea.

34

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Ardoen eta ardo-eratorrien konposizioa: organikoak eta ez-organikoak. • Kalitate-izendapenak: − Izendapenetako araudi arruntak. − Autonomia Erkidegorako berariazko araudiak. • Ardo-eratorriak: ozpinak. • Ardo-industriako azpiproduktuak. • Beste hainbat funtsezko edari. • Alkohol-mota desberdinak: − Alkohol etilikoa. − Pattarrak. • Edari alkoholgabeak: − Ur mineralak. − Freskagarriak. − Ardo-freskagarriak. • Edariak lortzeko elaborazio-metodoak eta prozesuak: − Edari hartzituak. − Edari hartzitugabeak. • Beste hainbat prozesu.

Jarrerazkoak: • Adierazitako esparruan ezarritako prozedurak, protokoloak eta prozedurak errespetatzea. • Norbera bertan egotea, ezarritako higiene- eta osasun-arauak (norberaren garbitasuna, lanerako arropa, eta abar) kontuan izanik. • Puntualtasuna ordutegian. • Arauak errespetatzea talde-lanean integratuz. • Lankide, bezero, hornitzaile eta abarrekin dagozkion eta errespetuan oinarritutako harremanak izatea. • Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. • Lanpostua edo lanerako lekua eraginkortasunez antolatzeko eta mantentzeko prest egotea. • Betiere garatzen den lanaren erantzukizuna hartzea. • Kalitatearekiko konpromisoa lanaren garapenean. • Ekimena eta izaera kritikoa agertzea aldakuntzak edo alternatibak eskaintzean. • Autonomia lanak burutzean. • Hala eskatzen duten egoera edo arazoen aurrean erabaki koherenteak hartzeko prest egotea, bere mailari dagokionez. • Beste establezimenduetako produkzio- eta merkaturatze-joerak eta -moduak ikusteko interesa azaltzea.

III. multzoa: PRODUKTUAREN NORMALIZAZIOA ETA KALITATE-KONTROLA Prozedurazkoak: • • • • • • • • • • • • • •

Laginak hartzeko beharrezkoak diren lanabesen, erreminten eta lan-ekipoen hautaketa eta hornikuntza. Lagin-hartzea egitea. Analisi fisiko-kimiko eta biologikoetako prozedura nagusiak zehaztea. Analisi fisiko-kimikoak eta biologikoak aplikatzea materiei eta produktu landuei. Analisi-sistema desberdinak identifikatzea. Analisi-emaitzen kalitatea eta fidagarritasuna ziurtatzea. Oinarri organoleptikoak aztertzea: ikusmena, usaimena, dastamena eta ukimena. Lagin desberdinetako analisi-balioen aldaketak ondorioztatzea eta identifikatzea. Dastatze-fitxak lantzea. Dastatze-fitxak interpretatzea. Dastatzearekin erlazionatutako berariazko hiztegia erabiltzea. Ardoen eta beste edarien dastatzeak egitea. Dastatze-gela baterako gutxieneko baldintzak ondorioztatzea eta aztertzea. Dastatze batean parte hartzen duten funtsezko elementuak (kopak, ardoa, argia..) zehaztea.

35

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Laginaren ezaugarriak eta konposizioa. • Laginketa-teknikak: − Lehengaitarako. − Industria enologikoko laginetarako. − Aparatuak eta tresnak. − Laginen lekualdatzea eta erregistroa. • Lehengaien analisia: − Propietate fisiko-kimikoak. − Kimikako oinarrizko kontzeptuak. − Analisi-metodoak. • Ardoaren zehaztapen kimikoak. • Beste edarien zehaztapen kimikoak. • Probak mikrobiologikoak: − Mikroorganismoen zenbaketa. − Mikroorganismo-motak. • Analisi sentsoriala. Dastatzea. − Analisi organoleptikoen motak. − Ezaugarri organoleptikoak. − Dastaketaren sentimenak. − Dastatze-fitxak. • Ardoa gastronomian. • Ardoa eta osasuna. • Kalitatearen kontrola eta ziurtapena prozesuan zehar: − Etiketak eta kontraetiketak.

Jarrerazkoak: • Adierazitako esparruan ezarritako prozedurak, protokoloak eta prozedurak errespetatzea. • Norbera bertan egotea, ezarritako higiene- eta osasun-arauak (norberaren garbitasuna, lanerako arropa, eta abar) kontuan izanik. • Puntualtasuna ordutegian. • Arauak errespetatzea talde-lanean integratuz. • Lankide, bezero, hornitzaile eta abarrekin dagozkion eta errespetuan oinarritutako harremanak izatea. • Jasotzen dituen argibideak arretaz interpretatzea eta burutzea. • Lanpostua edo lanerako lekua eraginkortasunez antolatzeko eta mantentzeko prest egotea. • Betiere garatzen den lanaren erantzukizuna hartzea. • Kalitatearekiko konpromisoa lanaren garapenean. • Ekimena eta izaera kritikoa agertzea aldakuntzak edo alternatibak eskaintzean. • Autonomia lanak burutzean. • Hala eskatzen duten egoera edo arazoen aurrean erabaki koherenteak hartzeko prest egotea, bere mailari dagokionez. • Beste establezimenduetako produkzio- eta merkaturatze-joerak eta -moduak ikusteko interesa azaltzea.

7. lanbide-modulua. PROZESUEN KONTROL-SISTEMAK ETA OSAGARRIAK a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Elikagaien industrian erabilitako prozesuen kontrol-sistemak aztertzea. 2. Elikagaien industrian erabilitako produkzio-sistema automatizatuen kontrolean erabilitako informazioaren tratamendu-ekipoak (automata programagarriak, kontrol-ordenagailuak) eragitea. 3. Elikagaien elaborazio-prozesuek eta -ekipoek eskatutako zerbitzu osagarrien instalazioak aztertzea.

b) Ebaluazio-irizpideak 36

1. Elikagaien industrian erabilitako prozesuen kontrol-sistemak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Prozesuen kontrol-sistema desberdinak (eskuzkoa, automatikoa, banatua) eta beren aplikazioak bereiztea elikagaien industrian. • Prozesu sekuentzialetan eta prozesu etengabeetan erabilitako sistema automatikoen artean dauden aldeak zerrendatzea. • Elikagaien industrian erabilitako automatizazio-sistemetan erabilitako datuen eskuratze- eta tratamendu-katearen egitura orokorra deskribatzea, osatzen duten elementu funtzionalak eta bakoitzaren ezaugarriak zerrendatuz eta azalduz: − Sentsoreak eta transduktoreak. − Informazio-prozesadoreak. − Erregulatzaileak. − Aurreeragileak eta aktuadoreak. • Sistema automatizatuen datuen eskuratze- eta tratamendu-kateko etapa bakoitzeko funtzioak egiteko erabiltzen diren gailuak eta elementuak zerrendatzea, bakoitzaren tipologia, ezaugarriak eta aplikazio ohikoenak adieraziz. • Prozesuen instrumentalizazioan eta kontrolean erabilitako izendegia, sinbologia eta kodeak interpretatzea. • Parametroak beraien gain eragin dezaketen sistemaren elementuekin erlazionatzea. • Neurketa-, transmisio- eta erregulazio-elementuen lehen mailako mantentze-lanak identifikatzea.

