CURRICULUM VITAE OFFICIAL MODEL OF MINISTRY OF EDUCATION IN SPAIN

CURRICULUM VITAE OFFICIAL MODEL OF MINISTRY OF EDUCATION IN SPAIN Lois Ruben Gonzalez Camilo is Professor of Regional Geographic Analysis at the Dep
Author:  Felisa Flores Sosa

0 downloads 825 Views 906KB Size

Recommend Stories


Curriculum Vitae. Laura E. Gómez, PhD. University of Oviedo (Spain)
Curriculum Vitae Laura E. Gómez, PhD Assistant Professor, Department of Psychology University of Oviedo Plaza Feijoo, s/n 33003, Oviedo (Asturias) SPA

Curriculum vitae. Education
1 Curriculum vitae Particulars Tomas Gerardo Guerrero Dr. med vet Diplomate ECVS Professor Small Animal Medicine & Surgery Academic Program St. Georg

University of Dallas Ministry Conference
University of Dallas Ministry Conference Sponsored by the School of Ministry in cooperation with the Diocese of Dallas Walking Together in Faith Wes

EVOLUTION OF THE PROFITABILITY OF PHOTOVOLTAIC INSTALLATIONS IN SPAIN
20th International Congress on Project Management and Engineering Cartagena, 13-15th July 2016 EVOLUTION OF THE PROFITABILITY OF PHOTOVOLTAIC INSTALL

Story Transcript

CURRICULUM VITAE OFFICIAL MODEL OF MINISTRY OF EDUCATION IN SPAIN

Lois Ruben Gonzalez Camilo is Professor of Regional Geographic Analysis at the Department of Geography, University of Santiago de Compostela, and undertakes research and teaching in undergraduate, graduate and other courses. He was secretary of the Department of Geography at USC from 1991 to 1995 and its director between 1995 and 1999. Between 2003 and 2005 head of Dean in the Faculty of Geography and History of the university, until his move to special services for the post of Director of Tourism Xeral Department of Innovation and Industry of the Xunta de Galicia, where he served until 2009. Founding member of the Association of Spanish Geographers, Member of the Spanish Committee of the International Geographical Union (IGU / GUI) since 2001, and Member of Management Committee of the Committee on Cultural Geography of the same body from 2004 to present. His teaching has been wide and varied, in both Spanish and foreign universities, which began in high school and continued at the university level. At USC, he has taught undergraduate courses as "Spatial planning" or "Fundamentals of Spatial Planning", Coordinator of the Master "Productivity of Rural Development," University Institute for Studies and Galician Desenvolvemento USC (IDEGA) and Director of "Master of Urban Renewal and Rehabilitation". On the other hand, has been visiting professor of Geography at universities in France (du Maine, Caen, Toulouse-Le Mirail) and Norwegian (Bergen). It is worth noting his work as a member of several Teaching Thematic Networks funded by the AECI, as "Local Development in Latin America" (2000 - 2002), and "Frontiers and Globalization: Socio-Economic Analysis, territorial and political" (2002-2004). He has directed 17 theses, and has participated in numerous research projects, competitive calls local, national, and European. Actually he is principal investigator in the following projects: - Economic Instruments for territorial administration of the local development in Senegal, Cape Verde and Mali, in the call PCI, funded by the Spanish Agency for Development Cooperation (AECI). (2011-2012). - System of indicators for the analysis of urban dynamics in Spain at the beginning of XXI century [URBMETRO21]. CSO2010-16298. Ministry of Science and Education, Ministry of Research, Directorate General for Research and Management of National R + D + i; Directorate General of Projects and Research. - SIESTA (Spatial Indicators for a Territorial Analysis Europe 2020 Strategy) initiative within the ESPON Programme 2013 (The European Observation Network on Territorial Development and Cohesion).

I. DATOS PERSONALES

Número del D.N.I.: 33.250.579.

Lugar y fecha de expedición: Santiago de Compostela, 19-6-2009

Apellidos y nombre: LOIS GONZÁLEZ, RUBÉN CAMILO. Nacimiento: Provincia y Localidad: Lugo (Palas de Rei) Residenccia: Provincia: A Coruña

Fecha: 13-10-1961

Localidad: Brión

Domicilio: Urb. Monte da Devesa, 21-Os Ánxeles

Teléfono: 981-88 75 06

Estado Civil: Casado

Facultad o Escuela actual: Facultad de Geografía e Historia (Universidad de Santiago de Compostela). Departamento: Departamento de Geografía. Categoría actual como profesor: Catedrático de Universidad (NRP 3325057957 A0500)

II. DATOS ACADÉMICOS

CLASE Licenciado con Grado en Geografía e Historia. Sección de Geografía. Especialidad de Geografía Aplicada. Universidad de Santiago.

ORGANISMO Y CENTRO DE EXPEDICIÓN

FECHA DE EXPEDICIÓN

CALIFICACIÓN SI LA HUBIERE

Facultad de Geografía e Historia. Universidad de Santiago.

26-10-1984

Sobresaliente.

16-7-1992 Doctor en Geografía.

Facultad de Geografía e Historia. Universidad de Santiago.

(Defensa Tesis Doctoral, 29-10-1990).

Apto “Cum Laude” (Premio Extraordinario de Doctorado).

III. PUESTOS DOCENTES DESEMPEÑADOS

CATEGORIA

ORGANISMO O CENTRO

Profesor Agregado de Bachillerato.

Ministerio de Educación y Consellería de Educación de la Xunta de Galicia.

Profesor Asociado de Geografía Humana.

Facultade de Xeografía e Historia. Universidade de Santiago

Profesor Titular Interino de Análisis Geográfico Regional.

Facultade de Xeografía e Historia. Universidade de Santiago.

Profesor Titular de Análisis Geográfico Regional

RÉGIMEN DE DEDICACIÓN

ACTIVIDAD

FECHA NOMBRAMIENTO CONTRATACIÓN

FECHA CESE O TERMINACIÓN

Exclusiva.

Docencia en BUP y COU.

1-10-1985 (como Funcionario en prácticas) y el 29 de Septiembre de 1986 (como Funcionario de carrera).

Tiempo completo

Docencia en cursos de Licenciatura y Tercer Ciclo. Participación en programas de investigación.

31-10-1990.

13-10-1992.

Tiempo completo.

Docencia en cursos de Licenciatura y Tercer Ciclo. Participación en programas de investigación.

13-10-1992.

2-2-1994.

Docencia en cursos de Facultade de Xeografía e Licenciatura y Historia. Tercer Ciclo. Universidade de Participación en programas de Santiago. investigación.

Tiempo completo.

2-2-1994

21-10-2008

Catedrático de Análisis Geográfico Docencia en Regional. cursos de Facultade de (Habilitado en Xeografía e Licenciatura y el BOE el 1Historia. Tercer Ciclo. 10-2007. Universidade de Participación en Certificado del programas de Santiago. Consejo de investigación. Coordinación Universitaria del 7-11-2007)

Tiempo completo.

21-10-2008 (BOE 7-11-2008)

Situación actual

Excedencia voluntaria.

IIIb. PUESTOS DOCENTES DESEMPEÑADOS EN CENTROS EXTRANJEROS

CATEGORIA

ORGANISMO O CENTRO

Professeur Invité de Géographie.

Faculté des Lettres. Université du Maine.

Guest Professor.

Department of Geography. University of Bergen (Norway)

Professeur Invité de Géographie.

Professeur Invité de Géographie.

Professeur Invité de Géographie

U.F.R. de Géographie Université de Caen

Faculté des Lettres. Université de Toulouse-Le Mirail

Départemen de Géographie. Université de Toulouse-Le Mirail

RÉGIMEN DE DEDICACIÓN

ACTIVIDAD

FECHA NOMBRAMIENTO CONTRATACIÓN

FECHA CESE O TERMINACIÓN

Tiempo Completo.

Docencia de cursos de Licence y participación en diversos seminarios. Actividades de investigación.

20-3-1994.

20-4-1994.

Tiempo Completo.

Docencia y participación en diversos seminarios. Actividades de investigación.

Marzo y Noviembre de 1997.

Abril y Diciembre de 1997.

Tiempo Completo.

Docencia de cursos de Licence y participación en diversos seminarios. Actividades de investigación.

28-1-2002.

28-2-2002.

Tiempo Completo.

Docencia en cursos de Licence, DEA y participación en divesos seminarios. Actividades de investigación

1-2-2004

29-2-2004

Tiempo Completo.

Docencia en cursos de Licence, DEA y participación en divesos seminarios. Actividades de investigación

1-2-2010

28-2-2010

IV.- ACTIVIDAD DOCENTE DESEMPEÑADA.

1985-1990 Docencia en BUP y COU. En el IB “Alexandre Bóveda” de Vigo (curso 1985-86), en el IB “Agra del Orzán” de A Coruña (cursos 1986-87 y 1987-

88) y en el IB “Alfredo Brañas” de Carballo (cursos 1988-89, 1989-90 y el mes de octubre de 1990).

1990-1991 Geografía Urbana, 5º curso de la Licenciatura de Geografía. Geografía Económica II, 5º curso de la Licenciatura de Geografía. Geografía Descriptiva I, 2º curso de la Facultad de Geografía e Historia.

1991-1992 Geografía Urbana, 5º curso de la Licenciatura de Geografía. Geografía Descriptiva I, 2º curso de la Facultad de Geografía e Historia. Curso de Doctorado: “Os cambios na organización do territorio galego no século XX”, dentro del programa “Estudios Contemporáneos” del Departamento de Historia II de la Universidad de Santiago.

1992-1993 Geografía Urbana, 5º curso de la Licenciatura de Geografía. Geografía Económica II, 5º curso de la Licenciatura de Geografía. Curso de Doctorado: “Fundamentos teóricos para o estudio da xeografía da administración e os servicios” dentro del programa “Análise territorial e organización do espacio en Galicia” del Departamento de Geografía de la Universidad de Santiago.

1993-1994 Geografía Urbana, 5º curso de la Licenciatura de Geografía. Geografía Económica II, 5º curso de la Licenciatura de Geografía. Geografía Humana, 1º curso de la nueva licenciatura (encargo compartido) Curso de Doctorado: “Novos procesos de urbanización e organización do territorio en Galicia” incluído dentro de los programas “Análise territorial e organización do espacio en Galicia” del Departamento de Geografía, “Estudios Contemporáneos” del Departamento de Historia II, “Reformas e innovación no sistema educativo” del Departamento de Teoría e Historia de la Educación y “Métodos cuantitativos e análise histórica” del Departamento

de Econometría y Métodos Cuantitativos, ambos de la Universidad de Santiago.

1994-1995 Geografía Urbana, 5º curso de la Licenciatura de Geografía. Geografía General de Galicia, 5º curso de la especialidad de Geografía, Historia e Historia del Arte de Galicia (primer cuatrimestre). Geografía del Subdesarrollo, 2º curso de la nueva Licenciatura de Geografía (segundo cuatrimestre). Cursos de Doctorado: “Fundamentos teóricos para o estudio da xeografía da administración e os servicios” dentro del programa “Análise territorial e organización do espacio en Galicia” del Departamento de Geografía de la Universidad de Santiago; “Os centros históricos das cidades galegas” dentro de los programas de “Análise territorial e organización do espacio en Galicia” del Departamento de Geografía y “Estudios Contemporáneos” del Departamento de Historia II de la Universidad de Santiago.

1995-1996 Geografía Urbana, 5º curso de la Licenciatura de Geografía. Geografía Agraria, 5º curso de la Licenciatura de Geografía (encargo compartido). Geografía Urbana y sus aplicaciones, 3º curso de la nueva Licenciatura de Geografía (segundo cuatrimestre). Geografía de Italia, optativa de primer ciclo de la Licenciatura de Filología Italiana (encargo compartido). Curso de Doctorado: “Novos procesos de urbanización e organización do territorio en Galicia” incluido dentro de los programas “Análise territorial e organización do espacio en Galicia” del Departamento de Geografía, “Estudios Contemporáneos” y “Economía e Sociedade na historia (Séculos XI-XX)” del Departamento de Historia II y “Cambio estructural. Economía e Historia” del Instituto Universitario de Estudios y Desarrollo de Galicia (IDEGA) de la Universidad de Santiago de Compostela.

1996-1997 Geografía Urbana, 5º curso de la Licenciatura de Geografía. Ordenación del Espacio, 4º curso de la Licenciatura de Geografía (encargo compartido). Dirección de trabajos fin de carrera, 4º curso de la Licenciatura de Geografía. Curso de Doctorado: “Os centros históricos das cidades galegas” y “Prácticas de Geografía social” incluidos dentro de los programas “Análise territorial e organización do espacio en Galicia” del Departamento de Geografía, “Estudios Contemporáneos” y “Economía e Sociedade na historia (Séculos XI-XX)” del Departamento de Historia II y “Cambio estructural. Economía e Historia” del Instituto Universitario de Estudios y Desarrollo de Galicia (IDEGA) de la Universidad de Santiago de Compostela.

1997-1998 Ordenación del Espacio, 4º º curso de la Licenciatura de Geografía (encargo compartido). Geografía Política, optativa del segundo ciclo de la Licenciatura de Geografía. Geografía Rural y sus aplicaciones, 3º curso de la Licenciatura de Geografía (encargo compartido). Dirección de Trabajos Fin de Carrera, 4º º curso de la Licenciatura de Geografía. Cursos de Doctorado: “Prácticas de Xeografía urbana e social” incluído dentro de los programas “Análise territorial e organización do espacio en Galicia” del Departamento de Geografía, “Estudios Contemporáneos” y “Economía e Sociedade na historia (Séculos XI-XX)” del Departamento de Historia II y “Cambio estructural. Economía e Historia” del Instituto Universitario de Estudios y Desarrollo de Galicia (IDEGA) de la Universidad de Santiago de Compostela.

1998-1999 Ordenación del Espacio, 4º º curso de la Licenciatura de Geografía (encargo compartido).

Geografía Política, optativa del segundo ciclo de la Licenciatura de Geografía. Dirección de Trabajos Fin de Carrera, 4º º curso de la Licenciatura de Geografía. Curso de Doctorado: “Novos procesos de urbanización e organización do territorio en Galicia” incluído dentro del programa “Análise territorial e organización do espacio en Galicia” del Departamento de Geografía de la Universidad de Santiago.

1999-2000 Ordenación del Espacio, 4º curso de la Licenciatura de Geografía (encargo compartido). Fundamentos de Ordenación Territorial, 4º curso de la Licenciatura de Geografía. Geografía de España, 2º curso de la Licenciatura de Geografía (encargo compartido). Dirección de Trabajos Fin de Carrera, 4º º curso de la Licenciatura de Geografía. Cursos de Doctorado: “Novos procesos de urbanización e organización do territorio en Galicia” incluído dentro del programa “Análise territorial e organización do espacio en Galicia” del Departamento de Geografía, y “O proceso de urbanización no interior de Galicia: as capitais de provincia e as vilas” (docencia compartida), incluido en el programa “Humanidades” de la Facultad de Humanidades de Lugo, Universidad de Santiago.

2000-2001 Ordenación del Territorio, 5º curso de la Licenciatura de Geografía (encargo compartido). Geografía del Medio Ambiente, 5º curso de la Licenciatura de Geografía. Geografía de España, 2º curso de la Licenciatura de Geografía (encargo compartido). Geografía de Galicia, 2º curso de la Licenciatura de Geografía (encargo compartido).

Dirección de Trabajos Fin de Carrera, 4º º curso de la Licenciatura de Geografía. Curso de Doctorado: “Novos procesos de urbanización e organización do territorio en Galicia” incluido dentro del programa “Análise territorial e organización do espacio en Galicia” del Departamento de Geografía de la Universidad de Santiago.

2001-2002 Ordenación del Territorio, 5º curso de la Licenciatura de Geografía (encargo compartido). Geografía del Medio Ambiente, 5º curso de la Licenciatura de Geografía. Geografía de los Sistemas Urbanos, optativa de segundo ciclo de la Licenciatura de Geografía. Dirección de Trabajos Fin de Carrera, 4º º curso de la Licenciatura de Geografía. Curso de Doctorado: “Novos procesos de urbanización e organización do territorio en Galicia” incluído dentro del programa “Análise territorial e organización do espacio en Galicia” del Departamento de Geografía de la Universidad de Santiago.

2002-2003 Ordenación del Territorio, 5º curso de la Licenciatura de Geografía (encargo compartido). Geografía del Medio Ambiente, 5º curso de la Licenciatura de Geografía. Geografía de los Sistemas Urbanos, optativa de segundo ciclo de la Licenciatura de Geografía. Dirección de Trabajos Fin de Carrera, 5º curso de la Licenciatura de Geografía. Curso de Doctorado: “Novos procesos de urbanización e organización do territorio en Galicia” incluído dentro del programa “Análise territorial e organización do espacio en Galicia” del Departamento de Geografía de la Universidad de Santiago.

2003-2004 Ordenación del Territorio, 5º curso de la Licenciatura de Geografía (encargo compartido). Geografía del Medio Ambiente, 5º curso de la Licenciatura de Geografía. Geografía de los Sistemas Agrarios, optativa de segundo ciclo de la Licenciatura de Geografía. Dirección de Trabajos Fin de Carrera, 5º curso de la Licenciatura de Geografía. Curso de Doctorado: “Claves teóricas para el estudio del proceso de urbanización” incluído dentro del programa “Análise territorial e organización do espacio en Galicia” del Departamento de Geografía de la Universidad de Santiago, y “Aspectos de Geografía económica y política de la UE” y “Fronteras y globalización: el caso de América Latina” (encargos compartidos), del IDEGA de la USC.

2004-2005 Ordenación del Territorio, 5º curso de la Licenciatura de Geografía (encargo compartido). Dirección de Trabajos Fin de Carrera, 5º curso de la Licenciatura de Geografía. Curso de Doctorado: “Claves teóricas para el estudio del proceso de urbanización” incluído dentro del programa “Análise territorial e organización do espacio en Galicia” del Departamento de Geografía de la Universidad de Santiago, y “Aspectos de Geografía económica y política de la UE” y “Fronteras y globalización: el caso de América Latina” (encargos compartidos), del IDEGA de la USC.

2005-2006 Curso de Doctorado: “Claves teóricas para el estudio del proceso de urbanización” incluído dentro del programa “Análise territorial e organización do espacio en Galicia” del Departamento de Geografía de la Universidad de Santiago

Cursos de Doctorado: “Aspectos de Geografía económica y política de la UE” y “Fronteras y globalización: el caso de América Latina” (encargos compartidos), del Instituto de Estudios para o Desenvolvemento de Galicia (IDEGA) de la Universidad de Santiago.

2006-2007 Curso de Doctorado: “Claves teóricas para el estudio del proceso de urbanización” incluído dentro del programa “Análise territorial e organización do espacio en Galicia” del Departamento de Geografía de la Universidad de Santiago Cursos de Doctorado: “Aspectos de Geografía económica y política de la UE” y “Fronteras y globalización: el caso de América Latina” (encargos compartidos), del Instituto de Estyudios para o Desenvolvemento de Galicia (IDEGA) de la Universidad de Santiago.

2007-2008 Curso de Doctorado: “Claves teóricas para el estudio del proceso de urbanización” incluído dentro del programa “Análise territorial e organización do espacio en Galicia” del Departamento de Geografía de la Universidad de Santiago. Curso de Doctorado: “El proceso de urbanización de Galicia: nuevas tendencias”,

encargo

compartido

con Mª.J.

Piñeira

Mantiñán del

Departamento de Humanidades de la Universidad de Vigo. POP en Turismo, Universidade de Santiago. Una sesión (3 horas) dedicada al tema “Nuevas líneas de política del turismo en Galicia”. POP de Turismo, Universidade de Vigo, Campus de Ourense. Una sesión (3 horas) dedicada al tema “Nuevas líneas de política del turismo en Galicia” y Miembro de una comisión encargada de evaluar las Tesis de Master presentadas (Julio de 2008).

2008-2009 Curso de Doctorado: “Claves teóricas para el estudio del proceso de urbanización” incluído dentro del programa “Análise territorial e

organización do espacio en Galicia” del Departamento de Geografía de la Universidad de Santiago. POP en Turismo, Universidade de Santiago. Una sesión (3 horas) dedicada al tema “Nuevas líneas de política del turismo en Galicia”. POP en Desarrollo Territorial del Instituto Universitario de Estudios e Desenvolvemento de Galicia (IDEGA), Universidade de Santiago. Un crédito (9 horas) dedicado al tema “Promoción turística sostenible” POP de Turismo, Universidade de Vigo, Campus de Ourense. Presidente de la comisión encargada de evaluar las Tesis de Master presentadas (Julio de 2009).

2009-2010 Geografía de Europa, 2º Curso de la Licenciatura de Geografía. Geografía de las Regiones Atlánticas Europeas, optativa de segundo ciclo de la Licenciatura de Geografía. Ordenación del Territorio en destinos turísticos urbanos (encargo compartido), 2º Curso del Master Oficial en Dirección y Planificación de Empresas Turísticas. Turismo sostenible (encargo compartido), en el Master Oficial de Economía.

Facultad de

Ciencias

Económicas

y Empresariales,

Universidade de Santiago de Compostela. Gobernanza de los centros históricos, en el Máster Oficial de Renovación y Rehabilitación Urbanas Dirección de Master-Tesis de los másteres oficiales de dirección y planificación de empresas turísticas, y economía. Universidad de Santiago de Compostela. POP de Turismo, Universidade de Vigo, Campus de Ourense. Presidente de la comisión encargada de evaluar las Tesis de Master presentadas (Julio de 2010).

2010-2011 Geografía Regional del Mundo, 2º Curso del Grado de Geografía y Ordenación del Territorio

Geografía Regional del Mundo, 3ª Curso de la Licenciatura de Geografía. Geografía de las Regiones Atlánticas Europeas, optativa de segundo ciclo de la Licenciatura de Geografía. Ordenación del Territorio en destinos turísticos urbanos (encargo compartido), 2º Curso del Master Oficial en Dirección y Planificación de Empresas Turísticas. Desarrollo Rural: Innovación, Actividad Económica y Espacio Rural (encargo compartido), en el Master Oficial de Economía. Facultad de Ciencias Económicas y Empresariales, Universidade de Santiago de Compostela. Gobernanza de los centros históricos, en el Máster Oficial de Renovación y Rehabilitación Urbanas Dirección de Master-Tesis de los másteres oficiales de dirección y planificación de empresas turísticas, y economía. Universidad de Santiago de Compostela. POP de Turismo, Universidade de Vigo, Campus de Ourense. Presidente de la comisión encargada de evaluar las Tesis de Master presentadas (Marzo y Julio de 2011). 2011-2012 Año Sabático (con docencia limitada a unos meses) Geografía Urbana, 3º Curso del Grado de Geografía y Ordenación del Territorio

V.- ACTIVIDAD INVESTIGADORA DESEMPEÑADA (Programas y puestos)

1. Miembro del Comité Científico del Instituto Universitario de Estudios y Desarrollo de Galicia (IDEGA) de la Universidad de Santiago de Compostela. Coordinador del área de trabajo “Estudios Territoriales y Ordenación del Territorio”. Desde 1992. 2. Miembro del Consejo Editor de la colección “Documentos de Traballo” del IDEGA y coordinador del área de Geografía. Desde 1995 hasta la actualidad. 3. Miembro de la Comisión Permanente del IDEGA, desde 2000 a 2005. 4. Investigador Principal del Grupo 040-06 de la Universidade de Santiago de Compostela, Análisis Territorial (ANTE), de “Geografía Urbana y Geografía

Social” y del Grupo 037-05 de la Universidade de Santiago de Compostela. Desde 1998 hasta la actualidad. 5. Investigador asociado de la Unité Mixte de Recherches (UMR) del CNRS francés, “Espaces géographiques et Societés” (ESO) de las Universidades de France Ouest (Angers, Caen, Le Mans, Nantes y Rennes). 1995-1999. 6. Miembro de la Red Europea ESSFIN, de investigadores en temas pesqueros y del litoral, coordinada por el grupo de la revista FINESSE (Fisheries Newletter for Social Sciences in Europe) editada por la Schol of Geography and Earth Resources de la University of Hull (Reino Unido). Desde 1996. 7. Asesor Científico en el Proyecto de Investigador de Noruega, Place and business development in coastal regions and communities, cuyo investigador principal es K.B. Stokke del Norwegian Intitute for Urban and Regional Research de Oslo. Años 2009-2012. 8. Miembro del Grupo de Trabajo Socioeconomía Rural (Área 5) que elaboró el informe sobre la investigación agropecuaria en Galicia, por encargo de la Consellería de Agricultura, Pesca y Alimentación y la Secretaría Xeral de I+D de la Xunta de Galicia. Abril de 1998. 9. Miembro de la Comisión de Trabajo de Arquitectura y Urbanismo del Consello da Cultura Galega. Desde 1998 hasta la actualidad. 10. Miembro de la World Society for Ekistics, de investigadores en temas urbanos y territoriales, con sede en Atenas (Grecia), formada por 185 miembros, de más de treinta países, y que edita la revista EKISTICS. Desde 2002 a 2006. 11. Miembro de la Comisión de selección de Proyectos I+D del Plan Nacional de Investigación Científica del área de Ciencia Política, Sociología, Antropología Social, Geografía Humana y Ciencias de la Comunicación del Programa Nacional de Ciencias Sociales, Económicas y Jurídicas. Años 2004, 2009 y 2011. 12. Evaluador de la Agencia Catalana de Análisis de la Investigación, AGAUR, de la Generalitat de Catalunya. Desde 2011 hasta la actualidad. 13. Evaluador Ad-hoc de Proyecto de Investigación de la Universidade do Estado de Bahía-Brasil (UNEB). Abril de 2011. 14. Colaborador en tareas de docencia e investigación del Department of Business and Tourism del Foinmark University Colege (Noruega), del 3 al 23 de Marzo de 2012.

VI.- PUBLICACIONES (Libros) Título, fecha, editorial, código (L: libro; CL: capítulo de libro; CO: coautor).

1. Viveiro. Achegamento á realidade dun núcleo urbano galego (en colaboración con F. Durán, Mª.J. López Elvira y J. Montoto). 1986. Xunta de Galicia. Santiago de Compostela. Págs. 179. ISBN 84-505-4799-7. Dep. Legal: C. 1009-1986. CO. 2. Las explotaciones lácteas gallegas y la integración en la CEE. Una aproximación comarcal: el caso de la Ulloa. 1987. Actas del IV Coloquio Nacional de Geografía Agraria. Pp. 274-284. AGE y Universidad de La Laguna. Canarias. CL 3. A gandeiría na Ulloa. Repercusións nas paisaxes agrarias. 1988. Consellería de Agricultura. Santiago de Compostela. Págs. 242. ISBN 84-505-8199-0. Dep. Legal C-1462-1988. L. 4. “Educación e territorio en Galicia: as áreas de influencia dos Institutos de Bacherelato e o seu impacto na comarcalización”, en Consello da Cultura Galega, Actas del Simposio Internacional Otero Pedrayo e a Xeografía de Galicia. 1989. Pp. 309-342. Consello da Cultura Galega. Santiago de Compostela. ISBN: 8487172-52-0. Dep. Legal: C-1139-1989. CL 5. Manual de Historia Contemporánea universal. 3 Tomos.1989-1990. Dirigida por Carlos Sixirei. Edicións do Castro. A Coruña. Págs. 640 (Tomo I), 370 (Tomo II) y 620 (Tomo III). ISBN 84-7492-445-6 (Obra Completa) y 84-7492-446-4, 84-7492482-0 y 84-7492-485-5 (respectivamente, cada uno de los tomos). Dep. Legal: C. 1563-1989, C. 669-1990 y C. 669-1990. CO 6. Aproximación a una Geografía de la juventud. Estudio socioespacial de los centros de enseñanza media y universitaria en Galicia (1960-1990). 1991. Publicación en microfichas. Universidade de Santiago de Compostela. Págs. 1015. ISBN: 84-7191716-5. Dep. Legal: B-30898/91.

L. 7. Ferrol: Xeografía dun espacio urbano.1992. Rubén C. Lois y Augusto Pérez Alberti (Eds.). Ateneo Ferrolán. Ferrol. Págs. 164. Dep Legal: C-1561/92. CO. 8. “Los regímenes de tenencia agraria en las provincias de la Galicia occidental”. V. Cabero, José M. Llorente, J.I. Plaza y C. Pol (Ed.), El medio rural español. Homenaje al Profesor A. Cabo Alonso. Vols. 1 y 2. 1992. Págs. 861-871. Universidad de Salamanca. Salamanca. ISBN: 84-7481-723-4. Dep. Legal: S-6981992. CL 9.

“Le rôle des bourgs dans la montagne de Galice” (en colaboración con Mª Pilar de Torres), en CERAMAC, Des regions paysannes aux espaces fragiles. Pp. 207-215. 1992. CERAMAC, Université Blaise Pascal. Clermont-Ferrand. ISBN: 2-90847002-0. Dep. Legal: 2e trimestre 1992. CL.

10. Historia do mundo contemporáneo. COU. 1992. Dirigida por Carlos Sixirei. Edicións do Castro. A Coruña. 1992. Págs. 466. ISBN: 84-7492-598-3. Dep. Legal: C-905-1992. CO. 11. “Problemas para a delimitación dos espacios urbanos e rurais”, en Asociación Galega de Historiadores, Concepcións espaciais e estratexias territoriais na Historia de Galicia. Pp. 201-223. 1993. AGH. Santiago de Compostela. ISBN: 8486728-27-8. Dep. Legal: C-267-93. CL. 12. Los caminos de Santiago y el territorio. 1993. Mª Pilar de Torres, A. Pérez Alberti y R. C. Lois (Eds.). Xunta de Galicia. Santiago de Compostela. Págs. 966. ISBN: 84453-0757-6. Dep. Legal: C-811-93. CO Aportación concreta: “Transformaciones espaciales recientes entre O Cebreiro y Compostela”. Pp. 361-383. 13. Os camiños de Santiago e o territorio. 1993. Mª Pilar de Torres, A. Pérez Alberti y R. C. Lois (Eds.). Xunta de Galicia. Santiago de Compostela. Págs. 1004. ISBN: 84453-0756-8. Dep. Legal: C-818-93.

CO Aportación concreta: “Transformacións espaciais recentes entre O Cebreiro e Compostela”. Pp. 401-423. 14. “La comarcalización en Galicia: entre la necesidad y el caos” (en colaboración con S. Garrido), en Actas del XIII Congreso Nacional de Geografía, Nuevos procesos territoriales. Pp. 249-255. 1993. Universidad de Sevilla. Sevilla. ISBN: 84-4720117-1. Dep. Legal: SE-1497-1993. CL 15. “Las cabeceras de comarcas agrarias en Galicia a través del mapa de ferias y mercados periódicos” (en colaboración con Mª.P. de Torres), en Actas del XIII Congreso Nacional de Geografía, Nuevos procesos territoriales. Pp. 315-321. 1993. Universidad de Sevilla. Sevilla. ISBN: 84-472-0117-1. Dep. Legal: SE-1497-1993. CL 16. “Las explotaciones agrarias en Galicia” (en colaboración con Mª.P. de Torres). Unidad de Geografía de la Universitat Rovira i Virgili, Aportaciones al Homenaje al Profesor Luis Miguel Albentosa. Pp. 445-461. 1993. Diputació de Tarragona. Tarragona. ISBN: 84-88618-03-4. Dep. Legal: T-1031-1993. CL 17. A montaña galega. O home e o medio (en colaboración con Mª.P. de Torres y A. Pérez). 1993. Universidade de Santiago. Santiago de Compostela. Págs. 224. ISBN: 84-7191-918-4. Dep. Legal: C-1497-1993. CO. 18. “Los cambios en la ocupación del espacio de montaña”, en A. Pérez Alberti, L. Guitián Rivera y P. Ramil Rego (Eds.), La evolución del paisaje en las montañas del entorno de los Caminos Jacobeos. Pp. 225-234.1993. Xunta de Galicia. Santiago de Compostela. ISBN: 84-453-0885-8. Dep. Legal: C-822-1993. CL. 19. A Universidade (1960-1992). 1994. Edicións Xerais. Vigo. Págs. 254. 1994. ISBN: 84-7507-823-0. Dep. Legal: S-790-1994. L 20. “Le bétail ovin et sa récente expansion en Galice (Espagne)” (en colaboración con Mª Pilar de Torres Luna), en CERVIR Les mutations dans le milieu rural. Pp. 123131. 1995. Presses Universitaires de Caen. Caen. ISBN: 2-84133-024-9. Dep. Legal: Mai 1995.

