TÜRKÇE DENEME SINAVI - 1 1.

2.

Havaların iyice soğumasıyla kar, yurdun birçok yerin-

Kazakistan uçsuz bucaksız bozkırların ülkesi. Bozkır

de muhteşem görüntüler oluşturmaya başladı. Okulla-

karışık duygular uyandırır insanda. Bir yandan yalnızlık,

rın da yarıyıl tatilinde olmasından dolayı Abant, Ulu-

öbür yandan özgürlük duyarsınız. Dört yana alabildiğine

dağ ve Kartepe gibi hafta sonunun popüler adresleri

uzanan göğe ve yere baktıkça sonsuzluk fikrini daha iyi

şu sıralar çok kalabalık. Biz de bazı seyahat yazar-

anlarsınız. O bakımdan açık denizleri andırır bozkırlar.

larına “Hafta sonu kaçamağı için alternatif olarak ne-

Şairimiz Olcas Süleymanov, bozkırları yüceltmeyi amaç-

reye gidilir, neler yapılabilir?” diye sorduk. Hepsinden

lar ama dağları alçaltmadan. Ne güzel bozkırda yaşam

oldukça güzel, eğlenceli ve bütçeyi pek sarsmayacak

sahneleri çizer yalın, duru bir dil ve sade imgelerle. Hay-

öneriler geldi.

vanları, nehirleri, yağmuru, soğuğu, sıcağıyla bozkırın insanı... Sonsuz göçebe... İçindedir onun asıl yurdu.

Son yıllarda özellikle Lavanta Kokulu Köy ile gezginlerin favorisi hâline gelen Isparta, tarihî ve kültürel

Bu parçanın anlatımı ile ilgili olarak

değerlerin yanı sıra, doğal güzellikleri ile de insanı



I. Eksiltili cümleler kullanılmıştır.

tarihî İpek Yolu üzerinde bulunan Yazılı Kanyon, şu



II. Sayıp dökmelere yer verilmiştir.

sıralar doğa ile baş başa kalmak, yeni keşif rotalarına



III. Benzetmeye başvurulmuştur.

koyulmak isteyenler için birebir.



IV. Kişileştirme yapılmıştır.

büyülüyor. Eğirdir Gölü, Kovada Gölü Millî Parkı ve

Bu iki parça ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi

yargılarından hangileri söylenebilir?

söylenebilir? A) I, II ve III

A) Birinci parçada söylenenler ikinci parçada örneklen-

B) II, III ve IV

D) I, III ve IV

dirilmiştir.

C) II ve III

E) I ve II

B) İkinci parçada farklı bir bakış açısı ortaya konmuştur. C) Aynı konuyla ilgili farklı görüşler ileri sürülmüştür. D) Birbiriyle çelişen görüşlere yer verilmiştir. E) Birinci parçadaki düşüncelerin gerekçeleri ikinci parçada açıklanmıştır.

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

1

Diğer sayfaya geçiniz.

Deneme - 1 24. Donna Strickland, lazer fiziği alanındaki son derece önemli

25. İzmir’i nasıl bilirdiniz? Peki, ya on yıllar öncesinin İzmir’ini?..

çalışmaları sayesinde 2018 Nobel Fizik Ödülü’nü kazandı.

Melantia olarak bilinen Karataş’ı, Havra Sokağı’nı, Keme-

Aynı alanda Fransız bilim insanı Gerard Morou da ödüle

raltı’nı?.. Alevlerin göğü tuttuğu unutulmaz Hıdırellez ge-

layık görüldü. İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, Strickland’ın

celerini, açık hava sinemalarını, deniz hamamlarını, dolup

çalışmalarının “lazer fiziği alanında devrimsel bir keşif”

taşan şiir matinelerini, izahlı plak konserlerini, vazgeçilmez

olduğunu ifade etti. Nobel Ödülü’nü kazanan bilim insanı

gezi durağı Kültürpark’ı… Tekin Özertem, Geride Kalan

Donna Strickland’ın, ödülü kazanana dek bir Wikipedia

adlı eserinde farklı din, etnik köken ve kültürlerin kaynaştı-

sayfası yoktu. Daha öncesinde onun adına Wikipedia

ğı bir kent olan İzmir’in hiç unutulmayan dününü, bugünün

sayfası hazırlama girişimleri ise “yeterince ünlü olmadığı”

okurları için kaleme alıyor. 1950’li, 60’lı ve 70’li yılların İz-

gerekçesiyle reddedilmişti. Strickland’ın Wikipedia sayfası,

mir’ine, özellikle kentin sanatsal üretkenliğine ve renkli top-

Strickland ancak ödülü kazandıktan sonra düzgün bir

lum yaşantısına tanıklık sunan ve ünlü Gagin Yokuşu’ndan

şekilde oluşturulabildi. Strickland için yakın zamanda

Basmane’ye, okuru eski İzmir’in arka sokaklarında dolaş-

girilen bir Wikipedia içeriği ise konu “yeterince detaylı ve

tıran kitap, kent belleğine de önemli bir katkıda bulunuyor.

kapsayıcı” olmadığı gerekçesiyle reddedilmişti. Nobel Fizik

Bu parçadan hareketle,

Ödülü’nü kazanmadan önce Strickland’ın adı Wikipedia’da yalnızca Gerard Morou hakkında yazılan bir makalede



geçiyordu.

durumu ile ilgili bilgiler vardır.

Bu parçadan hareketle,

I. Donna Strickland ve Gerard Morou, ekip çalışması

IV. İzmir, 20. yüzyılda sanat ortamı bakımından canlı bir

A) I ve III

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

D) Yalnız II

III. İzmir, geçmişte kozmopolit bir toplumsal yapıya sahip

yargılarından hangilerine ulaşılamaz?

önemli bir aşamayı işaret etmektedir.

B) I ve III



şehirdir.

III. Donna Strickland’ın çalışması, lazer fiziği ile ilgili çok

A I ve II

II. İzmir tarihinde bazı gecelerde yangınlar görülmüştür.



II. Wikipedia, Donna Strickland’a karşı ön yargılı davranmıştır.





olan bir şehirdir.

yaparak ödül almıştır.

I. Geride Kalan’da İzmir’in geçmişi ile ve günümüzdeki

B) II ve IV

D) I, II ve III

C) II, III ve IV

E) I ve II

C) II ve III

E) Yalnız III

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

9

Deneme - 1 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

TÜRKÇE DENEME SINAVI - 2 1.

2.

Görevli, bana doğruyu söylemişti. Gemi tıklım tıklımdı ve

Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Millî Parkı’nda

kamaram da kötüydü. Makine dairesinin yanına sıkışmış,

bazı hayvanlar, sizinle arkadaş olmak ister. Yol boyunca

dikdörtgen şeklinde, daracık, yuvarlak bir lomboz kana-

ağaçlara tırmanan sevimli sincaplarla ve çimenler arasın-

lıyla gelen ışıkla aydınlatılan, karanlık bir yerdi. Durgun,

da gezinen kaplumbağalarla karşılaşabilirsiniz. Şanslı ise-

ağır hava, yağ ve çamur kokuyordu. Kafamın üzerinde

niz alageyikleri de görebilirsiniz. Yaban domuzları, zaman

uğuldayarak döndükçe bana, çılgına dönmüş bir yarasa-

içerisinde parka gelen ziyaretçilerin yiyecek artıklarından

yı hatırlatan vantilatörü bir an için bile kapatmama imkân

faydalanmak için ziyaretçilere yaklaşa yaklaşa evcilleşmiş

yoktu. Aşağıda makine dairesindeki motor, sonu gelmek

ve hâlâ parkta varlıklarını devam ettiriyor. Büyük Menderes

bilmeyen merdiveni çıkmaya çalışan bir kömür işçisiydi

Deltası bölgesindeki müzede, millî park alanında yaşamış

sanki ve kesintisiz olarak hırıldayıp inliyordu. Yukarıdan

hayvanlar sergileniyor. Bir zamanlar nesli tükendiği düşü-

ise güvertede durmaksızın yürüyüp dolaşanların ayak

nülen Anadolu parsı da müzede sergilenen hayvanlar ara-

sesleri geliyordu. Bavulumu bu küf kokulu yere bırakır bı-

sında.

rakmaz kendimi güverteye attım. Yukarı çıkınca karadan

Bu parçanın anlatımı ile ilgili olarak aşağıdakilerden

esen ılık ve tatlı rüzgârı lezzetli bir içecek misali iliklerime

hangisi söylenemez?

kadar çektim. Bu parçanın anlatımında aşağıdaki yöntemlerin han-

A) Koşul bildiren cümleye yer verilmiştir.

gilerinden yararlanılmıştır?

B) Örneklerden yararlanılmıştır.

A) Öyküleme - betimleme - tanımlama

C) Tanık gösterme yöntemine başvurulmuştur.

B) Açıklama - benzetme - tanık gösterme

D) İnsandan doğaya aktarma yapılmıştır.

C) Tasvir etme - öyküleme - örnekleme

E) Varlıklar, devinim içinde anlatılmıştır.

D) Betimleme - öyküleme - benzetme E) Öyküleme - alıntı yapma - karşılaştırma

3.

(I) Sanki bir tufandı, gök delinmiş gibi yağmur aralıksız yağıyor, herkes sığınacak bir yer arıyordu. (II) Kafile; İzmir’e doğru sel, çamur, sis ve bora içinde ilerliyordu. (III) Bazı yerlerde yollar çökmüştü; karanlık ormanlara, sarp yokuşlara, uçurumlu dağlara alışkın olmayan nakliye develeri; yedekçileri ile beraber kaybolmuştu. (IV) Kafilenin önündekiler avazı çıktığı kadar bağırıyor, boru sesleri duyuluyor, atlar kişniyordu. (V) İzmir’e epey yaklaşmışlardı fakat herkes yorgun ve bitkin bir hâlde idi. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde birden fazla duyu organı ile seçilebilen ayrıntılara yer verilmiştir? A) II ve III D) I ve V

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

10

B) II ve IV

C) Yalnız IV

E) I ve II

Diğer sayfaya geçiniz.

Deneme - 2 24. Başarma ve kazanma arzusu benim için önemli bir mo-

25. İletişim psikolojisi, psikoloji biliminin bir dalı olarak daha

tivasyon kaynağıdır fakat bunu sadece kendimle sınırlı

çok toplumsal davranış biçimleri üzerinde inceleme ya-

görmem. Bu kavramlara geniş bir perspektiften baktığım

par; birey-toplum ve insanlar arası etkileşimi inceler. Baş-

içindir ki başarmış olmanın haklı gururunu ve mutluluğu-

ka bir ifade ile diğer insanları nasıl algıladığımızı, bizim ile

nu yaşayan bir kişiyi gördüğüm zaman onun mutluluğunu

onlar arasında nasıl bir tepkisel etkileşim gerçekleştiğini,

kendi mutluluğum gibi değerlendirebilirim. Onda kendimle

sosyal durum ve ortamlarda bulunmaktan başkalarının

alakalı, küçük de olsa, bir ortak payda görüyorsam o ba-

ve bizim nasıl etkilendiğimizi irdeleyen bir bilim dalıdır.

şarı benim de başarımdır. Zira benim dışımdaki bir kişiyle

Ben de bir iletişim psikoloğu olarak bireyin sosyal çevresi

beni bir araya getiren köprüleri sadece ben kurabilirim.

ile kültürel ortamı arasındaki bağı anlamak ve açıklamak için çalışmalar yapıyorum.

Aşağıdakilerden hangisi bu parçanın yazarının dü-

I. İnsan kaynakları departmanında aynı yetki düzeyin-

şüncesini destekleyen bir örnek değildir?

deki bir personelin, elindeki işleri yeni personele ve-

A) Daha önce kadrosunda yer aldığım bir takım olması koşuluyla o takımın kazandığı şampiyonluk kupasını ben de havaya kaldırabilirim.

rerek onu bıktırmaya yönelik davranışları II. Okulda arkadaşları tarafından dışlanan öğrencilerin tamamen kendi içlerine kapanması ve buna bağlı

B) Azimli bir mücadelenin ve yoğun emeklerin karşılığı olması koşuluyla altın madalyayı kazanan bir sporcunun sevinç gözyaşlarına ortak olabilirim.

olarak ortaya çıkan sorunlar III. Modern toplumlar ile geleneksel toplumların “aile” kurumuna yüklediği anlamlar, fonksiyonlar arasındaki

C) Kütüphanemde ona ait bir kitap varsa ve ben o kitabı okumuşsam yazarın aldığı Nobel Edebiyat Ödülü ile mutlu olabilirim.

farklılıklar Yukarıdakilerden hangileri bu sözleri söyleyen kişi-

D) Üniversitede derslerine katılmış olduğum bir bilim insanının yaptığı keşifler ve icatlar ile gurur duyabilirim.

nin çalışma alanına girer?

E) Yüksek hızlı trenin içinde ben de seyahat ediyorsam trenin imalatında görev alan mühendislerin uzakları yakın etme başarısıyla kıvanç duyabilirim.

A) Yalnız I

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

B) I ve II

D) II ve III

19

C) I ve III

E) I, II ve III

Deneme - 2 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

TÜRKÇE DENEME SINAVI - 3 1-2. soruları aşağıdaki açıklamaya göre cevaplayınız. Anlatmaya bağlı metinlerde üç çeşit bakış açısı ve anlatıcı vardır: 1. Kahraman Anlatıcının Bakış Açısı (Birinci Kişili Anlatım) : Olaylar ve durumlar, bunları yaşayan kişinin gözüyle ve ağzıyla anlatılır. “Ben” ve/veya “biz” zamirine göre bir anlatım görülür. 2. Gözlemci Anlatıcının Bakış Açısı (Üçüncü Kişili Anlatım) : Olaylar ve durumlar, dışarıdan bakan bir kişinin gözüyle ve ağzıyla anlatılır. “O” ve/veya “onlar” zamirine göre bir anlatım görülür. 3. Tanrısal (İlahi, Hâkim) Anlatıcının Bakış Açısı : Anlatıcı, kahramanlar ve çevre ile ilgili her türlü bilgiye sahiptir. Onların geçmişi, geleceği özellikle de iç dünyaları hakkında bilgiler verir.

1.

Buna göre aşağıdaki metinlerin hangisi tanrısal anlatıcının bakış açısı ile oluşturulmuştur? A) Oldukça sıkıntılı ve uzun bir yolculuktan sonra Uzungöl’e varmıştık. Aramızda buraya ilk defa gelenler de vardı ama Hakan ile ben buranın müdavimi sayılırdık. Çevreyi, konaklama yerlerini, restoranları iyi bildiğimiz için diğer arkadaşlara da biz rehberlik ediyorduk. B) Meltem Hanım, mazide kalan mutlu anlarını hatırlayıp zihninde yaşamaya ve onlarla teselli bulmaya çalışıyordu. Ama böyle mesudane geçmiş vakitleri çok fazla olmadığı için yüzündeki o buruk tebessüm bile fazla sürmüyordu. Nasıl sürsün ki? Zavallı kadının hayatı hep çile ile yoğrulmuştu. C) Ahşap konakların, evlerin varlığını koruduğu bu şirin kasabada o gün yine pazar kurulmuştu. Muhtar Ahmet, her hafta olduğu gibi öğleye doğru pazara geldi ve pazar esnafı ile uzun uzun hasbihâl etti. Pazarda dolaşırken torunlarına birkaç oyuncak almayı da ihmal etmedi. D) Akşamüzeri sokaklar kalabalıklarla dolmaya başladı. Belli ki okulların dersleri, resmî dairelerin mesaisi bitmişti. Bir apartmanın giriş katındaki tekstil atölyesinde çalışan işçiler ise bir taraftan işlerini yapmaya çalışıyor, bir taraftan da sokaktaki kalabalığı seyrediyordu. E) Yıllar sonra yolum yine İzmir’e düşmüştü. Bu sefer birkaç gün orada kalma fırsatım vardı. Zamanımı iyi planlayarak aklımdaki birçok ziyareti gerçekleştirebilirdim. En başta, dört yıl boyunca üniversiteyi okuduğum Buca’nın sokaklarında dolaşmak ve oradaki hocalarım ile görüşmek istiyordum.

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

20

Diğer sayfaya geçiniz.