2. Industrian erabilitako produkzio-sistema automatizatuen kontrolean erabilitako informazioaren tratamendu-ekipoak (automata programagarriak, kontrol-ordenagailuak) eragitean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Automata programagarrien funtzionaltasuna eta aplikazioak azaltzea. • Automata programagarri baten oinarrizko osagaiak eta elikagaien industrian gehien erabilitako motak identifikatzea. • Behar bezala zehaztutako elaborazio-prozesu informatizatuen suposizio praktikoetan eta formaziosimuladore bat erabiliz: − Prozesurako eta produkturako egokia den programa eta menua hautatzea. − Prozesua hasi aurretik gauzatu beharreko egiaztapenak zerrendatzea. − Erreferentzia-parametroak eta lan-sekuentzia finkatzea. − Programaren kontrol-jarraibideak eta, hala badagokio, neurri zuzentzaileak gaineratzekoak ezagutzea eta betetzea. − Sortutako informazioa ezarritako eran eta euskarrian erregistratzea.

3. Elikagaien elaborazio-prozesuek eta -ekipoek eskatutako zerbitzu osagarrien instalazioak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Beroa, airea eta hotza produzitzeko, ura tratatzeko eta eramateko eta energia elektrikoa banatzeko eta erabiltzeko sistemen eta ekipoen egitura eta oinarrizko funtzionamendua deskribatzea. • Zerbitzu osagarrien aplikazio desberdinak elikagaien elaborazio-planta bateko makinen eta elaborazio-prozesuen eskakizunei lotzea. • Behar bezala zehaztutako kasu praktiko batean: − Zerbitzu orokorrak eta osagarriak erabiltzeko segurtasun-gailuak eta -neurriak sailkatzea eta zerrendatzea, erabil daitekeen energia-motaren arabera. − Zerbitzu osagarrietan barne hartutako ekipo desberdinen erabiltzaile-mailako mantentze-lanak ezagutzea eta gauzatzea. − Eraginkortasuna egiaztatzea eta zerbitzu osagarrietako ekipoen kontrol- eta erregulazioelementuak erabiltzea.

c) Edukiak

37

I. multzoa: PROZESUEN KONTROL-SISTEMAK Prozedurazkoak: • • • • • •

Kontrol-mota desberdinak identifikatzea. Neurtu behar dituzten magnitudeak eta hauen maila identifikatzea. Neurketa-tresna eta elementu osagarri egokienak hautatzea. Konexionatua. Kontrol-elementu desberdinak identifikatzea, beren ezaugarri garrantzitsuenak zerrendatuz. Neurketa-, transmisio- eta erregulazio-elementuen lehen mailako mantentze-lanak burutzea. Prozesuen instrumentazioan eta kontrolean erabilitako izendegia, sinbologia eta kodeak interpretatzea.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Neurketa- eta erregulazio-teknikak eta -tresnak prozesuak kontrolatzeko. − Aldagaien neurketa: ∗ Tenperatura, presioa, emaria eta mailak. Neurketa-unitateak. ∗ Neurketa-elementuak. − Transdukzioa, egiaztapena eta seinaleen transmisioa. − Kontrol- eta erregulazio-elementuak. ∗ Elektrikoak. ∗ Elektronikoak. ∗ Hidraulikoak. ∗ Pneumatikoak. − Sinbologia eta eskemak. • Prozesuen kontrol-sistemak eta teknikak. − Kontrol-sistemak: ∗ Eskuzkoa. ∗ Automatikoa. ∗ Banatua. ∗ Operadorearen funtzioa. − Kontrol-parametroak. Erregula daitezkeen aldagaiak. − Kontrol-sistema baten osagaiak. Tipologia eta ezaugarriak.

Jarrerazkoak: • Ekipoak eta sistemak erabiltzeko arauak betetzea. • Lortutako emaitzak adieraziz garatutako jardueren memoria-txostenen lanketak duen garrantzia baloratzea. • Dokumentazio zuzena erabilgarri izatearen garrantzia baloratzea. • Zorroztasuna segurtasun-neurriak (bai norberarenak bai instalazioarenak) aplikatzean.

II.

multzoa:

AUTOMATA PROGRAMAGARRIAK ORDENAGAILUAK

ETA

KONTROL-

Prozedurazkoak: • Automata programagarri bat, bai egitura modularrean bai trinkoan, osatzen duten zati desberdinak (elikadura, sarrerak, CPU, irteerak eta programazio-unitatea) identifikatzea. • Konexio-terminalak periferikoekin identifikatzea. • Automata osatzen duten multzoen oinarrizko parametroak interpretatzea, orri teknikoetan azaltzen direnak, hain zuzen ere, eta hauen ezaugarriak. • Zirkuitu tipikoen fluxu-diagramak interpretatzea edota egitea. • Egindako jardueren memoria-txostenak egitea, burutzapenerako ezarritako prozesuari kasu eginez. • Tresna egokiaren bidez konexio-borneak zehaztea, konexionatu eta funtzionamenduan jartze zuzena eginez. • Programa informatikoak aplikatzea sistema automatizatuak kontrolatzeko eta aldagaiak gainbegiratzeko.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak:

38

• • • • • •

Sistema kableatuen eta programatuen arteko aldeak. Oinarrizko osagaiak. Motak eta erabilgarritasuna. Sarrera- eta irteera-motak. Programak kargatzea eta erabiltzea. Instalazioko, puntuan jartzeko eta mantentzeko lanak. − Ingurunearen ingurumen-baldintzak. − Osagaien banaketa. − Kableatua. − Elikadura. − Puntuan eta zerbitzuan jartzea. − Mantentzea. • Sistema automatizatuen kontroleko programa informatikoak.

