Story Transcript
PERSONALES Función morfemática.
Raíz
ego/me : Distinta raíz en la 1º pers. Individualidad del yo. tu/te : Misma raíz en 2º pers. Tú como no-yo. --/se :. 3º persona como no persona. Uso del pronombre reflexivo. no diferencia formal de nº. Uso del pronombre anafórico is para el nominativo. Inexistencia de nominativo en 3º pers. Ej. Miles sibi mortem dabat, gladio se occidebat. Distinta raíz en la 1º y 2º persona: falsos plurales. ego/nos : nosotros = yo + tú/él (no ego + ego) tu/vos: vosotros = tú + él.
Problema del número
Misma raíz y formas en la 3º persona para sing. y pl. : verdadero plural. se/se : ellos = él + él. Género: no presenta ninguna diferencia formal 1ª persona: egomet. Función enfática 2ª persona: tute. 3ª persona: forma reduplicada sese. El énfasis lo marca la mayoría de las veces en el uso normal, no suele aparecer si se sobreentiende por el contexto: Ej. Tu dormis, ego autem vigilo Solo aparece el vocativo en el caso de la 2ª persona: tu / nos Formas especiales (ablativo singular y plural):
mecum, tecum, secum, nobiscum, vobiscum. Uso del dativo mi < mihi
Ej. Imperator secum cautivos transtulit. Dos posibilidades para genitivo plural: nostri
/
nostrum /
vestri :
idea de totalidad.
vestrum : genitivo partitivo. Ej. Unus nostrum pars vestrum
reciprocidad: uso de inter + acusativo ej. Colloquimur inter nos pueri nos et inter se amant
1º PERSONA SINGULAR
PLURAL
NOMINATIVO EGO
NOS
ACUSATIVO
ME
NOS
GENITIVO
MEI
NOSTRUM / I
DATIVO
MIHI
NOBIS
ABLATIVO
ME
NOBIS
3º PERSONA (REFLEXIVO) SINGULAR
2º PERSONA SINGULAR
PLURAL
NOMINATIVO TU
VOS
ACUSATIVO
TE
VOS
GENITIVO
TUI
VESTRUM / I
DATIVO
TIBI
VOBIS
ABLATIVO
TE
VOBIS
PLURAL
NOMINATIVO
---
---
ACUSATIVO
SE
SE
GENITIVO
SUI
SUI
DATIVO
SIBI
SIBI
ABLATIVO
SE
SE
Pensum: Catilina ex Roma discedebat secumque suos educebat. Omnes in te odium habent, male de te cogitant, tibi male dictunt, te esse recusant. Dei, me meosque servate !
PPRRO ON NO OM MBBRREESS//A AD DJJEETTIIVVO OSS PPO OSSEESSIIVVO OSS Raíces provenientes del pronombre personal. Función enfática, no se usa siempre el posesivo, solo para el énfasis. Ej. Amo patrem ruri vitam agit Aparece un uso del posesivo con valor afectivo: ej. Mea Terentia meis oculis videbat. Un solo poseedor (meus, tuus). Tipos : Varios poseedores (noster, vester). Uno o varios poseedores (suus). Posesivo reflexivo: valor anafórico con el sujeto de la oración Ej. Pater filium suum amat. Carácter marcadamente adjetivo: tienen vocativo. El nominativo y vocativo singular son iguales Excepto mi (vocativo masculino singular de meus).
PENSUM Nos nostrosque nostri milites fortiter defendebant Matres non sibi vivunt, sed liberis suis Praesidia mea tu possides, ego aliena misericordia vivo ; mea domus tibi patet, mihi clausa est. Fili, tu semper mecum eris et omnia mea tua erunt. Antonius se laudat, nos eum vituperamus ; Antonius sibi nocet.