CL. 21. Xeografía Económica I. A explotación dos recursos do territorio. Tomo 5. Xeografía de Galicia, dirigida por A. Pérez Alberti. 1995. Gran Enciclopedia Gallega. Bilbao. Págs. 306. ISBN: 84-88750-00-05. Dep. Legal: Bi-2696-95. L. 22. “La redistribución de la población en Galicia” (en colaboración con José Somoza Medina). Actas del XIV Congreso Nacional de Geografía, Cambios regionales a finales del siglo XX. Pp. 301-305.1995. AGE y Departamento de Geografía de la Universidad de Salamanca. Salamanca. ISBN: 84-600-9284-4. Dep. Legal: S-9621995. CL 23. “Nuevas tendencias en la ganadería europea. Estudio comparativo de Lugo (Galicia) y Sarthe (P. Loira)” (en colaboración con Mª P. de Torres, J. R. Bertrand y A. Pérez Alberti), en Actas do VI Coloquio Ibérico de Geografía, A Península Ibérica. Um espaço em mutaçao. Vol. I. Pp. 245-253. 1995. Publicaçoes Universidade do Porto. Porto. Dep. Legal: 92751-1995. CL 24. “As novas formas de urbanización”, en Asociación Galega de Historiadores, O rural e o urbano na Historia de Galicia. Pp. 451-487. 1995. AGH. Santiago de Compostela. ISBN: 84-920787-0-7. Dep. Legal: C-569-1996. CL 25. “Le vignoble: un type d’exploitation agraire individualisé en Galice” (en colaboración con Mª Pilar de Torres Luna), en Ch. Le Gars et Ph. Roudié (Dir.), Des vignobles et des vins à travers le monde. Pp. 449-461.1996. Presses Universitaires de Bordeaux. Bordeaux. ISBN: 2-86781-153-8. Dep. Legal: Mai 1996. CL. 26. “Sobre el comercio tradicional en la alta montaña de Galicia” (en colaboración con Mª Pilar de Torres Luna), en L.Mª. Frutos, Mª.L. Hernández y J.R. de la Riva (Coords.), VIII Coloquio de Geografía Rural. Actas: comunicaciones. Pp. 83-97. 1996. Grupo de Trabajo de Geografía Rural de la AGE y Departamento de Geografía y O.T. de la Universidad de Zaragoza. Zaragoza. ISBN: 84-89513-27-9Dep. Legal: Z-1728-1996. CL

27. “As transformacións socioeconómicas e espaciais recentes nas antigas comunidades campesiñas”, en A. Rodríguez Casal (Coord.), Humanitas. Estudios en Homenaxe ó Prof. Dr. Carlos Alonso del Real. Vols. I e II. Pp. 763-791. 1996. Universidade de Santiago de Compostela. ISBN: 84-8121-487-6. Dep. Legal: C-1441-1996. CL. 28. “Los centros históricos en la frontera gallego-portuguesa: estudio de los ejemplos de Tui y Valença do Minho” (en colaboración con J. M. González Pérez), en A.J. Campesino Fernández y C. Velasco Bernardo (Coords.), Portugal-España. Ordenación territorial del suroeste comunitario. Pp. 379-387. 1996. Universidad de Extremadura. Cáceres. ISBN: 84-7723-251-2. Dep. Legal: S-845-1996. CL. 29. La articulación territorial de la raya hispano-portuguesa. 1997. Lorenzo López Trigal, Rubén C. Lois

y François Guichard (Coords.). Fundación Rei Afonso

Henriques. Zamora. Págs. 225. Dep. Legal: ZA-225-1997. CO. Aportación concreta: “El eje urbano atlántico. Galicia-Norte de Portugal”. Pp. 137143. 30. Actividad humana y cambios recientes en el paisaje. 1997. Luis Guitián Rivera y Rubén C. Lois González (Coords.). Xunta de Galicia. Santiago de Compostela. Págs. 258. ISBN: 84-453-2074-2. Dep. Legal: C-554-1997. CO. 31. “La estrategia de promoción urbana de Santiago de Compostela” (en colaboración con R. Rodríguez González) en El planeamiento urbano y estratégico. II Jornadas de Estudio y Debate Urbanos. Pp. 131-145. 1997. Universidad de León. León. ISBN: 84-7719-632-X. Dep. Legal: LE-1511-1997. CL 32. “El turismo en Galicia” (en colaboración con X. M. Santos Solla), en AECIT, La actividad turística española en 1996. Pp. 325-337. 1998. Nexo Editores S.A. Madrid. ISBN: 84-89406-02-2. Dep. Legal: M-3247-1998. CL 33. “Structures familiales et accès au logement urbain en Espagne”, en J-R. Bertrand et J. Chevalier (Dir.), Logement et habitat dans les villes européennes. Pp. 203231.1998. L’Harmattan. París. ISBN: 2-7384-6585-4. Dep. Legal: Mai 1998. CL.

34. Xeografía de Galicia (en colaboración con H. Martínez Gargamala). 1998. Edicións Obradoiro-Santillana. Madrid. Págs. 114. ISBN: 84-8224-142-7. Dep. Legal: M31889-1998. CO. 35. Ourense, sociedade e territorio. 1998. Rubén C. Lois González e José Somoza Medina (Coords.). Diputación Provincial de Ourense. Ourense. Págs. 250. ISBN: 84-87575-58-7. Dep. Legal: OU-88-1998. CO. Aportaciones concretas: “A ordenación do territorio provincial” (en colaboración con J. Somoza Medina). Pp. 13-31. “Os espacios ourensáns e as súas perspectivas de futuro” (en colaboración con J. Somoza Medina). Pp. 241-246. 36. “Os espacios construidos en Galicia: persistencias da cultura labrega despois do proceso de urbanización” (en colaboración con Mª.J. Piñeira), en P. Castro, X. Pereiro e P. Mota (Coords.), Cultura e Arquitectura. Incursións Antrpolóxicas no Espacio Construído. Pp. 189-312. 1998. Edicións Lea S.L. Santiago. ISBN: 8489947-56-2. Dep. Legal: C-2033-1998. CL 37. “Revitalización económica y desarrollo urbano reciente de Santiago de Compostela. Análisis de un proceso”, en A.J. Campesino Fernández (Coord.), Comercio, turismo y cambios funcionales en las ciudades españolas patrimonio de la humanidad. Pp. 161-197. 1999. Cámara Oficial de Comercio e Industria de Cáceres. Cáceres. ISBN: 84-87600-73-5. Dep. Legal: CC-23-1999. CL 38. “La pesca: actividad económica y organización espacial”, en Rosario Galdos Urrutia y Eugenio Ruiz Urrestarazu (Coords.), Postproductivismo y Medio Ambiente. Perspectivas geográficas sobre el espacio rural. IX Coloquio de Geografía Rural. Ponencias. Pp. 113-175. 1999. Informes Técnicos, nº 82. Departamento de Agricultura y Pesca, Gobierno Vasco. Vitoria-Gasteiz. ISBN: 84-457-1410-4. Dep. Legal: VI-424-1999. CL 39. “El geógrafo urbano ante la crisis actual”, en Rafael Domínguez Rodríguez (Coord.), La ciudad. Tamaño y crecimiento. Pp. 499-511. 1999. Departamento de

Geografía de la Universidad de Málaga y AGE. Málaga. ISBN: 84-922182-4-X. Dep. Legal: MA-83/99. CL 40. “El turismo en Galicia” (en colaboración con X. M. Santos Solla), en AECIT, La actividad turística española en 1997. Pp. 365-377. 1998. AECIT y Universidad de Almería. Madrid. ISBN: 84-922582-1-7. Dep. Legal: M-2985-1999. CL. 41. “Lectura geográfica de los espacios rurales y el mundo campesino en Galicia. Estado de la cuestión” (en colaboración con Mª.P. de Torres), en Universitat de Barcelona, Professor Joan Vilà Valentí. El seu mestratge en la geografia universitaria. Pp. 851-864. 1999. Publicacions Universitat de Barcelona. Barcelona. ISBN: 84- 475-1967-8. Dep. Legal: B-9060-1999. CL 42. “El papel de la universidad en la configuración del espacio urbano”, en Begoña Bernal (Coord.), Ciudad histórica y calidad urbana. Vivir las ciudades históricas. Pp. 98-105. 1999. Universidad de Burgos y Fundación La Caixa. Burgos. ISBN: 84 95211-03-3 y 84-7664-653-4. Dep. Legal: BU-342-1999. CL 43. “Galicia” (en colaboración con X. M. Santos Solla), en AECIT, La actividad turística española en 1998. Pp. 373-385. 1999. AECIT y Universidad de Almería. Madrid. ISBN: 84-922582-2-5. Dep. Legal: M-41557-1999. CL. 44. “El Camino de Santiago” (en colaboración con X. M. Santos Solla), en AECIT, La actividad turística española en 1998. Pp. 597-605. 1999. AECIT y Universidad de Almería. Madrid. ISBN: 84-922582-2-5. Dep. Legal: M-41557-1999. CL. 45. El sector de la vivienda en Galicia. Alfonso Vegara (Dir.). 1999. Fundación Caixa Galicia. A Coruña. Págs. 275. ISBN: 84-89231-71-0. Dep. Legal: C-956-1999. CO 46. “Dotaciones e infraestructuras del Camino de Santiago. Una aproximación geográfica”, en L. López Trigal (Dir.), Ciudades y villas camineras jacobeas. III Jornadas de Estudio y Debate Urbnos. Pp. 225-247. 2000. Universidad de León. León. ISBN: 84-7719-867-5. Dep. Legal: LE-978-2000. CL

47. Itinerarios transfronterizos en la Península Ibérica. F. Guichard, L. López Trigal y L. Marrou (Coords.). 2000. Fundación Rei Afonso Henriques. Zamora. Págs. 300. ISBN: 84-89981-08-6. Dep. Legal: ZA-103-2000 CO 48. “Galicia-Regiao Norte de Portugal y la posible formación de un espacio económico común en la periferia atlántica. Apuntes para un debate”, en L. López Trigal y F. Guichard (Coords.), La frontera hispano-portuguesa: nuevo espacio de atracción y cooperación. Pp. 241-259. 2000. Fundación Rei Afonso Henriques. Zamora. ISBN: 84-89981-07-8. Dep. Legal: S-174-2000. CL 49. “Les campagnes vivantes en Galice: nature et types”, en N. Croix (Dir.), Des campagnes vivantes. Un modèle pour l´Europe?. Pp. 41-55. 2000. CESTANIGARUN-Presses Universitaires de Nantes. Nantes. ISBN: 2-86847-500-0. Dep. Legal: 1er semestre 2000. CL 50. La industria de la moda en Galicia. Rubén C. Lois, Ángel I. Fernández, P. Alonso, Sofía Vázquez, R. Rodríguez, M. Iglesias y E. Mª. Ben. 2000. Grupo de Geografía Industrial de la AGE, IDEGA-Universidade de Santiago y Dirección Xeral de Universidades-Xunta de Galicia. Santiago. Págs. 146. ISBN: 84-600-9594-0. Dep. Legal: PO-294-2000. CO Aportación concreta: “La rama textil en el entramado industrial gallego”. Pp. 9-33. 51. “As novas pautas da distribución da poboación en Galicia” (en colaboración con J.A. Aldrey e J. Somoza), en X. Fernández Leiceaga (Dir.), Avellentamento demográfico e consecuencias socioeconómicas. Pp. 259-297. 2000. Edicións Xerais. Vigo. ISBN: 84-8302-499-3. Dep. Legal: VG-245-2000. CL 52. “O proxecto de construcción dunha serie de minicentrais no Ulla: reflexións dun xeógrafo”, en J. Vasconcelos, X. Pereiro e F. Bessa (Coord.), Para unha antropoloxía de urxencia. Informe sobre os impactos socioculturais dos encoros do río Ulla (Galiza). Pp. 65-73. 2000. Universidade de Tras-Os-Montes e Alto Douro. Miranda do Douro. ISBN: 972-669-372-1. Dep. Legal: 141409-99. CL

53. Bachillerato Santillana Interactivo (BSI). Geografía (en colaboración con Mª.J. Piñeira). 2000. Soporte en CD. Ed. Santillana. Madrid. ISBN: 84-294-6650-9. CO 54. Vivir la diversidad en España. Aportación Española al XXIX Congreso de la Unión Geográfica Internacional (Living with Diversity. XXIX IGU Congress: Seoul 2000, Spanish Contribution). Rubén C. Lois, MªA. Martín Lou, R. Mata y M. Valenzuela (Eds.). 2000. Págs. 668 (Versión española e inglesa conjuntamente). Comité Español de la UGI (AGE, RSG y Caja Duero). Madrid. ISBN: 84-922182-5-8. Dep. Legal: M-32923-2000. CO Aportación concreta: “El hecho diferencial en el estado español: una lectura geográfica desde la periferia” (en colaboración con L.A. Escudero y C. Valcárcel). Pp. 219-243. Versión inglesa: “The differential fact in the Spanish state: a geographical study from the periphery”. Pp. 545-565. 55. Diccionario de Geografía urbana, urbanismo y ordenación del territorio. Grupo Aduar (F. Zoido, S. de la Vega, G. Morales, R. Mas y R.C. Lois). 2000. Págs. 410. Ed. Ariel. Barcelona. ISBN: 84-344-0519-9. Dep. Legal: B-42508-2000. CO 56. “Galicia” (en colaboración con X. M. Santos Solla), en AECIT, La actividad turística española en 1999. Pp. 353-367. 2000. AECIT. Madrid. ISBN: 84-9225823-3. Dep. Legal: V-5246-2000. CL 57. “La Pesca”, en A.Gil Olcina y J. Gómez Mendoza (Coords.), Geografía de España. Pp. 425-441. 2001 (1ª edición), 2007 (2ª edición) y 2009 (3ª edición). Ed. Ariel. Barcelona. ISBN: 84-344-3468-7 (1ª edición) y 978-344-3468-4 (3ª edición). Dep. Legal: B-5722-2001 (1ª edición), B-3485-2009 (3ª edición) y B-28.002-2009 (5ª Reimpresión). CL 58. “Modèles de coopération transfrontalière dans la périphérie européenne. Analyse comparative des régions de Barents et de Galice-Nord du Portugal”, en F. Guichard (Coord.), Articulation des territoires dans la Péninsule Ibérique. Pp. 247-261. 2001. Presses Universitaires de Bordeaux. Bordeaux. ISBN: 2-909596-21-4. CL

59. “El consumo de marisco y la imagen del territorio gallego. Una aproximación desde la Geografía cultural-Seafood Consumption and Galician´s Image. A Cultural Geography Approach” (en colaboración con X.M. Santos), en F. Molinero, E. Baraja y M. Alario (Coords.), II Simposio Anglo-Español de Geografía Rural. 2001. Soporte en CD.Universidad de Valladolid. Valladolid. ISBN: 84-699-4986-1. CL 60. “Cambios recentes no espacio rural: a Galicia interior” (en colaboración con R. Rodríguez), en J.Mª. San Román Rodríguez (Coord.), IX Semana de Historia. Unha panorámica de Valdeorras. A dinámica dun espacio interior de Galicia. Pp. 29-53. 2001. Instituto de Estudios Valdeorreses. O Barco de Valdeorras. ISBN: 84-9308348-8. Dep. Legal: M-29330-2001. CL 61. “Galicia” (en colaboración con X. M. Santos Solla), en AECIT, La actividad turística española en 2000. Pp. 377-391. 2001. AECIT. Madrid. ISBN: 84-9225824-1. Dep. Legal: V-5448-2001. CL 62. Turismo e desenvolvemento territorial (en colaboración con Mª.J. Lage y S. Álvarez Monteserín). 2001. Págs. 127. Concello de Arzúa. Santiago. ISBN: 84-606-3192-3. Dep. Legal: C-539-2002. CO Aportación concreta: “O turismo en espacio rural: unha aposta razoable de futuro para os concellos de Galicia”, Pp. 83-103. 63. “O comercio nas travesías do sur de Lugo” (en colaboración A. López González), en X. Balboa e H. Pernas (eds.), Entre nós. Estudios de arte, xeografía e historia en homenaxe ó profesor Xosé Manuel Pose Antelo. Pp. 159-177. 2001. Universidade de Santiago. Santiago de Compostela. ISBN: 84-8121-969-X. Dep. Legal: C-27202001. CL 64. “L´Espagne et L´Asie”, en M. Foucher (Dir.), Asies Nouvelles. Pp. 437-439. 2002. Belin. París. ISBN : 2-7011-2760-2. Dep. Legal: Mai 2002. CL 65. “Economic growth, ecological consequences and depopulation in the rural areas of Galicia (Spain)”, en Jussila, H., Majoral, R. y Cullen, B. (Eds.), Sustainable

Development and Geographical Space. Pp. 37-49. 2002. Ed. Ashgate. Londres. ISBN: 0-7546-1860-9. Dep. Legal: June 2002. CL 66. “Galicia: A Peripheric and Maritime Territory in Atlantic Europe”, en Roseman, S. (Eds.), Identities, Power and Place on the Atlantic Borders of

Two

Continents/Indentidades, Poder y Espacios en los Límites de Dos Continentes en el Atlántico. Pp. 2-18. Ed. Memorial University of Newfoundland (MUN). St. Johns (Terranova, Canadá). ISBN: 1-709-737-8686. 2002. CL 67. “Las tasas de escolarización universitaria en Galicia: contrastes espaciales”, en Grupo de Población de la AGE, VII Congreso de la Población Española. Juventud, la edad de las opciones. Segunda Ponencia, 9 págs. (Soporte en CD-Rom). Grupo de Geografía de la Población-AGE. ISBN: 84-922-182-9-0. Dep. Legal: M-458112002. CL 68. Relatoría escrita de

la Ponencia,

“Ciudad

y sociedad

¿Relaciones en

transformación?, en L. López Trigal, C. E. Relea Fernández y J. Somoza Medina (Coords.), La ciudad. Nuevos procesos, nuevas respuestas. Pp. 349-361. Grupo de Geografía Urbana de la AGE-Universidad de León. ISBN: 84-9773-013-5. Dep. Legal: LE-235-2003. CL 69. “Galicia” (en colaboración con X. M. Santos Solla), en AECIT, La actividad turística española en 2001. Pp. 339-353. 2002. AECIT. Madrid. ISBN: 84-9225827-6. Dep. Legal: J-489-2002. CL 70. “Development policies in the peripheral and marginal areas of the border between Spain and Portugal” (en colaboración con J.I. Plaza), en Leimgruber, W., Majoral, R. y Lee, Ch.-W. (Eds.), Policies and Strategies in Marginal Regions. Summary and Evaluations. Pp. 114-130. 2003. Ed. Ashgate. Londres. ISBN: 0-7546-3627-5. Dep. Legal: August 2003. CL 71. “Galician-speaking areas in Spain: a geographic approach to the determination of peripheral spaces” (en colaboración con C. Valcárcel), en Leimgruber, W., Majoral, R. y Lee, Ch.-W. (Eds.), Policies and Strategies in Marginal Regions. Summary

and Evaluations. Pp. 360-379. 2003. Ed. Ashgate. Londres. ISBN: 0-7546-3627-5. Dep. Legal: August 2003. CL 72. “Explotación del monte e industria en Galicia” (en colaboración con A. López), en García Marchante, J.S. y Vázquez Varela, C. (Coords.), Las relaciones entre las comunidades agrícolas y el monte. Pp. 277-291. 2003. Ediciones de la Universidad de Castilla-La Mancha. Cuenca. ISBN: 84-8427-217-6. Dep. Legal: CU-235-2003. CL 73. Parques empresariais de Galicia e Norte de Portugal (en colaboración con Mª.P. Alonso). 2003. Págs. 617. Consorcio Zona Franca de Vigo. Santiago. ISBN: 8487887-66-X. Dep. Legal: C-226-2003. CO 74. “Galicia” (en colaboración con X. M. Santos Solla), en AECIT, La actividad turística española en 2002. Pp. 299-311. 2003. AECIT. Madrid. ISBN: 84-9225828-4. Dep. Legal: J-567-2003. CL 75. Las infraestructuras de comunicaciones y transportes en el desarrollo territorial de Galicia (en colaboración con J.A. Díaz). 2004. Págs. 589. Deputación de Pontevedra. Pontevedra. ISBN: 84-8457-180-7. Dep. Legal: PO-11-2004. CO Aportación

concreta:

“O

sistema

de

transportes

e

comunicacións

no

desenvolvemento territorial de Galicia: reflexións previas a un debate inacabado” (en colaboración con J.A. Díaz). Pp. 15-27. 76. “Planificación y espontaneidad en el desarrollo rural” (en colaboración con X.M. Santos), en Rodríguez González, R. y Pérez Correa, E. (Coords.), Espacios y desarrollos rurales. Una visión múltiple desde Europa y Latinoamérica. Pp. 131157. Ed. Trea. Gijón. ISBN: 84-9704-115-1. Dep. Legal: AS-49-2004. CL 77. “A accesibilidade dos destinos periféricos: limitacións e vantaxes” (en colaboración con R. Sanz), en X. Pardellas (Dir.), Potencial turístico de territorios periféricos. Pp. 11-31. Servizo de Publicacións, Universidade de Vigo. Vigo. ISBN: 84-8158265-4. Dep. Legal: VG-496-2004. CL

78. “Process of Urban Transformation in the Historical Cities of Spain”, en M. Pacione (Ed.), Changing Cities. International Perspectives. Pp. 161-172. IGU Urban Commission and Strathclyde University Pubs. Glasgow. ISBN: 0-9542926-9-3. 2004. CL 79. “A model of Spanish-Portuguese urban growth: the atlantic axis”, en DELA 21, Cities in Transition. Pp. 281-295. Department of Geography, University of Ljubljana. Ljubljana. ISBN: 9-782157-954566. 2004 CL 80. “Estructura territorial de Galicia”, en R. Rodríguez González (Dir.), Os concellos galegos para o século XXI. Análise dunha reestructuración do territorio e o goberno local. Vols. I e II. Pp. 100-161. IDEGA-Universidade de Santiago. Santiago de Compostela. ISBN: 84-608-0230-2. Dep. Legal: PO-467/04. CL 81. “O sistema universitário da Galiza na segunda metade do século XX. Do modelo centralista á dispersâo” (en colaboración con A. López y J. Somoza), en Facultade de Letras da Universidade do Porto (FLUP), Estudos em Homenagem a Luís António de Oliveira Ramos, 3 Vols. Pp. 633-645, Vol. II. FLUP-Universidade do Porto. Porto. ISBN: 972-9350-74-4. Dep. Legal: 212806/04. CL 82. “Os produtores-engarrafadores: o seu contributo para a promoçâo de vinhos de qualidade e para a valorizaçâo da paisagem na regiâo demarcada do Douro”, en Regiâo Autónoma da Madeira, Actas do III Simpósio da Associaçâo Internacional de História e Civilizaçâo da Vinha e do Vinho. Pp. 251-267. Centro de Estudos de História do Atlántico (CEHA)-Regiâo da Madeira. Funchal. ISBN: 972-8263-42-4. Dep. Legal: 216604/04 CL 83. “Galicia” (en colaboración con X. M. Santos Solla), en AECIT, La actividad turística española en 2003. Pp. 373-386. 2004. AECIT. Madrid. ISBN: 84-8004690-2. Dep. Legal: J-683-2004. CL 84. Encyclopedia of the city (Edited by Roger W. Caves) 2005. Págs. 570. Routledge Pbs. Oxon (Reino Unido) y New York. ISBN: 0-415-2225-3.

Contribuciones: Healthy City, Historic City, Historic Preservation, Monuments, Satellite Towns, Urban Revitalization (en colaboración con J. González). CO 85. Las Montañas Españolas. Territorio, sociedad, patrimonio y cultura (en colaboración). 2005. Edición en CD Rom. Ed. Dolmen Multimedia. Salamanca. ISBN: 84-689-0013-3. Dep. Legal: S.223-2005. CO 86. “Fundamentos de la Ordenación del Territorio”, en A. Fernández-Manso, J.Mª, San Román y Mª.L. Valbuena (Eds.), Nuevos Retos de la Ordenación del Medio Natural. Pp. 9-27. Universidad de León, Colección Medio Natural nº 1. O Barco de Valdeorras. ISBN: 84-608-0287-6. Dep. Legal: OU-89-2005. CL 87. Las Montañas Españolas: conceptos y vocabulatio (en colaboración en el colectivo CIMA). 2005. Págs. 98. Ed. Entinema. Madrid. ISBN: 84-8198-587-2. Dep. Legal: M-31371-2005. CO 88. “The Growth of the Urban Spaces and the Rigidity of Urban Terrtories in Spain”, en Y. Murayama y G. Du (Eds.), Cities in Global Perspective: Diversity and Transition. 2005. Pp. 50-62. College of Tourism, Rikkyo University & IGU Urban Commision. Tokio. ISBN: 4-9902598-0-7. Dep. Legal: August 2005. CL 89. “Desenvolvemento e planeamento urbano en Galicia”, en M.A. Fernández (Coord.), Planificación do territorio, urbanismo e educación ambiental. 2005. Pp. 15-41. ICE-Universidade de Santiago, Materiais Didácticos nº. 23. Santiago de Compostela. ISBN: 84-9750-504-2. Dep. Legal: C-1394/2005. CL 90. Desarrollo Turístico Sostenible en Ciudades Históricas (coordinador en colaboración con X. Santos). 2005. Págs. 225. Ed. Proyecto Europeo Atlante, Concello de Santiago y Concello de Lugo. Santiago. ISBN: 84-89597-13-8. Dep. Legal: C-2645-2005. CO 91. “Galicia” (en colaboración con X. M. Santos Solla), en AECIT, La actividad turística española en 2004. Pp. 359-373. 2005. AECIT. Madrid. ISBN: 84-8004733-X. Dep. Legal: J-506-2005.

CL 92. As migracións en Galiza e Portugal. Contributos desde as Ciencias Sociais (editor junto a R. Verdugo). 2006. Págs. 300. Candeia Editora. Santiago. ISBN: 84-9616303-2. Dep. Legal: C-836-2006. CO 93. “Paisaxe e despoboamento rural”, en V. Paul (Coord.), Paisaxes galegas. Unha escolma plural de olladas ás paisaxes de Galiza. Pp. 55-59. IDEGA-Universidade de Santiago y Xunta de Galicia. Santiago. ISBN: 84-608-0442-9. Dep. Legal: C595-2006. CL 94. “Una prospettiva delle nuove identità territoriali nella Peninsola Iberica” (en colaboración con M. Pazos), en C. Copeta (Ed.), Geografie e ambienti. Avanzamenti multidisciplinari. Pp. 53-77. Cacucci Editori. Bari. ISBM: 88-8422502-7. 2006. CL 95. Urban changes in different scales: systems and structures (Editor). 2006. Págs. 750. UGI y Universidade de Santiago de Compostela, publicacións. Santiago. ISBN: 849750-639-1 y 978-9750-639-7. Dep. Legal: C-1900-2006. CO 96. Urban changes in different scales: systems and structures. An introduction to the Urban Geography of NW Iberian Peninsula (editor junto a J. Somoza). 2006. Págs. 210. UGI y Universidad de León. León. ISBN: 84-9773-286-3. Dep. Legal: LE1390-2006. CO 97. “El Eixo Atlántico del Noroeste Peninsular” (en colaboración con R. Rodríguez, A. Miramontes, Mª.A. Piñeiro y A. Suárez), en J. Romero y J. Farinós (Ed.), Gobernanza territorial en España. Claroscuros de un proceso a partir del estudio de casos. Pp. 123-137. Publicacions de la Universitat de València. Valencia. ISBN: 84-370-6542-9. Dep. Legal: SE-3294-2006. CL 98. Feismo? Destruír un país. Autoría en colaboración. Contribuciones en las páginas 92-93, 108, 109, 111, 112, 113, 128, 152, 167, 183-184 y 197-198. Ed. Difusora de Letras, Artes e Ideas. Ourense. ISBN: 84-935223-0-9. Dep. Legal: OU-126-2006. CO

Versión en inglés, Ugliness? Destroying a country. Autoría en colaboración. Contribución en las páginas 59-61. Ed. Difusora de Letras, Artes e Ideas. Ourense. ISBN: 84-935223-5-X. Dep. Legal: OU-190-2006. 99. “Les communatés de pêcheurs face au désastre du Prestige” (en colaboración con B. Blanco, B. Núñez y A. Piñeiro), en J. Chaussade y J. Guillaume, Pêche et aquaculture. Pour une exploitation durable des ressources vivantes de la mer et du littoral. Pp. 415-428. Presses Universitaires de Rennes. Rennes. ISBN: 2-75350222-6. Dep. Legal: 2º Semestre 2006. CL 100. “Nuevas perspectivas para la movilidad en los espacios rurales: experiencias y posibilidades para la montaña cantábrica” (en colaboración con M. Pazos), en C. Delgado Viñas (Ed.), La montaña cantábrica. Una montaña viva. Pp. 117-129. Parlamento de Cantabria y Universidad de Cantabria, Cátedra Cantabria 2005. Santander. ISBN: 84-8102-416-3. Dep. Legal: SA-673-2006. CL 101. Modelos de Gestión para las Ciudades Históricas/Modelos de Gestâo para as Cidades Históricas (coordinador en colaboración con X. Santos). 2005. Págs. 277. Ed. Proyecto Europeo Atlante, Concellos de Santiago y Lugo, y Cámara Municipal de Porto. Santiago. ISBN: 84-89597-15-4. Dep. Legal: C-640-2006. CO 102. “Dyamisme et stagnation des zones de montagne à faible densité du nord-ouest espagnol” (en colaboración con J.L. Palmeiro y J.Mª. San Román), en UMR “Dynamiques Rurales”-Université Toulouse-le-Mirail, Habiter et vivre dans les campagnes de faible densité. Pp. 247-261. Presses Universitaires Blaise Pascal. Clermont-Ferrand. ISBN: 978-2-84516-353-9. Dep. Legal: Avril 2007. CL 103. “A nova política para o turismo nos espazos rurais de Galicia”, en S. Bacariza (Coord.), I Seminario Internacional de Turismo Rural: realidade e perspectivas do turismo rural. Pp. 7-21. TURGALICIA y Xunta de Galicia. Santiago de Compostela. ISBN: 978-84-690-8190-7. Dep. Legal: C-3178-2007. CL 104. “Designation of Marginal and Peripheral Areas in the Geography of Different Countries. A Comparative Approach”, en G. Jones, W. Leimgruber And E. Nel (Edits.) Issues in Geographical Marginality. Papers presented during the Meetings

of the Commission on Envolving Issues of Geographical Marginality in the 21st. Century World, 2001-2004. Edición en CD. Rhodes University y UGI. Grahamstown (República Sudafricana). ISBN: 978-0868104416. 2007. CL 105. “Public Transport Acces Inequality in the EU. Mobility Constraints in Rural Areas and Solutions Though the Implementation of New ransport Services: the ARTS Project” (en colaboración con Mª.P. Alonso y M. Pazos), en G. Jones, W. Leimgruber And E. Nel (Edits.) Issues in Geographical Marginality. Papers presented during the Meetings of the Commission on Envolving Issues of Geographical Marginality in the 21st. Century World, 2001-2004. Edición en CD. Rhodes University y UGI. Grahamstown (República Sudafricana). ISBN: 9780868104416. 2007. CL 106. “Public Transport Acces Inequality as an Indicator in the Detectation of Marginal areas Within Urban Spaces. Santiago de Compostela (Spain): A Case Study” (en colaboración con Mª.P. Alonso y M. Pazos), en G. Jones, W. Leimgruber And E. Nel (Edits.) Issues in Geographical Marginality. Papers presented during the Meetings of the Commission on Envolving Issues of Geographical Marginality in the 21st. Century World, 2001-2004. Edición en CD. Rhodes University y UGI. Grahamstown (República Sudafricana). ISBN: 978-0868104416. 2007. CL 107. “Les politiques de protection des terroirs agricoles associés à des productions labellisées dans le Nord de l´Espagne” (en colaboración con J. Somoza y J.L. Palmeiro), en C. Durbiano et Ph. Moustier (Dir.), Actes du Colloque International sur les Terroirs. Les terroirs : caracterisation, developpement territoriale et gouvernance. Pp. 149-155. Ed. Campagnes et Terroirs de Provence-Alpes-Côte d´Azur. Château Arnoux (Francia). Dep. Legal: 4ème trimestre 2007. CL 108. “Un fromage pour revitaliser un territoire rural: l´Apellation d´origine controlée Arzúa-Ulloa (Galice)” (en colabocación con X. Armesto), en Y. Le Caro, Ph. Madeline et G. Pierre, Agriculteurs et territoires. Entre productivisme et exigences territoriales. Pp. 19-31. Presses Universitaires de Rennes. Rennes. ISBN: 978-27535-0486-8. Dep. Legal: 2ème semestre 2007. CL

