Photo berriak. Las novedades fotográficas. Photomuseum Argazki & Zinema Museoa Zarautz. Gipuzkoako Foru Aldundia Diputación Foral de Gipuzkoa

Photo berriak Las novedades fotográficas Gipuzkoako Foru Aldundia Diputación Foral de Gipuzkoa 1993tik Argazkigintzaren alde Photomuseum Argazki &

14 downloads 74 Views 8MB Size

Recommend Stories


Injertos en frutales. Bizkaiko Foru Aldundia. Diputación Foral de Bizkaia
Injertos en frutales Bizkaiko Foru Diputación Foral de Bizkaia Aldundia Nekazaritza Saila Departamento de Agricultura Injertos en frutales Bizkai

ARABAKO BILTZAR NAGUSIAK JUNTAS GENERALES DE ALAVA I - ARABAKO FORU ALDUNDIA I - DIPUTACION FORAL DE ALAVA
52. zk. 2002ko maiatzaren 10a, ostirala - Viernes, 10 de mayo de 2002 AURKIBIDEA SUMARIO PAGINA ORRIALDEA ARABAKO BILTZAR NAGUSIAK JUNTAS GENERA

I - ARABAKO FORU ALDUNDIA I - DIPUTACION FORAL DE ALAVA II - ARABAKO LURRALDE HISTORIKOAREN TOKI ADMINISTRAZIOA
89. zk. 2002ko abuztuaren 9a, ostirala - Viernes, 9 de agosto de 2002 AURKIBIDEA SUMARIO PAGINA ORRIALDEA I - ARABAKO FORU ALDUNDIA I - DIPUTACI

Story Transcript

Photo berriak Las novedades fotográficas

Gipuzkoako Foru Aldundia Diputación Foral de Gipuzkoa

1993tik Argazkigintzaren alde

Photomuseum Argazki & Zinema Museoa

Zarautz

10

En este número de Photoberriak, la imagen

Photoberriak-en ale honetan, Montijoko

de la Emperatriz Eugenia de Montijo

Eugenia enperatrizaren irudia eta Joannes

acompaña el poema de Joannes Oxalde

Oxalderen “Enperatrizari” izeneko poema

“Enperatrizari”.

bateratu dira.

Además, las imágenes de los hermanos

Gainera, Alinari anaiak, Giacomo eta Carlo

Alinar i, Giacomo y Carlo Brogi, Jean Laurent y

Brogi, Jean Laurent eta Pompeo Pozzi-ren

Pompeo Pozzi, nos desvelan el papel que la

irudiek XIX.mendearen erdialdean

fotografía desempeñó a mediados del siglo

argazkigintzak arte - lanen erreprodukzioan

XIX a la hora de reproducir obras de arte.

izan zuen papera erakusten digute.

Para finalizar, las instantáneas de Rafa

Bukatzeko, Rafa Marrodán, Gonzalo

Marrodán, Gonzalo Ocampos y Alfredo

Ocampos eta Alfredo Messeger-en uneko

Messeger nos dar a conocer la realidad humana de Kibera.

argazkiek Kiberako giz a errealitatearen berri ematen digute.

SUMARIO / AURKIBIDEA

Enperatrizari

0303- 06

Joannes Oxalde Etchechury

Enperatrizari Joannes Oxalde Etchechury

La fotografía testigo del arte

0707- 54

Argazkigintza artearen lekuko

Kibera

5555- 116

Kibera

Rafa Marrodán Gonzalo Ocampos

Rafa Marrodán

Alfredo Messeguer

Alfredo Messeguer

Gonzalo Ocampos

ENPERATRIZARI JOANNES OXALDE E TCHECHURY 1868

Sortzez Eskualdun, soldado xortetik, Gerletara joan nintzen aitamen aldetik, Nigarrez maiteño bat herrian utzirik, Ez zuten uste berriz ikus ni bizirik... Soldado on izan naiz, ez dut urrikirik, Soldado on izan naiz, ez dut urrikirik. Lehenbiziko sua, hantxet Italian, Frogatu izan nuen Magenta-zubian, Lerro osoak zoazen lurrerat aldian, Enperadorea zen han gure erdian, Harentzat hilen ginen guziak lorian, Harentzat hilen ginen guziak lorian. Magentaren ondotik, gero Solferino, Hain su bizirik ez da izan egundaino. Gur' Enperadorea, biba zu oraino! Han ere suharrago baitzuen gu baino Etsaiak arras amor eman arteraino, Etsaiak arras amor eman arteraino. Bolboraren lanoa altxatu zenean Napoleon galopan, ezpata eskuan, Begiak erabiliz bere inguruan, — Non da etsaia, dio, joan deia airean? — Horra non den ihaurri, etzana lurrean, Horra non den ihaurri, etzana lurrean.

Imagen de la Emperatriz Eugenia (1826-1920) esposa de Napoleón III. Heliografía realizada

Eugenia Enperatrizaren irudia (1826-1920), Napoleon III.aren emaztea. Mayer & Pierson-

por Niepce de Saint- Victor y terminada por Riffault a partir de la fotografía de Mayer &

en argazkia abia puntutzat duen Nipce de Saint-Victor-ek eginiko eta Riffault-ek

Pierson.

bukaturiko heliografia.

Erromatik entzun da oihu bat Frantzian, Mauduler batzu dira hasi errabian Gure Aita Saindua bortxatu nahian. Bainan indarra urtu laster bihotzean, Frantziako bandera agertu denean, Frantziako bandera agertu denean. Erromatik Frantzian berriz sarturikan, Amienxen nindagon izurrite hartan. Herioaren eztaiak jastatu tut nik han, Harekin hari ginen guziak borrokan, Batzu hil zireneko, bertzeak korrokan, Batzu hil zireneko, bertzeak korrokan. Bere palaziotik entzunik berria, Huna Enperatriza, zalu ethorria, Eriz eri dabila... zer ikusgarria! Iduri aingeru bat Jaunak igorria, Zureganik zenbatek ez dugu bizia, Zureganik zenbatek ez dugu bizia, Sei urteren buruan, jin zautan orena, Aspaldian Jaunari galdatzen nuena, Ene herri maitera naiz alde bat jina, «Urtzo, begi urdina, hain fidel egona, Orai aldean zaitut espos hein bat ona, Orai aldean zaitut espos hein bat ona!» Haurretik maitaturik Jaunaren legea, Beti baliatu zait prestu izaitea; Ongi zerbitzaturik Enperadorea, Badut ohore frango, badut gurutzea. «Bide beretik habil, hi ere, gaztea! Bide beretik habil, hi ere, gaztea!

JOANNES OXALDE ETCHECHURY Escritor y bertsolari bajo navarro, nacido en Bidarrai en 1814 y muerto en la misma

Idazle eta bertsolari behe-nafartarra, 1814an Bidarrain jaioa eta 1897 herri

localidad en 1897. Desde 1838 hasta 1866 trabaja como guarda. En 1868 es

berean zendu zena. 1838tik 1866ra bitartean zaindari bezala lan egiten du.

premiado en el certamen de Sara (Laburdi) con la poesía Soldado ondoan;

1868an Saran (Lapurdi) ospaturiko lehiaketan saritzen dute“Soldado ondoan”

en la edición de 1878 obtiene el primer premio con Kilo-egilearen Kantuak. En

poesiarekin; 1878ko edizioan lehen saria lortzen du “Kilo-egilearen kantuak”

1880 consigue el segundo premio en el certamen de Mauléon, con Beranteko

izenekoarekin. 1880an Mauleko lehiaketan bigarren saria lortzen du “Beranteko

urrikiak, en 1894 su poema Madalen

urrikiak” deitutakoarekin, 1894an

Larralde es premiado en Donibane

Madalen Larralde bere olerkia Donibane

Garazi. Destacan asimismo sus poesías, Lurreko ene bizia, Amodios zer

Garazin saritzen da. Halaber nabarmentzen diren bere poesiak, Lurreko

den, Beskoitzeko pestetan, Pepa eta

ene bizia, Amodios zer den, Beskoitzeko

Koakin, Xanxundegiko xakhurra, Zahar

pestetan, Pepa eta Koakin, Xanxundegiko

gazten arteko parabola, Suplebant bat derauku, Zaldi zaharra, Azparneko elizan

xakhurra, Zahar gazten arteko parabola, Suplebant bat derauku, Zaldi zaharra,

1883-an, Khantu berriak, Napoleoni,

Azparneko elizan 1883-an, Khantu berriak,

Carnot presidentaren heriotzea, Irisarri-ko

Napoleoni, Carnot presidentaren

Toberetako kantuak 1885-an, Iruñako Ferietan.

heriotzea, Irisarri-ko Toberetako kantuak 1885-an, Iruñako Ferietan, dira.