PRONOMBRES / ADJETIVOS POSESIVOS 1º PERSONA (1 SOLO POSEEDOR) CASOS SINGULAR PLURAL MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NOMINATIVO ME- US ME- A ME- UM ME- I ME - AE VOCATIVO
MI
ACUSATIVO
ME- UM
ME- A
ME- UM
ME- AM ME- UM
NEUTRO ME- A
ME- I
ME- AE
ME- A
ME- OS
ME- AS
ME- A
GENITIVO
ME- I
ME- AE
ME- I
ME- ORUM
ME- ARUM ME- ORUM
DATIVO
ME- O
ME- AE
ME- O
ME- IS
ME- IS
ME- IS
ABLATIVO
ME- O
ME- A
ME- O
ME- IS
ME- IS
ME- IS
PRONOMBRES / ADJETIVOS POSESIVOS 2º PERSONA (1 SOLO POSEEDOR) CASOS SINGULAR PLURAL MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO NOMINATIVO TU- US TU- A TU- UM TU- I TU - AE TU- A VOCATIVO
TU- US
TU- A
TU- UM
TU- I
TU- AE
TU- A
ACUSATIVO
TU- UM
TU- AM
TU- UM
TU- OS
TU- AS
TU- A
GENITIVO
TU- I
TU- AE
TU- I
TU- ORUM
TU- ARUM
TU- ORUM
DATIVO
TU- O
TU- AE
TU- O
TU- IS
TU- IS
TU- IS
ABLATIVO
TU- O
TU- A
TU- O
TU- IS
TU- IS
TU- IS
NOMINATIVO
PRONOMBRES / ADJETIVOS POSESIVOS 3º PERSONA (1 / VARIOS POSEEDORES) SINGULAR PLURAL MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO SU- US SU- A SU- UM SU- I SU - AE SU- A
VOCATIVO
SU- US
SU- A
SU- UM
SU- I
SU- AE
SU- A
ACUSATIVO
SU- UM
SU- AM
SU- UM
SU- OS
SU- AS
SU- A
GENITIVO
SU- I
SU- AE
SU- I
SU- ORUM
SU- ARUM
SU- ORUM
DATIVO
SU- O
SU- AE
SU- O
SU- IS
SU- IS
SU- IS
ABLATIVO
SU- O
SU- A
SU- O
SU- IS
SU- IS
SU- IS
CASOS
PRONOMBRES / ADJETIVOS POSESIVOS 1º PERSONA (VARIOS POSEEDORES) CASOS SINGULAR PLURAL MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NOMINATIVO NOST- ER NOSTR- A NOSTR- UM NOSTR- I NOSTR - AE
NEUTRO NOSTR- A
VOCATIVO
NOST- ER
ACUSATIVO
NOSTR- A
NOSTR- UM
NOSTR- I
NOSTR- AE
NOSTR- A
NOSTR- UM NOSTR- AM NOSTR- UM
NOSTR- OS
NOSTR- AS
NOSTR- A
GENITIVO
NOSTR- I
NOSTR- AE
NOSTR- I
NOSTR-ARUM
NOSTR-ORUM
DATIVO
NOSTR- O
NOSTR- AE
NOSTR- O
NOSTRORUM NOSTR- IS
NOSTR- IS
NOSTR- IS
ABLATIVO
NOSTR- O
NOSTR- A
NOSTR- O
NOSTR- IS
NOSTR- IS
NOSTR- IS
NOMINATIVO
MASCULINO VEST- ER
PRONOMBRES / ADJETIVOS POSESIVOS 2º PERSONA (VARIOS POSEEDORES) SINGULAR FEMENINO NEUTRO MASCULINO VESTR- A VESTR-UM VESTR- I
PLURAL FEMENINO VESTR -AE
NEUTRO VESTR-A
VOCATIVO
VEST- ER
VESTR- A
VESTR-UM
VESTR- I
VESTR- AE
VESTR-A
ACUSATIVO
VESTR- UM
VESTR-AM
VESTR-UM
VESTR- OS
VESTR- AS
VESTR-A
GENITIVO
VESTR- I
VESTR- AE
VESTR- I
VESTRORUM
VESTR-ARUM
VESTRORUM
DATIVO
VESTR- O
VESTR- AE
VESTR- O
VESTR- IS
VESTR- IS
VESTR-IS
ABLATIVO
VESTR- O
VESTR- A
VESTR- O
VESTR- IS
VESTR- IS
VESTR-IS
CASOS
NOMINATIVO
PRONOMBRES / ADJETIVOS POSESIVOS 3º PERSONA (1 / VARIOS POSEEDORES) SINGULAR PLURAL MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO SU- US SU- A SU- UM SU- I SU - AE SU- A
VOCATIVO
SU- US
SU- A
SU- UM
SU- I
SU- AE
SU- A
ACUSATIVO
SU- UM
SU- AM
SU- UM
SU- OS
SU- AS
SU- A
GENITIVO
SU- I