Jarrerazkoak: • • • • • • • •

Zorroztasuna dokumentazioa interpretatzean. Ekipoen konexioari arreta eskaintzea eta parametroak eta neurketak interpretatzea. Errespetua ekipoak erabiltzeko eta kontserbatzeko arauekiko. Lortutako emaitzak adieraziz garatutako jardueren memoria-txostenen lanketaren garrantzia baloratzea. Lan-taldean proposatutako helburuetan laguntzea. Metodo eta teknika berriak asimilatzeko aldeko jarrera azaltzea. Autonomia lana burutzean, finkatutako jarraibideak kontuan izanik. Ekimena izatea aurreikusi gabeko gertakariei soluziobidea emateko.

III. multzoa: HOTZAREN ETA BEROAREN PRODUKZIOA ETA BANAKETA Prozedurazkoak: • • • • • • • • •

Galdara-mota desberdinen eskemak eta fluxu-diagramak interpretatzea. Hotza eta beroa transmititzeko printzipioak eta parametroak aplikatzea. Sistema tipikoetako hotza eta beroa transmititzeko mekanismoak interpretatzea. Produkzioko eta hotza eta beroa transmititzeko sistemetako ohiko arazoak ebaluatzea, egoera jakinen kausa-eragina korrelazioa ezarriz. Erabili beharreko gas-mota hautatzea, erabilitako prozeduren eta teknologien arabera, ingurumena errespetatuz. Energiaren eta beroaren kontzeptuak bereiztea. Aire atmosferikoa definitzen duten faktoreak parametroen eta neurketen bidez zehaztea. Aire konprimatua definitzen duten faktoreak parametroen eta neurketen bidez zehaztea. Ura banatzeko sistemetako ohiko arazoak ebaluatzea.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Beroaren produkzioa eta transmisioa: − Bero-transmisioaren oinarriak. − Ur beroa eta lurruna sortzea. Galdarak. − Banaketa eta zirkuituak. − Bero-trukagailuak. • Airearen produkzioa, banaketa eta egokitzapena: − Airea eta gasak elikagaien industrian. − Aire konprimatuaren produkzioa eta kondukzioa. Konprimagailuak. − Aire-egokitzapena. • Hotzaren produkzioa: − Oinarriak. − Fluido frigorigenoak. − Oinarrizko elementuak. Lurrungailua, konprimagailua, kondentsagailua, espantsio-balbula, zirkuitua.

39

• Uraren egokitzapena: − Erabilera desberdinetako tratamenduak. − Uraren banaketa. Ponpaketa eta hodiak.

Jarrerazkoak: • • • • • • • •

Ordutegia beharrezkoa den puntualtasunez betetzea. Segurtasun eta higieneko eta ingurumena babesteko arauak kontuan izatea. Dokumentazio zuzena erabilgarri izatearen garrantzia baloratzea. Ekimena lana prestatzeko eta burutzeko proposamenetan, finkatutako jarraibideak kontuan izanik eta aurreikusi gabeko gertakariak konponduz. Lortutako emaitzak adieraziz garatutako jardueren memoria-txostenen lanketaren garrantzia baloratzea. Zorroztasuna dokumentazioa interpretatzean. Errespetua lanabesak eta lanerako erremintak erabiltzeko eta kontserbatzeko arauekiko. Interesa azaltzea lan-metodo eta -teknika berriekiko.

IV. multzoa: INSTALAZIOAK ETA MOTOR ELEKTRIKOAK Prozedurazkoak: • • • • •

Eskemak eta oinarrizko zirkuitu elektrikoak interpretatzea. Zirkuitu elektriko adierazgarrien ebazpena eta muntaia. Magnitude elektrikoen neurketa. Erresistentzia, tentsioa, korrontea eta potentzia. Eskema elektrikoak egitea araudia eta sinbologia aplikatuz. Motor elektrikoen konexio-mota desberdinak identifikatzea.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Korronte elektrikoaren printzipioak eta propietateak. • Zirkuitu elektrikoen azterketan erabilitako oinarrizko legeak: Ohm-en legea, Kirchoff-en legea, Joulen legea. • Oinarrizko magnitude elektrikoak. Erresistentzia, tentsioa, intentsitatea eta potentzia. Unitateak. • Sistema monofasikoak, bifasikoak eta trifasikoak. Oinarrizko ezaugarriak. Bakoitzaren abantailak eta eragozpenak. • Izar- eta hiruki-konexioa. Ezaugarriak eta oinarriak. • Sistema trifasikoen oinarrizko magnitudeak (V, I, W). Neurketa-sistemak. • Motor elektrikoak. Funtzionamendua eta motak. Konexioa eta geldiaraztea. Babesa. • Potentzia-faktorea. Zuzenketa- eta optimizazio-neurketak. • Behe-tentsioko banaketa. Argiztapena eta indarra. • Koadro elektrikoak. • Potentzia mekanikoko transmisioa. Poleak, erreduktoreak, engranajeak, abiadura-aldatzaileak eta ardatzak.

Jarrerazkoak: • • • •

Lan-taldean integratzea. Norberaren eta erabilitako tresnen segurtasun-arauak kontuan izatea. Ekipoen konexioari arreta eskaintzea eta parametroak eta neurketak interpretatzea. Orden- eta garbitasun-arauak kontuan izatea lanerako lekuan edo lan-eremuan eta erabiltzen dituen ekipo, zerbitzu eta produktuetan. • Beste sailekin koordinatzeko aldeko jarrera izatea.

8. lanbide-modulua. LAN-PRESTAKUNTZA ETA -ORIENTABIDEA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 40

1. Titulazioan adierazitako jarduera-eremuan, osasunean eragina izan dezaketen arriskurik ohikoenak antzematea eta dagozkien babes- eta prebentzio-neurriak aplikatzea. 2. Simulatutako egoeretan, istripuaren lekuan berehalako oinarrizko osasun-neurriak aplikatzea. 3. Lan-kontratazio modalitateak eta norberaren konturako langile gisa lan-munduratzeko prozedurak aztertzea. 4. Enplegua bilatzeko teknikak aztertzea, norberak dituen gaitasunak eta interesak eta lanbide-ibilbide egokiena identifikatuz. 5. Lanaren lege-esparrua interpretatzea eta lan-harremanetatik ondorioztatzen diren eskubideak eta betebeharrak bereiztea.