B IBLIOGRAFÍA Bernardo ESTORNÉS LASA en Auñamendi Enziklopedia.

B IBLIOGRAFIA Bernardo ESTORNÉS LASA Auñamendi Enziklopedian.

LA FOTOGRAFÍA TESTIGO DEL ARTE ARGAZKIGINTZA ARTEAREN LEKUKO Photomuseum 07/06– 17/07, 2011

En Europa a mediados del siglo XIX, debido a los distintos avances técnicos

XIX. mendetik aurrera Europan, argazkigintzaren alorrean aurrerapen

en el campo de la fotografía, se generalizó la reproducción fotográfica de

tekniko ezberdinak zirela medio, artelanen argazki erreprodukzioa zabaldu

obras de arte. Se realizaron reproducciones sistemáticas de monumentos y edificios representativos,

zen. Monumentu eta eraikuntzen erreprodukzio sistematikoak egin zirelarik, ikuspegi orokorren bitartez

mediante vistas generales o detalles.

edota detaileak erakutsiz.

Los inicios d e es t os t ra bajos f ot o gráf icos s e s it úan e n Fran cia, en 18 51, co n la

Ar gazk i lan hauen hastapenak Fr antz ian k ok atz en dir a, 1851an,

Mis s ion Hélio gra p hi qu e, pri mer eje mplo de

Miss ion Héliogr ap hiq ue delak oar ek in,

enc ar go pú blico qu e cons is tió en regis t rar f ot ogr áf ica ment e el ex t ens o p at ri monio nacio nal. As í s e creó u n rep ert orio

aur r enek o enk ar gu publik oa iz anik . Fr antz iak o ondar e naz ional z abala, ar gazk ien bitar tez er r egistr atz ea iz an

f ot ogr áf ico de los mon u ment os aún ex ist ent es, ant e la i mp os ibilida d de

zuen helbur u. Horr ela s ortu z en or aindik existitz en zir en monumentuen

s alv ag uar d arlos en s u t ot alida d. Es t a id ea f ue a do pt a da por gr an nú mer o

lehen ar gaz k i s or ta, denak os or ik babes tea ez inez k oa z elar ik ik us ir ik .

d e f ot ógr af os q ue de dic aro n part e d e s u act ivid a d prof es ion al a la re pro d uc ción de o bras d e art e d e t o do t ip o, t ra baja n do bien

Ideia hau ar gaz k ilar i ask ok hartu z uten er edu gis a eta hauetak o as k ok mota guz tietak o ar te lanen er r epr odukz ioan

p ara inst it ucion es art ísticas y cult urales co mo p ara co mp let ar s us pr o pios archiv os

oinar r itu z uten ber aien ak tibitate pr ofes ionala, k ultur a eta ar te

f ot ogr áf icos y así v en d er direct a me nt e al p ú blico s us i má g en es , qu e a pare ciero n

ins tituz ioetar ak o, ber aien ar tx ibotar ak o lan eginez edota ar gaz k iak z uz enean

p u blica das en f or mat o álb u m.

publik oar i s alduz album for matuan.

Técni ca me nt e s e v iero n f av ore ci dos t ant o p or la ut iliz ación de n e gat iv os de gra n

Tek n ik ar i es k er , for mat u h au ndik o neg atib oez bal iat u z ir en ez e m aitz a

f ormat o, q u e da b a n res ult ad os es pe ct ac ulares en el ca mp o de la

ik us gar r iak l or tz e n z ituz t en ar k itek tur a- ar gaz k i eta n, et a n ol a ez ,

f ot o graf ía de ar q uit ect ura, co mo p or la impl ant a ción de s ist e mas f ot o gráf icos mejor a d a pt a d os a la repr o d uc ción

ir udi en er r epr od uk z io m as ib oet ar ak o ad aptat utak o ar g az k i - s is tem en ez ar p en ar ek i n ba liat uz ..

mas iv a de i má g e nes . Lo uis - D és ir é Bl anq u ar t- Ev r ar d, Louis - Dés iré Bla n q uart -Ev r ar d, f un d a d or en 18 50 del e mp res a I m pri m erie P hot o gr a phi q ue en Lille, inició la p u blica ción de ál bu me s con f ot ogr af ías d e viajes y mon u me nt os . En I t alia, la s ag a d e los Alinari, d e los Bro gi y P. P oz z i re pro d ujer on los mo nu me nt os , e dif icios y o br as de art e d e las cole cci on es más i mport a nt es de s u p aís (G alleria d e gli Uff izi, Bibliot ec a Me di ce a-L aur enz ia na, Galleria d ell´Ac ca d e mi a di B elle Art i). E n Ma dri d s e es t abl ecier on Ch arles Cliff or d y J ea n Laur ent , co mp let a n do a mb os ex t ens os cat álo g os f ot o gráf icos de mo nu me nt os , e dif icios, colec cion es d e pint ura y es cult ura, t a pices , orf e brería y

18 50 an I m p r i mer i e P hot og r ap hiq u e enpr es a s or tu z ue n L ill e h ir ia n, bida ie n et a mo m u m ent ue n ar gaz k iez os at ur ik o alb u mak plaz ar atz e n h as i z e n. Italian, Alinaritarrak, Brogi familiak eta P. Pozzi–k, artelan kolekzio garrantzitsuenak, monumentuak, eraikuntzak erreproduzitu zituzten (Galleria degli Uffizi, Biblioteca MediceaLaurenziana, Galleria dell´Accademia di Belle Arti). Madrilen, Charles Clifford eta Jean Laurent finkatu ziren, monumentu , eraikuntzen, pintura kolekzioen, tapizen, bitxigintza edota bestelako arte lanen, argazki katalogo zabalak eratuz.

d e más o bras de art e. En es t a ex p os ición s e mos t raron al gu nos eje mpl os d e est os t ra b ajos pr ov e nient es d el Fon d o Gi p uz k oa D on os tia K ut x a d e pos it a dos e n est e mus e o, as í mis mo, s e ex hibió u na re pr o du cció n f a cs i milar de la co pi a f ot o gráf ica d e la Galería C ent ral d el Mus e o d el Pra d o, realiz a d a p or la

Erakusketan, lan hauen zenbait adibide agertzen zitzaizkigun. Gipuzkoa Donostia Kutxa Fondoak museo honetan gordetakoak, eta baita ere 1882 eta 1883. urte artean, J. Laurent y Cía etxeak egindako, Madrilgo Prado museoko galeria zentraleko argazki kopiaren erreprodukzio faksimil bat. Irudi hau grafoscopio-aren bitartez ikusi ahal

fir ma J. Laur ent y Cía, ent re 188 2 y 18 83. Es t a v is t a s e p o día v er con el gr af os co pi o

zitekeen, konpainia honek asmatutako

a par at o crea d o p or dic ha c o mp a ñía p ara el v ision a d o d e f ot ogr af ías o v is t as.

aparatua, zeinekin argazkiak eta bistak ikusi ahal zitezkeen.

FRATELLI ALINARI Ne gocio f a miliar s urgi do en 1852 cu an do Leo pol do Alinari (183 2-18 65) abrió en

Florentz ian familiar tek o negoz io bat ir ek i z uen 1852an Leopoldo Alinar ik

Florencia un p e qu eño est u dio f ot ogr áfico, para crear dos años más t arde la f ir ma

(1832- 1865) , has ier an argazk i es tudio tx ik i bat z en eta bi urte geroago Fr atelli

Frat elli Alinari, junt o a s us her man os Gius e p pe (1836-1 890) y Ro mual do (18301890).