109. “Turismo y territorio a principios del siglo XXI. Una reflexión geográfica desde el ámbito de la gestión pública”, en M.A. Troitiño, J.S. García Marchante y Mª. García Hernández (Coords.), Destinos turísticos: viejos problemas, ¿nuevas soluciones? Pp. 23-53. Ediciones de la Universidad de Castilla-La Mancha. Cuenca. ISBN: 978-84-8427-626-5. Dep. Legal: CU-412-2008. 2008. CL 110.- “O Campus Sur e a súa integración na cidade de Santiago de Compostela” (en colaboración con Mª.J. Piñeira), en Universidade de Santiago de Compostela, Rodríguez Cadarso. Un reitor para un país. 75 cabodano do seu pasamento. Pp. 163-185. Servicio de Publicacións da Universidade de Santiago. Santiago de Compostela. ISBN: 978-84-9887-032-9. Dep. Legal: C-4.357-2008. CL 111.- “Santiago de Compostela Routes”, en International Conference on Tourism, Religions and Dialogue of Cultures. Pp. 123-129. World Tourism OrganizationOrganización Mundial del Turismo. Madrid. ISBN: 978-92-844-1279-2. 2008. CL 112.- Geografía, paisaje e identidad (editor junto a C. Copeta). 2009. Págs. 257. Ed. Biblioteca Nueva, Col. Manuales Universidad. Madrid. ISBN: 978-84-9742-914-6. Dep. Legal: M-6651-2009. CO 113.- “A parroquia e a xeografía de Galicia” (en colaboración con Mª.P. de Torres), en Xunta de Galicia. Proxecto Parroquias de Galicia, A parroquia en Galicia. Pasado, presente e futuro. Pp. 21-57. Xunta de Galicia. Santiago de Compostela. ISBN: 978-84-453-4777-5. Dep. Legal: C-1159-2009. CL 114.- “Del bosco reale al paesaggio imaginato. Differenze tra realtà territoriale e imaginario sociale nella Galicia contemporanea” (en colaboración con F. López Silvestre y M. Pazos), en Clara Copeta (Ed.), Cartografie, immagini, metafore. Pp. 115-131. Longo Editore Ravenna. Ravenna. ISBN: 978-88-8063-593-2. 2009. CL 115.- “Changes in the Urban Model of the City of Valencia (Spain): An Analysis from the Point of View of the Published Cartography” (en colabración con J. Balsa), en G. Reddy Anant (Ed.) Emerging Urban Transformations: International Conference, Multilareyed Cities and Urban Systems. Pp. 109-135. Urban

Geography Commission-International Geographical Union (IGU) y Osmania University. Hyderabad (India). 2009. ISBN: 13. 978-0-19-8060252-3 CL 116.- Breve Xeografía de Galicia (en colaboración con J.A. Aldrey) 2010. Págs. 105. Ed. A Nosa Terra. Vigo. ISBN: 978-84-8341-448-4. Dep. Legal: VG-125-2010. CO 117.- “Ordenación territorial y competitividad interterritorial: una relación compleja”, en R. Rodríguez González (Dir.), Territorio.Ordenar para competir. Pp. 31-55. Ed. Netbiblo. Oleiros (A Coruña). 2010. ISBN: 978-84-9745-551-0. Dep. Legal: C1983-2010. CL 118.- “Gobernanza en cascos históricos Parimonio de la Humanidad: el caso de Quito (Ecuador)” (en colaboración con Mª.J. Piñeira), en F. Cebrián, F. Pillet y J. Carpio (Eds.), Las escalas de la Geografía: del mundo al lugar. Homenaje al profesor Miguel Panadero Moya. Pp. 639-653. Eds. de la Universidad de Castilla-La Mancha. Cuenca. 2010. ISBN: 978-84-8427-753-8. Dep. Legal: CU-345-2010. CL 119.- “El mar para pescar: Pesca en la Europa Mediterránea” (en japonés), en K. Takenaka, N. Tanabe y Y. Sudoh (Coord.), Geografía Asakura del Mundo: Historia de la Tierra y el Ser Humano. 7. La Europa Mediterránea. Pp. 253-259. Ed. Asakura. Tokio. 2010. ISBN: 978-4-254-16797-9. CL 120. “The image of rural spaces in the promotion of tourism in Galicia” (en colaboración con Mª.J. Piñeira y D. Santomil), en G. Robinson, F. Molinero y J.C. Guerra (Eds.), Proceedings, III Anglo-Spanish Rural Geography Conference. Pp. 255-267. Rural Geography Research Group del IBG y Grupo de Geografñia Rural de la AGE. Canterbury. 2010. ISBN: 978-84-693-9320-8 CL 121. Ordenación y planificación territorial en África Occidental: Cabo Verde, Senegal y Mali. Coordinador. 2011. Págs. 250. Ed. Lóstrego, AECID y Universidade de Santiago de Compostela. ISBN: 978-84-937915-7-5. Dep. Legal: C.1541-2011. L Primera Aportación. “Presentación: El teritorio de África Occidental y la necesidad de ordenación territorial integrada a diferentes escalas”. Pp. 5-51

Segunda Aportación. “Mali, la voluntad ordenadora y desarrollista en un contexto territorial diverso y con aguda escasez de medios” (en colaboración con J.L. Palmeiro, I. Faty y B. Cissé). Pp. 175-217. Versión portuguesa, Ordenamento e planejamento territorial na África: Cabo Verde, Senegal e Mali. 2011. ISBN: 978-84-937915-8-2. Dep. Legal: C.1540-2011. Versión francesa,

Aménagement

et

planification

territoriale

en Afrique

Occidentale: Cap-Vert, Senegal et Mali. 2011. ISBN: 978-84-937915-9-9. Dep. Legal: C.1864-2011. 122. Turismo fluvial e da natureza. Un elemento de revitalización dos espazos rurais e do interior (en colaboración con V. Paul). Editor. 2011. Págs. 114. Ed. IGEA y Deputación de Lugo/Turismo. ISBN: 978-84-694-6506-6. Dep. Legal: C. 19292011. L Aportaciones. “Presentación” (en colaboración con V. Paul). Pp. 7-17. “Compilación” del artículo de H. Marques. Pp. 69-85. “Conclusión”. Pp. 101-110. 123. “Los eventos como instrumento de renovación de destinos turísticos” (en colaboración con L. Lopez y Mª.J. Piñeira), en D. López Olivares (Ed.), Renovación de destinos turísticos consolidados. Pp. 323-349. Universitat Jaume-I, Generalitat Valenciana, Diputaciò de Castellò y Ed. Tirant Lo Blanch. Valencia. 2011. ISBN: 978-84-9004-101-7. Dep. Legal: V. 1579-2011 CL 124. “A rede urbana e a rápida urbanización do territorio” (en colaboración con Mª.J. Piñeira), en Mª.J. Piñeira Mantiñán y Xosé M. Santos Solla (Coords.), Xeografía de Galicia. Pp. 157-227. Ed. Xerais. Vigo. 2011. ISBN: 978-84-9914-306-4. Dep. Legal: VG 764-2011. CL 125. “Urban development processes in Spain: from consolidated cities to urban regions with and and overdensidied housing market”, en L. Mierzejewska y M. Wdowicka (Ed.), Contemporary Problems of Urban and Regional Development. Pp. 61-71. Bogucki Obs. Pzonan (Polonia). 2011. ISBN: 978-83-62662-58-6. 126. “Regulatory Risk and Foreing Investments Developed in Laton America” (en colaboración con A. Calvo), en R. Schlunze, N. Agola y W. Baber (Ed.), Spaces of International Economy and Management, Launching New Perspectives on

Mangement and Geography. Pp. 95-113. Ed. Palgrave-Macmillan. New York. 2012. ISBN: 978-0-230-30022-4.

VII.- PUBLICACIONES (Artículos) Título, revista o publicación, fecha.

1.

“Los regímenes de tenencia agraria en Galicia (España). El caso de las provincias interiores” (en colaboración con Mª Pilar de Torres Luna). 1992. Revista de Investigaciones Geográficas, nº 10. Pp. 57-67. Instituto Universitario de Geografía, Universidad de Alicante. Alicante. ISSN: 0213-4619. Dep. Legal: A-52-1983.

2. “La ciudad de Vigo en el centro de los análisis de Geografía Urbana de Galicia”. 1992. Revista Investigaciones Geográficas, nº 10. Pp. 135-143. Instituto Universitario de Geografía, Universidad de Alicante. Alicante. ISSN: 0213-4619. Dep. Legal: A-52-1983. 3. “Unha nova Europa na coxuntura finisecular” (en colaboración con L. Fernández Prieto). 1992. Revista Ferrol-Análisis, nº 3. Pp. 60-70. Club de Prensa de Ferrol. Ferrol. Dep. Legal: C-1106-1990. 4. “La agricultura de montaña en Galicia” (en colaboración con Mª Pilar de Torres Luna). 1992. Revista El Campo, nº 123. Pp. 5-11. BBV.Bilbao. ISSN: 0212-2146. Dep. Legal: BI-247-1967. 5. “Un comentario da obra Espacio y Vida en la ciudad gallega dirixida por José A. Fenández de la Rota”. 1992. Revista Historia y Crítica, nº 2. Pp. 271-276. Tórculo Edicións. Santiago de Compostela. Dep. Legal: C-1093-1991. 6. “Deprise agricole en Galice” (en colaboración con Mª P. de Torres, J. R. Bertrand y G. Gómez Nieto). 1993. Revista Norois, nº 158. Pp. 217-233. Universités de l´Ouest. Poitiers. ISSN: 0029-182X. Dep. Legal: 1993, Nº. d´Ordre 1328. 7. “Estructura urbana de las áreas metropolitanas gallegas. La estructura urbana de Santiago ¿Un área metropolitana en proceso de formación?” (en colaboración con Carlos Ferrás Sexto). 1993. Revista Papeles de Geografía, nº 19. Pp. 115-125. Universidad de Murcia. Murcia. ISSN: 0213-1781. Dep. Legal: L-180-1994. 8. “O retroceso da poboación campesiña e a crise da vida parroquial en Galicia. A importancia da análise microespacial” (en colaboración con Román Rodríguez

González). 1994. Revista Pontenova, nº 0. Pp. 81-93. Excma. Deputación Provincial de Pontevedra. Pontevedra. ISSN: 1133-7206. Dep. Legal: VG-58-1994. 9. “Las periferias urbanas de Galicia” (en colaboración con Mª Pilar de Torres Luna). 1995. Revista Anales de Geografía de la Universidad Complutense, nº 15. Pp. 435445. Servicio e Publicaciones de la Universidad Complutense. Madrid. ISSN: 02119803. Dep. Legal: M-9313-1982. 10. Claves para la interpretación del mundo urbano gallego (en colaboración con Mª Pilar de Torres Luna). 1995. Revista Anales de Geografía de la Universidad Complutense, nº 15. Pp. 731-741. Servicio e Publicaciones de la Universidad Complutense. Madrid. ISSN: 0211-9803. Dep. Legal: M-9313-1982. 11. “Crecemento demográfico” (en colaboración con Xosé Manuel Santos Solla). 1995. Revista Ferrol Análisis, nº 7. Pp. 100-110. Club de Prensa de Ferrol. Ferrol. Dep. Legal: C-1106-1990. 12. “Espacio, territorio e relixión” (en colaboración con J. R. Bertrand). 1996. Revista Sémata, nº 7-8. Pp. 533-577. Universidade de Santiago de Compostela. Santiago de Compostela. ISBN: 84-8121-450-7. Dep. Legal: C-455-1996. 13. “Les villes moyennes de la Galice interieure” (en colaboración con R. Rodríguez González). 1996. Revista Norois, nº 171. Pp. 573-585. Universités de l´Ouest. Poitiers. ISSN: 0029-182X. Dep. Legal: 1996, Nº. d´Ordre 1507. 14. “Las políticas de desarrollo regional en la Unión Europea”. 1997. Carta Económica Regional, nº 53. Pp. 32-46. Universidad de Guadalajara. Guadalajara-JaliscoMéxico. ISSN: 0187-76-74. Dep. Legal: 3224. 15. “Les changements dans la fonction productive des ports de pêche en Galice (Espagne). 1950-1995” (en colaboración con J.A. Pérez). 1997. Cahiers Nantais, nº 47-48, Littoral 95. Pp. 115-125. Ouest Éditions, Presses Académiques. Nantes. ISSN: 0755-9232. Dep. Legal: Septembre 1997. 16. “Proceso de industrialización y organización del espacio en un territorio periférico: Galicia” (en colaboración con Mª. P. Alonso Logroño). 1997. Boletín de la AGE, nº 24. Pp. 147-169. AGE. Madrid. ISSN: 0212-9426. Dep. Legal: T-1915-1984. 17. “A propósito del Atlántico como tema de reflexión geográfica” (en colaboración con F. Durán, C. Ferrás y X. M. Santos Solla). 1998. Boletín de la AGE, nº 25. Pp. 105125. AGE. Madrid. ISSN: 0212-9426. Dep. Legal: T-1915-1984. 18. “Espacios rurais e sociedades campesiñas”. 1998. Coordinador junto a Mª P. de Torres Luna y P. Saavedra del nº 9 de la Revista Sémata. Universidade de Santiago

de Compostela. Santiago de Compostela. ISSN: 1137-9669. Dep. Legal: C-11371998. 19. “El proceso de cambio rural y agrario en Galicia (España)” (en colaboración con Mª J. Piñeira Mantiñán). 1998. Revista Meridiano nº 6. Pp. 39-53. Centro de Estudios Alexander Von Humboldt. Buenos Aires. ISSN: 0328-543X. 20. “Luces y sombras del desarrollo rural en Galicia” (en colaboración con R. Rodríguez González). 1998. Revista Polígonos nº 8. Pp. 129-151. Departamento de Geografía, Universidad de León. León. ISSN: 1132-1202. Dep. Legal: LE-5391992. 21. “Transformations récentes des espaces ruraux galiciens” (en colaboración con Mª.P. de Torres). 1998. Recherches rurales, nº. 2. GEASO-CERVIN, Université Bordeaux 3. Bordeaux. ISSN: 1282-6952. 22. “La cuestión del cambio climático desde el territorio gallego” (en colaboración con L.A. Escudero y A. Martí). 1998-1999. Revista de Geografía, volumen XXXIIXXXIII. Pp. 67-79. Departaments de Geografia de la Universitat de Barcelona. Barcelona. ISSN: 0048-7708. Dep. Legal: B-6297-1988. 23. “Galicia no país dos xeógrafos”. 1999. Revista Grial, nº 142, Democracia e Territorio. Pp. 291-309. Ed. Galaxia. Vigo. ISSN: 0017-4181. Dep. Legal: VG-991963. 24. “As transformacións da paisaxe galega entre 1960 e 1998”. 1999. Revista GalicienMagazin nº 7. Pp. 18-25. Galicien-Zentrum der Universität Trier. Trier. ISSN: 14332647. 25. “The Present State of Spanish Geography” (en colaboración con F. Zoido). 1999. Bulletin International Geographical Union, nº 49 (1). Pp. 79-82. IGU-UGI. Bonn. ISSN: 0018-9804. 26. “Aspectos regionales de las pesquerías de Galicia y Noruega” (en colaboración con K. Lindkvist). 2000. Revista Ería nº 51. Pp. 69-79. Departamento de Geografía, Universidad de Oviedo. Oviedo. ISSN: 0210-0563. Dep. Legal: 0-994-1980. 27. “Un retorno necesario a la teoría” (en colaboración con J.I. Plaza y J. Martín Vide). 2001. Revista Ería nº 56. Pp. 313-320. Departamento de Geografía, Universidad de Oviedo. Oviedo. ISSN: 0210-0563. Dep. Legal: 0-994-1980. 28. “A necesaria renovación do centro histórico da Coruña. Algunhas consideracións desde a xeografía” (en colaboración con L.A. Escudero). 2001. Revista Xeográfica,

nº 1. Pp. 103-113. Departamento de Xeografía, Universidade de Santiago. ISSN: 1578-5637. Dep. Legal: C-2041-2001. 29. “Galicia y la polisemia del término región” (en colaboración con R. Rodríguez, X.M. Santos y J. Somoza). 2001. Boletín de la AGE, nº. 32. Pp. 209-226. AGE. Madrid. ISSN: 0212-9426. Dep. Legal: T-1915-1984. 30. “Regionalismus und Nationalismus in Spanien. Die politische Geographie von Sprachen und Wahlverhalten”. 2003. Geographische Rundschau, Jahrgang 55, Mai 5. Especial “Spanien”. Pp. 18-22. ISSN: 0016-7460. 31. Coordinador del Número Monográfico del Boletín de la AGE de dedicado al tema Geografía Cultural (en colaboración con H. Capella) y coautor de la Presentación, “Geografía cultural: la gran desconocida” (en colaboración con H. Capella). 2003. Boletín de la AGE, nº. 34. Pp. 11-19 y 300 págs. el volumen. AGE. Madrid. ISSN: 0212-9426. Dep. Legal: T-1915-1984. 32. “As relaçóns de Portugal com a Ibéria: uma olhada desde a Galiza”. 2002/2. Lusotopie, nº. 10. Pp. 193-211. Karthala. Paris. ISSN: 2-84586-340-3. Dép. Legal: mars 2003. 33. “Prestige: unha visión xeográfica” (en colaboración con X. Constenla, N. Freire y F.J. González). 2003. Abalar, nº. 0. Pp. 45-71. Proxecto Abalar. Santiago de Compostela. 34. “O vinho e a imagem da terra. Contribuiçao à Geografia Cultural do vinhedo e o vinho na Galiza”. 2002. Douro, nº 14. Pp. 81-99. GEHVID, Universidades de Porto, y Tras-Os-Montes e Alto Douro. Porto. ISSN: 0873-3899. Dep. Legal: 98629/96. 35. “Diversidade na Espanha: imagem e tratamento mediático das comunidades autônomas” (en colaboración con L.A. Escudero). 2002. Cuaderno Prudentino de Geografia, nº 24. Pp. 43-60. Presidente Prudente (SP, Brasil). Associaçao dos Geografos Brasileiros (AGB)-Seçâo Presidente Prudente. ISSN: 1413-4551. 36. “En las periferias del Ecúmene: cooperación y relaciones territoriales en las regiones preárticas europeas” (en colaboración con F.J. González). 2003. Revista de Estudios Europeos, nº 34. Pp. 109-131. Instituto de Estudios Europeos, Universidad de Valladolid. ISSN: 1132/7170. Dep. Legal: VA-617/86. 37. “Cultural tourism and urban management in northwestern Spain: the pilgrimage to Santiago de Compostela” (en colaboración con J. Somoza). 2003. Tourism Geographies, 5 (4). Pp. 446-460. Routledge. ISSN: 1461-6688.

38. “Noves realitats territorials de Galicia”. 2003. Treballs de la Societat Catalana de Geografia, 55. Pp. 151-177. Societat Catalana de Geografia, Institut d´Estudis Catalans. ISSN: 1133-2190. Dep. Legal: B-24190-1985. 39. “L´autoroute Saint-Jacques-Lalin-Ourense et son impact sur le paysage rural galicien” (en colaboración con M.A. Freire y J. López Bedoya). 2003. Cahiers Nantais, nº 60, Transports, environnement et pratiques territoriales. Pp. 31-43. Ouest Éditions, Presses Académiques. Nantes. ISSN: 0755-9232. Dep. Legal: 1er trimestre 2004. 40. “Os estrangeiros residentes em Espanha” (en colaboración con R. Verdugo y J.A. Aldrey). 2003. GeoINova, nº. 8, Migraçoes, Desenvolvimento e Território. Pp. 1135. Departamento de Geografia e Planejamento Regional, Universidade Nova de Lisboa. ISSN: 0874-6540. Dep. Legal: 141791/99. 41. “Galice-Portugal: des relations transnationales privilégiées dans la Péninsule Ibérique”. 2004. Sud-Ouest Européen, nº. 18, Portugal. Hommage à François Guichard. Pp. 31-41. Presses Universitaires du Mirail. Toulouse-Bordeaux. ISSN: 1276-4930. Dep. Legal: Avril 2005. 42. “Aproximación aos problemas de delimitación territorial dunha Denominación de Orixe: o exemplo da D.O. Arzúa-Ulloa” (en colaboración con X.A. Armesto, A. Ribas y X. Domínguez). 2005. Documentos de Traballo do IDEGA. Xeografía, 15. Pp. 58. ISSN: 1138-2708. Dep. Legal: C-1689-2003. 43. “Los Pactos Territoriales a favor del Empleo en España” (en colaboración con R. Rodríguez, A. Piñeiro y A. Miramontes). 2005. Boletín de la AGE, nº. 39, Desarrollo territorial sostenible en España. Pp. 335-361. AGE. Madrid. ISSN: 0212-9426. Dep. Legal: T-1915-1984. 44. “Cinema e Inmigración” (en colaboración con R. Verdugo e Cineclube Compostela). 2005. Xornadas do IDEGA, 6. Pp. 58. ISSN: 1579-5713. Dep. Legal: C-1075-2002. 45. “Formas de cooperación e desenvolvemento territorial en Galicia (España)” (en colaboración con A. Miramontes, A. Piñeiro y R. Rodríguez). 2005. Geographia. Revista da Pós-Graduaçao de Geografia da Universidade Federal Fluminense, nº. 14. Pp. 17-43. Universidade Federal Fluminense. Rio de Janeiro (Brasil). ISSN: 1517-7793.

46. “A mobilidade en taxi en Santiago de Compostela” (en colaboración con M. Pazos). 2006. Documentos de Traballo do IDEGA. Xeografía, 21. Pp. 54. ISSN: 1138-2708. Dep. Legal: C-1689-2003. 47. “Se loger dans le passé” (en colaboración con B. Castro). 2006. Espaces et sociétés. nº. 126. Pp. 159-179. Editions Eres y Université Paris-Dauphiné. ISSN: 0014-0481. Dep. Legal: Septembre 2006. 48. “A xeografía galega en construcción ou a posta en valor do espazo desde a periferia” (en colaboración con X. Constenla). 2005. Revista Galega de Ciencias Sociais, nº. 4. Pp. 97-109. Asociación Galega de Ciencias Sociais. ISSN: 1695-6427. Dep. Legal: C-2905-2002. 49. “Research Consortiums In The European Union: An Example from the Fifth Framework Program Providing New Solutions In Rural Transport” (en colaboración con M. Pazos y Mª. Pilar Alonso). 2006. Ahn Ha Haykata, 2006. Pp. 308-317. Universidad de S. Cirilio y S. Metodio. Veliko-Tarnovo (Bulgaria). ISBN: 978-954775-727-1. 50. “From political construct to tourist souvenir-building the “National” landscape through advertising in Galicia (Spain)” (en colaboración con F. López). 2007. Social Geography & Social Geography Discussions, 3. Pp. 237-272. University of Jena (Alemania). A, Giddens, B. Werlen y M. Hannah (Editors-in-Chief). ISSN: 17294312 y 1816-1502. 51. “La fuerza de un mito: la presencia del paisaje nacional en la publicidad turística gallega en España” (en colaboración con F. López). 2007. Ateliê Geográfico. Revista Electrónica, Vol. 1, Nº. 1, 2007. Universidade Federal de Goiás-Instituto de Estudos Sócio-Ambientais (Brasil). ISSN: 1982-1956. 52. “Integration, Memory and Cultural Heritage in Galicia-Northern Portugal Border Region” (en colaboración con J.L. Palmeiro y M. Pazos). 2007. Nordia. NGP Yearbook 2007. The Changing Cultural Geographies of Place, Region and Mobility. Vol 36: 4. A. Paasi & E.-K. Prokkola (Guest Editors). Pp. 23-35. ISSN: 1238-2086. ISBN: 978-951-42-8726-8. 53. “Impacto de la actividad minera en la población de los espacios de montaña. La pizarra y el carbón en las montañas galaico-leonesas” (en colaboración con José Mª. San Román y J.A. Aldrey). 2008. Revista Ería nº 75. Pp. 99-113. Departamento de Geografía, Universidad de Oviedo. Oviedo. ISSN: 0210-0563. Dep. Legal: 0-9941980.

54. “Dinámica territorial y socodemográfica de la montaña gallega” (en colaboración con J.A. Aldrey y J.Mª San Román). 2008. Polígonos, Revista de Geografía, núm. 18, Segunda época. Pp. 13-37. ISSN: 1132-1202. Dep Legal: LE-539-1192. 55. “La geografía y el análisis territorial en España: argumentos para la reflexión”. 2009. Boletín de la AGE, nº. 50. Pp. 7-43. AGE. Madrid. ISSN: 0212-9426. Dep. Legal: T-1915-1984. 56. “A universidade galega na segunda metade do século XX: do monopolio compostelán á descentralización” (en colaboración con Mª.J. Piñeira). 2009. Revista Galega do Ensino, nº 57, octubro-decembro. Pp. 70-76. ISSN: 1133-911X. Dep. Legal: C-380-2005. 57. “Territorial planning as support for local development. A methodology applied to Guatemala” (en colaboración con J.A. Aldrey y R. Rodríguez). 2009. Rural Studies, vol. 20, november. Pp. 27-47. ISSN: 1642-4689 58. “Imaxe e oferta de aloxamento no medio rural de Galicia” (en colaboración con Mª.J. Piñeira y D. Santomil). 2009. Revista Galega de Economía, vol. 18, núm. 2. Pp. 71-90. ISSN: 1132-2799. 59. “Dinámicas territoriales en el Noroeste de la Península Ibérica: Castilla y León y su relación con la Eurorregión Galicia-Norte de Portugal” (en colaboración con M. Pazos y Mª.J. Piñeira). 2009. Polígonos, Revista de Geografía, núm. 19, Segunda época. Pp. 59-95. ISSN: 1132-1202. Dep Legal: LE-539-1192. 60. “The Historic Centre in Spanish Industrial and Post-Industrial Cities” (en colaboración con J. González). 2010. The Open Urban Studies Journal, vol. 3. Pp. 34-46. ISSN: 1874-9429 61. “ICT Inequalities in The Spanish Urban System” (en colaboración con F.J. Armas y C. Macía). 2010. Journal of Urban and Regional Analisys, vol. 2. Pp. 19-32. ISSN: Print 2067-4092, online 2068-9969. 62. “Particularidades y estado actual de la cartografía turística oficial en Galicia” (en colaboración con J. Balsa). 2010. Cuadernos de Turismo, núm. 26. Pp. 25-46. Universidad de Murcia, Murcia. ISSN: 1139-7861. Dep. Legal: MU 1146-1998. 63. “Recent infrastructure policy and the integration of the metropolitan system in Spain: an análisis of winning and losing areas” (en colaboración con M. Pazos). 2010. Semestrale di Studi e Ricerce di Geografia, XXII, Fascicolo 1, gennaiogiugnio 2010. Pp. 27-53. Universitá de la Spienza di Roma. ISSN: 1125-5218. Dep. Legal: Tribunale di Roma autorizacione 4742 e inscricione 671/88.

64. “El problemático recorrido de la ordenación del territorio en Galicia” (en colaboración con J.A. Aldrey). 2010. Cuadernos Geográficos. El estado de la Ordenación del Territorio en España, núm. 47, 2010-2. Pp. 583-611. Universidad de Granada. ISSN: 0210-5462. Dep. Legal: GR 392-1971. 65. “El Camino de Santiago en el contexto de los nuevos turismos” (en colaboración con X.M. Santos). Estudios Turísticos, núm. 189, 2011. Pp. 87-110. Instituto de estudios Turísticos, TURESPAÑA. ISSN: 0423-5037. 66. “La frontera como motivo de atracción: una breve mirada a las relaciones GaliciaRegiao Norte” (en colaboración con J.M. Trillo). Geopolítica(s). Vol 3, núm 1. 2011. Pp. 251-276. Facultad de Ciencias Políticas y Socilogía, Universidad Complutense de Madrid. ISSN: 2172-3958. 67. “Un novo museo para a cidade de Compostela: da renovación arquitectónica á dimensión virtual da Catedral” (en colaboración con B. Castro). Compostelanum. Sapientia Cordis, Homenaje al Prof. Jesús M. Precedo Lafuente, Vol. LVI, Núms. 1-4. Enero-Diciembre 2011. Pp. 397-417. Instituto Teológico Compostelano. ISSN: 0573-2018. Dep. Legal: M-7397-1958.

VIII.- OTRAS PUBLICACIONES 1. Catorce artículos publicados en la Gran Enciclopedia Gallega. Se refieren a los municipios de Meira, Monforte, Navia de Suarna, As Nogais, Ourol, Palas de Rei, Pantón, Paradela, A Pontenova, Portomarín, Sarria, Toques y Xove y a la comarca de la Ulloa. 1982-1987. Gran Enciclopedia Gallega. Santiago de Compostela. ISBN: 84-7286-029-9 (Obra Completa). Dep. Legal: VI-415-1974. 2. “Un ciclo de conferencias de Xeografía” (en colaboración con F. Durán). 1982. Revista Solaina, nº 2. Pp. 108-110. Facultade de Xeografía e Historia. Santiago de Compostela. Dep. Legal: VG-91-1982. 3. Seis artículos de mi Memoria de Licenciatura incluídos en el libro de Mª Pilar de Torres Luna y Mª Luísa Pérez Fariña Lecturas gallegas de Geografía Agraria. 1985. Pp. 80-84, 100-103, 197-200, 250-253, 308-319 y 323-337. Tórculo Edicións. Santiago de Compostela. 4. “Estudio xeográfico das ensinanzas profesionais en Galicia (1960-1970)”. 1990. Resúmenes de las comunicaciones presentadas al IV Coloquio Galaico-Minhoto,

Tomo II. Pp. 67-71. Diputación Provincial de Lugo. Lugo. ISBN: 84-86824-73-7. Dep. Legal: LU-856-1990. 5. “Recensión de la obra “Estudio geográfico del paisaje rural en un sector de las mariñas gallegas” de F. García Pazos”. 1991. Revista Estudios Geográficos, nº 205. Pp. 753-756. Instituto de Economía y Geografía Aplicadas-CSIC. Madrid. ISSN: 0014-1496. Dep. Legal: M-718-1958. 6. Recensión de la obra “Vigo. Cen anos de historia urbana (1880-1980) de X. M. Souto González”. 1991. Revista Estudios Geográficos, nº 205. Pp. 756-759. Instituto de Economía y Geografía Aplicadas-CSIC. Madrid. ISSN: 0014-1496. Dep. Legal: M-718-1958. 7. “Estudio económico e demográfico do concello de Palas de Rei”. 1991-1992. Artículo dividido en tres partes en la Revista Palacio do Rei, núms. 0, 1 y 2. Pp. 1115, 11-16 y 11-15, respectivamente. AACC Cultural e Xuvenil de Palas de ReiDeputación de Lugo. Lugo. Dep. Legal: LU-1019-1990. 8. Pregón de la 1ª Feira do Queixo da Ulloa. 1992. 3 págs. Consellería de Agricultura, Ganadería y Montes. Santiago de Compostela. 9. “Nuevas tendencias en la ganadería europea. Estudio comparativo de Lugo (Galicia) y Sarthe (P. Loira)” (en colaboración con Mª P. de Torres, J.R. Bertrand y A. Pérez Alberti). 1992. Resúmenes de las comunicaciones presentadas al VI Coloquio Ibérico de Geografía. Pág. 42. Instituto de Geografía, Universidade do Porto. Porto (Portugal). 10. “Transformaciones espaciales recientes entre O Cebreiro y Compostela”. 1993. Resumen de la comunicación presentada al Congreso Internacional de Geografía “Los Caminos de Santiago y el territorio” (versiones castellana, galega y francesa). Pp. 69-73, en las tres versiones. Xunta de Galicia. Santiago de Compostela. ISBN: 84-453-0759-2, 84-453-0758-4 y 84-453-0760-6, respectivamente. Dep. Legal: C808-1993, C-809-1993, C- 810-1993. 11. “Recensión da obra “Vigo. Cen anos de historia urbana (1880-1980) de X. M. Souto González”. 1993. Revista Terra, nº 5. Pp. 70-71. Sociedade Galega de Xeografía. Santiago de Compostela. Dep. Legal: PO-213-1993. 12. Prólogo del libro Lalín. Un proceso de urbanización e desenvolvemento. 1960-90 de R. Rodríguez González. 1994. Pp. 5-9. Deputación de Pontevedra. Pontevedra. ISBN: 84-8836-18-4. Dep. Legal: PO-442-1994.

13. “O mundo rural de Palas de Rei e a incorporación á CEE”. 1994. Revista Palacio do Rei, nº 5. Pp. 11-15. AACC Cultural e Xuvenil de Palas de Rei-Deputación de Lugo. Lugo. Dep. Legal: LU-1019-1990. 14. “Algunhas consideracións xeográficas sobre a crise industrial e os espacios da desindustrialización”. 1995. Revista Historias e outros contos. Pp. 13-16. CAF, Facultade de Xeografía e Historia. Santiago de Compostela. 15. “O Concello de Rodeiro na Xeografía de Galicia” en R. Rodríguez (Coord.) Rodeiro: unha terra, un patrimonio. Pp.13-15. Xunta de Galicia. Santiago de Compostela. 1995. ISBN: 84-453-1342-8. Dep. Legal: C-766-1995. 16. Varias intervenciones transcritas en el libro de A. Campesino, M.A. Troitiño y L. Campos (Coords.), Las ciudades españolas a finales del siglo XX. 1995. Pp. 73, 158 y 171. Grupo de Geografía Urbana de la Asociación de Geógrafos Españoles y Universidad de Castilla-La Mancha. Murcia. ISBN: 84-88255-95-0. Dep. Legal: MU-1.258-1995. 17. Prólogo del libro As Lagoas. Un estudio de Xeografía urbana de José Somoza Medina. 1996. Pp. 7-9. Diputación Provincial de Ourense. Ourense. ISBN: 8487575-40-4. Dep. Legal: OR-93-1996. 18. Colaborador del Atlas Permanent de la Mer et du Littoral, nº 2. 1996. CNRS-URA904/EDITMAR. Nantes. ISBN: 2-9509056-1-7. 19. “As fronteiras interiores de Europa”. 1996. Boletín Galicia Europa, nº 64. Pp. 6-10 Fundación Galicia-Europa, Centro de Documentación Europea-Universidade de Santiago y Euroventanilla-Confederación de Empresarios de Galicia. Santiago de Compostela. ISSN: 1136-1018. Dep. Legal: C-1042-1990. 20. Prólogo de libro As redes urbanas. Unha nova Xeografía das cidades de Petros Petsimeris (Ed.). 1997. Pp. 11-15. Universidade de Santiago de Compostela. Santiago. ISBN: 84-8121-593-7. Dep. Legal: C-269-1997. 21. Presentación del libro Dinámica litoral-interior, 2 vols. 1997. Pp. 15-17. Asociación de Geógrafos Españoles-Universidade de Santiago de Compostela. Santiago de Compostela. ISBN: 84-8121-647-X. Dep. Legal: C-1037-1997. 22. Prólogo de libro La urbanización del espacio rural en Galicia de Román Rodríguez González. 1997. Pp. 9-12. Ed. Oikos-Tau. Barcelona. ISBN: 84-281-0917-6. Dep. Legal: B-39.681-1997.