b) Ebaluazio-irizpideak 1. Titulazioan adierazitako jarduera-eremuan, osasunean eragina izan dezaketen arriskurik ohikoenak antzematean eta dagozkien babes- eta prebentzio-neurriak aplikatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Dagokion lan-eremuan ohikoenak diren arrisku-egoerak eta/edo -faktoreak identifikatzea. • Lanbidetik ondorioztatzen diren gaixotasunak, osasunerako kalteak eta lan-istripuak deskribatzea, titulazioan adierazten diren jardueretan aritzean. • Sektorean aplikatu ohi diren babes- eta/edo prebentzio-teknikak deskribatzea. • Prebentzio- eta/edo babes-ekintzarako teknika orokorrak dagokion lan-eremuan ohikoak diren arriskuegoera eta/edo -faktoreekin erlazionatzea. • Enpresaren barruan nahiz enpresatik kanpo segurtasun-arloan eskumena duten organoak identifikatzea. • Sektoreko ohiko kontingentzietara egokitutako suposizioetan aplikatu behar diren prebentzio- eta/edo babes-neurriak zehaztea. • Arriskuen prebentzioan laguntzea. • Segurtasun- eta higiene-arauak eta ingurunea babesteari buruzkoak errespetatzea, titulazioan adierazitako jardueretan aritzean. • Prebentzioa osasunerako kalteak saihesteko baliabide gisa baloratzea.

2. Simulatutako egoeretan, istripuaren lekuan berehalako oinarrizko osasun-neurriak aplikatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Lesioak bizitzan sor dezaketen arrisku-mailaren arabera sailkatzea. • Ekintza- edo protokolo-prozesua azaltzea, lan egitean gertatu ohi diren lesio eta/edo istripuen aurrean. • Lesionatu batzuk edo asko izanez gero, esku hartzeko garaian lehentasuna identifikatzea, lesioek berez bizitzan sor dezaketen arrisku-mailaren arabera. • Aurreko kasuan izandako lesioen arabera aplikatu beharreko neurrien sekuentzia identifikatzea. • Oinarrizko osasun-teknikak burutzea (arnasketa artifiziala, inmobilizazioa, bihotz-masajea, lekualdaketa eta abar), ezarritako protokoloak aplikatuz. • Istripurik gertatuz gero berehala eta eraginkortasunez jokatzea. • Lan koordinatua kontingentziak konpontzeko metodo eraginkorrena dela kontuan hartzea.

3. Lan-kontratazio modalitateak eta norberaren konturako langile gisa lanmunduratzeko prozedurak aztertzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Dagokion produkzio-sektoreko lan-kontratazio modalitate desberdinak deskribatzea, horien ezaugarriak iraupenaren, ordainsariaren eta/edo bestelako aldagai garrantzitsuen arabera azalduz. • Zerga-betebeharrak eta Gizarte Segurantzak ezarritakoak deskribatzea, norberaren konturako langile gisa. • Autonomo bati dagozkion enpresa- edo lanbide-jarduerak martxan jartzeko garaian parte hartzen duten erakundeak adieraztea, kasu bakoitzean egin beharreko tramiteak azalduz.

41

• Lan-munduratzeko bide posible gisa norberaren konturako lana eta besteren konturakoa kontrastatzea, kasu bakoitzari dagozkion inplikazioak aztertuz eta norberaren interesen arabera horietako bat aukeratuz. • Inprimaki ofizialetan, moduluen edo koefizienteen araberako estimazio objektiboaren erregimeneko zerga-betebeharrei eta Gizarte Segurantzari buruzko dokumentazioa betetzea, hain zuzen ere norberaren konturako langile gisa finkatzearen ondorioz. • Inprimaki ofizialetan norberaren konturako langile gisa aritzeko beharrezko dokumentuak betetzea. • Egon daitezkeen finantzaketa-iturriak, dirulaguntzak eta/edo abantailak ezagutzea, langile autonomo gisa lanean aritzeko.

4. Enplegua bilatzeko teknikak aztertzean, norberak dituen gaitasunak eta interesak eta lanbide-ibilbide egokiena identifikatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Lortutako gaitasun, jarrera eta ezagutzetatik eratorritako balio profesionala identifikatzea. • Norberaren interesak eta motibazioak definitzea, hala badagokio, sexuaren araberako baldintzak eta beste izaera batekoak saihestuz. • Dagokion eremuko lan-eskariaren baldintzak interpretatzea, lortutako balio profesionalarekin erlazionatuz. • Lan-munduratzeko aukerak izan ditzakeen zonako prestakuntza-eskaintzari eta enpresa-ehunari buruzko informazio-iturriak erabiltzea, enplegu-eskaintzarekiko dituen iguripenei lotuta enpresaren datuak eta informazioa lortuz. • Prestakuntza-premia osagarriak ondorioztatzea, dituen enplegu-aukerak zabaltzeko eta/edo behin enplegua lortu ondoren aberastasun profesionala lortzeko. • Prestakuntza-ibilbideak ezartzea antzemandako beharren arabera. • Enplegua lortzeko teknikak prestatzea, elkarrizketak egitea, testak betetzea eta abar bezalako simulazioen bidez. • Enplegu batean aurkezteko eta/edo eskaria egiteko dokumentuak lantzea. • Behar profesional gisa, prestakuntza zabaldu eta jarraitzeko ekimena izatea.

5. Lanaren lege-esparrua interpretatzean eta lan-harremanetatik ondorioztatzen diren eskubideak eta betebeharrak bereiztean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Lan-zuzenbidearen oinarrizko iturriak azaltzea (Konstituzioa, Langileen Estatutua, Europako Batasunaren Arteztarauak, Hitzarmen Kolektiboa eta abar), dagozkion eskubideak eta betebeharrak bereiziz. • Negoziazio kolektiborako bideak deskribatzea, negoziatu ohi diren aldagai garrantzitsuenak adieraziz: soldatak, segurtasuna eta higienea, produktibitatea eta abar. • Besteren konturako langileentzako Gizarte Segurantzaren prestazioak eta betebeharrak identifikatzea. • Gizarte Segurantzaren prestazioak suposizio desberdinetan oinarrituz kalkulatzea. • Oinarrizko soldata-agiriak suposizio desberdinetan oinarrituz formalizatzea, horietan agertzen diren kontzeptuak interpretatuz (soldata gordina, PFEZ atxikipena, Gizarte Segurantzaren kuotak eta abar). • Suposizio desberdinetan oinarrituz hartzekoen likidazioak kalkulatzea, agertzen diren kontzeptuak interpretatuz. • Inprimaki ofizialetan PFEZren aitorpen sinpleak betetzea, lortutako errendimendu desberdinak identifikatuz eta zerga-zorra kalkulatuz. • Gerta daitekeen lan-baldintzak negoziatzeko egoera batean besteen iritziak errespetatuz.

c) Edukiak I. multzoa: SEGURTASUNA ETA OSASUNA Prozedurazkoak: • Segurtasun- eta higiene-arloan eskumena duten organismoak identifikatzea. • Arriskuen prebentzioa: prozedurak. • Lesioen arriskuaren arabera esku hartzea: lehentasunen identifikazioa eta aplikatu beharreko neurrien sekuentziazioa.