Alinar i iz enek o fir ma s ortu z uten, Gius eppe ( 1836- 1890) eta Romualdo (1830- 1890) ber e bi anaiek in bater a.

Aunq ue una p art e de s u act iv ida d est a ba

Nahiz eta ber e ak tibitatear en z ati bat

ta mbién d e dica da al ret rat o de est u dio, muy pront o los tra bajos d e los Alinari s e

es tudio err etr atuar i esk einia egon, laister Alinar itarr en lanak monumentuen

dirigieron principal ment e a la repro du cción de mo nu ment os y d e obras de art e,

eta ar te- lanen err epr oduz ioetar a bider atu z iren, ger o eta s arr iago z en

cu brien do así la d e man da, ca d a v ez más frecue nt e, de s ouv enirs p or p art e de los

Italian, tur isten eta bidaiari atz err itarr entzak o s ouv enirr en

turist as y visit ant es ex tranjeros en I t alia

demandar i k as u eginez .

FRATELLI ALINARI Los tres hermanos fundarores Hiru anai sortzaileak

Las v ist as pan orá micas de las ciud a des más i mport ant es, edificios más

Horr ela, hir i nagus ietak o ik uspegi panor amik oak , Flor entz ik o er aikuntz ak

repres e nt ativ os mo nu ment os, repro du ccion es d e obras de colec ciones y

eta ar te lanen er r epr odukz ioak ( G alleria degli Uffizi, Biblioteca Medicea-

de mus e os de Florencia (G alleria d e gli Uff izi, Bibliot ec a Me dicea-La urenz iana, Galleria dell’Acca d e mía di Belle Art i) y ot ras

Laur enz iana, G aller ia dell’Accademía di Belle Arti) eta baita bes te Italiak o hir i garr antzits uenetak o fr esk oak, elizetak o

ciuda d es it alianas , f res cos e i má g enes de iglesias, claus tros o pais ajes f uero n dan d o

ir udiak, k laus tr oak edota paisaiak err epr oduz itu z ituzten. G aur eguner ar te

for ma a un ex traor dinario archiv o do cu ment al q ue ha llega d o hast a nuest ros

ir its i den ez nolanahiko ar tx ibo dok umental par egabe bat os atu z uten

días ( Mus e o di St oria d ella Fot ografia Frat elli Alinari, enriq ueci do con las ap ort acion es d e

ar te ( Mus eo di Storia della Fotogr afia Fr atelli Alinar i) , ber auen ondor engoen

s us s uc es ores y con nuev as coleccion es de ot ros f ot ógraf os hist óricos y cont e mporá ne os.

aportaz ioen eta argaz k ilar i berr ien eta his tor ik oen k olek z ioei esk er aber asten joan dena.

Estudio de lo s hermanos Alinari en Florencia Alinari anaien estudioa Florentzian Ca. 1870

F RATELLI A LINARI Roma. Gallerie Borghese. El rapto de Proserpina

F RATELLI A LINARI Erroma. Gallerie Borghese. Proserpina-ren bahiketa

F RATELLI A LINARI Roma. Museo Vaticano. Venus Anadiómena

F RATELLI A LINARI Err o ma. Vati k ano Mus eo a. Ven us A na di o men a

F RATELLI A LINARI Roma. Museo Vaticano. Venus Anadiómena

F RATELLI A LINARI Err o ma. Vati k ano Mus eo a. Ven us A na di o men a

F RATELLI A LINARI Roma. Museo Vaticano. Antinoo como Baco

F RATELLI A LINARI Err o ma. M us eo Vatik ano a. A nti noo B ak o b ez al a

F RATELLI A LINARI Napoles. Museo Nacional. Venus Calipigia

F RATELLI A LINARI Napoles. Museo Nazionala. Venus Calipige

F RATELLI A LINARI Roma. Museo Vaticano. El Discobolo.

F RATELLI A LINARI Erroma. Museo Vatikanoa. Diskoboloa.

F RATELLI A LINARI Roma. Museo Vaticano. Antinoo .

F RATELLI A LINARI Erroma. Museo Vatikanoa. Antinoo.

F RATELLI A LINARI Roma. Venus Anadiómena, encontrado en Cirene. Museo Nacional de la s Termas.

F RATELLI A LINARI Erroma. Venus Andio mena, Cirenen topatua, Termen Museo Nazionala.

GIACOMO BROGI CARLO BROGI

Giacomo Brogi (1822-1881) fotógrafo italiano nacido en Florencia. Trabajó en la

Giac o mo Bro gi (18 22- 18 8 1) arg az k ilari it aliarra Flor et zian jaio z en. Bat elli

editorial Batelli y en el taller del grabador Áchille Paris como retocador. En 1860

ar git alet x ea n et a Achille P aris gr a bait z aileare n lant e gian az k e n uk it uak

comienza su dedicación exclusiva a la fotografía, especializándose en retratos y reproduciendo obras de arte,

e mat en arit u z en lan ea n. 18 60 urt ea n hel du z ion ar g az k igint z ari bet e- b et ean, erret rat uet an et a art e-lane n

especialmente pinturas.

erre pro d uz io et an b ereiz t u z elarik, g ehi en b at mar go- erre pr o duz iot a n.

Organizó una campaña a Tierra Santa que dio como fruto el Álbum de Palestina,

Lur Sa nt ura irt enal di b at a nt olat u z ue n,

compuesto por 60 fotos de Jerusalén, Jaffa y Belén y del que tan sólo se

ho ne n e maitz a P ales t inak o Al b u ma iz an z en, J erus ale m, J aff a et a B ele n-ek o 6 0

conserva un ejemplar en el Museo Alinari de Florencia. En 1871 abrió nuevo estudio y en 1878 fue nombrado

ar gaz k iz os at ua, g a ur eg un ale bat b ak arrik gor d et z en da, Florent z iak o Alinari

fotógrafo de la Casa Real.

Mus eo an. 187 1 an es t u dio b erri bat z a bal du z u en et a 18 78 an Erre g e-et x ek o ar gaz k ilari iz en d at u z ut en.

En esta etapa participó en varias exposiciones: Forli (1871), Viena (1873) y Milán (1881), donde obtuvo medalla de plata. Al fallecer, el negocio pasó a su hijo Carlo, quien no sólo lo consolidó, sino que lo relanzó. Su principal aportación personal fue la lucha por el

Garai ho net a n erak us k et a ug ariet an part e hart u z uen: Forli (18 71), Vien a (18 73) et a Mil an (18 81), non z ilarrez k o d o mi na es k urat u b ait z uen. Hil on dor en, b ere s e me C arlo-k hart u z uen o gi bi d eare n ar dur a, et a

reconocimiento de los derechos de autor y la fundación en 1889 de la Sociedad

s en d ot z eaz g ain b erra biat u e gin z ue n. Ber e ek ar p en na g us ia e gilee n es k u bi de en ald ek o borr ok a iz an z en et a It aliak o

Fotográfica de Italia

Ar gaz k i Elk art ea n s ork unt z a (18 89).

Escribió artículos técnicos en el Boletín de la Sociedad y los libros: In proposito

Elk art ek o Aldiz k aria n idaz la n t ek nik o ak plaz arat u et a bes t elak o lib uru ha uek id at z i

della protezione légale sulla fotografie

zit uen: I n pr o pos it o d ella prot ez ion e

(1885) e Il ritratto in fotografía. Appunti

lég ale s ulla f ot ogr afie(1 8 85) et a I l rit ratt o in

pratici per chi cosa (1895). En 1898 fue elegido concejal del Ayuntamiento de

f ot o graf ía. A p p unt i pr at ici p er chi cos a (189 5). 18 9 8a n Florent z iak o U d alet x ek o

Florencia y en 1903 mantuvo un juicio contra Vittorio Alinari por los derechos de

zin e got z i auk erat u z ut en et a 190 3a n Vitt ori Alinariren a urk a e p aia iz an z u en iru di

una imagen, cuestión en la que hubo de mediar el fotógrafo Anderson. Falleció en

b at en es k u bi d eak z irela et a, A n ders on ar gaz k ilariak bit art ek o lan ak e gin

1925, si bien el negocio de los Brogi continuó abierto hasta 1950. Durante la Segunda Guerra Mundial los archivos y

zit uelarik. 192 5e an hil z e n, na hiz et a b eraie n es t udi oa 19 50r art e z ab alik e go n. Bi garre n Mun d u G erra n a girit e gia et a

parte de las placas fueron destruidas, salvándose unas 50.000 que cedieron en

plak en k o p uru b at s unt s it uak iz an z iren, 50. 00 0 ale onik at era ziren et a 19 58 an

el año 1958 al conde Vittorio Cini, presidente de la Sociedad y Museo

Alinari Mus eo et a Elk art ek o pres i de nt e z en Vitt orio Cini k on d e ari e ma n ziz k iot en.