Deneme - 3 23. Modern Türk edebiyatına şairliğinden ziyade teorisyenliği

24-25. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

ile önemli katkılarda bulunmuş olan Recaizade Mahmut Ekrem, şiirimizin ince ruhlu, rakik bir kalbe sahip “ağlayan

Mimarisi, Kız Kulesi, şehrin öbür yakasından seçilen

şair”i olarak bilinir. “Namık Kemal heyecan ve ihtirasın,

“dost ışıkları”, kısacası kendine has kimliği ile İstanbul’un

şiddet ve kahramanlığın; Abdülhak Hamit muhayyilede

kültürel atmosferi içinde önemli bir yer edinen Üsküdar

enginliğin ve ulviyette derinliğin şairiydi. Ekrem de ince

semti; pek çok romancıya, ressama ve şaire ilham kay-

hislerin, rakik kalp işlerinin, hafif zemzemelerin bir se-

nağı olmuştur. Yüz yıl önce Üsküdar, insan ilişkilerindeki

sidir.” Onun pek çok şiirindeki bu ağlamaklı, melankolik

sıcaklığın, geleneksel değerlerin ve huzurun korunduğu

havanın ve “ağlayım” fiilini şiirlerinde sık sık kullanması-

bir semt olarak şairlere ilham verirken yakın dönem şair-

nın en büyük sebepleri arasında, yaşadığı bireysel acılar

lerine ise bu özelliklerinin kayboluşunun getirdiği hüznü

başta gelmektedir. Onu en çok üzen, çok şey vadettiğine

bırakmıştır.

inandığı 15 yaşındaki oğlu Mehmet Nijat’ın 1899’daki ölümü olmuştur. Nijat’ın ölümüyle sarsılan, yıkılan şair; onun hiç dinmeyen acısıyla neredeyse ömrünün sonuna kadar

24. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

“Nijat’a ağlayım ben, Nijat’a ağlayım!” diyerek sürekli fer-

A) İstanbul’un kültür hayatında Üsküdar’ın önemli oldu-

yat edecektir. İçinde yaşadığı devrin siyasi havasının da

ğuna

etkisiyle Ekrem iyice sarsılmış, kendisinden sonra gelecek Ara Nesil ve Servetifünun şairlerini de etkileyerek bir

B) Üsküdar’ın yüz yıl önceki özellikleri ile şimdiki özellik-

“teessür edebiyatı” yapmaya mahkûm etmiştir.

lerinin farklı olduğuna

Bu parçadan hareketle, Recaizade Mahmut Ekrem ile

C) Birçok sanatçının Üsküdar’dan esinlendiğine

ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

D) İstanbul’un en güzel semtlerinden birinin Üsküdar olA) Edebiyata yeni kuramsal özellikler katmada yetkin biri

duğuna

olduğu

E) Üsküdar’ın özgün bir kimliğe sahip olduğuna

B) Eserlerini duygu yüklü bir anlayışla ele aldığı C) Kaynağı düşünülerek bulunamayan bir acıyı ortaya çıkardığı D) Kendisinden sonra gelecek olan şairleri etkisi altına aldığı E) Pek çok olumsuzluk yaşamasında farklı etkenlerin rol oynadığı

25. Bu parçadaki altı çizili ifade ile

I. beşerî münasebetlerdeki samimiyet,



II. geleneklere bağlılık,



III. hüzünlü bir atmosfer özelliklerinden hangilerine gönderme yapılmamıştır? A) Yalnız III D) I ve II

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

29

B) Yalnız I

C) I ve III

E) II ve III

Deneme - 3 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

TÜRKÇE DENEME SINAVI - 4 3.

1-2. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

Erciyes’i aşıp sazlığa doğru ilerlediğimizde karşımıza gerçek Anadolu manzaraları çıkıyor: Yeşillikler içindeki köylerin yakınlarında koyun ve inek sürüleri bir anda yo-

Ayder Yaylası’nın sonuna doğru oluşturulan çadır kampı

lumuzu kesiyor. Çobanlar sıcak bir muhabbetle karşılıyor

alanı, doğa ile tamamen iç içe olmak isteyenler için bu-

bizleri. Bölge hakkında bilgi alıyoruz onlardan. Molaların

lunmaz bir fırsattır. Burada yaylaya hayat veren Fırtına

birinde de yılkı atlarına denk geliyoruz. Atların ardından

Deresi’nin âdeta haykırdığına şahit olacaksınız. Derenin

biz de gidiyoruz. Uzaktan anlamlandıramadığımız bir toz

başlangıcı Kaçkar Dağları’na kadar uzanmaktadır. Bura-

bulutu görüyoruz. Tozun içinde hareket eden karartıların

ya kadar gelip de Karadeniz’in o meşhur lezzetlerini tat-

atlara ait olduğunu anlayınca şaşkınlığımız daha da artı-

madan gitmek olur mu hiç? Mıhlama, mısır unu ekmeği,

yor. Yaklaştıkça nal sesleri çoğalıyor ve atlar, yeri inlete-

Laz böreği, lahana sarması, hamsi çeşitleri mutlaka tadıl-

rek yakınımızdan geçip gidiyor. Dörtnala giden yüzlerce

ması gereken lezzetlerdir. Tereyağı, bal, kaymak ve dağ

atın oluşturduğu manzarayı hayranlıkla izliyoruz.

çileği reçelinin olmazsa olmaz olduğu yöresel kahvaltıyı da es geçmeyin.

Bu parçanın anlatımında bulunmayan özellik aşağıdakilerden hangisidir?

1.

A) Canlı ve hareketli tablolar çizme

Bu parçanın anlatımı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

B) Betimleyici ögeler bulundurma

A) İkilemeye yer verilmiştir.

C) İnsandan doğaya aktarma

B) Sözde soru cümlesi kullanılmıştır.

D) Farklı duyulardan yararlanma

C) Anlatıma duygular katılmıştır.

E) Öyküleyici anlatıma başvurma

D) Öneri gerekçesiyle birlikte verilmiştir. E) Örneklerden yararlanılmıştır.

2.

Bu parçadan hareketle



I. Ayder Yaylası’nın konumu,



II. Fırtına Deresi’nin uzunluğu,



III. Karadeniz Bölgesi’nin mutfak kültürü,



IV. doğa turizminin avantajları bilgilerinden hangilerine ulaşılamaz? A) I ve II

B) II ve III

D) I ve III

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

C) I, II ve IV

E) I, III ve IV

30

Diğer sayfaya geçiniz.

Deneme - 4 23. Bu parçadan Ara Güler ile ilgili,

22-24. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.



I. İstanbul ile özdeşleşmiş bir fotoğraf sanatçısıdır.

Ara Güler Arşiv ve Araştırma Merkezi (AGAVAM) tarafın-



II. Yabancı sanatçıların fotoğraflarını çekmiştir.

dan Ara Güler Müzesi iş birliğinde düzenlenen, duayen fo-



III. Edebiyatla yakından ilgilenen bir sanatçıdır.

toğraf sanatçısı Ara Güler’in İzmir ve civarına ait daha önce



IV. Tarihî olaylar ve şehirler ile ilgili fotoğrafları vardır.

hiç görülmemiş fotoğraflarından oluşan “Ara Güler-Merha-

yargılarından hangileri çıkarılamaz?

ba İzmir Sergisi”, çevrim içi erişime açıldı. 22 Şubat’ta İz-

A) I ve III

mir’deki Arkas Sanat Merkezi’nde açılan ve 26 Temmuz’a

B) II ve IV

D) Yalnız III

kadar sürmesi planlanan sergi, koronavirüs salgınından

C) I, III ve IV

E) Yalnız I

dolayı ziyarete kapatılmıştı. Sergi, Ara Güler’in ilk kez gün yüzüne çıkan İzmir fotoğraflarının yanı sıra, gençlik yılların-

24. Bu parçanın anlatımı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi

da yaptığı yazınsal çalışmalar, doğup büyüdüğü ve yaşamı

söylenemez?

boyunca belgelediği ikonik İstanbul fotoğrafları ile ulusal

A) Açıklama yöntemine başvurulmuştur.

ve uluslararası kültür-sanat dünyasından önemli isimlerin

B) Sayısal verilerden yararlanılmıştır.

portreleri olmak üzere 711 eserden oluşuyor. Sanatçının dünya kamuoyuna tanıttığı Aphrodisias Antik Kenti, Nem-

C) Tanık gösterme yöntemi kullanılmıştır.

rut ve Nuh’un Gemisi konulu fotoğrafları da sergide yer alı-

D) Örneklere yer verilmiştir.

yor. Sergide, sanatçının kadrajından Nazım Hikmet, Yaşar

E) Haber yazısı üslubu ile oluşturulmuştur.

Kemal, Oğuz Atay gibi Türk edebiyatının önemli şair ve yazarlarına ait 100 adet portrenin yanı sıra, “Yeryüzünde

25. Damla Yazıcı, Edebiyatta Pati İzleri kitabını hazırlama sü-

Yedi İz” serisinden Bertrand Russel, Tennessee Williams,

recini şöyle özetliyor: “Yazarların hayatına giren bir kedi, köpek, kuş, at, balık... mutlaka bir hayvan vardır diye umduk ve yazarlardan besledikleri, birlikte yaşadıkları ya da hayatlarına az veya çok girmiş, onlarda iz bırakmış hayvanlar üzerine bir yazı kaleme almalarını rica ettik. Yazarları tek bir biçime ve türe hapsetmek istemedik. Bu nedenle ortaya mektuptan öyküye, denemeden anlatıya uzanan çok çeşitli ve zengin metinler çıktı. Hem edebî hem de tarihsel niteliği olduğunu düşündüğüm bu metinler, yaratıcı yazarın edebî devridaimindeki ilham kaynaklarına da ışık tutması bakımından oldukça önemli.”

Louis Aragon, William Saroyan, Marc Chagall, Salvador Dali ve Pablo Picasso’nun portreleri de sergileniyor.

22. Bu parçadan hareketle,

I. Ara Güler, çok tecrübeli ve üstün yetenekli bir fotoğraf sanatçısıdır.



II. Ara Güler, bir süre İzmir’de yaşamıştır.



III. Sergideki fotoğrafların bazıları ilk defa görülebilmektedir.



Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

IV. Nazım Hikmet, Ara Güler’in dostu olan sanatçılardandır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) I ve II

B) II ve III

D) I, II ve III

A) Edebiyatta Pati İzleri kitabı Damla Yazıcı tarafından kaleme alınmıştır.

C) III ve IV

B) Bazı yazarlar evcil hayvanlar ile sıkı bir dostluk kurmuştur.

E) I, II, III ve IV

C) Söz konusu kitabın ortaya çıkmasına birçok yazar katkıda bulunmuştur. D) Bazı yazarların hayvanlar ile olan ilişkileri onlara esin kaynağı olmuştur. E) Kitaptaki yazılar, yazınsal tür bakımından farklılıklar göstermektedir.

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

39

Deneme - 4 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

TÜRKÇE DENEME SINAVI - 5 1.

2.

Tabiat çoğu zaman dosttur. Düşman gibi gözüktüğü za-

Aforizma, özdeyiş veya vecize; düşünce, duygu ya da

man bile insanoğluna kudretini ve kuvvetini tecrübe im-

ilkeleri kısa ve özlü bir biçimde anlatan sözlere verilen

kânları veren, yüz vermez bir babadır; fırtınasında kayığı-

isimdir. Kimi zaman motto, kelamıkibar veya ülger ola-

nı batırdığı zaman yüzmeyi, rüzgârında kulübenin damını

rak da anılır böyle sözler. Aforizmanın amacını da yine

uçurduğu zaman daha sağlamı, daha hünerliyi bulmayı

aforizmaları ile ses getiren Friedrich Wilhelm Nietzsche,

öğretiyor. Canavarıyla karşı karşıya bıraktığı zaman ada-

“Benim arzum, başkalarının bir kitapta anlattığı şeyi on

le kuvvetini sınıyordur. Orada -dört tarafı suyla çevrili

cümlede anlatmaktır.” sözleriyle açıklamıştır. “Bu dâhil

yerde- insanların büyük, sağlam dostluklar kurmalarını,

bütün genellemeler yanlıştır.” sözü de onun meşhur afo-

yardımlaşmalarını buyuran rüzgârlar, fırtınalar ile siz de

rizmalarından biridir. Jose Saramago’nun “Kim olduğunu

dostça yaşayıp gidersiniz.

bilmiyorsan kendin olabilmen mümkün değildir.”, Michel de Montaigne’in “Gideceği limanı bilmeyen gemiye hiçbir

Bu parçanın anlatımı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi

rüzgâr yardım edemez.” cümleleri de birer aforizmadır.

söylenebilir?

Mevlana’nın “Ne olursan ol, yine gel!”, Yunus Emre’nin “Yaratılanı severiz, Yaradan’dan ötürü.” sözlerini de bu

A) İnsandan doğaya aktarma yapılmıştır.

çerçevede değerlendirebiliriz.

B) Kanıtlayıcı bir yol izlenmiştir. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangilerinden C) Olaylar, oluş sırasına göre anlatılmıştır.

yararlanılmıştır?

D) Alıntılara yer verilmiştir.

A) Tanık gösterme - açıklama - tanımlama

E) Örnekleme yöntemine başvurulmuştur.

B) Açıklama - karşılaştırma - örneklendirme C) Tanımlama - açıklama - örneklendirme D) Tartışma - açıklama - karşılaştırma E) Tanımlama - açıklama - kişileştirme

3.

Düşünme, en çok değer verdiğim manevi çaba, en çok saygı duyduğum zihin faaliyetidir. Bugüne kadar hiçbir iddiayı, kendi akıl süzgecimden geçirmeden kabul etmedim veya reddetmedim. On kere çözümleyip sonuca bağladığım bir problem, on birinci kere karşıma getirilirse karar vermeden önce yine de bir an düşünürüm. Kendisini böyle anlatan bir kişi aşağıdakilerin hangisiyle nitelenemez? A) Nesnel bilgileri referans alan B) Rasyonel bakış açısına sahip C) Sorgulayıcı yaklaşımı benimseyen D) Farklı fikirlere açık E) Öz eleştiri yapabilen

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

40

Diğer sayfaya geçiniz.

Deneme - 5 23. Selim İleri, yıllar önce yayımladığı ve “Bir daha yayımlan-

25. “Tiyatro eğlencedir fakat eğlencelerin en faydalısıdır.”

mayacaktı.” dediği Annem İçin adlı eserini “Bu çirkin dünyada annemi çok özledim. Bu kitabı yeni insanlar okusun, onlar da annemi tanısınlar, sevsinler istiyorum.” diyerek yeniden okura sundu. Son derece içten ve duygulu bir anlatım var Annem İçin’de. Selim İleri, anılar arasında gezinti yaparak anne özlemini gidermeye çalışıyor ve aslında annesizliğin acılarını yeniden yaşıyor. Yazar, annesinin ölümü ile hayatında doğan boşluğu onun hatırası ile dolduruyor.

diyen Namık Kemal, tiyatroya bir “terbiye aracı” gözüyle bakıyordu. Tiyatronun, faydasını ve etkisini çok çabuk gösteren bir sanat dalı olması, memleketine acele hizmet isteyen şairin hoşuna gitmişti. Namık Kemal, tiyatronun Batı kültürüne hizmetlerini yakından görmüş, kendisi de Türk milletini aydınlatma yolunda tiyatrodan faydalanmıştır. Vatan yahut Silistre piyesinin halk üzerindeki derin etkisi onu bir tiyatro aşığı yapmış, idealist “Vatan Şairi” sürgünde bile tiyatro eserleri yazmıştır.

Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? Bu parçadan Namık Kemal ile ilgili olarak A) Annem İçin adlı yapıtın ilkin sadece tek baskısının planlandığına B) Selim İleri’nin, yaşamındaki boşluğu doldurmakta zorlandığına C) Söz konusu eserde samimi bir üslubun kullanıldığına



I. Sanatını belli amaçlar doğrultusunda biçimlendirmiştir.



II. Tiyatrodan başka türde de eserler vermiştir.



III. Tiyatronun eğitici bir yanının olduğunu düşünmüştür.



IV. Tiyatroyu diğer sanat dallarından üstün görmüştür. yargılarından hangilerine ulaşılamaz?

D) Yazarın, anne hasretini dindirmek için hatıralara sığındığına

A) Yalnız II

E) Yazarın günümüzdeki toplumsal atmosferden rahatsız olduğuna

B) I ve IV

D) Yalnız IV

C) II ve IV

E) I, III ve IV

24. Falih Rıfkı Atay, Cumhuriyet’ten sonra seyahat edebiyatı alanında çalışmış önemli bir yazardır. Cumhuriyet’ten önce yazdığı Ateş ve Güneş adlı eseri, Birinci Dünya Savaşı’nda 4. Ordu Komutanı Cemal Paşa ile birlikte Suriye’de bulunduğu yıllardaki çöl savaşı ile ilgili görüşlerini hikâye eder. İlk eseri, o yıllarda bizim olan Suriye’de yapılan askerî bir seyahati anlatır. Yazar, Cumhuriyet yıllarında bir seyahat edebiyatı çığırı açacak kadar çok seyahatname yazmıştır. Bu parçadan Falih Rıfkı Atay ile ilgili olarak

I. Eserlerinin çoğunu gezi yazısı türünde kaleme almıştır.



II. Ateş ve Güneş’ten önce herhangi bir eser yazmamıştır.



III. Türk edebiyatında gezi yazısı türünün öncüsüdür.



IV. Bir süre Türkiye dışındaki topraklarda yaşamıştır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I

B) I, II ve III

D) I, III ve IV

C) II, III ve IV

E) II ve IV

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

47

Deneme - 5 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

TÜRKÇE DENEME SINAVI - 6 1.

Gazeteci: (I) ----

2-3. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

Yazar: – Dünya kültürlerinde önemli bir yere sahip olan taşlarla ilgili, ilkel topluluklardan en gelişmiş topluluklara kadar birçok toplulukta farklı inançlar ve âdetler vardır. Bunlar arasında; tapınma, sihir, büyü, uğur, ilaç, bereket, şifa, adak, yemin vb. sayılabilir. Bu inanış ve âdetleri etraflıca incelemek istedim.