42

• Zaurituen ebakuazioa eta laguntza: antolaketa. • Oinarrizko osasun-teknikez baliatzea.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • • • • •

Lanbide-gaixotasunak, osasunari egindako kalteak eta lan-istripuak: arriskuaren araberako sailkapena. Babes-teknikak eta/edo prebentzio-teknikak lanean. Lesioak: bizitzarentzat duten arriskuaren arabera sailkatuta. Lehen laguntzak. Ingurumena eta industria- edo zerbitzu-prozesuak.

Jarrerazkoak: • • • • •

Istripuen aurrean erantzun azkarra eta eraginkorra ematea. Segurtasun- eta higiene-arauak eta ingurumenaren babesari buruzkoak errespetatzea eta betetzea. Lanbidearen jardunean ingurumena babestearen aldeko konpromisoa hartzea. Prebentzioa osasunean kalterik ez izateko modurik eraginkorrena dela baloratzea. Arriskuen prebentzioan eta kontingentzien aurrean parte hartzea, lan-taldean integratuz.

II. multzoa: LAN-ESPARRUA Prozedurazkoak: • Banako enpresa bat sortzeko dokumentazioa betetzea. • Norberaren konturako lanean zerga-betebeharrei buruzko dokumentazioa nahiz Gizarte Segurantzaren dokumentazioa betetzea. • Egon daitezkeen finantzaketa-iturriak, dirulaguntzak eta/edo bestelako abantaila batzuk ezagutzea, norberaren konturako lanean jarduteko. • Lortutako gaitasun, jarrera eta ezagutzetatik eratorritako balio profesionala identifikatzea eta norberaren interesak eta motibazioak definitzea. • Dagokion lanbide-eremuan dagoen lan-eskariaren baldintzak interpretatzea eta prestakuntza-premiak ondorioztatzea. • Enpresa-ehunari eta prestakuntza-aukerei buruzko informazio-iturriak erabiltzea. • Bere hasierako prestakuntza osatuko duten prestakuntza-ibilbideak ezartzea. • Enplegua lortzeko teknikak prestatzea eta dokumentuak lantzea. • Gizarte Segurantzaren eta INEMen prestazioak kalkulatzea. • Hartzekoen likidazioak interpretatzea eta kalkulatzea. • Oinarrizko soldata-agiriak interpretatzea eta formalizatzea. • Errendimenduak identifikatzea eta zerga-zorra kalkulatzea PFEZen. • Norberaren konturako lana eta besteren konturako lana konparatzea.

Gertakariak, kontzeptuak eta printzipioak: • Lan-kontratazioaren modalitateak: ezaugarriak. • Zerga-betebeharrak eta Gizarte Segurantzak ezarritakoak norberaren konturako lanean. • Autonomo batek enpresa- edo lanbide-jarduera bat martxan jartzeko zer erakundetara jo behar duen eta egin beharreko tramitazioaren eskema zein den. • Lan-zuzenbidearen oinarrizko iturriak: Konstituzioa, Langileen Estatutuak, Europako Batasunaren Arteztarauak, Hitzarmen Kolektiboa eta abar. • Negoziazio kolektiboa: Gizarte Segurantzaren eta INEMen prestazioak eta hauekiko betebeharrak, besteren konturako lanean. • Lanbide-esperientzia eta etengabeko prestakuntza: lanbide-promoziorako ibilbidea, birziklatzeko ohiko ikastaroak, ikastaro horiek ematen dituzten erakundeak, titulazioari lotutako unibertsitateikasketak eta unibertsitateaz kanpokoak.

Jarrerazkoak: • Norberaren interesak definitzeko garaian adin, sexu eta bestelako baldintzei buruz gogoeta egitea. • Dagokion lanbidean aurrerapen teknologikoek eskatutako prestakuntza lortzeko prest egotea. • Gizarte- eta ekonomia-ingurunetik informazioa lortzeko ekimena izatea.

43

• Lanean hastearen ondorioz beste pertsona batzuekiko edo organismoekiko sortzen diren betebeharrak betetzea. • Lan-harremana zuzentzen duten arauak errespetatzea.

9. lanbide-modulua. KALITATEA ETA ETENGABEKO HOBEKUNTZA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. “Kalitatearen” kontzeptua, esanahia eta bilakaera historikoa aztertzea, tituluari dagokion lanbidesektore edo -eremuari dagokionez bereziki. 2. Kalitatea ziurtatzeko aplika daitezkeen arauak eta hauen funtzioak eta alderdirik bereizgarrienak aztertzea, lanbide-jarduera edo -burutzapenari lotuz. 3. Lanbide-eremu edo -sektoreari lotutako prozesu edo funtzio esanguratsuetan kalitatea etengabe hobetzeko proiektu edo ekintzetan parte hartzea.

b) Ebaluazio-irizpideak 1. “Kalitatearen” kontzeptua, esanahia eta bilakaera historikoa aztertzean (tituluari dagokion lanbide-sektore edo -eremuari dagokionez bereziki), ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Kalitatearen kontzeptuaren bilakaera historikoa deskribatzea, tituluari dagozkion jarduera esanguratsuei eta sektoreari lotuta. • Erabateko Kalitateko eredu baten oinarrizko funtsak eta printzipioak identifikatzea. • Europako Erabateko Kalitateko ereduaren bereizgarriak diren funtsezko alderdi eta elementuak identifikatzea.

2. Kalitatea ziurtatzeko aplika daitezkeen arauak eta hauen funtzioak eta alderdirik bereizgarrienak aztertzean (lanbide-jarduera edo -burutzapenari lotuz), ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Bere lanbide-eremuari dagokionez, kalitatea ziurtatzearen helburuak identifikatzea, arauen beharrak ondorioztatuz. • Kalitatea ziurtatzeko arauen (Europakoak bereziki) edukia interpretatzea. • Prozesuetan kalitatea ziurtatzeko aplika daitezkeen arauak bere lanbide-eremuko jarduerarik esanguratsuenekin lotzea.