Alinari. En 1988 se añadieron otra parte de los fondos por donación de Giorgio

19 88 an Gior gio La urat i, C arlo Bro gire n bilo b are n es k utik f on d oar en z at i bat g ehit u

Laurati, nieto de Carlo Brogi.

zit z aion

Anunciodel estudio de Giacomo y Carlo Brogi. Giacomo eta Carlo Brogiren estudioaren iragarkia. 1881

B ROGI, Giacomo y Carlo Florencia. El Baco de Miguel Angel.

B ROGI, Giacomo eta Carlo Florentzia . Migel Anjelen Bako.

B ROGI, Giacomo y Carlo Florencia. La Leda de Miguel Angel.

B ROGI, Giacomo eta Carlo Florentzia . Migel Anjelen Leda.

B ROGI, Giacomo y Carlo Florencia. El Perseo de Callini.

B ROGI, Giacomo eta Carlo Florentzia . Calliniren Perseo.

B ROGI, Giacomo y Carlo Florencia. Interior de la Loggia dei Lanzi.

B ROGI, Giacomo eta Carlo Florentzia . Loggia dei Lanzi-ren barnekaldea

B ROGI, Giacomo y Carlo Florencia. El David de Miguel Angel

B ROGI, Giacomo eta Carlo Florentzia . Migel Anjelen Dabid.

B ROGI, Giacomo y Carlo Florencia. Rafael. Visión de Ezequiel. (Galería Pitti)

B ROGI, Giacomo eta Carlo Florentzia . Rafael. Ezekielen ikuskaria (Galeria Pitti)

B ROGI, Giacomo y Carlo Florencia. Monumento de Lorenzo de Medici

B ROGI, Giacomo eta Carlo Fl ore ntzi a. Lorenz o de Me di ci ren mo nu me ntua

B ROGI, Giacomo y Carlo Florencia. Giberti 1446. Puerta del Baptisterio.

B ROGI, Giacomo eta Carlo Florentzia . Giberti 1446. Bataiotegiaren atea.

B ROGI, Giacomo y Carlo Florencia. Patio del Palacio del Podestà.

B ROGI, Giacomo eta Carlo Florentzia . Podestà-ren jauregiaren patioa.

JEAN LAURENT J ean Laur ent, ar tis ta, inv entor y empr es ar io, nació en G ar chiz y ,

J ean Laur ent, artis ta, as matz ailea eta enpr es ar ia, 1816an G ar chizy- n,

Fr ancia, en 1816. Se tr as ladó a Es paña en la década de 184 0, donde

Fr antz ian jaio z en. 1840 hamark adan Espainiara joan z en, ber tan igar ok o

v iv ir á el r es to de s u v ida. En 1856 abr ió un es tudio en Madr id. Una década más tar de, s us fotogr afías de

zuelar ik ber e bizitz a osoa. 1856an Madr ilen ireki z uen ber e es tudioa, hamark ada bat ber anduago Es painia

Es paña y Por tugal come nz ar on a v ender s e en Par ís .

eta Por tugalek o ber e ar gazk iak Par is en has i z ir en s altzen.

Laboratorio fotográfico de Laurent Laurent-en argazki-laborategia. 1872 (Archivo Ruiz Vernacci IPHE. Ministerio de Educación y Cultura / Ruiz Vernacci artxiboa, IPHE, Hezkuntza eta Kultura Ministeritza)

Catalogó cada r incón de España. En s u tr abajo s e incluy en pintur as de los

Es painiak o tx ok o bak oitz a k atalogatu z uen. Ber e lanar en bar r uan, maix u

gr andes maes tr os , monu mentos del pas ado y pr oy ectos de obr as públicas

handien pintur en lanak , aintz inak o monu mentuak eta Es painiar en

r eflejo de la tr ans ición del país a la moder nidad. Las imágenes s e dis tr ibuían en álbu mes o com o obr as

moder notas uner ak o tr ants iz ionar en is lada dir en herr i lanak aurk itz en dir a. Ir udiak albumetan edota alek a

s ueltas .

aurk ez ten z ituen.

Como empresario, Laurent colaboró con otros fotógrafos y muy especialmente con

Enpr es ar i bez ala, Laur ent bes te argaz k ilar i batz uek in egin z uen lan,

el español José Martínez Sánchez. Sólo a través de estas colaboraciones pudo

batez er e, J uan Mar tinez Sanchez ek in. Kolab or az io hauei esk er , Laur ent

alcanzarse la producción de más de 11.000 negativos atribuidos al estudio de J.Laurent y Cía.

y Cía es tudioan, 11.000 negatibo baino gehiagok o pr oduk z ioa lor tu z en.

Murió en 1892, al año siguiente la familia

1892an hil z en, ur tebete ber anduago, familia negoz ior en k argu egin eta

se hizo cargo del negocio y la firma apareció como sucesores de Laurent.

fir ma Laur enten oi nor dek oak bez ala az aldu z en.

Tumba de Jean Laurent en el cementerio de la Almudena de Madrid. Jean Laurent-en hilobia Madrilgo Almudenaren hilerrian..

EL GRAFOSCOPIO DE JEAN LAURENT Y CIA JEAN LAURENT Y CIA-REN GRAFOSKOPIOA

La empr es a de fot ogr afía J . Laur ent y Cía, c o menz ó a foto gr afiar las

J. Laur ent y Cia, iz enek o enpres ak 1879 eta 1890 urte bitartean Madr ilgo

pintur as del Mus e o del Pr ado e ntr e los años 187 9 y 1890. Sus c atálog os ,

Pr ado mus eok o mar goei ar gazk ierr epr oz ioak egiten has i z en. Horr ela,

editados en Madr id y Par ís , difundier on s us fotogr afías a lo l ar go de toda Eur opa y s on un pu nto de

Madr ilen eta Par is en katalogoak ar gitar atuz, lan honen emaitz a Eur opa os oan z ehar hedatu eta ez inbes tek oa

r efer encia par a es tudi ar el patr imo nio ar tís tico.

bihur tu z en ar te- ondar ea az tertz ek o.

En 1882 y 18 83, J . Laur ent y Cía

1882an eta 1883an, J . Laur ent y Cia-k , gr afos k opioa as matu z uen. Tr es na

inv entó el gr afos cop io, un a m áquin a de r otación ma nual en la qu e s e

honek ikuspegi panor amik oak edota ir agark i- ir udiak elk arr en s egidan

ins er taba una v is ta pan or ámi ca o car teles - anun cios par a ha cer los apar ecer s uces iv a ment e ante l os

tartek atuta ik us lear en begi aurr ean ir udien err epr oduzioak az altz en ditu, begir aleak ir udiak alde bater a edo

ojos del es pectad or , pudiénd olos cam biar en u no u otr o s entido.

bester a z uz endu dez ak eelar ik esk uk oerr otaz iozk o s is temar i es k er.

El único ejemplar que se conserva está en el Museo del Prado y contiene una

Gordetzen den grafoskopioaren ale bakarra Madrilgo Prado museoan dago

vista continua de la Galería Central del Museo del Prado. La fotografía que se

eta museoko Galeria Central-eko etengabeko irudi bat du. Mekanismo

incluía en el mecanismo, de unos 30 cm. de alto y 1.041,5 cm. de longitud, se compone de 72 tomas numeradas,

barnean ezarritako argazkiak ezaugarri hauek ditu, 30 zmko altuera, eta 1.041,5 zm luzera, 72 harraldi zenbakitu,

positivadas en papel albúmina, pegadas sobre un soporte de tela de algodón.

albumina paperean positibatuak eta kotoizko ohiala duen euskarrian erantsia.