23. Prólogo del libro Sanidad y territorio en la provincia de Pontevedra de Jesús M. González Pérez. 1998. Pp. 7-9. Diputación Provincial de Pontevedra. Pontevedra. ISBN: 84-89690-12-X. Dep. Legal: VG-167-1998. 24. “Informe/flash sobre la investigación turística en las Comunidades Autónomas: Galicia” (en colaboración con X. M. Santos Solla). 1998. Boletín Informativo Grupo 10, nº 2. Pp. 7-14. Grupo de Trabajo de Geografía del Turismo, Ocio y Recreación de la AGE. Tarragona. 25. Participación en el video editado L’arc atlantique stratégie pertinente pour les régions de la façade maritime de l’Europe?. 1998. 9º Festival International de Géographie. Saint-Dié-Des-Vosgues. Francia. 26. Resumen de la comunicación “The regional organization of the fisheries in two strong fishery nations. Regional consequences in Galicia and Norway” (en colaboración con K. Lindkvist) en The Atlantic, past, present and future, abstracts. IGU Regional Conference 98. 1998. Pág. 81. Portuguese National Committee for IGU-Centro de Estudos Geográficos da Universidade de Lisboa. Lisboa. 27. Introducción de O Patrimonio Bibliográfico da Ulloa. Guía de Publicacións da Comarca. 1998. Pp. 21-39. Orde das Donas e Cabaleiros do Priorato de Vilar das Donas “Os Lobos”-Consellería de Educación da Xunta de Galicia. Palas de Rei. 28. “La géographie espagnole en 1999. Breves remarques”. 1999. Lettre d´information de la Association Française pour le développement de la géographie (AFDG), nº. 39. Págs. 3-4. AFDG. Lyon. 29. “A cultura do cotián”. Recensión de la obra, “La cultura de lo cotidiano. Estudio sociocultural de la ciudad de Lugo”. 1999. Revista Grial, nº 141. Pp. 198-201. Ed. Galaxia. Vigo. ISSN: 0017-4181. Dep. Legal: VG-99-1963. 30. Visita Galicia (en colaboración con J. Formigo). 1999 (1ª Edición) y 2000 (2ª Edición). Pp. 288. Ed. Everest. León. ISBN: 84-241-3624-1 . Dep. Legal: LE-4451999 (1ª Edición) y LE-771-2000 (2ª Edición). 31. Prólogo del libro Análise da poboación na área urbana de Santiago de Compostela de José Antonio Aldrey Vázquez. 1999. Págs. 7-9. Consorcio de Santiago. Santiago de Compostela. ISBN: 84-921371-8-5. Dep. Legal: C-697-1999. 32. Tres artículos en la Revista Auria: “El nacimiento de la provincia de Ourense (I)”, “El nacimiento de la provincia de Ourense (II)” y “Imaxes de Ourense. Interpretacións xeográficas da provincia” (los tres en colaboración con J. Somoza).

Págs. 23-27, 21-24 y 30-34, respectivamente. Núm. 22, 23 y 29, respectivamente. Año III. Caixa Vigo e Ourense. ISBN: 84-1138-837. Dep Legal: OR-46-1997. 33. Santiago de Compostela. Vive y Descubre (en colaboración con J. Formigo). 2000 (1ª Edición) y 2005 (2ª Edición). Pp. 146. Ed. Everest. León. ISBN: 84-241-3746-9 (1ª Edición) y 84-241-0534-6 (2ª Edición). Dep. Legal: LE-592-2000 (1ª Edición) y LE-935-2005 (2ª Edición). 34. Prólogo del libro Valdeorras. La industria de la pizarra y las transformaciones espaciales. Municipios de O Barco, Carballeda y Rubiá (1950-1998) de José María San Román Rodríguez. 2000. Págs. 13-15. Instituto de Estudio Valdeorreses. Madrid. ISBN: 84-930834-5-3. Dep. Legal: M-24683-2000. 35. Varias intervenciones transcritas en el “Debate: Bosquexando na cidade que vén”, organizado por la Revista Tempos. Núm. 32. Xaneiro de 2000. Págs. 84-93. Atlántica de Información. Santiago de Compostela. ISSN: 1137-6945. Dep. Legal: C-588-1997. 36. “La ciudad de los antropólogos”. Recensión de la obra, “La cultura de lo cotidiano. Estudio sociocultural de la ciudad de Lugo”. 2000. Revista Ería nº 51. Pp. 104-106. Departamento de Geografía, Universidad de Oviedo. Oviedo. ISSN: 0210-0563. Dep. Legal: 0-994-1980. 37. “El Comité Español de la UGI e Iberoamérica”, en AGEAL Informa. Núm. 3. Mayo de 2000. Pág. 2. Departamento de Geografía y OT., UCLM. Albacete. 38. “Development Policies in the Peripheral and Marginal Areas of the Border between Spain and Portugal” (en colaboración con J.I. Plaza), en 29th International Geographical Congress. Comission on Dynamics of Marginal and Critical Regions. Abstracts. Pág. 33. Institute of Regional Development-Kyungpook National University. Taegu (Corea del Sur). August 2000. 39. “Galician Speaking Areas in Spain. A Geographic Approach to the Determination of Peripheric Spaces” (en colaboración con C. Valcárcel) y “Development Policies in the Peripheral and Marginal Areas of the Border between Spain and Portugal” (en colaboración con J.I. Plaza), en 29th International Geographical Congress. Seoul, Korea. Abstracts. Living with Diversity. Págs. 316 y 316-317. The Organizing Committee. IGU-UGI. Seul (Corea del Sur). August 2000. 40. Prólogo del libro As actividades terciarias nas vilas do sur da provincia de Lugo de Alejandro López González. 2000. Págs. 5-7. Servicio de Publicacións, Deputación Provincial de Lugo. Lugo. ISBN: 84-8192-177-7. Dep. Legal: LU-144-2000.

41. Prólogo del libro El sistema de comunicaciones y transportes en el área metropolitana de A Coruña de José A. Díaz Fernández. 2000. Págs. 11-13. Diputación Provincial de A Coruña. A Coruña. ISBN: 84-95335-54-9. Dep. Legal: C-2216-2000. 42. Presentación del libro Los espacios litorales y emergentes. Lectura Geográfica. Actas XV Congreso de Geógrafos Españoles (en colaboración con X.M. Santos). 2001. Págs. 9-15. Servicio de Publicacións da Universidade de Santiago. Santiago de Compostela. ISBN: 84-8121-850-2. Dep. Legal: C-487-2001. 43. Prólogo del libro Espacios turísticos e de ocio nas Rías Baixas: unha análise a diferentes escalas de Carlos A. Patiño Romarís. 2001. Págs. 8-15. Xunta de Galicia. Santiago de Compostela. ISBN: 84-453-2944-8. Dep. Legal: C-342-2001 44. Galicia. 2001. Pp. 96. Ed. Everest. Colección Recuerda. León. ISBN: 84-241-02738. Dep. Legal: LE-1247-2001. 45. Vigo y su Ría. Pp. 80. Ed. Everest. Colección Recuerda. León. ISBN: 84-241-0272X. Dep. Legal: LE-1075-2001. 46. Rías Altas. Pp. 80. Ed. Everest. Colección Recuerda. León. ISBN: 84-241-0275-4. Dep. Legal: LE-1297-2001. 47. Veintiseis colaboraciones publicadas en la Revista Eco. Revista del Eje Atlántico. Núms. 116, 117, 119, 121, 122, 123, 124, 125, 127, 129, 130, 132, 133, 140, 141, 142, 144, 149, 151, 153, 155, 156, 162, 163, 165 y 176. Desde Enero de 2001 hasta la actualidad. Títulos: “Actividade empresarial e territorio”, “A gandería: entre o productivismo e a sustentabilidade”, “O futuro dos territorios marítimos”, “As economías do tempo improductivo”, “O monte: rendemento forestal e protección”, “Tempo de ordear e disfrutar do litoral”, “Un novo patrimonio da humanidade”, “World Trade Center”, “A universidade eficiente”, “Venezuela: apuntes do panorama económico e político actual”, “New York-Porto Alegre”, “Leccións desde Palestina (ou Israel)”, “Europeos”, “Transporte á demanda”, “Leccións xeográficas da catástrofe do Prestige”, “Guerra e actividade económica”, “O retorno da Xeopolítica”, “A meseta de Santa Comba”, “Controlar o territorio”, “A (falsa) crise da Universidade”, “Entre o global e o local”, “O novo mapa europeo”, “Vellez”, “NIMBYs”, “Cambiar o mapa de Galicia” y “Europa-Asia”. Ed. Equinoccio S.A. A Coruña. ISSN: 1.130-8478. Dep. Legal: C-333-1991. 48. “La Ordenación del Territorio”, en D. Barreiro Martínez (Coord.), El Tratamiento Patrimonial de los Bienes Arqueológicos. Curso de Especialización: Gestión

Arqueológica del Patrimonio Cultural. Pág. 17. Laboratorio de Arqueoloxía e Formas Culturais-Universidade de Santiago de Compostela. Santiago de Compostela. Dep. Legal: C-378-2001. 49. Miembro del Equipo de Investigación que publicó, Planificación y Gestión del Desarrollo Turístico Sostenible: Propuestas para la Creación de un Sistema de Indicadores. Pp. 75. Proyecto METASIG (1FD97-0403), Comisión Interministerial de Ciencia y Tecnología, Plan Nacional de I+D y Comisión Europea (FEDER). Documentos de Trabajo, 1. Instituto Universitario de Geografía-Universidad de Alicante. Alicante. ISSN: 1578-679-X. Dep. Legal: MU-2304-2001. 50. Participación como Vocal de la Junta Directiva de la AGE en la elaboración del informe y publicación, Geografía 21. Pp. 154. Asociación de Geógrafos Españoles. Murcia. ISBN: 84-922182-7-4. Dep. Legal: MU-1993-2001. 51. “Galicia” (en colaboración con J. Formigo), en Turismo Everest, CEPSA. Guía 2002. Págs. 229-245, 365-379, 459-467 y 485-498. Ed. Everest. León. ISBN: 84241-0359-9. Dep. Legal: LE-110-2002. 52. “Xeografía” en Xunta de Galicia, Galicia 2002. Págs. 11-35. Xunta de Galicia. Santiago de Compostela. ISBN: 84-453-3252-X. Dep. Legal: C-2679-2001. 53. “Cultural Tourism and Urban Management in the North-West of Spain” (en colaboración con J. Somoza), en Toerisme Vlaanderen y Khatholieke Universiteit Leuven, The Touristic Historic City. Abstract Book. Pág. 43. Bruges, Belgium. 1720 March. 2002. 54. “Les consequences du Processus de Globalisation dans les Territoires Marginaux Dépendents de la Pêche” (en colaboración con J. González) y “La Dimension Géopolitique de l´activité de Pêche: L´exemple Espagnol” (en colaboración con J. González y X.M. Santos), en IGU 2002. Regional Conference of the International Geographical Union. Geographical Renaissance at the Dawn of the Millenium. Abstracts.. Págs. 114 y 168. IGU-UGI. Durban (Sudáfrica). 4-7 August 2002. 55. Prólogo del libro A illa da Toxa. O planeamento urbanístico no proceso de construcción e transformación dun producto turístico litoral, de Carlos A. Patiño Romarís. 2002. Págs. 9-11. Servicio de Publicacións da Deputación de Pontevedra. Vigo. ISBN: 84-8457-118-1. Dep. Legal: VG-413-2002. 56. Prólogo del libro Ourense. La ciudad en el tiempo y en el espacio de José Somoza Medina. 2002. Págs. 13-17. Universidad de León. Salamanca. ISBN: 84-9773-0097. Dep. Legal: LE-1698-2002.

57. Prólogo del libro Valdeorras. Estructura socioeconómica e actividade comercial de Alejandro López González. 2002. Págs. 11-15. Instituto de Estudios Valdeorreses (IEV). Madrid. ISBN: 84-932361-4-4. Dep. Legal: M-35038-2002. 58. Prólogo del libro A Vila de Rianxo. Medio siglo de cambios demográficos (19401990) de Ana B. Rey Castro. 2003. Págs. 9-11. Concello de Rianxo. Santiago de Compostela. Dep. Legal: C-71-2003. 59. “Galicia” (en colaboración con J. Formigo), en Turismo Everest, CEPSA. Guía 2003. Págs. 229-245, 365-379, 459-467 y 485-499. Ed. Everest. León. ISBN: 84241-0405-6. Dep. Legal: LE-57-2003. 60. “A model of Spanish-Portuguese urban growth: the Atlantic axis”, en Cities in transition. International Geographical Union Regional Conference of the International Geogrphical Union (IGU), Urban Commission C 19, “Monitoring Cities of Tomorrow”. Abstracts.. Págs. 46-48. IGU-UGI. Ljubljana (Eslovenia). 1722 August 2003. 61. Galicia (en colaboración con J. Formigo). Turismo Everest, Col. Visita. Pp. 300. Ed. Everest. León. ISBN: 84-241-0274-6. Dep. Legal: LE: 680-2003. 62. Coordinador del equipo encargado de realizar las preguntas del capítulo de Geografía del juego O Preguntoiro, editado en CD. Consellería de Educación-Xunta de Galicia y Caixanova. Ourense. Dep. Legal: OU-27-2003. 63. Coordinador de la Publicación Universidade Viva. Guía del Patrimonio histórico de la Universidade de Santiago (junto a L. Hueso y L. Calatayud). Universidade de Santiago. Santiago de Compostela. ISBN: 84-9750-274-4. Dep. Legal: C-112-2004. Versión en inglés: Universidade Viva. Guide Historic Heritage. ISBN: 84-9750263-9. Dep. Legal: C-1444-2004. DVD, Dep. Legal: C-276-2004. Versión en galego: Universidade Viva. Guía do Patrimonio histórico da Universidade de Santiago. ISBN: 84-9750-625-1. Dep. Legal: C-1230-2006. 64. “Galicia” (en colaboración con J. Formigo), en Turismo Everest, CEPSA. Guía 2004. Págs. 211-225, 337-349, 419-427 y 445-459. Ed. Everest. León. ISBN: 84241-0436-6. Dep. Legal: LE-390-2004. 65. “Planificar o urbano e vivir nas cidades”, en Monográfico sobre “Mutacións Urbanas” de la Revista Guía dos Libros Novos. Revista de cultura e pensamento, Núm. 6, Maio-Xullo de 2004. A Coruña. ISSN: 1696-6783. Dep. Legal: C-14982003.

66. Parador Conde de Gondomar (en colaboración con J. Formigo). Pp. 65. Ed. Everest. Colección Recuerda. Edición Bilingüe, Español/Inglés. León. ISBN: 84241-0444-7. Dep. Legal: LE-960-2004. 67. Santiago de Compostela, ciudades irrepetibles (en colaboración con J. Formigo y J. Rico). Pp. 170. Ed. Austral Media. Barcelona. ISBN: 84-933629-2-1. Dep. Legal: S.296-2004. 2004. Santiago de Compostela, cidades irrepetíveis (edición en portugués), Alhena Media. Barcelona. ISBN: 84-96434-34-6. Dep. Legal: B.50582006. 2006. Santiago de Compostela, ciudades irrepetibles (reedición y actualización del texto), Alhena Media. Barcelona. ISBN: 978-84-96434-39-4. Dep. Legal: B.12.329-2007. 68. Un nuevo lugar para la Geografía (en colaboración con J.I. Plaza y J. Martín Vide). Recensión de la obra de J. Ortega Valcárcel, “Los hor izontes de la Geografía”. Documents d´Analisi Geogràfica, 42. Pp. 238-242. Universitat Autónoma de Barcelona y Universitat de Girona. 2003. ISSN: 0212-1573. 69. “Marginal Areas and Commercial Equipment: An Approach To Territorial Umbalances in Spain” (en colaboración con A. López y M. Pazos), IGU, Commision on Envolving Issues os Geographical Marginality in the Early 21st Century. Publicación en CD de las presentaciones. University of Stirling (Gran Bretaña). 10-14 August 2004. 70. “Urban Mobility and Sustainibility in a World Heritage City: The Case of Santiago de Compostela” (en colaboración con Mª.P. Alonso y M. Pazos), en IGU 2004. 30th Congress of the International Geographical Union. One Earth-Many Worlds. Abstracts. Págs. 114 y 168. IGU-UGI. Glasgow (Gran Bretaña). 14-18 August 2004. 71. Coautor de las Bases para o Novo Estatuto de Autonomía de Galicia realizado por el Foro Novo Estatuto, formado por una cincuentena de profesores, académicos e intelectuales de Galicia. Foro Novo Estatuto. Santiago de Compostela. 16 de Febreiro de 2005. 72. “Galicia” (en colaboración con J. Formigo), en Everest, Guía turística. Guía 2005. Págs. 211-225, 337-349, 419-427 y 445-459. Ed. Everest. León. ISBN: 84-2410496-X. Dep. Legal: LE-147-2005. 73. “Parier sur l´activité agraire comme formule de revitalisation rurale: l´aventure du fromage Arzúa-Ulloa (Galice-Espagne)” (en colaboración con X.A. Armesto), en Actes du Colloque International Faire Campagne, Thème: Quels projects pour la campagne? Atelier: Ré-enracinement de l´agriculture. Valorisation des paysages.

Pp. 1-17. CNRS-UMR 6590 Espaces Géographiques et Sociétés-Université Rennes 2. Rennes. 74. Parador de Santiago de Compostela (en colaboración con J. Formigo). Pp. 65. Ed. Everest. Colección Recuerda. Edición Bilingüe, Español/Inglés. León. ISBN: 84241-0518-4. Dep. Legal: LE-404-2005. 75. Asistencia galega ao 30 Congreso da Unión Xeográfica Internacional, Glasgow 2004 (en colaboración con M Pazos y V. Paúl). Nova publicada en la revista Abalar, 3. Pp. 118-123. Proxecto Abalar. 2005. ISBN: 1697-6932. Dep. Legal: C-86-04. 76. Para un novo goberno do territorio, en Revista Tempos Novos, Especial nº. 100, “A Galicia Innovadora”. Pp. 33-36. ISSN: 1137-6945. Dep. Legal: C-588-97. 77. La entrevista, en Boletín Informativo del Grupo de Trabajo de la AGE de Geografía del Turismo, Ocio y Recreación, núm. 16. Pag. 4. Otoño de 2005. Edición Electrónica. 78. “El turismo como fuente de riqueza en Galicia”, en Grupo Correo Gallego, Libro de oro de Santiago. Pág. 22. Santiago. ISBN: 84-8064-162-2. Dep. Legal: C-3142-05. 79. Il Cammino di Santiago, entrevista publicada en “Via Francigena. La Rivista del Grande Itinerario Culturale Europeo”. Núm. 11. Pp. 59-62. Diciembre de 2005. Fidenza (Italia). ISSN: 18268250. 80. Director de la edición de Monfero. Concurso de ideas para a rehabilitación do Mosteiro de Santa María de Monfero como hotel monumento. Págs. 120. Xunta de Galicia. Santiago de Compostela. ISBN: 84-453-4245-2. Dep. Legal: C-825-2006. 81. Entrevista en el Anuario de Vigo 2006. Pp. 132-133. Publicaciones Tilde y Concello de Vigo. 2006. Dep. Legal: VG-298-97. 82. Participación en el CD que incluye las Actas del Congresso Repensar as Cidades. Novos tempos para as velhas cidades. Miembro del Comité Científico y autor en colaboración de los resúmenes de “Turismo y sustentabiliade” y “Modelos de gestiao de ciudades históricas”. Proxecto Atlante y Cámara Municipal de Porto. Porto, 2006. 83. Prólogo del libro A poboación galega, 1900-2005. Cambio demográfico e implicacións territoriais de José A. Aldrey Vázquez. 2006. Págs. 9-11. Ed. Ir Indo. Vigo. ISBN: 84-7680-592-6. Dep. Legal: VG-854-2006. 84. “Roser Majoral in memoriam. A propósito de la proyección internacional de la Geografía española” en Boletín de la AGE, nº. 42. 2º Semestre de 2006. Pp. 323327. AGE. Madrid. ISSN: 0212-9426. Dep. Legal: T-1915-1984.

85. Director de Historia de Vigo (junto a M. Taín) y autor del fascículo titulado, El espacio geográfico de Vigo. Una presentación (en colaboración con R. Rodríguez). Fundación Caixa Galicia y El Faro de Vigo. Edición en 50 fascículos de la obra y Libro de 494 páginas. Ed. Nobel. Estella (Navarra). Dep. Legal: NA-494-2007. 86. Prólogo con el título “Ecoturismo” (en colaboración con M. Pazos) del libro, Biotur 2006 de C. Casals y M.A. Fernández (Coords.). 2007. Pp. 11-17. Ed. Taller de Educación Ambiental, ICE-Universidade de Santiago y Parque Natural Cristóbal Colón de Holguín (Cuba). Santiago de Compostela. ISBN: 978-84-935421-6-0. Dep. Legal: C-2055-2007. 87. Prólogo del libro Pantón, patrimonio y termalismo de Luis Rodríguez Míguez. 2007. Págs. 7-9. Ed. LEADER Ribeira Sacra Lucense. Santiago. Dep. Legal: C1822-2007. 88. Intervenciones en la Mesa Redonda denominada, “Arredor das perspectivas e Problemáticas da Arqueoloxía e do Patrimonio Medievais en Galicia” transcritas en el libro de M. López Mayán y C.J. Galbán (Coords.), Del Documento Escrito a la Evidencia Material. 2007. Pp. 253-256, 267-268, 272-273 y 274-275. Actas del I Encuentro Compostelano de Arqueología Medieval. Ed. Lóstrego. ISBN: 978-84935696-1-7. Dep. Legal: Z-3077-2007. 89. Comparecencia en el Senado transcrita en el Informe de la Ponencia de Estudio de la Desestacionalización en el Sector Turístico. 2007. Pp. 409-415 y 445-448. Senado. ISBN: 978-84-96451-15-5. Dep. Legal: M-50.276-2007. 90. “O Camiño de Santiago”, en VV.AA. En peregrinación ás estrelas. Polo Camiño de Santiago a carón de Andrés Tarrío Barreiro. 2008. Pp. 61-67. ISBN: 978-84-6122852-2. Dep. Legal: LU-050-2008. 91. “Heritage Tourism Management: the Case of Santiago de Compostela” (en colaboración con M. Pazos y R. Rodríguez), en 11th World Conference of Historical Cities. Conference Book. 2008. Pp. 205-221. Metropolitan Municipality of Konya y The League of Historical Cities. Konya (Turquía), June 2008. 92. Prólogo del libro Galicia. Toda la magia de esta Comunidad a través de 18 rutas sorprendentes de J. Formigo Couceiro. 2008. Págs. 4-5. Ed. Everest. León. ISBN: 987-84-241-0058-2. Dep. Legal: LE. 599-2008. 93. “O Camiño de Santiago” en A. Vilaça y V. Pereira ((Eds.), Congresso Internacional de Turismo Cultural e Religioso. Oportunidades e desafios para o século XXI. 2008. Pp. 46-49. Ed. TUREL. Póvoa de Varzim, Avril 2008. ISBN: 978-989-20-1237-7

94. “Ecoturismo y Turismo Rural en Galicia”, en M.A. Fernández Domínguez y C. Casals

Corella

(Coords.),

Biodiversidad

2007.

Actas del IV Congreso

Iberoamericano de Pensamiento. Pp. 13-17. Ed. Taller de Educación Ambiental, ICE-Universidade de Santiago, Xunta de Galicia y Parque Natural Cristóbal Colón de Holguín (Cuba). Santiago de Compostela. ISBN: 978-84-9361158-7-1. Dep. Legal: C-2684-2008. 95. “A Coruña: os retos dun destino turístico”, en Sporting Club Casino. La Coruña, núm. 21, año XII. Julio 2008. Pág. 21. Sporting Club Casino. A Coruña. Dep. Legal: C-715-1998. 96. “Presentación”, en O Turismo de Montaña en Galicia. Unha oportunidade para o desenvolvemento sostible do medio rural, Iª Xornadas Técnicas Trevinca-A Veiga. Pág. 3. Xunta de Galicia-Dirección Xeral de Turismo, TURGALICIA y TREVIHOST. O Barco-A Veiga (Ourense). Dep. Legal: OU-153-2008. 97. “Unha cuestión de xeografía. As novas facianas de Galicia”, en Revista Galegos. Pp. 180-182. Ézaro Ediciones. ISSN: 1889-2590. Dep. Legal: VG-549-2008. 98. “Prólogo”, en J.A. Fraiz Brea (Coord.), O desenvolvemento turístico dende a visión dos posgraduados en dirección e planificación do turismo. Pág. 6. Universidade de Vigo, Xunta de Galicia, y Master en Dirección e Planificación do Turismo. Dep. Legal: OU-50-2009. 99. “O Territorio. Os usos do solo” (en colaboración con C. Mella y F. Varela), en Foro Araguaney 1. Págs. 40. Fundación Araguaney, Consellería de Vivenda e Solo da Xunta de Galicia y Colexio Oficial de Arquitectos de Galicia. Santiago de Compostela. 2009. 100. “Changes in the Urban Model of the City of Valencia (Spain): An Analysis from the Point of View of the Published Cartography” (en colabración con J. Balsa), en Emerging Urban Transformations: International Conference, Multilareyed Cities and Urban Systems. Abstracts. Pág. 6. Urban Geography Commission-International Geographical Union (IGU) y Osmania University. Hyderabad (India). 2009. 101. “Paradigmas actuales en Ciencias Sociales, Mesa Redonda F”, en C. Barros (Ed.), Historia a Debate, Tomo I: Reconstrucción. Pp. 504-507. Xunta de GaliciaXacobeo 2010 e Historia a Debate. Vigo. ISBN: 84-931576-1-9. Dep. Legal: VG1480-2009. 102. “Territorio. Unha interpretación actual desde a xeografía” (Coord. junto a M. Pazos del texto colectivo del Grupo de Investigación Análise Territorial, ANTE-IDEGA

de la Universidade de Santiago), en Informe Galicia 2010. Pp. 89-117. Atlántica de Información e Comunicación de Galicia y Tempos Novos. Santiago. ISBN: 978-84614-1707-0. Dep. Legal: C-2049-2010. 103. “The Role of Tourism on Regional Development”, en IV International Tourism Congress. The Image and Sustainabily of Tourist Destinations. Abstract Book. Pág. 19. Instituto Politécnico de Leiría, Grupo de Investigaçao em Turismo (GITUR). Peniche (Portugal). 2010. 104. “Limiar”, en X. Constenla Vega, (Re)Imaxinando o universo urbano. Unha visión sobre as cidades na posmodernidade. De Baltimore a Santiago de Compostela. Págs. 13-17. Ed. Laiovento. Bertamiráns-Ames (A Coruña). ISBN: 978-84-8487201-6. Dep. Legal: C-4044-2010. 105. “Marco de Oportunidades para o desenvolvemento local dos territorios e da población” (presentación en Power Point), en I Congreso de Desenvolvemento MODELO (Marco de Oportunidades para o Desenvolvemento Local). CD, págs. 114. AFIPRODEL (Asociación Finisterrae de Profesionais do Desenvolvemento Local). Vimianzo. 2011. 106. “Congreso de la Association of American Geographers (AAG) 2011 celebrado en Seattle”, en Noticias de la AGE y otros. On-line, 3 págs. Asociación de Geógrafos Españoles (AGE), colgado el 19-4-2011. Madrid. 107. “Emigration and Return. The Galician Colony in Guilfordd through study of histories of life” (en colaboración con F.R. Durán y F. Armas). Book of Abstracts de la Joint Conference of CRONEM, Global Migration and Multiculturalim: Religion, Society, Policy and Politics. Pág. 16. University of Surrey. Guilford (Reino Unido). 2011. 108. “Crónica de evento. Destination Branding, Heritage and Autenthicity: Theme of a new international conference” (en colaboración con F. Dias, S. Eurico y X.M. Santos), en Pasos. Revista de Turismo y Patrimonio Cultural. Vol. 10, núm. 1. Pp. 205-207. 2012. ISSN: 1695-7121.

IX.- OTROS MÉRITOS DE INVESTIGACIÓN A) Dirección de Tesis Doctorales

1. As vilas do interior de Galicia. Estudio de Xeografía urbana, realizada por R. Rodríguez González. Defendida en Octubre de 1996. Calificación: Apto “Cum Laude”. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 2. Comercio e espacio no interior de Galicia e o occidente da provincia de León, realizada por A. López González. Defendida en Julio de 1998. Calificación: Sobresaliente “Cum Laude”. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 3. Contribución al estudio de la Geografía de la salud en Galicia: Las provincias de Pontevedra y Ourense, realizada por J. M. González Pérez. Defendida en Julio de 1998. Calificación: Sobresaliente “Cum Laude”. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 4. La imagen de A Coruña, Santiago de Compostela y Ferrol a través de la prensa diaria, realizada por L.A. Escudero Gómez. Defendida en Septiembre de 2000. Calificación:

Sobresaliente

“Cum

Laude”.

Departamento

de

Xeografía.

Universidade de Santiago de Compostela. 5. Dinâmicas globais e tendencias de desenvolvimento rural em teritórios periféricos: o Eixo Juazeiro-Petrolina (Brasil) e a Comarca do Ribeiro (Estado Espanhol), realizada por Alcides Dos Santos Caldas. Codirectora: Mª. Teresa Orduña Domingo. Defendida en Junio de 2001. Calificación: Sobresaliente “Cum Laude”. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 6. Desarrollo urbano en Ourense 1895-2000, realizada por J. Somoza Medina. Defendida en Julio de 2001. Calificación: Sobresaliente “Cum Laude”. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 7. Xeografía social e da poboación na metade Sur da provincia de A Coruña: unha análise a diferentes escalas, realizada por J.A. Aldrey Vázquez. Defendida en Junio de 2003. Calificación: Sobresaliente “Cum Laude”. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 8. Agricultura ecológica y postproductivismo: un estudio comparado de Cataluña y Galicia, realizada por X.A. Armesto López. Codirectora: Roser Majotal i Moliné. Defendida en Diciembre de 2003. Calificación: Sobresaliente “Cum Laude”. Departamento de Geografía Física y Análisis Geográfico Regional. Universitat de Barcelona. 9. Procesos de desenvolvemento local nas comarcas gandeiras do interior de Galicia: Lalín, Sarria e Vilalba, realizada por M. López López. Defendida en Enero de 2004.

Calificación:

Sobresaliente

“Cum

Laude”.

Departamento

de

Xeografía.

Universidade de Santiago. 10. Geografia das microiniciativas agrárias em Lamego e Távora. Territórios, actores e estratégias de sobrevivência e de inovaçâo, realizada por Joao P..F. de Almeida Urbano de Mendonça. Codirector: Helder T. Gomes Marques. Defendida en Mayo de 2005. Calificación: Sobresaliente “Cum Laude”. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago. 11. Agricultura produtivista e o uso de agrotóxicos em Espanha e Brasil: uma análise em diferentes escalas, realizada por Maria Auxiliadora Silveira Giffomi. Codirector: Francisco J. Fernández de Ana Magán. Defendida en Junio de 2005. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago. 12. Las transformaciones espaciales recientes en las áreas montañosas colindantes entre Ourense y Castilla y León. Un estudio de Geografía Regional, realizada por José Mª. San Román Rodríguez. Defendida en Julio de 2005. Calificación: Sobresaliente “Cum Laude”. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago. 13. El sistema de transportes y comunicaciones terrestres en el desarrollo regional de Galicia, realizada por José A. Díaz Fernández. Defendida en Diciembre de 2007. Calificación:

Sobresaliente

“Cum

Laude”.

Departamento

de

Xeografía.