Eserleri “klasikler” arasında yer alan dünyaca ünlü Fransız yazar Victor Hugo, zamanın öğütücü çarklarına direnen o başarılı romanlarını kim bilir hangi şartlar altında yazdı? Notre Dame de Paris’i yazmaya karar verdiği zaman, dışarı çıkmak için gereken bütün elbiselerini bir sandığa koyup bir arkadaşına emaneten teslim etmişti. Çalışma bitmeden de kesinlikle geri getirmemesini sıkı

Gazeteci: (II) ----

sıkıya tembihlemişti. Hugo, günlerce yalnızlığın gizemli

Yazar: – Eserde Anadolu Türk-İslam kültüründeki taşlarla ilgili inançları ve taşların işlevlerini ele aldım. Kitabın birinci bölümünde kutsal kabul edilen taşları (Hacerülesvet vb.), ikinci bölümünde yardım amaçlı taşları (binek taşı, sadaka taşı vb.), üçüncü bölümünde ise işlevi bakımından taşları (süzek taşı, taksim taşı vb.) anlatmaya ve açıklamaya çalıştım.

büyük eserini edebiyat dünyasına kazandırdı.

sığınağında sabırla çalışarak Notre Dame de Paris adlı

2.

Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağıdakilerden hangisidir? A) Victor Hugo çok sabırlı bir yazardır. B) Büyük eserler, uzun süreli sabırların meyvesidir.

Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir?

C) Victor Hugo, yalnızlığı seven bir sanatçıdır.

A) I. T arih içerisinde bütün toplulukların inanışlarında taşlara yer verilmiş midir?

D) Notre Dame de Paris, Hugo’nun önemli eserlerinden biridir.



E) Hugo’nun başarısında arkadaşlarının da katkısı vardır.

II. Siz, özellikle bizim kültürümüzdeki taşların anlamını ve işlevini mi incelediniz?

B) I. İ lkel topluluklar ile gelişmiş toplulukların taşlara yüklediği anlam aynı mıdır?

II. Yazdığınız eseri bir bütün olarak mı, bölümler hâlinde mi oluşturdunuz?

3.

C) I. T aşlar ile ilgili bir kitap yazarken temel amacınız neydi?

eserlerinin hangi özelliği vurgulanmak istenmiştir? A) Çok uzun sürede yazılması

II. Sadaka taşının yardımlaşma kültürümüzdeki önemini açıklar mısınız?

B) Evrensel içeriğe sahip olması

D) I. K itabınızda neden bu kadar ayrıntılı bilgilere yer verdiniz?

Bu parçadaki altı çizili söz öbeği ile Victor Hugo’nun

C) Evrensel bilinirliğe sahip olması D) Yetkinliğinin kabul edilmesi

II. Anadolu Türk-İslam kültüründe taşlara hangi anlamlar yüklenmiştir?

E) Döneminin sınırlarını aşması

E) I. T aşlar ile ilgili bir kitap yazma fikri sizin zihninizde nasıl oluştu?

II. Kitabınızın planından ve muhtevasından biraz bahsedebilir misiniz?

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

48

Diğer sayfaya geçiniz.

Deneme - 6 23. 3D yazıcı, bilgisayar ortamında oluşturulan tasarım dos-

24-25. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

yalarını alıp elle tutulur gerçek nesnelere çeviren bir makinedir. Çok çeşitli tipleri bulunsa da günümüzde en

Çin, Mars görevine bu yıl başlamayı planlıyor; bu sebeple Çin Ulusal Uzay İdaresi (CNSA), birkaç ay içerisinde Mars’a araç göndermek için çalışmalarını hızlandırdı. Mars görevinin temmuz ayında başlaması planlanmıştı ancak tarih öne alındı ve görev, önümüzdeki aylarda gerçekleşecek. Araştırmada Mars’ın toprak özellikleri, jeolojik yapısı, çevre ve atmosferi incelenecek. Çalışmada bir uydunun, gezegenin yüzeyine inecek bir aracın, güneş panelleri ve 13 bilimsel alet taşıyan 6 tekerlekli yüzey aracının yer alacağı aktarıldı. Geçen günlerde yapılan bir açıklamaya göre, bu görev Çin’in gerçekleştireceği ilk Mars görevi olacak. “Tianwen 1” olarak adlandırılan görevin anlamı ise gayet ilginç: “göksel hakikat arayışı”. Görev, adını Çin’in önemli şairlerinden Qu Yuan’ın eserinden alıyor.

yaygın olarak kullanılanı, FDM (fused deposition modeling) tipi yazıcıdır. Basit bir şekilde, verilen plastik materyali (PLA, ABS, PETG vb.) alır ve sıcak bir uçta eriterek, arzu ettiğiniz nesneyi katman katman yazarak bir bütün hâline getirir. Yazıcının çalışması için öncelikle elde bir tasarım dosyasının bulunması gerekir. Bunu SolidWorks gibi CAD programları kullanarak kendiniz tasarlayabileceğiniz gibi 3D tarayıcı ile bir nesneyi taratarak da elde edebilirsiniz. Yani ya gerçek bir nesneyi taratmalı ya da sanal bir nesneyi kendiniz bilgisayarda oluşturmalısınız. Buna bir diğer alternatif ise başkalarının yaptığı tasarımları ilgili platformlarda (GrabCad, Thingiverse gibi) aratarak indirmektir. Bu parçada “3D yazıcı” ile ilgili, aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

24. Bu parçadan aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz?

A) En çok hangi alanlarda kullanıldığına

A) Çin’in daha önce Mars’a hiç araç göndermediğine

B) En çok tercih edilen modeline

B) Çin’de Mars görevi çalışmalarına birkaç ay önce başlandığına

C) Çalışma sistemi ile ilgili genel bilgilere

C) Mars’a gönderilecek aracın değişik donanımlara sa-

D) Tasarım dosyasına ulaşma yollarına

hip olduğuna

E) Hangi programlar ile bağlantılı olduğuna

D) Mars’a araç gönderme ile ilgili takvimde değişiklik yapıldığına E) Bu göreve isim verilirken önemli bir sanatçıdan esinlenildiğine

25. Bu parçadan hareketle

I. CNSA, Mars’a temmuz ayında uzay aracı gönderecektir.



II. Bu görev ile Mars hakkında farklı yönlerden bilgi toplanmaya çalışılacaktır.



III. Bu göreve Tianwen 1 adı, Qu Yuan’ın önerisiyle verilmiştir. yargılarından hangileri çıkarılabilir? A) I ve II

B) II ve III

D) Yalnız I

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

55

C) I ve III

E) Yalnız II

Deneme - 6 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

TÜRKÇE DENEME SINAVI - 7 3.

1-2. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

Yollarda, plazalarda ömrünü geçiren anne babalar... Servislerde, dört duvar arasında, sınav sorusu peşinde çocukluğunu tüketen çocuklar, gençler… Zorlu koşullar-

Hüzün bana hep şiirsel gelmiştir. Acıklı bir ağlama değil

da çalışan emekçiler, çocukları kendilerinden daha iyi

de suskun bir yas sürecinin şiiri tetiklediğini düşünüyo-

koşullarda yaşayan birer yetişkin olsun diye yok paraya

rum. Yaşayıp giderken değil de günler sonra sizi heye-

çalışırken onların zorlu koşullarda dirsek çürüten çocukla-

canlandırmayı başaran, seneler geçse bile aynı hazzı

rı… Farklı şartlar gibi görünse de durumlar birbirine denk

size yaşatan olayların şiirsel bir öneme sahip olduğunu

aslında. Herkes insanlığın bu zamana kadar biriktirdiği

düşünüyorum. Mutsuz, umutsuz, yılgın olduğum anlarda

türlü aşırılıkların kölesi... Maddi tatmin tatlı gelse de as-

okumak da yazmak da iyi geliyor. Ama ikisinin de ölçüsü

lında bedenler yorgun, herkes bir Ege kasabası veya köy

var. Öyle anlar geliyor ki kitabın kapağını kapatıyorum,

yaşamı hayali kuruyor, bir avuç insan dışında da kimse

kalemi elimden bırakıp sokağa çıkıyorum, hayata dönü-

yerinden kıpırdayamıyor. Çarkın dişlileri arasına bu kadar

yorum. İnsanların, ağaçların, kuşların da bana söyleye-

sıkıştıktan sonra kolay mı?

cekleri var. Hayatın şarkısını kaçırmak istemiyorum.

Bu parçada asıl anlatılmak istenen yargı aşağıdakilerden hangisidir?

1.

Bu parçanın yazarının aşağıdaki cümlelerden hangiA) Günümüzdeki çalışma şartları ve ortamları, çocukları

sini söylemesi beklenemez?

da yetişkinleri de mutlu etmekten çok uzaktır.

A) Her şeye rağmen gözyaşlarımı hep içime akıttım.

B) Şimdiye kadar oluşan, hep daha fazlasını elde etme-

B) Şiirlerimde anılarımdan izler olmasını istedim.

ye dayalı ve bireylere huzur vermeyen sistemin dışında kalmak zordur.

C) Yazmak ve okumak, benim olmazsa olmazlarımdır.

C) Modern toplumun dayattığı aşırı tüketime ve acıma-

D) Duygusal yoğunluğu olan şiirleri okumayı seviyorum.

sız rekabete dayalı uygulamalar insanları köleleştir-

E) Negatif duyguların beni esir almasına izin vermem.

mektedir. D) Çocuklar, eğitim hayatında sınavlar çok belirleyici olduğu için sürekli çalışmak ve test çözmek zorunda kalmaktadır.

2.

E) İnsanlar, çalışma hayatının getirdiği zorluklardan ve

Bu parçaya altı çizili cümlenin kattığı anlam aşağıda-

stresten kurtulmak için doğa ile iç içe ve sakin bir ha-

kilerin hangisinde vardır?

yat yaşamak istemektedir.

A) Yaşamın kendi içinde bir çeşitliliği ve zenginliği olduğuna inanırım. B) Evrendeki canlılığın ve akışın ahengini duyumsamaya çalışırım. C) Tekdüze bir hayat yaşamak, bana hep ters gelmiştir. D) Hayata anlam ve değer katan güzelliklerin çoğalmasını istiyorum. E) Sokaktaki hayatı titiz bir şekilde gözlemlemeye çalışıyorum.

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

56

Diğer sayfaya geçiniz.

Deneme - 7 23. İlhan Tarus’un hikâyelerinde bir kül rengilik var. İlkokulda

25. Kitaplar, dünyaya ve insanlara farklı bir açıdan bakmayı

iken bazı güzel çiçekleri koparır; defterlerimizin, kitaplarımızın arasında kuruturduk. İlhan Tarus da sanki insan gerçekliğini, toplum gerçekliğini, hikâye hâline getirirken “kurutuyor”; bakıyorsunuz, “canlı gerçek”; canını, sıcaklığını, renkliliğini yitirivermiş. Tarus; belli ki sanatın, sanatçının toplumla olan ilişkileri üzerinde düşünen, “insanlara ve olaylara zihinsel açıdan, bir felsefi sistemin kontrolü altında bakmak icap ettiğini” anlayan bir yazar. Hadiseleri izah yetkisini elde etmeden hikâye yazamayacağını bilen bir sanatçı. Hikâyeleri değilse de yazdığı “birkaç söz” bunu gösteriyor. İşini ciddiye alıyor.

öğretti bana. Ama bu çok bilinçsizce bir öğrenmeydi. Ben, onları bir şeyler öğrenmek için okumuyordum. Okurken huzur bulduğum, sayfaların bana sunduğu dünyalar arasında gezinmeyi sevdiğim için okuyordum. Zamanla bu alışkanlığımın beni farklı biri yaptığını anladım. Toplumun dayattığı kurallar dışında bir dünyanın var olabileceğine inandırdı kitaplar beni. Bir elmaya sadece meyve olarak değil, güzel bir şiirin ışığında bakabiliyorum. Göğe bakınca hava durumunu değil, Turgut Uyar’ı düşünüyorum mesela. Ama onları birer kullanma kılavuzu olarak gör-

Bu parçada İlhan Tarus’la ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

müyorum. Bu, kendiliğinden gelişen bir süreç. Kelimeler;

A) Öykülerindeki kişilerin sıradan insanlar olduğuna

ye başlıyor.

B) Hayatı yorumlarken felsefeden yararlanmaya çalıştığına

Bu parçanın yazarı için aşağıdakilerden hangisi söy-

C) Olayları açıklamadan öykücü olamayacağına inandığına

lenemez?

havaya, suya, toprağa karışıyor ve hayatınıza yön verme-

A) Öz eleştiri yapmayı seven biridir.

D) Sanat ve toplum sorunlarına kafa yoran bir yazar olduğuna

B) Genelgeçer yargılardan uzak durmaya çalışır.

E) Hikâyelerindeki kurgu ve anlatımın sönük kaldığına

C) Estetik duyarlılığa sahip bir kişidir. D) Şiiri hayatın merkezine yerleştirmektedir. E) Okumaya ve kitaplara çok şey borçlu olduğunu düşünür.

24. Hayatın her alanında sahibinin yanında bulunan ok ve yay, avcılıkta ve savaşta kullanılan önemli bir araç olmuştur. Bundan dolayı da Türklerde çocuk yaşta ok atmayı öğrenmek çok önemliydi. Eski Türklerde ok ve yaya çeşitli anlamlar yüklenmiş; ok ve yay, hükümdarın hâkimiyet simgesi olmuştur. Türk destanlarından birisi olan Oğuz Kağan Destanı’nda Türklerin atası olan Oğuz Kağan’ın altından bir yayı ve altından okları olduğundan bahsedilir. Oka yüklenen anlamlar içerisinde dostluk ve emin olma anlamı da vardır. Türklerde okun bu yönü ile hediye olarak kullanıldığı bilinir. Ok gönderilen kişinin gönderenden emin olması anlamı vardır ve ok, dostluğun da bir simgesi olma özelliğine sahiptir. Bu parçadan okçuluk ile ilgili olarak çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağıdakilerden hangisidir? A) Okçuluğun tarihi, çok eski dönemlere dayanmaktadır. B) İnsanlar, kendini korumak için ok ve yayı kullanmıştır. C) Ok ve yay, Türkler için hem millî hem de manevi değer taşımakta ve anlam ifade etmektedir. D) Bazı Türk destanlarında sembolik özelliklere sahip olduğu görülmektedir. E) Okçuluğun erken yaşlarda öğretilmesi, geçmişte bir zorunluluk olarak görülmüştür.

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

63

Deneme - 7 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

TÜRKÇE DENEME SINAVI - 8 1.

Yeni ve tartışmalı bir çalışmaya göre, olgunken seçildiği

2-3. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

müddetçe domatesin nereye konduğu fark etmiyor olabilir. Deneyimli domates tadımcılarından oluşan bir heyet

Doğadaki varoluşun şuna buna bağlıysa yandın, şartlar

toplayan araştırmacılar, uzmanlara birkaç cins ve melez

her zaman senin istediğin gibi olmayabilir. Elde olmayan

cins domates tattırmış. Domateslerin her biri, oda sıcaklı-

nedenlerden dolayı “başına gelenler” yüzünden doğayı

ğında ya da 7 °C’lik buzdolabında dört gün kalmış. Bu sü-

suçlayacaksan olduğun yerde kal; köye, kasabaya dön-

reç boyunca heyet, domates dilimlerini sekiz özelliğe göre

meyi falan düşünme. Sonuçta şehirde hayat çok rahat:

nesnel biçimde değerlendirmek üzere eğitilmiş. Bunlar

Musluğu açınca su akıyor, elektrik de var, internet desen

arasında renk, tatlılık, ekşilik, ağızda kalan tat ve sululuk

gırla, bir yerden bir yere gitmek için hiç araç bulamazsan

gibi özellikler bulunuyor. Beklentilerinize ters olabilir fakat

bile taksiye binersin. Ama trafik?.. Ama kalabalık?.. Ama

sonunda heyet, buzdolabında saklanan ve oda sıcaklığın-

gürültü?.. Kafanın içinden geçenlerin trafiği, düşünceleri-

da bırakılan domatesler arasında herhangi bir aroma farkı

nin kalabalığı ve iç seslerinin gürültüsünü de beraberinde

tespit edememiş.

taşıyacaksın nasılsa, onların susmalarının mümkünü ol-

Bu parçada sözü edilen araştırmanın amacı aşağıda-

masa da sakinleyip seslerinin kısıldığına şahit olacaksın

kilerden hangisidir?

burada. Bir zaman sonra onlar konuşsa da sen duymaz hâle geldiğinde bir oh çekebilirsin artık. Sabrın varsa gel,

A) Domateslerin yetiştirildiği yer ile tadı arasındaki ilişki-

bu köyde sana da yer var.

yi tespit etmek

2.