3. Lanbide-eremu edo -sektoreari lotutako prozesu edo funtzio esanguratsuetan kalitatea etengabe hobetzeko proiektu edo ekintzetan parte hartzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Suposizio erreal edo simulatuetan: − Esku-hartze eta hobekuntzarako aukera-arloak identifikatzea. − Oinarrizko kalitate-erremintak erabiltzea. − Lanbide-harremanen hobekuntzan eta jardueren garapenean inplikatzeko azturak hartzea. − Etengabeko hobekuntzan oinarritutako soluzioetan esku hartzea. − Etengabeko hobekuntzan oinarritutako eta bere lanbide-eremu edo -sektoreari lotutako soluzio edo planak ezartzearen emaitzak ebaluatzea.

c) Edukiak

44

• Kalitatearen kontzeptuaren bilakaera historikoa aztertzea, tituluari dagozkion jarduera esanguratsuei eta sektoreari lotuta. • Erabateko Kalitateko eredu baten oinarrizko funtsak eta printzipioak identifikatzea. • Europako Erabateko Kalitateko ereduaren bereizgarriak diren funtsezko alderdiak eta elementuak identifikatzea. • Bere lanbide-eremuari dagokionez, kalitatea ziurtatzearen helburuak identifikatzea, arauen beharrak ondorioztatuz. • Kalitatea ziurtatzeko arauak (Europakoak bereziki) interpretatzea. • Kalitatea ziurtatzeko aplika daitezkeen arauak eta elikagaien industriako sektoreko prozesu eta jarduerarik esanguratsuenekiko loturak identifikatzea. • Tituluari dagokion lanbide-gaitasunaren prozesu edo jarduera esanguratsu baten edo batzuen datuetatik eta gainerako aldagai deskribatzaileetatik abiatuta eta guztia sektoreko balizko enpresa batean kokatuta: − Esku-hartze eta hobekuntzarako aukera-arloak identifikatzea. − Oinarrizko kalitate-erremintak erabiltzea. − Harremanetan eta jardueren garapenean hobekuntza pertsonaleko jarrerak eta azturak hartu eta ezartzea. − Bere mailan, etengabeko hobekuntzan oinarritutako soluzioetan esku hartzea. − Etengabeko hobekuntzan oinarritutako eta bere lanbide-eremuari lotutako soluzio edo planak ezartzearen emaitzak ebaluatzea.

10. lanbide-modulua. LANTOKIKO PRESTAKUNTZA a) Amaierako gaitasunak Lanbide-modulu hau amaitzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 1. Mahatsaren edo beste lehengaien eta produktuen eta materia osagarrien hartzean eta sarrerako kontroletan aurrefinkatutako irizpideen arabera parte hartzea. 2. Ardoen, edari hartzituen, distilatuen edo beste hainbaten elaborazio-lanak eta, hala badagokio, ontzelanak egitea, ekipoak prestatuz eta erabiliz eta ezarritako kalitate-autokontrolak gauzatuz. 3. Ardoen edo edari landuen botilaratzea edo ontziratzea, enbalajea, biltegiratzea eta bidalketa gauzatzea. 4. Enpresaren esparruari dagozkion higiene- eta segurtasun-arauen arabera jokatzea lanpostuari datxezkion jardueretan. 5. Lantokian erantzukizunez jokatzea eta enpresako harreman tekniko eta sozialen sisteman integratzea.

b) Ebaluazio irizpideak 1. Mahatsaren eta beste lehengaien eta produktuen eta material osagarrien hartzean eta sarrerako kontroletan aurrefinkatutako irizpideen arabera parte hartzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Lehengaien, osagarrien eta materialen hartzean, biltegiratzean eta izakinen kontrolean erabilitako dokumentazioa interpretatzea, betetzea eta izapidetzea. • Jasotako lehengaien, osagarrien eta materialen sarrera-, egoera-, kantitate- eta kalitate-kontrolak eta egiaztapenak (laginak hartzea eta probak) egitea. eta enpresak ezarritako irizpideen arabera ebaluatzea, sailkatzea eta identifikatzea. • Sartzen diren lehengaiak, osagarriak eta materialak erabilitako sistemaren arabera garraiatzea eta biltegian edo itxarote-aldean kokatzea, eskueran dauden baliabideak erabiliz. • Biltegiratzean zehar materia edo material bakoitzerako eskatutako eta finkatutako baldintzak mantentzen direla egiaztatzea.

2. Ardoen, edari hartzituen, distilatuen edo beste hainbaten elaborazio-lanak edo, hala badagokio, ontze-lanak egitean, ekipoak prestatuz eta erabiliz eta ezarritako kalitateautokontrolak gauzatuz, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu:

45

• Ardoaren edo edariaren elaboraziorako beharrezkoa den informazioa, eta, batez ere, fitxa teknikoak, prozedura-eskuliburuak, kalitatekoak eta ekipoen erabilera- eta mantentze-argibideak lortzea eta interpretatzea. • Elaborazio-ekipoen behar bezalako antolaera, prestaketa, garbiketa, lehen mailako mantentzea eta abiaraztea eta geldiaraztea izan dezaten beharrezkoak diren lanak egitea. • Dagozkion ekipoei prozesuko etapa eta lan bakoitzaren burutzapen-parametroak esleitzea eta haien elikadura eta produktuaren fluxua ziurtatzea. • Elaborazio-prozesua kontrolatzea, parametroak egiaztatuz eta ekipoen erregulazio-elementuak erabiliz desbideratzeak zuzentzeko. • Produkzioa ezarritako kantitatean eta denboran lortzea. • Laginen hartzea, prestaketa eta lekualdatzea tresneria erabiliz eta kalitate-eskuliburuan ezarritako prozedurei jarraituz gauzatzea. • Elaborazioko ardoen kalitate-autokontroleko probak egitea, analisi- edo hautemate-teknikak eta ekipoak erabiliz deskribatutako protokoloen arabera. • Prozesuaren garapenari, ekipoen funtzionamenduari eta lortutako emaitzei buruzko txostenak eta lanparteak betetzea.