El frente del grafoscopio, cubierto con un cristal y un passe-partout, permite ver,

Gr afosk opioar en aurr ek aldean, pas s epartout batez eta kr is tal batez es talita,

en un movimiento continuo, la Galería Central del Museo, en la que las pinturas

mugimendu jarr aitu batean, Prado mus eok o G aleria Centr al- ek o, par eta ia

ocupaban prácticamente la totalidad de los muros, desde el zócalo hasta la cornisa superior, e incluso sobre ésta. La

guztian z euden mar goak ik ustea ahalbider atz en du, z ok alotik goik o er laitzer aino eta baita honen gainek oa

disposición de las obras, no entraba en subdivisiones regionales ni obedecía a

er e. Lanen antolak eta, ez z en herr ialdek o az pibanak eta edota kr iterio

estrictos criterios cronológicos, por lo que era muy frecuente encontrar una

kronologik o z ehatz batz uek ik o egin, hor i dela eta os o ohik o z en par etak guz tiz

mezcla de cuadros tendente a llenar por completo las paredes, rellenando los

betetz en z ituen k uadr o nahas men bat topatz ea, mar go garr antz its uak hutsik

huecos entre las pinturas principales con lienzos secundarios de menor formato, la mayor parte de las veces agrupadas solo

uz ten z ituzten lek uak bigarr en mailak o for matu txik iagok o mihis ez beteta zeudelarik, gehienetan s imetr ia

según criterios de simetría.

kriter ioak jar r aituz .

En es ta expos ición mostr amos una edición facs imilar de la copia

Er ak usk eta honetan Madr igo Pr ado Mus eok o Fundazioar en laguntz az edizio

fotogr áfica publicada con el apoy o de la Fundación del Mus eo del Pr ado.

facs imilean ar gitaratutak o argazk i kopia bat er ak usten dugu.

JEAN L AURENT Y CIA Oviedo. Capitel..

JEAN L AURENT Y CIA Oviedo. Kapitela .

JEAN L AURENT Y CIA Sevilla. Casa de Pilatos. Azulejos de la sala de la fuente

JEAN L AURENT Y CIA Sevilla. Pilatosen etxea. Iturriko salako axuleiuak

JEAN L AURENT Y CIA La escale ra de Jacob de Ribera.

JEAN L AURENT Y CIA Riberaren Jacob-en eskailera

JEAN L AURENT Y CIA

JEAN L AURENT Y CIA

Cerámica con el diseño atribuido a Leonardo da Vinci (colección M. Gato de Lema)

Leonardo da Vici-ri egotzia den zeramika (M. Gato de Lema bilduma)

JEAN L AURENT Y CIA Espadas

JEAN L AURENT Y CIA Ezpatak

JEAN L AURENT Y CIA El Escorial. Sacristía del Monasterio.

JEAN L AURENT Y CIA El Escorial. Monastegiko sakristia

JEAN L AURENT Y CIA Vista interior en el palacio de San Telmo

JEAN L AURENT Y CIA Sevilla. San Telmo jauregiko barne-ikuspegia

JEAN L AURENT Y CIA Sevilla. Casa de Pilatos. Ventana de la Sala del pretorio al jardín.

JEAN L AURENT Y CIA Sevilla. Pilatosen etxea. Lorategira ematen duen pretorio salako lehioa.

JEAN L AURENT Y CIA Lámpara

JEAN L AURENT Y CIA Lanpara

JEAN L AURENT Y CIA Sevilla. Casa de Pilatos. Ventana de la antesala de la Capilla.

JEAN L AURENT Y CIA Sevilla. Pilatosen etxea. Kaperako gela urreko lehioa.

JEAN L AURENT Y CIA Sevilla. Casa de Pilatos. Reja de una ventana en el jardín del pretorio.

JEAN L AURENT Y CIA Sevilla. Pilatosen etxea. Pretorio lorategiko lehio baten burdin-hesia .

JEAN L AURENT Y CIA El emperador Carlos V y doña Isabel.

JEAN L AURENT Y CIA Carlos V. enperadorea eta Isabel andrea.

POMPEO POZZI Nacido en Milan en 1817. Muer e en Italia en 1880. No disponemos de más

Milanen jaioa 1817an. Italian hil z en 1880an. Ez ditugu biogr afi datu

datos biogr áficos .

gehiagor ik .

Tarjeta de presentación profesional de Pompeo Pozzi Pompeo Pozzi-ren aurkezpen txartel profesionala 1872

POZZI, Pompeo La última cena de Leonardo da Vinci.

POZZI, Pompeo Leonardo da Vinciren azken afaria.

POZZI, Pompeo Los esponsales de la Virgen. Rafael Sanzio .

POZZI, Pompeo Lama Birjinaren ezkon-hitza. Rafael Sanzio.

POZZI, Pompeo San Marco predicando en Alejandría.

POZZI, Pompeo San Markos Alexandrian predikatzen.

Reproducción de un cuadro de Emile Briss et (1844-1904) edit ado por Ediciones

Franfort argitaletxeak plazaratutako Emile Brisset-ek (1844-1904) eginiko margolan

Franf ort. Muest ra la imagen de la bat alla de Froes chwiller-Woert h, comienz o de la

baten erreprodukzioa. Margoa, 1885eko saloian aurkeztua izan zen eta Froeschwiller-

guerra franco-alemana, el 6 de agost o de 1870, la pintura fue pres ent ada en el s alon

Woerth-eko guduaren irudia du, fratziar-

de 1885.

alemaniar gerraren hasiera azaltzen duena (1870eko abuztuaren 6an gertatua).

A NÓNIMO Roma. El candelabro del Arco de Tito.

A NONIMOA Erroma. Titoren arkuaren argimutila.

A NÓNIMO Museo de Nápoles. Gran mosaico representando la batalla de Issos. Casa del Fauno. Pompeya.

A NONIMOA Napoles-eko Museoa. Issos-eko gatazka irudikatzen duen mosaiko haundia. Fauno-ren etxea. Ponpeia.

KIBERA Photomuseum 31/01– 04/03, 2011

Con esta exposición los autores pretenden dar a conocer la realidad

Erakusketa honetan egileek Kiberako giza errealitatea erakustea nahi dute.

humana de Kibera, un arrabal de Nairobi donde la gente vive en condiciones

Kibera Nairobiko arrabala da, non jendea zorigaiztoko kondizioetan bizi den.

míseras. Por medio de las imágenes, pretenden mostrar esa realidad y los esfuerzos de su gente por sobrevivir

Irudien bitaztez, errealitate hori erakustea nahi dute eta egunero bizirauteko esfortzuak, familiak aurrera atera eta

cada día, sacar adelante a sus familias y prepararles un futuro mejor.

etorkizun hobeagoa prestatzeko ahaleginak erakutsiz.

Conocer el problema es casi saber cual

Arazoa ezagutzeak ia arazo beraren

es su solución. Eso es exactamente lo que Kibera necesita: Una solución.

konponbidearen zati haundi bat dakar, eta hauxe da Kiberak behar duena, konponbide bat.

Su drama es insoportable. La tasa de sida es de un tercio de la población. Sus

Bere drama jasangaitza da. IHESa ia

infraestructuras son inexistentes. La malnutrición mata a los niños y la

populazioaren herenak du. Ez dago infraestrukturarik. Elikadura ezak umeak

pobreza es no sólo una realidad, sino un destino.

hiltzen ditu eta pobrezia ez da errealitate bat soilik, patua baizik.

Y ahora el tiempo ha venido para invertir la tendencia y dar a toda esa gente un

Eta orain tendentzi hori hankaz gora jartzeko eta jente guzti horri esperantza

poco de sana esperanza.

sendo bat emateko garaia iritsi da.

De modo que los niños tengan una oportunidad de sobrevivir y los adultos de conducirlos en esta dirección.

Umeek bizi iraupenerako aukera eta helduek bide hortatik zuzentzeko gaitasuna izan dezaten.

Es ta gente , de bido a sus

Jende honen bere bizi baldintzak direla

circunstancias, no mira más allá de la supervivencia diaria y no espera nada

medio ez dira eguneroko bizi iraupenetik haratago arduratzen eta biharkotik ez

del mañana.

dute ezer espero.