SU- AE
SU- I
SU- ORUM
SU- ARUM
SU- ORUM
DATIVO
SU- O
SU- AE
SU- O
SU- IS
SU- IS
SU- IS
ABLATIVO
SU- O
SU- A
SU- O
SU- IS
SU- IS
SU- IS
CASOS
D DEEM MO OSSTTRRA ATTIIVVO OSS Desinencias pronominales. Función deíctica. Uso de la partícula -ce deíctica en algunas formas de hic. PRONOMBRE DEMOSTRATIVO ESTE CASOS SINGULAR PLURAL MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO NOMINATIVO H- IC H- AEC H- OC H- I H- AE H- AEC ACUSATIVO
H- UNC
H- ANC
H- OC
H- OS
H- AS
H- AEC
GENITIVO
HU- IUS
H- ORUM
H- ARUM
H- ORUM
DATIVO
HU- IC
H- IS
H- IS
H- IS
H- IS
H- IS
H- IS
ABLATIVO
H- OC
H- AC
H- OC
PRONOMBRE DEMOSTRATIVO ESE CASOS SINGULAR PLURAL MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO NOMINATIVO IST- E IST- A IST- UD IST- I IST- AE IST- A ACUSATIVO
IST- UM
GENITIVO
IST- UD
IST- IUS
DATIVO ABLATIVO
IST- AM IST- I
IST- O
IST- A
IST- O
IST- OS
IST- AS
IST- A
IST- ORUM
IST- ARUM
IST- ORUM
IST- IS
IST- IS
IST- IS
IST- IS
IST- IS
IST- IS
PRONOMBRE DEMOSTRATIVO AQUEL CASOS SINGULAR PLURAL MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO NOMINATIVO ILL- E ILL- A ILL- UD ILL- I ILL- AE ILL- A ACUSATIVO
ILL- UM
GENITIVO
ILL- UD
ILL- IUS
DATIVO ABLATIVO
ILL- AM
ILL- I ILL- O
ILL- A
ILL- O
ILL- OS
ILL- AS
ILL- A
ILL- ORUM
ILL- ARUM
ILL- ORUM
ILL- IS
ILL- IS
ILL- IS
ILL- IS
ILL- IS
ILL- IS
Pensum: - Praetor Marcellus ob hanc causam huic vestem, illi gladium, isti pugionem dedit. - nostra omnis vis in animo et corpore sita est; ille nobis cum diis, hoc cum belluis commune est. - Lusitani Romanorum imperio multos annos paruerunt. Praetores enim et duces Tomani crudeles et iniusti adversus hos fuerunt. Servius Galba praetor maxime invisus Lusitanis fuit. Viriatus omnes Lusitaniae incolas his verbis ad pugnam incitavit: Ad iustissimum bellum vos convoco, Lusitani. Diu Romani hanc nostram terram vexaverunt. Sed ego auxilio deorum vos et civitates nostras ab eis liberare volo. Hoc nobis facillimum est, nam illi, ignari horum locorum, in magno periculo sunt.” Huius belli pericula magna fuerunt.
FFÓ ÓRRIICCO O Desinencias pronominales. Función fórica. Hace referencia a una persona o cosa Ej. Ea femina pulchra est. / eam video.
mencionada anteriormente.
Raíz variable : presenta una i + consonante / e + vocal. Según el contexto puede tener voleres diferentes: - valor anafórico: se traduce por el demostrativo este ese o aquel. - Valor de pronombre de la 3ª persona él, ella: al carecer de pronombre personal de 3ª se emplea
-
el anafórico en su lugar. Ej servi eum vehunt Con valor de pronombre posesivo: se utiliza el caso genitivo para sustituir al pron.posesivo. ej. Marcus fratem eius vocat
Traducción: como demostrativo / le, la, lo. No existe forma fórica en castellano.
