değerlik alır. E) XO bileşiği nötr oksittir. 9. Periyodik cetvelin 4. periyodu ile ilgili; I. B grubu elementlerini de içerir. II. Tüm elementler 4 ana katmana sahiptir. III. Toplam 18 element içerir. yargılarından hangileri doğrudur? E A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 6 4 8 KİMYA KONU ANLATIM FÖYÜ ÜNİTE ATOM VE PERİYODİK SİSTEM Periyodik Özellikler - I 2 FÖY DOĞRU YANLIŞ 07 Bilim insanları son olarak elementleri artan atom numaralarına göre sıralamışlardır. Bu sıralamaya bağlı olarak elementlere ait birtakım özelliklerin atom yarıçapı, iyonlaşma enerjisi, elektron ilgisi, elektronegatiflik gibi özelliklerinin değişimlerini incelemişlerdir. Atom Yarıçapı Atom yarıçapı Aynı elementin birbirine temas eden, bağlı iki atomunun çekirdekleri arasındaki mesafenin yarısı şeklinde tanımlanır. Bir periyotta soldan sağa doğru gidildikçe katman sayısı .................... Ancak çekirdek yükü yani proton sayısı ........... Protonlar elektronları kendine çeker ve atom yarıçapı .................. . Bir grupta yukarıdan aşağıya doğru gidildikçe katman sayısı ................. . Son katman elektronları çekirdekten biraz daha uzaklaşır ve atom yarıçapı ................ • Kovalent yarıçap iki ame- tal atomu Cl2, Br2, O2 gibi .......................... kullanılan kavramdır • İyonik yarıçap iyonik yapılı bileşiklerde NaCl, CaF2 gibi .......................... kullanılan kavramdır. moleküllerde iyonlar için değişmez. küçülür büyür. artar artar. Bazı elementlerinin atom çarpanlarındaki değişimler aşağıda verilmiştir. 3Li 6C 9F 10Ne 11Ne 12Mg Atom çapı, kardan adama benzetilebilir. Yukarıda verilen periyodik sistem şablonunda belirtilen oklar doğrultusunda atom yarıçapı artar. ÖRNEK SORU YENİ NESİL SORU SIRA SENDE UYARI DİKKAT PÜF NOKTASI ÇÖZÜM ÇÖZÜM ÇÖZÜM ÇÖZÜM SENDE ÖSYM NE SORDU? TEMSİLCİLERİ MERAKLISINA Yönerge BİYO -YORUM EDEB Î -YORUM ESERLERİ EK BİLGİ KURAL NOT ESER ÖZETİ ÖRNEK SORU 46 YENİ NESİL SORU SIRA SENDE UYARI DİKKAT PÜF NOKTASI ÇÖZÜM ÇÖZÜM ÇÖZÜM ÇÖZÜM SENDE ÖSYM NE SORDU? TEMSİLCİLERİ MERAKLISINA Yönerge BİYO -YORUM EDEB Î -YORUM ESERLERİ EK BİLGİ KURAL NOT ESER ÖZETİ X, Y ve Z elementlerinin periyodik sistemdeki yerleri için; X: 2. periyot 7A grubu Y: 1. periyot 8A grubu Z: 2. periyot 2A grubu bilgileri verilmektedir. Buna göre X, Y ve Z atomlarının atom çapları aşağıdakilerin hangisinde doğru karşılaştırılmıştır? A) X > Y > Z B) Y > X > Z C) Z > X > Y ÖRNEK D) X > Z > Y SORU E) Y > Z > X YENİ NESİL SORU SIRA SENDE UYARI DİKKAT PÜF NOKTASI ÇÖZÜM ÇÖZÜM ÇÖZÜM ÇÖZÜM SENDE ÖSYM NE SORDU? TEMSİLCİLERİ MERAKLISINA Yönerge BİYO -YORUM EDEB Î -YORUM ESERLERİ EK BİLGİ KURAL NOT ESER ÖZETİ Z X Y 1. periyot 2. periyot Atom çapı sola ve aşağı doğru artar, bu nedenle Z > X > Y olur. Cevap: C ÖRNEK SORU 47 YENİ NESİL SORU SIRA SENDE UYARI DİKKAT PÜF NOKTASI ÇÖZÜM ÇÖZÜM ÇÖZÜM ÇÖZÜM SENDE ÖSYM NE SORDU? TEMSİLCİLERİ MERAKLISINA Yönerge BİYO -YORUM EDEB Î -YORUM ESERLERİ EK BİLGİ KURAL NOT ESER ÖZETİ X, Y ve Z elementleri ile ilgili olarak aşağıdaki bilgiler veriliyor. I. X’in atom hacmi Z’nin atom hacminden küçüktür. II. Y ile Z aynı periyottadır. III. X ile Y aynı gruptadır. Buna göre X, Y ve Z atomlarının periyodik cetveldeki konumları aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Y X Z B) X Y Z C) Z X Y D) Z X Y E) Y Z ÖRNEK X SORU YENİ NESİL SORU SIRA SENDE UYARI DİKKAT PÜF NOKTASI ÇÖZÜM ÇÖZÜM ÇÖZÜM ÇÖZÜM SENDE ÖSYM NE SORDU? TEMSİLCİLERİ MERAKLISINA Yönerge BİYO -YORUM EDEB Î -YORUM ESERLERİ EK BİLGİ KURAL NOT ESER ÖZETİ Atom hacmi gruplarda yukarıdan aşağıya doğru artar. Aynı periyotta ise soldan sağa doğru azalır. Buna göre, doğru cevap B şıkkındaki şekildeki gibi olur. Cevap B KONU ANLATIM FÖYÜ 4 9