Son los niños de África, posiblemente el continente más hermoso sobre la faz de

Afr ik ak o umeak dir a, s egur as k i munduk o k ontinenter ik ederr ena, eta

la tierra y en aquellas risas nacidas en sus corazones, se puede ver la luz. No

hauen bihotz etatik s or tutak o barr etan ar gia ik us daitek e. Ez in dez ak egu ar gi

podemos dejar que esa luz se extinga.

hor i itz altz en utzi.

Su sufrimiento ha ido demasiado lejos, su tasa de educación es muy baja.

Hauek pairatu dutena gehiegizkoa izan da, hauen heziketa tasa oso baxua da.

La tasa de sida es muy alta y su drama demasiado profundo.

Hiesaren tasa oso altua da eta beraien drama zakonegia.

Tan solo necesitan una oportunidad. La pregunta es:¿estamos dispuestos a dársela?

Aukera bat baino ez dute behar. Galdera zera da, aukera emateko prest al gaude?

En nosotros está la respuesta.

Guk dugu erantzuna.

RAFA MARRODÁN GONZALO OCAMPOS ALFREDO MESSEGUER

Rafa Marr odán, G onzalo O campos y Alfr edo Mes s eguer s on los miembr os

Rafa Marrodán, Gonzalo Ocampos eta Alfredo Messeguer, COOPER

de COO PER PHOTO G RAPHERS, una agencia de pr ensa, infor mación gr áfica

PHOTOGRAPHERS-eko kideak dira, informazio grafiko eta komunikazio,

y comunicación.

prentsa agentzi bat.

Tr as v ar ios viajes a Keny a,

Keniara egindako bidaia batzuen ostean,

fotogr afiando natur alez a, Rafa tr aba amis tad con un guía, J ohn Ngige que

Rafak John Ngige izeneko gidarekin adiskidantza lortzen du. Gida hau

viv e en Kiber a, quien le cuenta s u ex is tencia allí y le intr oduce en el barr io.

Kiberan bizitzen da, bertako existentzia jakinarazten dio eta bertara sarrarazi.

De esta v is ita, surge la neces idad de ay udar por medio de s u tr abajo como

Bisita hontatik sortzen da lagundu beharra, argazkilari lanaren bitartez.

fotógr afos . Decidier on editar , por s u cuenta, un

Bere kabuz argazki-liburu bat argitaratzea erabaki zuten, zeinetan

libr o con fotogr afías en las que intentan tr as mitir las condiciones en que v iv en

argazkien bitartez Kiberako bizi baldintzak ezagutarazten eta bertako

los habitantes de Kiber a y los es fuerz os que r ealiz an par a s acar a s us familias ,

bizilagunek nola moldatzen ziren beraien familiak aurrera ateratzeko erakusten

día a día. Y dar es pecial testimonio del tr abajo de la mujer , fundamento de es ta sociedad, en esta lucha. Con el libr o

den. Emakumeari ere bere testigantza eman nahi zaio, gizarte hontako fundamentua bait da gizarte hortan .

quier en inv olucr ar a la gente que puede contribuir a mejor ar s us condiciones de

Liburu honekin Kiberako bizilagunen baldintzak hobetu daitezen, enpresak eta

vida, implicando a empr es as y particular es s in cuy a colabor ación, esta

banakoak inplikatu daitezen lortu nahi da, hauen kolaboraziorik gabe gure lana

labor hubier a s ido impos ible.

ezinezko izango bait litzateke.

Los beneficios de la venta del libro irán destinados a la reconstrucción y dotación

Libur u honen s almentek in lortz en dir en etek in guztiak auz ok o es k ola

de una escuela en el barrio que ayude a educar a los niños y les ofrezca la

berr egiten eta hor nitz en er abilik o dir a, ber tak o umeak hez itz ek o eta s or gin-

esperanza de romper el círculo vicioso en el que están

gur pil hortatik ater atz ek o es per antz a es k eini

El libro se puede adquirir en el Photomuseum y a través de la página

Libur u hau Photomus eum- ean er os i daitek e edota web- horr i hontan:

web: www.cooperphotographers.com

www.cooper photogr aphers .com

Teléfono de contacto:

Kontaktu telefonoa:

Rafa Marrodan: 629.764.709 [email protected]

Rafa Marr odan: 629.764.709 r me@eus k alnet.net

KIBERA: LA REALIDAD Kibera es probablemente el mayor

KIBERA: ERR EALITATEA Segur ask i, Kiber a Afr ikak o arr abalik

arrabal de África en el corazón de Nairobi. Está asentado sobre un estrato

haundiena da Nair obik o bihotz ean. Desk onpos iz ioan dagoen hondak inezk o

de basura en continua descomposición: restos de basura orgánica, vidrio, latas y desechos de aparatos electrónicos, que

es tr ato baten gainean dago eraikia: Hondakin gorpuz kiak, beir a, latak eta gailu elektr onik oak , z eintz uk batz uetan

a veces entran en combustión espontánea y obliga a los habitantes a

ber ez err etz en hasten diren, eta biz ilagunak ber aien tx abolak utz i behar

abandonar sus chabolas.

iz aten dituz ten.

El hedor es irresistible; carecen de sistemas de saneamiento, de agua

Us aina nazk agarr ia da, s aneamentu hor nik untz ar ik ez dute, ez ta er atek o ur ik

potable, de servicios sanitarios. Las aguas fecales van por zanjas abiertas (cuando existen) y las infecciones y

edota os as un z erbitz ur ik . Ur z ik inak lubakietatik doaz ( badaude) eta infek z ioak eta gaix otas unak ugariak dir a

enfermedades, consecuencia de la falta de higiene, causan una elevada

higiene esk az iar i esk er . Haurr en her iotz a-tas a os o altua da.

mortalidad infantil. Egoer a honi gainer a HIESa, s ex uA estas condiciones se suman el sida, la violencia sexual, el alcoholismo, la delincuencia. La enorme tasa de paro

biolentz ia, alk oholis moa edota delink uentz ia gehitu behar z aie. Langabez i tas a altuak gainer a,

completa unas condiciones de vida extremas y reduce aún más la esperanza

muturr ek o biz i- baldintz a areagotz en du eta egoer a hor tatik ater atz ek o

de salir de esta situación.

es per antzak gutxitu.

No es n ada f ác il l a v id a e n u n bar r io en el q ue bas ur a y ge nte

Ez da bater e err ez a hondak inak eta jenteak bizi- espazio bera elk ar banatz en

co mp ar te n es p ac io v it al, en un a bata lla qu e, d es gr ac iad a m ent e,

duten auzo batean biz itz ea, gatazk a bat da non z or itz ar r ez lehenengoak

v enc e l a pr i m er a.

ir abazten duen.

Es una espiral interminable que comenzó hace décadas y continúa en

Duela hamark ada batz uk s ortu eta gaur egun or aindik dir auen buk aer ar ik

nuestros días. Un largo éxodo hacia Nairobi, hacia una vida mejor, hacia el

gabek o es pir al bat da. Herr ix k etan lor tz en ez z uten biz itz a hobe

futuro que no encontraban en sus pequeños poblados y aldeas. Pero todo fue y sigue siendo un fraude. Éste es un

bater antzk o ex odo batetik s or tua Nair obin, baina dena azk enean ir uz urr a zen. Kenia lux uzk o tur is moa er ak ar tz en

país que atrae anualmente al turismo de lujo que, motivado por la visión de una

duen Herr ialdea da, biz itz a bas ati eta natura opar o batek er ak arr ia, baina

vida salvaje y una naturaleza exuberante, deja unos beneficios básicos para este

onur a bas ik o batz uk baino ez ditu lor tz en eta gutx i batz uek bak arr ik

país, del que se aprovechan muy pocos.

ater atz en diote pr obetx u.