Universidade de Santiago. 14. Recursos hídricos, açâo do Estado e reordenaçâo territorial: o processo de implantaçao da barragem e do distrito de irrigaçâo de Ponto Novo no estado da Bahía-Brasil, realizada por Onildo Araujo da Silva. Codirector: António Thomaz Júnior. Defendida en Mayo de 2009. Calificación: Sobresaliente “Cum Laude”. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago. 15. O uso público nos Espazos Naturais Protexidos de Galicia. Diagnose e propostas de actuación, realizada por Manuel Cabalar Fuentes. Codirector: Alberto Martí Ezpeleta. Defendida en Julio de 2010. Calificación: Sobresaliente “Cum Laude”. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago. 16. A imaxe exterior de Galiza no século XXI, realizada por David Santomil Mosquera. Codirector: Xosé M. Santos Solla. Defendida en Septiembre de 2011. Calificación: Sobresaliente “Cum Laude”. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago. B) Dirección de Memorias de Licenciatura (Tesinas)

1. Lalín. Estudio de Xeografía Urbana, realizada por R. Rodríguez González. Defendida en Septiembre de 1992. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 2. O impacto da administración autonómica na estructura urbana de Santiago, realizada por A. Crespo Sánchez. Defendida en Enero de 1994. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 3. Las Lagunas. Un estudio de Geografía Urbana, realizada por J. Somoza Medina. Defendida en Septiembre de 1994. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 4. As actividades terciarias nas cabeceiras do Sur da provincia de Lugo, realizada por A. López González. Defendida en Septiembre de 1994. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 5. Sanidad y territorio en la provincia de Pontevedra, realizada por J. González Pérez. Defendida en Septiembre de 1994. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 6. La industria de la pizarra y las transformaciones espaciales en Valdeorras, realizada por J. Mª. San Román Rodríguez. Defendida en Septiembre de 1995. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 7. La imagen de la ciudad de La Coruña a través de la prensa diaria, realizada por L. A. Escudero Gómez. Defendida en Septiembre de 1995. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 8. Aproximación a la estructura urbana de la ciudad de A Coruña, realizada por Mª. J. Piñeira Mantiñán. Defendida en Octubre de 1995. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 9. Percepción, valores, usos e significados do espacio: o exemplo da vila de Palas de Rei, realizada por X. Pereiro Pérez. Defendida en Noviembre de 1995. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 10. Espacios turísticos y de ocio en las Rias Baixas, realizada por C. A. Patiño Romarís. Defendida en Septiembre de 1996. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela.

11. El casco histórico de Santiago de Compostela. Un estudio de Geografía urbana, realizada por J. Formigo Couceiro. Defendida en Enero de 1997. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 12. Análise da poboación na área urbana de Santiago de Compostela, realizada por J. A. Aldrey Vázquez. Defendida en Junio de 1997. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 13. El sistema de comunicaciones y transportes en el área metropolitana de A Coruña 1970-1991, realizada por J. A. Díaz Fernández. Defendida en Julio de 1997. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 14. Carballo: noventa anos de desenvolvemento urbano, realizada por J. B. Vázquez García. Defendida en Julio de 1998. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 15. La ganadería de Sarria. Un estudio geográfico, realizada por Milagros López López.

Defendida

en

Noviembre

de

1998.

Calificación:

Sobresaliente.

Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 16. Conxo. Geografía urbana dun barrio compostelán, realizada por J. González Sánchez. Defendida en Diciembre de 1998. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 17. A Comarca do Sar. Transformacións recentes dun espacio rural, realizada por M. Iglesias Pérez. Defendida en Septiembre de 1999. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 18. A vila de Rianxo. Medio século de cambios demográficos (1940-1991), realizada por A.B. Rey Castro. Defendida en Septiembre de 1999. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 19. El tratamiento de los Residuos Sólidos Urbanos en Galicia y planes de ordenación del territorio, realizada por A. Petisco Freire. Defendida en Abril de 2000. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 20. Cabana de Bergantiños: Análise demográfico e socioecconómico (1900-1991), realizada por R. Romar Roel. Defendida en Junio de 2001. Calificación:

Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 21. Espacios verdes públicos: el caso de A Coruña a comienzos del tercer milenio, realizada por Román Sanz Freire. Defendida en Septiembre de 2004. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 22. Cambio cultural e a nova condición da Xeografía na era da mundialización, realizada por Xosé Constenla Vega. Defendida en Septiembre de 2004. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 23. Avaliación de recursos turísticos do concello de Brión, realizada por David Santomil Mosquera (Co-dirigida con X. Santos). Defendida en Junio de 2005. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 24. La tecnología del Airborne Laser Scanner y su interés como herramienta cartográfica y geográfica (Co-dirigida con X. Santos y D. Miranda). Defendida en Junio de 2006. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. C) Dirección de Maitrisse (sistema francés) 1. Le peuplement au sein de la Terra de Montes (Co-dirección con J.-R. Bertrand), realizada por Céline Landry. Defendida en Septiembre de 1995. Calificación: Très Bien. Faculté de Lettres. Université du Maine (France). D) Dirección de Trabajos de Investigación Tutelados (TIT) del Doctorado 1. Novas territorialidades do Eixo Juazeiro-Petrolina (Brasil), realizado por Alcides dos Santos Caldas. Defendido en Abril de 1997. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 2. Turismo de Habitaçao no Distrito de Viana do Castelo, realizado por Mª.J. Martins Portela. Defendido en Septiembre de 1998. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 3. Implicaçoes causadas pelo uso de praguicidas en áreas agrícolas da Espanha e do Brasil, realizado por Mª. Auxiliadora Silveira Giffoni. Defendido en Abril de 2001.

Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 4. Desenvolvimento rural na zona agrária de Lamego. Estruturas produtivas e organizaçao social, realizado por J.P. Almeida de Mendonça. Defendido en Septiembre de 2001. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 5. Turismo y desarrollo en Carballo y Laracha, realizado por J. Veira Verdía. Defendido en Septiembre de 2001. Calificación: Notable. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 6. Espacios verdes públicos: el caso de A Coruña a comienzos del tercer milenio, realizado por R. Sanz Freire. Defendido en Septiembre de 2002. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago. 7. Sustentabilidade Local e Desenvolvemento Territorial, realizado por R. López Romero. Defendido en Septiembre de 2002. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago. 8. El uso de la cartografía como herramienta de análisis para la movilidad laboral. Aplicación al caso de Citroën en Vigo, realizado por V. Gargallo Valero. Defendido en Julio de 2003. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago. 9. A industria do cemento en Galiza: estudo xeográfico, realizado por L.Mª. Ulloa Guitián. Defendido en Septiembre de 2004. Calificación: Sobresaliente. De partamento de Xeografía. Universidade de Santiago. 10. As relaçons transfronteiriças no âmbitio européu: o caso Galiza-Norte de Portugal, realizado por Jose L. Palmeiro Pinheiro. Defendido en Junio de 2005. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago. 11. (Re)Imaxiando o universo urbano. Unha visión sobre as cidades na postmodernidade. De Baltimore a Saqntiago de Compostela, realizado por Xosé Constenla Vega. Defendido en Junio de 2005. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago. 12. Análise para a elaboración dun SIX con fín á xestión dos servizos da Consellería de Innovación e Industria da Xunta de Galicia. Mellora da cartografía e posibles aplicacións cartográficas e fotogramétricas dentro da Dirección Xeral de TurismoTurgalicia, realizado por José Balsa Barreiro. Defendido en Junio de 2006. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago.

13. A paisaxe actual das Serras Septentrionais: o impacto dos parques eólicos na Serra do Xistral e no Macizo da Toxiza, realizado por Raquel López Noya. Defendido en Junio de 2006. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago. 14. El lugar de los instrumentos urbanísticos y de gestión. Estudio de casos, realizado por Graciela Guiliani. Defendido en Septiembre de 2006. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago. 15. Políticas Públicas, Recursos Hídricos e Reorganización Espacial do Semi-árido baiano: O caso da Barragem de Ponto Novo, na bacia do río Itapicuru. BahíaBrasil, realizado por Onildo Araujo da Silva. Defendido en Septiembre de 2006. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago. 16. El turismo sostenible en el medio rural de los Andes Venezolanos, realizado por Camilo A. Suescún Dávila. Defendido en Junio de 2008. Calificación: Sobresaliente. IDEGA. Universidade de Santiago. 17. Geografia das ONGs, realizado por Nadir Magalhâes. Defendido en Septiembre de 2008. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago. 18. Valoración de un recurso cultural: el Camino de Santiago, realizado Ana Mª. Veiras Neira. Defendido en Septiembre de 2008. Calificación: Sobresaliente. IDEGA. Universidade de Santiago. 19. Os equipamentos públicos como elementos de cohesión territorial, realizado por Cristina García Fontán. Defendido en Septiembre de 2008. Calificación: Notable. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago. 20. La transformación del frente marítimo y la ciudad, realizado por Carolina Vázquez Varela.

Defendido

en Septiembre de 2009.

Calificación:

Sobresaliente.

Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago. 21. Territorio y cultura. Santiago de Compostela (1918-1960), Formulación galeguista, arquitecturas rexionalistas (Co-Dirigido con F. López Silvestre), realizado por Iñigo Mouzo Riobó. Defendido en Septiembre de 2010. Calificación: Sobresaliente (10). Departamento de Historia del Arte. Universidade de Santiago. 22. Planeamiento estratégico como instrumento en las políticas de regeneración urbana. El centro histórico de Vigo (Co-Dirigido con R. Rodríguez González), realizado por Olga Suñé Recio. Defendido en Julio de 2011. Calificación: Notable (7,5). Departamento de Geografía. Universidade de Santiago.

23. Flor e canto a Santiago: estudio xeográfico introductoria á flor de Santiago, realizado por E. Ruth Varela Rodríguez. Defendido en Julio de 2011. Calificación: Sobresaliente (9,5). Departamento de Geografía. Universidade de Santiago.

E) Dirección de Master-Tesis 1. Potencialidades de desenvolvemento turísticos en núcleos e vilas mariñeiras (CoDirigida por M. Pazos), realizada por Carolina Lombera Rivero. Presentada en Junio de 2009. Calificación: Notable. Master Oficial en Dirección y Planificación de Empresas Turísticas. Universidade de Santiago. 2. Análisis del turismo de cruceros en la ciudad de Vigo (Co-Dirigida por M. Pazos), realizada por Nuria Patiño Vieites. Presentada en Junio de 2009. Calificación: Sobresaliente. Master Oficial en Dirección y Planificación de Empresas Turísticas. Universidade de Santiago. 3. Potencialidades turísticas da Enseada de San Simón (Co-Dirigida por M. Pazos), realizada por Marta García Sestelo. Presentada en Junio de 2009. Calificación: Notable. Master Oficial en Dirección y Planificación de Empresas Turísticas. Universidade de Santiago. 4. La Denominación de Origen “Tierras de León”. Análisis y recursos turísticos (CoDirigida por M. Pazos), realizada por Sergio Villafañe. Presentada en Junio de 2009. Calificación: Aprobado. Master Oficial en Dirección y Planificación de Empresas Turísticas. Universidade de Santiago. 5. Sabero. Turismo industrial (Co-Dirigida por M. Pazos), realizada por Zaida Trinidad de Andrés. Presentada en Junio de 2009. Calificación: Aprobado. Master Oficial en Dirección y Planificación de Empresas Turísticas. Universidade de Santiago. 6. Turismo en centros históricos: El caso de La Habana-Cuba (Co-Dirigida por M. Pazos), realizada por Yamilé Pérez Guilarte. Presentada en Junio de 2010. Calificación: Sobresaliente (9,5). Master Oficial en Dirección y Planificación de Empresas Turísticas. Universidade de Santiago. 7. Muros: un destino turístico de calidade, realizada por Cyra Sestayo Mayo. Presentada en Septiembre de 2010. Calificación: Sobresaliente (9). Master Oficial en Dirección y Planificación de Empresas Turísticas. Universidade de Santiago.

8. Desenvolvemento e creación do destino Deza-Tabeirós, realizada por Rocío Liñares Fernández. Presentada en Septiembre de 2010. Calificación: Sobresaliente (9,5). Master Oficial en Dirección y Planificación de Empresas Turísticas. Universidade de Santiago. 9. La actividad turística en las comarcas de la campiña sur castellana. Posibilidades de desarrollo del turismo etnográfico, realizada por Diego Alonso Jiménez. Presentada en Septiembre de 2010. Calificación: Sobresaliente (9,5). Master Oficial en Dirección y Planificación de Empresas Turísticas. Universidade de Santiago. 10. El turismo accesible y su aplicación en ciudades patrimoniales. El caso de Santiago de Compostela (Co-Dirigida por V. Paul Carril), realizada por Carmen Mª. Cepeda Valverde. Presentada en Julio de 2011. Calificación: Notable (8,5). Master Oficial en Dirección y Planificación de Empresas Turísticas. Universidade de Santiago. 11. Plan Estratéxico de Promoción da Costa da Morte (Co-Dirigida por V. PaulCarril), realizada por Ada González Fernández. Presentada en Septiembre de 2011. Calificación: Sobresaliente (9). Master Oficial en Dirección y Planificación de Empresas Turísticas. Universidade de Santiago. 12. Recursos Hídricos à luz da Educaçao Ambiental, no início do século XXI, no município de Lábrea-Amazonas, realizada por Mário Jorge Queiroz de Freitas. Presentada en Febrero de 2012. Calificación: Apto. Master Propio On-Line de la Universidade de Santiago, Planificación e estratexias territoriais na Sociedade da Información: oportunidades de desenvolvemento nun mundo globalizado. IDEGA. Universidade de Santiago.

F) Tutoría de Memorias de Investigación de Master 1. Desarrollo rural en el marco de la PAC, realizado por Ana Mª. Veiras Neira. Defendido en Septiembre de 2005, en el marco del Master de Estudios de la Unión Europea de la Universidade de Coruña. Calificación: Sobresaliente. Instituto Universitario de Estudios Europeos. Universidade de Coruña. G) Dirección de Trabajos Fin de Carrera 1. San Antoniño de Barro. Estudio de una cabecera municipal en el eje de crecimiento urbano atlántico de Galicia, realizado por A. Iglesias Eirín. Defendido en

Septiembre de 1997. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 2. Foz: planificación y desarrollo urbano, realizado por A. J. Fraga Fernández. Defendido en Septiembre de 1997. Calificación: Notable. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 3. La villa de Caión. Estudio de Geografía urbana, realizado por J. Veira Verdía. Defendido en Diciembre de 1998. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 4. El casco histórico de Santiago: las intervenciones del último decenio, realizado por J. Alonso Fernández. Defendido en Diciembre de 1999. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 5. Sociedade e espazo: unha lectura desde o anarquismo, realizado por D. Martín Blanco. Defendido en Enero de 2000. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 6. Ortigueira: achegamento á realidade dun concello periférico, realizado por A. Pedre Peña. Defendido en Enero de 2001. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 7. Evolución urbanística recente do sector Gran Vía-Bértoa (Carballo), realizado por F.J. Martínez Veira. Defendido en Enero de 2001. Calificación: Sobresaliente. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 8. La alteración de los términos municipales en Galicia, realizado por J. Vergara Pérez. Defendido en Enero de 2001. Calificación: Notable. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 9. Proceso de contraurbanización y rururbanización en el municipio de Valdoviño, realizado por J. Ares Pita. Defendido en Julio de 2001. Calificación: Aprobado. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. 10. La industria del cemento en Galicia: la fábrica de Oural, realizado por L.Mª. Ulloa Guitián. Defendido en Septiembre de 2001. Calificación: Notable. Departamento de Xeografía. Universidade de Santiago de Compostela. H) Dirección de Trabajos Académicamente Dirigidos de Licenciatura 1. Os processos de urbanizaçom na cidade da Corunha: 1990-2003. A construçom especulativa da cidade, realizado por B. Estêvez Vilarinho. Defendido en

Septiembre de 2004. Calificación: Notable. Facultade de Xeografía e Historia, Licenciatura de Xeografía. Universidade de Santiago. X.- PROYECTOS DE INVESTIGACIÓN SUBVENCIONADOS.

1. Colaborador en la elaboración del Mapa Escolar de Galicia realizado por la Consellería de Educación de la Xunta de Galicia. 1985. 2. Miembro del equipo que elaboró el estudio referido al Análisis de audiencia de los medios públicos y privados de radiotelevisión en Galicia, coordinado por L. Fernández Prieto y realizado mediante contrato entre el Consello Asesor de Radio Televisión Española en Galicia y el IDEGA. 1992. 3. Coordinador del equipo de trabajo que realizó el estudio de La reordenación del tráfico en el Campus Sur, encargado por el Vicerrectorado de Asuntos Económicos al IDEGA. 1992. 4. Investigador principal del proyecto Los nuevos procesos de urbanización y la ordenación del territorio en Galicia, financiado por la Comisión Interministerial de Ciencia y Teconología (CICYT), en el marco del Plan Nacional I+D. Junio de 1992Junio de 1993. 5. Miembro del equipo de investigación internacional que ha desarrollado el proyecto Mise en place d’un réseau d’informations économiques et stadistiques de l’Arc Atlantique, dirigido por J. Renard y J.P. Corlay (Université de Nantes) y financiado por el Conseil Régional Pays de la Loire. 1994-1995. 6. Miembro del equipo de investigación que desarrolló el proyecto Presencia histórica de los incendios forestales en el Noroeste de España, dirigido por A. Pérez Alberti y L. Guitián Rivera y financiado a través de un convenio entre ICONA y la Universidad de Santiago de Compostela. 1994-1996. 7. Investigador principal del proyecto Las ciudades y los espacios urbanos de Galicia (XUGA21002B95), financiado por la Consellería de Educación de la Xunta de Galicia. 1995-1996. 8. Miembro del equipo de investigación de la Acción Integrada Hispano-Francesa Articulación de los territorios en la Península Ibérica, dirigido por L. López Trigal (grupo español) y F. Guichard (grupo francés). Ministerio de Educación y CNRS francés. 1996-1998

9. Investigador

principal

del

proyecto

de

investigacion

de

la

DIGICYT

Contraurbanización y suburbanización en la Europa atlántica: estudio comparativo de Galicia, Irlanda e Inglaterra (PB96-0953). 1997-2000. 10. Investigador principal del proyecto Impacto de Citroen: estudio socioeconómico de Vigo y su área de influencia, financiado por la Zona Franca de Vigo y CitroenHispania S.A. 1998-1999. 11. Investigador del proyecto Análise e diagnóstico territorial do concello de Campo Lameiro (Pontevedra), financiado por la Consellería de Cultura e Comunicación Social de la Xunta de Galicia. 1998-1999. 12. Miembro del equipo de investigación del Proyecto de Investigación del Programa I+D del Ministerio de Educación y Cultura (Cofinanciado por fondos FEDER), Planificación y gestión sostenible del turismo. Propuesta metodológica y aplicación de un Sistema de Información Turística (METASIG), 1FD97-0403. Universidades de Alicante, Almería y Santiago de Compostela. 1999-2001. 13. Miembro del equipo de investigación del Proyecto de Investigación, Unha estratexia para o desenvolvemento turístico de Baiona, 1998/CP465. Investigador principal Xosé M. Santos Solla. Universidade de Santiago de Compostela-Concello de Baiona. 1999-2000. 14. Investigador Principal del Proyecto Planes de Excelencia e Dinamización (Estudio de rentabilización de recursos turísticos): Viveiro (Referencia 2000/CI006). Dirección Xeral de Turismo (Xunta de Galicia)-Universidade de Santiago de Compostela. 1999-2000. 15. Miembro de la Red Temática de Docencia, Desarrollo local en Iberoamérica. Universidades de Santiago de Compostela, León y Huelva (España), de los AndesNúcleo de Trujillo (Venezuela), Federal de Bahía (Brasil) y Javieriana de Bogotá (Colombia). Lider: Universidad de Santiago de Compostela (Prof. Dr. Román Rodríguez González). AECI. 2000-2002. 16. Miembro del equipo de investigación, Unidades de vecindad en el Miño transfronterizo.

Metodología

de

implantación

territorial

de

servicios

y

equipamientos. Acción Integrada Hispano-Lusa, en el marco del acuerdo ICCTCSIC. Escola Superior de Arquitectura de Porto (Portugal), Instituto de Economía y Geografía-CSIC y Universidade de Santiago. Responsables: Mª. Asunción Martín Lou y Rui Braz Afonso. 2001-2002.

17. Asesor científico del municipio de Viveiro en el Proyecto Europeo Fondelf, para la preservación de ríos, lagos y bosques. Área de Turismo. Programa Recite II de la Unión Europea. Participantes: municipalidad de Kuuno (Finlandia), provincia de Värmland (Suecia), Departamento del Jura (Francia), Junta de Extremadura y Concello de Viveiro (España). Lider: provincia de Värmland. 2001-2003. Dirección y elaboración del Plan comarcal de turismo de A Mariña Occidental, en el

marco

de

ese

Proyecto.

Contrato,

IDEGA-Universidad

de

Santiago

(2002/CP062). 18. Investigador principal Elaboración de una base de datos y cartográfica sobre el suelo industrial en Galicia y la Regiao Norte de Portugal, financiado por la Zona Franca de Vigo. 2001-2003. 19. Responsable del equipo de la Universidad de Santiago de Compostela, Leader WP2 del proyecto europeo, Actions on the Integration of Rural Transport Services (ARTS). Comisión Europea, Proyectos UE, Programa Marco. Cod. GRD2-200030307. Dirección General de Transportes y Energía, Bruselas. Líder del proyecto: Estudios de Transporte y Territorio (ETT), Madrid. 2001-2004. 20. Miembro de la Red Temática de Docencia, Fronteras y Globalización: análisis socioeconómico, territorial y político. Universidades de Santiago de Compostela, León y Lleida (España), Columbia (Paraguay), Federal do Paraná (Brasil) y Mayor de San Andrés de La Paz (Bolivia). Lider: Universidad de León (Prof. Dr. Lorenzo López Trigal). AECI. 2002-2004. 21. Investigador principal del proyecto de investigacion del Ministerio de Ciencia y Tecnología (MCYT), Estrategias de cooperación y desarrollo territorial sostenible en Galicia (BSO2002-04233-C10-0). Proyecto Coordinado con grupos de una docena de universidades y liderado por J. Romero, Universitat de Valencia. 20022005. 22. Miembro del equipo de investigación del Proyecto, Impacto de las políticas de reconversión industrial en las comarcas mineras españolas y elaboración de un atlas de indicadores de cambio. Proyecto coordinado por D. Fermín Rodríguez Gutiérrez, CECODET-Universidad de Oviedo. Realizado dentro del Programa de Fomento de la Investigación Técnica del MCYT. 2002-2003. 23. Investigador principal del proyecto Estudio socioeconómico de base nos pLIC da Costa Ártabra, Costa da Morte e das Rías Baixas coruñesas. Contrato firmado por

la Consellería de Medio Ambiente de la Xunta de Galicia y el IDEGA de la Universidade de Santiago (2002/C1411). 2002-2003. 24. Investigador del Proyecto O municipalismo do século XXI. Análise sobre a viabilidade técnica para a fusión dos municipios galegos a partir do exemplo da Comarca do Deza. Convenio de colaboración firmado entre la Universidade de Santiago, Caixa Galicia y el Concello de Lalín. 2002-2004. 25. Colaborador en la realización del Plan de Marketing Estratéxico de Turismo para Santiago de Compostela. Convenio firmado entre la consultora ROS&Development y el IDEGA-Universidade de Santiago (2003/CE011). 2003. 26. Director del Equipo Investigador del Proyecto de Puesta en Valor Turístico del Patrimonio de la Universidad de Santiago de Compostela. Convenio de colaboración firmado entre el Ayuntamiento de Santiago de Compostela y la Universidad de Santiago de Compostela (2003/CP397). 2003. 27. Director del Equipo Investigador del Proyecto Estudio-Custo dos Servicios de Competencia Municipal na Mancomunidade do Deza. Convenio firmado entre el Ayuntamiento de Lalín y la Universidad de Santiago de Compostela (2003/CP368). 2003. 28. Miembro del equipo de investigación de la Acción Especial, Las Montañas españolas: territorio, sociedad, patrimonio y cultura. Materiales para el conocimiento, la promoción y la difusión de los espacios de montaña (DIF200310147-E). Programa Nacional de Difusión y Divulgación Científica y Técnica, Ministerio de Ciencia y Tecnología. Equipo formado por profesores de las universidades de Salamanca, Barcelona, Cantabria, Jaen, Alicante y Santiago. Universidad responsable: Salamanca. 2003-2004. 29. Director del Equipo Investigador del Proyecto Realización dun informe técnico sobre a oportunidade da conversión en polígono industrial dunha zona de industrialización espontánea na Estrada de Santiago en Lugo. Convenio firmado entre la Asociación de Empresarios da Estrada de Santiago en Lugo y la Universidade de Santiago de Compostela (2004/CE113). 2004. 30. Colaborador de la Información Urbanística e Estudio do Medio Rural de los municipios de Vimianzo y As Pontes. Convenio firmado entre los Concellos de Vimianzo y As Pontes, y el Departamento de Proxectos Arquitectónicos e Urbanismo de la Universidade de A Coruña (Código 2032002). 2003.

31. Director del Equipo Investigador del Proyecto Creación dun Sistema de Información Territorial como ferramenta para a toma de decisións no ámbito de mancomunar servizos nas comarcas de Tabeirós-Terra de Montes e Deza. Contrato firmado entre la Consellería de Xustiza e Interior da Xunta, el Concello da Estrada y la Universidade de Santiago de Composela (2004/CP500). 2004. 32. Investigador del Proyecto Análise de impacto socioeconómico, territorial e de emprego en Ferrolterra de Forestal del Atlántico S.A. e IMEGASA. Contrato firmado por Forestal del Atlántico S.A. y el IDEGA de la Universidade de Santiago. 2004. 33. Coordinador del Equipo Investigador del Proyecto Análise do sector do taxi no municipio de Santiago de Compostela. Contrato firmado entre el Concello de Santiago y la Univertsidade de Santiago de Compostela. 2004. 34. Director del Equipo Investigador del Proyecto Estudio sobre a área xeográfica da Denominación de Orixe Arzúa-Ulloa. Contrato firmado entre el Consello Regulador da D.O. Arzúa-Ulloa y la Universidade de Santiago de Compostela (2004/CP506). 2004-2005. 35. Director del equipo investigador del Proyecto Estudio sobre modelos de xestiónsolucións institucionais e financeiras para as cidades históricas. Proxecto Atlante (Programa Interreg III-B). Convenio firmado entre el Concello de Santiago y la Universidade de Santiago de Compostela (2004/CP521). 2004-2005. 36. Director del equipo de investigación del Proyecto Estudo sobre as necesidades educativas do concello de Ames. Convenio firmado entre el Concello de Ames y la Universidade de Santiago de Compostela (2005/CI093). 2005. 37. Director del equipo investigador del Proyecto Plan de Excelencia Turística. Proxecto de posta en valor das zonas de interese natural de Santiago de Compostela. Parque forestal do monte Pedroso e entorno natural. Convenio firmado entre INCOLSA-Concello de Santiago y la Universidade de Santiago (2004/CP575). 2004-2005. 38. Director del equipo investigador del Proyecto Asistencia técnica para a redacción do Estudio Sociourbanístico do polígono de Vista Alegre. Convenio firmado entre el Concello de Santiago y la Universidade de Santiago (2005/CI249). 2005. 39. Leader Partner of a Work-Package (WP) del Proyecto Europeo, Territorial Impacts of European Fisheries, del “ESPON 2006 Programme, 2-1.6. UE-Interreg III”.

Instituto Universiario de Estudios para o Desenvolvemento (IDEGA) de la Universidade de Santiago. 2004-2006. 40. Investigador Principal del Proyecto Diseño de instrumentos económico-territoriales para la gestión administrativa del desarrollo local en Senegal, Cabo Verde y Mali, del Programa de Cooperación Interurniversitaria de la Agencia Española de Cooperación para el Desarrollo (AECID) (A/0233139/09). 2010. 41. Director del Equipo Investigador del Proyecto Apoio á producción de recursos cartográficos a través de ferramentas GIS. Contrato firmado entre el Enxeñeiros e Arquitectos Consultores (IDOM) y la Universidade de Santiago de Compostela (2010/CI568). 2010. 42. Investigador Principal del proyecto de investigacion fundamental (Plan Nacional I+D) del Ministerio de Ciencia e Innocación (MICIN), Sistema de indicadores para el análisis de las dinámicas urbanas y metropolitanas en España a comienzos del siglo XXI (CSO2010-16298. Subprograma Geog.). Instituto Universiario de Estudios para o Desenvolvemento (IDEGA) de la Universidade de Santiago. 20102012. 43. Investigador Principal del Proyecto Diseño de instrumentos económico-territoriales para la gestión administrativa del desarrollo local en Senegal, Cabo Verde y Mali, segunda etapa, del Programa de Cooperación Interurniversitaria de la Agencia Española de Cooperación para el Desarrollo (AECID) (A/030061/10). 2011. 44. Investigador Principal del Proyecto Ilustración do Diccionario de xeografía urbana, urbanismo e ordenación do territorio (2011/CI190). Instituto Universiario de Estudios para o Desenvolvemento (IDEGA) de la Universidade de Santiago. 2011. 45. Miembro del equipo de investigación del Proyecto, Marketing territorial como estrategia de desenvolvemento do sector alimentario de Galicia. Proyecto Dirigido por D. Miguel Pazos Otón, Cluster Agroalimentario de Galicia e IDEGAUniversidade de Santiago de Compostela. Desde el 1-12-2010 al 31-5-2011. 46. Leader Partern (Investigador Principal” del Proyecto Europeo, Spatial Indicators for a Europe 2020 Strategy Territorial Analysid (SIESTA), del “Applied Research Project on European Regions: potencial contribution to the 2020 EU Strategy under Priority 1 of the ESPON 2013 Programme”. Instituto Universiario de Estudios para o Desenvolvemento (IDEGA) de la Universidade de Santiago. 2011-2013. 47. Investigador Principal del Proyecto Máster Internacional en Planificación, Desarrollo Local y Ordenación del Territporio en África Occidental, 2012-2015,

Acción Integrada con Universté de Bamako, Université de Niamey y Universidade de Cabo Verde del Programa de Cooperación Interurniversitaria de la Agencia Española de Cooperación para el Desarrollo (AECID) (A1/037585/11). 2011.

XI.- COMUNICACIONES Y PONENCIAS PRESENTADAS A CONGRESOS.

1. Conferencia titulada A importancia da Xeografía no coñecemento do medio. IX Xornadas do Ensino de Galicia. Asociación Socio-Pedagóxica Galega. Vigo, 1985. 2. Comunicación, Estudio xeográfico das ensinanzas profesionais en Galicia (19701990). IV Coloquio Galaico-Minhoto. Diputación Provincial de Lugo. 24-27 de Septiembre. 1990. 3. Comunicación, Les modes de faire-valoir en Galice: le cas des provinces interieures (en colaboración con Mª Pilar de Torres Luna). V Colloque de Géographie Sociale, “Quelles campagnes pour demain?”. Groupe de Recherches de Géographie Sociale, URA 915-CNRS. Universités France-Ouest. Rennes, 1991. 4. Comunicación, Le vignoble: un type d’exploitation agraire individualisé en Galice (en colaboración con Mª Pilar de Torres Luna). Colloque “Vignobles et Vins du monde”. Maison des Pays Ibériques, Université de Bordeaux III. Bordeaux, 1992. 5. Conferencia titulada los Problemas para a delimitación dos espacios urbanos e rurais. Asociación Galega de Historiadores. Iª Semana Galega da Historia. Santiago de Compostela, 1992. 6. Comunicación, Estructura urbana das áreas metropolitanas galegas. A estructura urbana de Santiago ¿Unha área metropolitana en proceso de formación? (en colaboración con C. Ferrás). Congreso Internacional “A periferia atlántica de Europa: o desenvolvemento e os problemas socio culturais”. Universidade de Santiago, de Keeele, de Cork y Museo do Pobo Galego. 1-5 de Junio de 1992. Comunicación, O retroceso da poboación campesiña e a crise da vida parroquial en Galicia. A importancia da análise microespacial (en colaboración con R. Rodríguez). Congreso Internacional “A periferia atlántica de Europa: o desenvoolvemento e os problemas socio culturais”. Universidade de Santiago, de Keele, de Cork y Museo do Pobo Galego. 1-5 de Junio de 1992. 7. Comunicación, Nuevas tendencias en la ganadería europea. Estudio comparativo de Lugo (Galicia) y Sarhe (Pays de la Loire) (en colaboración con J.R. Bertrand, A.

