Historia da Lingua Galega: S. XX e XXI • Introducción Durante o século XX o galego sufriu un proceso de consolidación de normalización. A pesares de distinguirmos varias etapas durante ese século, acada importancia literaria ata entón vedados (ensaio, narrativa...). A consideración do galego vai ascendendo, e trala dictadura de Franco (que supón un total estancamento para o galego, reducido ó ámbito rural, sobre todo), o idioma pasa a ser cooficial xunto ó castelán. É importante destacar o desgaleguización social, que se intenta paliar a través de campañas promovidas pola área de normalización lingüística. • Periodización • Preguerra (1900−1936) • Continuación do labor dignificador do galego comezado no século anterior (Rexurdimento) • 1906: Real Academia Galega, como primeiro presidente Manuel Murguía. • 1912−1915: Liga Agraria de Acción Galega • 1916: Creación da primeira Irmandade da Fala, asociación que pretende a defensa, a difusión e emprego do galego. Fórmase na Coruña. Rapidamente créanse máis institucións de Irmandades, cuestionándose, máis tarde, a participación en cuestións políticas, dando lugar a dúas tendencias: ♦ Grupo Nós: Vicente Risco ♦ Partido Galeguista: Castelao ◊ 1920: Revista Nós, nada en Ourense, escrita integramente en galego promovido polo grupo Nós (Vicente Risco, Otero Pedrayo, López Cuevillas...). ◊ 1923−1936: Seminario de Estudos Galegos, que espalla o uso do galego ó medio científico e técnico, conseguindo importantes logros. ◊ Aparición de numerosas publicacións ◊ Creación de editoriais ⋅ 1924: Lar ⋅ 1927: Nós • Estudios lingüísticos ♦ 1913: Diccionario galego castelán ♦ 1909: Elementos de gramática historia gallega ♦ 1922: Gramática do idioma galego, Lugrís Freire ♦ Guerra Civil (1936−1939) e Dictadura de Franco (1936−1975) ◊ 1936: Estatuto de Autonomía para Galicia, que non chega a pórse en vigor polo comezo da G.civil ◊ Período moi negativo para a cultura galega ◊ Parálise total do avance galeguizador ◊ Dura represión, traducida no uso do galego ó ámbito familiar e coloquial ◊ Exilio de intelectuais galegos, sobre todo a Bos Aires ◊ Aparición de novas editoriais ◊ Difusión de campañas galeguistas e emprego do galego entre a vida cotiá dos exiliados galegos Década dos 50 1

◊ Certa apertura por motivos da política internacional ◊ Editoriais e Colección literarias ⋅ 1950−1951: Editorial Galaxia, impulsada por Otero Pedrayo, Ferro Couselo... ⋅ Colección de Benito Soto ⋅ Colección Xistral (Lugo) ⋅ Editorial Monterrey (Vigo) ⋅ Editorial Biblífilos Gallegos (Santiago de Compostela • Revistas ◊ Grial ◊ Revista de Economía de Galicia ◊ Suplemento de La Noche ⋅ Estudios Lingüísticos • Gramática elemental del gallego común, Carballo Calero • Diccionario enciclopédico, Eladio Rodríguez López ♦ Asociacións culturais ◊ Facho (Coruña) ◊ Abrente (Ribadavia) Década dos 60

◊ 1963: proclamación do Día das Letras Galegas ⋅ 1971: Instituto da Lingua Galega ⋅ Despois da morte de Franco (1975−2004) • Recuperación das formas democráticas • Aumento das liberdades reivindicació cultural e lingüística galega • 1976: Departament Universitario de galego−portu • 1978: Constitución • 1981: 2

Estatuto de Autonomía • 1978−1981: Galego como lingua cooficial xunto có castelán na Comu. autó. Galega • 1982: Normas Ortográficas e Morfolóxicas do Idioma Galego (RAG−ILG) • 1983: Lei de Normalizació lingüística ♦ Esco en galeg

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19