B) Buzdolabının sebzelerin tazeliğini korumaya etkisini

Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

belirlemek

A) Doğal güzelliklerle iç içe yaşamanın insana çok farklı

C) Domateslerin buzdolabında belli bir süre saklanması-

mutluluklar yaşattığı

nın aromaya etkisini saptamak

B) Şehirlerdeki trafik, kalabalık ve gürültünün hayatı çekilmez hâle getirdiği

D) Domateslerin buzdolabında kaç derecede saklanması gerektiğini ortaya koymak

C) Kentlerde yaşamı kolaylaştıracak imkânların çok fazla olduğu

E) Domateslerin cinsi, rengi vb. ile tatlılığı ve aroması

D) İnsanların şehirlerdeki problemlerin etkilerini kendi

arasındaki ilişkiyi incelemek

içinde azaltabileceği E) Köylerde, kasabalarda olanaklar kısıtlı olsa da insanın daha mutlu olabileceği

3.

Bu parçaya en uygun başlık aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Doğal Hayatın Güzellikleri B) Büyük Şehirlerdeki Sorunlar C) Yaşam Alışkanlıklarını Değiştirmek D) Doğadaki Yaşama Davet E) İnsanın Kendini Dinleme İhtiyacı

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

64

Diğer sayfaya geçiniz.

Deneme - 8 24. Bu parçadan,

24-25. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.



I. İçinde bulunduğumuz ortam ve şartlar psikolojimizi etkiler.

İnsanlar genellikle duygusaldır. Olaylara, durumlara tepkiler verirler. Enerjinin dönüştüğü bir alandır duygular.



Mutlu ve pozitif bir enerji alanı, bir anda yerini mutsuz,

II. Ruh sağlığını korumak isteyenler, metrobüsleri tercih etmez.

negatif bir enerji alanına bırakabilmektedir. Bunun sebe-



bi; bir kişi ile karşılaşmak, bir olaya tanık olmak, bir tele-

III. Duygusal direnci kuvvetli insanlar, pozitif enerjiye sahiptir.

fon görüşmesi yapmak vb. pek çok durum olabilmektedir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

İstanbul’da yaşayan ve metrobüs kullanan birçok kişi; mutsuz, depresif, stresli ve gergindir. Enerjileri oldukça

A) I ve II

düşüktür. Çünkü metrobüsler, onlarca insanın sıkışarak

B) II ve III

D) Yalnız I

bir araya geldiği toplu taşıma araçlarıdır. Kimisi işine, ki-

C) I ve III

E) Yalnız III

misi evine, kimisi bir randevusuna, kimisi hastaneye yetişmeye çalışmaktadır. Boş metrobüs beklemek, bunun gelmeyeceğini anlamak, dolu bir metrobüse binmek ve binbir çeşit insanla içli dışlı seyahat etmek gerçekten zordur. Evden çıkarken enerjisi yüksek, keyfi yerinde olan bir kişi, metrobüse bindikten bir süre sonra öfkeli, sinirli bir ruh hâline bürünebilmektedir. Yoğun trafikte tampon tampona giden birçok araç sürücüsü için de durum böyledir. İş yerinde sürekli sizi rencide eden bir üst düzey yetkilinin varlığı da enerjinizi bir anda dibe çekebilir.

25. Bu parçadan hareketle

I. İstanbul’da trafik problemine yetkililerin çözüm bulması gerekir.



II. Metrobüslerde mutlu insanlar görmek imkânsızdır.



III. İnsanlardaki negatif enerjinin nedenleri birbirinden farklı olabilir. yargılarından hangilerine ulaşılamaz? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

72

C) I ve II

E) I ve III

Deneme - 8 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

TÜRKÇE DENEME SINAVI - 9 1.

2.

İlköğretim ve ortaöğretim çağındaki öğrencilerin en çok zorlandığı, en çok korktuğu ders genellikle matematiktir.

Bugüne kadar pek çok şairden daha fazla şiir kaleme aldım. Fakat tek bir şiir kitabımı bile yayımlatma imkânı

Bu düşünceden hareketle biz, farklı bir matematik kitabı

bulamadım. Şu anda elimde aşağı yukarı on yıl emek

yazmak istedik. Elinizdeki bu kitabın amacı, matematiği

harcadığım deneme-şiir türü bir eser var. Şiir ile düzya-

korkulan bir ders olmaktan çıkarmaktır. Bunun için kitap-

zının kucaklaşıp kaynaştığı bu eserimi yayına hazır hâle

taki sorular, kolaydan zora doğru titizlikle seçildi ve dizil-

getirinceye kadar tam dört kez gözden geçirdim. Haziran-

di. Bu yöntem, konuları en iyi şekilde öğrenip matematiği

dan bu yana İstanbul’da dolaşmadığım yayınevi kalmadı

zevkli bir ders olarak görmenizi sağlayacaktır. Kitaptan

diyebilirim. (Daha önce Ankara’daki yayınevlerini de do-

yararlanmak istiyorsanız konuları iyice kavrayıp testler-

laşmıştım.) Öteki eserlerimin başına gelen, ne yazık ki bu

le sıcağı sıcağına pekiştirmelisiniz. Gelen eleştiriler ve

eserimin de başına geldi. Bırakın yayımlamayı, kitabımı

öneriler doğrultusunda kitabı yeniden gözden geçirdik ve

okuyup inceleyecek bir yayıncı bile bulamadım. Sadece

güncelledik. Kitabımızın öğrenciler için çok faydalı ve yet-

bir eser için on yılınızı vereceksiniz, sonra da onunla ilgi-

kin bir başvuru kaynağı olacağını rahatlıkla söyleyebiliriz.

lenecek bir yayınevi bile bulamayacaksınız. Ne kadar acı bir durum, değil mi?

Bu parçada tanıtılan matematik kitabı için en uygun isim aşağıdakilerden hangisi olabilir?

Bu parçada yakınılan durum aşağıdakilerden hangisidir?

A) Temel Matematik

A) Yayınevlerinin hep aynı türdeki eserleri yayımlaması

B) Sevimli Matematik

B) Yayınevlerinin sadece ünlü sanatçıların eserlerini ya-

C) Kolay Matematik

yımlaması

D) Güncel Matematik

C) Yayın piyasasındaki işlerin çıkar ilişkilerine dayalı olması

E) Yararlı Matematik

D) Yayıncıların tanınmayan yazarları ve yapıtları küçümsemesi E) Binbir emekle hazırlanan bir yapıta yayıncıların ilgisiz kalması

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

73

Diğer sayfaya geçiniz.

Deneme - 9 24. Anadolu’da yaygın bir inanışa göre turnalar; uğur, bere-

25. Reşat Nuri Güntekin’in kuvvetli görüş ve kavrayışlarının

ket, mutluluk ve refahın simgesi olan kutsal hayvanlar

güzel bir eseri Anadolu Notları’dır. Bu yapıt, resmî vazife-

sayıldığı gibi saflığın, temizliğin, dürüstlüğün, vefanın, sa-

leri dolayısıyla yurdun her köşesini tekrar gezmiş ve sev-

dakatin, sabrın, sevginin, onurun, özgürlüğün de simgesi-

miş olan yazarın seyahat izlenimlerinden oluşur. Anadolu

dir. Turnalar, güzellikleriyle binlerce yıl baş tacı edilmiştir.

Notları, halk kültürü dediğimiz yerli ve sözlü bir kültürle

Mısır mezarlarında, Rus şarkılarında, Amerikan yerlileri-

kendi âleminde ileri zekâ ve anlayış düzeyine ulaşmış

nin totemlerinde, Avustralya yerli danslarında, Yunan ve

Anadolu halkının özelliklerini, eski yeni her çeşit değişikli-

Roma mitlerinden tutun da hemen hemen her kültürde

ğe gösterdiği kavrayışı en sevimli sebepleri ile öyküleyen

karşımıza çıkıyor. Geniş bir coğrafyada ve farklı kültür-

zarif bir eserdir. Sanatçı, bu eseri ile Anadolu’nun sos-

lerde yer edinmiş olarak karşımıza çıkan turnayı, Anadolu

yoloji ilmini hazırlayacaklara kıymetli notlar ve belgeler

insanı; inancında, şiirinde, türküsünde, giyim kuşamında,

bırakmıştır.

halısında, kiliminde, oyasında, eşiğinde, beşiğinde velha-

Bu parçaya göre Reşat Nuri Güntekin ile ilgili,

sıl her eşyasında motif olarak kullanmıştır. Bazı söylencelere göre turnalar, tek eşlidir ve bazen yüz yıla kadar yaşadığı söylenen turnalar, eğer eşleri ölürse bir daha asla eşleşmez. Turnalar, sevgide bağlılık, dostlukta sebat ve sadakat olarak tarif edebileceğimiz vefanın en güzel örneklerini teşkil ve temsil eder. Turnalar; kimi zaman coşkunun, kimi zaman hüznün, kimi zaman da mutlulu-



I. Güçlü bir idrak ve gözlem yeteneğine sahiptir.



II. Anadolu’nun her tarafına gitmiştir.



III. Toplum bilimi ile yakından ilgilenmiştir.



IV. Gezdiği yerler ile ilgili düşüncelerini kaleme almıştır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

ğun habercisi olmuştur. Birçok halk şiirinde, özellikle halk türkülerinde duyguların anlatımında turnayı aracı olarak

A) I ve II

görürüz. Turnanın türkülerde bu kadar geniş yer alması-

B) I, II ve III

D) I ve IV

nın sebebi, onun Anadolu’da halk tarafından çok sevilme-

C) II, III ve IV

E) I, II ve IV

si, belki de kendi yaşamlarına çok benzemesidir. Bu parçadan turnalar ile ilgili olarak

I. Sadece Anadolu’da kutsal bir kimlik yüklenmiş bir kuş türü olma özelliğine sahiptir.



II. Halk edebiyatımızda çeşitli duyguları yansıtan bir simge olmuştur.



III. Anadolu kültürü içerisinde somut yansımaları da görülmektedir.



IV. Göçmenlik olgusunu sembolik olarak yansıttığı için sevilmiştir. yargılarından hangilerine ulaşılamaz ? A) Yalnız II D) II ve IV

B) I ve IV

C) III ve IV

E) I ve III

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

81

Deneme - 9 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

TÜRKÇE DENEME SINAVI - 10 2.

1-2. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

Bu parçadaki altı çizili söz öbeği ile anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

Görme, işitme, koklama, tat alma, dokunma… Temel du-

A) Olayların sadece görünen yönleriyle değerlendirilme-

yularınıza hitap eden her şeyi kullanarak sanat dolu za-

mesi gerektiği

manlar geçirebilirsiniz. Yemek yapmanın bir sanat olduğu

B) Etrafımızdaki insanların dış görünüşleriyle ilgilenme-

boşuna söylenmemiş. Duygularınızın yükselmeye başla-

nin yanlışlığı

dığını fark ettiğinizde hemen kabuğunuza çekilmeyin ve sanata sarılın. Elinizdeki basit malzemelere ve bunları

C) Bireylerin kendini sosyal çevreden soyutlamaması

nasıl kullanabileceğinize bakın. Duyguları açığa çıkarmak

gerektiği

için çocuklardan ilham alabilirsiniz. İsteklerini bekleteme-

D) Yaşanan duygusal problemlerle sanat yoluyla müca-

yen, kolayca ağlayabilen, doyasıya kahkahalar atmaktan

dele edilebileceği

çekinmeyen çocuklar gibi siz de duygularınızı yaşamaya izin verin. Sanatsal etkinliğiniz için seçtiğiniz malzeme,

E) Kendini ifade etmekten uzaklaşarak içe kapanma-

sadece bir ifade aracı olsun. Hiçbir malzemeniz yoksa bir

mak gerektiği

deftere rastgele yazı yazmaya başlayın ve yazının akışına kendinizi bırakın.

1.

Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Canı sıkılan insanların yemek yapmak, yazı yazmak

3.

gibi kolay işlerle bile kendini rahatlatabileceği

Her ulus, dilini ve kültürünü asırlar boyunca yoğurur. Bu esnada o, bir ırmak gibi içinden geçtiği her topraktan bazı

B) Duyguları açığa çıkarma, rahatça ifade etme konu-

unsurları alır. Her uygar milletin konuşma ve yazı dili, kar-

sunda çocuklardan esinlenilmesi gerektiği

şılaştığı medeniyetlerden alınmış kelime ve deyimlerle doludur. Bu açıdan her milletin yazı dili, o milletin çağlar

C) Yapılacak sanatsal faaliyetlerde beş duyu ile ilgili ay-

boyunca yaşadığı tarihin âdeta özetidir. Dile bu gözle ba-

rıntılara da yer verilmesi gerektiği

kılırsa dil, anlam kazanır ve hak ettiği değeri bulmuş olur.

D) İnsanların duygusal yoğunluk yaşadığında basit araç

Bu parçada savunulan temel düşünce aşağıdakiler-

ve yöntemlerle serbestçe sanata yönelebileceği

den hangisidir?

E) Sanatta mesafe alabilmek için kendini özgür bırakmanın ve kullanılan malzemelerin önemli olduğu

A) Yabancı dillerden alınan kelimelerin dile ayrı bir zenginlik katması da mümkündür. B) Dilin değer ve mana kazanması için onu, bir ulusun geçmişinin özeti olarak görmek gerekir. C) Her dilde başka dillerden alınan sözcükler ve deyimlerin bulunması gayet doğaldır. D) Dil, bazı yönleri ile ırmağa benzeyen bir iletişim aracı olarak değerlendirilebilir. E) Kültür ve dilin yüzyılların birikimi ile oluşup geliştiği hiçbir zaman unutulmamalıdır.

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

82

Diğer sayfaya geçiniz.

Deneme - 10 24. Bu parçadaki boşluğa getirebilecek en uygun ifade

23-24. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

aşağıdakilerden hangisidir? A) mutluluğun tanımı kişilere göre farklı farklı olabiliyordu

Abidin Dino, 106. doğum gününde Google’a Doodle oldu. Yaptığı eserlerle Türk sanat tarihine damga vuran Abi-

B) insanların mutluluğu yakalaması çok kolay değildi

din Dino, karikatürlerinin yanında edebiyatta da verdiği

C) mutlulukla ilgili beklentiler her zaman değişebiliyordu

eserlerle önemli bir sanatçı. Usta ressam Dino, Nazım Hikmet‘in Saman Sarısı adlı şiirinde sorduğu “Sen mutlu-

D) sadece bir kare ile somutlaştırılamazdı mutluluk kav-

luğun resmini yapabilir misin Abidin?” sorusuna, sanıldığı

ramı

gibi bir tabloyla değil, bir şiirle cevap vermiştir. O, mutlu-

E) mutluluğu yaşamadan resmetmek mümkün değildi

luğu sözcüklerle anlatma yolunu seçti, şiirinin sonunda “... Buna da ne tuval yeterdi ne boya…” diyerek. Abidin Dino, mutluluğun resmini yapmadı. Çünkü o da biliyordu ki ----. Yaygın bilinen bir yanlışı da düzeltelim: Abidin Dino’nun “Mutluluğun Resmi” adlı bir tablosu yoktur. Dino’ya ait zannedilen eser yani “Home Sweet Home”, mütevazı bir ressam olan Dianne Dengel’in elinden çıkma bir yağlı boya tablodur.

23. Bu parçadan hareketle,

I. Nazım Hikmet’in çağrısına Dianne Dengel cevap vermiştir.



II. Abidin Dino, farklı sanat dalları ile ilgilenmiştir.



III. Abidin Dino, yurt dışında da tanınan bir sanatçıdır.



IV. Google, Abidin Dino’yu her yıl doğum gününde anmak-

25. Gün içerisinde aklımıza yaklaşık 90 bin düşünce gelir.

tadır.

Zihnimiz fikir ve tasarılarla doludur. Bunlardan birini ya da

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

birkaçını seçip yapmaya karar verdiğimizde niyetimizi de A) I ve II

B) II ve III

D) I ve III

belirlemiş oluruz. İşte o an zihin netleşir, düşünceler ber-

C) III ve IV

raklaşır. Karar vermek aydınlatır içimizi. Binlerce olasılık

E) Yalnız II

ve durum arasından birini seçmiş olduğu için kişi rahatlar. Geleceğine ilişkin bir zihinsel tasarımda bulunmuştur çünkü. Bu sayede gideceği yolu belirler. Bu parçadaki altı çizili ifade ile aşağıdakilerden hangisine gönderme yapılmamıştır? A) Bir günde aklımızdan pek çok fikir geçmesine B) Sonraki zamanlar için bir planın ortaya konmasına C) Birçok ihtimalin devre dışı bırakılmasına D) Fikirlerin açıklık kazanmasına E) Kafamızdaki belirsizliklerin giderilmesine

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

90

Deneme - 10 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

TÜRKÇE DENEME SINAVI - 11 2.