3. Ardoen edo edari landuen botilaratzea edo ontziratzea, biltegiratzea eta bidalketa gauzatzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Ontziratze-, etiketatze- eta enbalaje-lanak, eskatutako materialak, burutzapen-baldintzak eta beharrezkoak diren ekipoak identifikatzea. • Irteten diren sorten ontziratze-, etiketatze-, enbalaje-, paleteratze- eta errotulatze-lerroak eta -ekipoak hautatzea, prestatzea, erabiltzeko prest mantentzea eta kontrolatzea. • Produktu ontziratuak eta enbalatuak erabilitako sistemaren arabera lekualdatzea eta biltegian banatzea, eskueran dauden baliabideak erabiliz. • Irteera-aginduak, bidalketako dokumentazioa eta produktu bukatuen izakinen kontrolean erabilitakoa interpretatzea, betetzea eta izapidetzea. • Produktu bukatuen bidalketak irteera-aginduen argibideen arabera prestatzea eta irteten diren merkantzien ezaugarriak eta garraio-baldintzak egiaztatzea.

4. Enpresaren esparruari dagozkion higiene- eta segurtasun-arauen arabera jokatzean lanpostuari datxezkion jardueretan, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: • Betiere higieneari buruzko araudi orokorra betetzea eta bereiziki enpresak ezarritako arautegiak edo praktika-gidaliburu zuzenak. • Lantokian bere jarduketa-esparruan azaltzen diren elaborazioko elikagaien osasungarritasun eta segurtasunerako arrisku-faktoreak eta -egoerak identifikatzea. • Esleitutako eremu, ekipo eta baliabideen higiene-egoeraren egiaztapenak egitea, adierazitako ikuskapen-jarraibideak betez. • Betiere agindutako jarduerak edo lanak eskatutako norberaren higiene-jarrerak eta -neurriak hartzea produktuen kutsadura- edo aldakuntza-arriskuak minimizatzeko. • Industriak eta, hala badagokio, agindutako jarduerek ingurumenean duten eragina ezagutzea. • Ezarritako babes- eta zuzenketa-sistemak, hauen funtzionamendu-baldintzak eta produkzio-lanetan dituzten inplikazioak identifikatzea. • Jarrera zuhurra eta ernaia izatea, jarduera desberdinen garapenean norberaren eta taldearen segurtasun-arauak (bai berariazko araudian bildutako orokorrak bai enpresak ezarritako bereziak, bai eta larrialdi-kasuetan jokatzeari dagozkionak ere) zintzo eta uneoro errespetatuz. • Materialak eta produktuak manipulatzeari, prozesuak burutzeari eta ekipoak eta instalazioak erabiltzeari lotutako segurtasunerako arriskuak, informazioa eta bere jardueraren lekuan dauden arreta-seinaleak identifikatzea. • Lan-aldea arriskurik gabe eta ordenan eta txukuntasunez mantentzea. Lan desberdinetarako eskueran dauden eta ezarritako norberaren babeserako lanabesak eta makina, ekipo eta instalazioen babesgailuak erabiltzea.

5. Lantokian erantzukizunez jokatzean eta enpresaren harreman tekniko eta sozialen sisteman integratzean, ikasleak ondoko gaitasunak lortu beharko ditu: 46

• Jasotzen dituen argibideak interpretatu eta arduraz betetzea, eta egiten duen lanaren erantzule izatea, uneoro pertsona egokiekin eraginkortasunez komunikatuz. • Plantako eskakizunak eta erabilpeneko arau teknikoak betetzea, , lana ongi eginez eta lana arrazoizko epean amaituz. • Betiere ezarritako prozedura eta arauekiko errespetuzko jarrera azaltzea. • Bere jarduerak sektoreko eta lantokiko produkzio-sisteman dituen eraginak aztertzea. • Lana ezarritako argibideen eta prozeduren arabera antolatzea, zereginak lehentasun-ordenan betez eta esku-hartzeetan segurtasun- eta kalitate-irizpidepean jokatuz. • Bere jarduera gainerako pertsonalarekin koordinatzea, edozein aldaketa, premia esanguratsu edo aurreikusi gabeko kontingentziaren berri emanez. • Lanpostuan puntualtasunez hastea, eta ezarritako atsedenaldiak izango ditu eta ez du lantokia ezarritakoaren aurretik utziko behar bezala justifikatutako arrazoirik gabe.

c) Edukiak Ikastetxeak “lan-egoeretan” kokatutako jarduera gisa finkatuko ditu edukiak, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak argitaratutako Lantokiko prestakuntza lanbide-modulua diseinatzeko curriculum-esparruaren arabera. 3.3. Heziketa-zikloaren sekuentziazioa eta denboralizazioa 3.3.1. Iraupenak Lanbide-modulua 1. Biltegiko lanak eta kontrola 2. Ardogintza-lanak 3. Likore-distilategia 4. Ontziratzea eta enbalajea 5. Higienea eta segurtasuna elikagaien industrian 6. Lehengaiak, produktuak eta prozesuak edarien industrian 7. Prozesuen kontrol-sistemak eta osagarriak 8. Lan-prestakuntza eta -orientabidea (LPO) 9. Kalitatea eta etengabeko hobekuntza (KEH) 10. Lantokiko prestakuntza (LP) GUZTIRA

Oinarrizko iraupena 54 ordu 200 ordu 100 ordu 78 ordu 78 ordu 166 ordu 78 ordu 60 ordu 40 ordu 336 ordu 1.190 ordu

Iraupen finkoa 70 ordu 250 ordu 115 ordu 95.ordu 95 ordu 180 ordu 95 ordu 60 ordu 40 ordu 400 ordu 1.400 ordu

1. Ikastetxe bakoitzak curriculum-proiektua bere gizarte- eta ekonomia-ingurunera eta ikasleen ezaugarrietara egokitzeko, ikastetxeek beren esku izango dute guztizko ordutegiaren %15 ─kasu honetan 210 ordu─ eta ordu-kopuru hau lanbide-modulu desberdinetan banatu ahal izango dute, baldin eta irakaskuntza desberdinak eskaintza oso baten parte badira. Horrenbestez, modulu bakoitzerako ezarritako oinarrizko iraupena errespetatu egin beharko da eta aurrerago azalduko diren irizpideen arabera gehitu ahal izango da. 2. Irakaskuntzak eskaintza partzial bateko parte badira, iraupen finkoa ezarri da modulu bakoitzerako eta ezin izango da aldatu. 3. Moduluen behin betiko iraupenek, hau da, ikastetxeak berak esleitu behar duen denbora banatu ondoren, heziketa-zikloak irauten dituen 1.400 orduak osatu beharko dituzte guztira.