En Kiber a todas las cifras s on de es cándalo. Los más pes imis tas afir man

Kiber a n z ifr ak es k andal uz k oak dir a. Pes imis te nak di ote mini naz io ho nek

que es ta mini nación s upera y a el 1.000.000 de habitantes. El gobier no

100 000 0 per ts on atik gor ak o popul az ioa d uel a. K eni atar

keny ano quita hierr o y la r educe a 300.000, a v eces, pues conocen bien los beneficios de la car idad

gober nu ak gutx iets i n ahi an 3 00 000 lagun b ain o ez dir el a dio, b atz ueta n, z er en ong i ez agutz e n ditu k ar itat e

inter nacional. Es un buen negocio s er pobr e. Nues tr a mala conciencia hace el

inter naz i ona lek o o nur ak . N egoz io ona d a pobr e iz at ea, z er en Kib er an

res to y unos pocos s e lucr an de ello. Porque en Kiber a lo malo s e multiplica

tx arr a infi nituz bider k atz e n da et a ok er r ena ik us ia d uz ul a pents atz e n

por infinito y cuando cr ees haber lo visto todo, el barr io te s or pr ende con otr a

duz une an or aindik z er bait tx arr agoar ek i n h ar r itz en z ait u,

des agradable s or pr es a que r educe a la nada lo y a v iv ido.

aur r ek oa ez er ez e an utz iz Ez digu ez er tan l agun duk o bes te

Y no nos v a a s erv ir de nada cr eer que otr o mundo es pos ible por que aquí,

mu ndu b at pos ible d ela aldar r ik atz ea s oilik , z er en he m en be har r ez k oa da.

sencillamente, es neces ar io. O tr o mundo que s e bas e en la s olidar idad y

Solidar itat ea n eta j us tiz ia s oz ial ean oinar r itutak o m und u bat.

la jus ticia s ocial. ¿ Dónde quer emos poner el límite a s us es per anz as , a s u s ufr imiento y a nues tr o egoís mo?

Non j ar r i nahi d itugu hau en es per antz en, s ufr i me ntuar e n eta gur e egois mo ar en mu gak ? ,

¿ Hasta cuándo nos dur ar á esta

Noiz ar te ir au ngo d u bes t ee n des es per a ntz ar i ez ik us i ar en a

es pecie de anes tes ia de los sentimientos que nos llev a a ignor ar la des es per anz a de los demás?

egin ez jar r aitz e a, h alak o s enti me ntu en an es tes ia b ate n bitar tez ?

En este s entido, las nuev as

Zentz u h onta n, gen er az io ber r iek

gener aciones s e muev en des de las entr añas del mons tr uo, inmer sas en un

mos tr uo ar en bar r un beta n m ugitz e n dir a, auto- lag untz a pr oz es u b ateta n ,

pr oces o de autoay uda que les s aque de la des es per anz a que les opr ime y la

am or r u biz iz jaten di en mis er i a eta z anpatz en d ien d es es per a ntz atik

mis eria que les muerde con s aña.

ater a na hia n.

Muc hos d e ellos tiene n una p articip ación activ a e impr es cin dible en la b ús que d a del

Hauetar ik o ask ok z er baitetar a heltz eko bilak eta honetan partiz ipaz io ak tiboa

clav o ardient e al que af errars e y a los que sie mpre agra dec ere mos s u a mist ad y s u

dute eta beti esk er tuk o diegu ber aien laguntas una eta dik nitatea. Zer bait

dig nida d. Es e clav o tiene no mbre: di gnida d.

hor i dignitatea da.

Si ellos s on capa ces de obt ener de la bas ura algo pos it iv o, nos ot ros est a mos obliga dos a mant ener viv os nuest ros s ent idos ant e el dra ma de nues tros s emejant es, s in miedo al dif erent e y lo des co noci do; por que, t al v ez, no lo s ean tant o.

Hauek hondak inetatik z er bait pos itiboa lor tz ek o gai badir a, guk gur e hur k oen dr amar en aur r ean s entik orr ak iz ater a behartuta gaude, desber dinar i eta ez ez agunar i beldurr ik gabe ; agian ez bait gar a hain ez berdinak .

Reciclar es la palabra de moda en los paraísos capitalistas; una necesidad

Birz ik latu hitz a modan dago par adis u k apitalis tetan; gur e biz i moldea

derivada del consumo alocado en el que hemos convertido nuestra forma de vida.

k onts umo z or oar en ondor io bihurtu ostek o der ibatua, Kiber an, behar bat baita, baina bes te magnitude batetan.

Una necesidad en Kibera, pero de otra magnitud. La que da la extrema necesidad de un barrio que acumula basura en cantidades inimaginables. Una necesidad que reinventa este concepto

Zaborr a k opur u imajina ez inetan metatz en duen auz o baten s ek ulak o beharr a . Kontz eptu hau ber inbentatz en duen itx ar openar en

para reconvertirlo en una isla de esperanza, en un mar de abandono.

uhar te batean bir moldatu behar bat, abandonuar en its as o batean.

Desde bien tempr ano s us habitantes se afanan por obtener algo de v alor que

G oiz goiz etik ber tak o biz tanleek beste egun batean zutik mantentz en

les mantenga en pie otr o día más. Y no es tar ea s encilla, ya que todo lo que les rodea incita al des ánimo y a bajar los

ahalegintz en dir a , pixk a bat lor tz ek o. Eta ez da lan err ez a, inguratz en duen guztia gogoak k endu, eta bes oak

br az os y r endirs e. Ellos no lo hacen y reinv entan una tr itur ador a de papel a

jaistera bultz atz en bait du. Haiek ez dute amor e egiten eta atz o biz ik leta bat

partir de lo que en s u día fue una bicicleta. Papel tritur ado que s e r ecicla

iz an z enetik paper birr ingailu bat sor tz en dute. Paper birr indu hontatik,

en infinidad de objetos útiles que venden a v ecinos ( Br icks par a s us

amaigabek o objek tu baliagarr iak s otuz eta auz ok ideei ( Brickak sutontzientz at)

br as er os) y tur istas (figur itas de papel maché) . Reinventando, al mis mo tiempo, nues tr o concepto de deporte y

eta turistei (paper figuritak) s altz ek o. Kir olar en eta os as unar en k ontz eptuak birs or tuz aldi ber ean. Haiek pobr ez ia

salud. Ellos queman calorías y pobr ez a con cada pedalada.

eta k alor iak err etz en dituz te pedalak ada bak oitz ek o.

Conviene recordar que Kibera es de propiedad pública, por lo que toda

Kiber a jabetz a publik ok oa dela gogor atz ea beharr ez koa da, eta

implantación aquí es ilegal. En realidad, todo el barrio es ilegal, por lo que se pagan fuertes sumas de dinero para

as entamentu guz tia hemen ilegala dela. Egia es an, auz o guztia ilegala da, eta dir u k opur u haundiak or daindu behar

poder establecer aquí una de estas mini empresas a gente sin escrúpulos,

zaie eskr upulo gabek o batz uei honelak o mini enpr es a hauek ez artz ek o,

conniventes con la policía local (rinos).

bertak o poliz iar ek in az pik ar i ( rinoak ).

En un ambiente así, tiene aún más mérito este esfuerzo por sacar adelante sus

Honelak o gir o batean, nolanahik o mer itua dauk ate honelako negozio

pequeños negocios.

tx ik iak aur r er a ater atzen dutenek .

Siempre ha sido así bajo un cielo de

Beti honela iz an da egunez er r etz en

chapa oxidada que abrasa de día y congela de noche. Ríos negros,

eta gauaz iz oz ten duen z erupean. Ibai beltz ak , gaix otas unak ( malnutr iz ioa

enfermedades que campan a sus anchas (SIDA, malnutrición, alcoholismo,

alk oholis moa , IHESa, tr atu txarr ak , bortxak etak …).patx adan egoten dir en

maltrato, violaciones…).

lek uak

No es de extrañar que las mujeres

Ez da harr itz ek oa emak umeek umeak

quieran hijos pero no maridos. Como las que componen la Cooperativa Kibera

nahi iz atea baina ez s enarr ik . Kimer a Women for Peace k ooper atiboko

Women for Peace, cuyos bordados dan vida a los viejos trozos de tela de vivos

partaideen antzer a, hauen br odatuak , hemendik eta handik jas otak o ohial

colores, recuperados de aquí y de allá.

puxk a z aharr ei biz ia emanten die.