Pérez y Mª.P. de Torres). VI Coloquio Ibérico de Geografia. Porto (Portugal). Universidade do Porto, Instituto de Geografia. 14-17 de Septiembre de 1992. 8. Secretario del Comité Ejecutivo organizador del Congreso Internacional de Geografía Los Caminos de Santiago y el territorio. Consellería de Relacións Institucionais-Xunta de Galicia. Santiago de Compostela, 1992-93. 9. Relator de la ponencia Las Regiones Geográficas del Camino, junto a F. Molinero. Congreso Internacional de Geografía “Los Caminos de Santiago y el Territorio”. Consellería de Relacións Institucionais-Xunta de Galicia. Santiago de Compostela, 1993. 10. Comunicación, Las cabeceras de comarcas agrarias en Galicia a través del mapa de ferias y mercados periódicos. XIII Congreso Nacional de Geografía. AGEDepartamentos de Geografía, Universidad de Sevilla. 28 de Septiembre a 1 de Octubre.1993. 11. Participación en la Mesa Redonda, A crise do discurso histórico (con J.C. Bermejo y J. González Beramendi). Iª Semán de Historia. Asociación Universitaria Galega de Estudiantes (AUGE). Universidade de Santiago. 30 de Noviembre a 3 de Diciembre.1993. 12. Ponente sobre el tema Espacio, territorio e Xeografía política. VI Semana Galega de Filosofía. Aula Castelao de Filosofía. Pontevedra. Abril de 1994. 13. Ponencia sobre As novas formas de urbanización. IV Semana Galega de Historia, “O rural e o urbano na historia de Galicia: dous mundos en contacto”. Asociación Galega de Historiadores (AGH). Santiago de Compostela, 3-6 Abril. 1995. 14. Comunicación, Les Villes Moyennes dans l’Arc Atlantique (en colaboración con R. Rodríguez). Congreso “Les villes Moyennes dans l´Arc Atlantique”. Université de Angers, Domaine Universitaire de Cholet. Cholet (Francia), 18-19 Abril. 1995. 15. Comunicación, Los Centros Históricos en la frontera gallego-portuguesa: estudio de los ejemplos de Tui y Valença do Minho (en colaboración con J. González). VII Coloquio Ibérico de Geografía. AGE, AGP y Universidad de Extremadura. Cáceres, 25-28 de Septiembre. 1995. 16. Miembro del Comité Organizador del Simposio Internacional Paleoambiente cuaternario en la Península Ibérica, organizado por el Grupo de Estudios Paleoambientales (GEP) de la Universidad de Santiago. Santiago de Compostela, 16-20 de octubre. 1995.

17. Ponente de la sesión Pêche et aquaculture, junto a M. Wise (University of Plymouth). Colloque “Littoral 95. Continuités et ruptures sur les littoraux européens”. URA 904-CNRS, Université de Nantes, Université de Bretagne Occidenal y UGI. Nantes, 13-18 de Noviembre. 1995. Comunicación, Les changemnts productives de la fonction productive des ports de pêche en Galice (Espagne) (en colaboración con J.A. Pérez). 18. Ponente sobre el tema, Quelles priorités pour les ménages?. Colloque “Logement, habitat et vie sociale dans les villes européennes”. ESO-URA 915-CNRS y Université du Maine. Le Mans, 25-26 de Enero. 1996. 19. Comunicación, Sobre el comercio tradicional en la alta montaña de Galicia (en colaboración con Mª.P. de Torres). VIII Coloquio de Geografía Rural. Grupo de Trabajo de Geografía Rural de la AGE y Departamento de Geografía de la Universidad de Zaragoza. Jaca, 11-14 de Junio. 1996. 20. Comunicación, El geógrafo urbano ante la crisis actual. III Coloquio de Geografía Urbana. Grupo de Trabajo de Geografía Urbana (AGE) y Departamento de Geografía de la Universidad de Málaga. Antequera, 24-26 de Junio. 1996. 21. Ponente sobre los temas Itinerarios Galicia-Regiao Norte de Portugal y Ejes dinámicos de la frontera. Simposium Internacional, “Articulación territorial en la raya”. Fundación Rei Afonso Henriques. Vilar Formoso (Portugal), 21-23 Octubre. 1996. 22. Comunicación, La estrategia de promoción urbana de Santiago de Compostela (en colaboración con R. Rodríguez). IIª Jornadas de Estudio y Debate Urbanos, “El planeamiento urbano y estratégico”. Universidad de León, Colegio Oficial de Arquitectos de León, Colegio de Ingenieros de Caminos de Castilla-León, Diputación de León y Junta de Castilla y León. León, 12-15 de Marzo. 1997. 23. Miembro del Comité Científico del XV Congreso de Geógrafos Españoles. Dinámica Litoral-Interior. Departamento de Geografía de la Universidad de Santiago de Compostela y AGE. Santiago de Compostela, 15-19 de Septiembre. 1997. 24. Ponente sobre el tema, Cooperación y acciones en curso en los espacios de la frontera hispano-portuguesa. II Simposium Internacional, “Articulación territorial en la raya”. Fundación Rei Afonso Henriques y FEDER. Zamora, 29 de Septiembre a 3 de Octubre. 1997.

25. Participante en la Mesa Redonda, El papel de la universidad en la configuración del espacio urbano. Seminario “Vivir las Ciudades Históricas. Ciudad histórica y calidad urbana”. UNESCO, Fundación la Caixa y Universidad de Burgos. Burgos, 19-21 de Enero. 1998. 26. Relatorio, Las transformaciones del paisaje gallego entre 1960 y 1998. I Día Galego-Alemán. Romanisches Seminar-Universität de Heidelberg. Heidelberg (Alemania), 15-17 de Mayo. 1998. 27. Comunicación, Os espacios construidos na Galiza (en colaboración con Mª.J. Piñeira). Seminário Cultura e Arquitectura. Universidade Fernando Pessoa. Porto (Portugal), 5-6 de Junio. 1998. 28. Miembro del Comité Científico y ponente del IX Coloquio de Geografía Rural. Ponencia: La pesca: actividad económica y organización espacial. Grupo de Trabajo de Geografía Rural de la AGE y Departamento de Geografía de la Universidad del País Vasco. Vitoria, 16-19 de Junio. 1998. 29. Comunicación, The Regional Organization of the Fisheries in two Strong Esuropean Fishery Nations. Regional Consequences in Galicia and Norway (en colaboración con K. Lindkvist). IGU-UGI Regional Conference 98, “The Atlantic: Past, Present and Future”. UGI y Comité Nacional Portugués de la UGI. Lisboa (Portugal), 30 de Agosto a 2 de Septiembre. 1998. 30. Miembro de Comité Científico del Congreso de Economía de Galicia, Desenvolvemento e Globalización. IDEGA-Universidad de Santiago. Santiago de Compostela, 23-25 de Septiembre. 1998. 31. Participante en la Mesa Redonda L’Arc Atlantique strategie pertinente pour la façade atlantique européenne. IX Festival International de Géographie de SaintDie-Des-Vosgues. Mairie de Saint Dié-Des-Vosgues. Saint-Dié-Des Vosgues (Francia), 1-4 de Octubre. 1998. 32. Ponente sobre el tema, Revitalización económica y desarrollo urbano reciente de Santiago de Compostela. Análisis de un proceso. Jornada Técnica “Comercio, turismo y cambios funcionales en las ciudades españolas patrimonio de la humanidad”. Cámara de Comercio de Cáceres. Cáceres, 6 de Noviembre. 1998. 33. Ponente sobre el tema, Modelos de cooperación transfronteriza en la periferia europea. Análisis comparativo de Galicia-Regiao Norte de Portugal y la Región de Barents. Iémes Journées d´Études Nord du Portugal-Aquitanie (CENPA), “Articulation des territoires dans la Péninsule Ibérique”. Maison des Pays Ibériques,

TEMIBER-CNRS y Université Michel de Montaigne. Bordeaux (Francia), 19-21 de Noviembre. 1998. 34. Ponente sobre el tema, Xeografía do Turismo. Iº Congreso Galego de Desenvolvemento e Planificación Municipal do Turismo. Dirección Xeral de Turismo y Universidade da Coruña. A Coruña, 16-18 de Abril. 1999. 35. Miembro del Comité Científico del Seminario Internacional sobre perspectivas de desarrollo en Iberoamérica. Departamento de Xeografía, Universidade de Santiago de Compostela. Santiago, 3-7 de Mayo.1999. 36. Comunicación, Eonomic Growth, Ecological Consequences and Depopulation of the Rural Areas in Galicia (Spain). Commision on Dynamics of Marginal and Critical Regions

“Sustainability Issues and

Ecological Consequences of

Globalization and Deregulation Policies in Marginal and Critical Regions”. IGUUGI, y University of New México. Albuquerque (Nuevo México, Estados Unidos), 26-27 de Junio.1999. 37. Presidente de la Mesa As inovaçôes metodológicas e os mercados profissionais da Geografia. VIII Colóquio Ibérico de Geografia, “A Geografia e os Geógrafos Portugueses e Espanhois na Transiçao do Século”. AGP, AGE y Universidade Nova de Lisboa. Lisboa (Portugal), 30 de Septiembre a 2 de Octubre. 1999 38. Ponencia sobre el tema, De las viejas a las nuevas infraestructuras camineras. III Jornadas de Estudio y Debate Urbano, “Ciudades y villas camineras jacobeas”. Universidad de León, Junta de Castilla y León, Colegio Oficial de Arquitectos de León, y Colegio Oficial de Ingenieros de Caminos de Castilla y León. León, 21-23 de Octubre. 1999. 39. Miembro del Comité Científico del XVI Congreso de Geógrafos Españoles, El Territorio y su Imagen. Departamento de Geografía de la Universidad de Málaga y AGE. Málaga, 9-12 de Diciembre. 1999. 40. Ponente sobre el tema, El acceso a la vivienda en España. I Jornadas sobre Política de Vivienda. Infra Domus, Arquitectos Sin Fronteras y Universidade de A Coruña. A Coruña, 22-24 de Marzo. 2000. 41. Comunicación, Las tasas de escolarización universitaria en Galicia: contrastes espaciales (en colaboración con F. Durán). VII Congreso d la Población Española, “Juventud, la edad de las opciones”. Grupo de Trabajo de Geografía de la Población de la AGE y Departamento de Geografía Humana de la Universidad Complutense de Madrid. Madrid, 30 de Marzo a 1 de Abril. 2000.

42. Participante en la Mesa Debate, Infraestructuras de comunicación y desarrollo urbano en las regiones del Arco Atlántico. V Jornadas de Geografía Urbana, “El espacio público y la integración territorial”. Caja de Burgos. Burgos, 28 de Marzo a 5 de Abril. 2000. 43. Ponencia sobre el tema, Cambios recentes no espacio rural: A Galicia interior. IX Semana de Historia de Valdeorras, “Xornadas de Estudio de Valdeorras: Propostas Didácticas e Cambios Sociais”. Instituto de Estudios Valdeorreses (IEV). O Barco de Valdeorras, 3-9 de Abril. 2000. 44. Comunicación, Les campagnes vivantes en Galice: nature et types. Colloque, “Des campagnes vivantes, un modèle pour l´Europe?”. IGARUN-Université de Nantes y CESTAN-UMR 6590-CNRS. Nantes (Francia), 18-19 de Mayo. 2000. 45. Ponencia sobre el tema, Paisaxes residenciais e urbanas (en colaboración con R. Rodríguez). Curso “O Feito Diferencial Galego na Xeografía. As paisaxes de Galicia, Claves para a súa interpretación”. Patronato del Museo do Pobo Galego. Santiago de Compostela, 26-29 de Junio. 2000. 46. Comunicación, El consumo de marisco y la imagen del territorio. Una aproximación desde la geografía cultural (en colaboración con X.M. Santos). II Simposio Anglo-Español de Geografía Rural-II Anglo-Spanish Syposium of Rural Geography. Departamento de Geografía de la Universidad de Valladolid, AGE e IBG. Valladolid, 3-4 de Julio. 2000. 47. Comunicación, Development Policies in the Peripheral and Marginal Areas of the Border Between Spain and Portugal (en colaboración con J.I. Plaza). Commision on Dynamics of Marginal and Critical Regions, Pre-Congress 29th IGU Meeteeng, Seul 2000. IGU-UGI, y University of Taegu (Corea). Taegu, 8-13 de Agosto. 2000. 48. Comunicaciones,

Development Policies in the Peripheral and Marginal Areas of

the Border Between Spain and Portugal (en colaboración con J.I. Plaza) y Galician Speaking Areas in Spain: A Geographic Approach to the Determination of Peripheric Spaces (en colaboración con C. Valcárcel). The 29 th International Geographical Congress. The Korean Geographical Society y Unión Geográfica Internacional (UGI-IGU). Seul (Corea), 14-18 de Agosto. 2000. 49. Comunicación, Galicia: Territorio Periférico y Marítimo de la Europa Atlántica. International Research Linkages Workshop/Taller Para Promover Vínculos Internacionales, “Newfoundland and Labrador Studies and Galician Studies: Cultural Identities, Power, and Place on the Atlantic Borders of Two

Continents/Estudios de Terranova y Labrador y Estudios Gallegos: Identidades Culturales, Poder, y Espacios en los Límites de dos Continentes en el Atlántico”. Consejo Internacional de Estudios Canadienses, Memorial University of Newfoundland y Universidade de Santiago de Compostela. St. John´s (Terranova, Canadá), 29 de Agosto a 2 de Setiembre. 2000. 50. Ponente en la Mesa Redonda, Los nuevos centros del turismo cultural. V Coloquio de Geografía Urbana y VII Coloquio de Geografía del Turismo, Ocio y Recreación, “Turismo y transformaciones urbanas del siglo XXI”. Grupos de Trabajo de Geografía Urbana y del Turismo de la AGE, y Grupo de Investigación Paralelo 37 de la Universidad de Almería. Almería, 26-28 de Octubre. 2000. 51. Director de la Jornada Turismo Rural e Desenvolvemento Territorial y participante en la Mesa Redonda A contribución do turismo ó desenvolvemento socioeconómico e sociocultural dos concellos. Concello de Arzúa, Deputación de A Coruña e Universidade de Santiago. Arzúa, 26 de Enero. 2001. 52. Conferencia, L´importance du littoral dans l´organisation de l´espace en Galice (Espagne). Mares Conference Network, Cuanrta Reunión, “Le pays maritime et l´Europe. Un territoire-projet pour s´ouvrir au monde”. Agence de Coopération pou l´Europe de la Mer (ACEM) y Université de Bretagne Sud. Lorient, 22-23 de Febrero. 2001. 53. Conferencia, Las estrategias de Santiago de Compostela ante la competitividad urbana. VI Jornadas de Geografía Urbana de Burgos. Caja Burgos y Universidad de Burgos. Burgos, 14 de Marzo. 2001. 54. Miembro del Comité Científico del Seminario Internacional Geografía y Territorio. El papel del geógrafo en la escala local y Moderador de la Mesa Redonda, Degradación y declive de los espacios urbanos litorales. Asociación de Geógrafos Españoles (AGE), Association Française pour le Dévelopement de la Géographie (AFDG) y Universitat de les Illes Balears (UIB). Palma de Mallorca, 22-25 de Marzo. 2001. 55. Moderador de la Mesa Redonda, Desenvolvimento e Políticas Públicas. Seminário “Amazônia. Sobrevivência, Gestâo e Desenvolvimento”. Universidade de Santiago de Compostela, Cátedra Bolivar. Santiago, 6 de Junio. 2001. 56. Comunicación, Explotación del monte e industria en Galicia (en colaboración con A. López). Coloquio Hispano-Francés de Geografía Rural. Grupo de Trabajo de Geografía Rural de la AGE, Groupe de Géographie Rurale de l´Association des

Géographes Français (AGF) y Universidad de Castilla-La Mancha. Cuenca, 11-13 de Junio. 2001. 57. Comunicación, Designation of Marginal and Peripheric Areas in the Geography of Different Countries. A Comparative Approach. Congreso, “2001 Annual Conference of IGU-UGI Commision on Evolving Issues of Geographical Marginality in the 21 st Century World. Defining Geographical Marginalitu through Contexts and Metodologies”. Unión Geográfica Internacional (IGU.UGI) y Nordic Centre for Spatial Development (NORDREGIO). Estocolmo (Suecia), 25-28 de Junio. 2001. 58. Comunicación, The Problem of Fishery Statistics in Spain (en colaboración con J.A. Aldrey). Inaugural Conference Center for Maritime Research (MARE), “People and the Sea”. Amsterdam (Países Bajos), 30 de Agosto a 2 de Septiembre. 2001. 59. Comunicación, O vinho e a imagem da terra na Galiza. Contribuçao à geografía cultural do vinhedo e do vinho. II Simpósio Internacional “A vinha e o vinho na cultura de Europa”. Asociación Internacional de Historia y Civilización de la Vid y el Viño, Grupo de Historia de la Viticultura Duriense y del Vino de Oporto (GEHVID), y Departamento de Economía y Sociología de la Universidad de TrasOs-Montes y Alto Douro (UTAD). Porto, Lamego y Vila Real (Portugal), 10-12 de Septiembre. 2001. 60. Director del Seminario Internacional sobre la Gestión Municipal del Turismo y conferenciante sobre el tema, El papel de los municipios en la promoción turística. CaixaGalicia, Dirección Xeral de Turismo y Universidade de Santiago (Dep. Xeografía e IDEGA). Monasterio de San Clodio (Leiro, Ourense), 16-17 de Octubre. 2001. 61. Coordinador de la Mesa Redonda titulada, Interacciones urbano-rurales, realidad y previsiones. XVII Congreso de Geógrafos Españoles. AGE y Universidad de Oviedo. Oviedo, 31 de Octubre a 3 de Noviembre de 2001. 62. Miembro del Comité Organizador del II Congreso de Economía de Galicia, Novos escenarios para a economía galega. IDEGA-Universidad de Santiago. Santiago de Compostela, 21-23 de Noviembre. 2001. 63. Ponente sobre el tema, A relaçao de Portugal com a Ibéria. Quartas Jornadas Internacionais de la Revista Lusotopie, “Portugal na longa duraçâo”. Revista Lusotopie y Centro de estudos Norte de Portugal/Aquitânia (CENPA). Porto (Portugal), 28-30 de Noviembre. 2001.

64. Director de la Jornada II Seminario de Turismo Rural y coordinador de la Mesa Redonda, Os municipios no Camiño de Santiago. Concello de Arzúa, Deputación de A Coruña y Universidades de Santiago y A Coruña. Arzúa, 25 de Enero. 2002. 65. Comunicación, Cultural Tourism and Urban Management in NW Spain (en colaboración con J. Somoza). Conferencia Internacional, “The Tourist Historic City”. Brugges 2002. Brujas (Bélgica), 17-20 de Marzo. 2002. 66. Director académico del curso, I Xornadas de Desenvolvemento Integral do Territorio. Demografía, Historia, Turismo e Medioambiente y Conferenciante sobre el tema, Problemas demográficos das áreas rurais de Galicia na actualidade. Concello de Cabana de Bergantiños, Asociación Neria y Universidade de Santiago. Cabana de Bergantiños, 13-21 de Abril. 2002. 67. Miembro del Comité de Organización del VIII Congreso de la Población Española. La dinámica geodemográfica protagonista del territorio. Grupo de Geografía de la Población de la AGE y Departamento de Xeografía de la Universidad de Santiago. Santiago, 13-15 de Junio. 2002. 68. Miembro del Comité Científico del VI Coloquio de Geografía Urbana. La Ciudad: nuevos procesos, nuevas respuestas y Relator de la Tercera Ponencia, Ciudad y sociedad: relaciones en transformación. Grupo de Geografía Urbana de la AGE y Departamento de Geografía de la Universidad de León. León, 21-23 de Junio. 2002. 69. Miembro del Comité de Organización del VII Coloquio de Geografía del Turismo. La Geografía y la gestión del turismo. Grupo de Geografía del Turismo de la AGE y Departamento de Xeografía de la Universidad de Santiago. Santiago, 7-8 de Noviembre. 2002. 70. Comunicaciones, Les consequences du Processus de Globalisation dans les Territoires Marginaux Dépendents de la Pêche (en colaboración con J. González) y La Dimension Géo-politique de l´activité de Pêche: L´exemple Espagnol (en colaboración con J. González y X.M. Santos). “IGU 2002. Regional Conference of the International Geogrphical Union. Geographical Renaissance at the Dawn of the Millenium”. IGU-UGI. Durban (Sudáfrica). 4-7 August 2002. 71. Comunicación, L´autoroute Saint-Jacques-Lalin-Orense et son impact sur le paysage rural galicien (en colaboración con M.A. Freire y J. López Bedoya). Journées de Géographie des Transports, “Transports, environnement et practiques territoriales”. Comité National Français de Géographie, Groupe de Geopgraphie des Transports. Nantes (Francia). 18-19 Septembre 2002.

72. Conferencia, O poder periférico en España. Unha reflexión xeopolítica desde Galicia. II Seminario Internacional Galicia-Terranova, “Estudio comparativo de las dinámicas económicas, políticas y socioculturales”. Universidade de Santiago de Compostela y Asociación de Estudios Canadienses. Santiago de Compostela. 28-31 de Octubre de 2002. 73. Miembro del Comité Organizador del VIII Coloquio de Geografía del Turismo, Ocio y Recreación. La geografía y la gestión del turismo. Departamento de Xeografía e IDEGA de la Universidade de Santiago, y AGE. Santiago de Compostela. 7-8 de Noviembre de 2002. 74. Director de la Jornada III Seminario de Turismo Rural y coordinador de la Mesa Redonda, A gastronomía e as denominacióins de orixe na oferta do turismo rural. Concello de Arzúa, Deputación de A Coruña y Universidades de Santiago y A Coruña. Arzúa, 24 de Enero. 2003. 75. Comunicaciones, Detection of Marginal Areas in Urban Spaces: An Analysis of the Unequal Accesibility of the Population through Public Transport in Santiago de Compostela (Spain) (en colaboración con M. Pazos y Mª.P. Alonso) y The Different Accesibility to Public Transport in the European Union; Lack of Mobility in Rural Areas and Answers througth New Rural Transport Services: the ARTS Project (en colaboración con M. Pazos y Mª.P. Alonso). “International Geographical Union (IGU). Commission on Evolving Issues of Geographical Marginality. International Conference on Marginality: Opportunities and Constraints”. Kathmandu-Pokhara (Nepal). 3-9 February 2003. 76. Comunicación, A model of Spanish-portuguese urban growth: the Atlantic axis. En meeting “Cities in transition” International Geographical Union (IGU). Commission C19 Monitoring Cities of Tomorrow . Ljubliana (Eslovenia).17-22 August 2003. 77. Miembro del Comité Organizador del VIII Congreso de la Asociación de Expertos Científicos en Turismo (AECIT), Nuevos segmentos y destinos turísticos. AECIT y Universidade de Vigo. Pontevedra, 2-4 de Octubre. 2003. 78. Comunicación, Pequenos e médios productores-engarrafadores e vinhos de qualidade em “O Ribeiro” e no “Douro” (en colaboración con E. Cuiñas y J.P. Almeida Mendonça). En III Simpósio da Associaçao Internacional da História e Civilizaçao da Vinha e do Vinho. Funchal (Madeira). 5-8 Octubre. 2003. 79. Comunicación, Formas de cooperación supramunicipal en Galicia (en colaboración con A. Miramontes, A. Piñeiro y R. Rodríguez). Congreso Internacional,

“Territorios, Cooperación y Desarrollo Sostenible”. Universidad de Extremadura, MICYT y Fundicotex. Cáceres, 27-29 de Octubre. 2003. 80. Miembro del Comité Científico del Colloque Pêche et Aguaculure. Pour une exploitation durable des ressources vivantes de la mer et du littoral y Participante en la Table Ronde, Dynamiques des territoires côtiers. Géolittomer, LETG UMR 6554-CNRS. Nantes, 21-23 de Enero. 2004. 81. Encargado de la Visita Guiada por la ciudad de Santiago del Congreso Internacional, Galicia-Irlanda. Dúas Fisterras Europeas/Two European Finisterres. Consello da Cultura Galega. Santiago de Compostela, 21-24 de Abril. 2004. 82. Participación en la Mesa Redonda, Paradigmas actuales en ciencias sociales, celebrada en el III Congreso Internacional “Historia a Debate”. Santiago de Compostela, 18 de Julio de 2004. 83. Comunicación, Process of Urban Transformation in the Historical Cities in Spain. En Annual Conference de la International Geographical Union (IGU). Commission C19 Monitoring Cities of Tomorrow . Glasgow (Gran Bretaña). 9-13 August 2004. 84. Comunicación, Marginal Areas and Commercial Equipment: An Approach to Territorial Unbalances in Spain (en Colaboración con A. López y M. Pazos). En Annual Conference de la International Geographical Union (IGU). Commission Envolving Issues of Geographical Marginality in the Early 21 st Century . Stirling (Gran Bretaña). 10-14 August 2004. 85. Comunicación, Urban Mobility and Sustainability in a World Heritage City: the case of Santiago de Compostela (en colaboración con P. Alonso y M. Pazos). 30th Congress of the International Geographical Union (IGU/UGI), One Earth-Many Wolds. Glasgow (Gran Bretaña). 15-20 August 2004. 86. Comunicación, Dynamisme et stagnation des aires de montagne à faibles densités du Nord-Ouest espagnol (en colaboración con J.L. Palmeiro y J.Mª. San Román). Colloque Franco-Espagnol de Géographie Rurale, Habiter et vivre dans les campagnes de faible densité. Foix (Francia). 15-16 Setembre 2004. 87. Participación en la Mesa Redonda, A administración dos recursos, celebrada en el marco del Foro do Feísmo, organizado por Difusora de Letras, Artes e Ideas. Ourense, 19-21 de Noviembre de 2004. 88. Presentación del tema, Modelos de Gestâo: Soluçoes institucionais e financeiras para as cidades históricas (en colaboración con X. Santos y X. Constenla). 2º

Seminário do Projecto ATLANTE-Melhorar as Cidades Atlânticas Património Mundial da UNESCO. Agra do Heroismo-Azores (Portugal). 20-21 Janeiro 2005. 89. Miembro del Comité Científico y autor de la comunicación, L´aventure de l´appelation d´origine du fromage Arzúa-Ulloa (Galice, Espagne) (en colaboración con X. Armesto), del Colloque International, “Faire campagne. Pratiques et projects des espaces ruraux aujourd´hui” organizado por la UMR-ESO (Espaces Géographiques et Sociétés) del CNRS francés y la Université Rennes 2. Rennes (Francia). 17-18 de marzo de 2005. 90. Miembro del Comité Científico y responsable de la conferencia inaugural sobre el tema Globalización e os seus efectos nas comunidades costeiras del Congreso Internacional “Globalización, arraigo xeográfico e comunidades costeiras en tempo de cambio”, organizado por las Facultades de Geografía de las universidades de Santiago de Compostela (España) y Bergen (Noruega). Muros (A Coruña). 14-16 de abril de 2005. 91. Director científico, responsable de la Mesa Redonda “Hostelería e Restauración no Camiño de Santiago” y autor de las conclusiones del II Congreso “O Camiño de Santiago, unha perspectiva multidisciplinar”, organizado por la Universidade de Santiago, el Concello de Palas de Rei, el Centro Comarcal da Ulloa, la Deputación Provincial de Lugo y la Xunta de Galicia. Palas de Rei (Lugo). 6-8 de mayo de 2005. 92. Miembro de la Comisión Científica, Coordinación del área de Turismo, “Turismo y sostenibilidad” y conferenciante an el área Modelos de Gestión, “Modelos de Gestión: Soluciones Institucionales y Financieras para las ciudades históricas” del Congreso Internacional Repensar las ciudades/Repensar as cidades, organizado por la Cámara Municipal de Porto en el marco del Proyecto Europeo Atlante, de Ciudades Atlánticas Patrimonio de la Humanidad. Porto, 6-8 de junio de 2005. 93. Comunicación, The Mass Media and the Creation of Territorial Images and Identities: the Regional Representation of Spain in Daily Newspapers (en colaboración con L.A. Escudero). Workshop of the IGU-Commision “The Cultural Approach in Geography”, Geographies and the Media. Leipzig (Alemania). 23-25 June 2005. 94. Miembro de la Comisión Organizadora y del Comité Científico del Coloquio “Historias, Geografías y Culturas”, organizado por la Universidade de Santiago y

el Grupo de Historia del Pensamiento Geográfico de la AGE. Santiago de Compostela. 27-29 de junio de 2005. 95. Comunicación, The Growth of the Urban Spaces and the Rigidity of Urban Territories in Spain. Meeting of the IGU-Commision C04.30 “Monitoring Cities of Tomorrow”, Cities in Global Perspective: Diversity and Transition. Tokio (Japón). 20-24 August 2005. 96. Conferencia inaugural sobre A auga como xeradora dun producto turístico de calidade con diferentes ámbitos de actuación. IIº Congreso Internacional de Turismo Termal. Ourense. 1-2 Octubre de 2005. 97. Conferencia, The Santiago de Compostela Route en 1st International Conference on Religious Tourism (ICORET). Cyprus Tourism Organisation y Organización Mundial del Turismo. Nicosia. 19-21 Octubre de 2006. 98. Coordinador y conferenciante del Obradoiro da Paisaxe en Trasalba. A paisaxe: cultura, identidade e valor patrimonial. Conferencia impartida: As paisaxes e as novas identidades urbanas: a mercadotecnia das cidades. Fundación Otero Pedrayo e IDEGA-Universidade de Santiago. Pazo de Trasalba y Ourense. 3-5 Noviembre de 2005. 99. Miembro del Comité Científico del 2º Congreso As Comunidades Costeiras Dependentes da Pesca en Tempos de Cambio. Concello de Muros y Universidade de Santiago. Muros, 20-22 Abril de 2006. 100. Conclusiones y Lección Magistral sobre El turismo y los cascos históricos en el XXVII Congreso de la Federación Española de Periodistas y Escritores de Turismo (FEPET). Pontevedra, 8-11 Junio de 2006. 101. Comunicación, Du mythe politique au souvenir touristique: la reconstruction publicitaire du paysage national dans le cas galicien en Espagne (en colaboración con F. López Silvestre). Congreso de la IGU-Commision “The Cultural Approach in Geography”/Commission de l´UGI “L´approche culturelle en géographie”, “Identités, Alterité, Paysages”. Tahití (Polinesia Francesa). 28-39 Juin 2006. 102. Miembro de Comité Científico del Congreso Urban changes in different scales: Systems and structures. IGU Commission on Monitoring Cities of Tomorrow, Annual Meeting, IGU y Universidade de Santiago. Santiago de Compostela, 31 de Julio a 6 de Agosto 2006.

103. Miembro del Comité Científico del III Coloquio de Historia del Pensamiento Geográfico. Historias, geografías, culturas. AGE y Universitat de Barcelona. Barcelona y Palafrugell, 2-4 de Noviembre de 2006. 104. Conferencia inaugural sobre Turismo y territorio en la España de principios del siglo XXI. X Coloquio de Geografía del Turismo, Ocio y Recreación. AGE, UIMP, Universidad Complutense y Universidad de Castilla-La Mancha. Cuenca. 28-30 Septiembre de 2006. 105. Conferencia, The Santiago de Compostela Route en 1st International Conference on Religious Tourism (ICORET). Cyprus Tourism Organisation y Organización Mundial del Turismo. Nicosia. 19-21 Octubre de 2006. 106. Participación en la Mesa Redonda, Factores del cambio rural: turismo e iniciativas empresariales. XXXII Reunión de Estudios Regionales. Asociación Española de Ciencia Regional (AECR). Ourense. 16-18 Noviembre de 2006. 107. Comunicación con el título, El turismo y el patrimonio científico e industrial. XIX Congreso de ENCIGA (Ensinantes de Ciencias de Galicia). ENCIGA. Póvoa de Varzim, 23-25 de Noviembre de 2006. 108. Comunicación con el título, Les politiques de protection des terroirs agricoles associés à des productions labelisées dans le Nord de l´Espagne. Analyse de cas en Galice et Castilla et Leon. Colloque International sur les Terroirs. Université de Aix-en-Provence y CNRS. Aix-en-Provence, 9-12 de Mayo de 2007. 109. Conferencia con el título, Noticias del Camino de Santiago. Pilgrimage to America, Reunión Anual de “American Pilgrims”. Williansburg, Virginia (EEUU). 9-11 de Marzo de 2007. 110. Ponencia con el título, Ordear as cidades e os territorios nos novos tempos. II Foro do Feísmo, “Construír un país: a rehumanización do territorio”. Consellería de Vivenda e Solo de la Xunta de Galicia. Ourense. 4-6 de Mayo de 2007. 111. Comunicación con el título, La reconstrucción patrimonial y festiva en clave medieval: el caso de Galicia (España). 42nd International Congress on Medieval Studies. Universidad West Michigan. Kalamazoo, Michigan (EEUU). 10-13 de Mayo de 2007. 112. Relator sobre el tema, O turismo termal e balneario en Galicia. Perspectivas de futuro. II Encontro Internacional sobre Auga e Turismo. Termatalia, Expourense. Ourense. 18-21 de Octubro de 2007.