1-3. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bazı hastalıkların tedavisinde antibiyotiklere ihtiyaç

(I) Yapılan araştırmalara göre Asya ve Afrika’da hastaneye

duyulur.

yatırılan her 2 hastadan 1’ine, Avrupa’da ise her 3 hastadan 1’ine antibiyotik tedavisi uygulanıyor. (II) Araştırmanın

B) Avrupa’daki hastanelerde antibiyotik kullanım oranı

asıl şaşırtıcı ve korkutucu noktası ise tedavilerde ikincil

Asya’dakilerden düşüktür.

planda düşünülmesi gereken “Vankomisin”, “Meropenem”

C) Antibiyotik kullanmaya başlamadan önce bazı tahlil-

gibi kuvvetli antibiyotiklerin gereğinden fazla kullanıldığı-

ler yaptırmak gerekir.

nın ortaya çıkmasıdır. (III) Üstelik tedavi için gerekli tanısal testlerin uygulanma oranı ise yalnızca 1/3. (IV) Bu da

D) Antibiyotiklerin kullanımında bilinçli hareket etmek

demek oluyor ki çoğu vakada yeterli tanısal tetkikler ya-

gerekir.

pılmadan ağır antibiyotik tedavileri uygulanıyor. (V) Dünya

E) İlaç firmalarının yönlendirmeleri antibiyotik kullanımı-

çapında en çok kullanılan antibiyotik ise “Seftriakson” ola-

nı artırmaktadır.

rak belirlenmiş. (VI) Bilim insanları, mikroplarla savaşırken kullandığımız antibiyotikleri bu şekilde tüketmeye devam edersek yakın bir gelecekte boğaz enfeksiyonu gibi basit sebeplerden ölümlerin kaçınılmaz olacağını söylüyorlar.

1.

Bu parçada sözü edilen araştırmaların amacı aşağıda-

3.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıda-

kilerden hangisidir?

ki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Dünya genelinde antibiyotiklerin kullanım sıklığını or-

A) IV. cümlede bir çıkarımda bulunulmuştur.

taya çıkarmak

B) VI. cümlede altı çizili bölümde “cinsiyetçi söylem”e

B) Antibiyotik tedavilerinin sonuçlarını gözlemlemek

yer verilmiştir.

C) Hangi tür antibiyotiklerin daha çok kullanıldığını belir-

C) I. cümlede karşılaştırma yapılmıştır.

lemek

D) V. cümlede bir saptama yapılmıştır.

D) Antibiyotik bağımlılığının sebeplerini ortaya koymak

E) II ve III. cümlelerde olumsuz bir durumdan söz edil-

E) Antibiyotiklerin faydalarını ve zararlarını tespit etmek

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

miştir.

91

Diğer sayfaya geçiniz.

Deneme - 11 24. Bir süre evden çalışacak olmanız, hafta içi düzeninizi boz-

25. (I) İslam mirasının en önemli parçalarından birinin ta-

manız gerektiği anlamına gelmiyor. Çalışma alanı ve ra-

savvuf olduğu şüphe götürmez bir gerçek. (II) Tasavvuf,

hatlığını sağlamak, evden çalışma konusunun belki de en

İslam hayatının diğer göstergeleri gibi tekâmül etme (ge-

önemli faktörüdür. Dizüstü bilgisayarınızı alıp yatağınızda

lişme) kanunlarına boyun eğmiştir. (III) Önce bir ibadet

çalışmaya başlamak, işleri daha yavaş yapmanıza ya da

ya da nefsi terbiye yolu olarak Allah’a yaklaşmak için bir

odaklanma problemleri yaşamanıza neden olur. Bunun

vasıta sayılmıştır. (IV) Daha sonra ise konusu, metodu ve

için rahat edeceğiniz bir alanda masa üstü bir çalışma or-

hedefi olan bir ilim olarak belirmiştir. (V) Bu yolda diğer

tamı kurmak işinize daha çok yarayacaktır. Evinizin size

ilimlerden ve din ilimlerinden kendisini ayıran vasıfları üst-

sunduğu rahatlığı biraz olsun kırmak, üstünüzdeki yükü

lenmiştir. (VI) Ömer Rıza Doğrul tarafından kaleme alınan

atmak için oksijene ihtiyacınız artacaktır. ----. Aksi takdir-

İslamiyet’in Geliştirdiği Tasavvuf adlı eser, bu vb. konuları

de kendinizi gün boyunca yorgun hissedeceksiniz. Bu du-

anlamak için başvurulabilecek yetkin bir kaynak özelliği

rum da sizin verimli çalışmanızı engelleyecektir.

taşıyor. (VII) Söz konusu eser, tasavvufun tarih boyunca gösterdiği gelişmeleri ustalıkla ele alıyor.

Bu parçada boş bırakılan yere getirebilecek en uygun cümle aşağıdakilerden hangisidir?

Bu parçadan aşağıdaki cümlelerden hangisi çıkarılırsa parçanın anlamında önemli bir değişme, daralma

A) Çalışma saatleri içinde kendinize birkaç hedef belirleyin

olmaz?

B) Bu nedenle, bulunduğunuz ortamı sürekli havalandırın

A) II

B) III

C) IV

D) VI

E) VII

C) Ara sıra yerinizden kalkın ve birkaç dakika yürüyün D) Pencereden dışarıyı seyretmek sizi rahatlatacaktır E) Bu yüzden çalışma ortamında kesinlikle sigara içmemelisiniz

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

99

Deneme - 11 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

TÜRKÇE DENEME SINAVI - 12 1.

2.

İnsan burnunun başlıca görevlerinden biri, solunan havayı ısıtmak ve nemlendirmektir. Bu sayede soğuk havalarda

Nobel Fizik Ödülü’nü kazanan üçüncü kadın bilim insanı ve aynı zamanda Nobel Fizik Ödülü sahibi yaşayan tek

akciğerlere ulaşan havanın hücreler üzerindeki tahriş edici

kadın olan Donna Strickland’ın artık detaylı bir Wikipedia

etkisi yok denecek kadar azaltılmış olur. Donma noktasının

sayfası var. Ödülün açıklanmasından sonra yapılan ba-

altındaki sıcaklıklarda dahi teneffüs edilen hava, burun ar-

sın toplantısında Strickland, fizik alanında bu ödüle layık

kasında (geniz ve alt solunum yolu) 26 °C civarındadır hatta

görülen üçüncü kadın bilim insanı olduğunu öğrenince

30 °C’leri bulabilir. Solunan havanın burunda ısıtılmasının

şaşırdı ve “Gerçekten mi? Daha fazla olması gerektiğini

yanı sıra, dış ortam ne kadar soğuk olursa olsun nem oranı

düşünmüştüm. Kadın fizikçileri kutlamamız gerekir çün-

da burnu geçtikten sonra neredeyse yüzde 100 seviyelerine

kü işte buradayız. Umuyorum ki zaman içerisinde daha

çıkar. Bu veriler, burnumuzun, soluduğumuz havanın akci-

hızlı bir ilerleme kaydedeceğiz.” diye konuştu. Strickland,

ğerlere ulaşmadan önce ılık ve ıslak olmasını sağlamada ne

çok önemli bir çalışmayla Nobel Fizik Ödülü’ne layık gö-

derece etkili ve önemli olduğunu göstermektedir.

rülmüş olsa da Kanada’daki Waterloo Üniversitesi Fizik Bölümünde henüz doçent doktor olarak görev yapıyor ve

Bu parçadan hareketle,

bu yüzden pek çok kişi onun akademik derecesinin çalış-



I. Nefes, burundan alınıp ağızdan verilmelidir.

masındaki değeri yansıtmadığı konusunda hemfikir.



II. Burun, solunum için mükemmel bir işleyişe sahiptir.

Bu parçadan hareketle,



III. Burnumuzun solunum dışında görevleri de vardır.



IV. Genizde belli bir sıcaklık, her zaman korunmaktadır.



I. Daha önce Nobel Fizik Ödülü’nü kazanan bilim insanları bugün hayatta değildir.



yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

II. Waterloo Üniversitesi, Donna Strickland’ın akademik kariyerindeki yükselişini engellemiştir.

A) I, II ve III D) I ve III

B) II, III ve IV

C) I, III ve IV



E) Yalnız II

III. Wikipedia’da Donna Strickland ile ilgili ayrıntılı bilgilere yer verilmektedir. yargılarından hangilerine ulaşılamaz? A) Yalnız I D) I ve II

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

100

B) Yalnız II

C) Yalnız III

E) II ve III

Diğer sayfaya geçiniz.

Deneme - 12 22. (I) Orhan Kemal’in yazıları halkın, yoksulların ve özellik-

24. (I) Resim önemli bir iletişim aracıdır. (II) İnsanlar kullandığı

le işçilerin sorunlarından esinlenerek kitleleri etkileyen bir

renklerle, çizdiği çizgilerle iç ve dış dünyasını kâğıda yansıt-

havadaydı. (II) O, yazarlığa Bursa Hapishanesi’ndeyken

mak ister. (III) Resim çizmek için illa ressam olmak gerek-

başlamış ve okuyuculara kendini çok sevdirmişti. (III) Si-

mez. (IV) Sadece yetişkinler için değil çocuklar için de resim

yasal tartışmaların dışında kalmayı tercih ediyordu. (IV)

çizmenin pek çok faydası vardır. (V) Resim çizmek, çocuklar

Orhan Kemal’i bana Melih Cevdet, 1946 yılında Akşam ga-

için yalnızca bir faaliyetten ibaret değildir. (VI) Çocuk, resim

zetesinde birlikte çalıştığımız dönemde tanıttı. (V) Bir süre

ile küçük kaslarını etkin bir biçimde kullanmayı öğrenir ve

sonra Melih’in önerisi üzerine Akşam gazetesinde bir sanat

göz-el koordinasyonunu sağlar. (VII) Yeni figürler çizdikçe

sayfasının hazırlanmasına karar verdik. (VI) Orhan Kemal

bundan memnun olur, çevresinden de onay alırsa bu mem-

sık sık gazeteye geliyordu. (VII) Böylece dost olduk ve bu

nuniyet oranı artar. (VIII) Bir şeyler başardığına inanır, bu da

dostluğumuz hep devam etti.

öz güven kazanmasını sağlar.

Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci parag-

Bu parçadan numaralanmış cümlelerden hangisi çı-

raf hangi cümleyle başlar?

karılırsa parçanın anlamında önemli bir değişme, daralma olmaz?

A) II

B) III

C) IV

D) V

E) VI A) III

23. (I) Spor yapmak pek çok açıdan insan vücuduna ve ruhu-

B) I

C) IV

D) VII

E) VIII

25. Bol bol okuduğumuz şu günlerde… Şaka şaka, okuyor mu-

na katkıda bulunur. (II) Öncelikle iyi bir vücuda sahip ol-

yuz? Yoksa evde olduğumuz bu süreçte de yine bahane-

mak gibi bir beklenti içinde olsanız da sağlıklı kalabilmek

ler bulmaya devam ediyor muyuz? (I) Maslow’un “İhtiyaç-

için spor yapmanız gerekir. (III) Spor, kendinizi daha zin-

lar Hiyerarşisi Piramidi” gibi bahaneler bulup okumamak

de ve güçlü hissetmenizi sağlar. (IV) Bireysel olarak size

pekâlâ mümkün. (II) Okumamak için türlü bahaneler geliş-

uygun olan bir spor ile uğraşmanız, düzenlilik ve sürdürü-

tiriyoruz, bunun da en çok telefonla ve sosyal medya ile il-

lebilirlik açısından kesinlikle çok daha ideal olacaktır. (V)

gisi olduğunu düşünüyoruz ya, haklısın. (III) Tabii ki mesajı

Bir spor dalına zaman ayıramayacak yoğunlukta olanlar

bırak, sosyal medyaya girme, oyun oynama vb. şeyler de-

ise günde on beş yirmi dakika ayırarak her yerde gerçek-

miyorum. (IV) Evde olma hâlini, dışarıya çıkma uyaranının

leştirebilecekleri egzersizleri yapmaya gayret etmelidir.

en az olduğu böyle bir zamanı da iyi kullanalım, diyorum. (V) En azından bir yabancı dil öğrenmeye çalışmak, yeni

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinin

kitaplar keşfetmek, daha aklına gelebilecek başka şeyler

yerine “İnsan spor sayesinde kuvvetini ve canlılığını artı-

yapmak; böyle günleri daha iyi hâle getirmez mi? (VI) Eve

rabilir.” cümlesi getirilebilir? A) I

B) II

C) III

girdiğimiz gibi evden dümdüz çıkmayalım, bu ay mottomuz D) IV

olsun hadi…

E) V

Bu parçada asıl anlatılmak istenen düşünce, numaralanmış cümlelerin hangisinde belirtilmiştir? A) I

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

108

B) II

C) III

D) IV

E) V

Deneme - 12 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

TÜRKÇE DENEME SINAVI - 13 1.

2.

Hem küresel hem ulusal ölçekte enerji, su ve iklim güvenliğiyle ilgili endişeler giderek artıyor. Petrol ve gaz fiyatları rekor düzeye ulaşırken küresel ölçekte enerji gereksini-

diğini gördüğünde onu “kamıştan elde edilen tatlı sıvıya

mindeki artış sürüyor. Suya erişim, yer altı kaynaklarının

arısız bal” olarak adlandırmış. Şekerin üretimi sır olarak

aşırı tüketilmesi ve kirlilik nedeniyle azalıyor. Artan dünya

saklanmış ve büyük paralar kazanılmış. Tarihçilere göre

nüfusunun gereksinimlerini karşılayabilmek için su kulla-

şeker ilk defa Avrupalılara tanıtılmış. Avrupalılar ilk önce

nımının daha iyi yönetilmesi gerekiyor. İklim değişiklikleri

şekere “beyaz tuz” adını vermişler. Şeker kamışından

ise gezegenimizin kaynaklarının aşırı tüketimini hızlandı-

üretimi hayli zor ve masraflı olan şeker, egzotik bir tat ola-

rıyor. Birbirine bağlı bu karmaşık sorunları en kısa sürede

rak damaklarda yer edinmiş. Pahalı ve lezzetli olan şeker

ele almazsak medeniyetimizin yakın geleceğini tehlikeye

ancak zengin Avrupalıların ilaç olarak kullandığı bir besin

atmış oluruz. Enerjiye ve suya erişim sorunları ile iklim

maddesi gibi tüketilmiş. O zamanlarda kelle şekeri tıraş-

değişimine bağlı sorunların çözülebilmesi için kaynakların

lanarak diğer ilaçlar gibi gram olarak satılırmış. Dünyanın

yönetimi ile ilgili politikalarda zor kararlar alınması, büyük

endüstriyel çağa gelinceye kadar olan döneminde şeker

reformlar yapılması gerekiyor. Uygun politikalar uygulayıp

daima ulaşılması çok pahalı bir madde olarak kalmış.

istenmeyen sonuçların önüne geçmek için yakın dönem-

Bu parçada şekerle ilgili olarak aşağıdakilerden han-

de güçlü ve cesur küresel liderlere ihtiyacımız olacaktır.

gisine değinilmemiştir?

Bu parçadan hareketle,

A) Sadece şeker kamışından yapıldığına

I. Suya erişimin zorlaşmasına bazı kaynakların haddin-

B) İlk nerede ve kimler tarafından üretildiğine

den fazla tüketilmesinin yanında kirliliğin artması sebep olmuştur.

C) Farklı amaçlarla kullanımı hakkında bilgilere

II. Enerjiye olan ihtiyaçtan dolayı petrol ve gaz fiyatla-

D) Değişik tanımlamalarla ifade edildiğine

rının yükselmesi, ülke ekonomilerini olumsuz etkile-

E) Değişik ülkelere satışının yapıldığına

mektedir.

Efsanelere göre milattan önce yaşayan Pers İmparatoru Darius, Hindistan’ı istilası sırasında ilk defa şeker üretil-

III. Küresel ölçekteki planlamalar ile kaynakların idaresine yönelik köklü yenilikler içeren çalışmalar yapılmalıdır.



IV. İklimsel değişimlerin önüne geçmek ve kaynakları verimli kullanmak için nüfus artış hızı yüksek olan ülkelerin daha dikkatli davranmaları istenmektedir. yargılarından hangileri söylenebilir? A) Yalnız I D) I ve III

B) III ve IV

C) I, II ve III

E) I, III ve IV

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

109

Diğer sayfaya geçiniz.

Deneme - 13 22. (I) Göç gibi önemli bir sosyal olayın edebiyatta her daim

24. Solumda uzayıp giden ve gözlerimin önünde gittikçe bü-

yeri olmuştur. (II) İnsanlığın ilk sözlü dönemlerinin göç

yüyen bir çığ gibi top hâlini alan karlı dağlar var. Kar tane-

destanlarından günümüze kadar, edebiyatta “göç” önemli

leri, yuvasını kaybetmiş bir kuş misali nerede duracağını

bir tema olarak yerini aldı. (III) Modern zamanlara gelindi-

bilmiyor. Bir trenin camından, bir hayatın camından, bir

ğinde edebiyat tematik düzlemde alabildiğine çeşitlendi.

susuşun camından oraya bakıyorum. İleride tek başına

(IV) Gençlik edebiyatı, hiciv edebiyatı, gurbet edebiyatı,

kalmış bir ağaç görüyorum; ona hangi gözler değdi, hangi

memleket edebiyatı, köy edebiyatı, savaş edebiyatı gibi

şehri dolaşan kuş gelip dinlendi dalında? Hızla yanımdan

çeşitli adlandırmalarla anılan edebiyat alanları ortaya çık-

geçen direkler, telgrafın telleri, teller ve raylar… Tellerin

tı. (V) Artık göç olgusu; destanlarda konu, şiirlerde tema,

ve rayların kışın büzülüp gerginleşmesi, yazın süzülüp

romanda izlek olmanın çok ötesinde bağımsız bir edebi-

salıklaşması, bir nevi insan gibi olması… Camdan ense-

yat olarak gelişme gösterdi. (VI) Böylece 20. yüzyılda göç

me doğru soğuk, sopsoğuk bir rüzgâr esiyor. Gözlerim

edebiyatı da literatürdeki yerini aldı.

dağılan, dağıldıktan sonra toplanıp bir bütün hâlini alan dağlara tekrar takılıyor. Beyaz örtüsünü üstüne çekmiş,

Yukarıdaki parçada numaralanmış yerlerin hangisine,

uykuya dalmış olan dağlar…

düşüncenin akışına göre “Her biri aynı zamanda belli kuramlar üzerinde gelişme gösteren bu akımlara ‘göç

Bu parçanın anlatımında aşağıdaki anlatım yöntemle-

edebiyatı’ da eklendi.” cümlesi getirilmelidir?

rinden hangisi ağır basmaktadır?