Pamela, Limet y Mariam les dan una

Pamela, Limet eta Mariam- ek bigarr en

segunda oportunidad y consiguen con ello unos ingresos muy necesarios.

auk er a bat dute eta honela os o beharr ezk o dituzten x ox a batz uk ir abaztek o auk er a .

A Jenifer Muelu Kamau la rodean sus cerca de 250 niños y niñas, a los que protege y alimenta física y espiritualmente.

J enifer Muelu Kamau- en igur uan, fisik ok i eta es pir itualk i mantentz en dituen 250 haur dabiltz ate bueltak a.

Ella y s us ay udantes; todas mujer es ; ofr ecen a es tas cr iatur as s u única

Bera eta bere laguntzaileak; guztiak emakumeak; izaki hauei eskaintzen

comida del día y los únicos conocimientos que la may or par te de

dizkiete bere eguneroko janari bakarra eta haiek gehienek bere bizitzan zehar

ellos obtendr án en s u v ida. Los niños reciben s us clas es en cas i total os cur idad. Sólo unos lev es r ay os de

lortuko dituzten ezagutza bakarrak. Umeek klaseak, ia erabateko iluntasunean jasotzen dituzte. Geletako

luz que atr av ies an las mil r endijas de las es tancias , iluminan es tos

milaka zirrikituetatik barna argi-izpi arin batzuek soilik zeharkatzen dituzte, eskola

barr acones que s ueñan con s er es cuelas .

izatearekin amesten duten barrakoi hauek argitzen dituzte.

Poca luz, poca comida, poco mater ial de es tudio y mucho cor aje. Ellos

Argi gutxi, janari gutxi, estudio material gutxi eta adore asko. Haiek laster ikasten

apr enden r ápido ( no tienen mucho tiempo) y lo pagan con la mejor de s us

dute (ez dute denbora asko) eta bere irribarre onenarekin ordaintzen dute. Bere

sonr is as. Sus padr es no pueden ocupar s e de ellos o s on huér fanos y comienz an el día a las 5 de la mañana

gurasoak ezin daitezke haietaz ardura edo umezurtzak dira eta goizeko 5etarako eguna hasten dute bere

par a llegar a s us tr abajos , con contr atos de 24 hor as . Y empiez an los

lanetara iristeko. 24 orduko kontratuekin. Eta dilemak hasten dira: matatu-a

dilemas: tomar el matatu ( autobus ito colectiv o) o comer es e día.

(autobustxo kolektiboa) hartzea edo egun horretan jatea.

Pocos logr an s acar a s us hijos del barr io par a poder es tudiar con una

G utx ik lortz en dute ber e s eme- alabek bek a batek in auz otik k anpo estudiatu

beca. El ex pr es idente Moi s alió del barr io…nunca v olv ió.

ahal iz atea. Moi pr esidente ohia auz otik ir ten z en baina s ek ula ez z en itz uli.

En la Cooper ativ a Victor ius , Denis Or er o, Philip Ok huta, Fr edry c Cy or,

Victor ius k ooper atiban, Denis O r er o,

Char les O rr igo, J ack es Niamanga… son algunos de es os padr es que s e

Philip Ok huta, Fr edry c Cy or , Char les Orr igo, J ack es Niamanga…egoer a

han r ebelado contr a esta s ituación y se han as ociado par a r eciclar hues os

honen aur k a jaiki dir en gur as o batz uk dir a eta animali- hez ur r ak birz ik latz ek o

de animales .

as oz iatu dir a.

A par tir de es ta mater ia bás ica y con s encillas técnicas y herr amientas

O inarr iz k o mater ia honetatik , tek nik a err azek in eta gar atu gabek o

r udime ntar ias; también r ecicladas ; pulir, color ear y dar for ma a es tos

err emintek in; birz ik latutak oak baita; hez ur hauek leundu, k olor atu eta for mak

hues os que, en s us man os , s e v uelv en ar te s iguiendo la v ieja tr adición Batik .

ematen dizk iete ber e esk uek in, “Batik ” tr adiz io z aharr ar i jarr aituz , hez ur hauek , ar te bihurtz en dir a.

Pen dientes , pulseras , fi gurita s, cucharas y to do tipo de obje tos de arte

Belarr itak oak, esk umuturr ek oak , figur itak, k oilar ak eta ar te- objek tu mota

salen de sus maltrechos dedos ; en un ambiente durí simo, car gado del polvo

guztiak ber e hatz z aur ituetatik ir teten dir a; gir o gogorr ean, hez urr ek as k atz en

que desprenden los huesos y un olor féti do in descripti ble.

duten hauts az eta us ain k ir as tu adier az ez inaz kargatuta.

Ellas hacen pan, car bón y pr oductos de pr imer a necesidad que v enden

Emak umeek ogia, ik atz a eta ber e auz otarr en ar tean behar- beharr ezk o

entr e s us v ecinos . Ellos r ealiz an todo tipo de tr abajos con metal, mader a o

pr oduktuak egin eta s altz en dituzte. Edonolak o metal- lan mota guz tiak, z ur a

cualquier otr o mater ial que tengan a mano. Ambos cor tan y peinan las r ecias

edota esk ur a duten beste edoz ein mater ial. Esk u hauek ber e auz otarr en

cabeller as de s us v ecinos a cambio de unos pocos céntimos .

ile adats mar dulak er e orr az ten dituz te zentimo gutxi batz uen tr uk e.

Algunos s e empeñan en atr aer a los más jóv enes hacia la parte “limpia” del

Batzuk gaz teenak auz ok o alde “garbir a” er ak ar tz en s aiatz en dir a,

barr io, ens eñándoles a r ealiz ar malabar is mos y a jugar con fuego –

malabar is moak egiten er ak uster a edota suar ek in jolaster a - ir onik oa- s u

ir ónico‐ sacándoles de este modo, de otr os fuegos más peligr os os que en el barr io pr enden con ex tr ema facilidad.

arr is k uts u batz uetar a joanez baina beste s u arr isk uts uago batz uetik ater az.

Pr onto habr á elecciones y todos los

Laster hautes kundeak egongo dir a eta politik ar i guz tiak hemendik eta handik

políticos apar ecer án por aquí por pr imer a y única v ez; pr ometerán el cielo

agertuk o dir a lehen aldiz eta azk enek oz; z er ua hitz emango diote

en mangas de s us impolutas camis as blancas . Pas ar án y esta r az a de superv iv ientes continuar á en el infier no.

ber e alk ondar a tx ur iek in. Pas atuk o dir a bai, baina biz ir ik ir tendak o arr az a honek infer nuan jarr aituk o du.

© de esta edición: Diputación Foral de Gipuzkoa/

© argitalpen honen a: a Gipuzkoako Foru Aldundia/

Photomuseum, 2012

Photomuseum, 2012

© de los textos , sus autores, 2012 Créditos fotográficos:

© testuenak, beraien egileak, 2012 Argazki kredituak:

p. 4 y p.07-54 Gipuzkoa Donostia Kutxa, 2012

04 eta 07-54 orr. Gipuzkoa Donostia Kutxa, 2012

bajo licencia Creative Commons del tipo

Creative Commons Aitortu-Partekatu baimen beraren

Reconocimiento-Compartir bajo la misma licencia 2.5

arabera, 2. 5 Espainia

España.

55-116 orr. Rafa Marrodán, Gonzalo Ocampos eta

p. 55-116 Rafa Marrodán, Gonzalo Ocampos y Alfredo

Alfredo Messeguer, 2012

Messeguer, 2012 Diseño editorial: editorial www.ikeder.es

Diseinu editoria la: www.ikeder.es

Adaptación a inter net: www.inforlan.com

Interneterako egokitzapena: www.inforlan.com

Esta publicación ha recibido ayuda de la Diputación Foral de Gipuzkoa en su programa

Argitalpen honek Gipuzkoako Foru Aldundiaren Gipuzkoa 2.0 programaren laguntza jaso du.

Gipuzkoa 2.0

Photomuseum Argazki & Zinema Museoa San Ignacio, 11. 20800 Zarautz T.: 943 13 09 06 / Fax: 943 83 18 23 / [email protected]

Get in touch

Social

© Copyright 2013 - 2024 MYDOKUMENT.COM - All rights reserved.