NOMINATIVO
PRONOMBRE FÓRICO SINGULAR PLURAL MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO I- S E- A I- D E- I (I-I) (I) E- AE
NEUTRO E- A
ACUSATIVO
E- UM
CASOS
GENITIVO
I- D
E- IUS
DATIVO ABLATIVO
E- AM
E- I E- O
E- A
E- O
Analizar y traducir: Eidem centurioni
eius status
eorum equitum
iisdem praesidiis
E- OS
E- AS
E- A
E- ORUM
E- ARUM
E- ORUM
E- IS (I-IS) (IS
E- IS (I-IS) (IS
E- IS (I-IS) (IS
E- IS (I-IS) (IS)
E- IS (I-IS) (IS)
E- IS (I-IS) (IS
eos conatus
ipsa exempla
PENSUM Ubi est mater? Eam non video. Romulus primus rex fuit. Eum Numa Pompilius successit. Hodie pluit, id mihi non placet. Is non sum .
ipsi pugnae
FFÓ ÓRRIICCO O--EEN NFFÁ ÁTTIICCO O Desinencias pronominales. Función fórica (pronombre is) y enfática (partícula indeclinable -dem). Ej. Postero die castra ex loco movent; idem facit caesar Traducción : ... mismo. Al unirse la partícula –dem a las desinencias del pronombre is ea id se producen cambios fonéticos: Is-dem > idem id-dem> idem eum-dem> eundem (M+D=nd)
CASOS NOMINATIVO ACUSATIVO
PRONOMBRE FÓRICO-ENFÁTICO SINGULAR MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO I-DEM EA- DEM I- DEM EI - DEM EUN- DEM
GENITIVO
EAN-DEM
I- DEM
EIUS- DEM
DATIVO
EI- DEM
ABLATIVO
EO- DEM
EA- DEM
EO-DEM
PLURAL FEMENINO EAE- DEM
NEUTRO EA- DEM
EOS- DEM
EAS- DEM
EA- DEM
EORUN- DEM
EARUN- DEM
EORUN- DEM
EIS- DEM
*
EIS- DEM
*
EIS- DEM
EIS- DEM
*
EIS- DEM
*
EIS- DEM
*
* También puede aparecer iisdem.
Pensum: Hodie tibi dico eadem quae heri dixi. Hic liber idem est ac heri lexi. Omnes consules eandem sententiam exponent.
EEN NFFÁ ÁTTIICCO O Desinencias pronominales. Función enfática. Marca la identidad personal frente a los demás. Ej. Ipse in Italiam magnis itineribus contendit
Pronombre tomado de is, pero pero se declina la partícula final.
Traducción : ... mismo / en persona. PRONOMBRE ENFÁTICO SINGULAR PLURAL MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO NOMINATIVO IPS- E IPS- A IPS- UM IPS- I IPS- AE IPS- A CASOS
ACUSATIVO
IPS- UM
GENITIVO
IPS- UM
IPS- IUS
DATIVO ABLATIVO
IPS- AM
IPS- I IPS- O
IPS- A
IPS- O
IPS- OS
IPS- AS
IPS- A
IPS- ORUM
IPS- ARUM
IPS- ORUM
IPS- IS
IPS- IS
IPS- IS
IPS- IS
IPS- IS
IPS- IS
Pensum: Hodie tibi dico eadem quae heri dixi. Hic liber idem est ac heri lexi. Omnes consules eandem sententiam exponent.
ego ipse paulum in foro vidi In foro vidi ipsum Caesarem Catilina ipse ab Antonio consule proelio interficitur Ipse rex venit in Romanorum potestatem. Postea samnitas vicit et multa ipsorum oppida cepit. Ipse Scipio contra carthaginem mittitur. Is eam cepit
PENSUM Dux milites suos amat, sed eorum vitia odit. Eius exercitus vos fortiter defendit. Non idem labor iisdem semper iucundus fuerat. In te ipso fons divitiarum fuerat sed avaritia te corrupit. Bello Troiano dei ipsi pugnaverunt; eidem dei semper eidem populo favebant; venus ipsa Hectorem ipsum in proelio adiuvit. Amphitruo de Plauto: Sosia: vera dico, domine. Omnem imaginem meam alter habet et similis est mei. Amphitruo: quid narras? Iisdem pedibus incedit; iidem oculi, idem nasus, eadem frons in capite eodem; color idem eiusdem barbae. Easdem aures habet, os idem . eadem facit quam ego Insane! Vero dico. Nunc ego sum domi. Non es domi; hic mecum ades. Homo idem duobus locis simul esse non potest. At ego sum profecto hic et illic: res ita est! Ubi bibisti, homo turpissime! Nusquam equidem bibi.