A) II

A) Öyküleme

B) III

C) IV

D) V

E) VI

B) Tanımlama

D) Karşılaştırma

C) Açıklama

E) Betimleme

25. (I) Bugün, Anneler Günü ve ben kızımdan uzaktayım.

23. Aşağıdaki cümlelerden hangisi bir paragrafın giriş

(II) Yıllarca gurbette yaşayan benim gibi biri bile kızının

cümlesi olmaya uygundur?

yokluğuna alışamıyor, onu özlüyor. (III) Onun duygularıA) Seyahati çok seven sanatçı, gençlik yıllarında Avrupa

na tanış oluyorum birdenbire. (IV) Anne olarak çocuğunu

ülkelerinden bazılarını da gezmiş.

görememek, öpüp koklama arzusu karanlık bir kuyu gibi insanı içine çekiyor. (V) Uykuları bölen geceler ve ızdı-

B) Doğanın eşsiz güzellikleri karşısında onlara hayran

rap… (VI) Düşlerde giderilen özlemler ve sarılmaların bit-

olmamak mümkün mü?

meyen hazzı…

C) Turistlerin, gişe memurunun sözlerinden alınmasına

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinden

hiç gerek yoktu aslında.

sonra, düşüncenin akışına göre “O zaman annemin

D) Dile getirilen özellikleri sayesinde başarılı olmuş ve

benim yokluğumda neler hissettiğini daha iyi anlıyorum.”

kalıcılığı yakalamıştır, yazarımız.

cümlesi getirilebilir?

E) Bilinçli bir okurun eleştirileri, önerileri ve kitap seçim-

A) II

leri böyle olmamalıydı.

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

118

B) III

C) IV

D) V

E) VI

Deneme - 13 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

TÜRKÇE DENEME SINAVI - 14 1.

2.

Edebiyat alanında “Özellikle öykü yazarlarının yazdıkları yaşadıkları, yaşadıkları yazdıklarıdır.” biçiminde yaygın bir düşünce vardır. Tabii buradan yeni bir şey üretemez-

yazdığı eseridir. Eserde, inanılmaz cimri olan ve para-

ler anlamı çıkmamalı. Yazar üretmeden, yeni bir şeyler

dan başka bir şeye değer vermeyen Harpagon üzerinden

söylemeden okuyucuda karşılık bulamaz; bu da onu kö-

17. yüzyıldaki Parisli bir burjuva ailesinin ve döneminin

reltir. Ama anlatım gereksinimlerinin temelinde kurgusal

ahlak anlayışı komedya çerçevesinde işlenir. Eser, Türk-

gerçeklik dikkat çeker çoğunlukla. Çoğu yazarın kaleme

çeye ilk kez Ahmet Vefik Paşa tarafından Azarya adıyla,

aldığı anlatılarda çocukluk döneminin büyülü dünyası öne

daha sonra Teodor Kasap tarafından Pinti Hamit adıyla

çıkar. Saraylarda, şehrin kenar mahallelerinde ya da yolu

uyarlanarak çevrildi. Ahmet Vefik Paşa, Bursa’da kurduğu

bile olmayan bir dağ köyünde… Hiç fark etmez, sanatçı

tiyatro binasında oyunu sahneye koydu. Moliere’in kale-

çocukluğunun izlerini daima yanında hisseder. Bu izler

minden çıkan oyun, Serkan Keskin’in oyunculuğuyla da

onun ürettiği her yapıtta bir şekilde karşımıza çıkacaktır.

klasik eserlere kalıpları kırdıran muhteşem bir anlayışla ilerliyor. Cimrilik gibi malzemesi bol, güçlü kara mizah

Bu parçaya göre

yapılabilecek bir konuyu daha da köpürterek yaklaşık iki saat, seyirciyi kendine bağlıyor. Geçmişten bugüne gün-

I. Sanatçının yapıtları ile yaşamı arasında sıkı bir ilişki

cel kalmasının sebebi, toplumdaki yozlaşmayı iyi anlatan

vardır.

edebiyat eserlerinden biri olması ve içinde bolca esprili

II. Öykü yazarları, yaşadıklarını değişitirip dönüştürerek

öge barındırmasıdır.

anlatırlar.

Dünya tiyatro tarihinin en çok bilinen ve en çok oynanan oyunlardan biri olan Cimri, Moliere’in komedi tarzında

Bu parçadan Cimri adlı tiyatro eseriyle ilgili olarak

III. Yazarlar toplumsal bir fayda gözeterek öykülerini

aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

oluştururlar. yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Evrensel özellikler barındıran bir yapıt olduğuna

A) I, II ve III

B) Hem geçmişte hem günümüzde geçerliliğini devam

B) Yalnız I

D) I ve II

C) Yalnız II

ettirdiğine

E) II ve III

C) İroniden ve gülmece unsurlarından yararlanıldığına D) Ahmet Vefik Paşa’nın, eserde farklı teknikler uyguladığına E) Türkiye’de farklı dönemlerde sahnelendiğine

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

119

Diğer sayfaya geçiniz.

Deneme - 14 24. Bosna sınırları içerisindeki Travnik’te doğup büyümüş

25. Yazar; toplum hayatının işleyişini bilmek, bunun için de

Sırp yazar İvo Andriç, en çok Drina Köprüsü adını taşıyan

ekonomi, tarih, sosyoloji bilimlerinin verilerini öğrenmek

muhteşem eseriyle tanınıyor. Bu eseriyle Nobel Edebiyat

ister. Bu bilim düşüncesiyle, yurt gerçeklerini tanımak

Ödülü’nü de kazanan yazarın, geçen ay Türkçeye kazan-

ister. Yazar, ancak bu çabadan sonra, olayları gerçeğe

dırılan dokuz hikâyelik Sinan’ın Tekkesinde Ölüm isimli

uygun olarak değerlendirebilir; toplumcu bir gerçekçiliğe

kitabını okuduğunuzda aklınıza yazarın, bizim Nasrettin

ancak bu yoldan varabilir. Böyle bir görüşe varan yaza-

fıkralarını okuyup okumadığı gelir. Zira Andriç’in, Trav-

rın olaylara bakışı; elbette bütün bilgisi gündelik hayattan,

niklilere has bir hikâye olarak tanımladığı “Vezirin Filinin

basından, radyodan, sinemadan gelen insanların gerçe-

Hikâyesi” başlıklı öykü, çok bilinen bir Nasrettin Hoca

ğe bakışı gibi değildir. Bunun için halk yazarı, gerçeğin

fıkrasının Balkanlara uyarlanmış hâlidir. İvo Andriç’in us-

yüzeyden görünüşünü vermekle kalmaz. Gerçek, onun

talığı, akıcı dili, muhteşem betimleme gücü bu kitabında

için ölü, hareketsiz değildir; bütünden soyutlanmış değil-

da kendisini gösteriyor. Balkan coğrafyasında farklı mil-

dir; bir oluş, bir gelişme hâlindedir.

letlerin ve dinlerin bir arada yaşama tecrübeleri, gündelik

Bu parçadan hareketle

hayat, şehir hayatı ile kırsal hayatın karşılaştırılması, örf ve âdetler, Osmanlı Devleti’nin yıkılış döneminde Bosna



merkezli yaşanan sancılar, bütün detaylarıyla ve muhte-

I. Yazar, bazı bilimler sayesinde ülkenin realitelerini öğrenir.

şem bir üslupla ortaya konmuş. İvo Andriç, gelenek ile bu-



gün arasında muhteşem bir köprü kurarak ders niteliğinde

II. Yazar, öğrendiği bilgilerle toplumcu gerçekçi bir kimlik kazanır.

pek çok öneride de bulunmuş okuyucuya, bu kitabında.



III. Toplumcu gerçekçi yazarlar, olayları halkın gözüyle değerlendirirler.

Bu parçada İvo Andriç ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?



IV. Toplumcu gerçekçi yazarlara göre hakikatin dinamik bir yapısı vardır.

A) Drina Köprüsü ile dünya çapında ün kazanmış bir

yargılarından hangilerine ulaşılamaz?

edebiyatçı olduğuna B) Eserlerinin bazılarının tarihî bir envanter özelliği taşı-

A) Yalnız II

dığına

D) II ve III

C) Bütün eserlerinde üslup kaygısı güderek akıcı bir dil

B) Yalnız III

C) I ve III

E) III ve IV

kullandığına D) Söz konusu yapıtının didaktik özellikler barındırdığına E) Eserlerinin başka dillere de çevrildiğine

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

128

Deneme - 14 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

TÜRKÇE DENEME SINAVI - 15 1.

2.

İngiltere’nin kadın yazarlara saygı duruşunda bulunduğu

Fiziksel ve ruhsal olarak güvende olmak ve sağlığın yerinde olması, en önemli duygusal gereksinimlerdendir. Bu

saygın edebiyat ödüllerinden Baileys Prize’ın uzun aday listesi açıklandı. Jüri üyeleri arasında Türk edebiyatının

ihtiyacı karşılanan kişi, sağlıklı ve güvende olma ile ilgili

dünyaca tanınan isimlerinden Elif Şafak’ın da yer aldığı

gerçekçi bir algıya ve beklentiye sahiptir. Küçük ya da bü-

organizasyonda bu yıl Kate Atkinson ve Anne Enright gibi

yük fiziksel sorunları sakinlikle karşılayıp gerekeni yapabi-

usta yazarların eserleri de yer aldı. Uzun aday listelerinin

lir. Hastalıkla başa çıkma konusunda işlevsel başa çıkma

çoğunluğunu ilk romanlarını yazanlar oluşturmakla birlikte

mekanizmalarını mümkün olduğunca kullanır. Olumsuz

listede usta kalemlerin de bulunması önemliydi. Ama bu

yaşam olayları karşısında zorluk çekse de esnek ve da-

liste, edebiyat dünyasına yeni giren eserlerin büyük ya-

yanıklı kalabileceğini bilir. Çocukluk yıllarında bu ihtiyacın

yınevlerine ihtiyaç duymadığını göstermesi bakımından

karşılanmasını engelleyen ebeveyn tutumları, aşırı koruyuculuk ve sağlık konusunda aşırı endişeli olmaktır. Aynı

çok dikkat çekmiştir. “Baileys Prize” edebiyat alanında

zamanda ebeveynin kendisinin sağlık anksiyetesi olması

kadın-erkek eşitliğine vurgu yapılması açısından önemli

ya da hastalık ve kazalar karşısında tetikte olması, ço-

bir organizasyon olmuştur. Toplam yirmi yazar ve eseri-

cuğa fiziksel dayanıksızlık ile ilgili bir model olur. Çocuk,

nin yer aldığı uzun aday listesinde yarışa on bir yazar,

bu kaygı karşısında anne babası ve kendini de kapsayan

ilk romanlarıyla adlarını yazdırdı. Kadın yazarları teşvik

bir kontrol kaybı hissedebilir. Bu durumda ortaya çıkan

amacıyla verilen ödülde kitapların Britanya’da basılması

şema “dayanıksızlık şeması”dır. Bu şema kişide, sağlıkla

ve İngilizce yazılması gibi koşullar aranıyor ve millet far-

ilgili başa çıkmakta zorlandığı kaygılara, obsesyonlara ve

kı gözetilmiyor. Baileys Prize’ı önceki yıllarda kazananlar

panik nöbetlerine sebep olabilir. Ruh sağlığı ile ilgili daya-

arasında Zadie Smith, Lionel Shriver ve Eimear McBride

nıksızlık ise aklını kaçırma ve kontrolü kaybetme korkusu

gibi önemli isimler bulunuyor.

şeklinde görülür. Kişi her an doğal, maddi ya da tıbbi bir felaket olacakmış hissi ile yaşar. Fiziksel saldırıya uğra-

Bu parçadan “Baileys Prize Edebiyat Ödülleri” ile ilgili

maktan aşırı derecede korkar. Bu elbette herkesin kor-

olarak

kabileceği bir durumdur ancak bu şemanın varlığında kişi

I. Ödül listesinde Türk edebiyatının dünyaca tanınan

bunu bir olasılık değil, muhtemel bir tehlike gibi görür ve

isimlerinden Elif Şafak yer almıştır.

bununla başa çıkamama korkusu yaşar.

II. Sadece kadın sanatçıların katılabildiği bir edebiyat

Bu parçaya göre “dayanıksızlık şeması” ile ilgili olarak

organizasyonu olmuştur.



III. Uluslararası özellikler barındıran geniş perspektifli bir

beklentilerinden dolayı onlara olumsuz örnek olurlar.

etkinliktir.

yargılarından hangilerine ulaşılamaz? A) II ve III D) I ve II

I. Ebeveynler, çocuklarının geleceğiyle ilgili kaygı ve

B) Yalnız III

II. Anne ve babaların, çocuklarını belli bir dönemde aşırı sahiplenme duygusuyla ortaya çıkabilir.



C) Yalnız II

III. Kişilerde problemlerin üstesinden gelememe endişesi doğurur.

E) Yalnız I

yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) I, II ve III D) I ve II

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

129

B) II ve III

C) Yalnız II

E) Yalnız III

Diğer sayfaya geçiniz.

Deneme - 15 24. (I) Kemiriciler takımında yer alan oklu kirpiler, sırtlarında

25. (I) Örümcek ağları, temel olarak ipek ipliklerden oluşup

bulunan ve sertleşerek keskin, sivri birer ok hâline dönüşen

hafif ve esnek olmalarının yanında, yüksek kaliteli çelikten

diken biçimindeki yapılarıyla bilinir. (II) İçleri boş ve uçla-

daha güçlü bir yapıya sahiptir. (II) Bu nedenle araştırma-

rı sivri olan bu yapılar, derilerindeki kılların sertleşmesiyle

cılar örümcek ipliklerinin yapılarını daha iyi anlamaya ça-

oluşur. (III) Tehlike anında genellikle kaçmaya çalışsa da

lışıyorlar. (III) Cerrahi ipliklerden askerî kıyafetlere kadar

çok zor durumda kaldığında oklarını kullanır. (IV) Bazen

oldukça geniş yelpazede kullanım potansiyeli taşıyan bu

de oklarını birbirlerine çarptırarak karşılarındakini ürkütmek

üstün özellikli malzemelerin endüstriyel boyutta kullanı-

amacıyla sesler çıkarır. (V) Oklu kirpilerin Türkiye’de görü-

mını sağlamak için onları yapay yollarla üretme çalışma-

len türünün adı Hint oklu kirpisidir. (VI) Afrika ve Akdeniz ül-

larına devam ediyorlar. (IV) Örümcek ipeğinin neden bu

kelerinin yanı sıra, Hindistan ve Nepal’de yaşayan Hint oklu

kadar güçlü olduğunu araştıran bilim insanları, metiyonin

kirpisi Türkiye’de en çok Hatay, Kahramanmaraş, Adana,

(C H NO S) olarak bilinen doğal aminoasidin örümcek

Adıyaman, Mersin, Antalya, Muğla, Aydın ve İzmir’de gö-

ipeğini oluşturan protein yapısına esneklik sağladığını ve

5

11

2

rülür. (VII) Şehirleşme ve tarımsal ilaçların kullanımından

bu özellik sayesinde farklı proteinlerin birbirlerine kuvvet-

dolayı Türkiye’de sayıları gitgide azalmış olup nesillerini

li bir şekilde bağlandığını gösterdiler. (V) Daha sonraki

devam ettiremeyecek seviyeye gelmiştir.

araştırmalar, metiyonin yan zincirleri sayesinde proteinin esnek bir yapıya sahip olduğunu, böylece protein zincir-

Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci parag-

leri arasında etkileşimin arttığını ve zincirlerin birbirlerine

raf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? A) II

B) III

C) IV

D) V

bağlanabildiğini ortaya koydu. (VI) Bu sayede, üretilecek sentetik malzemenin mekanik özellikleri, proteindeki me-

E) VI

tiyonin içeriğinin değiştirilmesiyle ayarlanıp ileriki zamanlarda istenen özelliklere sahip teknolojik ürünlerin elde edilmesini mümkün kılacaktır. Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinden önce, düşüncenin akışına göre “Hâlihazırda sentetik olarak üretilip çeşitli ürünlerde kullanılsa da şimdiye kadar örümcek ipeğinin eşsiz mekanik özellikleri tam olarak taklit edilemiyordu.” cümlesi getirilebilir? A) I

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

139

B) II

C) III

D) IV

E) V

Deneme - 15 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

TÜRKÇE DENEME SINAVI - 16 1.