113. Comunicación con el título, The image of rural spaces in the promotion of tourism in Galicia (en colaboracióncon Mª.J. Piñeira y D. Santomil). Anglo-Spanish Rural Geography Conference. Canterbury Christ Church University, Canterbury. 29 de Junio a 3 de Julio de 2009. 114. Comunicación con el título, Changes in the Urban Model of the City of Valencia (Spain): An Analysis from the Point of View of the Published Cartography (en colabración con J. Balsa), en Emerging Urban Transformations: International Conference, Multilareyed Cities and Urban Systems. Conferencia anual de la Urban Geography Commission-International Geographical Union (IGU). Osmania University. Hyderabad (India), 30 de Julio a 9 de Agosto de 2009. 115. Comunicación con el título, The territorial planning like support of the local development. A methodology applied to Guatemala (en colaboración con J.A. Aldey y R. Rodríguez), en Socio-economic disparities and the role of local development. Conferencia Anual de la Local Development CommissionInternational Geographical Union (IGU). Institut of Geography de la Academia Polaca de las Ciencias y Polish Geographical Society. Varsovia, 7-14 de Septiembre de 2009. 116. Comunicación con el título, Managing regulatory risk in energy investment developed in foreign countries (en colaboración con A. Calvo). 2010 SIEM Internacional Symposium (Spaces of International Economy and Manegement). Ritsumeikan University, Kutsatsu Campus (Japón). Kutsatsu (Japón), 24-25 de Marzo de 2010. 117. Moderador de la sesión, Conflictos entre turismo y sostenibilidad. Un debate teórico y Miembro del Comité Científico del Congreso “SB10mad, Edificación sostenible,

revitalización y rehabilitación de barrios/Sustainable

building

conference”. Palacio de Congresos de Madrid. Madrid, 28-30 de Abril de 2010. 118. Ponencia con el título, Los eventos como instrumentos de renovación de destinos turísticos, en XIII Congreso Internacional de Turismo, Universidad y Empresa. Universitat Jaume I y Fundació Universitat Empresa. Castellón, 7 de Mayo de 2010. 119. Presidente de las sesiones, Tourist Productions of Mediterranean Cultural Lanscapes, The Cultural Turn in Economic Geography and Economic Turn in Cultural Geography y Sense of Place, de las comisiones de Cultural Approach in Geography y Urban Geography de la Unión Geográfica Internacional (UGI),

durante la celebración de la Regional Conference de la IGU en Tel Aviv, 12-16 de Julio de 2010. Conference Program, págs. 26, 65 y 90. 120. Ponencias con el título, Urban Landscapes and Tourism Through Artistic Representations: The Changing Perception of the City of Barcelona (en colaboración con M. Pazos y V. Paul) y ICT Inequalities in the Spanish Urban System (en colaboración con F. Armas y C. Macía).Conference Program, págs. 26 y 99, y Abstracts. Regional Conference de la IGU en Tel Aviv, 12-16 de Julio de 2010. 121. Conferencia, en el marco de una Mesa Redonda inaugural, sobre el tema As Geografías Ibéricas: analisar o passado e perspectivar o futuro, en el XII Coloquio Ibérico de Geografía. Universidade de Porto, AGE y AGP. Porto, 6-9 Octubre de 2010. 122. Comunicación con el título, Paisagens Vitivinícolas e desenvolvimento do Ecoturismo na Galiza. Uma olhada desde a Geografia Cultural

(en

colaboracióncon X. Santos y V. Paul). Vinhas e Vinhos, 1º Congreso Internacional da Asociaçao Portuguesa de Historia da Vide e do Vinho APHVIN/GEHVID. Peso da Régua, Porto, Viseu, Mangualde, Ponte da Lima y Viana do Castelo (Portugal), 13-16 de Octubre de 2010. 123. Conferencia con el título, A estrutura territorial de Galicia e as cidades subyacentes, en Xornadas de Urbanismo, Cidades Subxecentes. ETS de Arquitectura de Coruña. 23-26 de Marzo de 2011. 124. Conferencia inaugural con el título, Marco de Oportunidades para o desenvolvemento local dos territorios e da población, I Congreso de desenvolvemento MODELO (Marco de Oportunidades para o Desenvolvemento Local), organizado por AFIPRODEL (Asociación Finisterrae de Profesionais do Desenvolvemento Local). Vimianzo, 25-26 de Marzo. 125. Comunicación con el título, La frontera como motivo de atracción: Galicia-Regiao Norte (en colaboracióncon J.M. Trillo). Congreso “Fronteras Ibéricas”. Facultad de Ciencias Políticas y Sociología, Universidad Complutense de Madrid. Madrid, 31 de Marzo y 1 de Abril de 2011. 126. Comunicación con el título, The Camino de Santiago today: Tourist and Business, pilgrims and human emotions (en colaboración con Mª.J. Piñeira, X.M. Santos y J. Somoza). 2011 Annual Meeting of Association of American Geographers (AAG). Seattle, 12-16 de Abril de 2011.

127. Conferencia con el título Uma reflexao sobre a mobilidade em contextos urbanos e rurais em Espanha. Que grupos de exclussao no presente. Iberian Conference on Mobility and Social Exclusión, Universidade do Minho, Campus de Azures. Guimaraes, 19 de Mayo de 2011. 128. Comunicación con el título, A organizaçao do espaço e a ordenaçao dp territorio da África occidental (en colaboración con A. Piñeiro y R. Verdugo). Simposio Internacional de Historia da Geografia e Colonialismo, Commision on the History of the Geography de la Unión Geográfica Internacional (UGI) y Universidade de Cabo Verde. Praia (Cabo Verde), 15-17 de Junio de 2011. 129. Comunicación con el título, Emigration and Return. The Galician Colony in Guilfordd through study of histories of life (en colaboración con F.R. Durán y F. Armas). Joint Conference of CRONEM, Global Migration and Multiculturalim: Religion, Society, Policy and Politics. University of Surrey. Guilford (Reino Unido), 28-29 de Junio de 2011. 130. Conferencia inaugural con el título, Evolución histórica das relacións transfronteirizas de Galicia e o Norte de Portugal. XIII Congreso Internacional de Galicia e Norte de Portugal para o Traballo, “Mobilidade, formación, orientación e emprego no ámbito transfronterizo”. Facultade de Ciencias da Educación, Universidade de Santiago de Compostela. Santiago de Compostela, 14-15 de Julio de 2011. 131. Comunicación con el título, The consumption of Advanced Internet Services in Urban Areas: a Case Study of Madrid (en colaboracón con F. Armas y C. Macía). IGU Urban Comisión, Canterbury Meeting. University Christ Church of Canterbury. Canterbury, 14-20 de Agosto de 2011. 132. Comunicación con el título, The Camino de Santiago: Memory, Propaganda and Power. Anual Internacional Conference 2011 of Royal Geographical Society (RGS) and Institut of British Geographers (IBG). RSG. Londres, 31 de Agosto a 2 de Septiembre de 2011. 133. Comunicación con el título, Le retour du tramway dans les villes espagnoles: situation actuelle et perspectives (en colaboración con M. Pazos). Colloque Annuel de la Comisión de Géographie des Transports, “Territoires et Transports Collectifs en Site Propre: réalisations, limites et perspectives”. CNFG y Université de Strasbourg. Estrasburgo, 15-16 de Septiembre de 2011.

134. Ponencia con el título, El Camino de Santiago hoy, debate sobre la multiculturalidad. IX Congreso Internacional de Asociaciones Jacobeas. El Mediterráneo en el origen. Asociación de Amigos del Camino de Santiago de la Comunidad Valenciana. Valencia, 20-23 de Octubre de 2011. 135. Participación en la Conferencia Geográfica Regional de la Unión Geográfica Internacional (UGI) de Santiago de Chile (Chile), con las comunicaciones, Pilgrims and testaments:historical sources of Greography (en colaboración con L. Lopez. Texto completo en CD Conference Proceedings), The varying role of cultural portrayal of mountains spanish nationalities of Catalonia, Basque Country and Galicia (en colaboración con M. Pazos y V. Paul) y The challenge of territorial development in rural areas of Latin America. A case analysis (en colaboración con O. Araujo y M. Cabalar). Interbational Geographical Union (IGU-UGI) e Instituto Geográfico Militar de Chile. Santiago de Chile, 14-18 de Noviembre de 2011. 136. Miembro del Scientif Board del 5th International Tourism Congress (ITC´11) de la Escuela de Turismo y Tecnología Marítima de Peniche-Portugal (Instituto Politécnico de Leiría). Peniche (Portugal), 23-25 de Noviembre de 2011. 137. Miembro del Comité Científico del Seminario Internacional sobre Renovación y Reestructuración de Destinos Turísticos Consolidados del Litoral. Instituto Universitario de Investigaciones Turísticas (IUIT), Universidad de Alicante, 24-25 de Noviembre de 2011. 138. Participación en el Seminario “Pilgrimage 2012, CRONEM: Workshop 1”, con una intervención titulada, Actors and Poer Centres in the Camino de Santiago during the XXth and XXIth centuries, celebrado en la Migration Research Unit de la University Colege of London (UCL). Londres, 27 de Marzo de 2012. 139. Miembro de la Comissao Científica do Congresso Internacional sobre Turismo Termal (CITURDES 2012). CETRAD, Universidade de Tras-Os-Montes e Alto Douro (UTAD). Chaves, a celebrar os días 25-28 de Junio de 2012.

XIII.- CURSOS Y SEMINARIOS IMPARTIDOS

1. Profesor Colaborador de los siguientes Cursos de Perfeccionamiento de Galego: Carballo, Diciembre de 1984 a Enero de 1985; Lalín, Diciembre de 1984 a Enero de 1985; A Coruña, Abril y Mayo de 1985; Cambados, Abril y Mayo 1985; Santiago, Abril y Mayo de 1985; O Porriño, Mayo y Junio de 1986. Todos de

Xeografía de Galicia (30 horas cada uno), y Lalín y O Porriño también Historia de Galicia (30 horas cada uno). Dirección Xeral de Política Lingüística. Consellería de Educación e Cultura. Xunta de Galicia. 2. Conferencia sobre el tema Importancia da xeografía no coñecemento do meio. IX Xornadas do Ensino da Galiza. Asociación Socio-Pedagóxica Galega (ASPG). Vigo, 26-30 Agosto. 1985. 3. Conferencia titulada, Ordenación integrada do territorio. Xornadas sobre Desenrolo Rural. Escola de Peritos Agrícolas, Universidade de Santiago. Lugo, 2628 de Marzo. 1992. 4. Conferencia, Transformacións recentes nos sistemas de explotación agrarios e a expansión dos recorridos leiteiros en Galicia. Curso de Verán 92, “A crise do sector lácteo e o mercado único. Entre a historia e o futuro”. Universidade de Santiago. Vilalba, 6-10 de Julio. 1992. 5. Conferencia sobre el tema Urbanización e organización do territorio en Galicia. Xornadas de Ciencias Sociais. Asociación Socio-Pedagóxica Galega (ASPG). Vigo, 7-9 de Mayo. 1993. 6. Profesor del Módulo VII: Evaluación de Impactos Ambientales del “Master en Ciencia, Tecnología y Gestión Ambiental”. Universidade de Santiago. Santiago, Junio y Julio. 1993. 7. Conferencia, Os procesos de transformación socioeconómica das áreas de montaña en Galicia. Universidade de Verán 93, Curso “Estudio integral dunha área de montaña: Ancares (Lugo-León)”. Universidade de Santiago. Becerreá, 5-9 de Julio. 1993. 8. Ponente en el Curso de la UIMP, El paisaje: análisis y valoración científica y estética de cara a su conservación. UIMP. A Coruña, 25-29 de Octubre. 1993. 9. Ponente en la actividad, A cidade de Santiago como recurso para o estudio das Ciencias Sociais, Xeografía e Historia. Centro de Formación Continuada do Profesorado de Santiago (CEFOCOP), Consellería de Educación e Ordenación do Universitaria. Santiago, 29 de Abril. 1994. 10. Conferencia, Procesos de urbanización nas áreas costeiras. Universidade de Verán 94, Curso “Aproximación metodolóxica ós espacios costeiros”. Universidade de Santiago. Ribeira, 4-8 de Julio. 1994.

11. Conferencia, Turismo y nuevos modelos residenciales en el litoral gallego. Curso de Verán, “Turismo e Territorio”. Universidade de Vigo y Concello de Tui. Tui, 68 de Julio. 1994. 12. Ponente, A Universidade en Galicia. Curso de Formación, “O Diálogo da Fé coa Cultura: un Camiño para a Solidariedade”. Delegación Pastoral Universitaria, Arquidiócese de Santiago. Santiago, 12 de Noviembre. 1994. 13. Ponente en la actividad, Actualización científica e didáctica en Xeografía, Historia e Historia da Arte (o proceso de urbanización en España). Centro de Formación Continuada do Profesorado de Santiago (CEFOCOP), Consellería de Educación e Ordenación do Universitaria. Santiago, 27 de Abril. 1995. 14. Ponente en la actividad, O artellamento social do espacio: a cidade (o proceso de urbanización en Galicia). Centro de Formación Continuada do Profesorado de Pontevedra (CEFOCOP), Consellería de Educación e Ordenación Universitaria. Pontevedra, 28 de Abril. 1995. 15. Ponente en la actividad, A cidade como recurso didáctico na ensinanza das Ciencias Sociais. Centro de Formación Continuada do Profesorado de Ourense (CEFOCOP), Consellería de Educación e Ordenación do Universitaria. Ourense, 5 de Junio. 1995. 16. Ponente en la Charla-coloquio, O urbanismo e o medio: ¿unha materia pendente na formación escolar?. III Encontros Pedagóxicos de Lugo, “O Ensino das Ciencias Sociais. O Coñecemento do médio”. Asociación Socio-Pedagóxica Galega (ASPG). Lugo, 14 de Septiembre. 1995. 17. Ponente en la actividad, Xornadas sobre a Historia Contemporánea para os novos bacharelatos e a educación secundaria (Os cambios na organización do espacio na Galicia contemporánea). Centro de Formación Continuada do Profesorado de A Coruña (CEFOCOP), Consellería de Educación e Ordenación do Universitaria. A Coruña, 6 de Marzo. 1996. 18. Profesor del Módulo 9: Medio Ambiente y Ordenación del Territorio del “II Master en Ciencia, Tecnología y Gestión Ambiental”. Universidade de Santiago. Santiago, Marzo y Abril. 1996. 19. Conferencia sobre el tema, O Século XX: un novo modelo universitario. Cursos e Exposicións do V Centenario da Universidade de Santiago de Compostela, “Galicia e o saber universitario. Pasado, Presente e Futuro”. Santiago, 6 de Mayo. 1996.

20. Participante en las Sesións Informativas para Novos Universitarios. Área de Humanidades. COIE, Consello Social y Universidade de Santiago. Santiago, 6 de Mayo. 1996. 21. Profesor que disertó sobre el tema, Turismo Rural y Desarrollo Endógeno en Europa en Diplomado en “Urbanización Postindustrial y Planificación Territorial”. Conferenciante sobre el tema, Las Políticas de Desarrollo Regional de la Unión Europea. Instituto de Estudios Ecocómicos y Regionales (INESER) del Centro Universitario de Ciencias Económico Administrativas (CUCEA). Universidad de Guadalajara (México). Guadalajara (Jalisco, México), Mayo. 1996. 22. Conferencia sobre el tema, El Turismo Rural. Centro Universitario de los Altos de Jalisco, Universidad de Guadalajara (México). Tepatitlán de Morelos (Jalisco, México), 22 de Mayo de 1996. 23. Conferencia sobre el tema, Los paisajes geográficos de España. Cursos Internacionales de Verano de la Universidad de Santiago, “Cultura y Sociedad en España. Curso de Lengua Española”. Santiago, 19 de Agosto. 1996. 24. Conferencia sobre el tema, Los paisajes geográficos de España. Cursos Internacionales de Verano de la Universidad de Santiago, “Cultura y Sociedad en España. Curso de Lengua Española”. Santiago, 4 de Septiembre. 1996. 25. Visita Guiada sobre los Principais rasgos demográficos e urbanísticos de Santiago ó longo da Historia. Curso “Santiago de Compostela: pasado, presente e futuro dunha cidade irrepetible”. Asociación Galega de Historiadores (AGH). Santiago, 30 de Octubre. 1996. 26. Conferencia sobre el tema, Estrategia de turismo cultural y urbano: Santiago de Compostela. Curso de Postgrado sobre Planificación y Gestión del espacio turístico. Fundación Cavanilles de Altos Estudios Turísticos. Alicante, 15 de Enero. 1997. 27. Conferencia sobre el tema, Los nuevos procesos de urbanización. Master en Restauración Arquitectónica. Departamento de Construcciones Arquitectónicas, ETS Arquitectura. Universidade de A Coruña. A Coruña, 21 de Marzo. 1997. 28. Conferencia, O impacto espacial da dinámica demográfica. Cursos de Verán 97, Curso “Cambios demográficos e consecuencias socioeconómicas”. Universidade de Santiago. Santiago, 14-17 de Julio. 1997. 29. Conferencias sobre los temas, Los paisajes geográficos de España y Los paisajes geográficos de Galicia. Cursos Internacionales de Verano de la Universidad de

Santiago, “Cultura y Sociedad en España. Curso de Lengua Española”. Santiago, 8 y 9 de Julio, 8 de Agosto, y 12 de Septiembre. 1997. 30. Conferencia sobre el tema, Os usos do solo na montaña galega. Curso, “A montaña como recurso”. Secretaría Xeral Para o Turismo y Universidade de Santiago. Pobra de Trives, 29 de Septiembre a 4 de Octubre. 1997. 31. Conferencia sobre el tema, Población y Territorio. Master en Restauración Arquitectónica (Cuarta Edición). Departamento de Construcciones Arquitectónicas, ETS Arquitectura. Universidade de A Coruña. A Coruña, 17 de Octubre. 1997. 32. Profesor del Módulo 8: Evaluación de Impactos Ambientales. Apartado Impactos Ambientales y Población Humana del “III Master en Ciencia, Tecnología y Gestión Ambiental”. Universidade de Santiago. Santiago, Noviembre y Diciembre. 1997. 33. Conferencia sobre el tema, Los efectos de la actividad turistica sobre la ordenación del territorio. Curso de Postgrado, “Economía y Calidad en el Sector Turístico”. Departamento de Economía Aplicada II. Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais, Universidade de A Coruña. A Coruña, 6 de Febrero. 1998. 34. Conferencia sobre el tema, O Centro Histórico: Cidade Vella, Pescadería e Ensanche. Ciclo de Conferencias, “A Revisión e Adaptación do Plan Xeral de Ordenación Municipal da Coruña a Debate”. Foro Cívico y Área de Urbanística e Ordenación do Territorio da Universidade da Coruña. A Coruña, 10 de Marzo. 1998. 35. Ponente sobre el tema, Os cambios na paisaxe agraria na Terra de Melide. Seminario “Terra de Melide: do Grupo Nós á fin de século”. Concello de Melide. Melide, 17-18 de Abril. 1998. 36. Conferencia sobre el tema, Análise da situación política internacional. IES Xosé Neira Vilas. Perillo-Oleiros, 21 de Mayo. 1998. 37. Conferencia sobre el tema, A Uniâo Européia e o Desenvolvimento Regional. Mestrado en Geografia. Instituto de Geociências, Universidade Federal da Bahia. Salvador de Bahía (Brasil), 23 de Julio. 1998. 38. Conferencia sobre el tema, A Uniâo Européia e o Desenvolvimento de Regiôes. Curso de Ciencias Sociais, Universidade de Salvador (UNIFACS). Salvador de Bahía (Brasil), 27 de Julio. 1998. 39. Conferencia sobre el tema, Las variables geográficas como valor turístico. Programa, “Neria, descubriendo milenios”. Ingeniería y gestión culturales s.l., Concello de Corcubión y Asociación Neria. Corcubión, 3 de Agosto. 1998.

40. Conferencia sobre el tema, Población y Territorio. Master en Restauración Arquitectónica (Quinta Edición). Departamento de Construcciones Arquitectónicas, ETS Arquitectura. Universidade de A Coruña. A Coruña, 23 de Octubre. 1998. 41. Participación en la Mesa Redonda, O entorno xeográfico e socioeconómico da cidade de Pontevedra. Ciclo de Conferencias, Mesas Redondas e Debates, “As cidades cara o século XXI. Pontevedra e as súas perspectivas”. Ateneo de Pontevedra y Plan Urban II. Pontevedra, 15 de Abril. 1999. 42. Participación en el Café-Tertulia sobre el tema, A convivencia interétnica nos Balcáns: mosaico de conflictos. Universidade Interétnica. Universidade da Coruña. A Coruña, 27-28 de Abril. 1999. 43. Conferencia, O turismo nos espacios urbanos galegos: fortalezas e debilidades. Cursos de Verán 99, “O turismo e as potencialidades endóxenas de desenvolvemento urbano e económico no territorio”. Universidade de Santiago. Santiago, 12-16 de Julio. 1999. 44. Conferencia, Políticas de intervención turística en el ámbito noroeste peninsular. IIª Maestría de Gestión Pública del Turismo: Sostenibilidad y Competitividad. Módulo “Los nuevos enfoques institucionales. Descentralización y concertación social: relaciones sector público-sector privado”. Universidad Internacional de Andalucía. La Rábida, 1 de Febrero. 2000. 45. Conferencia, O espacio litoral e a actividade pesqueira. Curso de Postgrao, “Especialización en Economía Pesqueira”. Departamento de Economía Aplicada, Universidade de Santiago. Santiago, 7 de Febrero. 2000. 46. Conferencia, El diagnóstico territorial: formas y metodologías. Curso de Especialización, “Evaluación y Gestión del Patrimonio Cultural y Arqueología del Paisaje”. Laboratorio de Arqueoloxía e Formas Culturais, Instituto de Investigaciones Tecnológicas de la Universidade de Santiago. Santiago, 10 de Marzo. 2000. 47. Conferencia, Transformacións recentes dos espacios rurais en Galicia. Curso, Xestión dos Espacios Rurais. Servicio de Extensión Agraria, Consellería de Agricultura. Monforte de Lemos, 11 de Abril. 2000. 48. Conferencia, Análisis territorial del turismo. Curso de Inspección Turística. Dirección Xeral de Turismo, Xunta de Galicia. Santiago, 22 de Mayo. 2000. 49. Conferencia, Experiencias de cooperación entre Galicia y la Región Norte de Portugal. Universidad de Verano, Curso “Áreas fronterizas. Las apuesta por la

superación de los obstáculos históricos y geográficos”, dentro de la serie “Recursos Naturales y Culturales para el S. XXI”. Universidad de Salamanca. Alcañices, 6 de Julio. 2000. 50. Conferencia, El Camino de Santiago: un ejemplo de revitalización del patrimonio cultural. Cursos de Verano 2000, “La Función Social del Patrimonio Histórico. El Impacto Económico y Patrimonial de las Vías Históricas y Rutas Culturales”. Universidad de Castilla-La Mancha, Campus de Cuenca. Cuenca, 17 de Julio. 2000. 51. Director del Curso de Verán 2000, As infraestrcuturas de comunicacións e transportes no desenvolvemento territorial de Galicia. Conferenciante sobre el tema, As infraestructuras de transportes e comunicacións e o sistema urbano da Península Ibérica. Cursos de Verán, Universidade de Santiago. Santiago, 17-21 de Julio. 2000. 52. Participación en la actividad colectiva, Figures de L´Europe: Europe des Mers et de L´Atlantique. Université d´Été. Les Entretiens de la Corderie Royale. Region de Poitou-Charentes. Rochefort (Francia), 4 de Septiembre. 2000. 53. Participación en la Mesa Redonda, Opciones y tipologías de desarrollo turístico local: El papel de la planificación turística. Implicaciones económicas, sociales y ambientales. Curso, “Turismo y Medio Ambiente”. Federación Española de Municipios y Provincias (FEMP). Santiago, 8 de Noviembre. 2000. 54. Conferencia, O espacio litoral e a actividade pesqueira. Curso de Postgrao, “Especialización en Economía Pesqueira”, IIIª Edición. Departamento de Economía Aplicada, Universidade de Santiago. Santiago, 8 de Febrero. 2001. 55. Conferencia, Nuevas realidades territoriales de Galicia. Programa d´activitats de la Societat Catalana de Geografia, 2000-2001. Institut d´Estudis Catalans. Barcelona, 21 de Febrero. 2001. 56. Lección titulada, La ordenación del territorio. Curso de Espacialización en “Gestión Arqueológica del Patrimonio Cultural”. Laboratorio de Arqueoloxía e Formas Culturais, Universidade de Santiago. Santiago, 13 de Marzo. 2001. 57. Coordinador de las Xornadas sobre Ferrocarril e Ordenación do Territorio: a provincia de Lugo y ponente en las mismas sobre el tema, A rede ferroviaria galega e a súa achega á ordenación do territorio, a provincia de Lugo. Asociación Monfortina de Amigos del Ferrocarril (AMAFER). Monforte de Lemos, 24 de Marzo a 1 de Abril. 2001.

58. Conferencia sobre, Muller e desigualdades espaciais en áreas urbanas. I Master de “Axente de Igualdade de Oportunidades: Xénero e Educación Social”. Facultade de Ciencias da Educación, Universidade de Santiago. Santiago, 28 de Mayo. 2001. 59. Conferencia sobre el tema La red de transportes y la articulación del territorio: el Tren de Velocidad Alta. Curso de Verano, “Las perspectivas de los espacios rurales del interior”. Universidad de León. O Barco de Valdeorras, 17 de Julio. 2001. 60. Conferencia sobre el tema, O Desenvolvimento Rural na Galiza. Curso de Verâo, “Estrategias de Desenvolvimento Rural”. Universidade de Tras-Os-Montes e Alto Douro. Allaríz, 19 de Julio. 2001. 61. Conferencia sobre el tema, Las ciudades abaluartadas de la raya en su tramo galaico-portugués. Cursos de Verano Internacionales, “La Raya/Raia, de frontera a paisaje cultural de la humanidad”. Universidad de Extremadura. Elvas (Portugal), 23-27 de Julio. 2001. 62. Impartición del Seminario, Desarrollo Rural, Aspectos Ambientales y Territoriales y la ponencia, Experiencias de Desarrollo Rural en España. Maestría de Desarrollo Regional y Cátedra Libre UNIR, respectivamente. Universidad de Los Andes, Núcleo Universitario “Rafael Rangel”. Trujillo (Venezuela), 26 de Noviembre a 6 de Diciembre. 2001. 63. Ponencia sobre el tema, A percepción do espacio e a súa representación: o espacio rural. Actividad de Formación del Profesorado, “Dificultades de aprendizaxe en Historia e Xeografía: o tempo e o espacio”. Centro de Formación e Recursos de Santiago, Consellería de Educación e Ordenación Universitaria. Xunta de Galicia. Santiago, 8 de Abril. 2002. 64. Conferencia sobre el tema, En las periferias del “ecumene”: cooperación y relaciones territoriales en las regiones preárticas europeas. Jornadas sobre “El Territorio Europeo: Configuración, recomposiciones, políticas y procesos”. Departamento de Geografía, Universidad de Salamanca. Salamanca, 15 de Abril. 2002. 65. Conferencia sobre el tema, Elementos para a análise urbanística e territorial. Curso de Postgrado “Especialización en Ordenación e Desenvolvemento Territorial. Soporte xeoinstrumental para a xestión no ámbito local”. Departamento de Xeografía, Universidade de Santiago. Santiago, 6 de Junio. 2002.

66. Conferencia sobre el tema, Población y Territorio. Master en Restauración Arquitectónica (Octava Edición). Departamento de Construcciones Arquitectónicas, ETS Arquitectura. Universidade de A Coruña. A Coruña. 2002. 67. Conferencia sobre el tema, El proceso de urbanización de los espacios rurales: los núcleos cabeceras comarcales. Curso de Verano, “El desarrollo rural en las comarcas periféricas”. Universidad de León. O Barco de Valdeorras, 15 de Julio. 2002. 68. Docente sobre el tema, Fronteiras e Globalizaçao: Análise Socioeconômica, Territorial e Política (15 horas). Curso de Pós-Graduaçao em Geografia del Departamento de la Universidade Federal do Paraná y actividad de la Red Temática Docente “Fronteras y Globalización”, coordinada por la Universidad de León, bajo el auspicio de la AECI. Curitiba-Paraná (Brasil). 20-30 de Septiembre. 2002. 69. Docente sobre el tema, Desarrollo Rural y Territorial. Aspectos Ambientales y Territoriales (6 horas). Master de Desarrollo Rural de la Facultad de Estudios Ambientales y Rurales de la Pontificia Universidad Javieriana de Bogotá (Colombia) y actividad de la Red Temática Docente “Desarrollo Rural en Iberoamérica”, coordinada por la Universidad de Santiago de Compostela, bajo el auspicio de la AECI. Bogotá (Colombia). 5-19 de Octubre de 2002. 70. Conferencia sobre el tema, O contexto xeográfico do Castelo de Pambre. I Xornadas sobre o Patrimonio Cultural da Ulloa, “O Castelo de Pambre. De Monumento a Ben de Interese Cultural”. Centro de Documentación e Interpretación da Comarca da Ulloa. Palas de Rei (Lugo), 21 de Diciembre. 2002. 71. Participación en la Charla-Coloquio sobre el tema, A nova Lei de Urbanismo de Galicia e as súas repercusións en Teo. “O Urbanismo en Teo”, Inciciativa Cidadá de Teo. Calo-Teo, 17 de Enero de 2003. 72. Docente sobre el tema, Fronteiras e Globalización: Análise Socioeconómica, Territorial e Política. Rede Temática Docente “Fronteras y Globalización”, coordinada por la Universidad de León, bajo el auspicio de la AECI. Santiago de Compostela. 17-28 de Febrero. 2003. 73. Conferencia y Mesa Redonda, Consecuencias geográficas del naufragio y hundimiento del Prestige. Facultad de Geografía e Historia, Comisión de Actividades Culturales, Universidad de Sevilla. Sevilla. 20 de Febrero. 2003. 74. Co-Director del Curso, Turismo Cultural en Ciudades Patrimonio de la Humanidad. Conferenciante sobre el tema, La defensa del patrimonio y la

promoción del turismo como instrumentos del desarrollo urbano de Santiago de Compostela. Ministerio de Educación, Ciudades Patrimonio de la Humanidad de España, Concello de Santiago y Universidade de Santiago. Santiago de Compostela, 27-28 de Febrero y 1 de Marzo de 2003. 75. Conferencia, El turismo como factor de desarrollo. El caso de Galicia. IIIª Maestría de Gestión Pública del Turismo: Sostenibilidad y Competitividad. Módulo 7 “El turismo como factor de desarrollo regional y local”. Universidad Internacional de Andalucía. La Rábida, 5 de Marzo. 2003. 76. Conferencias impartidas sobre A Geografia Urbana en Espanha, Ligaçoes GalizaPortugal na perspectiva de um Galego, Consequências geograficas da Catástrofe do Prestige y O Associacionismo Geográfico em Espanha. Curso de Geografia e Planeamento, Universidade do Minho (Campus de Guimaraes). Guimaraes, 24 de Marzo y 14 de Abril. 2003. 77. Conferencia, La situación socioeconómica en América Latina. VII Jornadas Culturales del Mosteiro de Xagoaza, “Temas para el debate en una sociedad globalizada”. CEDIE e IB. Martaguisela. O Barco de Valdeorras, 7 de Mayo. 2003. 78. Coordinador de las Jornadas, Emigrantes, retornados e inmigrantes: Evolución das migracións en Galiza e Portugal. Xornadas do IDEGA (Instituto Universitario de Estudios para o Desenvolvemento de Galicia. Universidade de Santiago. Facultade de CC. Económicas e Empresariais. Santiago de Compostela, 3-4 de Julio de 2003. 79. Conferencia sobre el tema, A accesibilidade dos destinos periféricos: limitacións e vantaxes. Curso de Verano, “Potencial Turístico de Territorios Periféricos”. Universidad de Vigo. Pontevedra, 7 de Julio. 2003. 80. Conferencia sobre el tema, Las relaciones de cooperación transfronteriza entre Galicia y la Región Norte de Portugal. Curso de Verano, “Relaciones entre España y Portugal”. Universidad de León. La Bañeza, 15 de Julio. 2003. 81. Conferencia sobre el tema, La urbanización en el medio rural. Curso de Verano, “Los espacios rurales: cambio social, patrimonio y desarrollo”. Universidad de León. O Barco de Valdeorras, 17 de Julio. 2003. 82. Conferencia sobre el tema, O Poder Local e Ordenamento na Espanha e na Europa. 1ª Jornada Científica da Pós-Graduaçao em Geografia (PPGG), “Redes, Escalas, Territórios: Novas Geografias em Questao”. Universidad Federal de Rio de Janeiro (UFRJ). Rio de Janeiro, 2 de Octubre. 2003.