47

4. Ikastetxeetako curriculum-proiektu desberdinetan oreka egokia gordetzeko asmoz, eskaintza osoko modalitatea jarraitzen duten irakaskuntzek ondoko zehaztapena errespetatu beharko dute: lanbide-moduluek ezin izango dute oinarrizko iraupena 64 ordu baino gehiagotan gehitu, Ardogintza-lanak eta Lehengaiak, produktuak eta prozesuak edarien industrian moduluek izan ezik, hauek, bidezko hartzen bada, 96 ordutan gehitu ahal izango dira-eta. 5. Ikastetxean bertan garatu beharreko Lantokiko prestakuntza lanbide-moduluko fase desberdinen iraupenek ez dute ikastetxeak modulu honetarako ezartzen duen behin betiko iraupenaren %10 gainditu behar. 3.3.2. Sekuentziazioa Heziketa-zikloaren sekuentziazioan: 1. Eskaintza osoan: •

Lantokiko prestakuntza moduluaren iraupenaren %80 gutxienez gaitasun-atalei loturiko modulu guztien irakaskuntzak amaitu ondoren eman beharko da.

•

Ikastetxe bakoitzak heziketa-ziklo honi hasiera emateko aukeratzen dituen moduluak kontuan izan gabe, modulu horien artean honako hauek egon beharko dute: Lehengaiak, produktuak eta prozesuak edarien industrian, Ardogintza-lanak eta Likore-distilategia.

2. Eskaintza partzialean: •

Lantokiko prestakuntza modulua heziketa-zikloa osatzen duten gainerako moduluak egiaztatu direnean (ondorio horretarako finkatutako bide desberdinen bidez) soilik eman beharko da.

4. Irakasleak 4.1. “Ardo eta edarigintza” heziketa-zikloko lanbide-moduluetan irakaskuntzaatribuzioa duten irakasleen espezialitateak a) Lanbide Heziketako irakasle teknikoen kidegoan “Elikagaien elaborazio-lanak eta -ekipoak” espezialitatea duten irakasleek ondoko lanbide-modulu hauek irakats ditzakete: • • • • •

Biltegiko lanak eta kontrola. Ardogintza-lanak. Likore-distilategia. Ontziratzea eta enbalajea. Prozesuen kontrol-sistemak eta osagarriak.

b) Bigarren Irakaskuntzako irakasleen kidegoan “Elikagaien industriako prozesuak” espezialitatea duten irakasleek ondoko lanbide-modulu hauek irakats ditzakete: • Higienea eta segurtasuna elikagaien industrian.

48

• Lehengaiak, produktuak eta prozesuak edarien industrian.

c) Bigarren Irakaskuntzako irakasleen kidegoan “Lan-prestakuntza eta -orientabidea” espezialitatea duten irakasleek ondoko lanbide-modulu hauek irakats ditzakete: • Lan-prestakuntza eta -orientabidea. • Kalitatea eta etengabeko hobekuntza.

d) Heziketa-ziklo bereko beste lanbide-moduluren bat irakasten duten a) eta b) ataletan adierazitako espezialitatea duten irakasleek ondoko modulua ere irakats dezakete: • Lantokiko prestakuntza.

4.2. Titulazioen baliokidetasunak irakaskuntzan aritzeko 4.2.1. "Elikagaien industriako prozesuak" espezialitateari dagozkion lanbide-moduluak irakasteko, doktore-, ingeniari-, arkitekto- edo lizentziatu-tituluen eta ondoko tituluaren arteko baliokidetasuna ezartzen da irakaskuntzan aritzeko: • Nekazaritza-ingeniari teknikoa, nekazaritzako eta elikagaien industrietako espezialitatea.

4.2.2. “Lan-prestakuntza eta -orientabidea” espezialitateari dagozkion lanbidemoduluak irakasteko, doktore-, ingeniari-, arkitekto- edo lizentziatu-tituluen eta ondoko tituluen arteko baliokidetasuna ezartzen da irakaskuntzan aritzeko: • • • • •

Enpresa-zientzietan diplomatua. Lan-harremanetan diplomatua. Gizarte-lanean diplomatua. Gizarte-hezkuntzan diplomatua. Kudeaketa eta administrazio publikoan diplomatua.

5. Irakaskuntza hauek emateko gutxieneko baldintzak 5.1. Espazioak Apirilaren 30eko 777/1998 Errege Dekretuko 19. artikuluaren arabera, “Ardo eta edarigintza” erdi-mailako Lanbide Heziketako heziketa-zikloak ondoren adierazitako gutxieneko espazioak eskatzen ditu dekretu honek definitzen dituen irakaskuntzak emateko. Prestakuntza-espazioa Upeltegi-lantegia .......................................................................... Analisietarako laborategia ............................................................ Gela balioanitza ............................................................................

Azalera 20 ikasle (m2) 210 60 40

Erabilera-maila (%) 50 15 35

“Erabilera-mailak” ikasle-talde batek oinarrizko irakaskuntzak irakasteko espazioa zenbat orduz okupatzea aurreikusten den adierazten du; alabaina irakaskuntza hauen guztizko iraupenarekiko ehunekoetan adierazten da. Horrenbestez, ikastetxeek curriculumaren guztizkoa ezartzeko definitzen dutenerako orientagarria da.

49

“Erabilera-mailak” onartutako marjinan, heziketa-ziklo bereko edo beste ziklo batzuetako edo beste hezkuntza-etapa batzuetako beste ikasle-talde batzuek okupatu ahal izango dituzte ezarritako prestakuntza-espazioak. Dena dela, prestakuntza-espazioei lotutako ikaskuntza-jarduerak (erabilera-mailak adierazitako okupazioarekin) antzeko beste prestakuntza-jarduera batzuetarako erabilitako azaleretan ere burutu ahal izango dira. Identifikatutako prestakuntza-espazio desberdinak ez dira zertan itxitura bidez bereizi behar.

6. Konbalidazioak eta korrespondentzia 6.1. Lanerako Lanbide Heziketarekin konbalida daitezkeen lanbide-moduluak • • • • •

Biltegiko lanak eta kontrola. Ardogintza-lanak. Likore-distilategia. Ontziratzea eta enbalajea. Prozesuen kontrol-sistemak eta osagarriak.

6.2. Lan-praktikarekin korrespondentzia izan dezaketen lanbide-moduluak • • • • • •

Biltegiko lanak eta kontrola. Ardogintza-lanak. Likore-distilategia. Ontziratzea eta enbalajea. Lantokiko prestakuntza. Lan-prestakuntza eta -orientabidea.

50