3.

(I) Köy orta oyunları, köylülerin uzun kış aylarında ve özellikle düğünlerde, bayramlarda eğlenmek, hoşça va-

(I) Canlılar, bulabildikleri kadar sert kabuklu yemişi toprağa gömerek yiyecek bulmanın çetin olacağı kış mevsimine ha-

kit geçirmek için düzenleyip oynadıkları dram karakterli

zırlık yapar. (II) Kış için yiyecek depolayan canlıların bazı-

temsillerdir. (II) Bu temsiller, tarihî kaynakların verdiği bil-

ları yiyeceklerinin tamamını tek bir yerde saklar. (III) Ancak

gilerden anlaşıldığına göre çok eski bir sözlü geleneğe

sincaplar bu noktada olabilecek hırsızlık vakalarına önlem

dayanmaktadır. (III) Bu gelenek, 1071 tarihinden sonra da

olarak stoklarını parçalara ayırarak saklar. (IV) Kendilerini

ozanların yanı sıra, Anadolu’da devam etmiş ve bugüne

izleyen türdeşlerini kandırmak için kazdıkları sahte depola-

kadar yaşayıp gelmiştir. (IV) Köy orta oyunları, köyler-

rı da uzun süre hatırlayabilen sincapların yaşadıkları bölge-

de adları bilinen veya bilinmeyen gençler ve orta yaşlı-

nin detaylı zihinsel haritasını çıkarabildiği tahmin ediliyor.

lar tarafından doğaçlama oynanmaktadır. (V) Aralarında

(V) Sincapların her bir depolama ünitesine farklı türde yiye-

en kabiliyetli olanlar rejisör vazifesini görürler. (VI) Hatta

cek saklaması da bir süre sonra küçük depolarının yerlerini

kadınların da kendi aralarında bu oyunlardan bazılarını

hatırlamalarını kolaylaştırıyor. (VI) Sakladıkları yiyecekleri

oynadıkları görülür.

bulmada %95 başarı sağlayan sincaplar, bulamadıkları tohumlarla da doğaya yeni ağaçlar kazandırıyor.

Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar?

Bu parçanın anlam akışındaki bozukluğu gidermek için aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır?

A) II

B) III

C) IV

D) V

E) VI A) I. cümle ile II. cümle yer değiştirmelidir. B) IV. cümle ile V. cümle yer değiştirmelidir. C) V. cümle, II. cümleden sonra gelmelidir. D) II. cümle ile III. cümle yer değiştirmelidir. E) IV. cümle, II. cümleden sonra gelmelidir.

2.

(I) Kırım ve Romanya’da yaşayan Türklerin düğünlerde ve ev toplantılarında söyledikleri birtakım türküler vardır. (II) Bunlara çın veya şın adı verilir ve şınlar asıl şın ve koran olmak üzere ikiye ayrılır. (III) Birinci şekilde kızlar veya erkekler ayrı odalarda tefin yardımı ile şın söylerler. (IV) Bu uzun sürmez, şının ikinci şekli gelin olacak kızın bulunduğu salonda devam eder. (V) Koran ise kız toplulukları arasında yapılır. (VI) Salonun yarısında kızlar, yarısında delikanlılar karşılıklı otururlar ve kızlar birer kız, erkekler birer erkek seçerler. (VII) Her grup iki kişiden ibarettir ama grup sayısı artabilir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır? A) VI

B) V

C) IV

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

D) III

E) II

140

Diğer sayfaya geçiniz.

Deneme - 16 24. Cahit Zarifoğlu da Ömer Seyfettin gibi kısa yaşamına rağ-

25. Ailenin “Eğitim Bakanı” hiç şüphesiz ki annedir, kadındır;

men yazınımızda çok ürün veren şairlerden biri olmayı

çocukların mühendis, doktor, öğretmen, hâkim vb. olması

başarmış büyük bir sanatçıdır. İşaret Çocukları ile şair

ve kültürlü olarak yetişmesi onun sayesindedir. En büyük

kimliğini ortaya koymuş, hep şair kalmış; günlük, hikâye,

devlet adamı ülkesini düzeltmekten gurur duyduğu gibi bir

roman türleri yanında çocuklar için yazdığı kitaplar ile rad-

kadın da evini küçük ve kusursuz bir dünya hâline getirme-

yo oyunlarında bu şair kimliğiyle görünerek kendi kano-

yi başarmışsa o derece övünmeyi hak etmiştir. Kadınların

nunu oluşturmuş bir yazardır. Cahit Zarifoğlu’nun çocuk

evde yaptıkları etkinin, bir toplumun hayatını değiştirmesi

kitapları; yaş kümelerine göre değil, kendine özgü, yaşları

ve düzeltmesi bakımından oynadığı rolün önemi apaçıktır.

eşitleyen, her kuşaktan insana seslenen bir anlatımdan

Kadınlar; evlerini zevkle süslemeyi, çocuklarını iyi bir şekil-

oluşmaktadır. Bunun yanında Mavera akımına da dâhil

de giydirmeyi, evlerini en iyi şekilde idare etmeyi planlayan

olan Zarifoğlu dinî, mistik bir çizgide yapıtlar kaleme al-

önemli insanlardır. Bütün bir mahalle hayatı, toplum hayatı

mıştır. Bu kadar yetkin olan bir sanatçı dünya görüşün-

bu sayede tamamen değişebilir. Çok zengin olan sınıflar

den dolayı görmezden gelinmiş. Edebiyat dünyasında

hariç, en zor görevler kadına düşmektedir.

kendine özgü kanonuyla, dinî, mistik bir çizgide yazmış

Bu parçadan hareketle, kadınlarla ilgili aşağıdakilerin hangisi söylenemez?

olduğu eserleriyle okurlarına farklı dünyaların kapılarını aralamıştır.

A) Kadınların maddi ve manevi ağır yükümlülükler üstlendiği

Bu parçada Cahit Zarifoğlu ile ilgili olarak

I. edebiyat dünyamızda üretken bir sanatçı olduğu,



II. şiirlerinin diğer türdeki yapıtlarının sayısından daha

B) Kadınların evde yaptıklarının toplum hayatında önemli bir rol oynadığı

çok olduğu,

C) Çocukların donanımlı yetişmesinde kadının çok büyük katkısının olduğu

III. bazı nedenlerden dolayı değerinin sonradan anlaşılacağı,



IV. okura seslenmesini sağlayan değişik yönlerinin olduğu,



V. çocuk kitaplarının herkese hitap eden bir nitelik barın-

D) Kadınların evde başardığını en büyük devlet adamlarının başaramadığı E) Evini iyi idare eden bir kadının kendisiyle gurur duyabileceği

dırdığı yargılarından hangilerine değinilmemiştir? A) II ve III

B) I ve III

D) III ve IV

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

C) IV ve V

E) II ve V

150

Deneme - 16 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

TÜRKÇE DENEME SINAVI - 17 1.

2.

(I) İlerlemiş yaşıma rağmen birçok üniversite ve kültür-sanat kuruluşu tarafından konferans, panel, sempozyum gibi aka-

(I) Bilim insanları VP882 olarak adlandırılan, bakteriler arasındaki iletişimi dinleyen bir virüs keşfettiler ve bu vi-

demik etkinliklerde sürekli olarak görevlendirildim. (II) Birkaç

rüsü çeşitli bakterileri öldürmek için kullanmayı başardılar.

yıl önce bir özel üniversitede katıldığım bir konferansta, bir

(II) Keşfedilen VP882 virüsünün en önemli özelliği, bak-

dekanın yıllar önce ODTÜ’de bir tiyatro dersinde öğrencim

teriler arasındaki iletişimi “dinleyerek” konakçısını öldür-

olduğunu anımsatması beni çok şaşırtmış, bir o kadar da

mek için en uygun zamanı belirleyebilmesidir. (III) Böylece

sevindirmişti. (III) Bir zamanlar öğrencilerim olan meslek-

bakteri öldükten sonra ortada kalan virüsler, kendilerine

taşlarımla ilişkilerim hemen hemen hiç kesintiye uğramadı,

yeni konakçılar bulmakta zorlanmaz. (IV) Bunun yanında

diyebilirim. (IV) Türkiye’nin her yanında, çeşitli alanlarda hiz-

VP882, başka pek çok bakteri türünü de öldürme kapasi-

met veren öğrencilerimle karşılaştıkça ya da onlar e-posta,

tesine sahip olabilir. (V) Virüs, etrafta yeterli sayıda bakteri

telefon, yazı aracılığıyla iletişim kurdukça muhabbetimizi ta-

olduğu bilgisini “duyduktan” sonra içinde yaşadığı konak-

zeliyoruz. (V) Öğretmen ve öğretim üyesi olarak çalışan bini

çıyı öldürmeye başlar. (VI) Dolayısıyla ileriki zamanlarda

aşkın eski öğrencim, eğitimin her alanında önemli görevler

bu virüsleri çeşitli hastalıklara karşı tedavi amacıyla kul-

üstleniyor.

lanmak ve virüslerden antibiyotiklere dirençli bakterilerin ortaya çıkmasını yavaşlatmak için de yararlanılabilir.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinin yerine “Önceki yıllarda talebelerim olan bugünün öğret-

Bu parçanın anlam akışındaki bozukluğu gidermek

menleri ile aramızdaki irtibat hiç kopmadı sayılır.” cümle-

için aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır?

si getirilirse parçanın anlamında önemli bir değişme

A) II ile III yer değiştirmelidir.

olmaz?

B) III ile IV yer değiştirmelidir. A) I

B) III

C) II

D) IV

E) V

C) V, I’den sonra gelmelidir. D) IV ile V yer değiştirmelidir. E) V, II’den sonra gelmelidir.

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

151

Diğer sayfaya geçiniz.

Deneme - 17 24. “Bozkırın Tezenesi” olarak adlandırılan Neşet Ertaş, her

25. Edebiyatta zengin, üst düzey bir birikime sahip olan İslam

bakımdan toplumla iç içe yaşayan bir ozandır. Kendisini

öncesi Arap toplumu o dönemde ibret verici, akılda kalı-

yetiştiren halkın dilinin gücünü, kendi gibi olmayı, yalın

cı, iyi ahlak ve erdemi öven hikâyelerle, kıssalarla besle-

duygu ve düşüncelerle bilenmiş türkülerinde açıkça göre-

niyordu. Kıssalar o dönemde ağırlıklı olarak olağanüstü

biliriz. Şifreli anlatımlar, imgeler onun türkülerinde pek yer

olayları, kahramanlıkları anlatırken temaları mitolojik un-

almaz. O, karmaşık, dolambaçlı laf kalabalıkları yerine

surlara, mesellere, bu toprakların dinî anlayışlarına yasla-

net anlamı yeğler. Onun sözleri birçok yönden işlenmiş,

nıyordu. Anlatımda eğlence ve merak unsurları belirleyici

yetkinleştirilmiş ve özgün deyişlerdir. İçinden çıktığı hal-

olurken sözün, edebiyatın, dilin imkânları sonuna kadar

kın yaşamında yer alan unutulmaz büyük olaylar, kendi

kullanılıyordu. Kuşkusuz “kıssa” türü sadece Arapların

yaşadığı ya da tanık olduğu şeyler onun türkülerinde son

değil, insanlık tarihi boyunca her milletin belli başlı anla-

derece inandırıcı ve etkili biçimde yer alır.

tım imkânlarından biri olmuştur. Bütün bir insanlık tarihi kıssayla/hikâyeyle var olmuş, onunla hakikatlerini gele-

Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edilen Ne-

ceğe aktarmıştır. Milletler; inançlarını, birikimlerini, özlem

şet Ertaş’ın özelliklerinden biri olamaz?

ve duygularını bu kıssalara yansıtmışlardır. Bu yönüyle de kıssalar bir medeniyet, kültür, akıl ve duygu aktarımı

A) Gerçek yaşamdan beslenme

işlevini görmüştür. Çünkü kıssaların temelinde anlatmak,

B) Yeni söyleyişlerden yararlanma

aktarmak ve hikâye etmek vardır. Bu nedenle dünyanın bütün coğrafyalarında hikâye etme, en kadim anlatım bi-

C) Öğretici bir yol benimseme

çimlerinden biri olmuştur. Çünkü hayatlar, mücadeleler bir

D) Açık bir anlatıma yer verme

“hikâye” formatına bürünmeden hem kuşatıcı olamamak-

E) Sanatta emek ve niteliğe önem verme

ta hem de etkili bir şekilde ve bütün boyutlarıyla aktarılamamaktadır. Bu parçaya göre “kıssa” türü ile ilgili olarak

I. Bazı yazınsal türlerin ortaya çıkışına kaynaklık etmiştir.



II. İlk kulanan Araplar olmuştur ve daha sonra tüm dünyada kullanılmıştır.



III. Öğretici bir yanı vardır ve bu yönüyle toplumsal fayda sağlamıştır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) II ve III

B) Yalnız III

D) I ve II

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

160

C) Yalnız II

E) Yalnız I

Deneme - 17 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

TÜRKÇE DENEME SINAVI - 18 1.

3.

(I) Çin’de ortaya çıktıktan sonra hızla yayılan yeni tip

(I) Birçok alanda biz farkında olmasak bile basit ve mate-

koronavirüsün neden olduğu COVID-19 hastalığı, dünya

matiksel bir düzen var. (II) Harvard Üniversitesinde bir dil

genelinde pek çok insanı etkiledi. (II) SARS-CoV-2 ola-

uzmanı olan George Zipf, belli bir metindeki kelimelerin

rak adlandırılan virüs, insanlarda görülen yedinci koro-

kullanım sıklığı ile ilgili bir “desen”in bulunduğunu 1932’de

navirüs türüdür. (III) Diğer koronavirüs türlerindeki pro-

ortaya koydu. (III) Sözcükler kullanım sıklığına göre sıra-

teinlerden farklı olarak bu proteinde SARS-CoV-2’nin

landığında ortaya çıkan sonuç şaşırtıcıydı: (IV) İlk sıra-

aktif olmasını sağlayan furin enziminin bağlanabileceği

daki kelime yani en sık kullanılan kelime, ikinci sıradaki

sivri bir kısım bulunuyor ve virüs, hücre zarına kolayca

kelimenin iki katı kadar kullanılıyordu. (V) Üçüncü sırada-

bağlanıyor. (IV) SARS-CoV-2, diğer koronavirüs türleri-

ki kelime ilk kelimenin üçte biri kadar, dördüncü sıradaki

ne göre çok hızlı yayılıyor ve çok sayıda insanı etkiliyor.

kelime ilk kelimenin dörtte biri kadar olacak şekilde bu

(V) Furin enzimi insanda akciğer, karaciğer, ince bağır-

düzen devam ediyordu. (VI) “Sıra-sıklık kuralı” adı verilen

sak gibi organlarda bulunabildiği için SARS-CoV-2’nin

bu kural, diğer alanlarda olduğu gibi ekonomide ve sosyal

hücreye girişi ve bulaşıcılığı kolaylaşıyor; bu virüs tüm

bilimlerde dikkat çekici deneysel gerçeklerden birisidir.

insanlığı tehdit ediyor.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinin

Bu parçanın anlam akışındaki bozukluğu gidermek

yerine, “İkinci sıradaki kelime birinci sıradaki kelimenin

için aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır?

yarısı kadar kullanılmaktaydı.” cümlesi getirilirse parçanın anlamında bir değişme olmaz?

A) II ile III yer değiştirmelidir. B) II ile IV yer değiştirmelidir.

A) I

B) III

C) II

D) V

E) IV

C) III, IV’ten sonra gelmelidir. D) IV ile V yer değiştirmelidir. E) V, II’den sonra gelmelidir.

2.

4.

(I) Ses dalgaları havada ilerlerken havadaki moleküller,

(I) Sosyal ve ekonomik düzeyleri ne olursa olsun dostla-

belirli bölgelerde yoğunlaşıp belirli bölgelerde seyrekleş-

rının çoğu, Hemingway’i çok ilgilendiren bir alanda ona

mektedir. (II) Bu durum hava basıncında farklılıklar oluş-

destek olmuştur. (II) Bu dostlarının bir başka niteliği de

turur. (III) Kulağa gelen ses dalgaları kulak yolu boyunca

sıkıntılı anlarda güvenilir dostlar olmalarıdır. (III) Hepsi

ilerler ve kulak zarının titreşmesine neden olur. (IV) Bu

cesaret ve irade sahibi insandır. (IV) Hiçbiri hayatta teh-

sayede titreşimler iç kulaktaki kokleaya iletilir. (V) Kokle-

likeye atılmaktan korkmamıştır. (V) İspanyol çiftliklerinin

adaki tüy hücreleri ise bu titreşimleri elektrik sinyallerine

mimarisinde olan büyük evinde 25 kadar kedi, bir düzine

dönüştürür ve titreşimler sinir hücreleri tarafından beyne

de köpek beslenirdi. (VI) 18 metre uzunluğundaki oturma

iletilir. (VI) Bu sayede duyma işlevi gerçekleşir.

odasının duvarlarında Hemingway’in Afrika’da vurduğu vahşi hayvanların başları asılıydı. (VII) Bu oda akşamüst-

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangi-

leri konuklarla dolardı.

sinden önce, düşüncenin akışına göre “Titreşen kulak zarı orta kulakta çekiç,örs ve üzengi kemiklerini hareket

Yukarıdaki parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci

ettirir.” cümlesi getirilebilir ?

paragraf numaralanmış cümlelerin hangisi ile başlar?