83. Conferencia sobre el tema, Alimentos de calidad e impulso territorial en España. Curso de Otoño, “Desarrollo Local. Emplazamientos y estrategias”. Universidad de Huelva. La Palma del Condado, 9 de Octubre. 2003. 84. Participación en la Mesa Redonda, Pensar e construir a cidade desde a esquerda. Fundación “Pola esquerda”. Santiago de Compostela, 26 de Noviembre de 2003. 85. Conferencia sobre el tema, Fundamentos de la ordenación del territorio. Curso de Extensión, 2004, “Nuevos retos en la ordenación del Medio Natural”. Universidad de León, Campus de Ponferrada, 25 de Marzo de 2004. 86. Charla sobre la titulación de Xeografía de la Universidade de Santiago. “XIII Xornadas de Orientación Universitaria e Profesional”. Servicio de Asesoramento e Promoción do Estudiante (SAPE), Universidade da Coruña. A Coruña, 29 de Marzo de 2004. 87. Conferencia sobre el tema, Desenvolvemento e Planeamento Urbano. Ciclo titulado “Educación Ambiental e Ordenación do Territorio”. ICE de la Universidade de Santiago. Santiago, 7 de Mayo de 2004. 88. Participación como docente en el III Curso de Postgrao Especialización en Ordenación e Desenvolvemento Territorial, en una sesión de 4 horas sobre el tema Fórmulas de cooperación territorial. Facultade de Xeografía e Historia, Universidade de Santiago, 18 de Junio de 2004. 89. Coordinador de las Jornadas, Cinema e Inmigración. Xornadas do IDEGA (Instituto Universitario de Estudios para o Desenvolvemento de Galicia. Universidade de Santiago. Facultade de CC. Económicas e Empresariais. Santiago de Compostela, 28 de Junio-1 de Julio de 2004. 90. Moderador de la Mesa Redonda, Deseño das titulacións: Xeografía, Historia e Historia da Arte, dentro de la “Xornada Aberta. A calidade formativa nas titulacións de Xeografía, Historia e Historia da Arte”. Axencia de Calidade do Sistema Universitario Galego (ACSUG)-Universidade de Santiago (USC). Facultade de Xeografía e Historia. Santiago de Compostela, 5 de Julio de 2004. 91. Conferencia sobre el tema, Las transformaciones en las cabeceras comarcales relaciondas con la actividad terciaria. Curso de Verano, “Las transformaciones del Espacio Rural: Las Actividades Terciarias”. Universidad de León. O Barco de Valdeorras, 12 de Julio. 2004.

92. Conferencia sobre el tema, A actividade turística no espacio rural: a cuestión do desenvolvemento territorial. Xornadas de Turismo da Comarca de Ortegal. Fundación Comarcal Ortegal. Ortigueira, 15-17 de Julio de 2004. 93. Participación como docente en el Curso Internacional, Fronteras y Globalización. Análisis Socioeconómico, Territorial y Político, celebrado en la Facultad de Geografía y Geología de la Universidad Mayor de San Andrés de La Paz (Bolivia), entre el 20 de septiembre y el 1 de Octubre de 2004, en el marco de una Red Temática Docente financiada por la AECI. 94. Participación en la Mesa Redonda, A vivenda, celebrada en el marco de las Primeiras Xornadas de Arquitectura e Deseño, Problemática actual dos cascos históricos. Colexio de Arquitectos de Galicia, Delegación de Lugo. Lugo, 2 de Noviembre de 2004. 95. Conferencia sobre A incidencia do transporte na actividade humana, celebrada dentro de las Xornadas Nacionais, A Axenda 21 Local. Filosofía, obxectivos e aplicación nos concellos. Lugo, 6 de Noviembre de 2004. 96. Participación en la Mesa Redonda, Los municipios y su papel en el desarrollo local, celebrada en el marco de las IV Jornadas del Grupo de Trabajo de Desarrollo Local de la AGE. Lalín y Santiago de Compostela, 9-10 de Diciembre de 2004. 97. Participación en la Mesa Redonda, Expectativas diante da creación da Delegación Territorial do Colexio de Xeógrafos en Galiza, organizada por el Colegio de Geógrafos y el Proxecto Abalar en la Galería Sargadelos. Santiago, 13 de Diciembre de 2004. 98. Conferencia sobre O río Ulla como paisaxe, pronunciada en las III Xornadas sobre o Patrimonio Cultural da Ulloa, “O río Ulla. Estandarte do patrimonio cultural e natural da comarca”. Monterroso, 8 de Enero de 2005. 99. Conferencia sobre A Denominación de Orixe, como motor de desenvolvemento económico e de mantemento do medio, pronunciada en la Mostra Multisectorial e do Queixo da Ulloa. Monterroso, 26 de Febrero de 2005. 100. Conferencia sobre el Turismo Rural e Religioso. Experiencias prácticas, pronunciada en el marco de los Ciclos de Formaçao, “Modelos de Desenvolvimento Local e Regional”, organizados por la Universidade Católica Portuguesa (UCP), Centro Regional de Braga, Faculdade de Ciências Sociais. Braga, 4 de Abril de 2005.

101. Charla sobre la titulación de Xeografía de la Universidade de Santiago. “XIV Xornadas de Orientación Universitaria e Profesional”. Servicio de Asesoramento e Promoción do Estudiante (SAPE), Universidade da Coruña. A Coruña, 12 de Abril de 2005. 102. Moderador de la Mesa Redonda titulada Experiencias de turismo urbano en Galicia, celebrada en el marco del Seminario “Experiencias en Xestión de Turismo Urbano en España”. Centro de Estudios Turísticos (CETUR), Universidade de Santiago. Santiago, 15 de Junio de 2005. 103. Participante en el I Foro Bilateral Galicia-Argentina celebrado en Buenos Aires, organizado por la Consellería de Emigración de la Xunta de Galicia y el Instituto Galego de Documentación Internacional (IGADI). Buenos Aires, 4-7 de Julio de 2005. 104. Conferencia inaugural sobre el tema, Algunos ejemplos de ordenación del territorio. Curso de Verano, “Los nuevos retos de la ordenación de los territorios rurales”. Universidad de León. O Barco de Valdeorras, 11 de Julio. 2005. 105. Participante en la Mesa Redonda, Festas e feiras medievais na actualidade. Curso de Verano, “A Idade Media na cultura moderna”. Universidade de Santiago. Noia, 21 de Julio de 2005. 106. Miembro del Comité Organizador de Termatalia. Feria Internacional del Turismo Termal. Expoourense. Ourense, 30 de Septiembre a 2 de Octubre de 2005. 107. Conferencia de Clausura, Política turística da Administración Pública Galega. Unha aposta polo futuro. Curso de Extensión Universitaria, “A posta en valor dos recursos turísticos do interior”. Universidade de Vigo, Campus de Ourense. Parador Nacional de San Estevo de Ribas do Sil, 27 de octubre de 2005. 108. Moderador de la Mesa Redonda, Deseño e desenvolvemento de productos turísticos nas pequenas cidades históricas, Jornada sobre “O Comercio e o Turismo como factores de Desenvolvemento Local”. Centro Comercial do Casco Histórico de Viveiro. Viveiro, 26 de Noviembre de 2005. 109. Participante en la Mesa Redonda, Compostela vinte anos despois: novos horizontes. Celebración del 20 aniversario de la designación de Santiago de Compostela como Patrimonio de la Humanidad, “Celebramos PatrimonioCelebramos Compostela. 1985-2005”. Concello de Santiago. Santiago de Compostela, 2 de Diciembre de 2005.

110. Participante en la Tavola Rotonda, La citta´contemporanea: gruppi etnici ed identitari, con el tema “Gruppi identitari nella società contemporanea”. Facolta´di Lingue e Letterature Straniere, Universita di Bari. Bari, 13 de Enero de 2006. 111. Participante en la Mesa Redonda, Perspectivas e problemáticas da arqueoloxía e do patrimonio medievais, en el marco del “I Encontro compostelán de arqueoloxía medieval. Do documento á evidencia material”. Facultade de Xeografía e Historia da Universidade de Santiago. Santiago, 24 de Marzo de 2006. 112. Participación como docente en el Master en Técnicas de Xestión Integral do Patrimonio Cultural, con una lección titulada Turismo cultural (2 horas). Universidade de Santiago y CSIC-Instituto de Estudios Galegos “Padre Sarmiento”. Santiago, 31 de Marzo de 2006. 113. Conferencia, Perspectivas del turismo nautico en Galicia, en III Xornadas “Marketing de Ciudades. Imaxe e territorio”. Xunta de Galicia, Puerto de A Coruña y Concello de A Coruña. A Coruña, 26 de Abril de 2006. 114. Conclusiones de la XII Semana de Historia, A sociedade rural na Galicia interior, organizada por el Instituto de Estudios Valdeorreses. O Barco, 13 de Mayo de 2006. 115. Participante en la Mesa Redonda, Experiencias actuais das Asociacións de Antigos Alumnos e Amigos das Universidades Españolas: ¿Qué poden facer pola Universidade?, X Encuentro de las Asociaciones de Antiguos Alumnos de las Universidades Españolas e I Congreso da Asociación de Antigos Alumnos e Amigos da USC. Santiago. 26 de Mayo de 2006. 116. Presentación de la Jornada, Competencias profesionais e necesidades formativas no Turismo Cultural e de Saúde, organizada por FUNDEFO y Azetanet. A Coruña. 31 de Mayo de 2006. 117. Conferencia, Creación de una nueva marca turística centrada en la potenciación de los cascos históricos: la nueva política turística de Galicia, en Jornadas sobre “Rehabilitación, dinamización y recuperación de cascos históricos”. Institute for International Research. Madrid, 22 de Junio de 2006. 118. Participante en la Mesa Redonda, Solidarités scientifiques dans l´espace francophone à l´interface Europe-régions, en Colloque “Quelles solidarités

scientifiques en francophonie”. Agence Universitaire de la Francophonie y Université de Nantes. Nantes, 14-15 de Septiembre de 2006. 119. Conferencia, Os cascos históricos: turismo e sustentabilidade, Jornadas sobre “Reinventa-la cidade”. Consellería da Vivenda e o Solo e A Chocolatería. Santiago, 22 de Septiembre de 2006. 120. Docente del Master de Renovación Urbana e Rehabilitación de la Universidade de Santiago. Curso de Postgrado. Facultade de Xeografía e Historia. Santiago de Compostela, 2006-2007. 121. Docente del Curso de Especialización Historia, Teoría e Método das Humanidades e das Ciencias Sociais de la Universidade de Santiago. Responsable del tema “Novas dimensións da análise territorial na sociedade da globalización”. Facultade de Xeografía e Historia de la USC. Santiago, Curso Académico 2006-2007. 122. Participante en la Mesa Redonda, A cooperación institucional no ámbito do turismo, en el marco del Seminario “Lugo, un destino turístico con futuro”. Centro de Estudios Turísticos (CETUR) de la Universidade de Santiago. Lugo, 23-25 de Octubre de 2006. 123. Conferencia, Der Jakosbsweg en la Herman Ehlers Akademie de Kiel y sobre Elementos básicos de la Geografía Urbana en el Romanisches Seminar de la Universidad de Kiel. Herman Elhers Akademie, Institut für Spanische Sprache und Kultur y Universität zu Kiel. Kiel, 30-31 de Octubre de 2006. 124. Moderador del debate Os usos do solo, celebrado en el Foro Araguaney de Santiago de Compostela sobre cuestiones territoriales. Fundación Araguaney. Santiago, 21 de Marzo de 2007. 125. Conferencia, Turismo Cultural. Vertentes e opçoes, pronunciada en el marco de las IIª Jornadas de Turismo e Patrimonio. Instituto Superior de Linguas e Administraçao (ISLA), Vila Nova da Gaia. Vila Nova da Gaia, 31 de Mayo de 2007. 126. Participante en la Mesa Redonda, Experiencias de comercialización del turismo transfronterizo, en el marco del Curso de Verano “Turismo en la Raya Ibérica: situación actial y retos de futuro”. VIII Edición de los Cursos Internacionales de Verano de la Universidad de Extremadura. Olivenza, 3-6 de Julio de 2007.

127. Docente del Curso de Postgrao de Renovación Urbana e Rehabilitación de la Universidade de Santiago y Colexio de Arquitectos de Galicia (COAG). Santiago de Compostela, 2007-2008. 128. Docente del IIº Curso de Especialización Historia, Teoría e Método das Humanidades e das Ciencias Sociais de la Universidade de Santiago. Responsable del tema “Novas dimensións da análise territorial na sociedade da globalización”. Facultade de Xeografía e Historia de la USC. Santiago, Curso Académico 2007-2008. 129. Participante en la Conferencia Internacional sobre Turismo, religones y diálogo entre culturas. Participante en el debate sobre “Turismo religioso” con el tema “Los caminos de Santiago de Compostela”. Organización Mundial del Turismo (OMT), Ministerio de Industria, Turismo y Comercio, y Ayuntamiento de Córdoba. Córdoba, 29-31 de Octubre de 2007. 130. Conferencia, Estratexia promocional turística para as cidades galegas, en “V Xornadas de Marketing de Cidades”. Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais, Universidade de A Coruña. A Coruña, 9-11 de Abril de 2008. 131. Conferencia, Turismo y Gastronomía, en el marco del Curso de Verano “Turismo y Patrimonio”. Cursos de Verano 2008 de la Universidad de Huelva. Ayamonte (Huelva), 30 de Agosto de 2008. 132. Docente del Curso de Postgrao de Renovación Urbana e Rehabilitación de la Universidade de Santiago y Colexio de Arquitectos de Galicia (COAG). Santiago de Compostela, 2008-2009. 133. Docente del IIIº Curso de Postgrao Historia, Teoría e Método das Humanidades e das Ciencias Sociais de la Universidade de Santiago. Responsable del tema “Novas dimensións da análise territorial na sociedade da globalización”. Facultade de Xeografía e Historia de la USC. Santiago, Curso Académico 20082009. 134. Conferencia Inaugural, Espazos Naturais Protexidos e actividade turística, en el Curso de la Vicerrectoría do Campus de Ourense, “Turismo de natureza”. Cursos de Extensión Universitaria del Concello de Foz y la Universidade de Vigo. Foz, 24 de Abril de 2009. 135. Conferencia, De la ciudad a la postmetrópolis, en el Simposio de la Universidad de Santiago de Compostela y la Universidad de Kiel, “Cidades europeas ante a

globalización. Identidade, hibridación e posibilidades da cultura. Santiago de Compostela, 4 de Maio de 2009. 136. Intervención sobre el tema de investigación, Benchmarking en turismo urbano, cultural, rural y lingüístico en la 2ª Jornada sobre Proyectos de Investigación en Turismo. Asociación Española de Expertos Científicos en Turismo (AECIT) y Escola d´Hoteleria de la Universitat de les Illes Balears. Palma de Mallorca, 15 de Mayo de 2009. 137. Conferencia, Valorizzazione turistica della città di Santiago de Compostela, en el Seminario Internazionale di Geografia Umana de la Università degli Studi di Bari, “Territorio: transformazioni, narrazioni, descrizioni”. Bari, 18 de Mayo de 2009. 138. Docente en el Dottorato di recerca in Geografia Economica de la Università degli Studi di Bari. Lección sobre el tema “Governabilità delle città storiche”. Departamento di Scienze Geografiche e Merceologiche, Università degli Studi di Bari. Bari, 19 de Mayo de 2009. 139. Conferencia de clausura, Los modelos de gestión turística y territorial a principios del siglo XXI, en el marco del workshop “Modelos de gestión turística y territorial”. Master oficial en Planificación Territorial y Gestión Ambiental. Facultat de Geografia i Historia, Universitat de Barcelona. Barcelona, 12 de Junio de 2009. 140. Participante en la Mesa Redonda, Como é que os destinos turísticos se estao a preparar, en el marco de la II Conferéncia do Turismo e Hotelaria “O Turismo em Portugal após 2009. Oportunidades e desafios”. University of Porto, Business School. Porto, 18 de Junio de 2009. 141. Moderador de la Mesa Redonda, Experiencia de la ordenación para el desarrollo en España, en el marco del Encuentro organizado por la Universidad Internacional Menéndez Pelayo (UIMP) “Territorio: ordenar para competir”. Lalín, 22 de Junio de 2009. 142. Ponencia de apertura de la Jornada “Economia i identitat: respostes locals front els canvis globals” con el tema L´economia de l´identitat: el cas de Galicia, en el marco de la XVI Universitat Catalana d´Estiu. Prada de Conflent, 18 de Agosto de 2009. 143. Participante en la Mesa Redonda, A investigación en turismo: experiencias e orientacións, en el marco del Primer Seminario de Doctorado en Dirección y

Planificación del Turismo organizado por las universidades de A Coruña, Santiago de Compostela y Vigo. Ourense, 23 de Octubre de 2009. 144. Ponencia sobre el tema, Gestión de calidad en destinos turísticos, en el marco del Máster en Turismo Rural y Desarrollo Local (1ª Edición) organizado por la Universidad de Castilla-La Mancha. Cuenca, 16 de Abril de 2010. 145. Conferencia sobre La despersonalización urbana, en el marco del Simposio sobre “Ciudades Europeas, hoy y mañana. Pensamiento utópico y modelos empíricos/Metropolen i Dialog. Utopie und Gegenwart europäischer Städte”, prganizado en Kiel por la Universitad Cristian Alberts de Kiel y el Instituto Cervantes de Hamburgo. Kiel, 4 de Mayo de 2010. 146. Conferencia sobre el tema, Pode existir o turismo sem as políticas?, impartida en el marco del I Ciclo de Conferências sobre Turismo, Universidad Tras-OsMontes e Alto Douro (UTAD), Polo de Chaves, “Que turismo(s) para o século XX. Chaves, 26 de Mayo de 2010. 147. Conferencia Inaugural sobre A importancia do Patrimonio como dinamizador turístico, en 1ª Xornadas de Turismo e Comunicación. Plan de Dinamización del Producto Turístico del área metropolitana de A Coruña y Asociación da Prensa de la Coruña. A Coruña, 22 de Xuño de 2010. 148. Docente del IVº Curso de Postgrao Historia, Teoría e Método das Humanidades e das Ciencias Sociais de la Universidade de Santiago. Responsable del tema “Novas dimensións da análise territorial na sociedade da globalización”. Facultade de Xeografía e Historia de la USC. Santiago, Curso Académico 20092010. 149. Conferencia, Turismo Urbano, en el marco del Curso de Verano “Turismo en Galicia: pequenos mercados e grandes nichos”. Cursos de Verano 2010 de la Universidad de Santiago de Compostela, 21 de Julio de 2010. 150. Participación en el Pilgrimage Workshop, Reinventing Space in a Multicultural Europe. Centre for Research on Nationalism, Ethnicity and Multiculturalism (CRONEM), University of Surrey. Guilford, 4 de Noviembre de 2010. 151. Participación en el Seminário de Investigaçao, das Práticas em Empresas e Instituçoes I, de la Licenciatura em Turismo (1º Ciclo), Pólo de Chaves. Universidade de Tras-Os-Montes e Alto Douro (UTAD), Portugal. Chaves, 19 de Noviembre de 2010.

152. Participación en el Workshop Spaces of renewal. Defining the sacred in the leisure-tourism-heritage-pilgrimage nexus, con el tema “Camino de Santiago and a renewal of territorial identities”, Department of Geography and Environmental Management, University of West England (UWE). Bristol, 13 de Enero de 2011. 153. Participación en la Reunió Interuniversitària y Seminari Taller sobre el Cami de Sant Jaume, con el tema “El Camino de Santiago tras el Xacobeo 2010: una visión desde la gestión turística”. Universtat de Barcelona, Ibertur y Ministerio de Cultura. Barcelona, 22 de Febrero de 2011. 154. Conferencia O Caminho de Santiago: questioes de identidade territorial, en el marco del “10º Curso sobre Ordens Militares”. Cámara Municipal de Palmela. Palmela (Portugal), 26 de Febrero de 2011. 155. Docente del I Máster Universitario en Tecnologías para la Protección del Patrimonio Cultural de la Universidade de Vigo (2 horas), en la sesión titulada “La difusión como mecanismo de protección del patrimonio”, con una Conferencia sobre el tema “Turismo cultural y protección del Patrimonio. ETS de Ingeniería de Vigo. Vigo, Curso Académico 2010-2011. 156. Ponencia sobre el tema, Gestión de calidad en destinos turísticos, en el marco del Máster en Turismo Rural y Desarrollo Local (2ª Edición), Módulo F, organizado por la Universidad de Castilla-La Mancha. Albacete, 27 de Mayo de 2011. 157. Conferencia, Promoción turística da Galicia autonómica desde 1990 até a actualidad, en el marco del Curso de Verano “Tendencia e perspectivas do sector turismo no novo contexto económico-social”. Cursos de Verán 2011 de la Universidade da Coruña. A Coruña, 1 de Julio de 2011. 158. Conferencia, La Unión Europea: fortalezas y debilidades del proceso de integración, en el marco del Programa de Estudios Europeos de la Universidad de Concepción (Chile). Universidad de Concepción, 11 de Noviembre de 2011. 159. Conferencia, As novas motivaçoes do Turismo urbano e cultural. Curso de Turismo. Universidade Federal de Sao Carlos (SP, Brasil), campus de Sorocaba. Sorocaba (SP), 23 de Noviembre de 2011. 160. Docente del Máster Universitario en

Tecnologías para la Protección del

Patrimonio Cultural de la Universidade de Vigo (3 créditos ECTS), en la materia “Difusión indirecta del patrimonio”, con una Conferencia sobre el tema

“Turismo cultural y protección del Patrimonio. ETS de Ingeniería de Vigo. Vigo, Curso Académico 2011-2012.

XIV.- CURSOS Y SEMINARIOS RECIBIDOS 1. Participación en el Congreso La Ciudad del Saber. Ciudad, Universidad y Utopía 1293-1993. Vª Conferencia Internacional sobre conservación de centros históricos y patrimonio edificado iberoamericano. Universidad de Alcalá, Universidad de Valladolid y Ministerio de Obras Públicas y Transportes. Alcalá de Henares, 30 de Julio. 1993. 2. Participación en el Meeting on the Consequences of Globalization and Deregulation on Marginal and Critical Region Economic Systems. Commission on Dynamics of Marginal and Critical Regions, Unión Geográfica Internacional (UGIIGU). Coimbra (Portugal), 24-29 de Agosto. 1998. 3. Participación en el Congreso Clima y calidad ambiental. VI Reunión del Grupo de Climatología de la AGE. Universidade de Santiago y AGE. Santiago de Compostela, 14-16 de Septiembre de 2000. 4. Participación en Los Foros de Debate sobre la Potencialidad Turística de los Monumentos Patrimonio de la Humanidad. Secretaría General de Turismo y Consultur. Santiago de Compostela, 15-16 de Diciembre. 2003 5. Participación en el XXI Congreso de Geógrafos Españoles, Geografía, Territorio y Paisje: el estado de la cuestión. Asociación de Geógrafos Españoles (AGE) y Universidad de Castilla-La Mancha. Ciudad Real, 27-29 de Octubre de 2009. 6. Participación en el X Coloquio y Jornadas de Campo de Geografía Urbana del Grupo de Geografía Urbana de la AGE. Asturias, Cantabria y País Vasco, 28 de Junio a 3 de Julio de 2010. 7. Participación en el XXII Congreso de Geógrafos Españoles. Universidad de Alicante, Geografia y desafíos territoriales en el siglo XXI. Alicante, 27-29 de Octubre de 2011.

XV.- BECAS, AYUDAS Y PREMIOS RECIBIDOS

1. Premio Extraordinario de Doctorado en Geografía, Facultade de Geografía e Historia. Curso académico 1990-91.

2. Beca “Salvador de Madariaga” del Plan Nacional de Movilidad de Recursos humanos de Investigación 2011, del Plan Nacional de Investigación Científica de España. Ministerio de Edicación. Concedida el 22 de Diciembre de 2011 por la Secretaria General de Uniersidades. Estancia de 3 meses en la Universidad de Calgary (Canadá), durante el primer semestre de 2012. 3. Beca del Programa Understanding Canada-Canadá Syudies Programs del International Council for Canadian Studies del Gobierno de Canadá (Embajada en España). Concedida el 20 de Abril de 2012, para una estancia en las Universidades de Calgary y Lethbridge a desarrollar entre el 1 de Julio de 2012 y el 30 de Marzo de 2013, según disponibilidad.

XVII.- OTROS MÉRITOS CIENTÍFICOS Y ACADÉMICOS.

1. Miembro del Consejo de Redacción de la Revista Solaina. Historia, Xeografía e Arte. Facultad de Geografía e Historia. Santiago de Compostela, 1981-82. 2. Integrante del Seminario Permanente, Aula de Geografía Activa (AULAGA). Dirección Xeral de Ensinanzas Medias, Consellería de Educación e Ordenación Universitaria. Curso 1988-89. 3. Integrante del Seminario Permanente, Recursos de Orientación Didáctica. Elaboración Fondo Documental do I.B. Alfredo Brañas de Carballo (A Coruña). Dirección Xeral de Ensinanzas Medias, Consellería de Educación e Ordenación Universitaria. Curso 1988-89. 4. Coordinador

del Master

Xestores de Desenvolvemento

Rural.

Instituto

Universitario de Estudios e Desenvolvemento de Galicia (IDEGA) de la Universidade de Santiago. Financiado por la Consellería de Traballo de la Xunta de Galicia. Santiago de Compostela. 1993-94. Ver Memoria del IDEGA. 5. Coordinador del Curso de Pós-Graduaçao en Urbanismo, con una carga horaria de 150 horas. Braga, 2004-05. Faculdade de Ciências Sociais de la Universidade Católica Portuguesa, Centro Regional de Braga. Braga. Año Lectivo 2004-2005. 6. Director del Master de Renovación Urbana e Rehabilitación de la Universidade de Santiago. 1ª Edición (M540). Curso de Postgrado que consta de 56 créditos. Facultade de Xeografía e Historia. Santiago de Compostela, 23 de Xuño de 2005 a 24 de Febreiro de 2006.

7. Director del Master On-Line de la Universidade de Santiago, Planificación e estratexias territoriais na Sociedade da Información: oportunidades de desenvolvemento nun mundo globalizado. Desde Diciembre de 2010. 8. Miembro de la Comisión Redactora del Máster en Planificación y Gestión del Desarrollo Territorial de la Universidade de Santiago de Compostela. Nombramiento del 28 de Septiembre de 2010. 9. Miembro de la Comisión académica del Master Universitario en Planificación y Gestión del Desarrollo Territorial de la Universidade de Santiago de Compostela. Nombramiento del 24 de Enero de 2012. 10. Secretario del Departamento de Geografía de la Universidad de Santiago, desde el 1 de Octubre de 1991 hasta el 25 de Enero de 1995. 11. Director del Departamento de Geografía de la Universidad de Santiago, desde el 25 de Enero de 1995 hasta el 12 de Marzo de 1999. 12. Decano de la Facultad de Geografía e Historia de la Universidad de Santiago desde el 7 de Noviembre de 2003 hasta el 30 de Agosto de 2005 (pase a Servicios Especiales). 13. Miembro de la Comisión de seguimiento de los nuevos Planes de Estudio de la Asociación de Geógrafos Españoles (AGE). 1994 a 1997. 14. Miembro de la Comisión encargada de elaborar el anteproyecto de Plan de Estudios de Graduado Superior de Turismo de la Universidad de Santiago de Compostela. 2004. 15. Miembro del Comité Científico de la edición Historia Nova III e Historia Nova IV. Asociación Galega de Historiadores (AGH). Santiago, 1995 y 1996. 16. Ponente de la Tesis Doctoral de Geografía presentada por D. Urbano Fra Paleo, con el título “Modelos geográficos de las áreas ambientales de Galicia”. Septiembre de 1995. 17. Coordinador del Atlas de Galicia, Obradoiro-Santillana. Contrato de Edición, Mayo de 1996. 18. Miembro de la Junta Directiva (Vocal Núm. 5) de la Asociación de Geógrafos Españoles (AGE). Período 1997-2001. 19. Co-secretario (junto a D. Joaquín Bosque Maurel) del Comité Español de la Unión Geográfica Internacional. Período 1997-2001. Vocal del Comité Español de la Unión Geográfica Internacional, desde 2001 hasta la actualidad (en representación de la Sociedade Galega de Xeografía).

20. Corresponding Membership of the International Geographical Union. Desde 2001. 21. Miembro del Comité de Dirección de la Comisión de la UGI/IGU “The Cultural approach in Geography/L´approche culturelle en Géographie”, desde 2004 hasta la actualidad. 22. Miembro del Consejo de Redacción de la Revista Sémata, Ciencias Sociais e Humanidades, de la Facultade de Xeografía e Historia. Universidade de Santiago. Desde 1997 a la actualidad. 23. Miembro del Consejo Asesor de la Revista Eria. Desde comienzos de 1998. 24. Miembro del Consejo Asesor de la Revista Descubrindo. Anuario de Estudios e Investigación do Deza. Desde 1999. 25. Miembro del Comité Científico de la Revista Norois, de Poitiers y especializada en las regiones atlánticas europeas. 2001. 26. Miembro del Conselho Editorial del Cuaderno Prudentino de Geografía. Associaçao dos Geografos Brasileiros (AGB), de Presidente Prudente-Sao Paulo, Brasil. Desde 2001. 27. Miembro del Consejo de Redacción del Boletín de la Asociación de Geógrafos Españoles. Desde finales de 2001. 28. Miembro del Consejo de Edición del Boletín del Colegio de Geógrafos. Desde finales de 2002. 29. Miembro del Consejo Científico de la Revista Territoris, del Departament de Ciències de la Terra de la Universitat de les Illes Balears. Desde 2003. 30. Miembro del Comité Asesor de la Revista Rudesindus, miscelánea de arte e cultura. Desde 2008. 31. Miembro del Consejo Científico de Revisores de la Rivista Geografica Italiana. Desde 2009. 32. Miembro de la Comissâo Científica de la Revista de Geografía de la Facultade de Letras de la Universidad de Porto (Portugal). Desde 2009. 33. Miembro del Editorial Advisory de la Revista European Journal of Tourism, Hospitality and Recreation (EJHR). Desde 2011. 34. Miembro del Consejo de Redacción de la Revista Polígonos. Revista de Geografía. Desde 2011. 35. Miembro del Consejo Asesor de la Colección “Paisaje y Teoría” de la Editorial Biblioteca Nueva. Desde 2010.

36. Miembro del Comité Científico de la Serie del Urban Commisión de la UGI, “Geography Young Scholars”, de la Urban Commsion of the IGU y el IDEGA de la Universidade de antiago de Compostela. 37. Miembro del Tribunal calificador de “Guías de Turismo especializados de Galicia”, del concurso oposición convocado por la Xunta de Galicia en 1998, en calidad de experto en Geografía. 38. Colaborador y coautor del Proyecto IBERIA, de la Editorial Geo-Planeta. Elaboración de las páginas web sobre municipios, provincias y la Comunidad Autónoma de Galicia. Un total de 99 entradas. Contrato del 1 de Mayo de 1999. Duración del trabajo hasta Octubre de 1999. 39. Co-editor de la Memoria de Actividades da Facultade de Xeografía e Historia da Universidade de Santiago. Ano 2004. Santiago de Compostela, 2005. 40. Revisión y redacción de la parte dedicada a Galicia en la GUÍA CEPSA 2001 (En colaboración con L.A. Escudero). 41. Miembro del Consejo de Administración de la S.A. Cursos Internacionales de la Universidade de Santiago de Compostela. Desde el 25 de Septiembre de 2005 hasta Abril de 2009. 42. Presidente del Consejo de Dirección del Consorcio Instituto de Estudios Turísticos de Galicia desde el 2 de Julio de 2007 hasta el 23 de Abril de 2009. 43. Académico de Número de la Academia Auriense-Mindoniense de San Rosendo. Desde el 22 de Noviembre de 2008. 44. Miembro del Foro Fortaleza de estudios y propuestas para la dinamización de la raya galego-portuguesa, impulsado por el Concello de Tomiño. Desde Mayo de 2010. 45. Miembro del Comité de Lectura del “Atlas des Campagnes del Ouest (BasseNormandie, Bretagne y Pays de Loire”, incluído en el Programa de Investigación DYTEFORT del UMR ESO del CNRS francés (Univerités de Caen, Nantes, Angers, Le Mans, Rennes). 2011-2012. 46. Un total de 8 Trienios como funcionario del Grupo A de la administración general. 47. Un total de 4 Quinquenios de docencia universitaria. 48. Tres sexenios de investigación para los períodos 1990-1998, 1999-2004 y 20052010.

49. Reconocimiento de la labor docente e investigadora en la Universidad, complementos de la Comunidad Autónoma de Galicia, con efectos del 1 de julio de 2003. 50. Un total de 3,5 tramos del Complemeto de Reconocimiento por los Cargos de Gestión por la Comunidad Autónoma de Galicia, por resolución del 28 de Mayo de 2009. 51. Un total de 6 tramos del Complemento de Reconocimiento á la Excelencia Curricular docente e investigadora, por resolución del 19 de Noviembre de 2009. 52. Complemento de Destino correspondiente al Nivel 30+, por haber desempeñado un alto cargo de la administración autonómica un mínimo de dos años.

XVIII.- OTROS MÉRITOS

1.

Miembro de la Comisión Gestora del Colegio de Geógrafos, designado como representante por la Sociedade Galega de Xeografía (SGX). Desde 1998 hasta su disolución en 2001.

2.

Vocal elegido de la Junta de Gobierno del Colegio de Geógrafos. 2001-2004. Colegiado número 5.

3.

Director Xeral de Turismo de la Consellería de Innovación e Industria de la Xunta de Galicia. Desde el 18 de Agosto de 2005 (acuerdo del Consello de la Xunta y publicación en el DOG. Toma de posesión 30 de Agosto) hasta el 24 de Abril de 2009 (DOG núm 79 de 24-4-2009).

Santiago de Compostela, 12 de Octubre de 2011

Fdo: Rubén C. Lois González

Get in touch

Social

© Copyright 2013 - 2024 MYDOKUMENT.COM - All rights reserved.