Relativo QUI, QUAE, QUOD Masculino Femenino Neutro Caso Singular Plural Singular Plural Singular Plural Nom. QUI QUI QUAE QUAE QUOD QUAE Ac. QUEM QUOS QUAM QUAS G. CUIUS QUORUM CUIUS QUARUM CUIUS QUORUM D. CUI CUI CUI QUIBUS QUIBUS QUIBUS Ab. QUO QUA QUO Indefinido-interrogativo QUIS, (QUA), QUID (pronombre) · QUI, QUAE, QUOD (adjetivo) Masculino Femenino Neutro Caso Singular Plural Singular Plural Singular Plural Nom. QUIS/QUI QUI QUA/QUAE QUAE QUID/QUOD QUAE Ac. QUEM QUOS QUAM QUAS G. CUIUS QUORUM CUIUS QUARUM CUIUS QUORUM D. CUI CUI CUI QUIBUS QUIBUS QUIBUS Ab. QUO QUA QUO Otros indefinidos 1. Hay numerosos indefinidos que tienen como base quis. Se trata de compuestos mediante diversas partículas indeclinables pospuestas (solo se declina la base quis): QUI-DAM ("uno, un cierto") QUIS-PIAM ("alguien, alguno"), QUIS-QUE ("cada uno"), QUIVIS, QUILIBET ("cualquiera"). También hay indefinidos compuestos con adición de otro tema pronominal, como ALIQUIS ("alguno", de ALIUS+QUIS). 2. Algunos indefinidos neutros se declinan como adjetivos de tres terminaciones de la 1ª y 2ª declinación. Presentan la peculiaridad de los genitivos y dativos típicos de los pronombres, en IUS (genitivo singular) y en -I (dativo singular): UNUS, UNA, UNUM; ALIUS, ALIA, ALIUD; ULLUS, ULLA, ULLUM; NULLUS, NULLA, NULLUM. 1. NEMO, NEMINIS ("nadie") sigue la 3ª declinación. MMM PRONOMBRES INDEFINIDOS QUIS – QUAE (QUA) – QUID (QUOD) Alguien, algo QUIDAM – QUAEDAM – QUIDDAM (QUODDAM) Cierto hombre QUISQUE – QUAEQUE – QUIDQUE (QUODQUE) Cada uno, cada cual ALIQUIS (ALIQUI) – ALIQUA – ALIQUID (ALIQUOD) Alguien, algún, algo
Todos los pronombres anteriores se declinan como los relativos e interrogativos. UNUS – UNA – UNUM Solo, único (solamente, únicamente) SOLUS – SOLA – SOLUM Solo TOTUS – TOTA – TOTUM Todo, toda, todo ALTER – ALTERA – ALTERUM El uno, el otro (de dos) ALIUS – ALIA – ALIUD El otro, otro (de más de dos) Los pronombres anteriores se declinan como el adjetivo bonus – a – um. NULLUS – NULLA – NULLUM Ninguno, ningún Sólo se declina en:
Genitivo singularnullius Dativo singularnulli NEMO Nadie (masc. y fem.) NIHIL Nada (neutro)
El uso de estos tres últimos indefinidos es particular, puesto que sólo se utilizan en los siguientes casos: Casos
Masculino y Femenino
Traducción
Neutro
Traducción
N.
Nemo
Nadie
Nihil
Nada
Ac.
Neminem
A nadie
Nihil
A nada
G.
Neminis
De nadie
D.
Nemini
Para nadie
Ab.
Nullo (nullus – nulla – nullum)
Con ninguno
Dos términos negativos en latín producen una afirmación: Non nullus venit = No nadie viene = Aliquis venit = Alguien viene