A) II

B) III

C) IV

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

D) V

E) VI

A) V

161

B) III

C) IV

D) II

E) VI

Diğer sayfaya geçiniz.

Deneme - 18 24. Türk yazınının insanı anlatan en önemli yazarlarından

25. Şimdi başımızın sıkıştığı veya canımızın sıkıldığı bir anı

biri, Sait Faik Abasıyanık’tır. Sait Faik, insanı bütün ayrın-

düşünelim. Kitaplara müracaat ediyoruz. Rus edebiyatın-

tısıyla okumuş, okuduğunu yine insana anlatmıştır. Yal-

dan ya da modern Japon edebiyatından bir eseri seçtik

nız insanı, vapurların alt kamaralarında oturan insanı iş-

ve okumaya başladık. Hayatımızda karşılaştığımız du-

lemiştir. Hem de özgür, kendine özgü bir dille... Sokaktaki

rumlarla muhatap olan sadece biz değilmişiz. Rahatladık

insanı anlatırken onun duygularını, düşüncelerini okuyu-

ve kitabı etrafımızdaki kişilere de tavsiye ettik. Tüm bun-

cuya en ince ayrıntısıyla anlatabilmiştir. Kimi zaman öy-

ları yaparken içimizde tanımını yapamadığımız bir duygu

külerinde gerçeküstücü ögelerle gerçeği anlatırken öy-

belirdi. Şimdi açıklamanın zamanıdır: Bibliyoterapi yaptı-

külerini mükemmel bir şairin şiirselliğiyle aktarmıştır. Bu

nız. Kendi kendinizi kitaplarla iyileştirmeye çalıştınız ve

yüzden, “en iyi şair öykücü” lakabı abartılı olmayacaktır.

belki de bunu başardınız. Tatminkâr bir sonuçla karşılaş-

Sait Faik her ne kadar gerçeküstücü özellikleri barındırsa

tıysanız tekrar yapma ihtimaliniz artıyor. Başka kitaplarla

da öykülerinde, bir taraftan gerçekleri bütün ayrıntılarıyla

başka yolculuklara çıkacaksınız. Kitapların rehberliğinde

yansıtmayı başarabilmiştir. Neslinin sorunlarını, yaşamın

içine düştüğümüz kuyulardan çıkmamız mümkün olabili-

zorluklarını mesaj verme kaygısı taşımadan, öykülerinin

yor. Kişisel gelişim veya sağlıklı beslenme kitapları değil

içine büyük incelikle serpiştirerek yapmıştır bunu. Hep

sadece, dünya klasikleri bu yolculuktaki arkadaşlarımız

kendiyle baş başa kalmış, kendini eleştirmiş, içindeki bü-

arasında. Yazarların zihninden çıkan düşünceler millet-

tün duygularla öykülerini süslemiştir. Kısa süren öyküleri

lerin bibliyoterapisi hâline gelir. Dostoyevski öldüğünde

kısa süren ömrünün tatsız bir yansıması olmuştur.

çalkantılar içindeki Rusya’yı bir araya getiren bu ortak duyguydu belki.

Bu parçaya göre Sait Faik ile ilgili olarak

I. hikâyelerinde günlük hayatı ve sıradan insanı anlattığı,



II. öykülerini toplumsal faydacı bir anlayışla yazdığı,



III. şair kimliğiyle de yazın dünyasında ön plana çıktığı

Bu parçaya göre bibliyoterapi ile ilgili olarak

lirli türde kitaplarla dost olmaktan geçer.

yargılarından hangilerine ulaşılamaz? A) II ve III

B) Yalnız III

D) I ve II

I. İnsan ruhunu iyileştirip insanı mutlu kılmanın yolu beII. Kaynakları otak olsa da yazarların yaklaşım ve yöntemleri arasında farklılıklar bulunmaktadır.



C) Yalnız II

III. İnsanların bazı kitapların farkına varması ancak yaşamdan alacağı hazzın sınırları ile belirlenebilir.

E) Yalnız I

yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I D) I ve II

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

170

B) Yalnız II

C) Yalnız III

E) II ve III

Deneme - 18 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

TÜRKÇE DENEME SINAVI - 19 1.

2.

Hayatımızda merkezî konumda bulunması gereken bazı kavramlar vardır. Bana öyle geliyor ki bunların başında

----. Yuva, hane, ev, konut, daire, rezidans, home ofis... Yaşadığımız günler umarım bizi tekrar başa döndürür.

“umut” yer almalıdır. (I) Umut geleceğe dönüktür ve iyi

Yuvanın sıcaklığına, samimiyetine, evin huzuruna yeni-

şeylerin olacağı beklentisi içinde olmaktır. (II) İnsana ey-

den kavuşuruz. Hayatımıza girenler ile hayatımızdan çı-

lemde bulunma ve çabalama gücü verir. (III) İnsanın ha-

kanlara bir bakalım. Hangisinde daha mutlu ve huzurlu

rekete geçmesi için bir çağrıdır, aslında. (IV) İnsanın ba-

insanlardık? Dünyada misafir olduğumuzu hatırlatan şey-

şarılı olacağı düşüncesini besler ve büyütür. (V) En acılı,

lerin sayısı her geçen gün azalıyor. Zenginlik arttıkça aca-

en kederli, en zor durumlarda bile umut içimizde bir ışıktır.

ba ne eksiliyor? Konaklar bile insana bu dünyada konuk

(VI) Umutsuzluğun ruhumuza çöktüğü böyle zamanlarda

olduğunu fısıldardı. Yeni yapılarda bu duygu bulunabili-

ve durumlarda bir dosta ihtiyaç duyarız. (VII) Bu dost, bizi

yor mu? Komşuluk, sokak hatta mahalle aradan çekilince

yeniden hayata bağlayacak, bize yaşama sevinci ve gücü

hepimizi güvenlik endişesi sardı. Artık “güvenlik”li siteler

verecek bir kitap da olabilir pekâlâ.

tercih ediliyor. Demek ki komşu ve sokak öncelikle itimat demekmiş, güvenlik demekmiş; bunu anlamış olduk.

Bu parçadan numaralanmış cümlelerden hangisi çıkarılırsa paragrafın anlamında önemli bir değişme,

Bu parçanın başına getirilebilecek en uygun cümle

daralma olmaz?

aşağıdakilerden hangisidir?

A) I

B) III

C) IV

D) V

A) İnsanoğlu barınma ihtiyacını karşılamak için şimdiye

E) VI

kadar çeşitli yapılar inşa etmiştir B) Geleneksel aile yapımızın hızlı bir şekilde değiştiğini ve dönüştüğünü görüyoruz C) Eski dönemlerde görülen mimari anlayışı ile bugün arasında çok fark var D) Toplumsal hayat tarzındaki gidişatın yönünü görmek için biraz düşünelim E) Yaşamın akışı içerisinde sosyal değişimlerin ortaya çıkması gayet normaldir

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

171

Diğer sayfaya geçiniz.

Deneme - 19 24. Çağımızın en önemli sorunlarından olan iklim değişikli-

25. Ben, romanı ve öyküyü bir sanat eseri olarak nitelemem.

ği, atmosferdeki karbondioksit miktarının giderek artma-

Tiyatronun ve şiirin yanında romanın ve öykünün esame-

sından kaynaklanıyor. Pek çok doğal süreç, atmosfere

si bile olmamalı. Tiyatro yazarları ve şairler her şeyi yerli

karbondioksit salınımıyla sonuçlanıyor. Özellikle Sanayi

yerinde kullanır. Onlarda dil, annelerin ak sütü gibi saf ve

Devrimi’nden sonraki süreçte, insan etkinlikleri sonucun-

temizdir ve o dili ilmek ilmek işlerler. Uzatmadan, oku-

da atmosfere salınan karbondioksit miktarı çok artmış-

yucuyu ayrıntıya boğmadan ve samimiyetle... Roman-

tır. İklim değişikliğiyle savaşmanın en iyi yollarından biri

cılar ise romanın hacimli olma özelliğini bahane ederek

de ağaç dikmektir. Çünkü ağaçlar, fotosentez sırasında

romanlarını işe yarar ve yaramaz ayrıntılarla doldururlar;

atmosferdeki karbondioksidi tüketirken oksijen ve besin

dile ve teknik özelliklere neredeyse hiç önem vermeden,

üretiyor. Özellikle hızlı büyüme sürecindeki genç ağaçlar

gelişigüzel kaleme alıp içtenlikten yoksun bir şekilde ya-

atmosferden yüksek miktarda karbondioksit alıyor. Araş-

zarlar. İşte roman ve öykü, bu yüzden bir sanat olarak

tırmacılar, ağaç dikmenin tek başına yeterli olmayacağını

nitelenemez.

ancak fosil yakıt tüketiminin azaltılması ve diğer önlem-

Bu parçaya göre tiyatro ve şiirin bir sanat olmasında

lerle (örneğin yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanı-

tiyatrocuların ve şairlerin,

mının yaygınlaştırılması, karbon yakalama ve depolama gibi temiz enerji teknolojilerinin geliştirilmesi) bir arada



uygulandığında etkili olabileceğini belirtiyorlar.

ları,

Bu parçaya göre,

I. Belli türdeki ağaçlar oksijen ve besin üretimini daha

II. anlatım özelliklerine gereken önemi vermeleri,



III. eserleriyle insanlık hâllerini etkileyici biçimde yansıt-



II. Karbondioksit miktarının artmasında birçok faktör rol oynamıştır.





maları,

fazla gerçekleştirmektedir.

I. yapıtlarını emek sarf ederek dikkatlice kaleme alma-

IV. ele aldıkları içerikleri çalakalem yazmamaları tutumlarından hangileri etkili olmuştur?

III. Küresel iklim değişiklikleriyle mücadele için bütün ül-

A) I, II ve IV

kelerin iş birliği yapması gerekmektedir.

B) II ve IV

D) I, II ve III

C) I ve III

E) Yalnız I

yargılardan hangilerine ulaşılabilir? A) I ve III

B) Yalnız III

D) I ve II

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

C) Yalnız II

E) Yalnız I

181

Deneme - 19 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

TÜRKÇE DENEME SINAVI -20 1.

2.

(I) İklim kurgu; iklim krizini ele alan, dünyanın bugününde ve geleceğinde nelerin yaşanabileceği üzerine kafa yoran ve

----. Her ne kadar günlük hayatımızda moralimiz bozulduğunda ya da canımızı sıkan bir durum ile karşılaştığı-

bir öngörü sağlamaya çalışan bir edebî türdür. (II) İklim kur-

mızda hemen “Depresyondayım!” desek de depresyon;

gu teriminin ortaya atılmasından kısa süre sonra bu türde

belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilen, psikolojik,

yayımlanan romanların sayısı ve sıklığı arttı. (III) İsveçli ak-

biyolojik ve sosyal faktörlerin birleşiminden oluşan son

tivist Greta Thunberg’in başlattığı okul grevleri kısa sürede

derece karmaşık bir duygu-durum bozukluğudur. Depre-

dünyaya yayıldı ve iklim krizini dünyada en çok konuşulan

sif hastalar, basit günlük aktiviteleri bile yapmakta güçlük

konulardan biri hâline getirdi. (IV) İklim krizi konusu ve kur-

çekerler. İş, aile, para ve kendi sağlıkları ile ilgili konu-

gusu kitap satıcılarının da ilgisini kısa sürede çekmeyi ba-

lar; onların kafalarını aşırı biçimde meşgul eder. Derin

şardı. (V) Amazon, Warmer adında bir koleksiyon hazırlaya-

üzüntü durumları, karanlık ruh hâlleri, değersizlik veya

rak ödüllü yedi yazardan iklim krizi öykülerini satışa çıkardı.

umutsuzluk duyguları, arkadaşlardan uzaklaşma vb. en

(VI) Müstakil bir tür olarak iklim kurgu bir yandan edebiyatta

sık karşılaşılan depresyon belirtilerdir. Bu durum erken-

yerini bu şekilde sağlamlaştırırken diğer yandan iklim krizi

den teşhis ve tedavi edilmezse çok tehlikeli sonuçlar da

konusu ve iklim kurgunun özgün özellikleri yavaş yavaş tüm

doğurabilmektedir.

edebiyat türlerinde boy gösterecektir.

Bu parçanın başına getirilebilecek en uygun cümle

Yukarıdaki parçada numaralanmış yerlerin hangisine

aşağıdakilerden hangisidir?

düşüncenin akışına göre “İklim krizi edebiyatta giderek

A) Depresyon, tanımı yapılmış ve çerçevesi belirlenmiş

daha çok yer bulurken bir yandan da bu konuyla ilgili far-

bir hastalıktır

kındalık artmaya başladı.” cümlesi getirilmelidir? A) IV

B) V

C) II

D) III

B) Depresyon, hekimlerin kullandığı bir test ile teşhis

E) I

edilebilmektedir C) Depresyon, tedavisi mümkün olan bir ruhsal hastalıktır D) Depresyon, tedavi edilmezse yaşamı tehdit edebilecek durumlara yol açabilir E) Depresyon, duygularımızı ve düşüncelerimizi olumsuz yönde etkileyen bir hastalıktır

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

182

Diğer sayfaya geçiniz.

Deneme - 20 24. Her zaman, yazmada kolaya kaçmaktansa zor olanı yap-

25. • Manyetik alan okuma, özellikle genç loggerhead

mayı tercih ettim. Bu da beni ben yapan niteliklerimden

kaplumbağalar (caretta caretta) için çok büyük önem

biri oldu. Bunu yaparken sözcüklerin herkesçe bilinme-

taşımaktadır. Bu kaplumbağalar, yaşamlarını ancak

yen anlamları üzerinde bir yapı işçisi gibi kılı kırk yararak

Sargossa Denizi’ni çevreleyen bir dairesel sistem

çalıştım. Bazen Yahya Kemal gibi bir sözcük için on yıl

olan Kuzey Atlantik Dönencesi’nde sürdürebilmek-

beklemesem de aylarca kafa yordum. Zamanla zorlukla-

tedir. Ancak çeşitli araştırmalar, kaplumbağaların bu

rın benim için kolay hâle geldiğini, yazmanın yaşamımın

dönencede kalmak için kendi manyetik ölçümlerini

gayesine dönüştüğünü dolayısıyla da yazmadan yaşaya-

kullandığı zaman, dünyada manyetik alanların değiş-

madığımı gördüm. Yazarak yaşamla ilgili içimde yanıtını

mesi sebebiyle olumsuz sonuçlarla karşılaşıtığını ve

bulamamış soruların yanıtlarına ulaşıp, yazdıkça içimde-

toplu ölümlerin gerçekleştiğini ortaya koymuştur.

ki huzursuzluklara çare bulup ruhsal dinginliğe ulaştığımı



hissettim; bu da benim hayatım oldu.

• Aralarında Türkiye’nin de yer aldığı Akdeniz ülkelerinde yapılan bir araştırmaya göre deniz kirliliği nede-

Kendisini bu şekilde tanıtan bir yazar için söylenebi-

niyle caretta caretta kamplumbağalarının yarısından

lecek en kapsamlı yargı aşağıdakilerden hangisidir?

çoğunun (%63) sindirim sisteminde plastik bulunmuş ve bu kamplumbağaların bir kısmı yaşamını yitirmiş-

A) Yapıtlarında anlatım özelliklerine içerikten daha fazla

tir. Bu da denizlere plastik ürünlerin atılmamasının bu

önem vermiştir.

canlılar için ne kadar önemli olduğunun göstergesidir.

B) Yazmayı hayatının ayrılmaz bir parçası olarak gören

Bu iki parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi

titiz bir üslupçu kişiliği vardır.

söylenebilir?

C) Edebiyat çalışmaları ile hayatına yön vermeye gayret

A) Farklı görüşlerin aslında birbirini desteklediğini gös-

eden bir sanatçıdır.

termektedir.

D) Üslup konusunda Yahya Kemal’i örnek alarak eserle-

B) İki farklı konuya ilişkin ortak bir görüş olduğunu vur-

rini oluşturmuştur.

gulamaktadır.

E) Hayatta güçlüklerle mücadele etmeyi ilke edinmiştir.

C) Aynı olguyu farklı yönleriyle değerlendirip ele almaktadır. D) Aynı fikirleri pekiştirmeye yönelik farklı örnekler sunmaktadır. E) Farklı üsluplar kullansa da konuyu benzer nedenlerle açıklamaktadır.

TYT TÜRKÇE PARAGRAF

192

Deneme - 20 bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.